Арқалық қаласының әлеуметтік экономикалық дамуы
Мазмұны.
Кіріспе.
І-тарау. Торғай өңірінің қысқаша тарихы.
І.1. Жер асты байлығы- қала орынығу себепшісі.
І.2. Торғай облысының ашылды. Арқалық- облыс орталығы.
ІІ-тарау. Арқалық қаласының әлеуметтік экономикалық және мәдени дамуы.
ІІ.1. Арқалық қаласының әлеуметтік экономикалық дамуы.
ІІ.2. Қаланың мәдени дамуы.
ІІІ-тарау. Арқалық қаласының бүгіні мен болашағы.
Кіріспе.
Бүгінгі таңда егемендігімізді алып, тәуелсіз елге айналған шағымызда
Зерттеу нысан болып отырған тақырыптық өзектілігі – Торғай
Тақырыптық зерттеу деңгейіне келсек, 1990 жылы облыс әкімінің
Ө.Жәнібеков атты естелік кітабында өзі қызмет еткен қала
Ал, Л.Ситников тың «Торғай алабының тынысы» кітабында бұрын
Өнер зерттеушісі, ғалым Өзбекәлі Жәнібеков болса, «Тағдыр тағылымы»
Осылайша көріп отырғанымызда аталған кітаптар авторлары өлке тарихына
Сондықтан да диплом жұмысының ғылыми жаңалығы сонда, ал
Осы мақсатқа сәйкес бітіру жұмысы төмендегідей міндеттерді алға
Торғай өңірінің қысқаша тарихымен таныстыру.
Арқалық қаласының қалыптасуы мен облыс орталығына айналуы және
Жергілікті жердегі өндіріске нарық экономиканың әсері, қала кәсіпорындарының
Қаланың экономикалық - әлеуметтік жағдайының тұрақтануы мен мәдениетінің
Қазіргі кезеңдегі Арқалық қаласының жағдайына тоқтала отырып, оның
Бұл жұмыстың практикалық маңыздылығына келетін болсақ, болашақта жұмысты
Диплом жұмысының құрылымы. Кіріспе бөлімнен үш тараудан, оның
Торғай өңірінің қысқаша тарихы.
Баланың өмірі, тағдыры ол тұрған өңір, өлкемен тығыз
Тарихқа жүгінсек Торғай есімі тым әріге сілтейді. Халық
Мына дерек те назар аударуға тұрарлық; 1694 жылы
Ресей патшаларының қай қайсысы болмасын қазақ даласын отарлауды
Қазақ күн көрісінің негізгі – малдық өрісі, шабындағы
Қазақ даласында, онымен қатар Торғай өңірінде де отаршыларға
Торғай өңірі халқының өмірі жыл сайын құлдырап бара
«Өткен жылдарда Есіл өзені бойындағы ата-бабаларымыздан бері мекен
Өзімізді тақыр далаға айдап шықаннан кейін ол жерде
Бұл 1941 жылғы жағдай болғанмен орыс отаршыларының қазақ
Халқының тағдыры таразыға түскен осындай ауыр күндерде Торғайдың
Торғай елі, көпке томырақ шаша алмай шұрайлы жерлерінен
1. Ы.Сариева «Текті Торғай» Алматы, 2000 ж.
Қылыш ұстаған сарбаздар жан қиярлықпен қарсы тұрды. 1916
Көтерілісті патша жендеттері асқан қатыгездікпен басты. Жазалаушы әскер
Кеңес үкіметі, Торғай уезінде 1917 жылдық желтоқсан айының
Ақыры большевиктер қазақ даласын қанға бояп, дегеніне жетті
Осы астан-кестен заманда Торғай даласы тағы да қанды
Елдің есін жиғызбау мақсатында коммунистік партия 1936-1938 жылдарда
Ы.Сариева «Текті Торғай» Алматы 2000 жыл 29 бет
Бұл да сонда.
Жер асты байлығы – қала орнауының себепшісі.
