Қазақстан Республикасында терроризмге қарсы күрестің құқықтық
МАЗМҰНЫ
КІРІСПЕ
1. ТЕРРОРИЗМДІ ЗЕРТТЕУДІҢ ТЕОРИЯЛЫҚ ӘДІСТЕМЕЛІК НЕГІЗДЕРІ
1.1 Терроризм ұғымы және оның түрлері
1.2 Терроризмге қарсы күрестегі халықаралық ыңтымақтастық
2. ТЕРРОРИЗМГЕ ҚАРСЫ КҮРЕС ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНДАҒЫ ЖАЛПЫ МІНДЕТ
2.1 Қазақстан Республикасында терроризмге қарсы күрестің құқықтық
2.2 Қазақстан Республикасында терроризмге қарсы саясатты іске
ҚОРЫТЫНДЫ
ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ
ҚОСЫМШАЛАР
КІРІСПЕ
Зерттеудiң өзектiлiгi. Терроризм мәселесі қазіргі заманның
Әлемдік қауымастықтың жаһандану шарттарында терроризмге қарсы күрес
Әлемде болып жатқан террорлық актілер терроризмнің жеке
Қазақстан Республикасы терроризмге қарсы белсенді күрес жүргізіп келеді.
Қазақстанның терроризмге қарсы күресті халықаралық деңгейде жүзеге асыруы
Терроризмді зерттеу саласында жүргізіліп жатқан көптеген зерттеу жұмыстары
Өкінішке орай, терроризм аса күрделі және
Әлемнің жетекші елдерінің барлығында дерлік терроризмге қарсы күрес
Қазақстан Республикасының Президенті Н.Ә.Назарбаевтың «Бәсекеге қабiлеттi Қазақстан үшiн,
Қазіргі таңда терроризм ең жиі талқыланатын мәселе болып
Таңдалған жұмыстың өзектілігі айқын көрінеді. Партиялар және
Бұрын террористтік ұйымдар белгілі бір мемлекет қаражатынан қаржыланып,
Терроризм қоғамда үрей, қорқынышты кең таратып,
Терроризм ХХ ғасырдың 70 жылдарында толық мәнді
70-ші жылдар кезеңді қамтыған еңбектердің ішінен Дж. Белл
Осы тұста КСРО-мен қатар Батыста терроризм мәселесін Р.
Ауғанстан мен Шешенстан аумағында діни терроризм мен экстемизмнің
Бүгінгі күні терроризмді толықтай және аспектілері бойынша зерттелген
Терроризм аспектілерін теориялық және қолданбалы тұрғыдан А. Шмид
Террористтердің жасаған іс-әрекеттердің логикасы мен тікелей себебін К.Дж.М.
2001 жылғы қайғылы оқиғалардан кейін терроризмге аса көп
Дипломдық жұмыстың мақсаты Қазақстан Республикасында терроризмге қарсы күресті
Дипломдық жұмыстық міндеттері. Алға қойған мақсатқа жету үшін
терроризмді әлеуметтік құбылыс ретінде қарастырып оның тарихын, түрлері
терроризмнің таралу себептері мен факторларын анықтау
терроризмге қарсы күрестегі нормативтік-құқықтық базаны көрсету
терроризмге қарсы күрестегі ұйымдар мен институттардың қызметін айқындау
терроризмге қарсы күрестегі Қазақстан Республикасының құқықтық базасын зерттеу
Қазақстан Республикасының терроризмге қарсы күрестегі қызметі мен шараларына
Зерттеу жұмысының объектісі - саяси мақсаттарды көздейтін зорлық
Зерттеу жұмысының пәні – Қазақстан Республикасының терроризмге қарсы
Дипломдық жұмыстың құрылымы. Дипломдық жұмыстың негізгі 3
Бірінші бөлімде терроризмді зерттеудің теориялық әдістемелік негіздері, яғни
Екінші бөлімде Қазақстан Республикасында терроризмге қарсы күрестің құқықтық
1.ТЕРРОРИЗМДІ ЗЕРТТЕУДІҢ ТЕОРИЯЛЫҚ ӘДІСТЕМЕЛІК НЕГІЗДЕРІ
1.1 Терроризм ұғымы және оның түрлері
Терроризм латын сөзі «terror» үрей, қорқыныш деген мағынаны
Қазіргі таңда көптеген ғалым-террологтар, белгілі саясаткерлер терроризмнің
Анықтамалардың әртүрлілігі авторлардың терроризм ұғымын, оның белгілері
Көптеген зерттеушілердің пікірінше террористтік құрылымдардың қызметі ерекше саяси
Белгілі ресейлік ғалым Л.А. Моджорянның айтуынша терроризм –
Терроризмді оның барлық белгілері бойынша зерттеу зерттеушілерді бұл
Белгілі террологтардың бірі У. Лакердің [7] ойынша терроризм
Ал Т. Герцог терроризмнің қатарына психологиялық әсер ету
Жалпы көптеген зерттеушілердің көзқарастарын сұрыптай келе терроризмнің
террорлық әрекеттердің ерекше әдіс-тәсілдері, соның ішінде зорлық-зомбылықты қолдану;
әдейі қорқыныш, үрей тудыратын жағдай қалыптастыру;
террорлық әрекеттерді жариялап, үгіт-насихат жүргізу;
қоғамда үрей, қорқыныштың кең таралуы;
Осы аталған белгілердің әрқайсысына жеке-жеке тоқталып өтейік.
