Микроспорияны балау
Жоспар
Кіріспе 3
І. Әдебиетке шолу
1.1 Қысқаша тарихи анықтама................4
1.2 Этиологиясы...................4
1.3 Эпизоотологиялық мәліметтер.....................5
1.4 Патогенез.......................5
1.5 Клиникалық белгілері........................7
1.6 Микроспорияны балау.......................8
1.6.1 Патологиялық материалдық дайындау............8
1.6.2 Люминесценттік балау .................8
1.6.3 Зерттеудің микроскопиялық әдісі...........9
1.6.4 Культура егу арқылы зерттеу...................10
1.6.5 Қоздырушы түрін анықтау............10
1.7 Микроспорияларды дифференциалды балау.........11
1.8 Иммунитет.....................11
1.9 Микроспорияның алдын-алу және емдеу шаралары.......12
1.10 Микроспориямен күресу шаралары..........13
ІІ. Негізгі бөлім
2.1. Жарып - сою хаттамасы...................... 15
2.2 Эпикриз..........................17
Қортынды.............................22
Қолданылған әдебиеттер тізімі................23
Кіріспе
Соңғы жылдары халық арасында ұсақ үй жануарларының көбеюімен қатар
Дерматомикоздар – бұл иттердің кең тараған тері жамылғысының жұқпалы
Осы аурудың бұл тобы – зооантропонозды. Сондықтан да алдын
Микроспория – бұл инфекциялық зооантропонозды ауру, ол тері мен
Микроспорияның қоздырғышы болып, Microsporum туысына жататын Deuteromycetes немесе
Кейінгі уақытта дерматомикоздардың алдын – алу және сауықтыру жаңа
Осы жасалған жұмыс барысында негізгі мақсатымыз иттердің микроспориясына қарсы
Зерттеу негізінен ветеринарлық емханада өткізілді.
1 Әдебиетке шолу
1.1 Қысқаша тарихи анықтама
Дерматомикоздар – ертеректен белгілі ауру. XVII ғасырда араб ғалымдары
Дерматомикозды алғаш ашқандардың бірі болған орыс ғалымы А. Матчерский
Д. Вирюжский адамдар мен жануарлар кездесетін тері аурулары әр
Көптеген зерттеулердің нәтижесінде, адамдар мен жануарлардың ауруларын тудыратын қоздырғыштар
1841-1842 жылдары дерматофиттерге сипаттама беріліп, Microsporum audouini аталатын тоздырғыштың
1.2 Этиологиясы
Микроспория қоздырғыштарына Microsporum туысының мына саңырауқұлақтары жатады: M.canis (M.lanosum),
Морфологиясы. Көбінесе иттердің микроспориясының қоздырғышы болып M.canis табылады. Дерматофиттердің
Культуралық белгілері. Дерматофиттердің культуралары тез өседі, 3-5 күндері байқала
Тұрақтылығы. Микроспориумтер зақымданған теріде 2 жылдан 4 жылға дейін,
1.3 Эпизоотологиялық мәліметтер
Дүние жүзінің көптеген елдерінде ұсақ үй жануарларының микроспориясының қоздырғышын
Көптеген авторлардың деректері бойынша бұл дерттің көптеген пайызы жас
Аурудың көбеюіне атмосфералық жауын-шашын да себепші. Жаздың ыстық
1.4 Патогенез
Дерматофиттер – мүйізделген кератин - заты бар ұлпаларда көбейеді.
Қабыну реакциясының белгісі қоздырушыға, теріге және ағзаның резистенттілігіне байланысты.
Зақымданған аймақ қышынып, қасынып қоздырғышты денесінің басқа аймақтарына таратады.
1.5 Клиникалық белгілері
Микроспорияны клиникалық белгілері бойынша 3 формаға бөледі:
- Жасырын немесе субклиникалық, яғни клиникалық белгілері байқалмай өтетін
- Беткі қабыну, терінің беткі қабатының қабынып, қабыршақтанып, түктерінің
- Терең қабыну, бұл шаш фоликуласының іріңдеп қабынуы;
Дерттің өтуі барысы бойынша жітілеу және созылмалы деп ажыратады.