Арқалық қаласының тұрған жері байтақ Торғай даласының бір
Жер, ел, мекен атауларын бабаларымыз ешқашанда адам атымен
Ертедегі атауларға көз салсаңыз, қазақтың кеменгерлігіне тоқ қаласыз.
Ол кісі бір жырадан үлкен боксит түйірін тапқан
1947 жылы А.Н. Волков басқарған барлау жұмысы жанданып,
Осы кен іздеу шығын партиясының кейге Торғай кен
1948-1954 жылдары төменгі жіне жөғарғы Ашутасты (Ашу-деп аталып
Рудниктың салынуна байланысты кенишілер қаласы болашақ
1. Арқалық қалалық тарихи өлкентану мұражайы 88 папка.
1956 жылдың 24 тамызында Арқалық қаласын шын мәнінде
1958 жылы 30 шақырым жердей Ашутасты өзен
Мұның шындығы осы деп бағалаған еді, 1947 жылдан
1. Л.Ситников «Торғай алабының тынысы» Алматы 1979 ж.
Ригадан екінші эшалон болып құрлысқа тағы да жастар
Сол кезде осылардың және басқа да құрылыстағы жастардың
1961 жылдың 30 наурызында Арқалық руднигінің бірінші бөлімінде
Күні түні дала төсі жоқғырып, қайнаған іске толды.
Қалада біріні болып Горбачев және Бейбітшілік көшесі аралығындағы
Жалпы 1950-1960 жылдары Арқалық қалашында жиырмадан астам екі
Ол кездерде, яғни 1950-1960 жылдары жалауылар таситынпоезд әлі
Сол жылдарда Арқалық қаласының тұрғындары 17 млн адам
1969 жылы «Қазақнның 50 жылдығы» кинотеатры, 1973 жылы
Қала мен Торғай даласының жоршысы есебінде 1971 жылдың
Баспасөзбен арайлас обылыстық радио
Қарапайым қондырғыдағы « Бурл» радио
Сөйлеп тұрмыз» деген дауысты
1977 жылдың 14 шілдеде мәдениет жеке демалыс сағаты
1971 жылы қалада 5 шағын аудан толық пайдалануға
түсті. Қала салуға жер-жердің мекемелері көмектесіп жатты. Солардың
Кейіннен даңғылдық су жоқ жиегінен әкімшілік үйі, радио
Азаматтар ешкімді жұмыстан алаңдатпас үшін қысы-жазы ат арба
Тарих қайтадан жаңғырып 1970 жылы күз айында, яғни
1970 жылдың желтоқсан айында Қазақстан Орталық Партия комитеті
Сондықтан да 1971 жылдың 30 наурызында Арқалық қаласы
1. Ситников «Торғай алабының тынысы» Алматы 1979 жыл
Қалаға 4 мың адамы бар студент отрядтары ағылып
1972 жылдың 12 қаңтарында қала тарихына тағы бір
Онда 36 дәрігер маман бар, бас дәрігер Қуанбай
Әлеуметтік жағдайларды жақсартумен қатар мәдениет жағы да қоса
Қаланың экономикалық және рухани дамуына өт салысқан және
Қазіргі таңда 90 адам, оның ішінде 51-і ғарышкерлер,
Обылыс орталығы болғанға дейін
Себебі, көшелерде жолаушыларға арналған
Көктемі мен күзі жайсан
Өндіріс орындары да осы
өсіуіне, экономикасының арттуына ықпал
Өскемендік құрлысшылар, 6 шағын ауданындағы 70 пәтерлік үйлерді
Қала құрылысымен қатар көгалдандыру да қабаттас жүргізілуші еді.