Күштеу бұл – терроризмнің негізгі әдістерінің бірі болып
Қол күшін қолдану әдетте адам өміріне, денсаулығына зақым
XX ғасырда психологиялық әсер ету арқылы жүретін террорлық
Әдетте террорлық әрекеттерде мына әдістер кеңінен таралған: жеке
Сондай – ақ, қазіргі таңда биологиялық және және
Терроризмнің негізгі белгілерінің бірі - әдейі қорқыныш, үрей
Мұндағы айта кететін негізгі мәселе әдейі қорқыныш, үрей
Терроризмнің тағы бір белгілерінің бірі - террорлық әрекеттерді
Терроризмнің жариялығы көптеген адамдардың өмірі мен денсаулығына нұқсан
Сонымен қатар террористтер өздерінің әрекеттерін, ұйымдарының қызметін,
Қоғамда үрей, қорқыныштың кең таралуы террористтердің өз мақсаттарына
Сондай – ақ, терроризмнің тағы бір ерекшелігі бұл
Терроризмнің аса қауіпті ерекшелігі – ол нақты бір
Жалпы айтқанда, терроризм қоғамдағы халықтың билікке
Терроризмнің жоғарыда қарастырған белгілерін жинақтай келе терроризм –
Террорлық әрекеттердің мақсаты мен міндетін қарастырғанда ең бастысы
Философиялық, әлеуметтік және заң әдебиеттерінде мақсат пен міндеттің
Жүзеге асып жатқан саласына қатысты террорлық әрекеттердің
Экономикалық мақсаттар – экономикалық қарқындылығын жою, ұйым
Террористтердің саяси мақсаттары ішкі саяси және
Ішкі саяси мақсаттар мемлекетің ішіндегі қарым-қатынастар аясында
Жоғарыда аталған мақсаттардың бірінші тобына егемендігін мойындатуға тырысқан
Ішкі саяси мақсаттардың террирорияға қатысты емес екінші тобында
мемлекеттің қоғамдық құрылымының немесе саяси режимінің өзгеруі;
демократияның дамуына кедергі жасау, ішкі саяси жағдайды тұрақсыздандыру;
халықтың билікке деген сенімсіздігінің артуы;
мемлекттік билікті халықтың наразын тудыртатын әрекеттерді жасату арқылы
Сыртқы саяси мақсаттар халықаралық қатынастар саласындағы террорлық әрекеттер
Террордың субъектілерінің қызметіне бағытталған міндеттердің құрылымын негізгі және
Жоғарыда атап өткендей негізгі міндеттерді шешу - террористтердің
Қосымша міндеттерді жүзеге асыру барысында эксремисттік ұйымдар
Ақырғы жылдары террористтік ұйымдардың көпшілігі өздерінің қызметтерін қаржыландыру
«Алтын үшбұрыш» аймағындағы сепаратистік ұйымдар есірткі саудасымен белсеңді
Ливандағы исламдық фундаменталисттік топтар, соның ішінде «Хезболлах» та
«Колумбияның революциялық қарулы күштерінің» бөлімшелері коканы өсіріп, оны
Еуропа елдерінің құқық қорғау органдарының деректері бойынша мына
Өзінің қауіпсіздігін қамтамасыз ету қосымша міндеттердің құрылымында ерекше
террористтік ұйымдар қатарына кіретін тұлғаларды мұқият тексерістен өткізу;
ақпараттың құйылуы жөніндегі дабылды бақылау;
ұйымның ішінде агенттік желіні құру;
шаралардың арнайы контрбарлауын қамтамасыз ету ;
мемлекеттік және полициялық құрылымдарға өздерінің агентерін еңгізу;
полициялық құрылымдардағы адамдарды өздеріне тарту;
ұйымның жауынгерлік объектілерін және басшыларын күзету;
өзіндік трибуналды және үкімді іске асыратын жендеттер тобын
Осылайша, терроризмнің субъектілері өздерінің қызметі барысында саяси және
Терроризмнің субъектілері бір-бірімен күрделі қарым-қатынастаға мемлекеттік және мемлекеттік
өзінің саяси мүддесі көздей отырып, жеке террористтік ұйымдарды
саяси мақсатта қоғамға қауіп төндіретін мемлекеттік емес террориятік
саяси емес мақсаттарға қол жеткізу үшін террорды пайдаланатын
жеке немесе жалғыз террористтер.
Қазіргі кезде бірінші топтың субъектілеріне Ю.И. Авдеевтің айтуынша
Ал Ислам мемлекеті Ауғанстанның Ресейдегі елшісі болған
Сонымен қатар террористтік қызметтің субъектілері қатарына террористтік акцияларды
Субъектілердің екінші тобына террористтік акцияларды жасау барысында
террорлық мақсаттарға қол жеткізуге мүмкіндік беретін арнайы бағдарламаның
нақты ұйымдастырушылық-функционалдық құрылым;
қатал конспирация;
террористтік әрекеттерді жоспарлау мен ұйымдастырудың шараларын жасау;
террористтерді дайындайтын орталықтарды құру;
шетелдің экстремисттік және қылмыс топтарымен байланыс орнату.
Террористтік ұйымдар өздерінің ең жоғарғы белсеңділігі кезінде құрамында
Бұл субъектілер тобына мыналарды жатқызуға болады:
халықаралық және ұлттық террористтік ұйымдар:
фашисттік, ұлтшылдық бағыттағы оңшыл террористтік ұйымдар – «Сұр
солшыл, ультрареволюциялық террористтік ұйымдар – «Қызыл бригада» (Италия),
ұлтшылдық сепаратисттік – «ИРА» (Англия), «ЭТА» (Испания), «Қара
діни-саяси террористтік – «Хамас» (Палестина, Израиль), «Хезболлах» (Ливан),
жеке мемлекеттердің ішіндегі антиконституциялық бағыттағы күштеуді саяси күрестің
Терроризмнің субъектілерінің үшінші тобы саяси мақсаттарды көздемей, террорды
Халықаралық және ұлттық деңгейдегі мафиозиялық қылмыстық топтар
Терроризмнің субъектілерінің төртінші тобы – жалғыз террористтер. Олардың
Қазіргі таңда террористтік қызметтің объектілерінің спектрі барынша кеңейіп,
Объектілердің жалпы түріне саясат, экономика, әлеуметтік қамтамасыз ету,
Террористтік акциялардың объектілерінің тікелей түріне нақты қатынастар жатады.
