Тауарлы - материалдық қорлардың шығындалуы
МАЗМҰНЫ
КІРІСПЕ 4
1 ІШКІ АУДИТТІҢ ТЕОРИЯЛЫҚ ЖӘНЕ ӘДІСТЕМЕЛІК НЕГІЗІ
1.1 Аудиттің мәні, мақсаты және маңызы 6
1.2 Ішкі аудитті ұйымдастыру және оның тиімділігі
1.3 Ішкі аудитті өткізу мақсаттары мен талаптары 15
1.4 Ішкі аудитті жоспарлау, ішкі аудиттер бағдарламасы 17
2 «СЕМЕЙ ҚҰС» ЖШС-нің ІШКІ АУДИТІ ЖӘНЕ ОНЫҢ ТИІМДІЛІГІН
«Семей құс» ЖШС-нің қаржылық жағдайының техника – экономикалық көрсеткіштері
21
2.2 Кәсіпорында ішкі аудитті жүргізудегі алатын орны
2.3 «Семей құс» ЖШС-де аудиттің жүргізілу тәртібі және оның
35
2.4 Ағымдағы активтердің есебі және ішкі аудиті
50
3 «СЕМЕЙ ҚҰС» ЖШС-нің ІШКІ АУДИТІН ҰЙЫМДАСТЫРУЫН ЖЕТІЛДІРУ ЖОЛДАРЫ
Түгендеу – ішкі аудиттің маңызды тәсілі 59
3.2 Кәсіпорындарының басқарушылық есебін және ішкі аудитін ұйымдастыруды
ҚОРЫТЫНДЫ
71
ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ
73
КІРІСПЕ
Қазіргі уақытта Қазақстан Республикасы нарықтық жағдайға көшті, сол
Осы мақсатты орындау үшін шаруашылық субъектілерінің қызметін экономикалық талдауға
Еліміз нарық экономикасының орнауы әр түрлі тауарлар мен қызметтерді
Республиканың мемлекеттік өнеркәсіп саясатының негізгі бағыттарына сәйкес өнеркәсіптік
Кәсіпорын сапалы өнім шығаруға ұмтылуы қажет. Өйткені бұл көрсеткіштерден
Баға жасалуына әсер ететін факторлардың тиімділігін арттыруды сөз еткенде
Нарық жағдайында кез келген кәсіпорын жоғары пайдаға қол
Өзімнің дипломдық жұмысымды мен «Семейқұс» ЖШС-нің барлық өнімдері, оның
1 ІШКІ АУДИТТІҢ ТЕОРИЯЛЫҚ ЖӘНЕ ӘДІСТЕМЕЛІК НЕГІЗІ
1.1 Аудиттің мәні, мақсаты және маңызы
Аудиторлық қызметтің мәні қаржылық есеп беруді, төлем-есептеу құжаттамасын тәелсіз
Қаржылық есеп беру аудитінің мақсаты – аудиторға қаржылық қорытынды
Аудиттің маңызы тиісті жақтардың мүдделеріне қол жеткізуде болып табылады.
- экономикалық субъектілер;
- салық қызметі тұлғасындағы мемлекеттің;
- қаржылық есеп беруді әр түрлі пайдаланушылардың;
- аудиторлардың меншік иесі мен мемлекеттің мүдделерін қорғау.
Қаржылық есеп беруді пайдаланушылар
1. Ішкі пайдаланушылар: әкімшілік, менеджерлер, меншік иелері, бөлімше басшылары,
2. Сыртқы пайдаланушылар:
- тікелей қаржылық мүдделері бар пайдаланушылар: инвесторлар, банктер, жабдықтаушылар,
- жанама қаржылық мүдделері бар пайдаланушылар: мемлекеттік органдар (салық,
Аудиттің түрлері:
1. Ақпаратты пайдаланушыларға қатысты: сыртқы, ішкі.
2. Заң талаптарына қатысты: міндетті, бастамашылық (ерікті).
3. Аудит объектілері бойынша: банктік аудит, сақтандыру компанияларынң аудиті,
4. Тағайындалуы бойынша: қаржылық есеп беру аудиті, салықтық аудит,
5. Жүзеге асырылу мерзімі бойынша: бастапқы, келісілген.
6. Тексеру сипаты бойынша: дәлелдеуші, жүйелі бағытталған, тәуекелдікке негізделген
2. Қазіргі аудит 19-ғасырдың аяғында кәсіпорынның жеке заңды тұлға
Қазақстанда аудиторлық қызмет көрсету рыногы шартты түрде екі бөлікке
Жергілікті аудиторлық компаниялар бүгінгі таңда Халықаралық аудит стандарттарын қолдану
Аудитордың өз клиентіне қосымша қызметтер көрсетуіне, мысалы, аудит жүргізу
Жұмыстардың ондай қосарлануы аудитордың тәуелсіздігі принципін бұзғандық болып табылады
Аудит осы мемлекетте қабылданған стандарттар мен принциптерге сәйкес болса
Алайда, іс – тәжірибеде клиенттер аудиторлардың қатал, бірақ әділетті
Аудитор кәсібінің ерекшелігі – олардың маңызды қоғамдық міндетті қызметті
Клиентке сапалы қызмет көрсету үшін аудиторлық фирмалар өздерінің ұйымдық
Әрбір аудиторлық фирма өзінің ұйымдық құрылымын өз бетінше анықтайтын
Ірі аудиторлық фирмалардың басқару құрылымы төмендегілерден тұруы мүмкін:
директорлар кеңесі;
директор;
аудит объектілері бойынша департаменттер (жалпы аудит, банктік, сақтандыру, зейнетақы
кеңес беру департаменті (салық салу, бухгалтерлік есеп мәселелері бойынша);
маркетинг бөлімі, бухгалтерия, ақпараттық, заңгерлік бөлімдер және т.б.
Орташа аудиторлық фирмалардың ұйымдық құрылымында төмендегі лауазымды қызмет түрлері
фирманың директоры;
фирманың аудит жөніндегі директоры;
кеңес беру бөлімі;
мүліктерді бағалау, заңгерлік, Ақпараттық, шаруашылық және т.б. бөлімдер.
Ірі аудиторлық компаниялар, сондай – ақ, халықаралық фирмалар аудитті
Аудитордың көмекшісі ретінде, қағида бойынша, аға аудитордың тарапынан тұрақты
Аға аудитор аудиттің жеке бір субъектісінде топтың жұмысын бақылайды,
Менеджер немесе супервайзер, қағида бойынша, бір уақытта бірнеше субъектідегі
Халықаралық тәжірибеде аудиторлық фирмалар партнерлықтың заңды нысаны, бизнес иесі
Аудиторлық қызметтің сапасына бақылау жасау бірнеше аспектілерде жүзеге асырылады:
негізгі аудитордың өз ассистенттерінің жұмысына бақылау жасауы;
аудиторлық фирманың аудиторлардың жұмысына бақылау жасауы;
сыртқы бақылау.
Негізгі аудитордың өз ассистенттерінің жұмысына бақылау жасауы. Негізгі аудитор
Орташа және ірі аудиторлық фирмаларда орындалатын жұмыстардың сапасына және
Ағымдағы файлдар – жұмыс тобының жетекшісі тексерген құжаттар.
Аудит нәтижелерін тексеру кезінде негізінен төмендегі мәселелерге көңіл аудару
аудиттің жалпы жоспарға және бағдарламаға сәйкес орындалғандығы;
жасалынған жұмыстардың және олардың нәтижелерінің тиісінше құжатталғандығы;
айқындалған аудиторлық процедуралардың мақсатына жеткендігі;
тексеру нәтижелерінің қаржылық қорытынды есептің дұрыстығы жөнінде ой –
Тұрақты файлдар – Сарапшылар кеңесі мен аудиторлық фирманың басшысы
қызмет көрсету процесіндегі екі жақтың міндеттері мен шарттары туралы
клиенттің ішкі бақылау жүйесіндегі негізгі кемшіліктер және оларды жою
аудиторлық тексеру нәтижелерін қарастыру хаттамалары және т.б.
Аудиторлар жұмысының сапасына сыртқы бақылауды мемлекеттік органдар жүзеге асыра
Кейбір экономистер белгілі бір аудиторлық фирма жұмысының сапалылығына сол
«Аудиторлық жұмыстың сапасына бақылау жасау» деп аталатын халықаралық аудит
Процедуралардың жалпы екі жағын қарастыру қабылданған:
жалпы аудиторлық фирма жұмысының сапасына қатысы бар процедуралар;
нақты аудит өткізудің сапасына қатысты процедуралар.
Сапаны қамтамасыз ету процедуралары аудиторлық фирманың ішкі құжаттарында немесе
1.2 Ішкі аудитті ұйымдастыру және оның тиімділігі
Ішкі аудиттің басты міндеті–басқару мақсаттарына қол жеткізуді қамтамасыз ету.
Ішкі аудит–кәсіпорынға қызмет көрсету аясында жүргізілетін ішкі бақылау жүйесін
Оларға қызметтердің мынадай түрлері тән:
Қаржылық және операциялық ақпараттарды тексеру. Бұл сыртқы аудитордың жұмысымен
Операциялардың үнемділігін, тиімділігін талдау, оның ішінде қаржылық емес бақылау
Заңдар мен ережелерге, менеджменттің әртүрлі сыртқы талаптары мен саясатына
Бұл үшін:
активтердің қабылдануы мен есептен шығарылуының заңды болғанына және
міндеттемелердің ұйымның тек құқықтық операцияларына ғана қатысы бер екендігін
Ішкі аудитор ұйымның жүзеге асырып жатқан операцияларының барлық типтері
Ішкі аудиттің қызметі орташа және ірі кәсіпорындарда құралады. Кейбір
Ішкі аудит қызметінің жұмысы кәсіпорынның жоғарғы басшылығы бекіткен «Ереже»
Қазіргі кезде ішкі аудиторлардың өзінің айналысатын қызметін бухгалтерлік есеп
Ішкі және сыртқы аудиттің мақсаттарының әртүрлігіне қарамастан, оларға жету
«Ішкі аудиторлардың тәуелсіздігі сыртқы аудиторлардың тәуелсіздігінен өзгеше болып келеді.