Бұл жақсы дәстүр қаланың тез арада жасыл желекке
1971 жылы 5 қаңтарда облыстық ражио, ол 1972
Арқалық облыс орталығы болып жарияланғаннан кейін Қазақстанның сол
Алғашқы актив жиналысында Д.А.Қонаев жолдас Торғайдың тарихын айта
Облыстың жер қойнауы пайдалы қазбаларға – бокситке, темір
Осылайша 1970-90 жылдары арасындағы қала тарихында көрсетілген мекеме,
Алайда 1988 ж нарықтың қыспасына шыдамаған Торғай облысы
Арқалық қаласының 1990 жылғы экономикалық көрсеткіштеріне қарасақ барлық
Халыққа ақылы қызмет көрсетуде «Грант» өндірістік бірлестігі жоспарларын
Ең бастысы нарық қатынастарына көшкен жағдайда еңбекшілердің әлеуметтік
Қаланың әлеуметтік – экономкалық дамуы жөніндегі келесі міндеттердің
Өнеркәсіп кәсіпорындарының ұжымдары товарлы өнімдерді шығару жоспарын асыра
Қала бйынша келісімді міндеттемелер.
Сонымен қатар күрделі құрлыста 7508 мың санның негізгі
Қаланың экономикалық тұрғыдан нығаюна өнеркәсіп орындарының қосқан үлесі
Қаланың экономикалық тұрғыдан өнеркәсіп орындарының қосқан үлесі мол.
Қала бойынша келісімді міндеттемелердің орындалуы 99,2%-ке жетті. Көптеген
Қоғамдық құрылыс пен әлеуметтік – экономикалық салада нарық
Тұрғындарды еңбекпен қамту жөнінде 1991 жылы Арқалық қаласында
Енді бір айта кететін жай, әлеуметтік – экономикалық
Енді бірер сөз облысымыздағы еңбекке жарамды жастардың тұрмысқа
Сол тоңдарда орын алып отырған әртүрлі проблемалық мәселелерді
Өнеркәсіп өкілдерінің көлемі бағаны 1991 ж деңгейімен салыстырғанда
Ауыл шаруашылығы да үлкен кемшіліктерге жол берілді, қоғамдық
Халыққа коммуналды, тұрмыстық, медициналық сауда қызметтерін көрсету, білім
Экономиканы тұрақтандыру өз тұрмысындағы шаруашылықтардың, кәсіпорындардың, ұйымдар мен
1991-1992 жылдары экономикалық әлеуметтік жағдайы қоғамда әлеуметтік экономикалық
Жалпы қана бойынша 1990-1992 ж өткен кезең ішінде
Бағаның шектен тыс өсіп кетуі, тұрмыс деңгейінің төмендеуіне
Экономикалық әлеуметтік және адамгершілік проблемаларының күрделі мәселелерін шешу
Көптеген кәсіпорындар бір жылдық өнімді толық өндіре алмады.
1993 жылы көтеріле бастаған 20,4 млд сомның өнімі
Облыс бойынша бірінші тоқсан өндіріс кәсіпорындарында 785361 мың
Облыс өнеркәсіп өнімін және материалдық – техникалық ресурстарды
Несие қаржының 10 млрд жуық «Қазақ – Уранина»
Бірақ қаладағы тұрғын үй құрылысының нәтижесі төмен дәрежеде
Шағын кәсіпорындар мен кооперативтердің жұмысына ерекше тоқталсақ, Арқалық
Арқалық қаласындағы аурухана комплексі күрделі қаржысы 25580 мың
Экономикалық реформаның бағдарламасы Қазақстанның шаруашылық жағынан қайта өркендеуіне
Осылардың барлығы экономикалық реформалары тереңдету және облыс эжкономикалық
Тұрғын үй коммуналдық, транспорт, жол құрылысы, байланыс және
Агралық аймақ саналатын біздің облысымызды ауыл шаруашылық мәселеріне
Сондай-ақ 130-140 сүт өндіріліп, оның 95100 мың тоннасы
Облыстың қаржы жағдайының қиындығын қарамастан материалдық, сол сияқты
Дебиторлық борыштар мен басқада өндірістік емес мақсаттар үшін
Қалада 80% жуығы орталықтандырылған көздер арқылы жабылып отырған
Көшелерді, алаңдарды қаланың мәдениет және демалыс саябағын қала
Қалада өте көп күрделі қылмыстың қалыптасқандықтан қоғамдық тәртіп
Инженерлік қамтамасыз етудің ең асыл жері – канализация,
Соңғы жағдай бұрынғыдан күрделеніп жіберілді. Негізінен қала бойынша
Тұрғын үй, коммуналдық, транспорт, жол құрылысы байланыс және
1992-95 жылдары арналған басты мәселесі экономикалық реформаны жеделдету
Сонымен 1993 әлеуметтік –экономикалық жекелей алып қарастырып, ой
Біздің Қазақстан Республикасы әрқайсысымыздың өміріміздің негізгі заңы Конституциясы
1994 жылы Арқалық қаласының экономикалық-әлеуметтік халахуалы сол кездегі
1994 жылғы есеп бойынша өндіріс көлемі төмендеп кеткен.
