Әкімшілік құқық бұзушылықтың түрлері

Мазмұны
Кіріспе ........................................................................................................ 5
1 Әкімшілік - құқық бұзушылықтың теориялық аспектілері ..................
1.1 Әкімшілік құқық бұзушылықтың ұғымы және белгілері .....................
1.2 Әкімшілік құқық бұзушылықтың заңдық құрамы ................................ 17
1.3 Әкімшілік құқық бұзушылықтың түрлері .............................................. 23
2 Әкімшілік жауаптылықтың ұғымы мен негізгі белгілері .....................
2.1 Әкімшілік жазаларды қолдану ................................................................ 27
2.2 Әкімшілік іс жүргізуді құқықтық реттеу және оның
2.3 Әкімшілік құқық бұзушылық туралы іс жүргізу ...................................
3 Әкімшілік құқық бұзушылықтың алдын алу, сауықтыру проблемалары
39
3.1 Әкімшілік құқық бұзушылық заңдарын жетілдіру проблемалары ......
3.2 Әкімшілік құқық бұзушылық туралы істерді қарауға уәкілетті
46
3.3 Әкімшілік құқық бұзушылықтың алдын алу жолдары ,
53
Қорытынды ................................................................................................ 59
Қолданылған әдебиеттер тізімі ............................................................... 62
Кіріспе
Ел дамуының бағдарламалық құжаты – «Қазақстан -2030. Барлық
Осы тұста ел Президенті былай деп атап көрсетеді:
Алайда, біз қандай шамада мүмкіндіктерімізді пайдаланып, қауіп –
Сондықтан Елбасы Н.Ә.Назарбаев қоғамдық және құқықтық тәртіпті бұзушылықпен
Бұл үшін, әрине, біз қоғам өмірінің барлық салаларында
Келеңсіз құбылыстардың ең қаупті жақтарының біріне қылмыстылық жататыны
Байқап отырғанымыздай, соңғы жылдары қылмыстардың жалпы саны азайғанына
Дипломдық жұмыстың мақсаты мен міндеті.
Дипломдық жұмыстың негізгі мақсаты - әкімшілік құқықтың нормаларындағы
Аталған мақсаттарға қол жеткізу үшін өзінің алдына мынадай
- Әкімшілік жауаптылықты тарихи - құқықтық тұрғысынан қысқаша
- Әкімшілік жауаптылықтың сипаты мен зерттеліп отырған жауапкершілік
- Әкімшілік жауапкершіліктің оның өзге де құқық бұзушылық
- Әкімшілік құқықбұзушылықтың алдын алу, сауықтыру проблемаларын талдау.
Зерттеу обьектісі мен заты.
Дипломдық жұмыстың обьектісі - әкімшілік құқықбұзушылықтың ерекшеліктерін анықтау
Зерттеудің заты - әкімшілік құқықбұзушылық жасаған үшін жауаптылыққа
Дипломдық жұмыстың құрылымы.
Дипломдық жұмыстың құрылымы жұмыс сипатына, оның орындалу деңгейіне,
1 Әкімшілік құқықбұзушылықтың теориялық аспектілері
Әкімшілік құқық өзінің пәнінің шеңберінде ең алдымен атқарушы
Оған тағы бір басқа – тағайындалған құқықтық режимді
Сонымен, әкімшілік құқық – атқарушы билікті нақтылы жүзеге
Әкімшілік құқық реттеу функциясын жүзеге асыра отырып, басқару
Қазақстан құқығының қай саласы болмасын құқықтық реттеудің құралы
- тапсырма беру – құқықтық нормада қаралған жағдайда
- тыйым салу - құқықтық нормада қаралған жағдайда
Әкімшілік – құқықтық реттеудің ерекшеліктері ең алдымен мемлекеттік
Сондықтан, әкімшілік – құқықтық реттеу мына сияқты қоғамдық
Қоғамдық қатынастарды әкімшілік - құқықтық реттеудің ерекшеліктерін оны
Әкімшілік құқық нормаларының әрекеттілігі маңызды ерекшеліктермен өзгешеленеді, олардың
- Әкімшілік - құқықтық реттеу механизміне өкілетті басқару
- Әкімшілік құқықтық - реттеу қатынасқа қатысушылардың біреуінің
Сонымен, басқару органының өз еркін білдіруі біржақты және
Осы анықтаманың негізінде атқарушы билікке тән бірнеше ерекшеліктерін
- Атқарушы билікті жүзеге асыру процесіндегі ең маңыздысы,
Сонымен бірге мына мақсаттарға қолданылып жүрген заңнамалардың талаптарын
- Атқарушы биліктің өзі көрініс табатын ерекше құқықтың
- Атқарушы биліктің ерекше көрнекті бір белгісі, оның
Екінші жағынан, «атқарушы органдар» жинақталған термин, ол атқарушылық
Жоғарыда айтылған жағдайлардан шығатын негізгі қорытынды осындай: атқарушы
Сонымен бірге атқарушы биліктің өзін едәуір тереңірек сипаттауға
Осыған байланысты мынандай сұрақ заңды: атқарушы биліктің мақсаттарына
Ал енді осы атқарушы биліктің өзі мемелекеттік қызметтік
Сонымен, мынандай қорытынды жасаған орынды: атқарушы билік мемлекеттік
Сондықтан, атқарушы билік мемлекеттік қызметтің ерекше, яғни құқық
Бұдан бұрын ерекше атап көрсетілгендей, мұндай субъектілер ретінде
Мұндай органдардың қызметін қалай сипаттауға болады?