Ішкі аудитты бағалау. Аудиттың халықаралық стандарттары сыртқы аудиторлардан аудиторлық
Егер сыртқы аудитор ішкі аудитордың жұмысына сенімді болса, онда
Ішкі бақылау процедураларын сонымен қатар ішкі аудиттің процедураларын қайта
Ішкі қаржылық, операциялық және басқару аудиттің айырмашылықтары. Ішкі аудит
Ішкі қаржылық аудит алаяқтықты болдырмау және қателерді дәлелдеулермен, шоттарды
Ішкі операциялық аудит өзінің құрамына бақылау процедураларын зерттеуді және
Ішкі аудит стандарттары. Ішкі аудит кезінде орындалатын міндеттер әртүрлі
Фирмаішілік ереже – нұсқаулар мен стандарттардың көлемінің аудиторлық фирманың
Егер тексеруге жұмыскерлерінің саны 10 адамнан аспайтын және қызметінің
Өз клиенттеріне аудиторлық қорытынды бермейтін, яғни, жалғаспалы қызмет
Қазіргі кезде бақылау жасау функциясы не құқығы бар мемлекеттік
жүргізілетін тексерулердің мақсаты мен міндеттерін клиенттің толық түсінбеуі;
өткізілген аудиттің сапасына бақылау жасаудың дәл анықталған процедураларының жоқ
Аудиторлық қызмет жүйесінің ажырамас бөлігі ретіндегі бақылау жасау механизмі
Бұдан туындайтын сұрақ: мұндай бақылауды кім жүзеге асырады –
Аудиторлық фирма аудиторлық процедуралардың мазмұны, мерзімі және көлемі үшін
Ішкі және сыртқы аудиторлардың бірлесіп атқаратын қызметін тану. Ішкі
«Ішкі аудиторлардың тәуелсіздігі сыртқы аудиторлардың тәуелсіздігінен өзгеше болып келеді.
Ішкі аудитордың жұмысын сыртқы аудитордың бағалауы. Егер сыртқы аудитор
1.3 Ішкі аудитті өткізу мақсаттары мен талаптары
Ішкі аудиттерді (тексерулер), кейде аудиттер деп аталады (тексерулер) бірінші
Бөлімше қызметіне жүргізілетін нақтылы аудиттер мынадай мақсаттарды көздейді:
а) СМЖ-ның СТ РК ИСО 9001-2009 талаптарына, нормативтер
б) енгізілген СМЖ-ның нәтижелілігін сапа саласындағы мақсаттарға жету
в) менеджмент жүйесін жақсартудың жолдары мен мүмкіндіктерін анықтау;
г) алдындағы ішкі аудиттер нәтижелері бойынша түзетуші іс-әрекеттер нәтижелілігін
д) сапа менджменті жүйесінің жоспарланған іс-шараларға сәйкес-тілігін белгілеу;
е) СМЖ-ны енгізудің және жұмысқа қабілеттілігінің тиімділігін анықтау.
Жауапкершілік пен өкілеттіліктерді бөлу.
Ішкі аудитті дайындауда, жоспарлауда және өткізуде жауапкершілік пен өкілеттіліктерді
• Бас директор:
- аудиторлық топ мүшелерін іріктеу және оқыту жөнінен
- ішкі аудиттің жылдық бағдарламасын бекітеді.
• Сапа жөніндегі басшылық өкілі:
- СМЖ-ның ішкі аудитін ұйымдастырады;
- ішкі аудитті өткізудің жылдық бағдарламасын жасайды;
- ішкі аудиторларды іріктеу мен оқытуды ұйымдастырады;
- ішкі аудиттің жоспарына келісім алады;
- түзетуші және алдын алушы іс-шараларға келісім алады;
- түзетуші және алдын алушы
- сәйкессіздік себептерін жою тиімділігіне баға беруді жүзеге асырады;
-ішкі аудит бойынша кұжаттарды жүргізуді және сақтауды жүзеге асырады;
- ішкі аудит нәтижелері туралы анықтама есеп құрастырады.
•Аудиторлық топ басшысы кәсіпорын ішіндегі бұйрықпен тағайын-далады және аудиттің
- аудиторлық топ мүшелерін іріктеу;
- аудиторлық топтың жұмысын ұйымдастыру;
- аудиторлық топ мүшеяері арасындағы міндеттерді бөлу;
- ішкі аудит есебін сапа жөніндегі басшылық өкілімсн келісу
- ішкі аудит барысында анықталған сәйкессіздіктер жөніндегі түзетуші
- ішкі аудит барысында. аныкталған түзетуші және алдын алушы
Аудиторлық топ басшысының міндеттері:
- жүзеге асырылған ішкі аудитте
- жұмыс құжаттарын дайындау және нұсқаулар беру;
- аталған қызметке сәйкестігін анықтау үшін кәсіпорынның тек-серілген бөлімшесінің
- ішкі аудит барысында анықталған сәйкессіздіктер туралы тексерілген бөлімше
- ішкі аудитті орындау барысында пайда болған барлық кедергілер
- ішкі аудиттің нәтижелері туралы анық, сенімді және белгіленген
• Тексерілетін бөлімше басшылары:
- ішкі аудиттің мақсаты мен көлемі туралы бөлімше персоналына
- аудиторлық топ мүшелерін өздері бастап жүреді немесе бастап
-аудиторлық топ мүшелеріне қажетті жабдықтардық, құжаттардың, жазбалардың, персоналдың қол
-аудит барысында анықталған сәйкессіздіктер себептеріне талдау жасайды;
- түзетуші және алдын алушы іс-әрекеттерді белгілейді (жасайды) және
Жалпы ережелер
• Осы тәсілдемелік нұсқаулардың талаптары сапа менеджменті жүйесінің СТ
• Мыналар ішкі аудит үшін негіз болып
- жоспарлы ішкі аудиттер үшін - ішкі аудиттердің
- жоспардан тыс (кезектен тыс) ішкі аудиттер үшін –
Ішкі аудитті өткізуге қажетті уақыт пен еңбек ауқымы жөніндегі
Аудиторларға қойылар талаптар:
СМЖ-ға ішкі аудит өткізуге «Ішкі аудит» курсы бойынша оқудан
Аудиторлар тексерілетін бөлімшенің қызметкерлері болмауы керек және СМЖ-ны тексеру
Аудиторлар қызметтің тексерілетін саласы үшін жауапкершілікте болмайды, аудиторлар СМЖ
Аудиторлар коммуникация (қарым-қатынас) қабілетін меңгеру керек.
Мамандардың ішкі аудитті өткізу біліктілігіне сәйкестігін растау кәсіпорын күшімен
Аудитор Ішкі аудиттің жоспарын жасау үшін, сәйкессіздік хатта-маларын толтыру
1.4 Ішкі аудитті жоспарлау, ішкі аудиттер бағдарламасы
Аудиттер бағдарламасы процестер мен учаскелердің мәртебесі мен маңыздылығы, сондай-ақ
Бағдарламада бірінші кезекті тапсырмалар, тексерілетін бөлімше-лер нақытылы тексерулерді өткізудің
Бағдарлама жыл ішінде әрбір кұрылымдық бөлімшені және СТ РК
Ішкі аудиттердің жылдық бағдарламасын кәсіпорынның бас директоры әр жылдың
Аудит жоспары ішкі аудиттердің жылдық бағдарламасының немесе кәсіпорын бойынша
Ішкі аудиттің жоспары сапа жөніндегі басшылық өкілімен келісіледі және
Ішкі аудит барысында жиналған ақпараттарды басшылыққа ала отырып, ішкі
Ішкі аудит жоспарында мыналар болуға тиіс:
а) тексеру үшін негіз - ішкі тексерулердің жылдық бағдарламасы
б) тексерілетін бөлімшені идентификациялау;
в) тексеруді өткізген күн және орын;
г) тексерудің мақсаттары мен көлемі;
д) сілтемелі құжаттарды идентификациялау (мәселен, сапа менеджменті
е) аудиторлық топ мүшелерін идентификациялау;
з)тексеру туралы есеп жіберілетін мекен-жайлар және жарыққа шығудың күтілген
Нақтылы бөлімшенің ішкі аудитінің жоспарын оның жұмыстарының ерекшеліктерін, СМЖ
Аудитті өткпудің жоспарланған мерзімдерін ауыстыру
Аудитті өткізу мерзімін ауыстыру қажеттілігі туындаған жағдайда тексеру жоспарланған
Ішкі аудитті өткізу
А) Дайындық
1)Аудиторлық топтың басшысы алда түрған тексеру туралы тексерілетін бөлімшелердің
2)Оның алдында аудиторлық топ басшысының төрағалығымен аудиторлық топтың мүшелерімен
Б) Тексеру
1) Тексерілетін бөлімшелердегі жұмыс барысында аудиторлық топ мүшелері СМЖ-ның
2) Мәліметтерді сұрау, кұжаттарға сараптама жасау
3) Аудит барысында тіркелген байқаулардың бәрі сәйкессіздікке және потенциалды
4) Аудит процесінде топ басшысы, ішкі аудиттің мақсаттарына жету
Ішкі аудитті аяқтау
а) Тексеру аяқталғаннан кейін, есепті дайындау алдында, аудиторлық
б) Бөлімше басшысы ішкі аудиттің нәтижелерімен жэне ішкі аудит
Түпкілікті шешімді сапа жөніндегі басшылық өкілі қабылдайды. Ішкі аудиттің
Есепті дайындау
а) Ішкі аудиттің нәтижелері туралы есепті аудиторлық топтың
Аудиторлық топ басшысы ішкі аудит жөніндегі есептіліктің нақтылығы мен
б) Есепті дайындауға аудиторлық топтың барлық
в) Есепте оның күні көрсетіліп, аудиторлық топ басшысы мен
Есепті тарату
Ішкі аудиттің нәтижелері бойынша ол жауап алынғаннан кейін бір
- тексерілген бөлімше басшысына - ішкі аудит туралы есеп;
- аталған тексеру кезінде қызметтерінен сәйкессіздік/потенциалды сәйкессіздік анықталған бөлімшелердің
Нәтижелерді жалпылау.
Жалпыланған ақпараты бар ішкі аудит нәтижелері туралы есепті сапа
Анықтамада бөлімшелерде анықталған айтарлықтай сәйкессіздіктерге және оларды жою жолдарына
Анықтамаға сапа жөніндегі басшылық өкілінің қолы қойылады және филиалдың
Процеске баға беру үшін мынадай критерийлер пайдаланылады:
• Жыл ішінде ішкі аудит дүниесі болған нысандарда анықталған
• Ішкі аудит нәтижелері бойынша немесе СМЖ-ның қызмет ету
Мониторинг тәсілдері (бағалау) және процесті басқару.