Оның ішінде маусым айында 126,3 мың т болды.
Материалдық өндіріс саласындағы еңбекақы едәуір мөлшерде жоғары болды.
Осы жылы қоғамдық құрылыс пен әлеуметтік –экономикалық салада
Тұрғындарды еңбекпен қамту жөнінде 1994 жылы Арқалық қаласында
1994 жылдың бірінші жарты жылдығында тұрғындарда қарсы қызмет
Қажетті азық-түліктің 30 түрінің ең төменгі жиынтық бағасы
Жарты жыл ішінде құрама азық түліктің бағасы тоқтаусыз
1994 жылы қаңтар шілде айлары аралығы жалпы өнім
Осы жылдар аралығында тұтыну тауарларын өндіру 29,7% кеміді.
Транспорт осы жыл ішінде халық шаруашылығы жүктерін тасу
Теміржолмен жүк тасу көлемі азайды. Бұл көрсеткіштер осы
Автомобиль транспорты мен 523,7 мың т әртүрлі жүктері
Облыс экономикасының тоқырау жағдайына байланысты құрылыс жұмыстары жүрмей
Осы жылғы уақыт ішінде 5558 шаршы метр тұрғын
Негізінен бұл күрделі қоғамдағы еңбек ресурстарын бөлу немесе
Облыс бойынша алғанда еңбек ресурстары 184 мың адамды
Енді бір айта кететін жайт әлеуметтік-экономикалық жағдайдың қиындауына,
Жалпы кең ұғыммен алғанда одан біздің басты байлығымыз
Тұрғындарды еңбекпен орналастыру жөніндегі арнайы бағдарламаға және әлеуметтік
Еңбекке орналастыру жөніндегі заңның 22 бабына сәйкес қаржы
Осы жылдың ең басты мәселелерін айтар болсақ жергілікті
Инфляцияның үздіксіз өсіп, экономикасының құлдырауы қай салада оңай
Қаланың алғашқы жарты жылдығында өнеркәсіп өнімдерін өндіру 800
1995 жылы айтарлықтай қиыншылыққа қарамастан қала бойынша 104
1995 жылдың 1 қазанына үшін облыстың кәсіпорындары мен
Қыркүйек айында жалақы қоры 275,6 млн теңгені, ол
1995 жылдық қыркүйегіне дейін облыс кәсіпорындарымен ұйымдарында 1383,74
Ақылы қызмет көрсету облыс бойынша 1995 жылы қаңтар,
1995 жылы 9 айдың ішінде облыс кәсіпорындары ұйымдары
1995 жылы қала әкімшілігінің күн тәртібіндегі мәселесі экономикалық
Осы 1990-1995 ж 5 жыл аралығы Арқалық қаласының
Осы жылдар аралығында қоғамда еңбек ресурстарын бөлу мен
1996-2000 жылдары экономиканың тұрақтануы мен қаланың әлеуметтік жағдайының
Тарихтан біз қандай болмасын жаңа қоғамның ескі құрылымды
Өкінішке қарай құрылған қоғамның болашағына нақтылы болжам жасалмады.