Терроризмнің типологиясына келетін болсақ, оны әлеуметтік-саяси феномен
1. Қолданатын әдістері бойынша террорды «қол күшін қолдану»
2. Алдына қойған мақсаттары бойынша ғылыми әдебиеттерде терроризмнің
3. Террористтік қызметтің объектілерінің сипаты бойынша «жеке» яғни
4. Жалпы қабылданған критерийлердің ішінде террорлық әдіс-тәсілдерді пайдалануға
5. Терроризмнің идеялық негізі мен доктринасына байланысты оның
Сонымен қатар терроризмнің типологиясында оның мемлекеттік, ішкі және
1. Мемлекеттің арнайы қызмет органдарының басқа мемлекеттің территорясындағы
2. Мемлекеттік құрылымның басқа елдердердің территориясындағы террористтік ұйымдарды
Ағылшын зерттеушісі С.Сигеллердің айтуынша мемлекеттік терроризм ішкі саяси
Ішкі терроризм терроризмнің кеңінен таралған түрлерінің бірі. Бұл
ішкі, экстремисттік саяси күштер, мемлекеттік билікке қарсы ұйымда
террористтік әдістерді қолданатын мемлекеттік билікке қатысы жоқ саяси
Қылмыстық терроризм ұйымдасқан қылмыстық топтардың, жалғыз қылмыскерлердің әрекетінен
1. Қылмыстық табысқа бөгет жасап тұрған мемлекетті әлсіретуге
2. Қылмыстық топтар арасындағы шиеленісте бәселестерді және олардың
3. Психикалық ауытқуға байланысты жеке тұлғалардың террористтік әрекеттерді
4. Мемлекеттік немесе қоғамдық қайраткерлердің қызметіне байланысты олардың
Халықаралық терроризм – аса күрделі және көп
1. Терроризмнің бұл түрінің халықаралық-саяси қауіпі оның халықаралық
2. Халықаралық терроризмнің негізгі субъектісі – мемлекеттік емес
3. Әртүрлі мемлекеттер территориясында орналасқан халықаралық терроризм әрекеттерін
Айта кететін жәйт, қазіргі кезге дейін халықаралық құқықта
халықаралық ұйымдардың елшіліктері, штаб-пәтерлері ішінде жасалған жарылыстар;
көше, әуежайлар, вокзалдар, мәдени орталықтар, саудағы арналған мекемелердегі
пошталық хаттардың ішінде әдейі орналасқан жарылыс заттарын қолдану;
қоғамдық құрылыстарға бағытталған кез келген диверсионды әрекеттер;
Осылайша, терроризмнің белгілерін сұрыптау оның аса күрделі құрылым
1.2 Терроризмге қарсы күрестегі халықаралық ыңтымақтастық
Қазіргі таңда терроризмге қарсы белсеңді күрес жүріп жатыр.
Халықаралық құқықта осы тұста көптеген әмбебап және аймақтық
Мысалға, терроризмге қарсы бағытталған Женава Конвенциясы, 1937
1930, 1931, 1934 жылдары болған халықаралық конференцияларда террорризмге
XX ғасырдың 70-ші жылдардың ортасынан бастап БҰҰ Комитетінің
1970-ші жылдардан бастап БҰҰ ондаған антитеррористтік құжаттар қабылдаған
қызметі толығымен немесе жартылай терроризмге қарсы бағытталған
Араб мемлекеттер Лигасының ішкі істер кеңесінің 13-ші
ТМД елдері, әсірісе Қазақстан, Ресей, Тәжікстан мен
Егер тарихқа көз жүгіртіп өтсек, онда террроризмді халықаралық
1934 жылы Марсельде Югославия королі Алексендр мен Францияның
II Дүниежүзілік соғыстан кейін колониализмнің күйреуіне және екі
Жаһандық деңгейде халықаралық антитеррористтік қызметті басқаратын орган БҰҰ
Қабылданған барлық келісімдердің ерекшелігі – терроризмнің нақты анықтамасы
Қазіргі таңда терроризммен қарсы күресте мынадай әмбебап келісімшарттар
(Токиолық) кемеде жасалған қылмыс бұзушылық туралы конвенция
(Гаагалық) кемелерді заңсыз жаулап алуға қарсы күрес туралы
(Монреалдық) азаматтық аваиацияның қауіпсіздігіне қарсы бағытталған заңсыз әрекеттерге
Халықаралық қорғаныстағы соның ішінде дипломатиялық агенттіктердің панасындағы тұлғаларға
Адамдарды тұтқынға алуға қарсы күрес туралы халықаралық конвенция
Ядролық заттарды қорғау туралы конвенция (1980 ж.);
Азаматтық авияцияның қауіпсіздігіне бағытталған заңсыз әрекеттерге қарсы күрес
Теңіз жолдарының қауіпсіздігіне қарсы бағытталған заңсыз әрекеттерге қарсы
Стационарлы платформалардың қауіпсіздігіне қарсы бағытталған заңсыз әрекеттерге қарсы
Жарылғыш заттарды табу мақсатында оларды таңбалау туралы конвенция
Бомбалық терроризмге қарсы күрес туралы халықаралық конвенция (1997
Терроризмді қаржылауға қарсы күрес туралы халықаралық конвенция (1997
Ал аймақтық деңгейде мына келісімшарттарды атап өтуге болады:
1971 жылы Американ мемлекеттер ұйымының (АМҰ) құрамындағы
1977 жылы 27 ақпанда Страсбургте Еуропа Кеңесінің елдерімен
1987 жылы Оңтүстік Азия аймағындағы әріптестік Ассоциациясы терроризм
Халықаралық антитеррористтік жүйені құруға біршама қадамдар жасалған болатын.