Бұдан бұрын баяндалғандардан барынша айқындықпен мынандай қорытынды жасауға
Ең кең мағынада басқару деп бірдеңеге басшылық етуге,
Әлеуметтік басқарудың бұл белгілер атқарушы билікті және оны
Атқарушы биліктің нақты көрінісінде сипатталғанда оның тағы да
Мемлекеттік биліктің барлық аса маңызды атрибуттары тап сол
Сондықтан да атқарушы биліктің құрылысы туралы мәселе Қазақстанның
Қазақстан Республикасының Президенті мемлекеттік басқару жүйесін одан
Президенттің 2005 жылғы Қазақстан халқына арналған Жолдауында жоғарыдағы
Президент 2006 жылғы Қазақстан халқына арналған Жолдауында: «Біз
Қазақстан Республикасының Президенті Республика Парламентінің 3-ші сессиясының
Қазақстан Республикасы Президентінің «Жаңа әлемдегі жаңа Қазақстан» деп
Қазіргі кезеңдегі жағдайда атқарушы билік өзінің мемлекеттік басқарушылық
Енді «мемлекеттік басқару» мен «мемлекеттік реттеу» ұғымдарының ара
Шындығында мәселе мына жөнінде ғана болуы мүмкін. Әдетте
Сонымен, біз ең айқын көріністері бар белгілермен таныстық,
1.1 Әкімшілік құқықбұзушылықтың ұғымы және белгілері
Қазақстан Республикасында, Осы кезеңдегі кез келген өзге мемлекет
Бұл сияқты ережелердің мақсаты барлық немесе көптеген азаматтардың,
Бұлар қоғамдық орындардағы мінез - құлық ережелері, жол
Бұл сияқты ережелерді сақтау мемлекеттің, кәсіпорындардың, мекемелердің, ұйымдар
Міндетті болатын ережелер көптеген субъектілер тобына арналады. Біреулері
Барлық аталған және өзге де көптеген ережелермен, заңдармен
Міндетті болатын ережелердің маңызды ерекшеліктерінің бірі – олар
Әкімшілік құқық бұзушылық туралы кодекстің 28-бабы бойынша жеке
Әкімшілік құқық бұзушылықтың ұғымын мынандай бірнеше белгілер сипаттайды.
Әкімшілік құқық бұзушылық бұл заңдық патологияның, ауытқып кететін
Іс - әрекет бұл міндет немесе заңды талап
Әрекетсіздік бұл тұлғаның өзіне жүктелеген міндеттерге байланысты жасауға
Әкімшілік құқық бұзушылықтың мәні оның қоғамдық қауіптілігімен айқындалады.
Кез келген әкімшілік теріс қылық белгіленген құқықтық тәртіпке
Қылмыстармен салыстырғанда әкімшілік құқық бұзушылықтар Әкімшілік құқық бұзушылық
Шындығында, құқық бұзушылықтың қай түрі болса да құқыққа
Қоғамдық қауіптілік құқық бұзушылық әрекеттің қоғам үшін зиянды
Кейде әкімшілік құқық бұзушылықтарды қоғамға қарсы деп айтады,
Құқыққа қарсы, зияндық салдарларының сипаты мен көлемі, кінәлілік
Сонымен, әкімшілік құқық бұзушылықты қылмыстан айырудың бірден бір
Әкімшілік құқық бұзушылықтың қоғамдық қауіптілік белгісінің заңды көрінісі
Әкімшілік құқық бұзушылық әкімшілік құқық нормаларымен реттелетін және
Әрекеттің құқыққа қарсылығын лауазымды тұлғаның немесе азаматтың өрт
Бұдан басқа, мына жағдайды да ескеру керек, құқық
Сонымен, әкімшілік жазалау шаралары құқық нормасымен нақты әрекет
Әкімшілік құқық бұзушылық тек қоғамдық қауіпті, құқыққа қарсы
Әкімшілік теріс қылық жасаған кезде кінә қасақана нысанда
Әкімшілік құқық бұзушылықтың маңызды белгісі оның әкімшілік жазаланатындығы.
Әкімшілік жазалаудың белгісі әкімшілік жауаптылық шараларын қолданудың заңдық
Әкімшілік жазаланған жағдайының кезінде қолданылып жүрген заңнамамен белгіленген
1.2 Әкімшілік құқық бұзушылықтың заңдық құрамы
Заңда бекітілген әкімшілік құқық бұзушылықтың белгілерінің жиынтығы құқық
Әкімшілік құқық бұзушылықтың белгілерін бекіту бұл әрекеттің заңдық
Әкімшілік құқықтың теориясына әкімшілік құқық бұзушылықтың құрамы деп
Құрамның субъективтік элементтеріне әкімшілік құқық бұзушылық субъектісін сипаттайтын
Сонымен әкімшілік құқық бұзушылықтың құрамы төрт элементпен
Әкімшілік құқық бұзушылықтың жалпы объектісі мемлекеттік басқару аумағында
Әрбір нақты теріс қылықтың қол сұғатын түрлік, яғни
Құрамның объективтік жағы әкімшілік жауптылыққа әкеп соқтыратын және
Әкімшілік құқық бұзушылық құрамның объективтік жағын саралағанда заңды
Әкімшілік құқық бұзушылықтың нақты құрамдарының объективтік жағының бланкеттік
Объективтік жақтың мазмұнын құқыққа қарсы қол сұғуды қайталау,
Қайталап жасау Әкімшілік құқық бұзушылық туралы Кодекстің көптеген
Әкімшілік теріс қылықты бірнеше рет жасау деп бір
Қастандық, әрдайым, жалғасып жатқан әкімшілік құқық бұзушылық жиынтығы
Заңдық мәні бар аталған белгілердің әрқайсысы олар құқықтық
Қастық белгісін өкілетті лауазымды адамның, өкімет өкілінің, басқа
Бір жыл ішінде бірнеше рет, әрі қандай да
Азаматтардың, лауазымды адамдар мен заңды тұлғалардың әкімшілік құқық