Ел басынан кешкен қайта бетбұрыс, қоғамдық құрылыстағы өзгерістер,
Экономиканың хал-ахуалын меншікті жекешелендірудегі экономиканы ырықтандырудағы, инфляция деңгейін
Торғай облысымыз 1996 жыл әлеуметтік – экономикалық хал-ахуалы
Осы мерзім ішіндегі табыс сапасы 138,4 млн теңге
Негізінен мына салалардан: байланыс жүйесі мен дайындаудан тиісінше
Осы жылдың қаңтар-қыркүйек аралығында меншіктің барлық нысанындағы өнеркәсіп
Облыстың 28 кәсіпорны 1995 жылғы межеге жете алмады.
Ауыл шаруашылығына тоқталсақ шаруашылықтың барлық түрлерінде 27,7 мың
Облыс бойынша 9 айда 314,9 млн күрделі қаржы
Өткен уақыт ішінде 273,9 млн теңге негізгі қордың
Сонымен бірге Арқалық қаласында тұрғындарды әлеуметтік қамту мақсатында
Транспорт жөнінде бұл көрсеткіш 1213,5 мың теңгеге әр
Ендігі кезекті Арқалық қаласының әлеуметтік жағдайын алсақ облыс
Ауыл шаруашылығынан басқа өндірістің бәрінде жұмысшылар саны
Экономикалық күш қуаттың сәдсіздігіне қосымша облыстың шаруашылық қызметі
Жеңіл өнеркәсіпте жағдай төзімсіз. Мысалы, жеңіл өнеркәсіптің 95%-і
Облыс экономикадағы дағдарыс меңдеуі астық өндіруде орын алды.
Әрине экономикалық тоқырауы адамдарды тұрмысының нашарлауына әкеп соғады.
Алай ат салысуға көптеген азаматтар, тағдыр мен нарықтың
1997 ж Торғай облысы таратылған соң, Арқалық қаласы
Қалада жылуға, суға, жарыққа төлемақыны жинау жұмысы да
Алайда республика үкіметінің нақты пәрменді шешімдерінің нәтижесінде Арқалықта
2000 ж күз айынан бастап Арқалық самалмен тыныстағандай
Енді экономикалық жағдайына жеке-жеке тоқталар болсақ, ауыл шаруашылығында
Әрине экономикалық тоқырауы адамдары тұрмысының нашарлауына жеп соғады.
Алайда ат салысуға көптеген азаматтар, тағдыр мен нарықтын
1997 ж Торғай облысы таратылған соң, Арқалық қалсы
2000 ж күз айынан бастап Арқалық самалмен таныстағандай
Енді экономикалық жағдайына жеке-жеке тоқталар болсақ, ауыл шаруашылығында
Ел басындағы күйзелістен Торғай өңірінде көптеген мәден ошақтар,
ІІ.т. §2. Арқалық қаласының мәдени дамуы.
