Өндірістік есепке алу шоттары
мазмұны
Кіріспе.....................................................................................................................................31 саудадағы басқа да тауарлы операцияларының жалпы сипаттамасы
1.1 Саудадағы сатып алынған тауарларды өткізудің
1.2 Тауар қорлары, оларды жіктеу және
2 Саудадағы басқа да тауарлы
2.1 Бартерлі операциялардың синтетикалық және аналитикалық есебі және
2.2 Комиссиондық бастамада тауар сату операцияларының есебі және
2.3 Консигнацияға берілетін тауарларды сатудың синтетикалық және аналитикалық
3 саудадағы басқа да тауарлы операцияларының есебін ұйымдастыруды
ҚОРЫТЫНДЫ........................................................................................................................38
ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ............................................................................40
КІРІСПЕ
Қазіргі кездегі Қазақстан экономикасында кәсіпорындардың капиталы маңызды экономикалық
Бүгінгі таңда шет елдік компаниялармен бірлесіп өз қызметін
Ұлттық стандарттарды жасау мен оны отандық тәжірибеде қолданудың
Экономиканық барлық саласындағы кәсіпорындардың иелері мен еңбек ұжымдары
Берілген курстық жұмыстың негізгі мақсаты - сауда кәсіпорынның
Зерттеу барысында берілген мақсаттарға жету үшін келесілерді қарастыру
- өндіріс және сату
- өнімді өткізумен байланысты шығындардың құрамын карастыру;
ондағы бухгалтерлік есептік реттілігі мен өнімнің өзіндік құрамын
өнімді өндірумен және өткізумен байланысты операцияларға талдау жасау;
зерттелетін кәсіпорынға қысқаша
операцияларының аудиті жүргізіледі.
1 саудадағы сатып алынған тауарларды өткізудің есебі
1.1 Саудадағы сатып алынған тауарларды өткізудің
Өнiм өндiрушi кәсiпорындардың өндiрiлген өнiмдердi сату жөнiндегi операциялар
Дайын өнiмдер арнайы жоспарға және мерзiм бойынша келiсiм-шартпен
Сатып алушыларға жөнелтiлген өнiмдер үшiн кәсiпорынның есеп айырысу
Кәсiпорындардың дайындау процесiнде басталған қаржы айналымының айналысы дайын
Тауар өткiзу жүйесi тауар молшылығы немесе нарықтық экономиканың
Бәсекенiң тауар өндiру және оны сату барысында пайда
Қоғам тауар алмаспай тұра алмайды. Өйткенi адам бар
Өндiрiс тауар алмасуынсыз өз маңызын жояды дей тұра,
Тауар өткiзу немесе коммерциялық әрекеттер, бiр жағынан, халық
Тауарды дер кезiнде, алдын ала белгiленген көлем мен
Тауар сату проблемаларының маңыздылығын жете түсiнетiн елдерде бұл
Тауар өткiзу – сауда-саттыққа қатысты қызмет көрсетудiң, өндiрiс
Сауда–экономиканың сезiмтал элементi. әр түрлi нарықтық қарым-қатынастар, конъюктуралық
Сауда - өндiрiс пен тұтынуды уақыт талабына орай
Бөлшек сауда тауардың қай жерде, қашан және қандай
Бөлшек сауда жүйесiнде көптеген шағын, орташа және iрi
Қазiргi таңда тұтынушының өзiне-өзi қызмет көрсетуiне бейiмделген дүкендер
Бөлшек сауданың жұртшылық арасында кеңiнен тараған тұтынушы тауарды
Сауда орындарының бөлшек саудаға қатысты түрлерiне: санаулы және
Тауар сатуда қолданылатын әдiс-тәсiлдер – тауар түрлерiне, осы
Бөлшек сауда жүргiзетiн дүкен – қоймалар үлкен көлемде
Бөлшек сауда тауар қатынасы саласында кеңiнен таралған жүйеге
Тауар өндiруден бастап тауардың тұтыну процесiне енгенге дейiн