Әкімшілік құқық бұзушылықтың объективтік жағына саралау нақты құқыққа
Әкімшілік құқық бұзушылықтың субъектілері жеке және заңды тұлғалар
Әкімшілік құқық бұзушылық жасаған кезде ақыл есі дұрыс,
Кәмелетке толмаған балалардың ата-аналары немесе олардың орнындағы адамдар
Қазіргі кезде жеке тұлғалар қатарына жеке кәсіпкерлер де
Заңды тұлғалар бұлар мемлекеттік және мемлекеттік емес, коммерциялық
Әкімшілік құқық бұзушылықтың субъектілері ретінде лауазымды адамдар айтарлықтай
Арнайы субъектілер ретінде лауазымды адамдар Әкімшілік құқық бұзушылық
Ұйымдастырушылық билік етуге немесе әкімшілік шаруашылық міндеттерді орындауға
Мемлекет тіркелген және заңды тұлға құрмай дара кәсіпкерлік
Әскери қызметшілер және оған теңестірілген адамдар әкімшілік құқық
Тәртіп туралы жарғылардың күші қолданылатын темір жол, теңіз,
Шетелдіктер шетелдік заңды тұлғалар және азаматтығы жоқ азаматтар
Әкімшілік құқық бұзушылықтың субъективтік жағы адамның жасалынған әрекетте
Құқық бұзушы қасақаналықпен іс-әрекет жасай отырып, өзінің іс-әрекетінің
Кінәнің әрбір нысанының әрекетті бағалау, әкімшілік жазаларды даралау,
Қасақаналық кінәнің мазмұны әкімшілік құқық бұзушылықтың сипатымен айқындалады,
Әкімшілік құқық бұзушылықтың материалдық құрамы құқыққа қарсы әрекет
Әкімшілік теріс қылық абайсыз да жасалынуы мүмкін. Кінәнің
Ұшқары ойлаудың мәні мынада, құқық бұзушылық жасаған адам
Немқұрайлық құқыққа қарсы салдарлардың мүмкін болатынын алдын-ала білмеу,
Абайсыздықпен жасалған әкімшілік құқық бұзушылық қасақаналықпен жасалған құқық
Немқұрайлық кезде залалды салдардың туындау мүмкіндігін алдын-ала білмейді,
Туындаған салдарларды адамның алдын-ала білу міндетті еместігі анықталған
Абайсыздық кінәні кінәсіз залал келтіруден, яғни казустен немесе
Құқық бұзушылықтың субъективтік жағын қасақаналық және абайсыздықпен қатар
1.3 Әкімшілік құқық бұзушылықтың түрлері
Әкімшілік теріс қылықтың жалпы құрамын сипаттау біршама бірыңғай
Әкімшілік теріс қылықтың қисапсыз әр түрлі және көп
Әкімшілік құқық бұзушылықтың түрлерін топтастырудың кешенді белгісі қол
Осы белгінің негізінде әкімшілік құқық бұзушылықтың барлық түрлерін
- Жеке адамға және оның құқықтарына қол сұғатын
- Қоғамдық қауіпсіздікке және халықтың денсаулығына қол сұғатын
- Меншікке қол сұғатын әкімшілік құқық бұзушылықтар.
- Қоршаған ортаны қорғау, табиғи ресурстарды пайдалану саласындағы
- Өнеркәсіп, жылу, электрэнергиясын пайдалану саласындағы әкімшілік құқық
- Сәулет құрылыс қызметі саласындағы әкімшілік құқық бұзушылықтар.
- Карантиндік ережелер мен мал дәрігерлік қадағалаудағы әкімшілік
- Көлікте, жол шаруашылығында байланысты әкімшілік құқық бұзушылықтар.
- Баспасөз және ақпарат саласындағы әкімшілік құқықтық бұзушылықтар.
- Кәсіпкерлік қызмет саласындағы әкімішлік құқық бұзушылықтар.
- Сауда және қаржы саласындағы әкімшілік құқық бұзушылықтар.
- Салық салу саласындағы әкімшілік құқық бұзушылықтар.
- Мемлекеттік билік институттарына қол сұғатын әкімшілік құқық
- Қазақстан Республикасы Мемлекеттік шекарасы режимінің белгіленген тәртібіне
- Басқарудың белгіленген тәртібіне қол сұғатын әкімшілік құқық
- Жалпыға бірдей әскери міндеттілік, әскери қызметпен қорғаныс
- Қоғамдық тәртіпке және имандылыққа қол сұғатын әкімшілік
- Әкімшілік сыбайлас жемқорлық құқық бұзушылықтар. [10]
Әкімшілік жауаптылықтың ұғымы мен негізгі белгілері
Әкімшілік жауаптылық қылмыстық, азаматтық және тәртіптік жауаптылықтармен қатар
Құқық теориясында заңдық жауаптылық құқық бұзушылық болған жағдайда
Заңдық айғақ әкімшілік құқық бұзушылық болған кезде құқықтық
Әкімшілік құқықта әкімшілік мәжбүрлеудің толып жатқан шараларының ішінен
Әкімшілік жауаптылықты заңдық жауаптылықтың барлық түрлері үшін жалпы
Екіншіден, бұл заңдылық пен құқықтық әділеттіліктің жалпы қағидаларына
Үшіншіден, ол құқық бұзушылар үшін құқықтық норманың санкциясында
Төртіншіден, әкімшілік жауаптылықтың шараларында әрекет пен бұзушыға мемлекет
Жалпы алғанда заңдық жауаптылықтың және соның ішінде әкімшілік
Бесіншіден, заңдық жауаптылық әрқашанда құқық бұзушылықтың нәтижесі ретінде
Енді әкімшілік құқықтың тек осы институтына ғана тән
Әкімшілік жауаптылықты әкімшілік құқық бұзушылық үшін құқықтық жауаптылық
Әкімшілік жауаптылық құқық қорғаудың, бұзушылықтың ерекше түрімен әкімшілік
Әкімшілік жауаптылық өзінің субъектілік құрамымен өзгешеленеді. Жауаптылықтың бұл