Сапа жөніндегі басшылық өкілі тарапынан ішкі аудитті өткізу және
Сапа жөніндегі басшылық өкілі тарапынан тексеру процесіндегі аудиторлар жұмысын
2 «СЕМЕЙ ҚҰС» ЖШС-нің ІШКІ АУДИТІ ЖӘНЕ ОНЫҢ ТИІМДІЛІГІН
«Семей құс» ЖШС-нің қаржылық жағдайының техника – экономикалық көрсеткіштері
Қазақ КСР ауыл шаруашылық министрлігінің бұйрығы бойынша 1964 жылы
1967 жылы өзінің өндірістік жұмысын бастайды.
«Семейқұс» ЖШС 1966 жылдан бастап өзінің
«Семейқұс» ЖШС «Семптица-Семейқұс»
1966 жылы құрама жем жасау үшін өнімділігі тәулігіне 80
Қазіргі уақытта кәсіпорынға құрама жемнің келесідей құрамы әкелінеді: дақылдар,
Жұмыртқа- жақсы көру, мықты сүйек және жоғары өсу кепілі
Баяғы заманнан бері жұмыртқаның адам иммунитетін жоғарлату мен
I. Жұмыртқа:
- супер (2 сары уызы бар);
- ірі жұмыртқа (таңдаулы);
- 1 категориялы ;
- 2 категориялы;
- ұсақ жұмыртқа.
II. Ет:
- 2 категориялы;
- сорпа жиынтығы;
- көже жиынтығы;
- суб өнімдер (жүрек, бауыр)
- мойыны, қанаттары.
Құс фабрикасы өз фермасына жұмыртқа табу қабілеті жоғары, сапалы
I) Ломанн Браун кроссының отбасылық табыны қоңыр қабығы бар
II) Тауықтың екінші түрі- Ломанн белый ЛСЛ (Loman Wait
Ломанн белый ЛСЛ тауығының өнімділігінің генетикалық потенциалын толық
III) Тауықтың үшінші түрі- кросс «Родонит» Кросс- бұл аутосексті,
төртсызықты жоғары генетикалық өнімділікпен ерекшеленеді.
«Родонит» Кросс тауығының жас құсын өсіргенде әтештеріне
Клеткалы асырау кезінде әтештерде айдардың гипертрофиясы байқалады, сондықтан 5-6
Кез келген кәсіпорын қызметі еңбекті ұйымдастырудан басталады.
Кәсіпорынды басқарма төрағасы басқарады. Оған техникалық директор, өндіріс директоры,
Басқарма төрағасы кәсіпорынды басқаруды өз орынбасарларының, өндірістік бөлімше бастықтарының
Техникалық директордың функционалдық міндеттері: барлық бөлімшелердің тоқтаусыз жұмыс істеуін
Өндіріс бойынша директор. Функционалдық міндеттері: цехтың жоспарлы тапсырмаларды орындауын,
Экономика және қаржы бойынша директор. Оның негізгі жұмысы кәсіпорын
«Семейқұс» ЖШС өнімі қалада өзінің
Қазіргі уақытта Семей қаласында шығарылатың өнімнің 40( ғана өткізіледі,
Өткізу бағасы нарықтың қажеттілігімен анықталады. Қажетті шаралар жергілікті Ақпарат
«Семейқұс» ЖШС миссиясы халықтың құс
Кесте 1 - Кәсіпорын қызметінің негізгі техника – экономикалық
Көрсеткіштер 2008 2009 Ауытқу
Абс. Сал. %
1. Өнім өндіру көлемі, мың теңге 404612 503315 98703
2. Өнімді өткізуден түскен табыс 421363 524286 102923 24,4
3. Негізгі өндірістік қорлардың құны 224341 224739 398 0,2
4. жұмысшылардың орташа тізімдік саны, адам 317 342 25
5. . Еңбек өнімділігі , мың теңге 1276 1471
6. Ағымдағы активтердің орта жылдық құны, мың теңге 141022
7. 1теңгеге шаққандағы қор кайтарымдылығы 1,8 2,2 0,4 22,2
8. 1теңгеге шаққандағы қор сыйымдылығы 0,6 0,4 -0,2
9. Қор қарулануы 708 657 -51 -7,2
10. Жұмыртқа өндіру,
мың дана
мың теңге
49455
395640,2
73739
442434,8
24284
46794,6
49,1
11,8
11. Ет өндіру,
Центнер
мың теңге
6600
92400,3
6500
91000,5
-100
-1399,8
-1,5
-1,5
12. Тауық саны, мың бас 172 280 108 62,8
13. Жұмыртқаның толық өзіндік құны, мың теңге 287077 385740
14. Жұмыртқа өндірісіндегі 1 теңгеге шаққандағы шығындар, 0,73
15. Жалпы табыс 134286 138546 4260 3,2
16. Таза табыс, мың теңге 48594 71672 23078 47,5
17. Ағымдағы активтердің айналымдылығы, рет 2,9 3,5 0,6 20,7
18. Ағымдағы активтердің бір айналысының ұзақтығы 125,8 104,2 -21,6
19. Өнім рентабельділігі,% 46,8 35,9 -10,9 0,8
20. Активтердің рентабельділігі, % 30,8 31,1 0,3 1,0
21. Меншік капиталының рентабельділігі, % 26,5 34,5 8 1,3
Өндірістік және өткізу іс-әрекеттеріне пайдаланылатын өндіріс факторларының шығынын өндіріс
Өнімнің өзіндік құнын талдау, осы көрсеткіштің өзгеруін, жоспарды орындауын
Кесте 2 - «Семейқұс»
Шығын статьялары Сомасы Шығындардың құрылымы %
2008 2009 +,- 2008 2009 +,-
ЕңбекАқы 8750 39970 31220 4,3 12,5 8,2
Аударымдар 1990 7753 5793 1,0 2,4 1,4
Жем 122691 219662 96971 60,9 68,9 8,0
Амортизация 1943 4006 2663 1,0 1,3 0,3
Эксплуатациялық шығындар 21043 2911 -18132 10,4 0,9 -9,5
Падеж 8742 1964 -6778 4,3 0,6 -3,7
Жылу, су, электр энергиясы 13060 23178 10118 6,5 7,3
Жалпы өндірістік шығындар 3177 2895 -282 1,6 0,9 -0,7
Транспорттық шығындар 13761 13587 174 6,8 4,3 -2,6
Көмекші персонал шығындары 6228 2910 -3318 3,1 0,9 -2,2
Жиыны: өндірістік шығындар 201385 318866 117481 100,0 100,0 -
Өзгермелі шығындар 140970 224800 83830 70 70,5 -0,5
Тұрақты шығындар 60415 94066 33651 30 29,5 0,5
Кезең шығындары 1 жыл ішінде 22%-ға қысқарды. Оған әкімшілік
Кәсіпорын бойынша кезең шығындарының қысқаруымен байланысты 1 мың жұмыртқаның
Өнімнің өзіндік құнының жалпылама көрсеткіші болып тауарлы өнімнің 1
Кәсіпорынның жем шығаратын жеке цехы болса да өзіндік құн
Инфляция және несие мәселесі тек құс фабрикасында емес, басқа
Қазір фабриканың банк несиесін пайдаланатын мүмкіндіктері жоқ. Өйткені әлемдік
Кәсіпорынға техникалық жаңалық енгізу дұрыс болатын еді. Мысалы пайдаланып
Кәсіпорындағы шығындар құрылымын жүйелік талдау ең алдымен шығындарды азайту,
Соңғы жылдардағы кәсіпорынның өзіндік құнының құрылымындағы өзгерістер айтарлықтай өзгерген
Жұмыртқаның өзіндік құнындағы үлкен үлес салмақты жем алады. 2009
2008 жылы өзіндік құн құрылымындағы жемнен кейінгі екінші орынды
Құрылымдағы еңбекАқының үлес салмағы 2008 жылы 4,3%-ды, ал 2009
Аударымдар еңбекАқыдан тәуелді. 2009 жылы еңбекАқының өсуінен, аударымдар да
Амортизациялық аударымдар аз ғана өзгереді. Жалпы құрылымдағы олардың үлесі
Кәсіпорындағы айтарлықтай яғни 4%-ға қысқарды. 2008 жылы ол 8742
Жылу, су, электр энергиясы, жалпы өндірістік және транспорттық шығындар
Жалпы алғанда кәсіпорын бойынша өндірістік өзіндік құн көбею тенденциясын
Тұрақты және өзгермелі шығындар туралы мәліметтер жұмыртқаның өзіндік құнының
Өнімнің өзіндік құнындағы өзгермелі шығындардың үлесі тұрақты шығындарға қарағанда
Сонымен жоғарыда айтылғандардан соң келесідей қорытынды шығаруға болады. «Семейқұс»
Кесте 3 - Жұмыртқаның өзіндік құнының динамикасын талдау
Шығын статьялары Сомасы Ауытқуы
2008 2009 абсолюттік салыстырмалы %
Өндірістік шығындар 201385 318866 117481 58,3
Кезең шығындары 85692 66874 -18818 -22,0
Жұмыртқа өндірісі, мың дана 49455 73739 24284 49,1
1 теңгеге шаққандағы жұмыртқаның өзіндік құны 4072 4324 252
1 теңгеге шаққандағы жұмыртқаның толық өзіндік құны 5804 5231
Кестедегі мәліметтерді талдағанда жұмыртқаны өндіру 2009 жылы 2008 жылмен
«Семейқұс» ЖШС қызметін толық анықтау үшін және рентабельдігін анықтау
Кесте 4- «Семейқұс» ЖШС жұмысының қаржылық – шаруашылық нәтижесі
Көрсеткіштер 2008 2009 2009/2008
Абс. Салс.
