Еңбекті қорғауды мемлекеттік басқару
МАЗМҰНЫ
КІРІСПЕ......................................................................................................................
ЕҢБЕКТІ ҚОРҒАУ
Еңбекті қорғау ережелері жайлы........................................................
Информатика және есептеу техникасы кабинетінде
қойылатын талаптар..............................................................................
Оқу кабинетіндегі жиһаз комплектілеріне қойылатын талаптар......
Мұғалім мен оқушылардың жұмыс орындарын ұйымдастыруға
қойылатын талаптар...................................................................
1.5 Кабинетті аппаратурамен және құралдармен жабдықтауға
қойылатын талаптар.......................................................................
1.6 Кабинетті оқыту жабдықтарымен керекті құжаттамалармен
жабдықтауға қойылатын талаптар.......................................................
1.7 Жабдықтарды орналастыру және сақтауға қойылатын
талаптар.......................................................................................
1.8 Информатика және есептеу техникасы кабинеті
безендіруге қойылатын талаптар................................................
НЕГІЗГІ БӨЛІМ
2.1. Мах үшөлшемді бағдарламасының мүмкіндіктері............................
2.2. Қолданыушы ортасы.......................................................................
2.3. Басты мәзір.....................................................................................
2.4. Базалық материалдар.....................................................................
2.5. Жалпы параметрлер...........................................................................
3 АРНАЙЫ БӨЛІМ
3.1 Мәтіндес картаны қолдану.............................................................
3.2 Материалдармен жұмыс істеу........................................................
3.3 Үшөлшемді карта...................................................................................
3.4 3Dsmax бағдарламасында үшөлшемді обектті жасау кезеңдері.....
4 ЭКОНОМИКАЛЫҚ БӨЛІМ
4.1 Жобаның құнын есептеу
4.2 Материал шығындарының есебі
4.3 Негізгі еңбек жалақының есебі
4.4 Қосымша еңбек жалақы есебі
4.5 Әлеуметтік қажеттілікке төлемдер есебі
4.6 Қосалқы шығында
4.7 Негізгі қорлардың амортизация есебі
4.8 Электроэнергия шығындары
4.9 Өзіндік құн есебі
4.10 Жалпы шығындар есебі
ҚОРЫТЫНДЫ........................................................................................................... ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ ............................................................................................
ҚОСЫМША...............................................................................................................
КІРІСПЕ
Еліміздің егемендік алуымен байланысты әлеуметтік – экономикалық,
Қазіргі кезде білімнің интеграциялануын қамтамасыз ету, оның деңгейін
Мемлекетіміздің әлеуметтік даму процессіндегі ұстанып отырған
Қазіргі кезде нарық заманына сай қолыңнан бір іс
Оны нарық өмірінің өзі қазіргі кезде алдымызға жайып
Соңғы кезде үшөлшемді дүниежүзін моделдейтін визуалды анимациялық бағдарламалар
Біздің дипломдық жобамызда Мах үшөлшемді бағдарламасында объект