Республикамыз егемендік алғаннан кейін ой тұсауы шешілді. Тіл
Елбасы жарлығымен 1997 жылы «Қоғамдық татулық пен саяси
Адамгершілік пен рухани байлық- өмір өзегі. Сондықтан әлеуметтік
Торғай жерінен шығып, бүтін бір халықтың маңдайына біткен
Қалада тұратын сексеннен астам ұлт өкілдерінің тату, тәтті,
Ежелден халқымыз «Құлақтан кіріп бойды алар, әсем ән
Торғай ақындары мен жыршыларының күйшілері мен әншілеріні, мәдени
ІІІ тарау. Бірінші рет «Торғай әуендері» фестивалі 1971
«Торғай әуендері» фестивалін өткізу дәстүрге айналып, ол «Торғай
1971 жылы 21-22 маусымда Арқалық қаласында Торғай облысы
Әртүрлі товарлар сататын дүкен бұрыштарында 40-50 қазақша кітаптар
Съездің соңында Торғай облысының барлық зиялы қауымы үндеу
Өзбекәлі Жәнібеков «Тағдыр тағылымы» Алматы 1996 жылы 89
Міне ослайша жас Арқалықтың тарихы аздаған
Арқалықта қазақ зиялыларының көш басында мәденеи саладағы қызметккерлер
Облыс 1990 жылы қайта ашылғаннан бері, 1991 жылы
Мәдени рухани кеңестігіміз туралы сөз қозғағанда өзінің елі
Торғай жерінің кешегісі мен бүгінгісін көненің көзі бай
1970 жылы облысты басқарушылардың бірі, мемлекеттік қайраткері
Соңғы жылда мұражайда қазақ жоңғар шапқыншылығы бейнеленген диарама
1991 жылы ұлы ағартушы Ы. Алтынсариннің туғанына 150
Өнер шеберлері деген айшықта сөз ойға оралғанда ең
1998 жылы Театр ұжымы Торғай облыстың жабылуына байланысты
Торғай облысы қайтадан ашылған соң 1992 жылы театр
Жаңашадан ашылған театрдың творчествалық өсуі кезінде оларға
Қазақ мәдениеті мен өнерінде Торғай өлкесінің
Республикаға танымал болған фальклорлық-этногрфиялық «Шертер», «Ғасырлар кеніші», «Торғай
«Қазақстан Республикасына еңбегі сіңген әртісі» атаған 1993 жылы
Торғайлық өнерпаздар мен орындаушылар республикалық байқау фестивальдарға қатысып
Көп ұлтты Торғай жерінің өнері туралы айтқанда
Сонымен қатар отбасы ансамбльдерінің қалыптасып көбеюіне кезінде жағдай
Халық биі өнерінің өркендеуінің үлкен әлеуметтік мәселе екендігі
Қазақстан өз дербес мешекет болып көк байрағы аспанда
Қазаққа қалқан, жауына олдаспан болған Ш. Жәнібек пен
Бір сөзбен айтқанда бұл меретойлар данышпан, ер жүрек
Қала халқының 70 % -і жастар, жас жұбайлар
Осы заманға лайық жұмыс жасап, оқушыларға жақсы білім
Қала іргетасы қаланған күннен бастап және облыс орнағаннанақ
Қазақстан болашағы бүгінгі жастарда оқытып, тәрбиелеуде жоғары білімді
Ата ананы болған Егемендік алғаннан салтанат құрғалы 13
Бұл қиындықтарды жеңу үшін Президент «Қазақстан-2030» стратегиялық даму
Себебі «Қазіргі өтпей шақ,-деп көрсетті сол жолдауында, елбасшысы,
Қазақстанда қазіргі таңда өсу қарқыны байқалады. Бұл жағдайды
Теңгеміз тұрақталып, экономикамызда оң өзгерістер байқалуда. Осыдан 7-8
Дегенмен көпті көрген Торғайдан
Алғашқы қадамы кеншілердің жұмысшы поселкесі болып қағылған Арқалық
Бір кезде салына бастап, бітпей қалған үйлердің
Арқалықта науқастар жатып емделетін 465 төсектін бес аурухана
Түнде самаладай жарқырап тұрған орталық көшелер жаңа жобамен
Бүгінгі Арқалыққа бере қалсаң, бос тұрған биік
Өз қызметінің алғашқы күндерінде өткен бір мәжілісте әкім
Облыс тарап, Арқалықтан береке кеткен кезде мектептер жабылып,
Облыс орталығы болып тұрған кезде Арқалық өзінің сәулетті
Қаладағы № 2 сан-салалы ғылыми кітапхана облыстық мәріжібеге
Ол жыл сайын өтіп, Арқалық аймағының ғана емес
Қазақстан Республикасының Президенті Н. Ә. Назарбаевтың жарлығы бойынша
2002-2010 жылдары тілдерді дамытуға арналған Асыл мұра бағдарламасы.