Құс саны (мың бас) 527 539 12 2,2
Тауық саны (мың бас) 172 280 108 62,8
Жас тауық саны (мың бас) 225 286 61 27,1
Жұмыртқа өндіру (мың дана) 49455 73739 24284 49,1
Орташа жұмыртқалауы (дана) 292 263 -29 9,3
Ет өндіру (центнер) 6600 6500 -100 1,5
Ет шығымы (%) 64 68,3 4,3 6,7
Тауықтардың орташа саны 271 275 4 1,48
1000 жұмыртқаға жем шығыны 1,7 1,6 -0,1 -5,88
Жұмыртқаның өзіндік құны 287077 385740 98663 34,4
Өнімді өткізуден табыс 421363 524286 102923 24,4
Жалпы табыс 134286 138546 4260 3,2
Таза табыс 48594 71672 23078 47,5
Кезең шығындары 85692 66874 -18818 -22,0
Кестеден 2009 жылы 2008 жылға қарағанда құс саны
Кесте 5 - 2009 жыл ішінде жұмыртқаны өткізуден
Айлар Түсім (мың теңге) Өткізу көлемі (мың дана) ҚҚС-сыз
Қаңтар 38977,241 6607,608 5,899 6,784
АҚпан 37324,608 6116,933 6,102 7,017
Наурыз 38128,332 6439,064 5,921 6,818
Сәуір 37494,570 6397,713 5,861 6,740
Мамыр 39499,849 6698,475 5,897 6,781
Маусым 36773,922 6191,434 5,939 6,830
Шілде 20400,550 6020,223 3,389 3,897
Тамыз 25020,340 5562,266 4,498 5,173
Қыркүйек 26472,708 4766,596 5,554 6,387
Қазан 35067,239 5098,616 6,878 7,909
Қараша 42827,793 5469,35 7,831 9,005
Желтоқсан 46951,455 6280,735 7,475 8,597
Барлығы 424938,61 71649,01 5,931 6,820
Түсімді ай сайын жіктесе жаз айларында ол өседі, өйткені
Осылайша түсім өткізу көлеміне тәуелді. «Семейқұс» ЖШС
Бұл жерде тек қана түсімнің төмендеуі мен жоғарлағанын ғана
Жұмыртқаның 2009 жылғы өткізу және түсім динамикасын келесі диаграммалар
Сурет 1. 2009 жылы жұмыртқа өткізу динамикасы
Сурет 2. 2009 жылы жұмыртқаның түсім динамикасы.
Өткізу динамикасының түсім динамикасымен салыстырғанда айтарлықтай айырмашылығы жоқ, ол
Кесте 6 - 2009 жылда еттің өту
Айлар Түсім
Өткізу көлемі, (кг.) 1 кг. еттің бағасы
Қаңтар 3571497 26807 133,2
АҚпан 3366857 27039 124,2
Наурыз 3869363 36420 106,2
Сәуір 3306518 31815 103,9
Мамыр 1473370.4 11245 131,0
Маусым 1564078.4 11879 131,7
Шілде 1558409 11821 131,8
Тамыз 1874433.7 16694 112,3
Қыркүйек 3325955.6 31312 106,2
Қазан 938979.7 7662.7 122,5
Қараша 2564930.9 18296 140,2
Желтоқсан 6662175 52248.5 127,5
Барлығы 34076567,7 28732329.2
Кестеге қарағанда желтоқсан айында 52248.5 кг. ет өткізілген, бұл
Еттің өтуі мен түсімінің динамикасын келесі графиктерден көруге болады.
Сурет 3. 2009жылдың айларындағы еттен түскен түсім динамикасы
Сурет 4. 2009 жылдың айлары бойынша етті өткізу
Графиктерді салыстыра отырып өткізу және түсім арасында байланыс бар
«Семейқұс» ЖШС экономисті өндірістік өзіндік құнды есептейді, оның
«Семейқұс» ЖШС жұмыртқасының толық өзіндік құны 98663 мың
2.2 Кәсіпорында ішкі аудитті жүргізудегі алатын орны
«Семейқұс» ЖШС қаржылық есептілігі күмәнсіз, дәйекті болуы үшін оған
Негізгі құралдар кәсіпорынның материалды-техникалық негізін құрай отырып, оның өндірістік
Негізгі құралдардың аудиторлық тексеру бағдарламасына төмендегідей сұрақтар кіреді:
негізгі құралдардың баланста дұрыс бейнеленуін тексеру;
негізгі құралдардың нақты барын және сақталуын тексеру;
негізгі құралдардың жіктелуінің дұрыстығын тексеру;
негізгі құралдардың бағалану мен қайта бағалануының дұрыстығын тексеру;
негізгі құралдардың кірістелуі бойынша операцияларды құжаттау және есепте бейнелеу;
негізгі құралдарды жөндеу бойынша операцияларды есепте бейнелеу;
негізгі құралдарды есептен шығару бойынша операцияларды құжаттау және есепте
негізгі құралдарды алу және есептен шығару бойынша салық заңдарын
негізгі құралдардың техникалық жағдайы мен тиімді пайдалануын талдау.
Аудитор осы және басқа да сұрақтарды терең зерттеп аудиторлық
Аудитор кәсіпорынға келісімен келесі жағдайларды анықтап алуы қажет:
Тексерілетін есепті кезеңде негізгі құралдар есебін ұйымдастыру бағытындағы кәсіпорынның
Осыдан кейін аудитор негізгі құралдардың баланста бейнеленуінің дұрыстығын тексеру
Аудитордың басты міндеті негізгі құралдардың бар болуы мен сақталуына
Негізгі құралдардың нақты бары мен сақтығын тексеру кезінде аудитор
Аудитор кәсіпорында есепті ұйымдастыру нысаны қандай болса да, негізгі
Бұл нысандардың қатарына келесідей құжаттар жатады: негізгі құралдарды қабылдау-тапсыру
Аудитор алғашқы құжаттардың толтырылуын бекітілген ережелерге сәйкестігін тексереді. Анықталған
Алғашқы құжаттар негізінде техникалық паспорттар, негізгі құралдардың есебінің карточкаларындағы
Негізгі құралдарды бағалау және қайта бағалау дұрыстығын тексеруге ерекше
Кәсіпорынға келіп түсетін негізгі құралдар объектілерін бағалау әдістерінің әртүрлілігін
Аудитор берілген әдістердің барлығын біліп амортизациялық есептеулер дұрыстығын тексеру
Негізгі құралдардың уақытынан бұрын тозуын болдырмау үшін, оларды жұмыс
Аудитор дебеттегі 8040, 7210, 7110, кредиттегі 3390, 3540, 4170,
Негізгі құрал объектісінің бұзылып немесе жетіспей қалған шағында дебеттің
Негізгі қордың ағымдағы жөндеудің шығындары бухгалтерлік есепте түгелдей толық
Аудитор негізгі құралдардың жөндеуіне кеткен шығындардың жұмсалу дұрыстығын тексеріп,
2.3 «Семей құс» ЖШС-де аудиттің жүргізілу тәртібі және оның
Аудитордан әр түрлі мақсаттарға қоймадан босатылған материалды құндылықтар
Аудиттің маңызды сұақтарының бірі өндіріске шығысқа шығарылған материалдар ресурстарының
Өйткені материалдар әр түрлі көздерден келіп түсетіндіктен, оладың бастапқы
Өз кезегінде тауарлы-материалдық қорларды сатып алу бағасын, ауданнан, айжұмыртқан
Тауар шегерімдерін, қайтарылған артық төлемдерді және басқадай осындай түзетулерді,
Шикізаттардың және материалдардың (жұмыс, қызмет) шығындары, өндіріс үрдісінде қолданылатын
Есеп саясатында анықталғандай, өндіріс қорларының өзіндік құнын бағалау, арнайы
Арнайы (жалпылама) бірыңғай ұқсастық әдісі бойынша бағалау арнайы жобалар
Өндіріс қорларының орташа есептік құнын, есепті кезеңнің басындағы қолда
Өндіріс қорларын ФИФО әдісі бойынша бағалаған кезде, бірінші кезекте
Аудитор материалдық құныдылықтарға аудит жүргізген кезде субъектінің есеп жүргізу
Материалды аудиттеген кезде тасымалдау-дайындау шығындарының нақты өзіндік құнының
Материалдардың нақты өзіндік құнының олардың тұрақты есептік бағасы бойынша
Материалдардың нақты өзіндік құнының тұрақты есептік бағасынан ауытқуының
( Аб+Ас)
Тб=----------------------100%
Ат+Ак
Бұнда, Тб материалдың нақты өзіндік құнының тұрақты есептік бағасына
Аб- айдың басындағы материалдардың нақты өзіндік құнының тұрақты
Ас - айдың ішінде келіп түскен материалдардың нақты өзіндік
Ат - айдың басындағы материалдардың тұрақты есептік бағасы бойынша
Ак - ай ішінде келіп түскен материалдардың тұрақты есептік
Осы пайыз бойынша жүмсалған материалдардың ауытқуын (тиісті шоттарға) шығысқа
Материалдық құндылықтардың сақталуын қамтамасыз етуде шикізаттарға, материалдарға, отындарға, қосалқы
Түгендеу комиссиясының құрамына аудитормен материалды-жауапкершілікті тұлғадан басқа, әдетте, әкімшілік
Аудитордан қайтыс болудан басқа да әр түрлі себептермен материалды-жауапкершілікті
Егер де түгендеу нәтижесінде материалдық құндылықтардың жетіспеушілігі анықталса, онда
Егер материалды-жауапкершілікті тұлға дәлелді себептермен болмай қалса, онда қойманы
Келіспеушілік туғызбау үшін материалды-жауапкершілікті тұлға нәтижесін жазып отырады. Аталған
Материалды құндылықтарды кошірмеде есептеп қабылданған номенклатурада және бірыңғай өлшем
Кейбір материалдық құндылықтарды тексерген кезде сапасын анықтау үшін дәмін
Түгендеудің мәліметтері бойынша көшірме жасалады, оған түгендеу қомиссиясының мүшелері
Аудитор түгендеуге дейін орындайтын рәсімдер:
Түгендеу басталғанға дейін аудиторға өткен жылы жүргізілген түгендеу материалдарын
Сонымен қатар түгендеу процесі қалай бақыланатындығын, оны жүргізу бойынша
Аудитор түгендеу жүргізу кезінде орындайтын рәсімдер:
Түгендеу комиссиясының мүшелерінің өз міндеттерін қалайша тиімді орындап жатқандығын
Түгендеу тізімдерінің, салыстыру ведомосттарының (егер олар құрастырылатын болса) толтырылуын
Консигнациялық тауарларға (егер олар бар болса) ерекше көңіл бөлу;
Басшылықтың есептеу дәлдігін тексеретіндігіне және айырмашылықтарды, алшақтықтарды жіті қадағалап
Есептеуші қызметкерлерге және басшылыққа кез келген проблемалық учаскелер туралы
Барлық түгендеу тізбелерінің дұрыс толтырылғандығына, жазбалардың сапалы жасалғандығына көз
Есептеудің адекваттылығы және тауарлы-материалдық қорлардың бар болуы мен қалпы,
Осылардың тиісті кезеңде ескерілгендігіне, есепке алынғандығына көз жеткізу үшін,
Сондай-ақ түгендеу жүргізілгенге дейін көрсетілген үшінші жақтардың жауаптарын қарап
Егер түгендеуде бола отырып, аудитор ол тиісті деңгейде жүргізіліп
Түгендеуді жүргізу сәтінде тауарлы - материалдық қорлардың қозғалысына бақылау
клиенттің аумағына келіп түскен тауарлардың қоймада бар тауарлы -
өндіріс цехында тұрған қорлардың дайын өнім қоймасына орын ауыстыруының
жөнелтілген қорлардың ең соңғы номерге дейін материалды-жауапты тұлғаның есебінен
алынған қорлардың ең соңғы номерге дейін материалды-жауапты тұлғаның есебіне
Тауарлы - материалдық қорлар бойынша бағалаулар категориясына сәйкес келетін
өзіндік құнның сатып алуға, сатуға кететін шығындардан және тауарлы
сатып алуға кететін шығындардың импорттық баждарды, көлік шығындарын және
тауарлы - материалдық қорларды бағалаудың ФИФО әдісі бойынша немесе
сатудың таза құнының сатуды ұйымдастыру жөніндегі шығындарды алып тастағандағы,
Сальдо есептердің мән-жайы бойынша тексеру жүргізген кезде құндары өзіндік
Осындай тауарлы - материалдық қорларды идентификациялау үшін:
ескірген, зақымданған қорлардың тізімін алу;
түсіндірмелерді растау үшін басшылықтың ақпараты мен жиналыс хаттамаларын зерттеу
Белгіленген рәсімдер аяқталған соң аудитор айтарлықтай бұрмалаулардың жоқ екендігіне
Егер бақылау тәуекелдері басында бағалағанға қарағанда жоғарырақ екендігін куәландыратын
Бұл ретте тауарлы - материалдық қорларды жеткізуге, жұмыстарды орындауға
Аудитордың алынатын тауарлы - материалдық қорлардың, орындалған жұмыстардың және
Аудитордың шағымданудың ескіру мерзімдері өткен шағымдардың бар-жоқтығын және төлемеудің
Аудитор жеткізушілердің қосылған құн салығын анықтауларының дұрыстығын дәлдеп тексереді.