Әкімшілік жауаптылық өзінің мән мағынасы бойынша мемлекеттің өкілетті
Әкімшілік құқық нормаларды бұзу әкімшілік мәжбүрлеу шараларын қолдануға
Әкімшілік жауаптылықты оны белгілеу тәртібі айырады. Әкімшілік құқық
Жергіліктік аумақтық сипаты бар құқық бұзушылықтар үшін облыстарды,
Әкімшілік жауаптылықтың шараларын көптеген уәкілетті органдар мен лауазымды
Органдар мен лауазымды адамдар әкімшілік жауаптылық шараларын өздеріне
Әкімшілік жауапқа тарту мен әкімшілік жаза қолдану бұзушыны
Әкімшілік жауаптылықтың тағы бір ерекшелігі, оны іске асырған
2.1 Әкімшілік жазаларды қолдану
Әкімшілік жазаларды қолданудың негізгі ережелері Әкімшілік құқық бұзушылық
Әкімшілік құқық бұзушылық үшін жаза нақты құқық бұзушылық
Әкімшілік жаза – осы адамның кінәлілігін анықтаған өкілетті
Әкімшілік жазаларды қолданудың жалпы ережелерін заңдылық, адамгершілік (гуманизм),
Әкімшілік құқық бұзушылық туралы кодексте бекітілген заңдылық принципі
- Әкімшілік құқық бұзушылық туралы кодекстің 45-бабында әкімшілік
- әрбір құқықтық нормада (кодекстің бабында) жазалардың түрі
- әкімшілік құқық бұзушылық үшін құқықтық норманың санкциясымен
- әкімшілік жазаны қолдану тек жазаның түрімен және
- заңмен бір әкімшілік құқық бұзушылық үшін кінәліге
Әкімшілік жауаптылықты жоятын немесе жұмсартатын заңның кері күші
Әкімшілік жаза әділ, құқық бұзушылықтың сипатына, оның жасалу
Жеке адамға әкімшілік жаза қолдану кезінде жасалған құқық
Бір құқық бұзушылық үшін ешкімді де екі рет
Жазаны жекелеу барлық мән-жайларды және кінәлінің жеке басын
Әкімшілік жауаптылықты жеңілдететін мән-жайлар: кінәлі адамның өкінуі; кінәлі
Әкімшілік құқық бұзушылық туралы істі шешетін орган немесе
Әкімшілік құқық бұзушылық үшін жауаптылықты ауырлататын мән-жайлар болып
Жеңілдететін мән-жайлардың тізімі шамамен берілген Әкімшілік құқық бұзушылық
Бір адам екі немесе одан да көп әкімшілік
Құқық бұзушыны әкімшілік жазаға тарту туралы мәселені шешкен
Қылмыстық істермен байланысты әкімшілік құқық бұзушылықтар үшін әкімшілік
Құқық бұзушының іс-әрекетінде әкімшілік құқық бұзушылық белгілері болған
Әкімшілік құқық бұзушылық туралы кодекстің (66-бабы) адамның әкімшілік
Әкімшілік жазаларды қолдану ережелері құқық бұзушының келтірген зиянды
Өзге уәкілетті органдар (лауазымды адамдар) қарайтын әкімшілік құқық
Іскерлік беделді қорғау немесе әкімшілік құқық бұзушылықтан келтірілген
2.2 Әкімшілік іс жүргізуді құқықтық реттеу және оның
Әкімшілік – құқықтық дауларды шешу немесе жеке не
Соған сәйкес әкімшілік-құқықтық реттеу механизмінде көрестілген тәртіпті белгілейтін
Әкімшілік-процессуалдық нормалардың мазмұны үшін юрисдикциялық іс жүргізудің қатысушылары
Юрисдикциялық әкімщілік-процессуалдық қызметті құқықтық реттеу оған зандық сипат
Сонымен, әкімшілік-құқықтық дауларды қарап, шешу жөніндегі әкімшілік-юрисдикциялық қызметті
Әкімшілік-юрисдикциялық қызметті жүзеге асырған барлық жағдайларда белгілі бір
Осы себепті барлық процессуалдық қағидаттар даулы сипаты бар
Құзыреттілік қағидаты атқарушы билік субъектілерінің бәріне бірдей әкімшілік
Мемлекет пен жеке адамның мүдделерін қорғау қағидатты әкімшілік
Процессуалдық теңдік қағидаты тараптарының, біріншіден, заң алдында теңдігін
Матералдық шындыққа қол жеткізу қағидаты нақты және әкімшілік
Қол жетерлік қағидаты тараптардың әрқайсысының жеке істі қараудың
Жариялылық қағидаты, мысалы, әкімшілік – юрисдикциялық істерді ашық
Тиімділік қағидаты әкімшілік – юрисдикциялық іс-әрекеттердің бүкіл кешеннің
Лауазымды адамдардың процессті дұрыс және тиімді жүргізу үшін,
Әкімшілік юрисдикция процессуалдық санат ретінде, тек тікелей әкімшілік-құқықтық
Бұған дейін белгілі болғандай, юрисдикциялық сипаты бар әкімшілік-процессуалдық
Сот билігі органдарының әкімшілік – юрисдикциялық істерді шешу
Қазақстанда әкімшілік юстиция жүйесі әзірге қалыптаса қойған жоқ,
Әкімшілік юстиция институтын құру үшін сот органдарының жүзеге
2.3 Әкімшілік құқық бұзушылық туралы іс жүргізу
Әкімшілік құқық бұзушылық туралы істерді қарауға уәкілетті органдар
Өзі жөнінде іс жүргізіліп жатқан адам істің барлық
Жәбірленуші. Әкімшілік құқық бұзушылықтан тән жарақатын алған, мүліктік
Жеке адамның заңды өкілдері. Өзі жөнінде іс жүргізіліп
Заңды тұлғаның заңды өкілі. Өзі жөнінде әкімшілік құқық
Қорғаушы және жәбірленушінің өкілі. Әкімшілік құқық бұзушылық туралы
Куәгер. Кодексте көзделген жағдайларда, істің қорытындысына мүдделі емес,