Бүгінде Арқалық қаласының болашағына
Арқалық қаласы 1956 жылы құрылған, Қостанай облысының оңтүстік
Жер бедері. Қала аумағы негізінен Қазақ жазық бедерімен
Топырағы. Арқалық қаласы құрғақ дала аймағында орналасқан. Қаланың
Өсімдігі. Қаланың солтүстік бөлігінде көбінесе қызыл селеу және
Арқалық аймағында мынадай кенорындары зерттелген:
Жаңа-Арқалық қорғасын, иттрий және сирек жерлері кенорны.
Бұл кендердің ілеспе құрамдас бөлігі болып иттрий мен
- Ақжал нефритоид кенорны;
- Ақбұлақ ақ мәрмәрдің білінуі;
- Ағыржал қара мәрмәрінің білінуі.
Астана қаласында және ғимараттар мен құрылыстардың
- Жаңа-Арқалық минералды су кенорны.
Мұнымен бірге аймақ аумағында инвесторларды тартуға негіз болатын
Өнеркәсіп жалпы қалалық қорларын қалыптастыру кезінде басымды сала
45 кәсіпорын өнеркәсіп өнімдерін өндірумен айналысады, соның ішінде
Шағын Арқалық қаласының өзіндік ерекшелігі негізгі саның бар
Арқалық қаласы бойынша 2010 жылы орташа еңбекақы мөлшері
Арқалық қаласы — Орталық Қазақстандағы қала. Ол бұрынырақ
Тұрғындарының саны 2006 жылы 42 мың адамға
Қала облыс орталығымен теміржол арқылы байланысқан (Державинск
Мазмұны
[жасыру ]
1 Тарих
2 Географиялық орналасқан жері
3 Табиғи ауа-райы жағдайы
4 Аймақта экономиканың мамандануы
5 Оқулықтар қала мекемесі
6 Сыртқы сілтемелер
7 Дереккөздер
[өңдеу ]Тарих
Арқалық геологтерді 1956 қалай поселкеге және құрылысшылар негізделген.
Қала 1980 өз құлпыра гүлдеуіне жетті: радиобөлшектердің,
[өңдеу ]Географиялық орналасқан жері
Арқалық қаласы 1956 жылы құрылған, Қостанай облысының оңтүстік
Жер бедері. Қала аумағы негізінен Қазақ жазық бедерімен
Топырағы. Арқалық қаласы құрғақ дала аймағында орналасқан. Қаланың
Өсімдігі. Қаланың солтүстік бөлігінде көбінесе қызыл селеу және
[өңдеу ]Табиғи ауа-райы жағдайы
Ауа райы шұғыл континенттік. Қысы салқын, жазы ыстық.
[өңдеу ]Аймақта экономиканың мамандануы
Өнеркәсіп жалпы қалалық қорларын қалыптастыру кезінде басымды сала
[өңдеу ]Оқулықтар қала мекемесі
Арқалық мемлекеттік педагогикалық институты. Ы.Алтынсарин атындағы
Торғай гуманитарлық колледжі
Торғай агро-техникалық колледжі
Арқалық медицина колледжі
"Қазтутынуодаған" Арқалық экономика және құқық колледжі
Гимназия Ы. Алтынсарин атындағы
Орталық мектеп №1 Ш. Уәлиханов атындағы
Орталық мектеп №2
Орталық мектеп №3 Б.Майлин атындағы
Орталық мектеп №4 В.И.Ленин атындағы
Орталық мектеп №5 М.Әуезова атындағы
Орталық мектеп №6 А.Құнанбайұлы атындағы
Орталық мектеп №8
Орталық мектеп №10
2000 жылға орта мектептер №7,9,11 жабық болатын.