Экспериментальды залалдау кезінде аурудың инкубациялық кезеңі 7-30 дейін, ал
Беткі қабыну формасы – түктің түсіп, жұлынуымен және таздануымен
Терең (фолликулярлы) қабыну формасында қабыну аймағы айқын білінеді. Терінің
Жасырын формасы жануардың басында, мойнында, денесінде және аяқтарының түктерінде
Иттерде көбіне-көп кездесетіні M.canis (M.gypseum) туғызатын, микроспорияның беткі формасы.
Аурудың асқынған кезінде індет ошақтары тұмсығында, аяқтарында, табандарында және
Иттердің микроспориясының субклиникалық формасы сирек байқалады.
1.6 Микроспорияны балау
Микроспорияны эпизоотологиялық белгілері және лабораториялық зерттеулер нәтижелеріне сүйене отырып
Өсіп-өнген культураны микроскоппен қарай отырып, оны жіктеп топтарға ажыратады.
1.6.1 Патологиялық материалдық дайындау
Лабораториялық зерттеуге зақымданған перифериялық аймақтан (қабыршақтар, шаштың түбіртегі) жұғынды
1.6.2 Люминесценттік балау
Люминесценттік балау птеридин пигментіне және дерматофиттің өміршеңдігіне тән өнімдерді
Люминесцентті диагностикада тасымалданатын сынапты – кварцты ПРК – 2
Бір ескеретін жағдай, қара түктері жоғары зақымданса да, байқалмайды.
1.6.3 Зерттеудің микроскопиялық әдісі
Зерттеуге қажетті болатын материал – шаш. Еш ем қолданбаған,
Патологиялық материалды зерттеудің басқа да жолдары бар. Ол үшін
Қылды микроскоппен тексерген кезде саңырауқұлақтардың жіпшелерін, шаштың айналасына жиналған
Қабыршақтарда бұтақталған мицелилер кездеседі.
Микозға күдіктенген кезде барлық материалдарды тексеріп, ауру қоздырушы саңырауқұлақтарды
1.6.4 Культура егу арқылы зерттеу
Паразитарлық саңырауқұлақтарды анықтау үшін ең қолайлы қоректік орта Сабур
Бөгде микрофлораның өсуін азайту үшін, 70% этил спиртімен патматериалды
1.6.5 Қоздырушы түрін анықтау
Қоздырушының түрін анықтау үшін, культуралардың белгілерін қарастырады: шоғырлардың көлемін,
Макрокультураларды зерттеп білген соң, өңделмеген препараттарды дайындайды, микроскоппен тексереді.
1.7 Микроспорияларды дифференциалды балау
Микроспория диагнозын қою үшін ең алдымен оны басқа аурулардан
1.8 Иммунитет
Теңіз шошқалары мен қояндарға жасалған тәжірибелерде жануарлардың T.gypseum
1.9 Микроспорияның алдын-алу және емдеу шаралары
Микроспориялар мен басқа да дерматомикоздарды емдеу үшін әртүрлі медикаментозды
1.10 Микроспориямен күресу шаралары
Микроспорияның жалпы алдын-алу шаралары орындардың ветеринарлық-санитарлық ережелерін,баптаудың ыңғайын жақсартқаннан,жануарларды
ІІ негізгі бөлім
2.1. Жарып - сою хаттамасы
БҚО Ақжайық ауданы, Тайпақ ауылы «Сұңқар» шаруа қожалығы. Сиыр
Сиыр малы 22 қазан 2009 жылы ауырды, емханаға 25.10.2009
Аномнез
Сиыр малы дене температурасы 410С-қа дейін көтерілген. Азық жұту
Ауырғаннан кейін 2 күннен соң, 24.10.2008 жылы өлді.