Қызмет көрсету – материалдық өндiрiске жатпайтын, бiрақ адам
Қызмет көрсету – оны орындаушысымен бiрлесе атқаруды талап
Қызмет көрсетушi қажеттi аспаптар немесе басқа да құрал-саймандардың
Алдағы қатарлы елдердiң көпшiлiгi көрсетiлетiн қызмет түрлерiнiң сапасына
Қызмет көрсету саласында тауарды «өндiрушi» мен «сатушы» бiрыңғай
Бұл саладағы еңбек тауар кейпiнде көргенiмен, оның ақысы
«Қызыл» қалдық келіп түскен материалдарды толық немесе уақытылы
Бухгалтер қоймашының толық жеке материалды жауаптылығы туралы бекітілген
Материалдар қозғалысымен қалдықтарының есебі материалдардың қоймалық есеп карточкаларына
Қоймасы бар цехтардың, есеп беретін кәсіпорындардың материалды жауапты
Бухгалтер жұмысының негізгі бағытының бірі өндірістік қорларды талдау
Материалды ресурстардың қозғалысын бақылау бас бухгалтерге тапсырылған және
Шикізат пен материалдар жабдықтаушылардан келіп түсетіні белгілі. Кәсіпорынның
Жеке тұлғалардан нарықтың бағасы бойынша материалдық қорларды сатып
Өндірістік қорлардың бухгалтерлық талдауында материалдық қорлардың қоймадан дайын
1.2 Тауар қорлары, оларды жіктеу және
Тауарларды өндіру мен жеткізуде бір қалыптылық жоқ жағдайында
«Тауарлы-материалдық қорларды есепке алу» атты 7-бухгалтерлік есеп стандартына
Тауар қорлары - бұл соңғы тұтынушыға сатылған кезге
Тауар қорларының әділетті қажеттілігі сауда жүйесінің үзіліссіздігін және
1 Жекелеген өнеркәсіп кәсіпорындарының шығарған өнімдері тізбесі тауарларға
2. Өнеркәсіп кәсіпорындарының жабдыктаушыларының орналасу радиусы мен тауарларды
3. Елдің жекелеген Қиыр Солтүстік аудандарына теңелген аудандарының
байланысты жылдын жекелеген мезгілінде
4. Кейбір тауарларды
Сонымен, тауар қорлары сауданың материалдық-техникалық базасы бар жағдайда
Тауар қорлары өздерінің міндеттері мен тұрған жеріне байланысты
Ағымдағы тауар қорлары екі кезекті түсудің арасындағы кезеңде
Маусымдық сақтау тауар қорлары жыл мезгілігіне сәйкес ендірілетін
Мерзімінен бұрын жеткізілетін тауар қорлары келешекте елдің жекелеген
Қаралған тауар қорларының міндеттері бойынша жіктелуі үлкен өндірістік
Тауар айналымының үздіксіздігі өндіріс пен тұтынудың толассыздығының нәтижесі
Тауар қорлары тұрған жері бойынша мынандай түрлерге бөлшектенеді:
Тауар өндіруші кәсіпорындардың қоймасындағы тауар қорлары - өнеркәсіп
Көтерме сауда қоймаларындағы тауар қорлары - бұл келешекте
Бөлшек саудадағы тауар қорлары екі деңгейде жасалады:
біріншіден, бұл бөлшек сауда мекемелері мен кәсіпорындарының үлестіру
екіншіден, тікелей бөлшек сауда кәсіпорындарындағы, яғни дүкендердегі, дүңгіршектердегі
Тауар қозғалысының жоғарыда көрсетілген әрбір тұрған орындары арасында
Атап айту керек, тауар қорлары құрамына сатып алушылар
Консигнация - бұл тауарларды комиссиялық сату түрі, мұнда
Тауар қорларының тұрған жері бойынша қаралған жіктелуі қорлардың
Жұмыс тәжірибесінде тауар қорлары есеп беру мерзімінің басы
Есепте, мөлшерлеуде және талдауда тауар қорлары нақты және
«Тауарлық-материалдық қорларды есепке алу» атты 7 бухгалтерлік есеп
«Тауарлық-материалдық қорларды бухгалтерлік есепке алудың» жоғарыда қорсетілген стандарты
орташа өлшенген құн әдісі;
бірінші сатып алу бағасы бойынша қорларды бағалау әдісі
соңғы сату бағасы бойынша қорларды бағалау
ерекше ұқсастыру әдісі.