Жалпы Мах үшөлшемді бағдарламасы
Мах үшөлшемді бағдарламасы бүкіл
1 ЕҢБЕКТІ ҚОРҒАУ
1.1 Еңбекті қорғау ережелері жайлы
Еңбекті қорғаудың түсінігі және қағидалары . Қазақстан рес-
Кең мағынада еңбекті қорғау дегеніміз бұл қызметкердің еңбек
Мысалы, еңбекті қорғаудың техникалық аспектісі машиналарды, жабдықтарды жасау,
Дәл осындай жағдай еңбекті қорғаудың экономикалық аспектісі бұзылған
осының нәижесінде қызметкерлер қорғау құралдарымен, арнайы киіммен қамтамасыз
Кең мағынада еңбекті қорғау адам еңбек ететін кез
Тар мағынада еңбекті қорғау дегеніміз бұл қызметкерлердің өмірі
Бұл шаралар мен құралдар мыналарда көзделген:
-еңбекті қорғау жөніндегі ережелер мен нұсқауларда;
- ауыр, зиянды және қауіпті жұмыстарда істейтін тұлғалар
- әйелдердің, кәмелетке толмағандардың және еңбекке қабілеті төмен
- өндірістегі қайғылы оқиғаларды тергеу және есепке алу
- қауіпсіздік техникасы және өндірістік санитария жөніндегі ережелерде;
Еңбекті қорғау саласындағы ұлттық саясаттың негізгі қағидалары ҚР
-кәсіпорынның өндірістік қызметінің нәтижелеріне қарағанда қызметкердің өмірі мен
- меншік иесінің немесе оның уәкілетті өкілінің толық
- еңбекті қорғау міндеттерін осы мәселелерге қатысты мемлекеттік
бағдарламалардың және еңбекті қорғау саласындағы қызметтің экономикалық және
- еңбекті қорғау саласында меншік нысанын және шаруашылық
- кәсіпорындардағы еңбекті қорғау және қауіпсіздік техника талаптарының
- еңбекті қорғауға қатысты алдыңғы қатарлы ұлттық және
- қызметкерлерді қорғайтын қауіпсіз техниканы, технологияны және құралдарды,
- еңбекті қорғауды қаржыландыруға мемлекеттің қатысуы;
-кәсіпорындарда еңбектің қауіпсіз жағдайларын қалыптастыруға жағдай жасайтын салықтық
- кәсіпорындардың қауіпсіз жағдайларын қамтамасыз етуге қатысты, ал
- кәсіпорындардың қызметін еңбекті қорғау тұрғысынан лицензиялау;
- өндірістік мақсаттағы өнімдердің қауіпсіздік талаптарына сәйкестігіне
- еңбек жағдайына сараптама жүргізетін мемлекеттік органдардың тікелей
- қызметкерлерді арнайы киіммен және аяқ киіммен, жеке
қамтамасыз ету;
- өндірістегі әрбір қайғылы оқиғаны және әрбір кәсіптік
- өндірісте қайғылы оқиғалардан жәбір шеккен немесе кәсіптік
- жоғары және орта арнайы оқу мекемелерінде еңбекті
- қызметкерлердің, қоғамдық бірлестіктердің, кәсіпорындардың және жекелеген тұлғалардың
-еңбекті қорғау мәселелерін шешудегі хылықаралық одақтастық.
Еңбекті қорғауды мемлекеттік басқару. ҚР «Еңбекті қорғау туралы»
Қазақстан Республикасы Үкіметі;
ҚР Үкіметі арнайы құратын мемлекеттік орган және оның
ҚР «Еңбекті қорғау туралы» 8-бабына сәйкес еңбекті қорғауға
Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрлігі, бұл орган
Ауыл шаруашылық министрлігі, бұл министрлік машина-тракторлық парктердің техникалық
Төтенше жағдайлар жөніндегі министрлік, бұл орган орталық және
төтенше жағдайлар саласындағы ғылыми мекемелердің жұмысын үйлестіреді, сонымен
Облыстардың, Алматы және Астана қалаларының әкімі жанындағы тәртіптік
Бас прокуратура, бұл орган республика аумағында заңдардың, Қазақстан
Жергілікті өкілдік және атқарушы органдар, бұлар тиісті аумақтың
Мемлекеттік қадағалау және басқару органдарының негізгі құқықтары. Ескеріп