1.Сыртқы қарау
І. Басты белгілер. Сиыр малының өлігі 2 жаста, етті
ІІ. Өлекседегі өзгерістер. Өлексе салқындаған, жалпы дене бітімі бүтін,
ІІІ. Арнаулы білім.
3.1. Конъюктивасында қысың қабығы бозарған, көз алмасы солғын, көздің
3.2. Ауыз қуысы – кілегей қабығы некрозға ұшыраған
3.3. Мұрын қуысы – кілегейлі сорап байқалады.
3.4. Сыртқы жыныс мүшелері – некроздалған.
3.5. Түктері – жоқ, түсіп қалған.
3.6. Терісі - әртүрлі учаскелерінде некроз ошақтары, кілегей қабаттарының
3.7. Желін, үрпі жолдары – сыртқы кілегей қабығы некроздалған.
Ішкі қарау
2.1. Бұлшық еттері мен сіңірлері – солғын тартқан және
2.2. Буындары – үсті аздап ісінген, буын қуыстарында аздаған
2.3. Сүйіктері – бүтін, жарылған жоқ, анатомиялық тұрғыдан алып
2.4. Құрсақ қуысы – сарысуға толы.
2.5. Өңеш – ісік пайда болған.
2.6. Асқазан – жалбыршақ қарын құрғақ нығыздалған азыққа толы.
2.7. Ішектер – сірілі және кілегей қабықтарында қан құйылымдар.
2.8. Бауыры – үлкейген, сары, қоңыр түсті. Паринхимасында некроз.
2.9. Өт қабы – үлкейген, қара көк өкпе толы.
2.10. Бүйректері – қан құйылу байқалады, ісіңкі, сыртқы қабықтары
2.11. Несеп ағар, қуық және несеп шығару жолдары –
2.12. Жатыры – қабынған.
2.13. Көкірек қуысындағы органдар – сарысуға толы.
2.14. Кеңірдек және бронхылар – кілегей қабықтары жылтыр, қызғылт
2.15. Өкпе – ісіңкі, қан құйылған, бронхтары көбікке толы.
2.16. Жүрек – бұлшық еті пісірілген ет түсіндей.
2.17. Қан тамырлары – қан кернеген.
2.18. Талағы – гиперемияланған, сәл еті жұмсарған.
2.19. Лимфа түйіндері – аса үлкейген, күлгін қызыл түсті,
2.20. Бас миы мен жұлыны – сол түйіндері үлкейген,
3.Алдын-ала қойлатын диагноз.
Бұл малға алдын ала қойылған диагнозы бауыр цирозы болды.
Патологоанатомиялық диагноз:
Некроз
Веноздық гиперемия
Лимфоденит
Бронхопневмония
Бауырдың гипертрофиясы
Копростаз
Қорытынды:
Өлексенің сыртқы және ішкі патологоанатомиялық өзгерістеріне қарап, малдың лептоспироз
2.2 Эпикриз
Патологиялық материалды дайындау
Дерматомикоз кезінде патологиялық материалдар ретінде қабыршақтар,қабықтарды зақымданған аймақтардан алады.
Иттердің микроспориясын балау
Эпизоотологиялық мәліметтерге, клиникалық белгілерге және лабораториялық зерттеулердің нәтижелеріне қарап,
Лабораториялық зеттеулер бірнеше кезеңнен тұрады. Бірінші, Петри аяқшасындағы патологиялық
Өңделмеген материалдар микроспория әдісімен зерттейді. Патологиялық материалдарды жұмсартып, жарқырату
Патологиялық материалдарды микроскопиялық тексеру барысында шаш түбірінен мозайкалы орналасқан
Иттердің микроспориясын балау үшін патологиялық материалдан жаңа культуралар өсіру
Патматериалдан дерматофитті ажырату үшін, зақымданған түктен қабыршақтарды тазалап, Петри
Қабықтар мен қабыршақтардан культура өспеді, себебі олардың құрамында бөгде
Алғашқы шоғырлар еккеннен кейін 3-4 күндері көрінді. Шоғырлар үлпілдек,
Сызба №1
Иттердің микроспориясын балау кезіндегі лабораториялық зерттеулердің нәтижесі.
