Маркетинг жүйесінің қосымша қызметтері

МАЗМҰНЫ
КІРІСПЕ................................3
1 БАНКТІК МАРКЕТИНГТІҢ ТЕОРИЯЛЫҚ АСПЕКТІЛЕРІ
1.1 Банктік маркетингтің түсінігі, мәні, функциялары...........6
1.2 Банктік маркетингінің ерекшеліктері...................16
1.3 Банктік өнімдер нарығы................21
2 ТӘЖІРИБЕДЕ ҚОЛДАНЫЛАТЫН БАНКТІК ӨНІМДЕРГЕ ТАЛДАУ
2.1 Қазақстан Республикасының депозиттер нарығын талдау........26
2.2 Қазіргі кезеңдегі несиелік нарықтық дамуын талдау.................37
2.3 «Қазақстан Халық Банкі» АҚ жаңа банктік өніміне талдау......43
3 БАНКТІК МАРКЕТИНГТІҢ ДАМУЫНЫҢ НЕГІЗГІ БАҒЫТТАРЫ
3.1 Банктік өнімдер мен қызметтер нарығында туындайтын мәселелерді
3.2 Банктік маркетингінің дамуындағы жаңа тендециялар..............52
ҚОРЫТЫНДЫ...........................63
ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ...................66
ҚОСЫМША...............................68
КІРІСПЕ
Президенттің «Жаңа әлемдегі жаңа Қазақстан» атты жолдауында елдің бейтараптандыру
2030 даму стратегиясына сәйкес Қазақстан Республикасы алдыңғы қатарлы мемлекетерінің
Банктік жүйе-нарық эканомикасының ең қажетті және бөлінбейтін құрлымы. Банктер
Елде жүргізіліп жатқан экономикалық реформа банк ісін дамытуда жаңа
Қойылған мақсатты орындау үшін Қазақстандық және шетел банктері жұмысын
Соңғы жылдары банктік өнім нарықтары-ақша және капитал нарықтарының дамытылуы
Инвестициялар – пайда алу мақсатымен ақша салымын жасау. Оның
Өз әрекеті барысында пайда табу мақсатымен банк бәсекелестер, тұтынушылар,
Бірақ бұл банк өнімдер нарығында банк атқаратын жалғыз әрекет
Көп тұтынушылармен банктік операцияларды орындау-дамыған несиелік жүйесі бар
Өз кіріс базасын кеңейтіп, рентабельділік пен бәсекеге қабілеттілігін арттыру
Тиімді және икемді банктік өнімдер жүйесі ішкі салымдарды
Банк өнімдері нарығындағы бәсекелестік банктік қызмет көрсетудің сандық және
Жаңа өнімдер қатарына пластикалық карточкалар, банкаралық электронды есептер, әлемдік
Халықтың ақшасын депозитерге тарту, несиелер беру мен есеп-кассалық қызмет
Халыққа қызмет көрсететін банктердің мәні – тұтынушылар көңілінен толықтай
Банк өзіне жаңа клиенттерді тарту үшін нарыққа жаңа немесе
Аталған жұмыстың теоретикалық және тәжірибелік негізі - өз елімізде
Банктік маркетингтің негізгі теориялық ережелері мен оның ерекшеліктерін түсіну
Диплом жұмыстың мақсаты. Қазақстан Республикасындағы сауда банктерінің өнімдер мен
Жұмыстың негізгі міндеттері. Диплом жұмысының мақсатына сәйкес келесі міндеттер
- банк маркетингінің теориялық аспектілерімен танысу;
- қолданыстағы және жаңа банк өнімдерін бағалау және
- банк өнімдері нарығының дамуының негізгі бағыттарын анықтау;
- банк өнімдері нарығында туындайтын мәселелерді қарастыру мен
Жұмыстың әдістемелік негізі ретінде Қазақстан Республикасы Үкіметінің заңнамалық және
Жұмыстың тәжірибелік негізі ретінде «Қазақстан Халық Банкінің» нормативтік және
1 БАНКТІК МАРКЕТИНГТІҢ ТЕОРИЯЛЫҚ АСПЕКТІЛЕРІ.
Банктік маркетингтің негізгі теориялық ережелері мен оның ерекшеліктерін түсіну
1.1 Банктік маркетинг тусінігі, мәні, функциялары.
Банк ісіндегі маркетинг XX ғ. 70ж. бастап қолданыла бастады.
1. 70 ж. көптеген американдық банктер европа және азия
2. Салымдардың дәстүрлі жүйесін көшіретін капиталдардың жаңа нарықтары ашылды.
3. АҚШ банктерінің енуіне жауап ретінде еуропалықтар ескі әлем
4. Банктік индустрия АҚШ заңнамасы тыйымына қарамастан, көптеген елдерде
5. Банк индустриясына технология көп әсер ете бастады. Әсіресе
6. Жекелеген тұлғаларға қызмет көрсету саласында да бәсекелестік күшейе
80 ж. банк индустриясындағы өзгерістер мүлдем көп болды. Бұл
І. Жеке тұлғаларға қызмет көрсету ісінде.
Мысалы, «Lynch» брокерлік үйі компьютерлік жүйелерді қолдана отырып, қолма-қол
Ақпаратты қағаз жүзінде өңдеуге негізделген жүйелерді алмастыру жүзеге асырылып
70-80 жж. банктер жұмысы тұтынушылық қызмет құнын төмендетуге бағытталған,
Ақша тартудағы секілді несие беруде де бәсекелестік байқалды. 80
Мұндай бәсекелестік өзге де көптеген елдерде байқалды. Ұлыбританияда қосымша
ІІ. Өндіріске қызмет көрсететін банк ісінде мынаны атап көрсету
1. Бәсекелестің күшеюі. Банктердің күресі 10жыл жалғасты. 70 ж.
Бәсекелестік банктермен шектелмейтіндігін айта кетейік. Банктік емес институттар –
2. Жүйелік қызметтерді дамыту. Клиенттер көңілін табу үшін ірі
Бәсекелестіктің күшеюі мен өзгерістердің көп болуы әсерінен көптеген банктер
Сөйтіп 80 ж. бәсекелестік орта банктердің дәстүрлі әдістерден
Қазіргі кезде халық шаруашылығын тұрақтандыру мен даму негізі саналып
Банк ісінің коммерциялануы, банктер санының өсуі маркетингтің негізгі элементтерін
Маркетинг – бұл экономика, социология және басқару арасындағы ғылым.
Банктік меркетинг толығымен маркетингтің жалпы қағидаларына негізделеді, алуан түрлі
Банктік маркетингтің ерекше саласы, клиентердің нақты қажеттіліктерін ескере отырып,
Шетелдердегі, сол сияқты біздің еліміздегі қазіргі заманғы банктердегі маркетинг
Маркетингтік қызмет көрсетілетін қызметтеріне активті және әлеуметтік сұранысты зерттеу
Соңғы уақыттарда барлық елдердегі ірі коммерциялық банктердің басым көпшілік
Кешенді қызмет көрсету тәжірибесі бізге де толық түрде қолдануға
Сөйтіп, коммерциялық банктердің нарықта жаңа қызмет түрлерін табысты түрде
Мынаны атап өту көзделеді, маркетингті енгізу кірістіліктің өсуіне, тәуекелдің
Банктік маркетинг – бұл сол аумақтағы клиенттер қажетсінетін барлық
Банктік маркетинг пен нақты қоғамдық-саяси және экономикалық ахуалдарға қатысты
Банктік маркетингтің қатынастары.
Банктік маркетинг – бұл нақты саяси – қоғамдық
және эконоикалық ахуалдарға қатысты оның
қызметінің сыртқы және ішкі саясаты, стратегиясы мен
тактикасы
Клиенттердің басым Өмір
топтарын анықтау
қажеттіліктерін, талап -
тілектерін және құндылық-
тарын анықтау
Өнімнің Тезарада
сапасы
мен
сенімді-
лігі
Сурет 1
Банктік маркетинг – капитал нарығында жалпы және жеке секторында,
Банктік маркетингтің мақсаты-капитал нарығының талаптарына икемделуге қажетті жағдайлар
Біздің экономикалық әдебиеттерде «банктік өнім» термині нарықтық экономикасына өту
Банк әртүрлі операциялар мен қызметтерді жүзеге асыратыны белгілі. «Қазақстан
«Банк» - заңды және жеке тұлғалар ақшаларының ағымымен байланысты
Банк өзге қаржы делдалдардан несімен ерекшеленеді? Біріншіден банктерге қарыз
Тауарлар мен қызметтер
Бос ақша
құралдары
Тұтынушы
Тұтынушы
Несие
Сурет 2
Аталған суретте құралдарын төлем төлеу жеделдік және қайтару шарттарында
Банк пен клиент арасындағы байланыс.
Клиент
Сурет 3
Банктер өзге кез келген өндіруші секілді жеке заңды тұлға
Банктің маркетингтік әрекетерінің негізін нарықтағы несиелік капитал орнын анықтау
Әдетте, банк басқармасы нарықты зерттеу мақсатын қояды, яғни нарық
Маркетингтің негізгі мақсаты – банк мекемесінен тұтынушыға жеткенге дейінгі
Маркетинг процесі тұтынушы мен оның қажеттіліктерін толық түрде қанағаттандырумен
Банктегі маркетингтік әрекетті ұйымдастырудың жалпы сызбасы:
1. Нарықтық мүмкіндіктер сараптамасы (маркетингтік зерттеулер)
Жеке тұлғалар нарығы
2. Мақсатты нарықтарды таңдап алу
Нарықты сегменттеу
3. Маркетинг жүйесін жасамдау
Өнімнің жаңа түрлерін жасау
