Бағалы қағаздар нарығының кәсіптік қатысушылары

Кіріспе
I.Негізгі бөліміҚазақстан Республикасындағы бағалы қағаздар
нарығының пайда болуы
I.1. Бағалы қағаздар нарығының қызметі және оның маңызы
I.2.Бағалы қағаздарды шығару және олардың эмитенттері
II.Бөлім Бағалы қағаздар нарығының кәсіптік қатысушылары
II.2. Бағалы қағаздар нарығына басқа қатысушылар
II.3. Қор биржасы және оның қызметі
II.4. Биржалық операциялар
Кіріспе
Қазақстанның орталықтанған- жоспарлы экономикадан нарықтық экономикаға өтуі қоғамдық
Қоғамдағы соңғы 6-7 жылда болған өзгерістер- Қазақстан Республикасының
Нарық- күрделі, әрі жан-жақты қызмет атқаратын қоғамдық қатынастар
Бағалы қағаз нарығы субъектілерінің қатынастары экономикалық- құқықтық механизмге
Қазақстан Республикасының мемлекеті бағалы қағаздар нарығын құру және
Өркениетті мемлекеттерде экономикалық өрлеуді қаржыландырудың басты жолы бағалы
эмитенттер, яғни әртүрлі бағалы қағаздар шығаратын шаруашылық субъектілері;
инвесторлар, яғни уақытша бос ақша иелері – заңды
қағаздар нарығының кәсіби мамандарды: брокерлер, дилерлер, инвестициялық басқарушылар
инвестициялық компаниялары, сақтандыру компаниялары, зейнетақы қорлары және т.б.
қор биржалары, депозитарийлер, клирингтік және басқа бағалы қағаздарды
Осы күрделі құрылымдардың қызметін ұйымдастыратын, басқаратын және реттейтін
I.1 Қазақстан Республикасында бағалы қағаздар нарығының
Бағалы қағаздар нарығының кейбір элементтері 20-шы жылдары
Елде дамыған бағалы қағаздар нарығы қалыптасуы үшін
сұраныс пен ұсыныс;
делдәлдар мен басқа қатысушылар;
нарықтық инфрақұрылым яғни коммерциялық банктер, қор бпржалары, инвестициялық
нарықты реттейтін және өзін-өзі реттейтін жүйелер.
Нарықтың осықұрамдас бөліктері қазіргі уақытта негізінен құрылып болды.
Дегенмен, Қазақстан экономикасының дағдарысы жайында толыққанды бағалы
Қазақстандағы бағалы қағаздар нарығының құрылымы және бағалы қағаздардың
Біріншіден, мемлекеттік бағалы қағаздардың эмитенті – Қаржы Министрлігі;
Екіншіден, Ұлттық банк – оның қаржы агенті, сонымен
мемлекеттік қазыналық вексельдер;
мемлекеттік қазыналық облигациялар;
Қазақстан Ұлттық Банкінің қысқа мерзімді ноталары;
Жекеменшіктендіру купондары.
Мемлекеттік қазыналық вексельдер мен мемлекеттік қазыналық облигацияларды ішкі
I.1. Бағалы қағаздар нарығының қызметі және
маңызы
Бағалы қағаздар нарығы басқа нарықтардан басқа нарықтаран өзінің
Жалған капитал – нақты капиталдың қағаз белгісі, яғни
Бғалы қағаздар ақша капиталының немесе басқа материалды құндылықтардың
Бағалы қағаздар нарығы нарықтық экономикада күтпеген кездейсоқ болатын
Кәсіпорынның қосымша капиталға мұқтаждығы көптеген жағдайларға байланысты. Олардың
Экономикасы дамыған мемлекеттерде бағалы қағаздар көмегімен қосымша капитал
I.2. Бағалы қағаздарды шығару және олардың эмитенттері
Бағалы қағаздар – ең алдымен мүлікті иемденуге құқық
Бағалы қағаздар толтырылуы немесе жазылуы жөнінен екі түрлі
Шығаруы жөнінен бағалы қағаздар нарықтық және нарықтан тыс
Нарықтан тыс бағалы қағаздар әртүрлі қорларға немесе
Сонымен қатар, нарықтан тыс бағалы қағаздарға басқа мемлекеттердің
Ал айналымға түсетін бағалы қағаздарды нарықтық бағалы қағаздар
Бағалы қағаздарды шығарып, оларды бірінші иемденушілерге сату мына
Біріншіден, қоғам құрып, олардың акцияларын құрылтайшылар арасында орналастырғанда;
Екіншіден, қоғамның алғашқы жарғылық капиталының көлемін жаңадан акция