Жалпы еуропалық қауіпсіздік аймақ жүйесінде реттеуші орган –
Халықаралық құқықтық жүйенің институционализациялануы мен терроризмге қарсы күрестің
Егер тарихқа көз жүгіртсек онда шетел елдерінің тәжірибесі
Ал 1972 жылы «САС» моделі бойынша Германияның Федеральді
Ал Францияда антитеррористтік операцияларды «БРИ» - «табу және
АҚШ еуропалық елдерге қарағанда арнайы антитеррористтік бөлімшелерді құрған
Терроризмге қарсы күрестегі жетекші құрылымдардың, соның ішінде ФТБ,
Қоғамның моральдік – психологиялық жағдайын террористтік актіге дейін
Демек, терроризмге қарсы күресті жүргізуде мына мәселелерді ескерген
1. терроризмге қарсы күрес мәселелерімен айналысатын мемлекеттік
2. терроризмге қарсы күрес мәселелерімен айналысатын мемлекеттік
3. Қазақстан Республикасының құқық қорғау органдарын басқаратын ортақ
4. терроризмге қарсы күрес мәселелерімен айналысатын мемлекеттік органдардың
5. маманданған дайындығын, интеллектуалды мүмкіндіктерін және құқықтық тәрбиесін
6. терроризмге қарсы күрес мәселелерімен айналысатын құқық қорғау
Шетел елдерінің тәжірибесі көрсеткендей терроризм мәселелерімен ұзақ уақыт
2002 жылы 4 маусымда қабылданған «АСШӨӘ-ның терроризмді жою
Айта кететін жәйт, терроризмді алдын алу және жазалау
Сонымен қатар Қытай да терроризмге қарсы күреске белсеңді
Өздерінің мемлекет территорияларында суверенитет пен территорияның тұтастығына, қоғамның
Терроризмге қарсы күресте маңызды орын алатын тағы бір
Бұл ұйым терроризмге қарсы күресте енді ғана дамып
Алайда, 2000 жылы 22 маусымда Ресей мен Израиль
АҚШ-та 2001 жылы 11 қыркүйекте болған қайғылы оқиғалардан
Ал 2001 жылы 11 қыркүйекте АҚШ-та болған терактілерден
Терроризм халықаралық құбылыс ретінде таяуда ғана пайда болды.
Қазіргі кезде халықаралық және аймақтық ұйымдар қарулы
Терроризмге қарсы күресті жүзеге асыру үшін жаһандық деңгейде
Мұндай конвенцияның қабылдануы ортақ аппараттың құрылуына мүмкіндік береді.
Қазақстан үшін терроризмге қарсы күрестегі халықаралық әріптестік үш
Еуропа қауіпсіздігі Орта Азия қауіпсіздігімен тығыз байланысты
Азияда терроризмге қарсы күресте АСШӨӘ– нің да
2002 жылы маусымда Алматы қаласында 16 елдің басшыларының
Сондай-ақ, 2003 жылы қарашадан бастап ШЫҰ шеңберінде Аймақтық
Жоғарыда айтып өткендей ТМД шеңберінде Анититеррористтік орталық қызмет
ТМД органдарының терроризмге қарсы күрес мәселесі бойынша
ОАЭ шеңберінде қауіпсіздік құрылымдарының басшыларының Кеңесі қызмет
Антитеррористтік қызметте ҰҚКҰ-ның де ролі зор. Ол жедел
Демек, аймақта терроризмге қарсы күрес жүйесі қалыптасқан. Алайда
Қазіргі таңдағы ең басты міндет бұл антитеррористтік
Ал екі жақты әріптестікке келетін болсақ, онда Қазақстан
Қазіргі таңда ғана терроризмді дінмен қатар қою дұрыс
Осындай қалыптасқан жағдайда Қазақстанның сыртқы саясатында жаңа бағыт
2003 жылы қыркүйекте Астана қаласында Қазақстанның Президентінің бастамасымен
Бүгінгі күнде халықаралық тәжірибеде терроризмге қарсы екі әдіс
ЕО та терроризмге қарсы күресте арнайы бөлімшелер мен
Қазақстандағы терроризмге қарсы күрестің негізгі бағыты 2000 жылдан
Әлемдік антитеррористік күрестің тәжірибесін сараптау барысында оның нәтижесі
Ең бастысы бұл Төтенше жағдайлар Министрлігіне тиісті болып
Сонымен қатар БАҚ та терроризмге қарсы күресте аса
Әлемдік тәжірибені сараптау барысында дамыған елдердегі БАҚ қызметі
мемлекеттің БАҚ-қа тапсырыс беруі негізінде; екіншіден корпоративті
Халықаралық тәжірибені ескерсек, онда күштеу құрылымдары мен
Әлемдік қауымдастық ауқымында терроризм мен экстремизмді қаржылау
Халықаралық антитеррористтік коалиция заманауи кезеңде халықаралық терроризмді толығымен
Бүгінгі таңда Қазақстан үшін терроризмге қарсы күресте халықаралық
2. ТЕРРОРИЗМГЕ ҚАРСЫ КҮРЕС ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНДАҒЫ ЖАЛПЫ МІНДЕТ
2.1 Қазақстан Республикасында терроризмге қарсы күрестің құқықтық негіздері
Тәуелсіз Қазақстан тарихында көптеген түбегейлі саяси, әлеуметтік және
Атап айтқанда, халықаралық терроризмге, дiни экстремизмге, есiрткi тасымалы
Терроризм, сепаратизм және де экстремизмнің басқа да түрлерінің
Халықаралық террористтер экономикалық және әлеуметтік мәселерді, діни фанатизмді,
Осы жоғарыда айтылған мәселерді шешу үшін ең алдымен
Терроризмге қарсы күрестегі келесі қадам бұл - Қазақстан
Жоғарыда айтылып өткендей АҚШ-та болып өткен
Кеңес Өкіметі тұсында қазақстандық қылмыстық құқық бойынша терроризм
Қарастырылған бұл қылмыс түрінің объектiсі -
Сондай-ақ, қол сұғушылықтың тағы бір объектісі - азаматтардың
Егер Қылмыс кодексінің 233-бабында көрсетілген іс-әрекеттер жасалса немесе
Терроризмның құрамында арнайы мақсаттарға нұсқаулар бар
Қылмыс кодексінің 233-бабының екінші тармағанда бірінші тармақта көрсеілген
а)бірнеше рет; б) азаматтардың өмiрi мен денсаулығына
Қазақстан Республикасының 1997 жылдың Қылмыс кодексінде 233-баптың
Ұзақ үақыт бойы халықаралық заңнамаға қолайлы болатын терроризмге
саяси, дiни, этникалық және жалпы қылмыстық ұғымдарды
Терроризм туралы жалпы түсініктерді ескере отырып, ұлттық
Мысалға, Қылмыс кодексінде террористтік қылмыстың сипатын анықтайтын
Қазір қолданыстағы Қылмыстық кодекстте терроризм мен ұйымдасқан қылмыстың
Қорыта айтқанда, терроризмге қарсы күресте қылмыстық-құқықтық негізді, Қазақстан
Қылмыстық-құқықтық регламенттеу терроризмге қарсы күрестегі шаралар спектірінің ең
Осыған орай, «Терроризмге қарсы күрес туралы» заңында ұғымдық
Сонымен қатар Қылмыстық іс жүргізу кодексі мен «Жедел
Қазір әлем өлкелерiнiң көпшiлiгiнде террористтік актілер жиі жасалады.
