Дайын өнімді тиеудің және сатудың есебі
КІРІСПЕ
Қазақстан Республикасы нарықтық экономика жүйесінде он бес
Қазақстанда 1990 жылдардың басынан түбегейлі экономикалық реформаларды жүргізу бағыты
2000 жылдың соңына қарай еліміздің экономикасы тұрақты даму траекториясына
Өтпелі кезеңнен кейінгі жинақталған проблемаларды экономиканы құрылымдық жағынан жаңғырту
Шаруашылық жүргізуші субъектілер, шағын бизнес өкілдері — экономиканың тұтқасы
Бұл мәселелерді шешуде мемлекет негізгі рөл атқарады. Өйткені кез
Қазақстан Республикасы өзін егеменді, тәуелсіз мемлекет деп жариялағаннан кейін,
Қазақстанның қазіргі даму кезеңі экономиканың біртіндеп сыртқы әлемге қарай
Бухгалтерлік есеп және қаржылық есеп беру жүйесінде осындай бағыттардың
Бухгалтерлік есеп жүйесін реформалаудың бастапқы қадамы ретінде Қазақстан Республикасының
Бухгалтерлік есеп туралы заңнан кейін құқықтық жағынан, екінші орынды
1997 жылы тағы 4 бухгалтерлік стандарт пен стандарттарға арналған
Қазіргі таңда экономиканың шикізаттық бағытынан өңдеуші бағытқа ауысу қажеттілігі
Бүгінгі таңда таңдап алынған тақырып актуалды деп есептеймін. Өйткені
Дипломдық жұмыс «Джунисбаева А.О.» жеке кәсіпкерлігінің мәліметтері негізінде
Жұмыстың бірінші тарауында кәсіпкерліктің негізгі экономикалық көрсеткіштері
Жұмыстың екінші тарапында дайын өнімнің есебі қарастырылған. Мұнда есеп
Үшінші тарауында дайын өнімнің аудитіне тоқталған. Мұнда аудиттің жүргізу
Бұдан кейін жұмысқа қорытынды пікірлер мен ұсыныстар жасалған.
1- ТАРАУ. «ДЖУНУСБАЕВА А.О.» ЖЕКЕ КӘСІПКЕРЛІГІНІҢ ЭКОНОМИКАЛЫҚ СИПАТТАМАСЫ
1.1. Кәсіпкерліктің негізгі экономикалық көрсеркіштерін талдау
«Джунусбаева А.О.» жеке кәсіпкерлігі Алматы олысы, еңбекші қазақ ауданы
Қазақстан экономикасы әрқайсысы шаруашылық жүргізуші субъект мәртебесіне ие
Субъект қызметінің міндеттері оның меншік иесі белгілейді және
Төменде кәсіпкерліктің негізгі экономикалық көрсеткіштеріне талдау жасалынған.
кесте-1.1
«Джунусбаева А.О.» жеке кәсіпкерлігінің 2006-2007 ж.ж.,негізгі экономикалық
(мың тенге)
Көрсеткіштердің атауы 2006 ж 2007 ж ауытқуы
мың тенге %
1 Өнімдерді сату мен қызметтер көрсетуден түскен табыс 29764
2 Сатылған өнімдер мен көрсетілген қызметтердің өзіндік құны 31686
3 Жалпы пайда (1 ж. -2 ж.) 1922 1922
4 Басқадай табыстар - - - -
5 Негізгі қызметтен түскен пайда (залал) (3 ж.-4
6 Негізгі емес қызметтен түскен пайда (залал) 1922
7 Таза табыс (залал) 1922 1922 - 100
Есеп мәліметтері көрсеткендей 2007 жылы жеке кәсіпкерліктің өнімді
Қаржылық жағдай деп шаруашылық жүргізуші субъектіге қатысты активтердің
Баланс активтерінің құрамы мен құрылымына талдау жасау кәсіпорынның
Активтер үш сатыдан: анықтау, тану және бағалаудан тұрады. Анықтау
Активтерді тану – активтерді бірегейлі өлшемге келтіріп, қаржылық қорытынды
Активтерді бағалау – активтер дәстүрлі әдістермен: бастапқы құнымен (тарихи),
Қаржылық қорытынды есептің маңызды элементі болып табылатын кәсіпорын активтеріне
Активтердің және оның жекелеген топтарының құрылымын талдау олардың тиімді
Активтер құрамы – активтер төмендегі түрлерден: материалды құндылықтардан (ғимараттар,
Активтер есебі – активтердің құрамының барлығы ақшалай өлшеммен өлшеніп,
Активтерге тән базарлы саудадағы баға бухгалтерлік есепке алынбайды, яғни
Активтердің құрамы мен құрылымына талдау жүргізу үшін келесі
кесте-1.2
«Джунусбаева А.О.» 2006-2007ж.ж., активтердің құрамы мен құрылымына талдау
(мың тенге)
№
2006ж 2007ж Жыл бойындағы өзгеріс
сомасы, мың тг. үлес салмағы,% сомасы, мың тг. үлес
%
1 Активтер құны, барлығы 26544 100 234489 100 -3055
2 Ұзақ мерзімді активтер 16940 63,8 16940 72,1
3 Негізгі құралдар 16940 63,8 16940 72,1 -
5 Ағымдағы активтер 9604 36,2 6549 27,9 -3055 -31,8
6 Ақталмаған құрлыс 2713 10,2 2213 9,4 -500 -18,4
7 Өндірістік қорлар 5568 21,0 4135 17,6
8 Кәсіпорын. өндірістік потенция. құны(3ж.+6ж) 22508 84,8 21075 89,7
9 Активтердің мобильділік коэф.(5ж./1ж.)