Әкімшілік құқық бұзушылықтың жолын кесу, оны жасауға сезіктінің
- әкімшілік құқық бұзушылық туралы хаттама жасалатын жерге
- жеке адамды әкімшілік түрде ұстау;
- алып келу;
- жеке тексеріп шығу және көлік құралын, шағын
- құжаттар мен заттарды алып қою;
- көлік құралын немесе шағын көлемді кемені жүргізуден
- көлік құралын немесе шағын көлемді кемені ұстау,
- тексеру;
- жеке адамның алкогольмен, есірткімен және уытқұмарлықпен масаю
Заңды тұлғаға қатысты әкімшілік құқық бұзушылық туралы іс
- заңды тұлғаға тиесілі үй-жайларды, аумақтарды, сондағы тауарларды,
- заңды тұлғаға тиесілі құжаттарды алып қою;
- заңды тұлғаға тиесілі тауарларға, көлік құралдарына және
Іс жүргізу – бұл белгілі бір нәтижеге қол
Атқарушы билік іс жүзінде атқарушы органдарының әр түрлі
Мемлекеттік-басқарушылық қызмет негізінен жағымды сипаты бар міндеттерді шешуге
Сонымен, әкімшілік іс жүргізу рәсімі оның екі көрінісінен
- әкімшілік-рәсімдеушілік. Оның мазмұнын атқарушы органдардың (лауазымды адамдардың)
- әкімшілік-юрисдикциялық. Оның мазмұны – атқарушы органдардың (лауазымды
Бұл екі түрді жақындататын жағдай, олардың нәтижесінде жеке
Солай болғандықтан, әкімшілік-процессуалдық қызметтің негізгі нақ сол жеке
Жеке әкімшілік іс деп әкімшілік-құқықтық нормаларды қолдануға байланысты
Әкімшілік іс жүргізу қызметі әкімшілік құқықтың процессуалдық нормаларымен
Мына бір жағдайды да ескеру керек, атқарушы органдардың
Әкімшілік іс жүргізу мемлекеттік басқарудың әкімшілік-құқықтық нысандарының қатарына
Жоғарыда айтылғанның негізінде әкімшілік іс жүргізу атқарушы биліктің
Атқарушы органдардың қызметінде көрінісін табатын әкімшілік іс жүргізудің
Әкімшілік іс жүргізу – бұл жеке әкімшілік істерді
Әкімшілік іс жүргізудің түрлерін әкімшілік-процессуалдық қызметті топтастыруға сәйкес
- рәсімдеушілік іс жүргізу;
- юрисдикциялық іс жүргізу;
Әкімшілік іс жүргізудің екі түрінің де кейбір ортақ
Олардың арасындағы аса маңызды айырмашылықтары әкімшілік іс жүргізудің
3 Әкімшілік құқық бұзушылықтың алдын алу, сауықтыру проблемалары
Құқықтық мәжбүрлеу құқық тәртібінің тиянақты жағдайын, азаматтардың құқықтары
Мемлекеттік мәжбүрлеудің құқықтық мазмұнының деңгейіне мыналар ықпал етеді:
- ол осы құқықтық жүйенің жалпы қағидаларына бағынуы,
- өзінің негіздемелері бойынша елдің барлық аумағында ортақ,
- қолдану шектері мен жағдайларына сәйкес келуі;
- құқық және міндеттер механизмі арқылы әрекет етуі;
- іс жүргізудің дамыған формаларымен жасақталуы;
- құқық қолданудың дамыған мәдениетімен қамтамасыз етілуі.
Мәжбүрлеу, өзінің мәні жағынан құқықты қамтамасыз етумен
Мәжбүрлеудің жол кесуде болуы туралы мәселе дау туғызбайды.
Біздің ойымызша, өндірісті қамтамасыз ету шараларын ғана қараумен
Әкімшілік жол кесудің мақсаты – құқыққа қарсы әрекеттердің
Алдын-алу және сауықтыру шаралары құқық бұзушылыққа жақын жағдайда
Алдын алу шаралары қолданылуы мүмкін субьектілер ауқымы әкімшілік
Бағытттылық сипаты бойынша алдын алу және сауықтыру шаралары
Мүліктік сипаттағы алдын алу және сауықтыру шаралары құқыққа
Қолданғанда құқық бұзушылықты, кейіннен адамды жауапқа тарпай-ақ, тоқтатуға
Алдын алу жөніндегі қызмет кейбір заңдармен және
Жалпы алдын алу шаралары: әкімшілік ұстау, бас бостандығынан
Арнаулы алдын алу шаралары азаматтарға қолданылады, себебі олар
Оларға мыналар жатады:
- жай күшпен ықпал ету құралдары;
- арнайы құралдарды қолдану;
- атылатын қаруды пайдалану.
Алдын-алудың іс жүргізушілік шараларына мыналар жатады: жеткізу, ұстау,
Әкімшілік сауықтырудың бір түрі - рұқсат етілетін жүйе
Екінші түрі заңсыз әрекеттрдің нәтижелерін жою бастапқы күйді
Мұндай алдын-алу шаралары көзделген тиісті құқық нормалары
Бас бостандығынан айыру органдарынан босаған адамдарды әкімшілік қадағалауды
- сот аса қауіпті рецидивист деп таныған;
- ауыр қылмыс үшін бас бостандығынан айыруға сотталғандар
Арнайы құралдар мен атылатын қаруды мәжбүрлеу шарасы ретінде
Құқық бұзушылықтың алдын алу мен сауықтырудың мақсатында заңды
Атылатын қаруды қолданудың мынадай түрлері бар:
- адамдарға тигізбей;
- адамдарды жануаралардың шабуылынан қорғау үшін;
- алдын алу мақсатында;
- адамдарға тигізіп:
1) қылмыстық қастандықтан азаматтарды қорғау мақсатында; ішкі істер
2) мемлекеттік кәсіпорындардың, мекемлердің, ұйымдардың, ішкі істер органдары
3) ішкі істер органдарының әскери немесе қызметтік нарядына
Келесі сауықтырудың түрі – мәжбүрлеп емдеу.