Мемлекеттік қадағалау және бақылау органдарының уәкілетті тұлғалары мынадай
-меншік нысанына жәен шаруашылық жүргізуіне қарамастан кәсіпорындарға кез
министрліктерден, мемлекеттік басқарудың өзге де орталық және жергілікті
кәсіпорындардың басшыларына және өзге де лауазымдытұлаларға орындауға міндетті
кәсіпорындарды, жекелеген өндірістерді, цехтарды, учаскелерді, жұмыс орны мен
кәсіпорындардың лауазымды тұлғаларына, қызметкерлерін еңбекті қорғау жөніндегі заңшығарушылық
Жұмыс беруші мемлекеттік қадағалау және бақылау органдарының өкілдеріне
Ал мемлекеттік қадағалау және бақылау органдарының уәкілетті лауазымдытұлғалары
Қызметкерлер мен жұмыс берушілердің еңбекті қорғауға қатысты құқықтары
Әрбір азамат еңбекті қорғау құқығына, яғни қауіпсіздік пен
Еңбекті қорғауға құқық дегеніміз бұл:
зиянды және қауіпті өндірістік факторлардан қорғаулы тиіс қауіпсіз
қайғылы оқиғалар мен кәсіптік ауруларды міндетті түрде тергеу
ұжымдық және жеке қорғану құралдарымен тегін қамтамасыз ету;
жұмыстың және еңбек тәсілдерінің қауіпсіз әдістеріне үйрету;
өзінің жұмыс орнындағы еңбекті қорғау жағдайы туралы, денсаулыққа
өзінің өмірі мен денсаулығына тікелей қауіпті жойғанға дейін
кәсіпорындарды жобалау, салу және қолданысқа беру кезінде ебекті
еңбекті қорғау бойынша мамандарды дайындау;
еңбекті қорғауды қажыландыру.
Қауіпсіз жұмыс орнына құқық кәсіпорындардағы,әрбір жұмыс орнындағы еңбек
Факторлардың әсерінен қорғалуы тиіс. Еңбекті қауіпсіз жағдайларын қамтамасыз
Еңбекті қорғау талаптарын сақтаған жағдайда өндірістегі қайғылы оқиғалар,
1.2 Информатика және есептеу техникасы кабинетінде қойылатын
Санитарлық-гигиеналық талаптар
1 ИЕТ кабинеті бөлемелерінің Санитарлық-гигиеналық талаптарға сәйкес табиғи
2 Негізгі табиғи жарық сәулелері сол жақтан түсуі
3 ИЕТ кабинетінің жарық беру қондырғылары ретінде ДЭЕМ
4 Оқушылар отырған устел беттерінің жасанды жарық көздерінен
5 Жарық көздері ретінде ең тиімді болып саналатын
6 ДЭЕМ-дер орналастырылған оқу бөлмелері үшін іске қосылуы
7 ДЭЕМ-дер орналасқан бөлмелердің ауасын органикалық негіздегі антропогенді
Кесте1.
Тиімді параметрлер Мүмкін болатын параметрлер
Температура, 0С
19
20
21 Салыстырмалы
Ылғалдық, %
62
58
55 Температура, , 0С
18
22
- Салыстырмалы ылғалдылық,%
39
31
-
8 Кірмелі –шықпалы вентиляция болмаған жағдайда ауаны тазарту
9 ИЕТ кабинеті салқын және ыстық суы
10 Кабинеттің электрмен жабдықталуы ГОСТ 28139-89 талаптарына
11 Мұғалім мен оқушылар үстелдеріне электр кернеуін
12 Электр беру тақтасы мен оны қорғаныс
13 ИЕТ кабинетінің өртке қарсы қауіпсіздігін қамтамасыз
14 Қабырғалар мен тақталарды бояу үшін ақшыл
15 Кабинеттегі заттардың, сынып тақтасының, жұмыс үстелдерінің
16 Еден беткейлері де тайғанамайтын тегіс, тазалауға,
17 ДЭЕМ-дер мен бейне дисплейлік терминалдар
18 ДЭЕМ-дер мен бейне дисплейлік терминалдар орналастырылған
1.3 Оқу кабинетіндегі жиһаз комплектілеріне қойылатын талаптар
Кабинет пен лаборант бөлмесі құжаттамаға сәйкес сертификат пен
Кабинет төмендегілерге:
мұғалімнің жұмыс орнын ұйымдастыруға;
оқушылардың жұмыс орындарын ұйымдастыруға;
оқыту құралдарын тиімді түрде орналастыру мен сақтауға;
аппаратураларды пайдалануды ұйымдастыруға арналған жиһаздармен жабдықталады.