Қазақстан Республикасында 1999 жылы 13 шілдеде «Терроризмге қарсы
Қазақстан Республикасындағы терроризмге қарсы күрес негізінен ҚР-ның Конституциясына,
Жалпы осы «Терроризмге қарсы күрес туралы» заңында көрсетілген
терроризм идеологиясын тарату;
террористік акцияларды ұйымдастыру, жоспарлау, дайындау және жасау;
террористік акцияларды жасауға айдап салу, террористік мақсатта зорлық-зомбылық
террористік акцияларды жасау мақсатымен әскерилендiрiлген заңсыз құрамаларды немесе
террористік акцияларға террористерді тарту, қаруландыру немесе пайдалану, сондай-ақ
террористік ұйымдарды немесе террористерді қаржыландыру;
террористік әрекеттi дайындау мен жасауға жәрдемдесу.
Ал халықаралық террористiк iс-әрекет:
террорист немесе террористiк ұйым бiреуден көп мемлекеттiң аумағында
бiр мемлекеттiң азаматтары басқа мемлекеттiң азаматтарына қатысты немесе
террорист те және терроризмнiң құрбаны да бiр мемлекеттiң
Сонымен қатар «Терроризмге қарсы күрес туралы» заңда террористiк
террористiк акция - терроризм актiсiн не Қазақстан Республикасының
терроризм актiсi - жарылыс жасау, өрт қою немесе
террористiк ұйым - террористiк іс-әрекеттi жүзеге асыру мақсатында
террорист - террористік iс-әрекеттi жүзеге асыруға қатысушы адам;
терроризмге қарсы операция - азаматтар мен лауазымды адамдардың
терроризмге қарсы операцияларды жүргiзу аймағы - аталған операция
арнаулы мақсаттағы бөлiмшелер - терроризмге қарсы күресу үшін
Қазақстан Республикасында терроризмге қарсы күрестің негiзгi принциптерi:
1. Террористік акциялар салдарынан қауiп төнген адамдардың өмiрi
2. Заңдылықты сақтау;
3. Терроризмнің алдын алуға басымдық беру;
4. Террористік iс-әрекеттi жүзеге асырғаны үшiн жазаның болмай
5. Алдын алу, құқықтық, саяси, әлеуметтiк-экономикалық, насихат шараларын
6. Терроризмге қарсы операцияларды жүргiзу кезiнде тартылатын күштер
Қазақстан Республикасында терроризмге қарсы күрес:
террористік iс-әрекеттiң алдын алу, анықтау, тыю және оның
жеке адамды, қоғамды және мемлекеттi терроризмнен қорғау;
террористік iс-әрекеттi жүзеге асыруға жәрдемдесетiн себептер мен жағдайларды
Қазақстан Республикасында террористердің қол сұғушылықтарынан қауiпсіздікті қамтамасыз ету
Қазақстан Республикасының Ұлттық қауiпсiздiк комитетi;
Қазақстан Республикасының Iшкi iстер министрлiгi;
Қазақстан Республикасы Президентiнiң Күзет қызметi;
Қазақстан Республикасының Қорғаныс министрлiгi.
Сонымен қатар террористік көрiнiстердiң алдын алу, оларды анықтау
Қазақстан Республикасының терроризмге қарсы тiкелей күрестi жүзеге асыратын
мемлекеттiк органдар мен ұйымдардың мүмкiндiктерiн, сондай-ақ азаматтардың көмегiн
террористік iс-әрекетке жататын және осы мемлекеттiк органдардың құзыретiне
терроризмге қарсы бiрлескен операцияларды жүргiзедi.
