Экономиканы реттеу
МАЗМҰНЫ
Кіріспе............................3
Қазіргі аралас экономикадағы мемлекет пен экономиканың өзара қатынасы......................4
Экономиканың дамуы және оның мемлекеттік реттелуі.......................6
Экономиканың өсуі, экономикалық өсудің типтері, факторлары..................6
Экономиканың дамуын мемлекеттік реттеу объектісі, ғылыми-әдіснамалық негіздері, мақсаттары және
Экономика дамуын мемлекеттік реттеудің әдістері мен ұйымдастыру негіздері..............15
Елдің әлеуметтік-экономикалық дамуын жоспарлау, бағдарламалау және болжау.......................23
Қорытынды..................30
Пайдаланылған әдебиеттер тізім.................33
КІРІСПЕ
Қазақстан Республикасы егеменді ел болып өзінің ұлттық экономикалық даму
Қазақстан Республикасы тәуелсіздік алғаннан кейін өзінің ұлттық экономикасын дамыту
Курстық жұмыстың мақсаты – экономикалық өсудің теориялық және практикалық
Курстық жұмыс үш бөлімнен: кіріспе, негізгі бөлім, қорытындыдан және
Қазіргі аралас экономикадағы мемлекет пен экономиканың өзара қатынасы және
Батыс қоғамының қазіргі өмір сүру
Осыған байланысты әлеуметтік сфераның -
Осындай жағдайларда мемлекет қоғамдық ымыраға
- ірі монополистік, корпоративтік, мемлекеттік,
- экономиканың әлеуметтік-рыноктық сипат алуы.
механизмдер бәсекеге, пайда алу мен кәсіпкерлік әрекеттер үшін мүмкіншілік
- экономиканы экологиялық сауықтыру процесі
- ортақ міндеттерді шешуде елдер
қалыптасуына, экономиканың ғаламдануына әкелген интеграциялық
Бұл процестердің барлығы, әсіресе, ғаламданудың
экономикадағы рөлін міндетті түрде өзгертеді. Барлық елдердің экономикасы
Мұндай жағдайда мемлекеттің рөлі одан сайын күшейе түседі, бірақ
оның бірқатар экономикалық қызметтері жаңарып, реттеу нысандары, әдістері және
Экономиканың дамуы және оның мемлекеттік реттелуі
Экономиканың өсуі, экономикалық өсудің типтері, факторлары
Экономикалық өсудің негізгі мақсаттары – халықтың әл-ауқатын көтеру және
Орта есеппен бір адамға келетін ұлттық табыстың өсуі. бұл
Бос уақыттың көбеюі. Бұл елдің нақты жалпы ұлттық өнім
Ұлттық табыстың халықтың әр топтараның арасында бөлінуін жақсарту.
Шығарылған тауарлар мен қызметтердің сапасын жақсартып, түрлерін көбейту.
Экономикалық өсудің өлшеу тәсілдерін екі топқа бөлуге болады:
Нақты жалпы ұлттық өнімнің (ЖҰӨ) өсуі. Бұл әдіс экономикалық
Жалпы ұлттық өнімнің (ЖҰӨ) бір адамға шаққандағы өсуі. Халықтың
Қоғамдық өндірістің типіне байланысты, өнімнің өсу шапшандығы мен өндіріс
Интенсивті типі - техника мен технологияның жетілдірілуі арқылы ұлттық
қолданылатын ресурстар сапасының өсуі (жұмыс күшінің сапасын өсіру және
ресурстарды пайдалану әдістерін жақсарту (технологияны жетілдіру, өндірісті және өткізуді
Экстенсивті типі – қосымша өндіріс факторларын тарту арқылы ұлттық
жұмыс күшінің санының өсуі;
капиталдың көлемі өсуі.