Х
0,362
Х
0,279
Х
Х
10 Мобильдік және имобильдік қорлардың қатынасының коэфф.(5ж./2ж.)
Х
0,567
Х
0,386
Х
Х
11 Негізгі қорлардың нақты құнының коэф.(3ж./1ж.)
Х
0,638
Х
0,721
Х
Х
Кестеден көріп отырғандай активтердің нақты құны 2007 жылы
Берілген мәліметтерден көріп отырғанымыздай өндірістік потенциялының көлемі жыл
кесте-1.3
«Джунусбаева А.О.» 2006-2007ж.ж., таза айналым капиталының өсу
(мың тенге)
№
Көрсеткіштер
2006 ж
2007 ж ауытқу
мың теңге %
1
Айалым капиталы 9604 6549 -3055 -31,8
2
Ағымдағы міндеттемелер 5013 4863 -150 -3,0
3
Таза айналым капиталы(1ж.-2ж.) 4591 1686 2905 28,8
Таза айналым капиталын талдау (кесте-1.3) көрсеткендей, кәсіпорынның қызметі
Меншік экономикалық қатынас болып адамзат қоғамының жаратыла бастаған заманында
Экономикалық қатынастардың кемелденген жүйесінде, меншік ең өзекті өзара байланыстарды,
кесте-1.4
«Джунусбаева А.О.» жеке кәсіпкерлігінің 2006-2007ж.ж., меншікті
(мың теңге )
№
Көрсеткіштер
2006 ж
2007 ж ауытқу
мың теңге %
1
Меншікті капитал 17241 17241 - 100
2
Ұзақ мерзімді активтер 16940 16940 - 100
3
Меншікті қорлардың нақты қолда бары
301 301 - 100
«Джунусбаева А.О.» жеке кәсіпкерлігінің 2006-2007ж.ж., меншікті
Жарғылық қор мөлшері ұйымның жарғысында және басқа да құрылтайшылардың
Кәсіпорынның жарғылық капиталының мөлшері, сол ұйымның шығарған
Талдау жүргізушінің келесі әрекеті баланс
Нарық қатынасы жағдайында кәсіпорынның қызметі
Активтердің қорлану көздерін талдау кезінде
Төмендегі кесте-1.5-те кәсіпкерліктің капиталының құрамы мен құрылымы талданған.
кесте-1.5
«Джунусбаева А.О.» жеке кәсіпкерлігінің 2006-2007ж.ж.,
(мың тенге)
№
Көрсеткіштер
2006ж
2007ж
сомасы, мың тг.
%
1 Меншікті капитал 17241 17241 - 100
2 а) жарғылық капитал 83 83 - 100
3 б)қосымша төленбеген капитал - - - -
4 Бөлінбеген табыс (залал) - -1922 - -
5 Қарыз капиталы 9303 6248 -3055 -32,8
6 а)банк несиесі 4290 1385 -2905 -67,7
7 б) салықтар бойынша міндеттемелер 686 686 - 100
- ағымдағы салықтық міндеттемелер 62 62
- әлеуметтік салық 185 185 - 100
- ҚҚС 347 347 - 100
-басқалары 92 92 - 100
9 Барлық капитал (1ж.+5ж.) 26544 23489 -3055 -11,5
10 Қаржыландыру коэффициенті(1ж./5ж 1,8 2,7 0,9 50
11 Тәуелсіздік коэффициенті(1ж./6ж.) 4,0 12,4 8,40 210
Кесте мәліметтерінен 2006 жылы 2005жылға қарағанда өсу байқалғандығын көріп
Тәуелсіздік коэффициентінің 0,6 өсуі кәсіпорынның қарыз қаражатынан
Халықаралық стандарттарға сәйкес меншікті капитал мен қарыздық капитал арасындағы
1.2. Жеке кәсіпкерліктегі есеп саясатының негізгі бағыттары
Барлық уақытта азық-түлік өнімдеріне сұраныс жоғары. Клиенттердің келуін
Есеп саясатының мәселесі бойынша қандай да
бір қабылданатын шешім,
кезіңде тоқтатпайтындығы
қысқартпайтындығы басшылыққа алынуы керек;
Есеп саясатын
операциясын көрсету әдісінің тұрақтылығы, есеп беру жылының
барысында міндеттеме мен мүлікті бағалау, сондай-ақ бір есептік
жылдан басқасына өткен кезде де);
Шаруашылық қызметіндегі фактілердің мерзімділік анықтылығы
(әр фактілердің түскен немесе төленген кезіне қарамастан, олар
өзінің орындалған немесе орын
керек).