Орташа өлшенген құн әдісі ұсынады, бір тауардың орташа
Біздің мысалда бір тауардың орташа құны 223 тенге
«ФИФО» әдісі - бірінші жеткізілген қорлар бағасы бойынша
«ЛИФО» әдісі - соңғы жеткізілген қорлар бағасы бойынша
Ерекше ұқсастыру әдісі тауар қорларының мықты ұйымдастырылған партиондық
Біздің мысалда желтоқсанның басында тауар қорларының қалдығы 720
Тауар қорларын бағалаудың жоғарғыда қаралған әдістері қолданғандағы алынған
Кесте 1 - Тауар қорларын бағалаудың
Көсреткіштер Әдістер
Орташа өлшенген құн ФИФО ЛИФО Ерекше ұқсастыру
1 Сатылған тауарлар:
бірлік саны 1510 1510 1510 1510
өзіндік құны, тенге 176730 269330 347680 210420
2 Айдың аяғындағы тауарлар қорлары:
бірлік саны 720 720 720 720
өзіндік құны, тенге 161071,2 2299550 151200 288460
Кестеден көрініп тұрғандай, тауар қорларын бағалаудың жоғарғыда қаралған
Сонымен, тауар қорларын бағалаудың жоғарғыда каралған әдістерінің әрбіреуінде
Сауда мекемелері мен кәсіпорындары тауар қорларын бағалау әдістерін
Тауар қорларын бағалаудың таңдап алынған әдісі - сауда
2 Саудадағы басқа да тауарлы
2.1 Бартерлі операциялардың синтетикалық және аналитикалық есебі және
Ақшасыз тауардан тауарға меншік құқығымен бірге берілетін (ауысатын)
Бартерлік операциясының кезінде жасалған мәміле бойынша табысы алынған
№
Шаруашылық операцнялардың мазмұны Сомасы, теңге Шоттар корреспонденцнясы
дебет креднт
1. Бартерлік мәміле тәртібінде тауар босатылған, ал ол
2. Бартерлік мәміле тәргібінде алынған тауарға шоты үсынылған
3. Тауардың сатылуы бойынша айкалынына ҚҚС есепгелінген (13
4. Бартерлік мәмілеге қатысушы-кәсіпорын, алынған маериалдар мен шикізаттардың
- материалдар мен шикізаттардың құнына
-ҚҚС (13 %) 180 000
29 800 1310
1420 1420,
4110
1420
4110
5 Тауарды айырбастау кезінде бағасы бірдей болағаңдықтан, сатып
- мәміледен түскен табыс сомасына
- ҚҚС (13 %) 30 000
4 800 1210, 2110
1210, 2110 6010
3130
6. Бартерлік мәміле бойынша қарыздары өзара есепке
2.2 Комиссиондық бастамада тауар сату операцияларының есебі және
Комиссиондық дүкендер, әдетте, жеке тұлғалардан комиссиялық жағдайда алынған
Ескіден келе жатқан (антикварлық) мүліктерді сарапшы мамандардың қатысуымен
Мүліктің бір ғана түрін қабылдаған кезде ол тек
бұйымның сатылатын күні, төленетін сомасы және комитентке төленетін
директордың, бас бухталтердің және кассирдің қолы,
Бірақ бұлар мүлік сатылғаннан кейін толтырылады. Түбіршек пен
Тауар тану маманы жазып берген түбіршек пен комиссиондық
Тізім екі данада жасалады: түбіршек бойынша да және
Түбіршек пен комиссиондық келісімнің бірінші данасы комитентке беріледі,
Тауар тану маманы комиссияға қабылданған мүлікті материалды жауапты
Тауардың жазба қағазына (ярлыққа) комитент пен дүкеннің тауар
Комитенттен сату үшін қабылданған тауарларды комиссионерлер қабылдап алған
№ Шаруашылық операцнялардың мазмұны Сомасы, теңге Шоттар корреспонденциясы