Аралас типі - факторлардың өсуімен қатар техникамен технологияның жетілдірілуі
Экономикалық теорияда экономикалық өсудің сапасы деген ұғым әлеуметтік бағытталуының
халықтың материалдық әл-ауқатының жақсаруы;
адамның бос уақытының көбеюі;
әлеуметтік инфрақұрылым салаларының даму дәрежесінің жоғарылауы;
адам капиталына инвестицияны өсіру;
адамдардың еңбек және өмір жағдайларының қауіпсіздігін қамтамасыз ету;
жұмыссыздар мен жұмысқа қабілеті жоқтарды әлеуметтік қорғау;
еңбек нарығында ұсыныс көлемінің өсуі жағдайында жұмыспен толық қамтуды
Экономикалық өсудің факторлары дегеніміз өндірістің нақты көлемін және оның
Экономикалық өсудің факторлары:
Тікелей факторлар: Жанама факторлар:
-Еңбек ресурстарының саны мен сапасының өсуі.
Негізгі капитал көлемінің өсуі және сапалық құрамының жақсаруы.
Өндірісті ұйымдастырумен қатар технологияның жетілдірілуі.
Пайдаланатын табиғи ресурстардың саны мен сапалылығының артуы.
Қоғамдағы кәсіпкерлік қабілетінің өсуі. Сұраныс факторлары – тұтыну, инвестициялық,
Ұсыныс факторлары – бәсекенің дамуы, ресурстардың бағасының төмендеуі, несие
Бөлу факторлары – қоғамдағы барлық ресурстарды тиімді пайдалану.
Қазақстан үшін экономикалық өсудің тиімділігі мен сапасы маңызды мәселе.
Өсу жағдайындағы экономика өзінің азаматтарының жағдайын көтеруге және туындайтын
Экономикалық өсу – адамзат қоғамының үдемелі дамуын бейнелейтін ең
Тұрақты экономикалық өсуді қамтамасыздандыру – макроэкономикалық реттеудің маңызды
Нарыққа көшу кезінде, экономика және экономикалық қарым-қатынастар дамуының маңызды
Экономиканың дамуын мемлекеттік реттеу объектісі, ғылыми-әдіснамалық негіздері, мақсаттары және
Қоғамның әл-ауқатын жоғары деңгейге жеткізу
Экономиканы мемлекеттік реттеудің нарықтық шаруашылық жағдайындағы мазмұны , қолданып
Экономиканы мемлекеттік реттеу мәселесінің салыстырмалы
Келесі бір анықтамада: «экономиканы мемлекеттік реттеу
Ресей экономисі В.П. Орешин өзінің анықтамасын
Келтірілген анықтамаларды талдау негізінде
Әрине, кез келген ұғымның мәнін
Бірақ, сонда да жалпы түрде анықтамада бұл процестің өте
Нарық шаруашылығының даму барысында, жеке меншік шеңберінде шешілмейтін, яғни
Экономиканы мемлекеттік реттеудің қажеттілігі.
Нарық экономикасына мемлекеттік араласу қатынасы оның дамуы мен қалыптасуының
Нарықтық өатынастардың дамуымен күш жинаған кәсіпкерлер табы мемлекеттік араласуды
А. Смит көзқарасы бойынша, пайда алуға ұмтылуға байланысты, жеке
А.Смиттің іліміндегі идеяларының бірі, экономикадан мемлекеттік реттеуді алып тастаса,
Рыноктық үйлестіру ресурстардың тиімді пайдалануды қамтамасыз етпегенде, нарық сәтсіздігі
Нарық экономикасында мемлекеттің рөлін теориялық танудың маңызды сатысы көрнекті
Сөйтіп, экономиканы мемлекеттік реттеудің объективті мүмкіндігі экономикалық дамудың белгілі
Экономика дамуын мемлекеттік реттеудің объектілері – бұл автоматты
Экономика дамуын мемлекеттік реттеу-дің негізгі объектілеріне шаруашылықтың экономикалық кезеңін,
Мемлекеттің кезеңдікке қарсы немесе шаруашылық жағдаятын реттеу саясатынын мәні
Экономиканың ұзақ мерзімді көтерілу кезінде, тауар қорларының азаюы, импорттың