Лаборант бөлмесінде мынадай жиһаздар болуы тиіс: радиомонтаждық стол,
Мұғалімнің жұмыс орнын ұйымдастыруғ арналған жиһазға – аппаратура
Оқушылардың жұмыс орындарын ұйымдастыруға арналған жиһазға – компьютер
Оқыту жабдықтарын тиімді орналастыратын және сақтайтын жиһаз ГОСТ
1.4 Мұғалім мен оқушылардың жұмыс орындарын ұйымдастыруға
Мұғалімнің жұмыс орны биікте орналасады да, «Тізімдерге» сәйкес
Мұғалім столының беткейі көлемі : ұзындығы 1300 мм-ден,
Стол тумбаларында сабақ болатын көлемдері 350х500х100 мм шамасында
ИЕТ кабинеті үшін фломастермен жазуға арналған сынып тақтасын
Дербес ЭЕМ-дермен жабдықталған оқушылардың жұыс орындары бір адамға
Кесте2.
Жиһаз тобы Орындықтың алдыңғы жақтағы биіктігі, мм Бойларының
4
5
6 380
420
460 1460до 1600
1600 до 1750
1750 до 1800 Қызыл
Жасыл
Көк 640
700
760
ДЭЕМ қойылатын столдың жұмыс беткейлерінің модульдік мөллшерлерін (беткейлердің
Оқушы столына электр тогы қосылып , оған жергілікті
ИЕТ кабинетіндегі оқушылардың жұмыс орындары сабақ кезінде мұғалім
Мұғалім мен оқушылардың жұмысын электрлік қауіпсіздендіру мақсатында және
Жұмыс орындарын бөлменің периметрі бойынша орналастыру кезінде мынадай
а) кабинет ені бойынша:
- терезесі бар қабырғадан столдарға қашықтық 0,8 м-ден
- тезелерге қарсы жақтағы компьютер столдары мен қабырға
ИЕТ кабинетінің ұзындығы бойынша ДЭЕМ тұрған столдар бір-біріне
ДЭЕМ тұрған столдарды қатарластыра орналастырғанда, әрбір монитордың сырт
Оқушылар арналған жұмыс орындарының сыныптың толықтығына қарай 9,
1.5 Кабинетті аппаратурамен және құралдармен жабдықтауға қойылатын
ИЕТ кабинетін жабдықтауға қажет оқушыларға арналған ДЭЕМ-дер саны
ИЕТ кабинеті құрамына мұғалімге арналған өзіне сәйкес шеткері
ИЕТ кабинеті графопроектормен, бейнемагнитофонмен, теледидармен, диапроектормен және экранмен
Сабақ материалдары көрсетілен теледидар еденнен 1,5 м биіктікте
Графопроектор мұғалім столының жанындағы тумбада орналасуы тиіс.
Диафильмдер мен диапоитивті (экран ені, 1,2-1,4 м болғанда)
1.6. Кабинетті оқыту жабдықтарымен керекті құжаттамалармен жабдықтауға қойылатын
1. ИЕТ кабинетіндегі оқыту жабдықтарының құрамы «Жалпы орта
2 ИЕТ кабинеті мынадай құралдармен:
- «Информатика және есептеу техникасы негіздері» пәнінің негізгі
- Оқушыларды компьютерлерде оқыту кезіндегі олардың өзіндік жеке
- Ғылыми-көпшілік ,анықтамалық және әдістемелік әдебиет комплектілерімен;
-оқушыларға техникалық қауіпсіздік жағынан ең алғаш рет белгілі
-әрбір жұмыс орнындағ оқу есептеу техникасы комплектісін пайдалану
-машинаның істен шығып түзетілгендігі жайындағы журналмен;
-оқушылар жұмыстарын көрсету үшін кестелер мен стендтерді іліп
- кабинеттегі оқыту жабдықтарын есепке алатын инвентарлық кітаппен,
-алғашқы көмек көрсететін аптекалық қобдищамен;
-өрт сөндіру құралдарымен жабдықталуы тиіс.