4. Маркетинг жүйесінің қосымша қызметтері
Маркетингтік ақпарат Жоспарлау мен бақылау жүйесі
құрылым
Сурет 4
Келесі қадам – аталған қызметке қатысты маркетинг жоспарын даярлау.
Сөйтіп тұтынушының белгілі бір өнімді қажет етуі оған әсер
Әдетте нарықты зерттеу және болжамдаумен ірі әрі бай банктерде
Коммерциялық банктер мен өз қаржылық – несие институттары маркетинг
Банктік маркетинг «банк өнімдерін» көбейтуге бағытталған (банк операциялары, қызметтер)
- Маркетинг зерттеулерді жүргізу, ақпаратарды жинау, талдау.
- Банк өнімін жасау. Банктің өз қызметінің сатушысы
- Көрсетілетін қызметтер мен операцияларға баға белгілеу.
- Банк өнімдерін таратуды ұйымдастыру.
Банктік маркетинг клиент басты орын алады. Банктегі басты тұлға
Банк клиентері:
1. Үкіметтік мекемелер.
2. Корпорациялар.
3. Банк-кореспонденттер.
4. Депозиттер мен несие бойынша беру бағыттары тұлғалардың санаттары,
5. Тарст-қызмет бағыттары бойынша банк клиенттері болып саналатын заңды
6. Заңды және жеке тұлғалар, меншік иелері немесе қозғалмайтын
Жаңа клиентерді тарту нарықты жақсы білу мен клиеттер тарапынан
Банк қызметтері – қаржылық мәселелер бойынша сарапшы және оны
1. Баға белгілеу міндеттерін қою.
2. Сұранысты анықтау.
3. Шығындарды бағалау.
4. Бағаларды және бәсекелестердің банк өнімдерін талдау.
5. Баға белгілеу әдісін талдау.
6. Түпкілікті бағаны белгілеу.
Банк оларды меншікті бағаны анықтау негізі ретінде пайдалану үшін
Солардың бірін банк таңдап алатын баға белгілеу әдістері келісідей
Нарыққа кешенді зерттеу жүргізіп, клиенттердің қажетіліктері мен талап-тілектері анықталғаннан
Банк өнімдерін тарату маркетинг қызметінің қорытынды түрі болып саналады.
Банктік маркетингте соның көмегімен маркетинг мақсатына жетудің табыстары ашылып
Банктік маркетингте маркетинг қағидаларына жауап беретін, төмендегідей маңызды ерекше
1. «Тұтынушыныкы әрқашанда дұрыс».
2. «Барлығы тұтынушы үшін».
Маркетингтік қызметтің түрлерін қарастыру маркетингтің негізгі тәсілдерін зерттеумен қоса
Бірыңғайлау (типологизация)-әлеуметтік сипаттамаларына, демографиялық және әлеуметтік-экономикалық факторларға сәйкес тұтынушыларды
Нарықтық сегменттеу – банк үшін неғұрлым болашағы зор болып
Банк қызметтерінің сипаты бойынша олар несие, операциялық, инвестициялық, делдалдық
Клиентуралық белгі нарықты заңды және жеке тұлғаларға, корпорацияларға, банк-корреспонденттерге,
Аумақтық құрлымдар, экономикалық аудандар, әкімшілік бірліктер географиялық сегменттеу объектілері
Психомәдени сегменттеу – бұл жеке тұлғалардың банктердің көрсететін қызметіне
Мінез-құлықтық сегменттеу банктің әрбір клиентінің бос уақытын зерттеуге негізделеді.
Ал нарықты сегменттеу мен анықтау банктің өзіне қажет. Белгілі
Жоғарыдағылармен қатар, маркетингтік зерттеулердің өзге де белгілі тәсілдерінің өмір
1. Тікелей (жарнамалық). Жер-жерлерде клиенттер арасына қаржыларды басқару жүйесін
2. Байланыс құралдарын (пошта, теледидар) пайдалану. Телемаркетинг бұл жеке
1. Халықтың кең ауқымды топтары арасында сұрау жүргізу.
2. Әлеуетті клиентпен жеке қарым-катынас орнату.
3. Фокус-топ құру. «Фокус топ» бұл клиенттермен жеке байланыстарға
4. Пассивті маркетинг – бұл банктің қызметі мен жағдайы
Банктер өз қызметтерінде активті, сол сияқты пассивті маркетингті пайдаланулары
Банктік маркетинг толығымен банктің көрсететін қызметтерін дамытуға бағытталған және
Банктік маркетинг функциялары. Банк маркетингі арнайы функцияларға ие. Ол
Банктік маркетингтың негізгі функциялары:
- ақпарат жинау;
- маркетингтік зертеулер;
- банктік өнімді шығару мен айналысқа түсіруді жоспарлау;
- жарнама;
- банк өнімдерін айналымға енгізу;
Маркетингтік зерттеулер банк өнімдерінің жаңа идеялары мен түрлерін іздеуден
Сондықтан маркетингтік зерттеуге банк маркетингінің барлық әрекеттері мен сфералары
Маркетингтік зерттеулер әрекеттерінің кешенді түрін қамтиды:
- қаржы нарығындағы бәсекелес-банктер мен сатып алу әрекетін
- қаржы нарығы мен оның секторлары мүмкіндіктерін талдау;
- банк өнімдерін сапасы мен көнектілігіне қарай зерттеу;
- банк өнімдерін айналымға ендіру мәліметтерін талдау;
- бәсекелестерді зертеу;
- қаржы нарығының ең қолайлы сегментін таңдау;
Банктік маркетинг қаржы нарығын міндетті түрде сегментеуді талап етеді
Банк өнімдерінің болуы ол қаржы нарығындағы бәсекелестіктің тұрақтылығымен сипатталады.
Банктік маркетинг ерекшеліктері.
Банктік сферасындағы маркетинг ерекшелігі ең алдымен банк өнімі спецификасына
Банк сферасындағы маркетинг ерекшелігі ең алдымен банк өніміне байланысты.
Банктік маркетингті клиенттер сұранысына сай банктің ең түсімді банк
Маркетингтік әрекет аясында жаңа өнімдерді қолданысқа енгізу барысында банк
Банк әрекетінің коммерциялық мінездемесін маркетингті кеңінен қолдануды талап етеді.
Банктік маркетинг банк клиенттерінің шаруашылық жағдайын максималды түрде есепке
Банкте салымшылар санын көбейтіп қоймай, оларға қызмет ету сапасын
Сөйтіп банктік маркетинг бір мақсатты орындауға, бағытталады: шаруашылықтағы уақытша
Банктерде маркетинг аясында келесі принципті жүзеге асыруы керек:
Нақты нарықтың мақсатқа жету үшін барлық қызметкерлердің қосыла жұмыс
Маркетинг әрекетінің кешенділігі (жоспарлау, талдау, жүйелеу, бақылау).
Маркетингтің преспективті және ағымдағы жоспарлауының біртұтастығы.
Қабылданып жатқан маркетингтік шешімдерді бақылауға алу.
Банктегі әр қызметкер жұмысының жан-жақты әрі белсенді болуына қолдау
Қызметкерлердің үнемі өз санатын көтеруге қызығушылық танытуын қамтамасыз ету.
Банк коллективінде жайлы психологиялық климат құру.
Маркетинг – банк әрекетін басқарудың нарықтық концепциясы, ол экономикалық
Клиентке өзге нәрсе емес, жүзеге асырылып жатқанды ұсыну
Банктегі маркетингтің негізгі міндеттері:
Үнемі өзгеріп тұратын қаржы нарығы шарттарында банк жұмыс рентабельділігін
Банктің қоғамдық имиджін сақтау.
Клиенттер ұсынысын максималды қанағаттандыру. Бұл іскерлік қатынастардың тұрақтануының кепілі.
Банк коллективінің коммерциялық ұйымдастырушылық және әлеуметтік мәселелерін кешенді шешу.
Банктің маркетинг әрекетінің ерекшелігі үнемі өзгерісіне ұшырап тұратын әралуан
Банктік маркетингтің негізгі тәсілдері- клиентпен сөйлесу, акционерлік дивиденттер келуін
Пассивті маркетинг- БАҚ-қа клиентке тиімді болатын банк қызметтері туралы
Қазіргі кезде тікелей маркетингке көп назар аударылуда. Өйткені ол
Банк сферасындағы маркетинг мәні банк қызмет сферасында әрекет ететіндігімен
Маркетинг стратегиясын құрлымдау кезіде банк қызметтерінің де бір қатар
қызметтердің абстрактілі мінездемесі;
қызметтер сапасының тұрақсыздығы;
қызметтерді сақтамау;
Алғашқы сөздің мағынасы – аталған қызметтерді тұтынушы қолданбайынша материалды
тұтынушылармен қарым қарым-қатынаста потенциалды пайдаға ерекше назар аудару;
жарнамаға беделді ұйымдарды тарту.
Сапа мен қызмет көрсету, мамандарды оқытуға ерекше талап қаяды.
Қызметтердің сақталмауы сұраныс пен ұсынысты деңгейлестірудің ерекше механизмі болу
Жоғарыда аталып өткен қызметтерден өзге банк өнімінің өз ерекшеліктері
Біріншіден банк ақшамен байланысты қызметтерді әртүлі формада көрсетеді (қолма-қол,
Екіншіден материалды емес қызметтер мүліктік келісім-шарттар негізінде мәнге ие