Шетелдік жеткізушілермен есеп айырысу кезінде аудитор курстық айырмашылықтарды есептеу
Өзімізге белгілі, әрбір шаруашылық операцияны жасау бастапқы құжаттармен рәсімделеді.
Реквизиттері толтырылмаған және олардың атына жазылған тұлғалардың қол қою
Егер тауарлы-материалдық қорларды бір сенімді өкіл бірнеше қоймалардан алуы
Қолданылмаған сенімхаттарды қайтарып берген кезде берілген сенімхаттарды тіркеу журналында
Қызметтерді қолма қол ақшасыз ақы төлеу түрінде алған кезде
Аудиторға материалдарды, шикізатты, интвентарьды және шаруашылық құрал-жабдықтарын шығынға жазу
Тауарлы-материалдық қорлардың есебінің аудиторлық бағдарламасы мынадай басты мәселелерді
Баланстың көрсеткіштерін Бас кітаптағы мәліметтермен салыстырып тексеруді;
тауарлы-материалдық қорлардың синтетикалық және аналитикалық есебінің дұыс
қолда бар тауарлы-материалдық қорлардың сақталуын, оларға уақтылы түгендеу жүргізілгендігін
қойма есебінің, тауарлы-материалдық қорлардың қозғалысының бастапқы құжаттарының уақтылы дұрыс
Келіп түскен материалдардың уақтылы толық кіріске алынғандығын және бухгалтерлік
Сатылып жөнелтілген және қайта өңдеуге берілген материалдық құндылықтардың операйияларының
Аудиторға материалдарды, шикізатты, интвентарьды және шаруашылық құрал-жабдықтарын шығынға жазу
Кесте 7 - Тауарлы-материалдық қорлардың есебінің аудиторлық бағдарламасы
Рет нөмір Аудит процедуралары Ақпарат көздері
1 2 3
1 Тауарлық- материалдық қорларды алуға арналған құжаттарды ресімдеудің
2 Тауарлық- материалдық қорлардың саны мен сапасы жөніндегі тілек-талаптарды
3 Алынған құндылықтарды кіріске алудың немесе орындалған жұмыс пен
4 Түскен материалдарды кіріске алудың толықтығы мен ұзақтылығын тексеру
Бастапқы құжаттар (қабылдау, коммерциялық актілер, жүкқұжаттар, төлем тапсырмалары), шот-фактуралар,
5 Тауарлы – материалдық қорлардың бар болуы мен сақталуын,
6 Кәсіпорынның өндіріс қорлармен соңғы есеп беру күндерінің қамтамасыз
Тауарлы-материалдық қорлардың есебінің аудитін тереңдетіп жүргізу үшін жоғарыда
Аудитор қойылған сұрақтарына алынған жауаптарын зерделеп және талдап ішкі
Ұзақ мерзімді активтер сияқты ағымдағы активтерді баптары бойынша мәліметтерін
Тауарлы-материалдық қорлардың кейбір жеке түрлеріне аудит жүргізгенде оларға және
Аудитор жасаған бағдарламасын кеңейте түсу үшін тауарлы- материалыдқ қорларды
Тауарлы- материалды құндылықтарды сатуға шарт жасалғандығын және, олардың дұрыс
Артып-жөнелтілген өнімдердің құжаттарының дұрыс толтырылғандығын;
Артып-жөнелтілген өнімдердің бағасының дұрыс толтырылғандығын;
өнім сатуға жасалған шартқа сәйкес босату бағасының, өнімді сатушыдан
аналитикалық және синтетикалық есеп мәліметтерінің есеп регистрларындағы, Бас кітаптағы
Есеп айырысу құжаттары алынбаған ТМБ түскен кезде (фактураланбаған жеткізулер),
Шаруашылық жүргізуші шаруашылықтың қаржы-шаруашылық қызметінің бухгалтерлік есеп бас жоспарының
Тауарлы-материалдық қорлардың сақталу орындары бойынша нақты қолда барының есеп
Кесте 8 - ТМҚ аудиті кезіндегі ақпарат көздері
Реттік
№ Нысан № Нысан атаулары
1
Бизнес-жоспар, өндірістік бағдарлама
2
Өнімді жеткізу шарттары, келісім-шарттары (жұмыс пен қызмет көрсету), ерекшелендіру,
3
Есептеулерді салыстыру актілері, коммерциялық актілер, орындалған жұмыстар (қызмет көрсетулер)
4 3-түгендеу "Тауарлы-материалдық босалқыларды түгендеу тізімі"
5 4-түгендеу "Тиелген тауарларды түгендеу актісі"
6 5-түгендеу "Жауапты сақтауға қабылданған (тапсырылған) тауарлы-материалдық босалқыларды түгендеу
7 6-түгендеу "Жолдағы тауарлы-материалдық босалқыларды түгендеу актісі"
8 12-түгендеу "Тауарлы-материалдық босалқыларды түгендеу нәтижелерін салыстыру тізімдемесі"
9 ТМҚ-4 "Тауарлы-материаддық босалқыларды қабылдау туралы акт"
10 ТМҚ-4а "Дайындау, сақтау және ондіріс процесіндегі тауарлы-материалдық босалқылардың
11 ТМҚ-46 "Тауарлы-материалдық босалқылардың бұзылуы, сынуы, қирауы туралы акт"
12 ТМҚ-5 "Тауарлы-материалдық босалқыларды есепке алу карточкасы"
13 ТМҚ-7 "Қоймадағы тауарлы-материаддық босалқы қорлар қалдықтарын есепке алу
14 ТМҚ-11 "Ғимараттар мен құрылысты қирату және демонтаждау кезінде
Қоймаларда материалды құндылықтардың сақталу тәртібіне, сақтау орындарының, қорлардың және
Аудитор қойма шаруашылығына зер салып зерттеген кезде, қойма ғимараттарының
Материалдық құндылықтардың сақталуын қамтамасыз етудің маңызды шарты дұрыс ұйымдастырылған
рұқсат куәлігін толтыру және тіркеу, олардың пайдаланылғанының бухгалтерияға қайтарылуын
Бұндай кезде бір рұқсат қағазымен материалды құндылыктарды екі рет
Кіргізіп-шығару жүйесін тексеру жеке территорияларға бөлініп орналасқан арнайы мамандандырылған
Цехтың өндірістік қызметінде бұрмалаушылық, шектен шығып кету фактілері анықталған
Шаруашылықтың қоймасындағы материалды құндылықтардың сақталуын бақылаудың бөлінбейтін бөлігі қойма
Материалдар түрлерінің теріс өтпелі қалдығы осы түрге жататын кезекті
Кейбір кіріске алу құжаттары, әсіресе фактурасыз келіп түскен материалдар
Қоймадағы материалдар есебін, материалды жауапкершілікті тұлға болып саналатын қойма
Аудитор қоймашылармен жеке материалды жауапкершілік, олардың жұмысын бақылаудың жағдайы
Құндылықтарды тез қабылдап және босатуды қамтамасыз ету үшін, сондай-ақ
Қоймашы материалдардың өрбір номенклатурасының нөміріне материалдық таңба қағаз толтырып,
Материалдардың қозғалыстарының және қалдығының есебі материалдардың қоймалық есеп карточкаларында
Карточканы бухгалтерияда немесе электронды есептеу техникаларында ашып, оған қоймасын,
Осының арқасында қоймадағы материалдық қорлардың жағдайы туралы жедел мәлімет
Бастапқы құжаттарының мәліметтерін қоймалық есеп карточкаларына жазғаннан кейін, оларды
Шағын сақтау орындары бар цехтарда, сондай-ақ есеп беруге тиісті
Шаруашылықтың қоймасындағы материалды құндылықтардың қозғалысының есебінің жағдайын тексерген кезде,
Бүлінген тауарлы-материалдық қорларды жабдықтаушылармен ауыстырғанда:
Д-т 1420 К-т 1410
Егер жақтардың келісімі бойынша тауарлы-материалдық қорлардың бағасын төмендету
Д-т1410 К-т 1420
Егер сатып алушылармен төлем жүзеге асырылмаса, қарыздар азайса:
Д-т 3310 К-т 1410
Егер төлем жүзеге асырылса:
Д-т 1030 К-т 1410
Аудитордың жұмысының маңызды бағыттарының бірі -өндіріс қорларына талдау жасап,
Шаруашылық операцияларын істің мән-жәйі бойынша тексеру
Шаруашылық операцияларын істің мән-жайы бойынша тексеру шаруашылық операциялары тиісінше
Шаруашылық операцияларының аудиторлық тесттері 4-кестеде көрсетілген мәселелерді қоса алады.