Экономика дамуын мемлекеттік реттеу сонымен бірге, аумақтық құрылым мен
Экономика мемлекеттік реттеудің объектісі – капиталды жинақтау болып
Жұмыспен қамтамасыз етуді реттеу – бұл нарықтық экономика
Ақша айналымын реттеуде ерекше назар аударылатын негізгі бағыттар: инфляциямен
Реттеудің тағы бір маңызды объектісі баға болып табылады. Бағаның
Экономика дамуын мемлекеттік реттеу объектілерінің шешілетін міндеттерге фирманың деңгейінен,
Экономика дамуын мемлекеттік реттеудің құралдары. Экономикалық қызметтерді жүзеге асыру
Экономика дамуын мемлекеттік реттеудің мақсаттары. Экономика дамуын мемлекеттік реттеу-дің
Экономика дамуын мемлекеттік реттеу құралдары. Мемлекеттік реттеудің құралдары әкімшілік
Нарықтық экономикалы дамыған елдерде реттеудің әкімшілік құралы елеусіз көлемде
Мемлекеттік реттеудің негізгі құралдары:
- қазыналық саясат, яғни шығындар мен салықтардың құқықтық
аумағындағы саясат;
- ақша саясаты;
- табыстарды реттеу саясаты;
- әлеуметтік саясаты;
- баға бегіленімін мемлекеттік реттеу;
- сыртқы экономикалық реттеу;
Мемлекеттік реттеудің экономикалық құралдары ақша -кредит қаржылары мен бюджеттік
Негізгі экономикалық құралдар:
- есепке алу мөлшерін реттеу (Орталық банкпен жүргізілетін,
дисконттық саясат);
- елдің қаржылық институттары орталық банкте сақтауға
міндетті, ең аз резервтер мөлшерін белгілеу мен өзгерістері;
-мемлекеттік мекемелердің бағалы қағаздар рыногындағы мемлекеттік міндеттемелер эмиссиясы олармен
Экономика дамуын мемлекеттік реттеудің әдістері мен ұйымдастыру негіздері
Біздің мемлекеттің Конституциясында: «Қазақстан Республикасы – президенттік басқару нысанындағы
Қазақстан Республикасының Конституциясы мемлекеттің Негізгі заңы ретінде төмендегіге қатысты
республиканың мемлекеттілігін;
басқару нысанын;
мемлекеттік және мемлекеттік емес субъектілерді өзара қатнастарының тәсілдерін;
адамдар мен азаматтардың құқықтары мен міндеттерін.
Мемлекеттік құрлығы құрлымында мемлекеттік билікті заңдық, атқарушылық және соттық
Мемлекеттік органдардың құзыреттілігі Конституцияда анық бөлініп көрсетілген.
Қазақстан Республикасының Президентті мемлекеттің ішкі және сыртқы саясатының негізгі
«Қазақстан Республикасының мемлекеттік құрлымы» 1-суретте көрсетілген.
1-сурет. Қазақстан Республикасының мемлекеттік құрлымы
Суретте экономикалық дамуға жауапты биліктің үш бұтағы белгіленген.
Заңдық қызметтерді жүзеге асыратын жоғарғы өкілетті орган, сенат пен
Заң шығарушы билік экономиканы басқару тетігінің негізгі болып табылатын
Үкімет республикада атқарушы билікті жүзеге асырады, атқарушы органдар жүйесін
Премьер-министрдің мідетіне салалық министрліктер мен ведомстволарды басқару және бағыттау
Сот билігі биліктің заң органдарымен қабылданған заңдардың қатаң сақталуын
Мемлекетті басқару органдары
тікелей президентке есеп береді,
оларды шартты түрде екі санатқа
бөлуге болады: елдің ұлттық қа-
уіпсіздігіне жауап беретін ми-
нистрліктер мен ведомстолар және
ұлттық экономиканы дамытуға жауапты ведомстволар.
Нарықтық қатнастарды дамыту және шаруашылық нысандарын ұлғайту шаралары бойынша,
Мұны төмендегінің есебінен жүзеге асырады:
Құрлымды ықшамдау.