дебет кредит
1. Келісім-шартта қарастырылғаңдай, комнссияға қабылданған тауарларды кәсіпорын-комиссионер қабылдады
2. Келісім-шартта қаралғаңдай тауарды жвткізу, түсірумен байланысты шығыстарын
3. Шартта белгіленген бағасы бойынша комиссияда қабылданған тауарды
4. Сатқаннан тұскен табыс анықталды, ҚҚС есептгемегенде 655
1210, 2110 6010
3130
Барлығы 760 000
5. Комитентке берілетін сомасы 570000 теңге (760 000-
6. Комитентке берілген сомадан, табыс көзінен жеке табыс
7. Комнссияға кабылданған тауарды комитенттің сатқаны ушін қарызы
8. ҚҚС сомасы бюджетке аударылды 104 828 3130
9. Табыс көзінен ұсталған жеке табыс салығының сомасы
10. Сатылған тауар баланстан тыс шотқа есептен шығарылды
11. Сатылған тауар бойынша шығысы мен табысы жыл
25 000
570 000 6010
7110
7010
Мысал. Жеке тұлғамен жасалған келісім-шартқа сәйкес кәсіпорын комиссияның
Егер жеке кәсіпкер болып табылатын жеке тұлғаның табысы
Мүлікті сатудан қайтарып алу дүкен директорының (меңгерушісінің) жазбаша
Мүліктің иесінен комитент оны сақтағаны үшін төлем жасауды
Комиссиондық дүкендер басқа да ұйымдар сияқты тауар қозғалысы
Есеп берумен қоса: түбіршектер, комиссиондық келісімдер, тауар чектері,
2.3 Консигнацияға берілетін тауарларды сатудың синтетикалық және аналитикалық
Өнімді өткізу кезінде консигнациялық негізде есепке алу (консигнантта
Консигнатор - консигнация негізінде, консигнанттан сату үшін тауарды
Мазмұны бойынша осындай келісімдер консигнацияға дайын өнім
Өнімді өткізу мерізімін созу немесе дайын өнімінің келісім
Консигнациялық негізде өнімді өткізу операцияларын есепке алу үшін
1320 «Дайын өнім», онда өткізуге арналаған, қомада
Үстеме консигнант - кәсіпорынның өнімді өткізуден түскен кірісі
Нәтижесінде дайын өнім бағасына енгізілген үстеме мен ҚҚС
Дайын өнімді өткізіп болғаннан кейін дайын өнімінң
Нәтижесінде консигнатордағы өнімді өткізуді есепке алуда жоғарыдағы субшоттарды
№ Шаруашылық операцияларының мазмұны Сомасы, теңге Шоттар корреспонденциясы
Дебет Кредит
1 Дайын өнім оны өндіруге кеткен калькуляция негізінде
2 Келісім негізінде консиганция шарты бойынша өткізуге дайын
келісімге сәйкес үстеме, 40%, оның ішінде:
- 25% -консигнанттың кірісі (600,0*25/100);
-14% -консигнатор кірісі (600,0*14/100);
- ҚҚС 14% (600,0+240,0)* 14/100 600,0
240,0
150,0
90,0
168,0
1320
Барлығы (600,0+240,0+168,0) 1008,0
3 Консигнация берілген, дайын өнімді босатумен байланысты консигнатордың
3350, 4170
3410, 4210
3110
4 Келісімге байланысты оның шығындарына жатқызылатын, консиганцияға
консиганцияға берілген, дайын өнім құнындағы үстеме сомасы (100,0*40/100);
консигнацияға берілген, дайын өнімнің құнындағы қоылған құн салығының
1320
5 Дайын өнімді қайтарып берумен байланысты, консигнатордың шығындарын
4110
6 Консигнаторға өткізілмеген тауарды қайтарумен байланысты шығындарын төлеу