Сонымен қатар Қазақстан Республикасының терроризмге қарсы тiкелей күрестi
Қазақстан Республикасының терроризмге қарсы күреске қатысатын мемлекеттік органдарының
Қазақстан Республикасының мемлекеттік органдары мен меншік нысандарына қарамастан
Қазақстан Республикасының аумағында терроризмді насихаттауға, террористік ұйымдардың, сондай-ақ
Террористік акцияның жолын кесу үшiн терроризмге қарсы тiкелей
Терроризмге қарсы операцияны жүргiзу аймағындағы құқықтық режимге келетін
1) көлiк құралдарының, соның iшiнде дипломатиялық және консулдық
2) жеке басын куәландыратын құжаттарды тексеруге, ал олар
3) терроризмге қарсы операцияға қатысушы адамдардың заңды талаптарына
4) террористердің iзiне түсу кезiнде азаматтардың тұрғын үйлерiне
5) азаматтарды және атқаратын қызметiне қарамастан лауазымды адамдарды
6) қызметтiк мақсатта арнаулы байланысты қоса байланыс құралдарын,
7) террористерге Қазақстан Республикасының заңдарында көзделген қару мен
Террористік акция салдарынан келтiрiлген залалды өтеу республикалық және
Террористік іс-әрекетке қатысқаны үшін жауаптылыққа келетін болсақ, онда
Қазақстан Республикасының терроризмге қарсы тiкелей күрестi жүзеге асыратын
Қазақстан Республикасындағы терроризмге қарсы күрес жөнiндегi iс-әрекетке бақылауды
2.2 Қазақстан Республикасында терроризмге қарсы саясатты іске асыру
Қазақстан Республикасы бүкiл әлемге, соның iшiнде белгілі аймақтарда
Қазақстан Республикасы терроризмнiң барлық әрекеттерiнiң, әдiстерi мен
Терроризмнiң қандай болсын дiнмен, ұлттық сипатпен немесе өркениетпен
Қазақстан өзiнің өзiн-өзi билеу құқығын қоса алғанда
Қазақстан Республикасы терроризмге қарсы күрес жөнiндегi БҰҰ
Қазақстан Республикасы БҰҰ-ның терроризмге қарсы сан түрлi конвенцияларына
Қазақстан терроризмге қарсы күресте барлық басқа да мемлекеттермен,
Қазақстан Республикасы әлемдiк қоғамдастықтың кедейшiлiктi, жұмыссыздықты, сауатсыздықты, экстремизмдi,
Қазақстан Ауғанстанды қалпына келтiру мен жаңғырту жөнiндегi
Қазақстан АӨСШК-ны өз бойына түрлi мәдениеттер мен дәстүрлердi
Жер шарының түкпір-түкпірінде терроризмнің тамыр жаюы әлем жұртын
Ең бастысы – лаңкестік әрекеттерді белгілі бір дінмен,
Халықаралық терроризм қазіргі заманның жазылмайтындай жанды жарасына айналуы
Өткен жылдарды қорытындылай келе және мемлекетіміздің жалпы сыртқы
Бүгінгі таңда Қазақстанның тәуелсіздігі мен егемендігі қазіргі заманғы
Қазақстан Республикасы терроримзге қарсы күресті белсеңді түрде жүзеге
Жедел-іздестіру іс-шараларын өткізу барысында «Т» деген кәмелетке толмаған
Өткен кезеңде Көліктегі Орталық ІІД-нің қызмет көрсету учаскесінде
Сонымен қатар Оңтүстік Қазақстан облысы Кентау қалалық Әділет
М.Қасымбаев экстремизм мен терроризмге қарсы біршама түсініктеме беріп
Қазақстандағы терроризмге қарсы күресті одан әрі жетілдіру мақсатында
«Қазақстан Республикасының кейбір заңнамалық актілеріне терроризмге қарсы іс-қимыл
Азаматтық іс жүргізу кодексіне енгізілетін түзетулермен сот органдарына
Әкімшілік құқық бұзушылық туралы кодекске терроризмге қарсы операцияларды
«Терроризмге қарсы күрес туралы» заңға неғұрлым елеулі түзетулер
Қазақстан алдағы уақытта да халықаралық лаңкестік пен діни
Елбасы халыққа арнаған жаңа Жолдауында Қазақстан алдағы уақытта
Елдегі конституциялық құрылымды ыдыратуды көздейтін ұйымның бірі “Хизб-ут-Тахрир”
Терроризм мен қатар заңсыз есірткі айналымы қазіргі таңда
Мемлекеттің мүддесі мен халықтың қауіпсіздігін қамтамасыз етуде
Қазақстан әлемнің бәсекеге барынша қабілетті әрі серпінді дамып
ҰҚК Лаңкестікке қарсы күрес орталығының үйлестіру жұмыстары арқасында
Лаңкестікке қарсы орталық терроризм мен экстремизмге қарсы іс-әрекет
Бүгінгі таңда елімізде бір экстремистік және 11 халықаралық
Өзге елдің арнайы қызметтерімен бірлесіп жұмыс істеу барысы
2001 жылы 11 қыркүйекте АҚШ-та болған қатыгез лаңкестік
2007 жылы қазанның 12-нде еліміздің Сыртқы істер министрлігінде
2008 жылы қыркүйектің 17-18-інде Парижде өткен Орталық Азиядағы
Қазіргі кезде сарапшылар халықаралық терроризмнің негізгі себептеріне өркениеттілік
2008 жылы наурыздың 12-нде мәжілістің жалпы отырысында
«Жедел іздестіру қызметі туралы», «Сыбайлас жемқорлыққа қарсы күрес
Қазақстан өзінің тәуелсіздік алған жылдарында экстремизм мен терроризм,
“ЕҚЫҰ-ның тағдыры мен перспективалары” атты өзінің ресейлік ақпарат
ЕҚЫҰ-ға қазақстандық төрағалықтың алғашқы жүз күнінің нәтижелері туралы
ҚОРЫТЫНДЫ
Бүгінгі күні терроризм ғаламдық деңгейдегі мәселеге
ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИТТЕР ТІЗІМІ
«Терроризмге қарсы күрес туралы» Қазақстан Республикасының 1999 жылғы
ҚР Президентінің «Терроризм мен экстремизм көріністерінің алдын алу
"Терроризмге қарсы күрес мәселелері бойынша
22. Қазақстан Республикасының Президенті Н.Ә.Назарбаевтың Қазақстан халқына Жолдауы,
Coxe B. Terrorism – US Air Force Academy.
Bell J.B.Transnational Terror. – Washington D.C.: American Enterprise
Laqueur W. Terrorism. – Boston: Little, Brown,1977. –
Wilkinson P. Terrorism: international dimensions, answering the challenge.