Қайталанатын қызметті жою.
Артық штаттарды қысқарту.
Барлық басқару иерархиясы бойынша жауаптылықты, құқықты және атқару қызметін
Республикалық, аймақтық және бағдарламалық бағытта ортақ міндеттерді шешу кезінде
Қазақстанда қазіргі уақытта он жеті министрлік, мемлекеттік комитеттер, сондай-ақ
Елдегі экономикалық жағдайға жауапты, маңызды органдардың қатарына: Қаржы министрлігі,
Экономика және бюджеттік жоспарлау министрлігіне елдің экономикалық дамуына, келешекті
Қаржы министрлігі елдің мемлекеттік бюджетінде оның әр түрін әзірлеу
Елдің Ұлттық банкіне елдегі ақша-кредит жүйесінің жағдайына, теңгенің бағамына,
Жергілікті өзін-өзі басқару органдарының да маңызды мәні бар –
қарушы билікте жалпы мемлекеттік
саясатты жүргізуді қамтамасыз етеді.
Мемлекеттік реттеу ғылыми негізделген
тұжырымдамасыз мүмкін емес.
Тұжырымдама экономиканың басымдылығы
мен мақсатындағы саясатқа негізделу тиісті
(2-сурет).
2-сурет. Мемлекеттік реттеудің тұжырымдамасы
2-суретте белгіленген байланыстар экономиканы мемлекеттік реттеудің тұжырымдамаларының мәнін ашып
Экономиканы мемлекеттік реттеудің тұжырымдамасы – бұл макроэкономикалық, құрылымдық-инвестициялық және
Осы тұжырымдаманы жүзеге асыру кезінде төмендегілерді анықтау қажет:
басымдық мәсәлелері;
мемлекеттік реттеудің сипаты мен деңгейіне сәйкес келетін, құралдардың жиынтығы.
Мына негізгі сегіз құралды атап өтеміз:
болжау және стратегиялық
жоспарлау;
қаржылық-бюджеттік реттеу;
салықтық реттеу;
ақша-кредиттік реттеу;
бағалық реттеу;
кедендік-баж реттеуі;
нормативтік-трафиктік реттеу;
әкімшілік-құқықтық және лицензиялық реттеу.
Тақырыптың келесі сұрағына көше отырып, әлеуметтік-экономикалық дамудың шешімін қабылдау
экономиканың математикалық, құрылымдық-логикалық модельдері;
келешектегі экономикалық көрсеткіштердің баланстық және факторлық әдістері;
«мақсат ағашы» құралын пайдалаумен әлеуметтік-экономикалық дамуды мақсаты белгілеудің әдістерін
әлеуметтік-экономикалық даму түрлерінің оңтайлы әдістері және осы негізде мемлекет
салааралық баланс – келешектегі экономикалық салалық құрылымының негіздеме құрал
аймақаралық байланыстарды ұтымды қамтамасыз етудің баланстық әдісі.
Экономикадағы баланс экономика арасында өзгермелі бай–ланыс орнатады. Олар екі
Экономиканы мемлекеттік реттеудің шетелдік тәжірибесін пайдаланудың ерекшеліктеріне тоқталамыз.
Дамыған елдердегі шетел тәжіриебесі біз үшін тұжырымдама–лық негіздердегі анықтауда
Бұл бірнеше себептерден мүмкін емес:
Республика геосаяси, табиғи-экономикалық, әлеуметтік-демографиялық, этномәдени және басқа да ерекшеліктермен
Қазақстан жағдайында директивтік-жоспарлы экономика–дан (ұқсастығы әлемде жоқ ) нарықта
Басқару мен шаруашылық жүргізу жүйесінде көп жағдайда негізгі өзгерістер
Елдің әлеуметтік-экономикалық дамуын жоспарлау, бағдарламалау және болжау
Дамудың ұзақ мерзімді басымдылығын алға жылжытуға рыноктың мүмкіндігі жоқ,
Мемлекеттік экономиканы бағдарламалау – елдің әлеументтік-экономикалық дамуын мемлекеттік реттеудің
Бағдарламалау – жоспарлаудың ең көп тараған нысаны. Әңгіме, әлеуметтік-экономикалық
Жоспарлау, болжау және бағдарламалау – бүл ЭМР-дің құралдары.