Кесте 9 - Ішкі бақылау тәсілдерінің тиімділігін сипаттайтын шаруашылық
№ р.р. Тест сұрақтарының мазмұны Толық-тық Бар болуы Дәл-
1 2 3 4 5 6 7 8
1. Нұсқаулар немесе шарттардың негізінде, сонымен қатар көлік және
х х х х х
2. Бухгалтерияға келіп түскен бастапқы құжаттардың оларды тексергеннен
3. Материалдарды жеке тұлғалардан нарықтық бағалар бойынша сатып алған
х х х
4. Барлық өтінімдер мен тапсырыстардың бекітіліп, хронологиялық ретпен тіркелетіндігін
х
5. Мерзімі өтіп кеткендерін анықтау үшін, тауарлардың саны, мөлшері
х х
х
6. Тауарлы - материалдық қорлардың шығындалуы;
Ішкі орын ауыстырулар жөніндегі құжаттардың рәсімделуінің дұрыстығын іріктеп қарап
х х х х х
7. Осы операциялардың негізділігін растайтын түгендеу актілері, түгендеу комиссиясының
х х х
2.4 Ағымдағы активтердің есебі және ішкі аудиті
Ақшалай қаражат аудитінде банктік операцияларын тексеру көп назар аударуды
Тауарлы материалды қорлардың есебінің аудитінің негізгі мақсаты – олардың
олардың сақталу және пайдалану орындарындағы қозғалыстары мен нақты қолда
олардың сақталу ережлерін қамтамасыз ету
өндіріске қажеті жоқ материалдық ресурстарды табу, анықтау және оларды
Тауарлы материалдық қорлардың есебінің аудитін тереңдетіп жүргізу үшін аудиторлық
Аудитор қойылған сұрақтарына алынған жауаптарын зерделеп және талдап ішкі
Тексеруді жүргізбес бұрын жоспар құрып алу керек. Қоймалардағы материалдық
Босалқылардың әрбір номенклатуралық нөміріне жеке карточка ашылады, ол бухгалтериядан
Алған карточкаларды қоймашы материалдардың сақталу орнын (стеллаждар, ұялар) сипаттайтын
Егер қоймадағы материалдық қорлардың қалдықтары қорлардың белгіленген нормасынан жоғары
Ол нақты қалдық қорлардың белгіленген қалдық қорының ауытқушылығын бақылау
Анықтаманы бір дана етіп қойма меңгерушісі материалдарды есепке алу
Кәсіпорынның табыстар мен шығындар есебіне тексерулер көбінесе калькуляция құруда
Аудитор өз қызметін жүзеге асыру үшін, ең алдымен мынандай
негізгі құралдар және материалдық емес активтердің тексеруінің қорытындысы
инвестициялар есебін тексерудің қорытындысы
тауарлы материалдық қорлардың тексеруінің қорытындысы
өткізілген тауар, көрсетілген қызметтердің тексерілуінің қорытындысы
дебиторлық және кредиторлық борыштарының тексеруінің қорытындысы
ақша қаражаттарының қозғалысының тексеруінің қорытындысы
меншікті капиталдың тексеруінің қорытындысы
бөлінбеген табыстың тексеруінің қорытындысы
шыруашылықтың міндеттемелерінің қорытындысы
шығындар мен табыстардың қорытындысы
Осындай қорытындылардың негізінде ең соңында баланспен статистикалық есеп берудің.
Бас кітап пен баланстың т.с.с. көрсеткіштердің сай келуіне байланысты
Тауаралы материалды қорлардың есебінің аудитінің негізгі мақсаты – олардың
олардың сақталу және пайдалану орындарындағы қозғалыстары мен нақты қолда
олардың сақталу ережлерін қамтамасыз ету
өндіріске қажеті жоқ материалдық ресурстарды табу, анықтау және оларды
Тауарлы материалдық қорлардың есебінің аудитін тереңдетіп жүргізу үшін аудиторлық
Аудитор қойылған сұрақтарына алынған жауаптарын зерделеп және талдап ішкі
Тексеруді жүргізбес бұрын жоспар құрып алу керек. Қоймалардағы материалдық
Алған карточкаларды қоймашы материалдардың сақталу орнын (стеллаждар, ұялар) сипаттайтын
Егер қоймадағы материалдық қорлардың қалдықтары қорлардың белгіленген нормасынан жоғары
Бұл мақсатта қорлардың белгіленген нормаларынан нақты қалдық қорының ауытқушылығы
Кассадағы ақша қаражаттарының аудиті. Банктегі және басқа да шоттардағы
Кассадағы ақша қаражатының аудиті яғни касса операцияларына аудиторлық тексеруді
1.Кассаға түгендеу жүргізу және ақша қаражатының сақталу жағдайын тексеру
2.Операцияның құжаттық рәсімделуінің дұрыстығын тексеру
3.Ақшаның толық және өз уақытында кіріске алынуын тексеру
4.Ақшаның шығысқа есептеліп шығарылуын дұрыстығына аудиторлық тексеру жүргізу
5.Операциялардың бухгалтерлік есеп шотында көрсетілуінің дұрыстығын тексеру.
Кассадағы ақша қаражатының дұрыстығын тексеру үшін 1011,1012,1032 шоттардың синтетикалық
Кассадағы ақша қаражатының операциялары бойынша бухгалтерлік есепте болуы мүмкін
1.Кассирдің міндеттерін атқарушы тұлға мен толық материалдық жауапкершілік туралы
2.Бастапқы касса құжаттарының жоқ болуы
3.Касса құжаттарының белгілі талаптарды бұза отырып рәсімделуі
4.Кассаға түгендеуді формальді түрде жүргізілуі
5.Айналымдар мен қалдықтарды есептеу кезінде арифметикалық қателердің болуы
Есеп айырысу және басқа да банк шоттарындағы ақша –қаражаттарының
Банкте ашылған шоттар бойынша операциялар аудиттің мақсаты- ағымдағы шот
1.Банкте ағымдағы және валюталық шоттар бойынша операциялардың орындалуынның заңдылығын;
2.Кәсіпорын банктік шоттарына ақша –қаражатының келіп түсуі және есептен
3.Банк операцияларының бухгалтерлік есепте көрсетілуінің дұрыстығын
Есеп айырысу шоттының есебінің аудитінің бағдарламасы:
1.Есеп айырысу шоты қандай банк мекемелерінде ашылғандығын
2.Банк көшірмесінде көрсетілген сомасының , оған тіркелген бастапқы құжаттардағы
3.Көшірмеге тіркелген бастапқы құжаттарда банк белгілерінің соғылғандығын (мөр)
4.Банкке нақты өткізілген ақша-қаражатының дұрыс толық есептелгендігін
5.Төлемді табыстауға берілген келісімге байланысты байланыс бөлімдеріарқылы аударылған ақша-қаражатының
6.Теңгенің өтімділігіне байланысты операциялардың есепте дұрыс көрсетілуі
7.Банктегі операциялар бойынша бухгалтерлік корреспонденциялардың дұрыстығын
8. Банк көшірмесінің және оған тіркелген құжаттардың толықтылығын және
Бүгінгі таңда Елбасы Қазақстанның әлемдегі бәсекеге барынша қабілетті 50
Қазіргі таңда «Қазақстан Республикасының кейбір заңнамалық актілеріне өзгерістер мен
Отандық және әлемдік тәжірибе көрсеткеніндей, аудиторлық қызметтерге мұқтаждық мынадай
- осы ақпаратты пайдаланушылармен (меншік иелерімен, инвесторлармен, кредит берушілермен)
- қабылданған шешімдер салдарларының ақпарат сапасына байланыстылығымен;
- ақпаратты тексеру үшін арнайы білімнің болуы қажеттілігімен;
- ақпаратты пайдаланушылардың ақпарат сапасын бағалау үшін оның көздеріне
Барлық осы алғышарттар тиісті дайындығы, біліктілігі, тәжірибесі және осындай
Аудит Қазақстанда 80-жылдардың соңында пайда болды, дәл сол уақытта
Қазіргі уақытта аудиторлық қызметті реттеудің жеткілікті тұтас жүйесі қалыптасты,
Шаруашылық жүргізудің қазіргі жағдайында аудит тапсырыс берушілеріне бухгалтерлік есептіліктің
Осыған байланысты, Концепцияның орта мерзімді перспективаға бағыт алуы аудиторлық
Заңда аудит сапасын және аудиторлық мамандыққа қоғамдық сенімділікті арттыруға
Жоғарыда көрсетілген мәселелерді іске асыру шеңберінде негізгі назар аудиторларды
Аудиторлық мамандықты өздігінен реттеуді дамыту қазіргі таңда кәсіби қоғамдастықта
Кәсіби ұйымдардың ұйымдар қызметіндегі маңызды нәрсе кәсіби қауымдастықты және
Аудитор мамандығын дамыту қоғамдық мүдделерге жауап беруі тиіс, онда
Бұл мәселенің жеткілікті үлкен мәні Қазақстан үшін ғана бар
Аудит жүйесін жетілдіру үшін орта мерзімді перспективаға арналған негізгі
- орта және жоғары оқу орындарының оқу бағдарламаларына ХАС
- кәсіби аудиторлық ұйымдармен аккредиттелген практикадан өтетін аудиторлардың біліктілігін
- аудиторлық қызмет мәселелері бойынша заңнаманың сақталуын мемлекеттік қадағалаудың
Сондай-ақ, бұқаралық ақпарат құралдары арқылы хабарлай отырып, брифингтер, «дөңгелек
Аудитті жетілдіру жөнінде сипатталған шаралар аудиторлық кәсіпті одан әрі
Жалпы, мекемелерді ішкі бақылауды орнату, кәсіпкерлердің өздері үшін аса
Дегенмен, «Семей құс» ЖШС-де ішкі бақылау жақсы ұйымдастырылған, соған
Кәсіпорындар мен ұйымдардағы ақшалардың қозғалысын ішкі бақылаудың қажеттілігі:
а) активтердің түгелдігін бақылау үшін;
ә) кәсіпорынның қаржылық саясатпен сәйкестігін қамтамасыз ету үшін;
б) бухгалтерлік есепте көрсетілген деректердің сенімділігін қамтамасыз ету үшін
Ақшалар және басқа да өтімділігі жоғары активтерге ішкі бақылау
ақшалардың жеке есебін жүргізу мен бөлек сақталуын бақылау;
қолма-қол есеп айырысу негізінде жүргізілген операциялардың есебін бақылау;
кассада тек қана күнделікті қажетті мөлшерде ақша сақтау;
касса қалдығын белгіленген мерзімде уақытылы тексеру;
табыс әкелмейтін ақшалардың қайтарылуын қамтамасыз ету;
ақшалардың сақталуына жеке тұлғаның жауап беруі.