Үшіншіден банк қызметтерінің көпшілігі бір қатар мерзімді қажет етеді:
Банк өнімінің осындай қасиеттері тұтынушылардан белгілі бір дәрежеде мәдениетті
Өнімдер мен тауарлар арасында үш деңгей көрінеді:
негізі өнім (қызмет);
шынайы өнім;
кеңеитілген өнім;
Алғашқы деңгей – негізгі өнім немесе ассортимент; несиелеу, қаржы
Екінші деңгей-шынайы өнім немесе ағымдағы ассортимент. Ол банктің негізгі
Үшінші деңгей-кеңейтілген банк өнімі. Аталған деңгей қызметтері тұтынушымен достық
Екінші және үшінші деңгейге шартты түрде ғана бөледі, сондықтан
Банк қызметтері ассортиментінің құрылымы туралы шешім оны алғаш құрып,
Ағымдағы ассиртимент банк дамуы барысында жаңа қызметтерді өндіру, модификация
Дамыған елдерде банктер өз тұтынушыларына үш жүзден астам қызмет
Қазіргі таңда Қазақстандық банктердың қызметтер ассортименты мұнша кең емес
Банктік өнімді өткізу мәселесі өте спецификалы олар өнеркәсіптегідей, банктік
Коммерциялық банктер үшін өткізу каналдарын табу қиындықтары болмайды,
Жалпы түрде банк қызметтерін өткізудің келесі каналдары бар:
1. Өзіндік өткізу каналдары-өткізудің негізгі формасы:
- банктің бас бөлімшесі
- банктің стационарлық және қозғалмалы бөлімдері, филиалдары;
- автоматтандырылған құралдар арқылы алу. Көп ретте банк-сатушы мен
2. Өткізудің меншікті емес каналдары: қоластындағы фирмалар, өзге банктер,
Сонымен, банктік маркетингтің ерекшелігі – бұл клиенттерді тарту және
Банктік маркетингтің жалпы қағидалары келесідей түрде берілген:
- нақты мақсаттарға жетудегі барлық банк қызметкерлері әрекеттерінің бағдарланушылығы;
- жоспарлауды, талдауды, реттеуді, бақылауды қамтитын банк қызметі
- маркетингті болашақ және ағымдағы жоспарлаудың біртұтастығы;
- қабылданатын шешімдерге бақылау жасау;
- жұмыскерлердің шығармашылық белседілігін ынталандыру, олардың біліктілігін арттыру;
- ұжымда табысқа жету үшін қызығушылықты арттыру.
Әрбір банк үшін бәсекелестік жағдайында төмендегідей маркетинг мақсаттарына қол
1. нарықты зерттеу және сұранысты қалыптастыру;
2. банк қызметтеріне сұранысты ынталандыру;
3. қабылданатын шешімдер жоспарларының негізділігі;
4. клиенттерді тарту және клиенттерді ұстап тұра білу;
5. банк кірісін көбейту және нарықтағы үлесін ұлғайту.
Маркетингтегі келесідей нақты міндеттерді шешу кезінде мақсаттарға жету мүмкін
банктің тұрақты тиімді жұмысын қамтамасыз ету;
табысқа жетудегі кепілдік ретінде банк өнімділігін қамтамасыз ету
көрсетілетін қызметтерді көлемі, құрлымы мен сапасы бойынша клиенттердің талап-тілектерін
ұйымның міндеттері мен оның әлеуметтік проблемаларын шешу./7,б.360-420/
1.3 Банктік өнімдер нарығы.
«4-р» маркетинг үлгісі элементтерінің бірі нарық болып табылады. Нарық-әлдебір
- нарық субъектілері ретінде көрінетін екі жақтың болуы;
- бұл жақтың әрқайсысы екіншісіне тұтынуға қажетті затты
- жақтардың әрқайсысы тауар туралы мәлімет алып, оны қабылдауға
- серігіңе деген сенім мен өзің ұсынып отырған құнға
Нарықтың әрекет ету шарттамаларын оның негізгі принциптері де айқындай
Сәйкес келісім-шарт арқылы сатушының сатып алушыны және керісінше сатып
өнімді ақшаға оңай ауыстыру;
несиелерді жоспарлап таратудың мүлдем болмауы;
сұраныс пен ұсыныс қатынасынан көрінетін құн заңының ерікті түрде
банк сферасы күшінің талдануы, заңды және жеке тұлғалардың негізгі
банк қызметтерін көрсетудің дамыған инфрақұрлымының болуы;
ақша құралдары, балансты тауарлық ресурстары бар тұтынушылар ұйымының болуы;
Осыдан өнім нарығының негізгі функциялары шығады:
сұранысты анықтап, ұсыныс жасау, ұсынысқа сандың және сапалық сәйкестік
тауарлық ұсынысты құрлымдау, яғни банк өнімдерінің белгілі бір жиынтығын
жасамдау нарығын іздестіріп, қарым-қатынастарды ұйымдастыру банк өнімдерін табу;
шығындар өтелгеннен кейін пайда табуға бағытталған экономикалық әсерді жасамдау;
Нарық нысандары мен субъектілері ерекшеліктеріне қарай өнімдер мен қызметтермен
а) сауда айырбасының классикалық түрі, сатушы нақты банк өнімдерін
б) жекелеген субъектілер, банктер, өндірістер, мемлекеттер арасындағы бартерлік және
в) құндық айырбастың классикалық үлесі. Мысал ретінде азамат пен
г) құндық айырбастың дәстүрлі емес формасы. Мысал ретінде концерт
Банк қызметтерін көрсетудің әрбір нақты мезетікдегі сұраныс пен ұсыныс
сұраныстың ұсыныстан анағұрлым жоғары көрінетін сатушы нарығы жағдайы. Нақты
ұсыныстың сұраныстан біршама жоғары тұратын сатып алушы нарық жағдайы.
Сатып алушының әртүрлі қажеттіліктеріне тікелей бағынышты нарықтың әрекет етуші
1. Тауарларды жеке тұтынушысы үшін сатып алатын жекелеген субъектілер
2. Әрі қарай қолдану мақсаты бар банк қызметтері құрамына
3. Тауарлар мен қызметтерді артық пайдасымен сату үшін алғашқы
4. Субъектіглері өндірушілер, мемлекеттік және қоғамдық ұйымдар болып табылатын
Олар тауарлар мен қызметтерді коммуналдық сферада қолдану не мұқтаждық
5. Негізгі белгісі шетелдік тұтынушылары барлығымен білінетін халықаралық нарық.
1. Нақты банк өнімдер нарығы.
- несиелік
- операционды
- несиелік-операционды
- инвестициялық бола алады.
2. Банк тұтынушылары нарығы:
- меншік иелері не жылжымайтын мүлік операцияларын жүзеге
- банк қызметтерін пайдаланушы-әртүрлы корпарациялар;
- банктер-кореспонденттер;
- мемлекеттік оргатдармен байланысты нарық;
- трастік қызметтер көрсету жүйісі бойынша банк
Нарықтағы банк өнімдері, қызметтер мен операциялардың негізгі түрлерін қарастырып
Банк қызметтін – банктің клиент мүддесін үшін белгілі бір
«Қазақстан республикасы банктер және банктік қызметтер туралы» Заңға сәйкес
ақылы негізде депозиттерді тарату;
клиенттер мен банк-корреспонденттердің шоттарын жүргізу және оларға кассалық қызмет
қайтарымдылық, мерзімдік және төлемділік шарттарымен заңды және жеке тұлғаларға
инвестицияланатын қаражаттар иелерінің несие иемденушілердің тапсырмалары бойынша капиталдық жұмсалымдарды
заңда көрсетілген тәртіппен өз бағалы қағаздарын шығару (чектерді, векселдерді,
төлем құжаттарын сатып алу, сату және сақтандыру, олармен басқа
ақшалай нысанда орындауды қарастыратын үшінші тұлғалар үшін кепілдеме және
тауар тасмалын талап ету құқын, сатып алу және қызмет
банктік операциялар бойынша брокерлік қызметтерді көрсету, клиеттердің тәуекелі бойынша
клиенттер үшін құжаттар мен бағалылықтарды сақтандыру бойынша қызметтер (сейфтік
коммерциялық мәмілелерді қаржыландыру, содай-ақ сату құқынсыз (форфейтинг);
клиенттердің тапсырмалары бойынша сенімдік операцияларды (қаражаттарды қарау және орналастыру,
банктік қызметпен байланысты кеңес беру қызметін көрсету;
лизинктік операцияларды жүзеге асыру.
Ұлттық банкінің арнай лицензиялары бар болса, банктер басқа да
Осы операцияларды топтай отырып, олармен атқарылатын негізгі қызметтерді былай
уақытша бос ақшалай қаражаттарды жинақтау (депозиттік операциялар);
экономиканы және халықты несиелендіру (активтік операциялар);
қолма-қолсыз есеп айырысуларды және жүргізу;
инвестициялық қызметті;
клиенттерге басқа да қаржылық қызметтерді көрсету./13,б.60-61/
2 ТӘЖІРИБЕДЕ ҚОЛДАНЫЛАТЫН БАНКТІК ӨНІМДЕРГЕ ТАЛДАУ.
Бұл бөлімде негізгі банктік өнімдер нарығына талдау жүргізілген. Қазақстан
2.1 Қазақстан Республикасының депозиттер нарығын талдау.
Әр ел экономикасының дамуы сақталымдардың, инвестицияларға аударуы бірінші кезекте