Үшіншіден, заңды тұлғалардың, яғни мемлекеттің, мемлекеттік органдардың немесе
Сонымен, қоғам құрылғанда оның жарғылық капиталы құрылайшылар арасында
Эмитент және сонымен қатар эмитенттің келісімімен бағалы қағаздарды
Бағалы қағаздарды шығарушылар
I.1. Бағалы қағаздар нарығының нарығының кәсіби мамандары
Бағалы қағаздар нарығының жұмысын қамтамасыз етіп, оның міндетін
Бағалы қағаздар нарығының кәсіби мамандары:
Брокерлер – делдал ретінде келісімге қатынасатын адамдар. Брокер
Дилерлер - өз капиталымен келісім жасайтын
Джоберлер – нарық конъюнктурасын бақылаушылар.
Осы мамандармен қатар бағалы қағаздар нарығына банк қызметкерлері,
Бағалы қағаздар нарығындағы брокерлер құқықтық тұлға ретінде тіркелген
Құрылымы жөнінен брокерлік фирма дирекция, әкімшілік бөлім, кеңес
Брокерлік фирманың қызмет аясына мына міндеттер кіреді:
Консалтинг (кеңес беру);
Бағалы қағаздарды бірінші және екінші нарыққа орналастыру;
Инвестициялық қорларды құру және оны басқару және с.с.
Брокерлік фирманың құрылымы
Дирекция
Әкімшілік бөлімі Кеңес беру бөлімі Бағалы қағаздарды сату
Осылар жөнінде брокерлік фирма клиентке хабарлап тұруы қажет.
Ал дилерлер – олар да делдалдар. Олардың брокерлерден
Әкімшілік дилерлерге 100 теңгелік облигацияны кем бағамен, мысалы,
Бағалы қағаздар операциясына маманданған дилерлерді жауапкершілігі шектеулі дилер
Дилерлердің атқаратын қызметі:
Бағалы қағаздарды шығару, олардың курсы және сапасы туралы
Клиенттердің тапсырмасын орындау;
Бвғалы қағаздар нарығындағы өзгерістерді бақылап отыру. Егер бағалы
Сатып алушылар мен сатушыларды бір – біріне кездестіріп,
Айта кететін жәйт, бағалы қағаздар нарығында дилерлердің қызметі
Джоберлер – бағалы қағаздар нарығындағы конъюнктура мәселелері жөнінен
Қорыта айтқанда, ағалы қағаздар нарығының кәсіби мамандары көбеюде.
Бағалы қағаздар нарығына басқа қатысушылар
Бағалы қағаздар нарығының пайда болуы сауда және ростовщиктік
Қазіргі кезде бағалы қағаздар нарығына қатысушыларды үш топқа
Бірінші топ, бағалы қағаздар нарығына негізгі қатысушылар: мемлекет,
Екінші топ, инвестициялық институттар, немесе, бағалы қағаздар операциясын
а) коммерциялық және инвестициялық банктер;
б) сақтандыру қоғамдары;
в) зейнетақы қорлары және с.с ұйымдар.
Бұл институттардың көпшілігі әртүрлі инвесторлардың, яғни заңды және
Үшінші топ, жеке инвесторлар, яғни жеке адамдар, оның
Төртінші топ, бағалы қағаздар нарығы кәсіби мамандары, яғни
Әрбір елде бағалы қағаздар нарығына қатысушыларды және оған
Қазақстанда бағалы қағаздар нарығына негізгі қатысушылар –
Қор биржасы және оның қызметi
Қор биржасы деген бағалы қағаздар сатып алынатын және
“Биржа” деген термин ежелгi грек сөзi – “бурзэ”,
Экономикасы дамыған мемлекеттерде биржалар бiрнеше түрге бөлiнедi. Мысалы,
қор биржасы (бағалы қағаздар сатады);
валюта биржасы;
тауар биржасы;
еңбек биржасы.
Сонымен, биржа – нарықтың ұйымдасқан түрi, онда сұраным
Қор биржасы жеке кәсiпкерлiк принципiнде жұмыс iстейдi (мысалы,
Сонымен, қор биржасы – бағалы қағаз иелерiнiң биржа
Қазақстан Республикасының бағалы қағаздар нарығының пайда болуы.
Бағалы қағаздар нарығының кейбiр элементтерi 20-шы жылдары КСРО-да
Елде дамыған бағалы қағаздар нарығы қалыптасуы үшiн оның
сұраныс пен ұсыныс;
делдалдар мен басқа қатысушылар;
нарықтық инфрақұрылым яғни коммерциялық банктер, қор биржалары, инвестициялық
нарықты реттейтiн және өзiн-өзi реттейтiн жүйелер;