3 ИЕТ кабинетінде сақталатын орны көрсетілген оқыту
1.7 Жабдықтарды орналастыру және сақтауға қойылатын
Оқыту жабдықтары мен құралдары лаборант бөлмесіндегі алмалы-салмалы программалар
Өзіндік жұмыстарға арналған көрсету құралдары мен жабдықтары жеке-жеке
Программалық құралдар жазылған дискілер жеке-жеке топтарға болініп, шаң
Кестелер сынып тақтасының төменгі жағындағы немесе программалық бөліктеріне
Аудиобейнелік құралдар шкаф сөрелерінде, диафильмдер мен диапозитивтер -
Анықтамалық ,оқу-әдістемелік және ғылыми-көпшілік әдебиет шкаф сөрелерінде
1.8. Информатика және есептеу техникасы кабинеті интерьерін
Курстың жеке тақырыптарын, бөлімдерін игеруге арналған құралдар сынып
Кітаптар мен материалдарды көрсету үшін кабинет алмалы-салмалы стендпен
Кабинеттің терезеге қарсы қабырғасында оқушыларды техникалық қауіпсіздік ережелері
Бір қабырғада басқа стендтермен қатар «оқушылардың ДЭЕМ және
Стендтерді безендіруде әр түрлі қаріптер – баспа түрінде,
2 НЕГІЗГІ БӨЛІМ
2.1. Мах үшөлшемді бағдарламасының мүмкіндіктері
Discreet, Inc-тің бұл үшөлшемді бағдарлама өзіндік
Жаңадан үйренуші бірнеше сағат ішінде-ақ масштабтау мен үлгі
Мах үшөлшемді бағдарламасының мүмкіндіктері өте жоғары. Мысалы,
2.2. Қолданыушы ортасы.
Бағдарлама қосылған кезде оның негізгі жұмыс терезесі ашылады.
Сурет 1. 3DsMax бағдарламасының терезесі
Бұл Windows операциялық жүйесінің стандартты
Интерфестің негізгі элементтеріне тоқталмас бұрын оны құрайтын
Батырма – командаларды шақыруға арналған элемент.
Жалауша – екі күйлі элемент. Егер шертпе тұрса
Айырып – қосқыш – бір немесе бірнеше бөлімнен
Есептеуіш – сандық мәліметтер тобын басқаруға арналған элемент.
Қатар – символдық мәліметті енгізуге арналған тізім. Мағынасына
Тізім – мағынасы жағынан біріккен бірнеше қатарларды айтады.
Параметрлер тобы – мәзір қатарында орналасқан логикалық біріккен
Батырма / жалауша – оны шерткен кезде жұмыстың
Үлгі батырмасы – батырма / жалауша басқару элементіне
Батырма тізімі – бұл батырманы бір шертіп басып
Интерфейстің жоғарыда сипатталынған атрибуттары
2.3. Басты мәзір.
Мах үшөлшемді бағдарламасының негізгі командаларының тізімі, жинақы топпен
Тышқанмен әр батырманың үстінен өткенде батырмалар ерекшеленеді, ал
Егер мәзір қатарының оң жақ шетінде үшбұрыш
Кейбір қатарлар жалаушалы болады, яғни ол әркеттің
Терезе – Мах үшөлшемді бағдарламасының қолданушылық элементі.
Диалогтық терезе – қолданушының енгізуін қамтамасыз ететін
Диалогтық терезелер – бұл терезенің екі типі
Құралдар қатары – басты мәзірдің альтернативті түрі.
Мах үшөлшемді бағдарламасында кез келген құралдың тұсына
Кейбір қатарлар батырмалар батырмалардан бөлек басқа
Командалар қатары – өзгертулер мен жаңадан объект жасауға
Объект құру
Объект модификация
Ағаш тәріздес
Негізінде командалар қатары Басты терезенің оң
Құрал–жабдықтар қатары тізім күйінде емес, фигуралар түрінде
2.4. Базалық материалдар
Үлгісін құрып болған көріністің соңғы көрсетіліміне ең маңызды
Негізінде Мах үшөлшемді бағдарламасында 10 базалық матералдар бар.