Қазақстандағы аталған жағдай 1994 ж. аяғына қарай не бар
І кезең. (1994-1995) сақтау нарығы 1994 жыл орта кезеңімен
Халық өз ақшаларын белсенді түрде капитализациялар алған ол шын
Аталған фактор салым саясатын өзгертуге басты себеп болды. 1994
1994 жылдың аяғындағы банк пассивтерінің талдауы көрсеткендей, банктер өзара
Қаржы нарығының өзге индекаторлары да осындай өзгерістерді бастан кешірді.
Банктер мерзімді не талап етуге дейінгі, ұйымдар мен өнеркәсіптерден,
ІІ кезең (1996-2000) 1996 жылы инфляция денгейі 26-28% құрады.
Пайыздық ставкалар талдауы көрсеткендей коммерциялық банктер жылдың көп бөлігінде
1996 жылы 6 айдан астам мерзімі бар депозиттер барлық
Валюталық салымдар денгейі көтерілді, бұл халық долларды әдеттегідей ең
Әлемдік қаржы дағдарысы барлық елдерге әсер етті. Қор нарығы
2001 жылы 1 қыркүйегіндегі жағдайға сәйкес ұлттық валюта түрінде
Кесте 1 Заңды және жеке тұлғалар депозиттері (салымдарі) және
2000 ж. соңына 1.09.2001 жылға
1 2 3
Жеке және заңды тұлғалардың салымдары мен депозиттері 81,5 82,4
Ұлттық валютадағы депозиттер (салымдар) 61,2 54,8
Үлес салмағы, % 75,1 66,5
Шетел валютасындағы депозиттер (салымдар) 20,3 33,5
Ұлттық валютадағы заңды тұлғалар депозиттері (салымдар) 40,7 32,8
Үлес салмағы, % 49,9 39,8
Ұлттық валютадағы жеке тұлғалар депозиттері (салымдар) 20,4 21,9
Үлес салмағы, % 25 26,6
Шетел валютасындағы заңды тұлғалар депозиттері 12 17,1
Үлес самағы, % 14,7 20,8
Шетел валютасындағы жеке тұлғалар салымдары 8,4 10,5
Үлес салмағы, % 10,3 12,7
Заңды тұлғалар депозиттері.
Заңды тұлғалар дипозиттері 52,7 49,9
Ұлттық валютадағы депозиттер
Талап етуге дейінгі 37,3 28
Үлес салмағы, % 70,8 56,1
Мерзімді 3,4 4,8
Үлес салмағы, % 6,5 9,6
Шетел валютадағы депозиттер
Талап етуге дейінгі 9,4 13,4
Үлес салмағы, % 17,8 26,9
Мерзімді 2,6 3,7
Үлес салмағы, % 4,9 7,4
Жеке тұлғалар салымдары
Жеке тұлғалар салымдары 28,8 32,4
Ұлттық валютададағы
Талап етуге дейінгі 12,1 12,8
Үлес салмағы, % 42 39,5
Мерзімді 7,8 9,1
Үлес салмағы, % 27,1 28,1
Шетел валютадағы
Талап етуге дейінгі 2,2 1,6
Үлес салмағы, % 7,7 4,9
Мерзімді 6,2 8,9
Үлес салмағы, % 21,5 27,5
2000 жылдан бастап сыйақы мөлшерлемесі өзгерді
Заңды тұлғалардың теңгемен салынған мерзімді депоззиттері бойынша 13,8
Заңды тұлғалардың шетел валютасындағы депозиттер бойыеша 5,5
Жеке тұлғалардың теңгемен салымдары бойынша 12,5 тен
Жеке тұлғалардың шетел валютасында салымдары бойынша 7,8 ден 7,5
2000 жылдың 1 қарашасындағы банк жүйесіндегі депозиттер көлемі 77,0
Жалпы 2000 жыл халықтың ұлттық және шеттел валюталарында
Жеке тұлғалар депозиттеріне резидент емес үй шаруашылығы шоттары енбейді,
1) шектеулер мен айыппұлсыз кез келген уақытта наминал бойынша
2) чек көмегімен еркін аударылады;
3) төлем әрекеттері үшін кеңінен қолданыланы. Аудармалы депозиттер тар
ІІІ кезең (2001-2003ж.ж) Аталған уақытта қаржы секторы дамудыдың жаңа
Аталған кезеңдегі салымдар жүйесі депозиттерді сақтандырудың халықаралық талаптарына түгелдей
Кесте 2 Заңды және жеке тұлғалар депозиттері (салымдарі) және
01.01.2003 ж. 01.01.2004 ж.
1 2 3
Барлық депозиттер
соның ішінде: 581 933 738 663
Ұлттық валютадағы депозиттер 235 466 399 266
Үлес салмағы, % 40,46 54,05
Банктік емес заңды тұлғалар 166 743 256 687
Үлес салмағы, % 28,65 34,89
Жеке тұлғалар 68 723 141 579
Үлес салмағы, % 11,81 19,17
Шетел валютасындағы депозиттер 346 467 339 396
Үлес салмағы, % 59,54 45,95
Банктік емес заңды тұлғалар 161 066 146 423
Үлес салмағы, % 27,68 19,82
Жеке тұлғалар 185 401 192 973
Үлес салмағы, % 31,86 26,13
Депозиттердың жалпы суммасынан
Банктік емес заңды тұлғалар 327 809 404 110
Үлес салмағы, % 56,33 54,71
Жеке тұлғалар 254 123 334 552
Үлес салмағы, % 43,67 45,29
Ұлттық валютадағы аудармалы депозиттер: 112 343 171 453
Үлес салмағы, % 19,31 23,21
Банктік емес заңды тұлғалар 96 135 144 663
Үлес салмағы, % 16,52 19,58
Жеке тұлғалар 16 208 26 760
Үлес салмағы, % 2,79 3,63
Ұлттық валютадағы өзге де депозиттер: 123 123 227 814
Үлес салмағы, % 21,16 30,84
Банктік емес заңды тұлғалар 70 608 113 024
Үлес салмағы, % 12,13 15,30
Жеке тұлғалар 52 515 114 790
Үлес салмағы, % 9,02 15,54
Шеттел валютадағы аудармалы депозиттер: 63 409 69 845
Үлес салмағы, % 10,90 9,46
Банктік емес заңды тұлғалар 52 649 57 607
Үлес салмағы, % 9,05 7,80
Жеке тұлғалар 10 760 12 238
Үлес салмағы, % 1,85 1,66
Шеттел валютадағы өзге де депозиттер: 283 057 269 551
Үлес салмағы, % 48,64 36,49
Банктік емес заңды тұлғалар 108 416 88 816
Үлес салмағы, % 18,63 12,02
Жеке тұлғалар 174 641 180 736
Үлес салмағы, % 30,00 24,47
Банктік емес заңды тұлғалар салымының үлес салмағы: шетел валютасындағы
Шетел валютадағы салымдардың жалпы соммасы 7 071 млн тенгеге
IV кезең ол саңғы үш жылдыққа талдау (2004-2006). Қаржы
Заңды тұлғалар депозиттері 2 есеге дейін өсті, 814,3 млрд
2004 жылы ең маңызды оқиғалардың бірі теңге курсының тұрақтылығына
2004 жылы халықтың банкке салым салуы ұлғайа түсті. Салым
Халық депозиттері құрылымда сондай – ақ шетел валютасы депозиттеріне
2004 жылы мерзімді депозиттер бойынша сыйақылардың орташа ставкасы жеке
Кесте 3 Қазақстаның екінші деңгейлі банктеріндегі халық салымдары.
Халық салымдары, кезең соңында, млн.тенге
Барлы
ғы Соның ішінде талап етуге дейінгі салымдар Соның ішінде
Ұлттық валюта
дағы Шетел валюата
дағы Ұлттық валюта
дағы Шетел валюата
дағы Ұлттық валюта дағы Шетел валюата
дағы
01.04 342620 33774 22513 295 371 108587 177080
02.04 352253 37354 21723 359 513 112365 179939
03.04 358517 37991 21602 564 746 115463 182150
04.04 371380 39728 23088 631 1424 118854 187655
05.04 377422 40650 25314 764 1884 124030 184780
06.04 389536 44069 26037 949 2643 130264 185572
07.04 395866 46028 24896 1193 3891 136825 183034
08.04 403077 45757 25529 1307 4798 143111 182575
09.04 407093 45957 25240 1300 5567 147551 181479
10.04 414442 47027 23534 1378 6347 158268 177889
11.04 420903 48440 23103 1365 7024 174541 166430
12.04 447976 54468 22536 1567 7795 199264 162347
Қаржы секторының тұрақты даму, тұрғын халық кірісінің өсімі мен
Заңды тұлғалар депозиттері 28,5 % - ға өсіп, 1066,2
2005 жылы маңызды оқиға ұлттық валютадағы депозиттердің өсімі болды.
2005 жылы халықтың банкке салым салу тұрақтылығы сақталды. Салым
Доллардың тұрақталу есебінен теңгенің депозиттерге қарағанда шетел валютасындағы депозиттер
2005 жылы жеке тұлғаларды мерзімді депозиттер бойынша сыйақы ставкасы
Кесте 4 Қазақстаның екінші деңгейлі банктеріндегі халық салымдары.
Халық салымдары, кезең соңында, млн.тенге
Барлығы Соның ішінде талап етуге дейінгі салымдар Соның ішінде
Ұлттық валюта
дағы Шетел валюата
дағы Ұлттық валюта
дағы Шетел валюата
дағы Ұлттық валюта дағы Шетел валюата
дағы
01.05 446301 46584 21883 1579 8287 204256 163712
02.05 459723 50160 23294 1655 8966 210536 165113
03.05 476703 53210 23516 1952 9942 217331 170752
04.05 490458 56810 26838 2110 10734 222784 171182
05.05 498077 57585 25205 799 342 227048 186948
06.05 509546 58281 35109 774 301 218312 196768
07.05 520360 63119 31044 862 300 217646 207389
08.05 523893 61961 29228 1095 307 218636 212666
09.05 531365 62732 28448 1072 315 224800 213998
10.05 546414 64562 28900 1125 321 230445 221061