Нарықтың осы құрамдас бөлiктерi қазiргi уақытта негiзiнен құрылып
Дегенмен, Қазақстан экономикасының дағдарысы жағдайында толыққанды бағалы қағаздар
Республика қалыптасқан жағдай сипаттағанындай бағалы қағаздардың ең көлемдiсi
Бiрiншiден, мемлекеттiк бағалы қағаздардың эмитентi – Қаржы Министрлiгi;
Екiншiден, Ұлттық банк – оның (Қаржы Министрлiгiнiң) қаржы
Мемлекеттiк бағалы қағаздар:
мемлекеттiк қазыналық вексельдер;
мемлекеттiк қазыналық облигациялар;
Қазақстан Ұлттық Банкiнiң қысқа мерзiмдi ноталары;
жекеменшiктендiру купондары.
Мемлекеттiк қазыналық вексельдер мен мемлекеттiк қазыналық облигацияларды iшкi
Қор биржасы және оның қызметi
Қор биржасы деген бағалы қағаздар сатып алынатын және
“Биржа” деген термин ежелгi грек сөзi – “бурзэ”,
Экономикасы дамыған мемлекеттерде биржалар бiрнеше түрге бөлiнедi. Мысалы,
қор биржасы (бағалы қағаздар сатады);
валюта биржасы;
тауар биржасы;
еңбек биржасы.
Сонымен, биржа – нарықтың ұйымдасқан түрi, онда сұраным
Қор биржасы жеке кәсiпкерлiк принципiнде жұмыс iстейдi (мысалы,
Сонымен, қор биржасы – бағалы қағаз иелерiнiң биржа
Биржалық операциялар
Биржада жеке компаниялардың, мемлекеттік органдардың немесе шетелдердің
Биржа операциялары кассалық және мерзімдік болып ірі екі
Биржа операцияларының түрлері
Қор биржасындағы операциялар
мерзімдік
кассалық
Шартты
прологанциялық
фьюрчестік
Алдын ала келісілген сыйлық ақымен
Қайтарыла-
тын сыйлық
ақымен
Опцирндық ақы
стеллаж
репорттық
депорттық
Мерзімдік мәміле бойынша жасалған шартта акцияның бағасы, мөлшері
Тұрақты мәмілеге қатысушылар бағалы қағаздар бумасын белгілі
Тұрақты мәмілені фьючерстік мәміле леп те атайды. Себебі
Ал шартты мәміле бойынша оған қатысушылардың бірі екіншісіне
алдын ала келісілген сыйлық ақымен жасалатын мәміле,
қайтарылып алынатын сыйлық ақымен жасалатын мәміле,
опциондық мәміле,
стеллаж болып бөлінеді.
Алдын ала келісілген сыйлық ақымен жасалатын мәміле
Мысалы, сатиып алушы («бұқа») 1/ II- да
Қайтарылатын сыйлық ақымен жасалатын мәміле алдын ала
Ал стеллаж пролонгация, репорт, депорттық мәмілелер де алыпсатушлылардың
Стеллаж – бағалы қағаздар бойынша мерзімді мәміленің түрі,
Пролонгациялық мәміле – бағалы қағаздар бойынша жасалатын мәміленің
Репорт – мерзімді мәміленің түрі, мұнда бағалы қағаздың
Депорт – оған белгілі бір мерзімнен кейін төмен
Сонымен, қор биржаларындағы алып сатарлық мәмілелер – биржа
Қор биржасы акционерлік қоғамдардың жұмысын қадағалап оны
Эмитент
Мемлекет
Мемлекет қолдауында-ғы мекемелер мекемелер
Акционерлік қоғам
Жеке кәсіпорынары
Мемлекет-тің Резидентт-
ері еместер
Республикалық Басқару органдары
Жергілікті басқару Органдары
Өңдіріс секторының
Жекеменшік- осы сек-
тенген кәсіп- торда
орындар
ылған қо-
ғамдар
Несие аясындағы қоғамдар
Биржалар
Қаржы құрылымдары
Инвестиция- Инвести-
лық компа- циялық
ниялар

Ұқсас жұмыстар

Нарықтық экономикада бағалы қағаздардың алатын орны

Мемлекеттік бағалы қағаздар

Қазақстан Республикасындағы бағалы қағаздар нарығы қызметін талдау

Қазақстан Республикасындағы бағалы қағаздар нарығының қазіргі даму деңгейі

Бағалы қағаздар азаматтық құқықтың объектісі ретінде.

Қазақстан Республикасының қор нарығының даму ерекшеліктері

Екінші деңгейлі банктердің бағалы қағаздармен жасайтын операцияларын эмиссиялық операциялар

Мемлекеттік бағалы қағаздар эмитенті

Ғылыми-техникалық прогресті (ҒТП) қаржыландырудың көзін таңдау