Қазақстан Республикасының Конституциялық қадағалау комитетінің маскүнемдікке және нашақорлыққа
Сонымен, бұлтартпау шараларының бір түрі болып табылатын мәжбүрлеп
Маскүнемдік, нашақорлықпен немесе уытқұмарлықпен ауыратындарға қатысты медициналық сипаттағы
Қазақстан Республикасы Президентінің 1995 жылғы 17 наурыздағы «Қазақстан
Жаңа Әкімшілік құқық бұзуышылық туралы кодексі мәжбүрлеу тәртібінде
Қазақстан Республикасы Президентінің 1995 жылғы 7 сәуірдегі «маскүнемдікпен,
Азаматты туберкулездің жұқпалы түрімен ауру деп тануды денсаулық
3.1 Әкімшілік құқық бұзушылық заңдарын жетілдіру проблемалары
Мемлекетіміздің әлеуметтік-экономикалық саласында болып жатқан өзгерістер, еліміздегі құқықтық
Елбасы Н.Ә. Назарбаев құқық қорғау органдарымен өткізген мәжілісінде,
Сот жүйесін жетілдіру бағытында көптеген игі бастамалар жасалынып
Өткен 2009 жылдың 9 қыркүйегінде республикамыздың барлық облыс
Осыған орай тараптардан түсетін ұсыныстар да болмай қалмайтыны
Сонымен қатар қолданыстағы Қазақстан Республикасы «Әкімшілік құқық бұзушылық
Сондай ұсыныстардың кейбіреулеріне тоқталсақ:
- Қазақстан Республикасы Әкімішілік құқық бұзушылық кодексінің 707-бабында
Осы заң талабына сәйкес әкімшілік жауапқа тартылған адам
Меніңше мұндай заң нормасы судьяның күшіне енген органның
Бұл жерде сотқа өзінің міндетінен тыс мемлекет органының
Қазақстан Республикасы Конституциясында көсетілгендей, біздің елімізде сот төрелігін
Біздің ойымызша, әкімшілік құқық бұзушылық туралы істердің
Бұл біріншіден, адамдардың құқығының қорғалуын, заңдылықтың сақталуын қамтамасыз
Екіншіден, әкімішілік жазасын қолдану туралы қаулының созбалаңға салынбай
Қазақстан Республикасы Әкімшілік құқық бұзушылық туралы кодексінің 539-бабының
Кейбір заңгерлер, уәкілетті мемлекеттік органдардың жеке немесе заңды
Сондықтан осыған қатысты айта кететін жайт, әкімшілік жауапкершілікке
Бұл орайда судья істің анық-қанығына жеткенен кейін зңды
Әкімішілік құқық бұзушылық кодексінің 656-бабының 2-бөлімінде әкімшілік құқық
Не себептен, қандай құқықтық негізде әкімшілік құқық бұзушылық
Әкімшілік құқық бұзушылық туралы кодексі бойынша әкімшілік құқық
Болашақта осы қайшылықтар жойылып, азаматтық істер жүргізу кодексінде
Әкімшілік құқық бұзушылықтың дәрежеленуі Кодекстің Ерекше бөлігінде қаралған
Егер де, істі сот мәжілісінде қарау барысында хаттамада
Бұл жағдайды жетілдірген дұрыс болар еді. Өйткені, әкімшілік
Сондықтан, судья сот мәжілісінде істі қараған соң құқық
Мұндай жағдай әкімшілік құқық бұзушылық істедің сотта дер
Осы қолданыста жүрген әкімшілік құқық бұзушылық заңдарының кейбір
3.2 Әкімшілік құқық бұзушылық туралы істерді қарауға уәкілетті
Қазіргі кезде қоғамдық қарым-қатынастар әкімшілік заңнамамен реттелетін қарым-қатынастар
Әкімшілік құқық бұзушылық туралы істердегі әділет органдарының міндеті
Құқық бұзушыларды негізделген, мақсатқа сәйкес келетін, әділетті әкімшілік
Әкімшілік құқық бұзушылық туралы кодекс бойынша құқық нормасын
Сонымен бірге, құқық қолдану органдарының ішінен орталық, негізгі
Тек бір орган – сот қана жүзеге асыратын
Әкімшілік процестің негізгі артықшылықтарына – оның жеделдігі мен
Қазіргі кезде әкімшілік құқық бұзушылық туралы істерді қарайтын
Әкімшілік құқық бұзушылық туралы істерді қарайтын органдар жүйесі
Әкімшілік құқық бұзушылық туралы істерді қарайтын органдар жүйесі
- жүйенің тек төменгі буындары ( мысалы, әскери
- жүйенің барлық буындары (мысалы, мемлекеттік өрт қадағалаудың,
Әкімшілік юрисдикцияны жүзеге асыратын органдар жүйесін құрудың негізгі
Аумақтық органдарға ең алдымен аудандық және соларға теңестірілген
Мемлекеттік басқару салаларымен тығыз байланысты әкімшілік құқық бұзушылық
Әкімшілік юрисдикцияның салалық органдары үшін тек белгілі бір
Салалық принцип аумақтық принциппен үйлестіріледі. Әрбір орган өзінің
Салалық юрисдикцияның көптеген органдары өз функциясын, қағида бойынша,
Әкімшілік құқық бұзушылық туралы кодекстің 538-бабы бұл санаттың
- мамандандырылған әкімшілік соттардың судьялары;
- осы Кодексте уәкілеттік берілген мемлекеттік органдардың лауазымды
Енді осы аталған юрисдикциялық органдардың кейбіреуілерінің құқықтық жағдайына
Мамандандырылған әкімшілік соттардың судьялары Кодекспен өздерінің қарауына жатқызылған
Мамандандырылған әкімшілік соттардың ведомстволық қарауына жатқызылған құқық бұзушылық
Салалық әкімшілік юрисдикция органдарының дербес және ең көп
Юрисдикциялық органдарға ішкі істер органдары (полиция); мемлекеттік өрт
Лауазымды адамдардың өкілеттіктері. Әкімшілік юрисдикция органдарының әр алуан
Юрисдикциялық органдардың атынан әкімшілік құқық бұзушылық туралы істерді
Әкімшілік құқық бұзушылық туралы істерді қарауға уәкілдік берілген