11.05 558745 63907 29106 1086 320 231631 232695
12.05 596848 69384 34024 1044 324 241806 250267
2006 жылдың қаңтар - желтоқсан айлары 10 тенденцияларымен белгілі
2 деңгейлі банктегі резиденттер депозитінің жалпы көлемі 88,4 %
2006 жылдың қаңтар – желтоқсан аралығында ұлттық валютадағы депозиттер
Халықтың банкке салған салымдары 12 айда 76,8 % -
2006 жылдың желтоқсанда банктік емес заңды тұлғаларды теңгелік мерзімді
5 кесте. Қазақстаның екінші деңгейлі банктеріндегі халық салымдары.
Халық салымдары, кезең соңында, млн.тенге
Барлығы Соның ішінде талап етуге дейінгі салымдар Соның ішінде
Ұлттық валюта
дағы Шетел валюата
дағы Ұлттық валюта
дағы Шетел валюата
дағы Ұлттық валюта дағы Шетел валюата
дағы
12.05 596848 69384 34024 1044 324 241806 250267
01.06 603160 66221 28708 1020 326 252072 254813
02.06 618927 73528 28429 1024 328 266879 248739
03.06 638439 77732 29444 1115 345 290514 239289
04.06 668393 82725 29994 1185 455 319083 234951
05.06 711547 88171 29927 1476 448 365112 226414
06.06 749427 100802 30402 1662 389 396776 219396
07.06 769374 100912 29724 1837 403 418749 217749
08.06 815182 101302 33752 2478 430 427442 249778
09.06 849425 102846 36093 1747 438 438907 269395
10.06 879432 101232 35268 1911 440 458250 282331
11.06 939979 104993 51728 2057 540 490939 289723
12.06 1055194 121799 41959 2354 540 582232 306045
2007 банк жұйесіндегі резиденттер депозитінің жалпы көлемі 2006 жылдың
2007 жылдың қаңтарында ұлттық валютадағы депозиттер 4,2 % ,
Банктердегі халық салымы 1 айда 0,7 %, 1062,8 млрд
Банктердегі депозит ставкаларында келесідегідей өзгерістер болды. 2007 жылдың қаңтарында
Кесте 6 Қазақстаның екінші деңгейлі банктеріндегі халық салымдары.
Халық салымдары, кезең соңында, млн.тенге
Барлығы Соның ішінде талап етуге дейінгі салымдар Соның ішінде
Ұлттық валюта
дағы Шетел валюата
дағы Ұлттық валюта
дағы Шетел валюата
дағы Ұлттық валюта дағы Шетел валюата
дағы
12.06 1055194 121799 41959 2354 540 582232 306045
01.07 1062807 117429 35928 2524 546 626234 280146
02.07 1093282 127189 39202 2737 421 644952 270780
03.07 1183684 131807 40675 2843 485 719637 288237
04.07 12073301 146235 41456 2910 482 734760 281458
Азаматтардың депозиттерге ұмтылуын банктер мен ұйымдардағы салым салғаны
Сонымен біздің еліміздегі депозит нарығының дамуын талдау төмендегідей қортындыларға
- 1994 жылдың аяғында депозиттер бойынша пайыз ставкалары позитивті
- депозиттердің жалпы көлемінің өсуі халықтың банк жүйесіне деген
2.2 Қазіргі кезеңдегі несиелік нарықтың дамуын талдау.
Қазақстан Республикасындағы несие түрлері. Қазақстан Республикасы соңғы 3 жыда
Лизингтің Қазақстанда құрылу процесін шартты түрде 3 кезеңге бөлуге
Жоғарыда аталған және өзге де құжаттар күшәне енгеннен кейін
Тәжербиеде көрсеткендей лизинг ел экономикасын дамытушы қаржы құралына айналды,
Лизингте 50 – ден астам түрі бар, сөйтседе республика
Екінші сәйкессіздік барлық әлемде жаңа технологияларды ендіру үшін қолданатын
Қазақстан Республикасының ипотекалық несиелеу бағдарламасы 2001 жылдан жұмыс істей
Сөйтіп ипотекалық несиелеу аса қарқыды дамып келеді. Қазіргі уақытта
Несиелеудің өзге түрлері секілді ипотекалық несиелеудің де өзіндік тәуекелділігі
Қазіргі кезеңдегі несиелік нарықтың дамуын талдау. Қазақстанның несиелік нарығының
2005 жылдың алғашқы жарты жылында несиелік нарық көрсеткіштеріде жылдам
2004 жылы несие нарығында қысқа мерзімділермен салыстырғанда ұзақ
Банктердің несиелік портфеліндегі мұндай несиелер үлесі жарты жылда 20,5
2005 жылдың маусымында осы жылдың мамырымен салыстырғанда банктік несиелер
Теңгеге қатысты доллар өсімі қаржы және ақша нарықтарындағы жағдай
Теңгені тұрақтандыру жолында Ұлттық Банк валюталық қорын бір қатар
Несиелік нарық 2004 жылы қаржы нарығының ең жедел дамушы
Теңгенің долларға қатысында өсуівалюталар түрі бойынша банк несиелері құрылымының
2004 жылда мерзімдік несиелер бағытында да бір қатар оң
Несиелік қызметтер нарығында займшиктер корпаративті клиенттер болғаныны қарамастан, жалпы
2004 жыл аяғында банктердің кіші кәсіп керлікке берген несие
Несиелер бойынша ставкалар біртіндеп төмендей бастады. 2004 жылдың желтоқсанында
Кесте 7 2004 жылы екінші деңгейлі банктердің несиелері.
Экономикаға несиелер, период соңына, млн.тенге
Барлы
ғы Соның ішінде валюта түріне байланысты Соның
Ұлттық валюта
дағы Шетел валюата
дағы Қызқа мерзімді Орташа-және ұзақ мерзімді Заңды тұлғалар Жеке
лар
01.04 974621 451501 523120 363187 611433 850629 123992
02.04 1013192 460461 552731 372473 640719 881034 132158
03.04 1036637 484575 552062 367333 669303 896188 140449
04.04 1094665 508073 586592 386730 707936 939261 155404
05.04 1156583 540525 616058 406656 749927 988463 168120
06.04 1183533 546217 637316 407885 775648 996967 186566
07.04 1233136 570544 662592 416465 816571 1023882 209254
08.04 1286553 594481 692072 426621 859932 1055343 231210
09.04 1328852 601356 727496 454084 874768 1078464 250388
10.04 1372888 620178 752710 473311 899577 1108234 264654
11.04 1428072 648927 779145 499515 928558 1147646 280426
12.04 1484010 714071 769939 508596 975414 1179969 304041
Макро экономикалық шарттардың жақсаруы мен банктердің ресурстік базаларының өсуіне
Ұлттық валютадағы несиелер шетел валютадағы несиелерге қарағанда алға шықты.
2005 жылы мерзімдік несиелер жүйесінде де бір қатар өзгерістер
Ұзақ мерзімді несиелер нарығындағы негізгі займшиктер коорпаративті клиенттер болғанына
Кесте 8 2005 жылы екінші деңгейлі банктердің несиелері.
Экономикаға несиелер, период соңына, млн.тенге
Барлы
ғы Соның ішінде валюта түріне байланысты Соның
Ұлттық валюта
дағы Шетел валюата
дағы Қызқа мерзімді Орташа-және ұзақ мерзімді Заңды тұлғалар Жеке
лар
01.05 1502418 709095 793322 515440 986977 1192508 309910
02.05 1551692 745230 806461 526165 1025526 1227034 324658
03.05 1623357 790026 833331 537555 1085802 1272230 351127
04.05 1716087 860615 855472 574675 1141412 1338531 377556
05.05 1781526 905195 876331 594941 1186585 1376270 405256
06.05 1901945 958397 943548 640216 1261729 1460259 441686
07.05 1974666 1000197 974469 645031 1329635 1497926 476740
08.05 2036975 1038163 998812 654479 1382496 1524482 512494
09.05 2118482 1079507 1038975 673204 1145277 1574462 544019
10.05 2215472 1120815 1094657 700412 1515061 1637350 578122
11.05 2326156 1178301 1147855 727344 1598812 1703963 622193
12.05 2592090 1255882 1336208 869136 1722953 1923271 668819
Банктердің несиелер бойынша экономика қарызы 2006 жылдың 12 айы
Ұлттық валютадағы несиелер осы жыл ішінде 95,9 % ұлғайып
Ұзақ мерзімді несиелер өсімін байқауда. Қаңтар – желтоқсан айларында
Банктің кіші кәсіпкерлік субъектілеріне берілген несиелері 2006 жылдың қаңтар
Салалық жіктеме болу үшін сауда 23,3 % құрылыс 13,9
Несиелер бойынша сыйақылардың ұлттық валюта бойынша орта өлшемді ставкасы
Кесте 9 2006 жылы екінші деңгейлі банктердің несиелері.
Экономикаға несиелер, период соңына, млн.тенге
Барлы
ғы Соның ішінде валюта түріне байланысты Соның
Ұлттық валюта
Дағы Шетел валюата
дағы Қызқа мерзімді Орташа-және ұзақ мерзімді Заңды тұлғалар Жеке
лар
12.05 2592090 1255882 1336208 869136 1722953 1923271 668819
01.06 2588744 1268119 1320625 839501 1749243 1911800 676943