Есеп процесінің барлық тараптарын қамтуы керек: әдістемелік, техникалық, ұйымдық
Әдістемелік аспектісі деп кәсіпорында өнімнің өзіндік құнын есептеу, амортизацияны
Техникалык, деп осы әдістердің синтетикалық шоттарында көрсету сызбасы, есеп
кесте-1.6
Дүкендегі азық-түлік өнімдерін талдау
№ Өнім түрлері өлшем бірлігі,дана,кг,л Орташа баға,теңге Орташа құны,теңге
1 «Сұлтан»
макароны 600 85 70 51000 42000 9000
2 «Әділ» макароны 100 100 85 10000 8500 1500
3 «Орбит» сағызы 400 50 34 20000 13600 6400
4 Мармелад 60 250 210 15000 12600 2400
5 Конфеттер 200 500 375 100000 75000 25000
6 Печенелер 400 340 280 136000 112000 24000
7 Қоспалар 100 80 50 8000 5000 3000
8 Күн бағыс майы 400 350 300 140000
9 Сары май 50 550 450 27500 22500 5000
10 Сүт өнімдері 500 180 150 90000 75000 25000
11 Кофе 400 320 250 128000 100000 28000
12 Чай 550 230 200 126500 110000 16500
13 Шоколад 500 100 80 50000 40000 10000
14 Вино 700 450 300 315000 210000 105000
15 Арақ 1500 500 400 750000 600000 150000
16 Сыра 1700 150 90 255000 153000 102000
17 Сусындар 4000 130 100 520000 400000 120000
18 Крупа 6000 130 100 780000 600000 180000
19 Майонез 550 180 150 99000 82500 16500
20 Ет өнімінен шалафабрикаттар 350 280 250 98000 87500
21 Көк- өністер 2300 250 200 575000 460000 115000
22 Темекі 4500 90 70 405000 315000 90000
23 Өндірістік тауарлар 700 350 300 245000 210000 35000
24 Окарачка 300 360 270 108000 75600 32400
25 Басқалары 2000 125 100 250000 200000 50000
Барлығы
1182200
Кәсіпорын бухгалтерлік есептің келесідей ережелерін өз бетінше шешуіне болады:
Келіп түскен негізгі құралдар объектісін бағалау- № 2 ҰҚЕС-ның
Негізгі құралдар объектісінің бастапқы құны анықталады; құрылтайшылардың берген объектілері
Негізгі құралдардың амортизациясы — № 2 ҰҚЕС-ның 16-тарауы «Негізгі
Екі және одан да көп әдісті пайдаланған кезде, амортизацияны
Негізгі құралдың бір түрі бойынша амортизацияны есептеудің бір ғана
Негізгі қуралдарды жөндеу- жөндеу жұмысын жүргізудің кезеңдігі мен жөндеу
Материалдық емес активтердіц амортизациясы - әрбір материалдық емес активтердің
Болашақ кезеңнің шығыстары — кезеңдері нақты анықталмаған жағдайда,
Алдағы шығыстар мен төлем резервтері — кәсіпорын қандай резервтерді
Күмәнді қарыздар бойынша резервтері — кәсіпорын түгендеу мәліметтерінің негізінде
Қаржылық, инвестиция — кәсіпорын ұзақ мерзімді қаржылық инвестицияны есепке
Таңдап алынған әдістердің жинақ есебі
Үстеме шығыстарын есептеу және
Кәсіпорынның № 2 ҰҚЕС-ның 12-тарауы «Қорлар» әдістемелік ұсынымдамасында үстеме
Муліктер мен міндеттемелерді тугендеу. Міндетті түгендеумен
қоса, құндылықтардың нақты
қосымша түгендеулер де жүргізілуі мүмкін. Бұл кезде кәсіпорын
олардың кезектілігін, түгендеуді жүргізудің күнін, мүліктер мен
міндеттемелердің тізімін белгілейді;
Бухгалтерлік есеп нысаны. Кәсіпорны бухгалтерлік есеп нысанын өзі
жүйелігін, жасау техникасын, өзара байланысын анықтайды;
Нақты (іс жузінде) пайдаланылатын шоттар жоспары. Кәсіпкерлік есеп жүргізуде
пайдаланатын шоттарын іріктей алады, яғни оның қүрамына
кәсіпорынның қаржылық-шаруашылық
қаржылық жағдайын,
синтетикалық шоттарын енгізеді.