Витюк В.В., Эфиров С.А. Левый терроризм на западе:
Ушков А.М. Критика левацкого радикализма в процессе преподавания
Морозов И.Л. Политический экстремизм – леворадикальные течения. –
Грачев А.С. Тупики политического насилия: Экстремизм и терроризм
Моджорян Л.А. Терроризм: правда и вымысел. – М.:
Замойский Л.П. Тайные пружины международного терроризма. – М.:
Эфрос В.В. Афганистан: терроризм США в действии. –
Cline, R. S . Terrorism – the Soviet
Francis, Samuel T. The Soviet strategy of terror.
Морозов Н. Террористическая борьба. – Женева: GAROGE, 1999.
Степняк-Кравчинский С.М. Грозовая туча России: Смерть за смерть.
Ленин В.И. Проект резолюции о терроре (Проекты резолюций
Игнатенко А.А. Ислам и политика. – М.: Институт
Коровиков А.В. Исламский экстремизм в арабских странах. –
Кепель Ж. Джихад: Экспансия и закат исламизма. –
Будницкий О.В. Терроризм в российском освободительном движении: идеология,
Городницкий Р.А. Боевая организация партии социалистов-революционеров в 1901-1911
Гейфман А. Революционный террор в России, 1894-1917. –
Laqueur W. The new terrorism : fanaticism and
Хоффман Б. Терроризм – взгляд изнутри. – М.:
Schmid A.P., Jongman A.J., Political Terrorism. – Amsterdam:
Münkler H. Die neuen Kriege. – Reinbek: Rohwohlt,
Хардт М., Негри А. Множество: война и демократия
Хоффмайстер Х. Теория террористической войны. Воля к войне,
Drake C.J.M. The Role of Ideology in Terrorists'
Waldmann P. Das terroristische Kalkül und seine Erfolgsaussichten
Ольшанский Д.В. Психология терроризма. – СПб.: Питер, 2002.
Horgan J. The Psychology of Terrorism. – New
Камю А. Бунтующий человек. – М.: Изд-во
Бодрийар Ж. В тени молчаливого большинства, или конец
Жижек С. Добро пожаловать в пустыню реального. –
Токаев К. Международное сотрудничества в борьбе с преступностью.
Абаков М.М.,Шестоков С.В. ООН и сотрудничество государств в
Токсанбаев А.Б. Интерпол и международный терроризм: проблемы, тенденции
http://ru.wikipedia.org/wiki/Терроризм
Босхолов С.С., Литвинов Н.Д. Проблемы нормативного регулирования борьбы
Петрищев В.Е. Российское законодательство: профилактика терроризма//Современный терроризм: состояние
Московский журнал международного права.1998.№3/31.С.62.
Основы борьбы с организационной преступностью./Под ред. В.С. Овчинского,
Кожушко Е.П. Современный терроризм: Анализ основных направлений. Минск,
Основы борьбы с организационной преступностью. М., 1996. С.24.
Примакин А.И., Кадулин В.Е., Жуков Ю.И., Антюхов В.И.
Хлобустов О.М., Федоров С.Г. Указ. раб. С.76.
Авдеев Ю.И. Типология терроризма//Современный терроризм: состояние и перспективы.
Гаврилин Ю.В., Смирнов Л.В. Современный террроризм: сущность, типология,
http://www.pravo.vuzlib.net/book_z1409_page_16.html «Международное сотрудничество государств в борьбе с
Терроизм и контртерроризм в современном мире: аналитические материалы,
АӨСШК-ның Терроризмдi аластау және өркениеттер арасындағы үн қатысуға
Хартия Шанхайской организации сотруничества // Казахстанская правда, 2002.
Sec.310//Financial Crimes Enforcement Network//H.R.3162. Uniting and Strengthening America
Емельянов В.П. К вопросу о создании унифицированного понятийного
Джума Амин. Проблемы терроризма: анализ и решения. Каир
Назарбаев Н.Ә. Выступление на открытии Съезда мировых и
Морозов А.А. Методы регулирования деятельности СМИ в условиях
Алесин В. Международное сотрудничество в борьбе с терроризмом
Қазақстан Республикасының Президенті Н.Ә.Назарбаевтың Қазақстан халқына Жолдауы, 2004
Байсалбаева Ж.А. К вопросу о природе терроризма./ http://www.cvi.kz/articles/20061123_terr-pr.html
Қазақстан Республикасының Қылмыстық кодексі, 233-бап./ http://www.akorda.kz
Иманбаев С.М. «Уголовно-правовые проблемы борьбы с терроризмом», научные
Тоқаев Қ. Азия қауіпсіздігінің кілті. 2006 ж. 19
Қ.Тоқаев Сындарлы сыртқы саясат – ел кауіпсіздігінің кепілі.
Дьяченко С.А. Ұлы ұмтылыс ұлағаты// Егемен Қазақстан 2006
Талғат Балтаев Көліктегі Орталық ІІД Экстремизмге қарсы күрес
Оңтүстік Қазақстан облысы Әділет департаментінің баспасөз қызметі. Діни
Терроризмге қарсы күресте ұлттық заңнаманы жетілдіру мақсаты көзделіп
.Қазақстан Республикасының Президенті Н.Ә.Назарбаевтың Қазақстан халқына жолдауы «Қазақстан
Смағұлұлы А. Кауіпсіздік тұғыры. 2008 ж. 9 ақпан//
Тасболов А. Қауіпсіздік – ел тірегі. 2008 ж.
Тасболов А. Жасырынбақ ойнағандар жасырына алмайды. 2006 ж.