7 Төлем мерзімі түскен кезде консигнатор өткізілген дайын
125,0 1040
1040 6010
3130
барлығы 750,0 х х
8 Өткізілген өнімнің нақты өзіндік құны есептен шығарылады
9 Төлемнен кейін консигнацияға беілген, дайын өнімнің құнына
40 %мөлшеріндегі үстеме (240,0-40,0)
- ҚҚС 14% мөлшерінде (168,0-28,0)
(-) 200,0
(-) 140,0
1320
1320
10 ҚҚС бюджетке аударылды 122,6 3130 1040
11 Жол қорына өткізілген дайын өнім көлемінен 0,5%
12 Жол қорына сома аударылды 3,12 654 1040
Осылайша, консиганциялық неігзде дайын өнімді өткізуден түскен консигнатордың
Консигнациялық негіздегі шаруашылық операцияларының шоттар корреспонденцясы
№ Шаруашылық операцияларының мазмұны Сомасы, теңге Шоттар корреспонденциясы
Дебет Кредит
А. Консигнантта
1 Консигнатор оған өткізу үшін берілген барлық өнімді
Б. Консигнаторда
2 Баланстан тыс шоттан консигнацияға қабылданған тауарлардың құны
Егер де консигнатор дайын өнімнің бір бөлігін ғана
3 саудадағы басқа да тауарлы операцияларының есебін ұйымдастыруды
Шаруашылық субъектісінің жүйеде бухгалтерлік есепті реформалау қаржылық
Сонымен қатар бухгалтерлік есептегі жаңадан енгізу экономиканың ашықтығына
Қорыта айтқанда, кәсіпорынды дұрыс басқару үшін басшының үнемі
Қаржылық есептіліктің халықаралық стандарттарына сәйкес қаржылық есептілікті
Шоттардың жұмыс жоспарындағы бухгалтерлік есептің синтетикалық шоттары осы
Шоттардың жұмыс жоспарындағы бухгалтерлік есеп шоттарының нөмірлері төрт
1-бөлім – «Қысқа мерзімді активтер»,
2-бөлім – «Ұзақ мерзімді активтер»,
3-бөлім – «Қысқа мерзімді міндеттемелер»,
4-бөлім – «Ұзақ мерзімді міндеттемелер»,
5-бөлім – «Капитал мен резервтер»,
6-бөлім – «Кірістер»,
7-бөлім – «Шығыстар»,
8-бөлім – «Өндірістік есепке алу шоттары».
Өндіріс процесінде еңбек құралдарымен қатар өндірістік босалқы қорлар,
1330 — «Тауарлар»,
№ Операциялардың мазмұны 1330 шоты бойынша
Дебет Кредит
1 Бастапқы құны бойынша тауарды қоймға қабылдау 1330
3 Тауардың жетпейтін
4 ТМҚ түгендеу
5 Аяқталмаған құрылыс кұнына
6 Өзге қысқа мерзімді дебиторлық берешек, яғни, жабдықтаушыға
Жеткізушілер мен мердігерлерге қысқа мерзімді кредиторлық берешекті төлегенге
7 Дайындық
8 Сатылған өнімнің және көрсетілген қызметтердің өзіндік құны
9 Бүлінген ТМҚ қайтару кезінде
10 ТМҚ құнынын 1360 1330
11 Негізгі өндіріс мұқтаждықтарына ТМҚ құныны есептен шығару
12 Негізгі өндіріске арналған
ҚЕХС отандық бухгалтерлік есепті жүргізу тәжірибесіне енгізу жылдар
ҚЕХС тез арада өте алмаудың басты себебі
Сауатты жасалған есеп саясаты кәсіпорындардың, бухгалтерлік есебінің дұрыс
Басқа кәсіп иелеріне қарағанда есепшілер үшін кәсіби этика
Этика жөніндегі комитет кәсіпорын қызметіндегі этикалық ережелерді әзірлеу
іскерлік этикасы және кәсіпорынның әлеуметтік жауапкершілігі;
өнім және қызмет сапасы стандарттарының сақталуы;
экологиялық қауіпсіздік нормалары.