02.06 2665268 1328568 1336699 826950 1838318 1963731 701536
03.06 2733194 1370983 1362212 811508 1921686 1980030 753164
04.06 2854212 1450330 1403882 850607 2003605 2055626 798586
05.06 2982403 1516763 1465640 848913 2133491 2119143 863261
06.06 3116183 1608148 1508036 875220 2240963 2180728 935455
07.06 3309844 1714790 1595054 907119 2402725 2293290 1016553
08.06 3583764 1801639 1782125 945524 2638239 2444939 1138825
09.06 3825453 1933132 1892321 1007011 2818442 2582033 1243421
10.06 4125033 2090294 2034739 1104337 3020696 2781401 1343632
11.06 4361197 2225441 2135756 1115114 3246082 2932486 1428711
12.06 4735656 2460024 2275632 1286770 3448886 3195750 1539906
Банктердің несиелер бойынша экономикаға қарызы 2006 жылдың желтоқсанымен салыстырғанда
Ұлттық валютадағы несиелер 1 ай ішінде 0,9 % -
Ұзақ мерзімді несиелер 3 %, 3552,3 млрд теңгеге ұлғайса,
Заңды тұлғаларға берілетін несие, 0,3 % - ға өсіп,
Банктердің кіші кәсіпкерлікті несиелендіруі қаңтарда – желтоқсанмен салыстырғанда 2,4
Салалық жіктеме бойынша сауда 23,6 %, құрылыс 13,6 %,
2006 жылдың желтоқсанымен салыстырғанда 2007 жылдың қаңтарында несиелер бойынша
Кесте 10 2007 жылы екінші деңгейлі банктердің несиелері.
Экономикаға несиелер, период соңына, млн.тенге
Барлы
ғы Соның ішінде валюта түріне байланысты Соның
Ұлттық валюта
дағы Шетел валюата
дағы Қызқа мерзімді Орташа-және ұзақ мерзімді Заңды тұлғалар Жеке
лар
12.06 4735656 2460024 2275632 1286770 3448886 3195750 1539906
01.07 4803649 2483191 2320458 1251330 3552319 3205192 1598457
02.07 5027059 2587853 2439206 1259215 3767843 3358537 1668522
03.07 5272399 2749335 2523064 1248717 4023682 3481763 1790636
04.07 5595243 2935636 2659607 1264802 4330441 3685789 1909454
Несиелер нарығын қортындылайтын болсақ. Соңғы үш жылда халықтың несиелерді
2.3 «Қазақстан Халық Банкі» АҚ- ның жаңа банктік өніміне
Қазіргі банктік нарықта бәсекелестің күрт өсуінен банктер өздеріне жаңа
«Мобильный банкинг жүйесі». Қазақстан Халық Банкінің «Мобильный банкинг» жүйесі
Мысалы Қазақстан Халық Банкінің «Мобильный банкинг» жаңа өнімі.
«Мобильный банкинг» - бұл сіздің ұялы телефонға SMS хатама
«Мобильный банкинг» жүйесіне қосылудың артықшылықтары:
тәуліктің кезкелген уақытысында банке бармай SMS хатама арқылы ө
SMS – хат арқылы өз есепшотыңызға жасалған операциялар мен
телефон есебін төлеуге;
сәйкес SMS хатпен қажет жағдайда карточканы бейтарап етуге;
Мобильный банкинг жүйесіне қосылған карточкалар статусы жөнінде ақысыз
өз телефоныңыздағы қолайлы меню көмегімен қызметтердің барлығын пайдалану;
«Мобильный банкинг» жүйесіне Халық Банкінің кез-келген карточка ұстаушысы қасыла
«Мобильный банкинг» жүйесі арқылы карсетілетін қызметтер:
төлем карточкасы байынша баланс (операция коды 01n);
төлем карточкасы байынша операциялар тарихы (операция коды 02n);
төлем карточкасын бейтараптандыру (операция коды 03n);
«Мобильный банкинг» жүйесін бейтараптандыру (операция коды 04n);
«Мобильный банкинг» жүйесін жандандыру (операция коды 05n);
жүйеге қосылған төлем карточкалары туралы ақпарат (операция коды 06n);
ұялы телефонға ақы төлеу (операция коды 07n t );
төлем карточкасы бойынша қарызды тексеру (операция коды 09n).
Мұдағы n - төлем карточкасының соңғы төрт саны; t
Мысалыға сізге ұялы телефонға ақы төлеу керек 07 N...N
«Мобильный банк» жүйесің қызметтерінің тарифтер.
Қызмет аты; Тарифы
«Мобильный банкинг» жүйесіне қосылу
20 теңге
Төлем карточкасы байынша баланс 20 теңге
Төлем карточкасы бойынша соңғы 10 опреация туралы ақпарат
30 теңге
Төлем карточкасын бейтараптандыру
тегін
Төлем карточкасы бойынша барлық операция туралы ақпарат:
карточканы жүйеде алғашқы тіркеуден бастап
әр тіркелген карточка үшін Айына 290 теңге
Айына 290 теңге
Төлем карточкасы бойынша «Мобильный банк» жүйесін жандандыру/ бейтараптандыру
Клиеттің тапсырысы байынша карточаный «Мобильный банк» жүйесінде мәртебесі
ұялы телефонға ақы төлеу
30 теңге төлем үшін
Қазақстанда жалғыз ұялы телефон көмегімен банк есеп шотын басқару
«Мобильный банк» жүйесінің қызметтері еді тікелей қала нөмірлерінен ұялы
Қызметке қосылудағы қарапайымдылық пен мүмкіндіктер аясының кеңдігі 2005 жылдың
2006 жылдың наурызынан бастап «Мобильный банкинг» қызметін дамытудың 2
Мамыр айында қызметті қуаттау мақсатымен банктің WAP – сайты
2006 жылдың 8 маусымынан бастап «Қазақстан Халық Банкінің» «Мобильный
8 айлық жұмыс қортындылары керемет нәтижелер берді. «2005 жыл
2006 жылдың 17 қарашасында Қазақстан Халық Банкінің «Мабильный банкинг»
Мұндай көрсеткіштерге небары жоба ашылғаннан бір жарым жылдық уақытта
Аталған мезетте қызмет көрсетудің үшінші кезеңін шығару жұмыстары жүргізіліп
«Мобильный банкинг» жүйесін ен басты қорытындысы тұрғындар психологиясындағы өзгеріс
Статистикалық зертеулерге сүйенсек, «Мабильный банкинг» жүйесін пайдаланушылар енді карточканы
Бүгін Қазақстандағы 15,2 млн тұрғынға 3,2 млн төлем карточкасынан
Үш Қазақстандық ұялы байланыс операторларының абонентттері саны 3,8 млн
Банк саласында жетекші орын алып, халықаралық нарықтарға «Қазақстанның Халық
Алдағы жылдарға болжау жасайтын болсақ 2007-2009 жылдарда Халық банкі
Аталған жүйе қызметін қортындылайтын болсақ жүйе қызмет жасауынан бастап
3. БАНКТІК МАРКЕТИНГТІҢ ДАМУЫНЫҢ НЕГІЗГІ БАҒЫТТАРЫ.
Банк ісіндегі маркетингті дамыту, тиімділігін артыру мен банк өнімдерін
3. 1 Банктік өнімдер мен қызметтер нарығында туындайтын мәселелерді
Банк өнімдері нарығының бұдан әрі дамуы қор нарығы дамуымен
ҚҚҰК, Қазақстан қаржыгерлерінің ассоциациясы мен ҰБ бірлесе отырып, қаржы
Банктер қор нарығында өз әрекетін белсенді ету үшін жаңа
Біріншіден, шетел валютасында ақша алуды, теңгеге қарағанда пайыздық ставка
Екіншіден, Республикадағы құнды қағаздар нарығы аталған мезетте қаржыландыруда банк
Үшіншіден, банк өз әрекеті сферасын кеңейту мен халықаралық қаржы
Еврооблигация эмиссиясының негізгі міндеттері:
1) Инфляциялық ресурстары жоқ тиімді қаржы көздері диверсификациясы мен
2) Қарыз төлеудегі шығынды азайту, ішкі нарыққа қарағанда сырттан
3) Жал алу үшін банктің инвестициялық базасын кеңейту.
4) Несиеге қауқарлы эмитет ретінде көріну үшін банктің несиелік
5) Жалға алу мерзімдерін ұлғайту.
6) Банктің қаржы ресурстарына шетел капиталының келуі.
Еврооблигациялар шығарылымының міндетті шарты – инвесторлар үшін индикатор болып
Оның бастамасы өзге банктерге үлгі болды. Корпоративті облигацияларды ҚР
Корпоративті облигацияларды тіркеу, шығару мен жабу тәртібі ҚР ҚҚҰК
Жоғарыда айтылғандарды қорытындылай келе банктерге құнды қағаздар нарығында эмитент
Сөйтіп, банк жалға алудың өз инвестициялық базасын кеңейтіп, қаржы
Кастодиалды әрекет өздеріңе мәлім зейнетақы реформасы нәтижесінде республикада зейнетақы
Банк – кастодианға аталған қызметтерді көрсету зейнетақы қорлары үшін
Форфейтинг пен факторинг саудалық қаржыландырудың ең тиімді түрлерінің бірі
Банк сатушыдан сатып алушы міндеттемелерімен тауарды сатып алады. Одан
Несиелеудің енді бір түрі – факторинг бойынша банк сатушыдан
Факторингтік компания не банктегі бөлім төмендегідей қызметтерді ұсынады:
шаруашылық әрекетінің талдауы, несиелік талдау не қарызды қайтару,
“бекітілген міндеттемелер” көмегімен жағымсыз қарыздарға қарсы несиелік сақтандыру.