Ақшалардың келіп түсуін бақылау кез келген кәсіпорындар мен ұйымдарда
кешіктірмей уақытында есептеу;
кешіктірмей уақытында жазу;
алынған ақшаларды дер кезінде депоненттеу.
Ақшаларды басқару функциялары мен оны тиісті құжаттарға тіркеп жазу
Кәсіпорындар мен ұйымдар өздерінің ақшаларының жұмсалуын бақылау мақсатымен басқа
ақшаларының түгелдігіне, сақталуына банк мекемесі толығымен жауап береді;
банк мекемесінің тарапынан ақшалардың жеке есебі жүргізіледі;
бұл жерде сақталатын ақшалардың ұрлану қаупі (мүмкіндігі) кәсіпорындар мен
Бухгалтерлік есепке алу және аудит жүйесін дамыту өсіп және
3 «СЕМЕЙ ҚҰС» ЖШС-нің ІШКІ АУДИТІН ҰЙЫМДАСТЫРУЫН ЖЕТІЛДІРУ ЖОЛДАРЫ
Түгендеу – ішкі аудиттің маңызды тәсілі
Мүліктің қозғалысы мен сақталуына бақылау жасау ішкі аудиттің маңызды
Соңғы жылдары Шығыс Қазақстан облысының бірқатар кәсіпорындарында анықталған кем
Практика мен озық тәжірибені зерттеу түгендеуді жеделдету және ұтымдылығын
Ішкі аудитті жүргізу кезінде құнды заттарды түгендеу – аудитордың
Қазақстанның заңнама әрбір жекелеген кәсіпорында түгендеу жүргізу тәртібі оның
Барлық ұйымдар мүлік пен міндеттемелер түгендеуін белгілі бір
Түгендеудің маңызды міндеттері:
а) негізгі құралдар, тауарлық – материалдық құндылықтар мен ақша
ә) материалдық құндылықтар мен ақша қаражатының сақталуына бақылау жасау
б) өздерінің бастапқы толықтай немесе жартылай жоғалтқан тауарлық-материалдық құндылықтарды,
в) кейін өткізу мақсатында нормадан тыс және пайдаланылған
г) материалдық құндылықтар мен ақша қаражатының сақталу ережелері мен
д) объектілер балансында ескерілген нақты құнды тексеру.
Ішкі аудит мамандарының түгендеу комиссиясы құрамында кәсіпорын әкімшілігінің өкілдері,
Түгендеу басталғанға дейін ішкі аудит бойынша маманның міндеттері:
Осы объектіде мүлікті түгендеу қаншалықты жиі жүргізілгенін анықтау;
Осы объектіде бұрын жүргізілген түгендеудің бухгалтерлік құжаттамаларын тексеру;
Тауарлық – материалдық құндылықтар номенклатурасымен және көлемімен танысу;
Қымбат тұратын тауарлық – материалдық құндылықтарды анықтау;
Қолда бар тауарлық – материалдық құндылықтар есебінің жүйесіне талдау
Құндылықтар есебі жүйесіндегі күшті және әлсіз жақтарды білу.
Түгендеу жүргізудің әдістемелік басшылығын сақтай отырып жүзеге асыру жағдайында
Бақылау өлшемдерін (өлшеу, қайта есептеу және т.б.) жүргізуге қатысуы
Ескірген, пайдаланылмайтын немесе аз пайдаланылатын тауарлық – материалдық құндылықтарды
Өзге заңды және жеке тұлғалардікі болып саналатын құндылықтар жеке
Мүліктің нақты барлығын тексеруге кірісер алдында материалдық жауапты адам
Түгендеу жүргізу және олардың материалдарын тексеру кезінде төмендегідей типтік
Түгендеуді құқығы, біліктілігі жоқ комиссияның жүргізуі;
Түгендеу кезінде жекелеген комиссия мүшелерін ауыстыру, түгендеу комиссиясының төрағасы
Түгендеу жүргізгенге дейін материалдық жауапты тұлғадан тауарлық – ақшалық
Комиссия мүшелерінің есепке тіркелетін кіріс және шығыс құжаттарына қолдарын
Түгендеу жүргізгенге дейін тауарлар тұратын қосымша және жеке кіретін
Кезеңділіктің сақталмауы – түгендеудің неғұрлым кешірек кезеңге ауыстырылуы;
Түгендеу тауарлық – материалдық құндылықтар қалдықтарының тізімін толтыруда тәртіп
Түгендеу тауарлық – материалдық құндылықтарды есептеу, өлшеу, қайта өлшеусіз
Түгендеу ыдыстағы тауарларды ашып қарамай, қайта өлшемей, қайта есептемей
Түгендеу жүргізу кезінде бағаның дұрыстығы тексерілмеген;
Түгендеу жүргізудің анық орындалғанын ділелдейтін нормативтік құжаттар жоқ.
Есептерді түгендеу жүргізу ішкі аудит мамандарынан айрықша кәсіби даярлықты
Баланс баптары бойынша тиісінше қарыз қалдықтары дұрыс көрсетілгендігін анықтау
Қарыздың пайда болу себептерін және кәнәлілерді, оның пайда болу
Талап мерзімін өткізіп алған жоқ па;
Қарызды қайтару үшін қандай шаралар қабылданған;
Қарсы тексерістер жүргізілді ме;
Өзара есеп айырысуды салыстырып тексеру актісі жасалды ма;
Қарызды өтеу графигінің және дебиторлар өз қарызын мойындайтын хаттардың
Талап ету – шағымдану жұмыстарын жүргізілді ме;
Келісімшарт міндеттемелерінің орындалуына бақылау жасау жүзеге асырылды ма.
Талап етілмеген несиелік қарыз да есептелуі керек. Бухгалтерлік баланста
Есеп айырысуға түгендеу жүргізу барысында ішкі аудит маманына бухгалтерлік
Соңғы кездері бірқатар отандық кәсіпорындарда ішкі бақылау жүйесінің қызметі
Төмендегі анықталмаған міндеттемелердің неғұрлым маңызы зор:
Салық органдарымен салық төлемдерімен айып санкциялары бойынша келіспеушілік;
Аккредитивтің пайдаланылмаған сомасы;
Дисконтталған вексел;
Банк несиесін алу кезінде үшінші тараптың міндеттемесі бойынша кепілдіктер;
Шығарылған өнім сапасы үшін жауапкершілікке байланысты аяқталмаған сот процесі.
Есепке алу мен бақылаудың қандай да бір объектілерінің қызметіндегі
Түгендеуді міндетті түрде жүргізу қажет болатын алдын ала жоспарланбаған
Ұйым мүлкін жалға, сатып алуға, сатуға беру;
Жою балансын жасаудың алдында ұйымның жойылуы;
Меншік формасының өзгеруі немесе кәсіпорындарды, ұйымдарды, мекемелерді белгіленген мерзімге
Есептік мерзімнің 1 қазанынан бастап ертерек түгендеу жүргізілген мүліктерден
Егер басқасына мерзім белгіленбеген болса, негізгі құралдар мен тауарлық
Қабылдау күні материалдық жауапты адамдар алмасқан жағдайда – істерді
Ұжымдық материалдық жауапкершілік жағдайларында:
Ұжым (бригадир) басшысы алмасқан кезде,
Ұжымнан оның 50%-дан астам мүшесі кетіп қалғанда,
Ұжымның бір немесе бірнеше мүшесінің талабы бойынша;
Жеткізіп берушінің тауарларды жеткізбей тиеуі үшін талапты қанағаттандырудан бас
Активтерді жоғалту фактілері : ұрлық, тонау, талан – таражға
Айрықша жағдайларға байланысты апаттар немесе өзге де төтенше оқиғалар
Өрт немесе табиғи апаттар (су тасқыны, жер сілкінісі немесе
Түгендеу – аудиттен шығатын міндетті, бірақ арзанға түсе қоймайтын
Кәсіпорындардың басшылары тауарлық – материалдық құндылықтар мен ақша қаражаттарына
Түгендеу шарасы басталмас бұрын жұмысшы комиссиясының мүшелеріне бұйрық, ал
Аудитор түгендеу тізімдемесінің әр бетінде тауарлық – материалдық құндылықтардың
Комиссия жұмысы хаттама арқылы рәсімделеді. Аудитор оның мазмұнымен де
Тауарлық – материалдық құндылықтарды түгендеу жұмыстарымен бір мезгілде кәсіпорын
Түгендеу кезеңдері арасындағы тексерулер мен таңдамалы түгендеу шараларының негізгі
Кәсіпорындарда түгендеу нәтижелерін рәсімдеуге байланысты жиі-жиі қателіктер жіберіліп
Салыстыру ведомостары – түгендеу жөнінде ең маңызды қорытынды құжаттардың
Түгендеу нәтижелерін рәсімдеу үшін бірыңғай регистрлер де қолданылуы мүмкін.
Түгендеудің анықталған ақтық нәтижелерінің сандық және құндылық көріністері бар.