Жануарлар (аты,тұқымы,жасы,түсі) Люминисценттік балаудың нәтижесі Патматериалдың микроспориясы Патматериалды еккен
1. Том,тұқымсыз, 2,5 ай қара-ала түсті + + 21.01.09.
2. Дик-тұқымсыз, 2айлық, сары түсті + + 21.01.09. M.canis
3. Брайн-неміс овчаркасы, 3 айлық - + 06.12.08. M.canis
4. Рой-неіс овчаркасы, 3айлық + + 06.12.08. M.canis 6/6
5. Джеки-неміс овчаркасы, 3айлық + + 14.12.08. M.canis 6/6
6. Рокки-тұқымсыз, 8айлық, сары түсті + + 31.11.08. M.canis
7. Билм-неміс овчаркасы, 2006 жылғы + + 30.11.08. M.canis
8. Ника-қара теңбелді такса, 2007жылғы - + 31.09.08. M.canis
9. Фредди,боксер, 2003ж + + 07.09.08. M.canis 6/4
10. Жосси-ақ пудель, 2003ж + + 20.09.08. M.canis 6/4
11. Вася,бассет-хаунд, 2005жылғы + + 02.09.08. M.canis 6/6
12. Бонни пикеносс, 2005ж + + 13.09.08. M.canis 6/6
13. Крайд стаффорд-ширский терьер 2002ж + + 27.09.08. M.canis
14. Зорро тұқымсыз,7айлық қара түсті. - + 03.10.08. M.canis
15. Олаф,ортаазиялық овчарка,2002 жылғы + + 04.10.08. M.canis 6/6
16. Фокс, фокстерьер 2004жылғы + + 12.10.08. M.canis 6/4
17. Алекс, сары такса 2001жылғы + + 17.10.08. M.canis
18. Салли, боксер, 2005жылғы + + 17.10.08. M.canis 6/6
19 Карина, ирландық сеттер, 2003ж + + 29.10.08. M.canis
20. Марс тұқымсыз, 2004 жылғы, ақ түсті. + +
Иттердің микроспориясының алдын-алу мен емдеу шаралары
Осы жұмыстың негізгі мақсаты сұйық, құрама және инактивирленген вакциналардың
Барлық 20 иттерге жергілікті зақымданған тері аймақтарына , M.canis
Микроспорияны емдеу барысында негізгі препарат ретінде Миколам вакцинасы қолданылды.
Жануарлардың бәрі 2 айдан жоғары болғандықтан, тері астына,1 см³
Кейбір иттердің терілері асқынып, жаңадан микотикалық ошақтар пайда болды.
Сыналып отырған Миколам вакцинасы осы кездері қолданылып жүрген вакциналарды
Салыстыру мақсатында Г.Мұқанованың жеке ветеринарлық емханасында жүргізілген сынамада Вакдерм
Миколам вакцинасының алдын-алу мен емдік қасиеттерін тексеру барысында, қайырымдылық
Бұл иттермен тікелей жеті ит жанасқан, себебі иттердің орындарын
Осы топтың 5 итінде 10 ай бойы қадағалау барысында,
Г. Мұқанованың жеке ветеринарлық клиникасында қолданылған вакдерм вакцинасынан кейін
Осылайша Миколам препараты зерттеу барысында, өзінің жақсы емдік және
Сызба №2
Иттерге алдын-алу немесе емдеу мақсатында Миколам вакцинасын қолдану.