Бағдарлама – директивтіктің белгілі бір дәрежесіне тән нақты құжат.
Бағдарламада анықталатындар:
реттеу мақсаты;
мақсатқа жетуді қамтамасыз ететін, экономикалық саясатың нұсқалары;
жобаларды, олардың бюджетін, басқару жүйесін және бағдарламаны жүзеге асыруды
экономикалық саясттың оңтайлы нұсқасын таңдау кригерийі.
Бағдарламаға ұлттық экономика дамуының ішкі және сыртқы шарттарының төтенше
Бағдарламалар бір және көп мақсатты, аймақтық, құрлымдық, ұлттық және
Экономиканы жоспарлау мен болжауда жүйелі-кешенді және бағдарламалы-мақсатты тәсіл деп
Жүйелі-кешенді тәсіл (ЖКТ) ғылыми негізделу және тиәмді бақару қағидасы
ЖКТ-нің мәні жалпы теориялар жүйесінің талаптарымен қортындыланады: әр объекті
Жүйелі-кешенді тәсілдеме
4-сурет. Жүйелік-кешенді тәсілдеменің мәні
Бағдарламалық-мақсатты тәсілдеме (БМТ) мақсатты бағыттың, белгіленген шаралардың кешенділігін, тапсырманың
Сөйтіп, БМТ кезінде мыналар анықталуы тиісті:
Мақсат
Кешенді тәсіл
Мекен-жайы
Орындалу міндеттілігі
Шараларды жүзеге асыру мерзімі
Ресурстардың негіздері
Бағдарламалық-мақсатты тәсілдеменің ерешеліктері:
бағдарламалық тәсілдеме жүйелі-кешендімен тығыз байланысты, оны көбінесе жеке мәселелерді
бағдарламалау үдерісінде өткізіледі;
мақсатты кешенді бағдарламаны құрастыру үшін пайдаланылады.
Бағдарламалық әдіскке талаптар:
проблемаларды нақты анықтау;
мақсатты бір жақты қалыптастыру;
қойылған мақсатқа жету үшін қажетті, ресурстар мен мерзімнің жан-жақты
Тәсілді өткізу үдерісі:
мақсатты ғылыми анықтау;
мақсатқа жету нұсқасын әзірлеу;
қойылған мақсатта өткізу үшін талап етілетін құрлымның ресурстары мен
жүйенің қызмет ету моделін әзірлеу;
бірнеше баламалар арасынан базистік шешімді таңдап алу үшін критерийді
Біз атап өткендей, экономиканы реттеуде қоғамның экономикалық өмірінде мемлекеттің
Реттеу – мемлекеттің экономикаға оның қызмет тәртібін қолдауға бағытталған
Қазіргі заманғы нарық шаруашылығы экономикалық (жанама) және әкімшілік (тікелей)
Экономикалық реттеушілердің басымдық мәні болады. Олар нарықтың қызмет ету
Әңгіме мемлекеттік реттеу туралы болғандықтан, деңгейлі анықталған экономикалық және
Алайда, кейбір ұқсастыққа қаоамастан, эеономикалық және әкімшілік әдістер, дегенмен
Мемлекеттік реттеудің экономикалық әдістері екі негізгі нысанда көрінеді: кредиттік
Кредиттік-қаржылық саясаттың басты құралдары міндетті резервтердің мөлшері, банкаралық кредит
Бюжет-салық саясатының жан-жақты және қолданбалы құралы салық жеңілдіктері болып
Экономикалық әдістер нарық экономикасының қарқынды дамуы мен тиімді қызмет
Кредит-қаржы саясатының құралдарын пайдалану мемлекетке инфляцияға қарсы тұруға, ппайыздық
Сабура Окита былай деп жазған: «Шенеунік даналығы, телефон арқылы
Салық саясаты барлығынан бұрын, табыстарды қайта бөлуді және өндірістің
Әкімшілік әдістер бес бағытта қолданылады:
Монополиялық рынокты тікелей мемлекеттік бақылау. Рынокты әкімшілік реттеу –
Өндірістің экологиялық қауіпсіздігін қамтамасыз ету.