Содан кейін синтетикалық шоттарына тиісті субшоттарының тізімін
Өндіріс ішіндегі есеп беру. Ішкі есеп беруді жүргізудің барлық
Есеп саясатын негіздеу және таңдау кезінде барынша жалпы танылған
Есеп саясатын әзірлеген кезде кәсіпорын өз мүліктері мен міндеттемелерін
2-ТАРАУ.ДАЙЫН ӨНІМНІҢ ЕСЕБІ ЖӘНЕ ОЛАРДЫ САТУМЕН БАЙЛАНЫСТЫ ШЫҒЫСТАР
2.1. Дайын өнім есебінің мақсаты, міндеті және бағалануы
Өзінің шығарған өнімін кәсіпорын тұтынушыға сату керек. Сату процесінде
Ең алдымен, әрбір кәсіпорын үшін дайын өнім не болып
Дайын өнім—бұл өңдеуден толық өткен, бекітілген техникалық нормаларға немесе
Дайын өнім-бұл сату үшін арналған негізгі және көмекші цехтардың
Дайын өнім есебінің негізгі міндеттері:
-дайын өнімнің қоймадағы, тоңазытқыштардағы және басқа да өнім сақтау
- өнім көлемі, ассортименті, шығарылған өнімнің сапасы бойынша жоспардың
- дайын өнімнің мүлтіксіз сақталуына және бекітілген лимиттерге сәйкестігін
- өнімді сату бойынша жоспрдың орындалуына және сатылған өнім
- барлық өнімнің және оның бөлек түрлерінің рентабельдігін
Егер техникалық байланысты қоймаға тапсырыла алмайтын өнімдер мен
Өнімнің есебін натуралды, шартты-натуральды және құндық көрсеткіштермен жүргізеді. Натуралды
Шартты-натуралды өлшемдер біртекті өнімдердің есебі
жүргізуде жалпылама көрсеткіштерді алу үшін қажет. Түрлері
бойынша оның санын, шартты салмақ, сұрып, типоразмер және
тағы сол сияқты белгілі бір коэффициенттерін арқылы қайта
есептейді. Мұндай қатынастық коэффициенттер өнімдердегі
пайдалы заттардың құрамы бойынша, оларды дайындау үшін
кеткен еңбекке байланысты, шығындар деңгейіне, өндірістік
циклдың ұзақтығына байланысты анықталады. Мұндай есептеудің
мысалы ретінде-қайта балқытуға шаққандағы қорытылған
шойынның мөлшерін анықтау, консерванттарда шартты банкілер, каустикалық
Өндірістік өнімнің құндық (бағалық) көрсеткіші - тауарлы өнімнің көлемі
«Джунисбаева А.О.» жеке кәсіпкерлігі түсқағаздар сатуына байланысты, мұнда рулондар
Сонымен, дайын өнім есебінің негізгі мақсаты — дайын бұйымдар
Бұл тақырыптық актуалдығы — дайын өнім бағалануының дұрыс
Қазіргі уақытта дайын өнімді бағалаудың келесідей түрлері қолданады:
Нақты өндірістік өзіндік құн бойынша - өнімді дайындауға кеткен
Жоспарлы (нормативті) өзіндік құн бойынша — бұл кезде есепті
Есептік баға бойынша бағалаған кезде, нақты өзіндік құнмен есептік
Сату (нарықтық) бағасы және тариф бойынша бағалау. Бұл бағалаудың
Бұдан басқа В.Радостовецтің “Кәсіпорындағы бухгалтерлік есеп” кітабында бағалаудың мынадай
Жеке бөлшек сауда бағасы бойынша — көбінесе жеке қажеттіліктерді
Дайын өнім есебінде есептік баға мен жоспарлы (нормативті) өзіндік
Өз кезегінде, бұл ағымдағы есепте қолданылатын бағалау түріне қарамастан,
Істің (жұмыс, қызмет), сонымен қатар айдың соңында қоймада қалған
Әдетте ауытқу орташа салмақталған пайыз бойынша есептеледі. Ол былай
кесте-2.1
Дайын өнімнің және тиелген тауарлардың нақты өзіндік құнын есептеп
Көрсеткіштер Дайын өнім (жұмыс, қызмет)
есептік баға нақты өндірістік өзіндік қүн
Ай басындағы қалдық 6000 5100
Өндірістен келіп түскен 22900 18200
Қайтару тәртібінде келіп түскен - -
Басқа да келіп түскендер 1100 700
Жиынтығы 30000 24000
Қалдықтың және ай
X
30000 100 = 80
Сату тәртібінде
Ай соңындағы қалдық 5000 4000
Есептік баға және жоспарлы өзіндік құн бойынша бағаланған өнім
Көрсетілген есептеулер белгілі бір дәрежеде шартты болып табылады, әсіресе
«Джунисбаева А.О.» жеке кәсіпкерлігінде өнімді бағалаудың нормативтік өзіндік құн
Ауытқулар көбінесе сыртқы факторлардың әсерінен болады. Бұлар: шикізат пен
. Дайын өнім қозғалысының есебі
Дайын өнімнің түрлері және сақталу орындары бойынша сандық есеп
Бірінші әдіс бойынша бухгалтерияда, өнім түрлерінің шығару бөлімшелері және
Дайын өнімнің қоймадағы есебі (ср. № М-17) үлгідегі коймалық
Дайын өнімнің кірістелгені және шығыс етілгені жөніндегі кабылдау-тапсыру құжаттарының
Дайын өнім қозғалысының қоймалық карточкадағы есебі, лайық бұйымдардың орналасқан
Толығымен автоматтандырылған қоймаларда, дайын өнімнің коймадағы есебі көп жағдайда
Өндірістен шыққан өнім қабылдау-тапсыру накладнойларымен, спецификациялармен, қабылдау актілері және
Дайын өнім есебінің дұрыс ұйымдастырылуының маңызды шартының бірі болып-
Бухгалтерлік есепте электронды есептеуіш машинаны пайдаланған уақытта, номенклатура-баға көрсеткішімен
Ішкі нарыққа тиелген және экспортқа жіберілетін өнімдердің шот сомасын
Ағымдағы есепте өнім (жұмыс, қызмет) ірілендірілген позициялар бойынша топталады:
Кәсіпорында қоймалық есеп карточкалық әдіспен жүргізіледі. Өнімді цехтан қоймаға
«Джунисбаева А.О.» жеке кәсіпкерлігінде номенклатура-баға көрсеткішінің орнына прайс-парақ жүргізіледі.