Көрсеткіштері Мерзімі
1.Вакцинаны енгізу әдісі Тері астына
2,Вакцина мөлшері 1см³
3.Терапевттік тиімділік үшін иммундауға қажетті мөлшер. Бір қайтара
4.Терапевтілік тиімділік Алғашқы иммундаудан соң,14 күннен кейін
5.Тері жамылғысының қалыптасуы Алғашқы иммундаудан соң,21 күннен кейін
6.Ревакцинация 30 күннен кейін
ΙΙΙ Қорытынды мен ұсыныстар
Жоғарыда келтірілген мәліметтерді талдай отырып, мынадай қорытындыға келуге болады.
- Microsporum canis (M.lanosum) иттердің микроспориясының қоздырғышы болып табылады.
- Инфекцияларды қоздырушылардың көзі ауру жануарлар.
- Соңғы жылдары көбейіп бара жатырған иесіз иттерден микроспория
- Микроспорияның тууына әсер ететін факторлар: климаттық жағдай (жоғары
- Микроспорияны балау үшін кешенді зерттеу жүргізген жөн, яғни
- Сыналып отырған дерматомикозға қарсы Миколам вакцинасы; Вакдерм вакцинасына
- Иттердің микроспориясын емдеу кезінде жаңа Миколам вакцинасы қолдануға
Ұсыныстар
- Жануарларды азықтандырғанда және асырау кезінде зоотехникалық нормативтері мен
- Дерматомикозға күдіктенген кезде дереу ветеринар дәрігеріне хабарлап, уақытылы
ΙV Қолданылған әдебиеттер тізімі:
1. Акбаев И.Г. Лучевое поражение млекопитающих. Москва, 1997г.
2. Артеменкова И.А. Давайте поможем им жить. Газета Кот
3. Бак З. Основы радиобиологий. Москва,1981г.
4. Бакулов И.А. Эпизоотология с микробиологией. М.1981г.
5. Билай В.И. Основы общей микологии. К.,1974г.
6.Белов А.Д.,Данилов Е.П. Болезни собак. М,1995г.
7.Беляков И.М. Болезни собак. М.1996г.
8.Голубев И.А. Дерматомикозы животных. М.,1970г.
9. Друг. Журнал №5.1998.
10. Заводчиков П.А. Пособие по собаководству. Л-1973г.
11. Киршин В.А., Белов А.Д. Ветеринарная радиобиология .М.,-1986.
12. Конопаткин А.А. Эпизоотология и инфекционные болезни сельскохозяйственных животных.
13. Курасова В.В. Методы исследования в ветеринарной микологии. М.,-1971.
14. Куриленко А.Н.Крупальник В.П. Лечение с/х животных при инфекционных
15. Лопатина К.М. Экономика сельского хозяйства. М.,1984.
16. Между кошкой и собакой. Журнал №11(43) 1998г.
17. Никифоров Л.И.,Литвинов А.М. Лабораторная диагностика дерматомикозов. Методичесике указания
18. Ниманд Х.Г.,СутерП.Ф. Болезни собак: практическое производство для ветеринарных
19. Патерсон С.Кожные болезни собак . М.,2000.
20. Петрович С.В. Микозы животных. М.,1989г.
21. Псалмов М.Г. Книга собаковода . М.,1995г.
22. Саркисов А.Х., Королева В.П. Диагностика грибных болезней животных.
23. Спесивиева Н.А. Микозы и микотоксикозы животных. М.1960г.
3
Микроспорияларды дифференциалды балау
Иттердің парвовирусты энтеритпен ауруға шалдығу динамикасы
МИКОЗДАРДЫҢ СИПАТТАМАСЫ
Індетке қарсы шаралар
Ауру және ауруға күдікті жануарларға қатысты шаралар
Жұқпалы ауру кезіндегі ветеринариялық шараларды ұйымдастыру және олардың экономикалық тиімділігі
Ұйымдастыру шаруашылық шаралары
Иттердің аурулары
Ажыратып балау
Инфекциялық ауруларды балау әдістері. Патогенді коккалар