Анимация
Динамикалық көріністерді үлгілеу кезінде механикалық қозғалыстарды басқаруды, сонымен
Базалық жарықтандыру
Қойылған жарықтандыру мен басқаруға
2.5. Жалпы параметрлер
Түр (Түре) – тізімі қажет болған жағдайда
Жарық сәуле спекторларын өзгертуге болатын түрлі
Қосу / шақыру диалогтық объектілердің терезесі жасап отырған
Бұл өзгешелік көбінесе жеке таңдалмалы жарықтандыру
Диалогтық терезенің өрісі екі терезеден тұрады. Сол
Сәйкес келетін терезенің жоғарғы бөлігіндегі бір аттас айырып
Астыңғы қатардағы айырып – қосқыштар тобы қай
Соңғы параметр жарықты жарықтандыру үшін өте
Кез келген 1-ден жоғарғы мән mах нәтиже береді.
Объектердің Көрініс терезесіндегі көрінісі
Жаңадан геометриялық сахна жасау, анимацияларын параметрлерін құру кезінде
Smoth – Highlights – қабырғаларын созу және бликтерді
Объекте өзгеріс енгізу үшін контекстік мәзір шақырылады. Шақырылған
Display as Box – Көрініс терезесіннің көрінісіне тәуелсіз
Bacface Cull – сырт жағын жасырып тұрады, яғни
3 АРНАЙЫ БӨЛІМ
3.1 Мәтіндес картаны қолдану
Maps арнайы есептеуіштердің құрамын жинайды. Оптикалық қасиеті
Әр тізімдегі элемент жағдайына жалаушаның тұру
Жалпы, Мах үшөлшемді бағдарламасымен жұмыс істеу
3.2 Материалдармен жұмыс істеу.
Материалдарды өңдеуге көптеген параметрлер басқару көлденең тігінен орналасқан
Get Material – Material / Map Browser-ді шақырады.
Put Material to Scene – Белсенді ұяшықты барлық
Assing Material to Selection – белгіленген барлық белсенді
Reset map / Mtl to Defaut – материалдарды
Make Material Copy – белсенді ұяшыққа ағымдағы барлық
Put to Library – белсенді ұяшықтағы материалдарды қосу.
Show Map in Viewport – Shaded View режиміне
Show End Result – құрамдас материалдармен карта компоненттерінің
Go to Sibling – көп деңгейлі материалдар мен
Go to Parent – көп деңгейлі матриалдар мен
Materials / Map Navigator – таңдалған материалдарды ағаш
Select by Material – көрініс объектілерінің толық тізімін
Option – Material Editor терезесінің күйіне келтіру.
Make Preview – белсенді ұяшықтағы жасалынып жатқан объекті
Background – белсенді ұяшықтағы материалдардың көрінісін ұйымдастырады.
Backlight – материалдардың кері жарықтандыруын көруге және визуалды
Sample Type – үлгінің 3 мүмкіндіктерінің ішінен біреуін
Басқару панелі
Басқару панелі функционалды батырмалар мен мәтіндік өрістен тұрады.
3.3 Үшөлшемді карта
Noise – тұрақсыздық, шексіз таралатын X, Y
Smoke – атмосфералық эффект беруге керемет әдіс.Ол сахнаның
Smoke Parameters (Түтін параметрі) – батырмасы оның Size
Ал анимациялық көрініске Phase (фазалық қозғалыс) қолданылады.
Water – судың бетін құратын, өлшемді карталық процедура.