Отандық дипломатияның он бес жылы. 2006 ж. 16
Ұзақ мерзімді басымдық: ұлттық қауіпсіздік. 2007 ж. 13
Азиядағы қауіпсіздіктің еуропалық өлшемі. 2008 ж. 20 қыркүйек//http://www.egemen.kz/indexold.php?act=readarticle&id=7363
Тұрапбайұлы А. Маңызды мәселерге көп көңіл бөлінді. 2008
Хамит Әлжанов.Ұлттық қауіпсіздік – ұлағатты ұстаным//http://zan.zanmedia.kz/index.php?option=com_content&view=article&id=287:2009-12-22-04-56-06&catid=23:1&Itemid=8
Дьяченко С.А. Ұйым беделі – басты қағидат. 2009
Дарио Ривольта. Астананың саяси және экономикалық салмағы әлемде
Жолтайұлы Н. ЕҚЫҰ-ға қазақстандық төрағалықтың алғашқы жүз күнінің
ҚОСЫМШАЛАР
1960-2010 жылдар аралығындағы терроризм хронологиясы
1968, 23 шілде — израильдік Эль-Аль авиакомпаниясының
1968, 26 желтоқсан — палестиналық боевик Афина қаласындағы
1969, 18 ақпан — палестиналық боевиктер Цюрих қаласындағы
1972, 8 мамыр — Сабена 572 рейсі
1972, 30 мамыр — жапондық «Ренго секигун»
1972, 5 қыркүйек — палестиналық «Қара қыркүйек»
1975, 24 сәуір — Стокгольмдегі ГФР елшілігі басып
1975, 21 желтоқсан — Венеадағы (Австрия) ОПЕК
1976, 27 маусым — «Энтеббе» операциясы
1977, 8 қаңтар — Мәскеу метросында бомбаның
1978 — израиль рейстік автобусын басып алу.
1985, 7 қазан — итальяндық «Акилле Лауро»
1987 — Барселона супермаркетіндегі жарылыс. Ұйымдастырушысы –
1993, 26 ақпан — Нью-Йорктегі (АҚШ) Әлемдік
1993, 16 наурыз —Коста-Рикадағы Никарагуа елшілігін басып алу.
1993, 23 наурыз — Уоррингтон (Ұлыбритания) сауда орталығындағы
1994, 11 наурыз —Лондондық «Хитроу» (Ұлыбритания) аэропортындағы минометтік
1994 — Аргентинадағы израилдік мәдени орталығындағы жарылыс.
1994, 24 желтоқсан — алжир террористтерінің
1995, 20 наурыз — Токио (Жапония) метросындағы террористтердің
1995, 14-20 маусым — Басаевтың Будённовскке
1995, 25 шілде — Saint Michel (Франция)
1995, 6 қазан —Maison Blanche париждік
1995, 17 қазан —Orsay (RER B) станциясында газ
1996, 9-15 қаңтар — Радуевтың Кизлярға
1996, 11 маусым - 21:00 сағатқа
1996-22 сәуір 1997 — Перудегі Жапония
1997, 28 шілде — Иерусалим базарында екі террорист
1998, 7 тамыз — Кения мен Танзаниядағы АҚШ
1999 — Мәскеудегі тұрғын үйде жарылыс болды.
2001, 11 қыркүйек — Нью-Йорктегі Әлем
2002, 12 қазан — Бали (Индонезия) аралындағы түнгі
2002, Норд-Ост — Мәскеудегі театр басып алынды.
2003, 13 мамыр — Эр-Риядегі (Сауд Арабиясы)
2004, 6 ақпан – «Автозаводская» и «Павелецкая»
2004, 11 наурыз — Мадридтегі (Испания) «Аточа»,
2004, 29-30 мамыр — террористтердің Хобардағы адамдарды
2004, 24 тамыз — Шешен террористтерінің екі
2004, 31 тамыз — «Рижская» метро станциясында
2004 — Бесландағы террорлық акт — Ресей мектебін
2005, 7 шілде — лондондық метролар мен қала
2007 — «Невский экспресс» поезындағы жарылыс.
2008, 6 қараша – Владикавказдағы такси жарылысы. Ұйымдастырушысы
2010, 29 наурыз – Мәскеудегі "Лубянка" және "Парк
1960-2010 жылдар аралығындағы терроризм хронологиясын талдай келе
теракттерді көбінесе белгілі бір ұйымдар ұйымдастырады;
ең көп тараған түрі - самолетті жаулап алу
теракт көп адам шоғырланған жерде ұйымдастырылады;
сондай-ақ. улы газ шашу, атыс бастау, адамдарды тұтқынға
теракт белгілі бір саяси мақсатты көздейді;
террорлық ұйымдар бүкіл әлемде шоғырланған;
әдетте қанды оқиғамен, адамдардың өлімімен, жарақат алумен аяқталады;
2003 жылы 14 ақпанда Ресейдің Жоғарғы Сот шешімімен
2005 жылы 11 қазанда АҚШ-та 50 шақты террорлық
Террорлық әрекеттерден көп жапа шеккендердің ішінде:
I орын - АҚШ
II орын - Ресей
III орын - Үндістан
IV орын - Израиль
V орын – Колумбия.
VI орын – Ирак
VII орын – Алжир
VIII орын – Пәкістан
IX орын – Уганда
X орын – Шри-Ланка
3
Терроризмге қарсы күрестегі халықаралық ыңтымақтастық
Халықаралық терроризмнің Қазақстанға қауіп төндіру жолдары
Қазақстанның қауіпсіздік жүйесіндегі терроризмге қарсы күрес саясатының шаралары, мақсаттары мен бағыттары
ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНДА ХАЛЫҚАРАЛЫҚ ТЕРРОРИЗММЕН КҮРЕСТІ ҚҰҚЫҚТЫҚ РЕТТЕУ
Терроризммен күресудің қылмыстық-құқықтық және криминологиялық мәселелері
Терроризм үшін қылмыстық жауапкершілік мәселелері
ҚАЗАҚСТАННЫҢ ҚАУІПСІЗДІК ЖҮЙЕСІНДЕГІ ТЕРРОРИЗМГЕ ҚАРСЫ КҮРЕС САЯСАТЫНЫҢ ШАРАЛАРЫ, МАҚСАТТАРЫ МЕН БАҒЫТТАРЫ ЖАЙЫНДА
Халықаралық терроризмнің жалпы сипаттамасы
Діни экстремизм мен терроризмнің оппозициялық биліктік сценариі
Ислам діні бейбітшілікті жақтайтын дін