Өндірістік және экономикалық қызметтің барлық түрлерін жүргізу үшін және
Тұрғындар өмірінің ең аз шектеулі параметрлерін анықтау және қолдау.
Халықаралық экономикалық қатынастар аясандағы ұлттық мүдделері қорғау.
Сөйтіп, осы немесе басқа әдістер қойылған мақсаттарға жету
Ұлттық болжау ұлттық экономиканы дамыту бағыты туралы ғылыми негізделген
Болжаудың бірнеше анықтымалырын ұсынамыз:
Болжау – әлеуметтік-экономикалық үдерістерінің дамуын ғылыми алдын-ала көру қағидалары,
Болжау – обьектінің жағдайының ғылыми негізделген гипотезасы.
Болжау – стратегиялық жоспарлаудың ғылыми сатысы; алдағы кезеңдегі экономиканы
Ұлттық болжаудың мақсаты мыналар:
Экономиканың даму үрдісіне ғылыми талдауды қосатын, ғылыми алғышарты құру;
Қалыптасқан үрдіс, белгіленген мақсаттар ретінде есептелетін, алда тұрған қоғамдық
Қабылданған шешімдердің мүмкін нәтижелерін бағалау;
Басқару шешімдерін қабылдау үшін әлеуметтік-экономикалық және ғылыми-техникалық даму бағытын
Әлеуметтік-экономикалық болжау объектілері, уақытша интервалдары, атқарым белгілері, тәсілдері және
Бірақ мұндай жіктеу шартты сипатта болады.
Болжамдардың сипаттамасына кеңірек тоқталайық.
Объектілер санатында халық шаруашылығының, салааралық кешендердің , аумақтардың
Аралықтары бойынша болжаулар жедед (ай, тоқсан) , қысқа мерзімді
Атқарымдық қызметтері бойынша-іздестіру және нормативтік.
Бұл болжаулардың арасындағы айырмашалық, олар екі түрлі мәселелерді шешуіне
Нормативтік болжам: « Келешекте тапсырылған міндетке жету үшін, осы
Сөйтіп, іздестіру болжамына базалық көзқарастың шешуші маңызы болады, ал
Болжау тәсілдерінің арасында сарапшылық, экстрополяциялық және экономикалық-математикалық (модельдеу) түрлерін
Болжау түрлері: экономикалық (инфляция деңгейі, еңбек өнімділігі), табиғи ресурстардың
Елдің әлеуметтік-экономикалық дамуын жоспарлау. Жалпы түрде жоспарлау, бастапқы ақпараттарды
Жоспарлау жасалу нысаны бойынша директивті, индикативті және стратегиялық болады.
Индикативті жоспарлауға толығырақ тоқталамыз.
Индикативті жоспарлау – бұл нарық экономикасының қызметіне ықпал
Индикативтік жоспарлау нарық экономикасының жағдайы мен мемлекеттік реттеу әдістерінің
ҚОРЫТЫНДЫ
Экономикалық өсу ұлттық экономика масштабында өндірістегі товар және қызмет
Экономикалық өсудің типтерін қарастырғанда, экстенсивті типте жұмыссыздық деңгейі қысқарады,
Экономикалық өсу келесі факторлармен анықталады: табиғи ресурстар, еңбек ресурстары,
Экономиканы мемлекеттік реттеу және оның ұдайы өсуіне қолданылатын шаралар
Экономикалық өсудің тарихы экономикадағы мемлекеттік реттеудің бірнеше модельдерін
Осылай, Дж.М. Кейнс және оны жақтаушылар экономикалық өсуді ынталандырудағы
Кейнс «Жаңа курс» негізіне кірген дамудың басқа жолын көрсетті.