Num Wave Set – толқындардың санын береді. Ең
Wave Len Max / Min – толқынның ең
Random Seet есептеуіші – толқынның кездейсоқтығын басқарады, ал
Distration айырып / қосқышы – толқынның толқуын үшөлшемді
Және соңында түстер немесе карталарды ауыстыру түрлі түсті
Wood – кесілген ағаштың бетінің, жылдық көзін, біртексіз
Ішкі көрініс келесі есептеуішпен беріледі. Grain Thicknees, Radial
Cellular – Bump арнасының негізінде қолданылатын карта. Ол
Marble Perlin Marble – мәрмәр және жылтырақ тас.
Dent – Cellular картасына ұқсас объектің бетіне дақтар
Falloff – төмендеу қызметтік процедуралық картасы. Көбінесе Opacity
Үшөлшемді карталарға қолданылатын негізгі қолайлылығы Mapping бақылауы.
3.4 3Dsmax бағдарламасында үшөлшемді обектті жасау кезеңдері.
Жоғарыда айтылып кеткендей бағдарламаның 4 жұмыс терезесі. Егер
Сурет 2. Қ.А.Ясауи кесенесі
Күмбез сияқты күрделі объекттерді жасау үшін Lathe
Сурет 3. Кесененің алды
Бұл бағдарламаның артықшылығы жасалған объектті жан жағынан айнылдырып
Сурет 5. Кесене арты
Сонымен қатар бұл бағдарламада қажетті жарық беру мүмкіндігі
Сурет 6. Кесененің түнгі көрінісі
Оны әр объектке түрлендіріп жатудың қажеттілігі жоқ. Ол
Сурет 7. Қ.А.Яссауи кесенесінің 3D моделі
Нақты бір объект жасау үшін нақты ережелер жоқ.
ҚОРЫТЫНДЫ
Ғылымның тез қаркынмен дамуы және жаңа технологиялардың енуіне
ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ
О.Камардинов. Информатика. 1-бөлiм. -Шымкент, 1999.
О.Камардинов. Информатика, 2-бөлiм, -Шымкент, 2000.
Сван Т. Основы программирования в Delphi для
К.З.Халықова. Информатиканы оқыту әдiстемесi. -Алматы. “Бiлiм”, 2000
М.Донской. Интернет и пользовательский интерфейс. Мир Internet. 1999.
М.П.Концевой. “Парадоксы” дидактической наглядности. Education+ Человек. Культура. Общество.
А.И.Башмаков. Компьютерный учебник “Информатика” для дистанционного обучения. Мн.
В.В.Волкова. Дизайн рекламы. М.: Университет, 1999.
А.Полянский. MS FrontPage 2000. М., 2001
О.Камардинов, Х.Жантелi. Delphi 5-6, -Шымкент, 2002.
Н.Культин. Delphi 6. Программирование на Object Pascal. БХБ-Петербург,
О.Камардинов. Turbo C және Turbo C++ тiлдерiнде программалау,
Б.Н.Березин, С.Б.Березин. Начальный курс Си С++. М., 1998.
Жоғары оқу орнындағы “Қолданбалы программалық қамсыз-дандыру” пәнiн оқытуды
А.Матросов, А.Сергеев, М.Чаунин. HTML 4.0 Новый уровен создания
Бет
Еңбекті қорғауды мемлекеттік басқару
Еңбекті қорғауды басқару жүйесіне қойылатын талаптар
Еңбек қауіпсіздігі және еңбекті қорғауды қамтамасыз ету
Еңбекті қорғау саласының мақсаты, міндеті және қағидалары
Еңбекті қорғауды басқару кәсіпорында тиіс кәсіпорынды басқарудың жалпы жүйесінің құрамдас бөлігі болу
Еңбекті қорғаудың түсінігі және пәннің мазмұны
Еңбек қорғау жөніндегі заңдар
Еңбек ұжымында еңбекті қорғаудың өзекті мәселелерін көтере отырып, еңбек қауіпсіздігін қамтамасыз ету жайын қарастыру
Еңбекті қорғауды басқару жүйесінің ұйымдық сұлбасы
Еңбек қауіпсіздігі және еңбекті қорғауды ұйымдастыру