Кәсіпорында негізгі өндіріс бүйымдары ретінде түсқағаздардың барлық түрлері жатады.
"флекс" түсқағазы — бір қабатты қағаз түсқағаздар, ретсіз ығысуымен
"симплекс" түсқағазы — регистрлік ығысумен яғни, белгілі бір қадаммен
"кашир" түсқағазы — ретсіз ығысумен, белгілі бір қайталану қадамы
"дуплекс" түсқағазы - регистрлік ығысумен яғни, белгілі бір қадаммен
Ал жанама көрсететін қызметтер мен жұмыстар қатарына: ағаш жону
Қалдықтардан жасалатын бұйымдарға А 1, А 3 форматты қағаздар
Дайын өнімді түгендеу. Дайын өнімді түгендеудің негізгі міндеті
Дайын өнімдерді түгендеу тәртібі, айналымдағы активтер құрамына кіретін басқа
Тұрып қалған және сапасы кем өнімдерге бөлек тізімдер жасалады.
Түгендеу кезінде келіп түскен бұйымдарды түгендеу комиссиясының қатысумен қабылдайды
Сатып алушылармен уақытысында төленбеген тиелген тауарларға және жеткізіп берулерге
Түгендеу нәтижелері бойынша салыстыру ведомосттерін есептік мәліметтер бойынша ауытқу
Көп жағдайда түгендеу кезінде дайын өнімнің жетіспеушілігі анықталады. Ол
Ұрлану, қирауы, бүлінуі нәтижесінде дайын өнімнің ысырап болуы анықталған
Дебет 2180 "Басқа да қысқа мерзімді дебиторлық борыштар", "Құндылықтардың
Қазіргі кезде осы
Өнім табиғи кему нормасының шегінде есептен шығарылуы субшоты
Дебет 7210 «Әкімшілік шығыстары» Кредит 2180 "Басқа
Егер жетіспеушілікке кінәлі адам табылса, онда ол одан өндіріп
Дебет 1250 «Жұмыскерлердің қысқа мерзімді дебиторлық борыштары».
Кредит 2180 "Басқа да қысқа мерзімді дебиторлық
Жетіспеушілікті өтеу мөлшеріне қарай:
Дебет 1010 «Кассадағы ақша қаражаттары».
3350 «Еңбек ақы төлеу бойынша қысқа мерзімді борыштар».
Кредит -1250 «Жұмыскерлердің қысқа мерзімді дебиторлық борыштары» субшоты.
Сонымен бірге аталған есепті кезеңнің табысын көрсетеміз:
Дебет 4420 «Алдағы кезеңнің есебіне жататын табыстар»
Кредит 6160 «Қаржыландырудан алынған басқа да табыстар».
Есепті кезеңнің соңында:
а) шығыстар жиынтық табыстың кемуіне есептен шығарылғанда:
Дебет 5610 «Жиынтық пайда (жиынтық зиян)»
Кредит 3310 «Әкімшілік шығыстары».
б) табыстар жиынтық табыстың өсуіне есептен шығарылғанда:
Дебет 6160 «Қаржыландырудан алынған басқа да табыстар»;
Кредит 5610 «Жиынтық пайда (жиынтық зиян)».
Егер кінәлі адам табылмаса: Анықталған жетіспеушілік сомасына:
Дебет 2180 "Басқа да қысқа мерзімді дебиторлық борыштар субшоты;.
Кредит 1320 «Дайын өнім».
Мұнда да тауарлардың құны қосылған құн салынатын айналым ретінде
Табиғи кему нормасынан тыс өнім есептен шығарылды.
Дебет 7210 «Әкімшілік шығыстары»;
Кредит 2180 "Басқа да қысқа мерзімді дебиторлық борыштар
Табиғи апат (өрт, жер сілкінісі, су тасқаны) нәтижесінде өнімді
Сақтандырылмаған өнім:
Дебет 7410 «Активтердің есептен шығуы бойынша шығыстар»;
Кредит 1320 «Дайын өнім».