Бухгалтерлік есепке алу және аудит саласын дамытудың міндеті
Бухгалтерлік есепке алу мен қаржылық есеп беру жүйесін
бухгалтерлік есепке алуды, қаржылық есептіліктің аудитін ұйымдастырумен және
шағын және орта кәсіпкерлік субъектілері үшін бухгалтерлік есепке
халықаралық тәжірибенің негізінде бухгалтерлік есепке алу мен қаржылық
бухгалтерлік есепке алу мен аудитті дамытудың халықаралық процесіне
Қазақстанның бухгалтерлік есепке алу саласының негізгі проблемасы –
Қазақстанда кәсіби қауымдастық аталған проблемалардың кейбіреуін шешу бойынша
қолданыстағы бухгалтерлік есепке алу мен қаржылық есеп беруді
бухгалтерлік есепке алу жүйесін қайта құру шеңберінде мемлекеттік
кәсіби қауымдастықтың бухгалтерлік есепке алу саласындағы рөлін арттыру;
бухгалтерлік есепке алу мен қаржылық есеп беру мәселелері
ҚОРЫТЫНДЫ
Жүргізілген зерттеу
Сәйкес жүзеге асырылса, ыдыстардың құнының өнімнің өндірістік өзіндік
Өнімнің өзіндік құны – бұл кәсіпорынның өндіріс процесіне
Экономиканың барлық саласындағы кәсіпорындардың иелері мен еңбек ұжымдары
Курстық зерттеу
- өнімді өткізуді ынталандыру үшін жарнаманың
- дайын өнімнің қоймада
өткізу процесін
тапсырыс берушілермен келісім
тауар мен қызметтерді
бизнес жоспар жасалынды;
сонымен бірге тауар мен қызметтерді өткізу шығындарының есебін
жүргізуде ХҚЕС на сай шоттар жоспарын пайдаланып, оның
7110- Өнім мен қызметтерді өткізумен байланысты
7010- Өткізілген өнім
Список использованной литературы
Закон Республики Казахстан от 28 февраля 2007 года
О внесении изменений и дополнений в некоторые законодательные
Концепция развития финансового сектора Республики Казахстан на 2007
Стандарты бухгалтерского учета Республики Казахстан. Постановление Национальной Комиссии
Методические указания к стандартам бухгалтерского учета. Приказ Департамента
Генеральный план счетов бухгалтерского учета финансово-хозяйственной деятельности
Инструкция по применению Генерального плана счетов бухучета финансово-
Об учете расходов по реализации товаров (работ, услуг)
Безруких П. С. Бухгалтерский учет. - М.: Бухгалтерский
Ержанов М.С. Первичный учет на промышленном предприятии, М.
Ержанов М.С., Ержанова А.М. Основы бухгалтерского учета и
Радостовец В.К., Радостовец В.В., Шмидт О.И. Бухгалтерский учет
Международные стандарты финансовой отчетности КМСФО/Пер. В.И. Тарусина/Ред. коллегия:
Баймұханова С. Б., Балапанова Ә. Ж. Бухгалтерлік есеп.-А.
Баймұханова С.Б. Бухгалтерский учет хозяйствующих субьектов.
Толпаков Ж.С. Бухгалтерский учет расходов периода предприятий торговли.
Радостовец В. К., Радостовец В. В. Бухгалтерский учет
Бабаев С. А. , Ержанова С. Ж. Организация
Радостовец В. К, Продан Л. Г. Бухгалтерский учет
Радостовец В. К Бухгалтерский учет предприятии/ Радостовец В.
Радостовец В. К. Финансовый и управленческий учет на
Радостовец В. К, Ғабдуллин Т. Ғ. Кәсіпорындағы бухгалтерлік
25
3
Өндірістік есепке алу шоттары
Бухгалтерлік шоттары
Бухгалтерлік есепшоттарының жіктелуі мен жоспары
Кәсіпорындағы өндірісті ұйымдастыру мен өндірістік шығындардың жіктелуі
Қысқа мерзімді активтер
Өндірістік шығындар есебі
Көмекші өндірістің сипаттамасы
Ауыл шаруашылығындағы бухгалтерлік есеп
Мақта өндірісіндегі негізгі өндіріс шығындарының есебі
Ұйымның негізгі құралдары мен материалдық емес активтерінің аудиті