Лауазымды адамдардың өкілеттіктерінің көлемі (мазмұны) олардың құқық бұзушыларға
Әкімшілік құқық бұзушылық туралы істердің қайта қарауға жататындығы,
Әкімішілік құқық бұзушылық туралы кодексте әкімшілік құқық бұзушылық
Енді Әкімшілік құқық бұзушылық туралы кодекспен негізгі әкімшілік
Мамандандырылған әкімшілік және аудандық (қалалық) соттардың судьялары. Әкімшілік
Әкімшілік істерді судьялардың қарауы әкімшілік жауаптылыққа тартылатын тұлғалардың
Судьялардың қарауына аса маңызды әкімшілік құқық бұзушылық істерді
- азаматтардың құқықтарына қол сұғатын (мысалы, азаматтардың мемлекеттік
- еңбек және оны қорғау жөніндегі; бейбіт жиналыстар,
- халықтың денсаулығына, санитарлық-эпидемиологиялық салауаттылығы мен қоғамдық имандылыққа
- кәсіпкерлік қызмет саласындағы құқық бұзушылық туралы (мысалы,
- қаржы және салық салу саласындағы (мысалы, ішкі
- қоғамдық тәртіпке және қоғамдық қауіпсіздікке қол сұғатын
Әкімішілік құқық бұзушылық кодексте кейбір әкімшілік құқық бұзушылық
Әкімшілік құқық бұзушылық туралы істерді қарау жөніндегі судьялардың
Әкімшілік құқық бұзушылық туралы кодекспен судьяларға тағы бір
Әкімшілік құқық бұзушылық туралы істерді қарауға уәкілетті мемлекеттік
Тек судьялардың ғана қолдануына жататын әкімшілік жазалау шаралары
Әкімшілік құқық бұзушылық туралы істерді қарауға уәкілетті ішкі
Ішкі істер органдарының атынан әкімшілік құқық бұзушылық туралы
Мемлекеттік өрт қадағалау органдары. 1996 жылғы 22 қарашадағы
Өрт қауіпсіздігі саласындағы уәкілетті органның, аумақтық өртке қарсы
Өртке қарсы күрес қызметі органдары Әкімшілік құқық бұзуышылық
3.3 Құқық бұзушылықтардың алдын алу жолдары, құқық тәртібін
Нарық экономикасын дамыту және қоғамдық өмірді демократияландыру жағдайларында
Бұрын тиімді іс-әрекет еткен жалпы құқық бұзушылықтардың алдын-алу
Адамдардың лайықты ісінің болмауы және бос уақытты мақсатсыз
Жастарды компьютер сауаттылығының негіздеріне, салалық іске үйрету, алған
Көптеген криминогендік проблемаларды шешу үшін елімізде елеулі материалдық
Учаскелік полиция инспекторлары мен кәмелетке толмағандар ісі жөніндегі
Техникалық қадағалау және байланыс жүйелері, соның ішінде полиция
Көшелерде және қоғамдық орындарда жасалатын құқық бұзушылықтардың алдын-алуда
Жұртшылықтың құқық тәртібін қолдауға қатысуының жаңа нысандарын, атап
Кәмелетке толмағандар мен жастардың арасындағы қадағалаусыз қалушылық пен
Еліміздегі криминогендік ахуалдың болашақтағы даму динамикасының перспективасы бүгінгі
Жоғары және орта оқу орындарында құқық қорғау бағытындағы
Кәмелетке толмағандар істері жөніндегі учаскелік полиция инспекторларының қызметі
Оқу орындары аумақтарында оқушылар жасайтын қылмыстар санының көбеюі
Кәмелетке толмағандардың құқықтарын қорғауды, осы жас тобындағы қылмысты
Мемлекетіміздің бүгінгі мен ертеңін өрге бастырар жас жеткіншектер
Ел өмірінің кезеңіне көз жіберсек те, балалар тағдыры
Жалпы, елімізде жас балалардың болашағы үшін жағдай жасалуда.
Кейінгі уақытта жастар арасында құқық бұзушылық әрекеттердің көбеюі
Қылмыстық әрекеттің көбісі қоғамдық орындарда, көшеде, көптеген демалыс
Нақтылап айтқанда, олар тонау, ұрлық, қорқытып алушылық, адам
Жалпы, адам жақсы – жаманды отбасынан біліп, оның
Он сегізінші ғасыр мен он тоғызыншы ғасырдың бірінші
Ересектер қылмысы мен кәмелетке жасы толмаған балалар арасындағы
Балалар арасындағы құқық бұзушылық жыл сайын көбеймесе, азамай
Жас балалардың құқық бұзушылығына бос уақтыттың көптігі, пайдалы
Осы орайда, В.М.Бехтерев «Семья және мектеп» атты еңбегінде
Көптеген сот істері тәжірибесі көрсеткендей, жас балалардың құқық
Ересек қылмыскерлер өздерінің мақсатына жету ниетінде сабақтан
Шынында, жас жеткіншектің құқық бұзушылық жолына тез икемделіп
Балалардың тұратын жерлеріне мөлтекаудан, мектеп, тіпті, кейде оны
Құқық бұзуға икем келетін балалар көп жағдайда өзімен
Балалардың құқық бұзушылығымен профилактикалық жұмыс жүргізуді ұсынған ғалымдар
Алкогольдік шімдікті пайдалануды қысқарту, маскүнемдіктің, нашақорлықтың және қылмысты
Алкоголизмнің, нашақорлықтың және уытқұмарлықтың алдын алу бойынша мемлекеттік
Қазіргі кезде салауатты өмір салтын насихаттаудағы қоғамның және
Осыған орай маскүнемдіктің, алкоголизмнің және нашақорлықтың алдын алу
Сонымен қатар, бас бостандығынан айыру орындарынан босаған адамдарды
Қылмысты әсер етудің әкімшілік-құқықтық шараларымен үйлескен жалпы және
Бас бостандығынан айыру орындарындағы адамдарды жаңа мамандықтарға кәсіби
Жол қозғалысы саласындағы құқық бұзушылықтардың алдын алу
Елімізде жол қозғалысы қауіпсіздігін қамтамасыз ету өткір проблемаларының
Көлік құралдарының саны өсуде, жолдардағы қозғалыс қарқыны артуда.