. Дайын өнімнің синтетикалық есебі
Қолмен немесе есептеу техникасының көмегімен өндірістен шыққан дайын бұйымдардың
Дайын өнімнің есебін 1320 "Дайын өнім" активті шотында жүргізіледі.
Егер дайын өнім 1320 "Дайын өнім" шотында есептік баға
Дайын өнімді 1320 "Дайын өнім" шотынан шығыс еткенде, осы
Тиелген және сатылған өнімге жататын нақты өндірістік өзіндік құнның
Сату тәртібінде тиелген немесе дайын өнім тұрған жерінде сатып
Егер жеткізіп беру келісім шарты бойынша жоғарыда көрсетілгеннен басқа
Егер дайын өнім субъектінің өзінде пайдаланатын болса, онда ол
Егер тұтынушы ақау дайын өнімді қайтарған жағдайда (егер ақау
1320 шот бойынша корреспонденциялар келесі кестеде көрсетілген.
кесте-2.2
Дайын өнім есебінің шоттар корреспонденциясы
№ Операциялар мазмұны Дебет Кредит
1. Дайын өнімді кірістеу. 1320 8100,8110,
8300.
2. Сату тәртібінде тиелген дайын өнімнің нақты өзіндік
Есептен шығару.
3. Тұтынушының ақау дайын өнімді қайтаруы, нақты өзіндік
«Джунисбаева А.О.» жеке кәсіпкерлігінде 8210 «Меншікті өндірістің жартылай
Әр айдың бірінші жұлдызына, өнім шығару шотының дебеттік және
Егер нормативтік (жоспарлы) өзіндік құн, нақты өзіндік құннан немесе
Сату үшін немесе өзінің өнімін іріктеп жинақтау үшін алынған
. Дайын өнімді тиеудің және сатудың есебі
Сату үшін арналған өнім — тауар болып табылады. Тауардың
Сатушыдан сатып алушыға тауарға меншік құқығы тауарды берген туралы
Егер сатушы өзінің меншік иесі ретінде тауарға деген құқы
Сатып алушыға меншік құқығы мынадай жағдайларда берілмейді:
кепілмен (гарантия) қамтамасыз етілмеген мәміле шарттарын қанағатсыз орындалуына байланысты,
Мәмілеге байланысты нақты және күтілетін шығындарды бағалау жоғары дәрежедегі
Тауарларды сату барысында мынандай мәмілелер түрі жүргізілуі мүмкін: Тауарды
Кейінге қалдырылған сату.
Жұмыстар мен қызметтерді сату.
Егер есепті датаға мәміленің стадиясы жоғары
Мәмілеге қатысатын жақтармен, талап беру күші туралы және қатардың
Тауардың құнына кіретін қызметтерге төлем. Егер тауар бір жылға
Заңдық тұрғысынан сатып алушыларға тиелген өнім, оның төлем талап-тапсырмасын
Бұл ведомосттерді шот-фактуралар, бұйрық-накладнойлар және осылар негізінде жазылған төлем
Төлем талап-тапсырмасы банкке инкассаға беріледі. Инкассо (итальян сөзі) —
Өнімді сату тәртібінде тиеу (босату), тапсырыс берушілермен жасалған келісім
Өнімдерді сату келісім-шарттар негізінде орындалады. Олар жеткізіп беру келісім-шарты,
Дайын бұйымдарды жеткізу келісім-шарттарында бұйымның атауын, санын, ассортиментін және
Жалпы қолданылып жүрген тәжірибе бойынша жеткізіп беру шарты әдетте
Кейбір жағдайларда, мысалы өнімді экспортқа шығарғанда, жоғарыда аталған шарттардан
Келісілетін жақтар ретінде жеке және заңды тұлғалар да болуы
Жеткізіп беру туралы келісімнің заңдылығының алғы шарты жақтардың әрекет
Өнімді жеткізіп беру келісім-шарттары бойынша міндеттемелерді орындамау, кәсіпкерлік этиканың
Бухгалтерия маркетинг (өткізу) бөлімімен бірге, ұйымның өнімді сату, жеткізіп
Қала ішінде жеткізіп беру шарты бойынша, міндеттемелердің орындалу уақыты
Тиелген өнімдердің оперативті есебін өткізу бөлімі арнайы карточкаларда, журналдарда
Тиелген өнімнің құжатталуы. Босатылған өнімге бұйрық-накладной немесе басқа құжат
Есеп айырысу құжаттарында жабдықтаушының және сатып алушының атауын, мекен-жайын,
Жеткізіп беру шартында қалай көрсетілгендігіне қарай, көліктік шығындарды жабдықтаушы
Егер дайын бұйымдарды автокөлікпен шығарған кезде, онда оны тиеу
Егер дайын өнім сақталған жерінен яғни, жабдықтаушының қоймасынан босатылатын
Тиелген (босатылған) өнімдер үшін төлемнің есеп айырысу кұжаттары максималды
Меншік өндірістің жартылай фабрикаты «Джунисбаева А.О.» жеке кәсіпкерлігінде
Әрине, өнімдердің барлығын жеткізіп беру арқылы, өз сауда торабы
«Джунисбаева А.О.» жеке кәсіпкерлігінде қолданылатын келісім-шарттар үлгісіні 6-нұсқадан көруге
Өнеркәсіптік, ауыл шаруашылығы, сауда және басқа кәсіпорындар тауарлар мен
Консигнация —тауарды комиссиялық сатудың формасы, өнім иесі (консигнант), комиссинердің
Консигнант — комиссионер (консигнатор) арқылы сататын тауар иесі.