есеп-фактуралардың 75 – 80 % жедел түрде қолма –
Форфейтинг операциясы факторинг операциясымен бірдей.
Сөйтіп өз мүмкіндіктеріне қарай отандық банктерде форфейтингті қолдану ұсынылады.
Жоғарыдағыны қорытындылай келе айтарымыз, Қазақстандағы банк өнімі нарығы кеңейіп,
Бұл банктік қызмет деңгейі мен сапасының көтерілуі, қаржы жүйесін
Инкассация бойынша қызмет нарығындағы қатаң бәсекелестікке сәйкес клиенттердің банктерге
Инкассация қызметін арнайы жауапты адамдар инкассаторлар атқарады.
Аталған уақытта инкассация қызметінің 15 – тен астам түрі
өндірістер мен ұйымдар инкассациясы,
клиенттерге жалақы жеткізіп беру,
бағалы заттары бар клиенттерге аймақ және оның сыртқы бөліктеріне
Инкассация қызметтерінің диверсификациясы табудың жаңа каналдарына шығып, банктерге бірқатар
тиімділіктің артуы,
фирма-клиенттермен жұмыс,
жекелеген қажеттіліктерге толықтай адаптация жүргізу арқылы оларды банктің тұрақты
инкассацияның табу қызметтерін пайдалану арқылы банк кірісін ұлғайту.
Инкассаторлық қызмет нарығындағы көпжылдық қызмет броньді көлік, дайындалып, жаттыққан
Инкассация қызметін көрсетуге байланысты процесс келесі кезеңдерден құралады:
Потенциалды клиентпен сөйлесу. Оның тілегі бойынша алдын – ала
2. Келісім – шарт жобасын даярлау мен клиентпен
3. Келісім – шарт орнату.
4. Клиент тілегіне сәйкес инкассация қызметі кестесін жасау мен
5. Клиентті материалды қамтамасыз ету.
6. Инкассация жүргізу тәртібі бойынша мамандар кеңесі.
7. Клиенттен ақшаны алу.
8. Инкассатор сумкаларын кассаға беру.
9. Ақшаны есептеуге жіберу.
10. Ақша құралдарын өңдеу.
11. Есептеу қорытындыларын шығару.
12. Есептеулерді тексеру.
13. Келу құжаттарын рәсімдеу.
14. Ақшаны клиент шотына жіберу.
15. Инкассация қызметі үшін банк кірісіне клиент төлейтін төлем.
Инкассация қызметіне байланысты қауіптің 2 түрін атап көрсетуге болады.
Клиенттің банкпен байланысы инкассация, сақтандыру қызметтерімен шектелмейді. Банктер әдетте
3.2 Банктік маркетингінің дамуындағы жаңа тенденциялар.
Банктік марктингті дамыту бағыттары. Банктер арасындағы бәсекелестік олардың тікелей
1. Банкте ақыл-кеңестер беретін және сұрақтарға жауап қайтаратын жауапты
2. 2. мен тарифтерден құралады. Банктің
Клиеттердің банкке өтініш жасау және пәтерлерден тікелей операциялар жүргізу
Банктің клиенттермен іскерлік қатынастар этикасын енгізу.
Қажеттіліктердің кең ауқымды спектрін қанағаттандыруға арналған, бірсыпыра инновациялық дипозиттік
Несие беру туралы шешім қабылданғанға дейін келиенттің төлем қабілеттілігін
Менеджмент саласында көмек көрсететін бизнес-орталықтар құру.
Жер-жерде клиенттерден қаржыларды басқару жүйесін құру, операцияларға күделікті бақылауды
Маркетинг стратегиясы кез келген банк үшін стратегиялық жоспарлаудың құрамды
Алдыға қойылған міндеттерді орындауды қамтамасыз ету үшін ресурстарды бөлуі
Жүзеге асырылатын маркетинг стратегиясының табысты болуы төмендегідей бірқатар факторларға
Банктік ұйымдық құрылымында банк бизнесі мен маркетингтік жаңа фирмаларын
Стратегиялық жобаларды орындайтын жұмыскерлерді ынталандырудың арнайы жүйесін ұйымдастыру.
Стратегиялық жоспарлау міндеттерінің басымдығына банк басшылылығының қызығушылық таныту денгейі.
Барлық жауапты тұлғалардың стратегиялық жоспарлы бағдарламаларды жүзеге асыру барысы
Бақылаудың айқын жүйесін ұйымдастыру. Мақсат жолында табысқа жету немесе
Соңғы кезде көптеген батыс мамандары мен сарапшылары жаңа ақпараттық
«А.Т. Kearney, Paris» фирмасының қызметткерлері, француз мамандары Ж.Э. Мерсье
клиенттің өмір циклын есепке алатын маркетинг 25-50%;
клиенттер назарын аударып, ұсау стратегиясы 25-40%;
өткізудің альтернативті каналдарын қолдану 5-10%.
Сөйтсе де әлі күнге көптеген банктерде маркетинг тиімділігін шектейтін
маркетинг дирекциясы мен банктің маркетингтік қызметінің өзге де бөлімшелері
банк өнімдері мен қызметтері табу мен таратудың көптеген жолдары
банктің әрбір бөлімшесі өзге бөлімшелермен байланысқа түспей, тек өз
Банктің клиенттермен қарым-қатынасын басқарудың жаңа әдістері. Соңғы жылдары Еуропалық
Жаңадан ұйымдастыру мен клиенттермен қарым-қатынас жасайтын банк қызметтермен жай
Қызметкер барлық клиенттерге бірдей жоғары деңгейдегі қызмет көрсетуі шарт.
Жұмыс орнының жаңа типімен байланысты банктік маркетингті орталықтандыру маркетингпен
Жаңа CRM технологиясы басқару мен ұйымдастыруда көптеген ірі өзгерістер
Клиентке бағытталған мәліметтер базасын құру. Банктер мен клиенттер қарым-қатынасында
Маркетинг мамандары қолданысындағы макроинформация банк клиенттерінің жасы, кәсіби және
Коммециялық кеңес берушілер қолданатын микроинформация клиенттің әртүрлі мінездемелері
Жоғарыда аталған дәрежелер аралығындағы мезоинформация клиенттерді жекелеген критерийлер бойынша
Бұл мәлімет әр банк агенттігінің микродеңгейлерінде қолданыста болуы керектігі
Клиеттің «ситетикалық» бейнесін қалыптастыру үшін ол туралы ақпарат жинау
Сызба 5
Талдау/ Клиентке қатысты әрекеттер
Мәліметтер базасы
Мәлімет жинау/ іріктеу/ Бір түрге келтіру
Өндіріс барысы Клиентпен қарым – қатынастар
мәлімет алудың
сыртқы көздері
Банктің операционды сауда әрекетінің сферасы қолданумен шектелмей, мәлімет көзі
Ұйымдастырушылық өзгерістерден басқа банктер клиенттер сұраныстарын қанағаттандыру дәрежесін көрсететін
Клиеттерге қызмет көрсетуді жақсарту үшін банктер көбіне банк секторына
Клиент туралы мәліметтен максималды толық кіріс алу үшін мәліметтер
клиенттерді бөлу мүмкіндіктері-айталық олардың күтулері бойынша немесе қызмет көрсету
клиенттердің құрымдық профилін сату; бұл оың өміріндегі ресми емес
бәсекелестерді басып озуға көмек беретін клиенттердің болашақ әрекеттерін үлгілеу
Клиенттер мінез-құлқын талдаудың ең күшті әдістерін бүгінде «Кока-Кола» және
Бұл жерде үнемі есте болатын бір жайт, маркетинг облысында
Осы жерде маркетингке салынатын инвестициялар кірісін талдаудан өткізу керек,
Банк клиеттерін тарту мен ұстаудың жаңа әдістері. Клиенттерді тарту
Simon-Kucher & Partners фирмасы кеңес берушілерінің пікірінше клиенттер субективті
Дәл осындай жолмен клиенттер банктің атағы, имиджі секілді өзге
Клиенттерді тартып, ұстау үшін көтеген банктер 60-шы жылдары мұндай
Ағылшындық Barclays банктік тобы 70-тен астам елде 3500 бөлімше
Банк сауда маркасы бейнесін бекіту. Сауда маркасының құны –
өндіру мен сату сферасындағы жетекші компаниялар өз сауда маркасының
Әйтпесе қаржы мекемелерінің артта қалуы олар үшін қауіпті болуы
Сауда маркасы құнын көтеру үшін оның құрылымдалуы мен дамуына
а) ұсыныстар, нарықтағы банк үлесін анықтаушылар өнім мінездемесі, бағалар
б) оның жалпы құндылығын жоғарлатуға әсерін тигізетін негізгі элементтнрді
в) банк имиджі мен оның сауда маркасын жақсартудың жалпы
11 кесте. Банктің сауда маркасы құнын жоғарлату барысының кезеңдері.
1 кезең. Сауда маркасы құнын бағалау 2 кезең. Даму
Құнды элементтер бойынша сандық бағалау.
Маркетингтің әр элементі әсерін бағалау.
Сауда маркасының күшті және әсіз жақтарын тереңдете талдау.
Марканың жақсартуға байланысты мақсатар квантификациясы. Басты бәсекелестер сауда маркасының
Мүмкін стратегиялық сценарийлердің экономикалық бағалануы. Таңдап
Шарттамалардың өзгеруіне сәйкес стратегияға түзетулер енгізу.