[өңдеу ]Сыртқы сілтемелер
Арқалық қаласының ресми сайты
Арқалық қаласының фотоальбомы
[өңдеу ]Дереккөздер
Арқалық таңы арайлы
Елбасымыз Нұрсұлтан Әбішұлы Назарбаев биылғы жылғы Жолдауында шағын
«Үкіметке бір салалы шағын қалаларды дамыту туралы арнайы
1200 шақырымға созылатын Жезқазған – Бейнеу және Арқалық
Қазіргі таңда Жолдауға сәйкес өңірлерді дамыту бағдарламасы қызу
Оқырманға керек дерек
Географиялық орналасуы. Қостанай облысының оңтүстік жағында орналасқан Арқалық
Жер бедері. Қала аумағы негізінен Қазақ жазық бедерімен
Топырағы. Қала құрғақ дала аймағында орналасқан. Қаланың солтүстік
Өсімдігі. Қаланың солтүстік бөлігінде көбінесе қызыл селеу және
Табиғи ауа-райы жағдайы. Ауа райы шұғыл континенттік. Қысы
Өзен желісі сирек. Неғұрлым ірі су көздері Ашутасты,
Картаға көз салыңызшы…
Облыс оңтүстігінде орналасқан ең ірі елді мекенде 26924
Арқалықтан Қостанай қаласына дейін – 550, Астанаға дейін
Тарих беттерінен
Торғай, Арқалық десе ұлт көсемдері Алаш ардақтылары Ахмет
Арқалық қаласының дүниеге келуі боксит кен орыны және
Арқалықтың ресми туған күні ретінде Қазақ республикасы Жоғарғы
Осы жылы экскаваторшы Михаил Демченко руданың алғашқы шөмішін
Болашақ қала біртіндеп өсіп, бой көтере бастады. 1963
Өткен ғасырдың жетпісінші-сексенінші жылдары Арқалық тарихына қаланың гүлдену
Тоқсаныншы жылдардың ортасы қала үшін құлдырау кезеңі болды.
Әрине, мемлекет мүмкіндігінше Арқалыққа көмек көрсетіп отырды. Қаржы
Қала экономикасының жақсаруына қала бюджетіне түсімінің үштен бірінберетін
Ең ірі инвесторлардың бірі - «Әліби» астық фирмасы.
Ауыл шаруашылығы саласының көшбасшылары қатарында мемлекеттік тұқым шаруашылығы
«Бірлік-К«, «Әділбек«, «Үштөбе» ЖШС секілді ауыл шаруашылыққұрылымдары табысты
Қанатты металл қазынасы
Арқалық қаласы аумағындаа алюминий өнеркәсібінің Арқалық, Төменгі-Ашут, Үштөбе,
Жетекші қала құрушы ірі кәсіпорын – «Қазақстан Алюминиі»
Құс патшалығы
Арқалық қаласындағы аумағы 56 га жерді алып жатқан
Журналист жазбалары. Шумерлердің отаны Торғай болған ба?
«Ежелгі шумерлердің отаны дәл осы Торғай даласы болып
Сөз соңы. Прага қаласында Арқалық көшесі
Чехия астанасы Прага қаласында Арқалық көшесі бар. Бұл
Ақындар жырға қосқан Арқалықтың ақ таңы арайлап атуда.
Шағын қалалардың әлеуметтік-экономикалық даму жағдайлары (Арқалық қ. мысалында)
Моноқалаларды дамыту бағдарламасы бойынша Арқалық қаласының дамуы туралы
Депрессивті қалалардың өзекті мәселелері және оларды шешу жолдары
Моноқалаларды дамыту бағдарламасы бойынша Арқалық қаласының дамуы
Арқалық қаласының әлеуметтік экономикалық және мәдени дамуы
Арқалық қаласы жалпы мәлімет
Шағын қалалардың дамыту бағдарламасы
СОЛТҮСТІК ӨҢІР ҚАЛАЛАРЫНЫҢ ӘЛЕУМЕТТІК - ЭКОНОМИКАЛЫҚ ЖАҢҒЫРТУ КЕЗЕҢІНДЕ
Қазақстанның шағын қалалардың дамыту бағыттары
Арқалық қаласының тұрған жері байтақ Торғай даласының бір өңірі