Консигнатор — консигнация шартында консигнанттан тауарды сату үшін алған
Консигнация шартында сатылатын өнімдер мен тауарларға, консигнант шарт жасалады.
Келісім-шарттың реквизиттерінің барлығының толтырылу қажеттілігіне жақтар назар аударуы тиіс.
Дайын өнім босатылғаннан (тиелгеннен) кейін накладнойдың бір данасы консигнаторға
Егер консигнатор негізделген себептерге байланысты көрсетілген уақытта дайын өнімді
Өкінішке орай, біздің заңда бұл жөнінде мынаны ескермегенде, нақты
алынуы мүмкін (Қазақстан Республикасының Азаматтық
кодексінің 235-бабының 2-тармағы); Егер заң актілермен
3- ТАРАУ. ДАЙЫН ӨНІМ ЖӘНЕ ОНЫ САТУДЫҢ ІШКІ АУДИТ
3.1.Аудиттің мазмұны мен қажеттілігі
Аудит термині осыдан екі мың жыл бұрын «audio» деген
Кәсіби аудиттің пайда болуы мен қалыптасуы – бұл
Аудиттің қоғамдық рөлін түсінүі үшін оны ұйымдастырудың әдістемесін, теориялық
Аудит–бұл біздің еліміздегі акционерлік қоғамдардың, серіктестіктердін және басқа
Алайда көптеген операциялық мазмұны
Аудиторлық іс экономикалық
1. Теориялық: кәсіби аудиттің мәнін, мазмұнын
2.Әдіснамалық аудиттің жалпы және жеке әдістемелерін анықтау,
жағдайының талдау көрсеткіштер жүйесін, өлшемдерін, әдістерін таңдау,
экономикалық әлеуетті пайдалану тиімділігіне әсер ететін
анықтау және шаруашылық жургізуші субъектілердің қызметін жақсарту
бойынша әзірлеу;
3.Ұйымдастырушылық: бизнес
мағынасын ашу; аудиторлық
технологиясы мен нақты рәсімін жетілдіру бойынша ұсыныстарды әзірлеу.
Кәсіби аудиттің даму проблемаларымен осы аспектілерді өзара
шаруашылық жүргізуші субъектілердің
қаржылық және өткізушілік
процестердің ерекшеліктерін ескеру арқылы
жетілдіру бойынша, ұсыныстарды жасау мен әзірлеуді тереңдетіп зерттеудің әдістемелік
Мынандай негізгі белгілері бойынша аудит түрлерін жіктеледі:
1)Аудитті дамытудың эволюциялық кезеңдерімен: растаушы, жүйелі-бағдарлы, тәуекелге негізделген;
2)Құқықтық негізде: міндетті, бастамашыл (ерікті), ретемеленген, келісім-шарттық;
3)Қолданылу салаларымен: жалпы, банктік, сақтандырушы,
4)Толықтығы:кешенді, тақырыптық, функционалдық, ұйымдастырушылық, арнайы;
5)Әдістемелік тәсілдемемен:есепшіліктік,тестілік,объекті,циклдік.
Аудитор өзінің кәсіби қызметінде мына принциптерді басшылыққа алу
керек: адалдық, объективтілік, кәсіби
білетіндік, тәуелсіздік,жинақылық, мұқияттылық, ақ ниеттілі , ғылымилық,
нақтылық, жариялылық, демократияшылдық және тағы басқалар.
Ғылым саласындағы зерттеу, оның шындықты анықтау үшін ғылым
Негізінде ғылым тану әдістері қандай бір ғылым
Диалектикалық әдістің негізі – ол,табиғаттағы экономикадағы құбылыстың
Сондықтан да диалектикалық әдіс қандай
ғылым саласына қосылады, оның даму
Аудиттің жеке методологиясы диалектика принциптері мен жалпы ғылыми
Аудиттің жеке методологиясы барлық ғылым саласына тән әдістер тобынан
Қорыта келгенде,аудиттің методикалық әдістері үш топқа бөлінеді:
1) Аналитикалық анықтау; есептеу
2) Құжаттау;
3) Қорытындылау.