Экономикалық өсуде мемлекет өзінің қатысуын тура немесе жанама араласу
Мемлекеттің тура араласуына нарықтық жүйенің барлық элементтері арасындағы қатынастарды
Мемлекеттік органдар әрдайым көңіл бөліп отыратын объект болып
Мемлекеттік реттеу инстанциялары экономиканың мемлекеттік реттеудің басқа да
Мемлекеттік реттеу әлеуметтік саясатты жүзеге асыру үшін аса қажет.
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі:
1. Пол Хейне. Экономический образ мышления – М.:
2. Реферат учебника П. Самуэльсона
//Экономические науки. – 1990. - № 1.
3. Курс экономической теории. Учебное пособие. М.1993.
4. Д.М.Кейнс. Общая теория занятости, процента и денег.
5. М.Блауг. Экономическая мысль в ретроспективе. М.: Дело
6. Дж.Стиглиц. Экономика государственного сектора. М.:МГУ. 1997.
7. Мамыров Н., Ихданов Ж.
8. Кагазбаева Э. Роль государства
общество сегодня: социально-институциональные сдвиги и
развитие. Материалы республиканской научно-практической конференции.
Алматы, 1998.
9. Орешин В.П. Государственное регулирование национальной экономики. М.:
10. Управление государственной собственностью. Учебник. М., 1999
11. Экономическая теория. Учебник. Под ред. Камаева В.
12. Осипов Ю.М. Теория хозяйства. Т.!. М.: МГУ.
13. Шамхалов Ф. Государство и экономика. М., 1999.
14. Абалкин Л.И. Государственное регулирование
экономики. –1997.- № 6.
2
Экономикалық өсудің типтері
Интенсивті
Экстенсивті
Аралас
Республика Президентті
Прокуратура
Конститциялық
Жоғарғы сот
Премьер-
министр
Үкімет
Әкімдер
Парламент
Сенат
Мәжіліс
Мәслихаттар
Үкімет әлеуметтік-экономикалық дамудың негізгі бағыттарын әзірлейді; бюджетті әзірлеп, парламетке
Жергілікті бюджеттің қысқаруын немесе көбеюін қарастыратын мәслихат шешімінің жобалары
Мемлекеттік билік
Экономикалық
саясат
Әлеуметтік-
экономикалық
мақсаттар
Халық шар-
уашылығы
мақсаттары
Экономиканы
реттеу
Мемлекеттік
реттеу
Нарықтық
реттеу
Макроэкономика
Микроэкономика
Экономика
Экономикалық саясат – оны басқару жөніндегі шаралар жүйесі,әрекеттердің жиынтығы.
Объективтілік
Нақтылық
Зерттелетін объектіні
Детерминизм есебі
Элементтік – жүйе құрамына кіретін элементтерді анықтау.
Құрлымдық – жүйе элементтері арасындағы және тәуелділікті ішкі байланыстарды
Тарихи жүйенің пайда болуы жағдайын, өткен кезендерден, ықтимал өсуінің
Мақсаты – даму мақсатын анықтау.
Ресурстық – нақты мәселелерді шешу үшін талап етілетін ресурстардың
Сипатты белгіліері
Тәсілдеменің құрамдастары
Экономиканы мемлекеттік реттеу және басым бағыттары
Экономиканы мемлекеттік реттеу әдістемесінің түсінігі және оның негізгі элементтері
Экономикалық мемлекеттік реттеу мақсаттары, қызметтері, құралдары
Экономиканы мемлекеттік реттеу құрылымы
Құқықтық мемлекеттің экономикасы
Мемлекеттің экономиканы реттеу түрлері
Экономиканы реттеу құралдары
Экономиканы мемлекеттік реттеудің шетелдік тәжірибелері
Экономиканы мемлекеттік реттеу жолдары
Экономиканы мемлекеттік реттеуді ұйымдастырудың теориялық, заңдастыру-құқықтық негіздері