Банктің сауда маркасын жақсартудың негізгі алғышарттары анықталған соң, оны
банк өнімдері мен оны тарату жолдарын, сонымен бірге банк
клиенттермен байланысқа жауапты және сауда маркасына қатысты банк міндеттемелері
банктің сыртқы байланыстары мен жарнама компаниялары бағдарламаларын бақылайтын топ.
12 кесте. «Меррил Линч» және «Э-Трейд» қаржы компаниялары маркетингтерінің
Меррил Линч Э-Трейд
Сауда маркасына байланысты міндеттеме. Жоғары деңгейдегі қаржы институы.
Клиенттердің мақсатты тобы. Кеңес алғысы келетін бай клиенттер.
Ұсынылатын өнімдер. Оқшауланған қаржы қызметтері мен кеңестерінің көптүрлілігі. Салымды
Баға құрлымы. Премиалды баға құрылымы Бәсекелестер бағасымен бір
Өткізу мен тарту жолдары. Агенттіктің әлемдік торы. Телефон,
Күшті сауда маркасын жасап, қолдау саясаты инвесторлар жадында салмақты
Банктік тарату желісін оңтайландыру. Қаржы өнімдері мен қызметтерін тарату
клиент күтуіне сәйкес сауда пунктерінің ұйымдастыру құрымы мен өлшем
одақтастық жөніндегі келісім-шарт жасау жолымен сұраныс көлемін көбейтуге мүмкіндік
франчайзинг шарттамаларына сәйкес жүйе беру арқылы одоқтастарға жергілікті сауда
тікелей маркетинг әдістерін дамыту арқылы өз каналдарындағы қызмет ұсыныстарын
Банктік маркетингтін басты мақсаттарының бірі – көп ретте банктерде
Банктік маркетингтің жаңа типіне көшу. Аталған уақытта еуропалық банктер
Еуропа банктері мен көтеген қаржы институттарының маркетингтің жаңа типіне
Сөйтсе де маркетингтің жаңа типінің сәттілігі толық белгілендеген. Ол
Сурет 6
Маркетингтің дәстүрлі кешені
Тауар
Бәсекелестік Бәсекелестік
Қаржылық
Клиент (сегментация)
Коммерциялық пайда
шылық
ауыспалылар
Бәсекелестік Бәсекелестік
Адамдар Логистика
Коммуникациялар Бөлу
коммерциялық
ресурстар
ҚОРЫТЫНДЫ
Банктік маркетинг – бұл бүкіл пассивті және активті операцияларды
Өткізу нарығын зерттеу немесе банк қызметтеріне сұраныс туғызу маркетинг
Банктік маркетингтің негізгі қағидалары: стратегия мен тактиканың біртұтастығы, пайдалылықты
Активті маркетинг пен пассивті маркетингтің ара жігі ажыратады.
Банктік маркетингті енгізу және пайдалану процесінде маркетинг тәсілдері: біріңғайлау
Маркетинг қызметінің нарықтағы табысы көп дәрежеде ахуалды жүйелі түрде
Банктік қызметте маркетинг қызметі маңызды құрал болып табылады. Ол
Банктік маркетингтің мақсаты – капитал нарығының талаптарына икемделуге қажетті
Маркетингтің атқаратын функциялары мыналар болып табылады: банк үшін ерекше
Сонымен қатар маркетинг қазіргі таңда бәсекелес банктердің нарыққа ұсынып
Дипломдық жұмыс барысында банктік өнімдер нарығына талдау жасалынды соның
Азаматтардың депозиттерге ұмтылуын банктер мен ұйымдардағы салым салғаны
Сонымен біздің еліміздегі депозит нарығының дамуын талдау төмендегідей қортындыларға
1994 жылдың аяғында депозиттер бойынша пайыз ставкалары позитивті болып,
депозиттердің жалпы көлемінің өсуі халықтың банк жүйесіне деген сенімінің
Несиелер нарығын қортындылайтын болсақ. Соңғы үш жылда халықтың несиелерді
«Мобильный банкинг» жүйесі қызметін қортындылайтын болсақ жүйе қызмет жасауынан
Негізінен жоғары технологиялардың банктік қызметке енуімен «Мобильный банкинг»
Банктік маркетингті дамыту бағыттары. Банктер арасындағы бәсекелестік олардың тікелей
Банкте ақыл-кеңестер беретін және сұрақтарға жауап қайтаратын жауапты қызметкерлерді
Банктің ірі филиалдарына қажы мен несие, инвестициялар мен сақтандыру
Клиеттердің банкке өтініш жасау және пәтерлерден тікелей операциялар жүргізу
Банктің клиенттермен іскерлік қатынастар этикасын енгізу.
Қажеттіліктердің кең ауқымды спектірін қанағаттандыруға арналған, бірсыпыра инновациялық дипозиттік
Несие беру туралы шешім қабылданғанға дейін келиенттің төлем қабілеттілігін
Менеджмент саласында көмек көрсететін бизнес-орталықтар құру.
Жер-жерде клиенттерден қаржыларды басқару жүйесін құру, операцияларға күнделікті бақылауды
Маркетинг стратегиясы кез келген банк үшін стратегиялық жоспарлаудың құрамды
Алдыға қойылған міндеттерді орындауды қамтамасыз ету үшін ресурстарды бөлуі
Жүзеге асырылатын маркетинг стратегиясының табысты болуы төмендегідей бірқатар факторларға
Банктік ұйымдық құрылымында банк бизнесі мен маркетингтік жаңа фирмаларын
Стратегиялық жобаларды орындайтын жұмыскерлерді ынталандырудың арнайы жүйесін ұйымдастыру.
Стратегиялық жоспарлау міндеттерінің басымдығына банк басшылығының қызығушылық таныту деңгейі.
Барлық жауапты тұлғалардың стратегиялық жоспарлы бағдарламаларды жүзеге асыру барысы
Бақылаудың айқын жүйесін ұйымдастыру. Мақсат жолында табысқа жету немесе
Теориялық және практикалық аспектілерді зерттей отырып жоғарыда аталып кеткен
ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ
Қазақстан Республикасы Президенті Н.Назарбаевтың Қазақстан халқына жолдауы «Жаңа әлемдегі
Қазақстанның 2030 жылға дейінгі даму стратегиясын іске асыру төмендегі
«Банктер және банктік қызмет туралы заң» 31 тамыз 1995
«Қазақстан Рестубликасы Ұлттық Банкі туралы заң» 30 наурыз 1995
Алибекова Ф.Р. О понятии «банк» и «банковская услуга» //
Джозлин Р.В. Банковски маркетинг. М: Финансы и статистика, 1998.
Маркетинг в отраслях и сферех деятельности. Под редакцией Алексунина
Банк ісі: оқу құралы. Искакова З.Д. Қарағанды, 2006. б.179-189
Виноградова Т.Н. Банковские операции: Учеб. для сред. проф. образования.
Жуков Е.Ф. Менеджмент и маркетинг в банках. Масква.: Банки
Севрук В.Т. Банковский маркетинг. Масква.: Дело ЛТД, 1994. б.128
Уткин Э.А. Банковский маркетинг. Масква.: ИНФРА-М, 1995. б.300
Утеулин В.М. Основные операции банков//Банки Казахстана. Алматы, 2000.№3.б.60-61
Куанова Г. Теорретические основы развития депозитного рынка//Евразийское сообщество. Алматы,
Одинцова Н.Ф. Развитие банковской депозитной системы по Алматинскому региону
www.temakosan.net Қазақша рефераттар
Куанова Г.А. Депозиты в банковской системе Казахстана//Саясат. Алматы, 2004.№6-7.б.63-68.
Годовой отчет Национального Банка Республики Казахстан за 2004г. Алматы,
Годовой отчет Национального Банка Республики Казахстан за 2005г. Алматы,
Годовой отчет Национального Банка Республики Казахстан за 2006г. Алматы,
www.nationalbank.kz/news
Марченко Г.А. Современное состояние и перспективы развития финансового рынка
Полушкин В.Ю. Анализ стабильности управления активными и пассивными операциями
www.afn.kz
www.city.dalacom.kz
www.halykbank.kz/cards/mobil_banking
Жунусов Г. Некоторые особенности банковской конкуренции//АльПари. Алматы, 2000. №3-4.б.100-103
Жуков Е.Ф. Трастовые и факторинговые операции коммерческих банков. М.:Изд-во
Лисак Б.И. Оценка эффективности банковских услуг по инкассации//Банки Казахстана.
Зубченко Л.А. Маркетинг в России и за рубежом. М.:





Ұқсас жұмыстар

---

Банктік маркетинг туралы ақпарат

---

Банктік маркетинг

---

Қазақстандық банктердің маркетингтік стратегияларының бәсекелестігі

---

Банктік маркетингтің теориялық аспектілері. Қазақстандағы банк маркетингісі

---

Маркетингтік стратегияны анықтау

---

Банк маркетингінің ерекшеліктері

---

Аймақтық интернет маркетинг құрылымы

---

Банктік маркетинг жайлы

---

Білім беру қызметтерінің маркетингі

---

Маркетингтік коммуникация құралдары

---