Алынған мәліметтердің жиынтығы бойынша түгендеу алшақтықтарын ретке келтіру мен
Түгендеудің нәтижелері бойынша түпкілікті қорытынды мен ұсынысты тұрақты әрекет
Әдетте мәжіліс хаттамасында мынандай ақпарат көрініс табады:
А) жетіспеушіліктің, жоғалтулар мен артық мүліктердің себептері мен кінәлілері
Ә) кінәлі адамдарға қатысты қабылданған шаралар;
Б) бухгалтерлік есеп деректеріне қарсы іс жүзіндегі бар құндылықтардың
Кәсіпорынның бухгалтерлік есебі құрамында жыл бойы жүргізілген барлық түгендеулердің
3.2 Кәсіпорындарының басқарушылық есебін және ішкі аудитін ұйымдастыруды
Нарықтық қатынастар жағдайында Қазақстан республикасында шаруашылық жүргізуші субъектілер заңды
Қазақстан халықаралық есеп жүйесіне көшкеннен кейін жағдай жақсы жағына
Алайда, барлық елдерде қаржы есебін жүргізу арнайы жалпыға
Басқарушылық есеп ұйымын, әдістері мен қағидаларын енгізу қиын, күрделі
Біздің пікіріміз бойынша, басқарушылық есепті ұйымдастыру деп ұйым басшыларының,
Басқарушылық есепті ұйымдастыру, ұлттық қажеттілікке сәйкес және жұмыртқа шығару
Жауапкершілік орталықтары бойынша есеп - бұл басқарушылық есептің ішкі
Пайдалану мерзімі кезінде 8030 «Көмекші өндіріс» шотында есептелген барлық
Пайданылмайтын мерзім кезінде кептіру шығару бөлімінің шығындары 8030 «Көмекші
Жұмыртқа тапсыру кезінде, құрамында ылғалдық пен ластану пайызы жоғары
Кәсіпорынның өндірістік қызметінің мақсаты - өнім шығару, оны өткізіп
Шығындар - басқарушылық есебінің негізгі объектілерінің бірі, күрделі және
Жұмыртқа шығару өнеркәсібінде жұмыртқа шикізатын дайындау мен өңдеуді,
Басқарушылық есептің маңызды міндеттерінің бірі өнімнің өзіндік құнын калькуляциялау
Жұмыртқа цехтарының өнімдерінің калькуляциясының ерекшелігі, ол жұмыртқа және басқа
Бұл жағдай, өндіріс шығындарын есеп обьектілеріне
Біздің пікірімізше, калькуляцияда ауытқулардың алдын алу мақсатында, жұмыртқа уызы,
Осы орайда, түйіндес өнімдердің өзіндік құнының есебін бөлек жүргізу,
Тәжірибеде, пайда немесе зиянды есептеу кезінде, міндетті түрде ауытқулар
Нақты қол жеткен нәтижені талдау нақты және жоспарлы немесе
Ішкі аудитті сыртқы аудитпен салыстырғанда табиғаты, мән-мағынасы, тағайыңдалуы мен
Ішкі аудиттің қажеттілiгі, жұмыртқа цехының жоғарғы буынының кәсіпорынның күнделікті
Біздің пікіріміз бойынша, жұмыртқа шығару кәсіпорындарындағы ішкі аудиттің негізгі
- қазіргі нормативті актілерге, есеп саясаты, нұсқалар, басшылықтың шешімдері
- басқарушылық есепті жүргізудің әдістемесі мен техникасын тексеру және
- цех мүлкінің санын, жағдайын және қамтамасыздығын, салық төлем-дерін
- құрылтайшылар мен әкімшілікке басқарушылық есеп, салық салу жөнінде
- сыртқы аудитті жүргізуге, салық тексерулерін өткізуге дайындықты ұйымдастыру
Жұмыртқа шығару кәсіпорындарындағы ішкі аудит қызметін ішкі аудит бөлімінің
Нарықтық қатынастар жағдайында, қосымша кіріс және мүмкін ысыраптың алдын
Осы орайда айта кететін жағдай, жұмыртқа шығару кәсіпорындарында бастапқы
Сурет5. Жұмыртқа цехында құжат айналымын автоматтандыру моделінің құрылымы
ҚОРЫТЫНДЫ
Шаруашылықтар мен мекемелер, мүліктер мен қаражаттар, қаржылар мен қорлар,
Бухгалтерлік есеп, аудит, талдау арқылы өндірілген тауар, көрсетілген қызмет,
Осының негізінде «Семей құс» ЖШС -нде шаруашылықтың
Дипломдық жұмыс кіріспеден, үш бөлімнен, қорытындыдан, пайдаланған әдебиеттер тізімінен
Кіріспеде нарықтық экономика жағдайындағы бухгалтерлік есептің мәні, мақсаттары және
Теоретикалық бөлімінде материалдық құндылықтардың жалпы сұрақтары қарастырылған.
Екінші бөлімінде «Семей құс» ЖШС-ның мысалында зерттеулер жүргізілген.
Үшінші бөлімінде зерттеу нәтижелері бойынша шаралар ұсынылған.
«Семей құс» ЖШС-нде тапсырыс бойынша жұмыс істегенімен, тапсырыс берушілерден
«Семей құс» ЖШС- нің ең жоғарғы көрсеткіші болып брутто-табыс
Осы мәселелерді ескере отырып «Семей құс» ЖШС- нің қаржылық
- өз уақытында қаржылық қызметтің жетіспеушілігін іздеп, төлем қабілеттілігі
қаржылық шешімдерді жоспарлап экономикалық рентабелділігін анықтап, шаруашылықта шешімдер қабылдау
кәсіпорынның қаржылық ресурстарын үнемді пайдаланып, қаржылық жағдайын нығайтып, керекті
Қазіргі нарықтық экономикаға түбегейлі көшу кезеңінде бухгалтерлік есепке жүктелетін
Осыған орай қазіргі кезде мемлекет, субъекті және жеке тұлғалар
Бұл бойынша еліміздегі халық шаруашылығының қай саласындағы субъектілер болмасын
Бүгінгі таңда жүзеге асырылып жатқан реформалар мен істеліп жатқан
ПАЙДАЛАНҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ
Бухгалтерлік есеп принциптері. Н.Ә.Байболтаева. Алматы 2002 жыл.
Шағын кәсіпкерлік субьектілеріндегі бухгалтерлік есепті ұйымдастыру. Байболтаева Н.Ә. Юсупжанова
Современный бухгалтерский учет. Учебное пособие Сейдахметова .Ф. С.
Қазақстан Республикасы Президентінің заң күші бар «Бухгалтерлік есепке алу
Аудит и анализ финансовой отчетности. Дюсембаев К.Ш. Егембердиева С.К.
Бухгалтерский учет на предприятии. Радостовец В.К. Радостовец В.В. Шмидт
МСФО, Алматы, 2005 год.
Радостовец В.В. «Бухгалтерский учет на предприятии». Алматы, 2000 год.
Радостовец В.В. и О.И.Шмидт «Теория и отраслевые особенности бухгалтерского
10. Ларионов А.Д., Ерофеева В.А., Леонтьев Ж.Г. «Бухгалтерский учет».
11. Международные стандарты бухгалтерского учета. 1994 год.
Бухгалтерский учет. Учебник под ред.П.С. Безруких. Москва, Бух.учет,1996год.
Кондраков Н.П. Бухгалтерский учет. Учебное пособие. М.ИНФРА. Москва,1998.
Радостовец В.К. «Бухгалтерский учет на предприятии». Алматы, Центраудит,1998.
Савицкая Г.В. Анализ хозяйственной деятельности предприятия. Минск, 2002 год.
Козлова Е.П., Парашутин Н.В, Бабченко Т.Н, Бухгалтерский учет
Социально-экономическое положение Республики Казахстан. Алматы. Агентство РК по статистике,1999
Финансовый менеджмент: Учебник для Вузов/ Г.Б. Полях, И.А. Акодиа,
Шеремет А.Д., Сейфуллин Р.С. Финансовый анализ,1995 год.
Журнал «Бюллетень бухгалтера» № 51(453) декабрь 2002год., №50 (452)
Финансовый и управленческий учет на предприятии В.К. Родостовец изд.
Кондраков Н.П. «Бухгалтерский учёт» – 2-е издание, Москва, 1999
Медведев А.Н., Медведева Т.В. «Практическая бухгалтерия», М., 1997
Ефимово О.В. «Бухгалтерский учёт» – 2-е издание, М., 1999
Камышанов П.И. «Практическое пособие по бухгалтерскому учету», М. Экономика.
«Методические рекомендации по разработке финансовой политики предприятия», министерство экономики,
Артеменко В.Г, Беллендир М.В. «Финансовый анализ». Москва, 1997год.;
Бухгалтерский учет под общей редакцией И.Е. Тишкова, А.И. Прищепы
12
Дайындау кітабының
құрылуы
Нормативті анықтамалық тізімдер
Жедел ақпарат
Дайындаушылар
тізімі – қабылдау бекеті парағы
Жұмыртқа
қабылдау тізімі-
қабылдау парағы
Тапсырушылар -
жеке тұлға тізімі-
жеке тұлға парағы
Тапсырушылар -
заңды тұлға тізімі-
заңды тұлға парағы
Өнімнің шығу
нормативі-
норматив парағы
Фильтр опциясын сұрыптау
тағы басқа формулаларды пайдалану
Жеке парақтардағы дайындау бойынша
шығу құжаттардың құрылуы
Бір күндік өнім
шикізатын сатып
алу дайындау-күн
парағы
Мерзім басы-
нан дайындау
дайындау-барлығы парағы
Өнімді
уақытша сақтау
cақтау парағы
Әрбір өнім қабылдау пункті
бойынша өнім қабылдау бекеті парағы
Өңдеу нәтижесі бойынша шығу
құжаттарының құрылуы
Цех кітабының
тізімдері
Дайындалған өнім тізімі – дайындалды парағы
Фильтр опциясын сұрыптау
тағы басқа формулаларды пайдалану
Өндірістік тапсырмалар
тізімі – 28 хл-1,28хл-2 парақтары
Тауарлы-материалдық қорлар есебінің аудиті
Тауарлы - материалдық қорлардың есебінің аудиті
ҚОРЛАР ЕСЕБІНІҢ АУДИТІ
БӨЛШЕК САУДАДА ТАУАРЛЫҚ ОПЕРАЦИЯЛАРДЫ ЕСЕПКЕ АЛУДЫ ҰЙЫМДАСТЫРУДЫҢ ТЕОРИЯЛЫҚ АСПЕКТІЛЕРІ
Өндірістік тәжірибені өткендігі туралы есебі («Жартас» ЖШС материалдары негізінде)
Өнімді өндіріп өткізу шығындары мен корпорацияның басқа да шығыстары
Негізгі өндірістік қорлар құрылымы
Ішкі аудитті өткізу
Ұйымның қаржылық шаруашылық қызметі мен есеп саясатының сипаттамасы
Ақшалай қаражаттар түрлерінің есебі