Автомобиль жолдарын пайдалану сипаттарын жақсарту жағдайында жоғары жылдамдық
Соңғы 30 жыл бойы қолданылып келе жатқан апаттық
Маңызды мәселелердің бірі жолаушылар тасымалдаушылар тасымалдаудың қауіпсізідігін қамтамасыз
Темір жол өтпелеріндегі апаттың деңгейі жоғары болып қалып
Апат көрсеткіштерін есепке алудың мемлекеттік жүйесін ендіру және
Соңында барлығын қорытыныдлай келе, құқық бұзушылықтың алдын алудың
Бұқаралық ақпарат құралдары қоғамдық пікірді қалыптастыруға маңызды әсерін
Бүгінгі таңда, бұқаралық ақпарат құралдары материалдарына талдау жасаған
Қорытынды
Елімізде тарихи біршама уақыт бойы өмір сүрген тоталитарлық
Осыған сәйкес 1995 жылғы тамыздың 30 жұлдызында референдум
Дегенмен, мемлекет тарихында әлі де болса этатизм мен
Әрине, егемендік пен тәуелсіздік іс жүзінде толық та
Социалистік өмір мен қағидалардан дереу бас тарту, бүкіл
Осының салдарынан тек идеология саласында ғана емес, сонымен
Экономикалық құлдырауымыздың салдарынан азаматтардың көпшілігінің табысы мен
Шындыққа көз жұмбай тікесін айтатын болсақ, республикамызда қауіпті
Қай қылмыстылықтың да алдын алуда әуелі жалпы тәрбие,
Қылмыстылықтың алдын алу шаралары олардың негізгі көрсеткіштеріне байланысты
Дегенмен, барлық шаралардың құрамында қылмыстық жазаның да рөлі
Қорытындылай келе, әкімшілік құқық бұзушылық туралы заңдардың міндеттері
Осы міндетті жүзеге асыру үшін әкімшілік құқық бұзушылық
Әкімшілік құқық бұзушылық әкімшілік құқықтың нормаларымен жауаптылық қаралатын,
Жеке адамның осы Әкімшілік құқық бұзушылық туралы Кодексі
Әкімшілік жауапкершілікке жасы 16-ға толған, ақыл-есі дұрыс азаматтар
Әкімішілік құқық бұзушылық жөніндегі істі қарайтын мұндай өкілетті
Әкімшілік құқық бұзушылық жасағаны үшін жоғарыда мынандай жазалар
Тәжірибе жеке адамға қарсы қылмыс жасағаны, бұзақылық, ұрлық
Қолданылған әдебиеттер тізімі
Баянов Е. Әкімшілік құқық. Оқулық. Алматы: Жеті Жарғы.
1995 жылы 30 тамызда қабылданған Қазақстан Республикасының Конституциясы.
Қазақстан Республикасының мемлекеті мен құқығының негіздері. Оқулық 2
«Қазақстан Республикасының мемлекеттік басқару жүйесін одан әрі жетілдіру
Қазақстан Республикасының Президенті Н.Ә.Назарбаевтың Қазақстан халқына Жолдауы. Жаңа
«Әкімшілік құқық бұзушылық туралы» Қазақстан Республикасының 2001 жылғы
Жетписбаев Б.А. Административная ответственность в РК: Учебное пособие
Ибрагимов Х.Ю. Административное право РК: Общая часть: Учебное
Ибрагимов Х.Ю. Административное право в вопросах и ответах
Жетписбаев Б.А. Административное право. (электронный ресурс) Учебник /Жетписбаев
Административное право. Академический курс (ответственный редактор А.А. Таранов)
Ғ. Жайлин. Қазақстан Республикасының Азаматтық құқығы. Жалпы бөлім.
Шергин А.П. Административная юрисдикция. – М., Юридическая литература.
Административное право зарубежных стран. Изд-во «СПАРК». М.: 1996
Тихомиров Ю.А. Курс административного права и процесса. –
Бас бостандығынан айыру орындарынан босатылған адамдарды әкiмшiлiк қадағалау
Қазақстан Республикасының кейбір заң актілеріне өзгертулер мен
Туберкулездің жұқпалы түрімен ауыратын азаматтарды мәжбүрлеп емдеу туралы
Қазақстан Республикасының Азаматтық іс жүргізу кодексі. Қазақстан Республикасының
Попов А.А., Козлов Ю.М. Админстративное право. – М.
Татарян В.Г., Омарова И.А. Казахстанское административное право. Алматы.
Бельский К.С. К вопросу о предмете административного права.
Самещева Н.Г. Гражданин и административная юрисдикция. – М:
Григорьев В.И. Административно-юрисдикционные проблемы РК в последние 10
Өрт қауiпсiздiгi туралы Қазақстан Республикасының 1996 жылғы 22
Бехтерев, В. М. "... Ребенок, благодаря своей необычайной
63

Ұқсас жұмыстар

Әкімшілік құқық бұзушылық

Әкімшілік құқық бұзушылық ұғымы

ҚҰҚЫҚ БҰЗУШЫЛЫҚТЫҢ БЕЛГІЛЕРІ ҚҰҚЫҚ БҰЗУШЫЛЫҚТЫҢ БЕЛГІЛЕРІ

Әкімшілік құқық бұзушылық – әкімшілік жауаптылық негізі: ұғымы, ерекшеліктері

Құқық бұзушылықтың түрлері

ҚҰҚЫҚ БҰЗУШЫЛЫҚТЫҢ БЕЛГІЛЕРІ

Әкімшілік құқық бұзушылық үшін тағайындалатын жауаптылық

Әкімшілік құқық бұзушылықтың ұғымы және белгілері

Құқық бұзушылық мәні, сипаты