Аналитикалық анықтау- есептеу әдісі- ол негізінде экономикалық
Методикалық құжаттау әдісі-өз кезінде үш топқа бөлінеді:
1) информациялық моделдеу;
2) нормативтік құқылық жолын анықтау;
3) есеп құжаттарын зерттеп , тексеру.
Ақпараттық моделдеу дегеніміз-аудит объектісінің ақпарат тасушыға бір жүйеге келтіріп
Нормативтік – құқылық жолын анықтау әдісінде заң
Есеп құжаттарын зерттеп, тексеру әдісінде
Формалдық әдісте құжаттың барлық реквизиттерінің дұрыс толтырылғандығы, түзетудің
Қарама – қарсы тексеру әдісі бухгалтерлік
«Джунисбаева А.О.» жеке кәсіпкерлігіндегі дүкенші тауар сатудан
Бухгалтерия қызметкері күн сайын кәсіпорынның банктегі ағымдағы шотынан сол
Банк үзінділеріне растаушы құжаттар (үзіндіде көрсетілген кіріс және шығыс
Сатып алушылармен есеп айырысулардың есебін жүргізуші бухгалтер оперативтік есеп
Сатып алушылармен есеп айырысу операцияларының есебін жүргізуші бухгалтер ұйымның
Бухгалтерияда ауытқулардың себептері анықталып, олардың пайда болуына кінәлілер айқындалады.
Ақша қаражаттарының жоспарлы келіп түсулерінен ауытқулардың пайда болу фактілері
Ауытқулар бойынша алынған мәліметтерге талдау жасай отырып, бас бухгалтер
Ақша қаражаттарының қозғалысы жөніндегі қорытынды есепті (белгіленген есепті кезеңдердің
Сатып алушылармен есеп айырысу операцияларының талдамалық (аналитикалық) есебі әрбір
Дебиторлармен және кредиторлармен есеп айырысу операцияларының есебін жүргізуші топтың
Ондай бақылау сатып алушыға берілген жеңілдіктің мерзімінен аспағандығын (егер
Ұйымның (кәсіпорынның) бас бухгалтері құжаттық тексеру (салыстыру) әдісін пайдалану
Сатып алушылардың шоттарға төлем жасауы бойынша ішкі бақылауға тексеру
Аудитор сатып алушылардан ақша түсімдерінің келіп түсу жоспарының орындалмай
3.2. Дайын өнім және оны сатудың аудиторлық жоспары
Шаруашылық субъектінің қаржылық тұрақтылығы шығаратын өнімнің бәсекелестік қабілетіне, оған
Шаруашылық қаражаттардың айналымы, шығырылған өнімді сатумен аяқталады. Жоспарланған өнімді
Тапсырыссыз және келісім-шартсыз дайын бұйымдарды шығару, қойманың толып кетуіне
Дайын өнімнің аудитін жүргізгенде жеткізіп беру келісім-шарттарының дайын өнімді
Мұндай ақпараттар, сату бөлімінің оперативтік сесбеінде тіркелген сатып алушыларға
Аудит жүргізу процесінде өнім шығарудың ырғақтылығы мен өнімді жеткізіп
Аудит процесінде бұлар өнімді тиеу мерзімдерімен келісілгенділігі не келісілмегені
Сату көлемінің және оның құрамаларының аудиті — белгілі бір
Қазақстан Республикасында бухгалтерлік есеп стандарттарын енгізуге байланысты, шаруашылық субъектілер
Дайын өнімді шығарудың және оны сатудың аудитінің мақсаты дайын
Тексеру барысында аудитор келесідей міндеттерді шешеді:
дайын өнімді бағалау вариантын таңдаудың негізделгендігі және бұл варианттың
дайын өнімнің толық кірістелгендігін анықтау;
сатылған өнім көлемін растау (дәлелдеу);
сатылған өнімнің өзіндік құнын дәледеу;
- өнімді тиеудің және сатудың аналитикалық
есебінің дұрыс жүргізілуін тексеру;
- сату
бойынша операцияның дүрыс көрсетілуін анықтау;
- өнімді
салудың дұрыстығын анықтау;
- өндірістен
рәсімделуін тексеру;
- дайын өнімді шығаруға байланысты операциялардың
есепте дұрыс көрсетілгендігін тексеру;
- тапсырыстар
өзіндік құнның дүрыс анықталуы;
- нақты өзіндік құнның жоспарлы өзіндік
есептеу және дұрыс есептен шығарылғандығын анықтау;
- дайын өнімді шығару есебі бойынша бухгалтерлік
дұрыстығын тексеру.
Дайын өнімнің және оны сатудың ішкі аудитін жүргізудің ақпараттық
Ішкі бақылау жүйесінің тиімділігін және дайын өнімді шығару және
Бухгалтерия қызметкері күн сайын кәсіпорынның банктегі ағымдағы шотынан сол
Банк үзінділеріне растаушы құжаттар (үзіндіде көрсетілген кіріс және шығыс
Сатып алушылармен есеп айырысулардың есебін жүргізуші бухгалтер оперативтік есеп
Сатып алушылармен есеп айырысу операцияларының есебін жүргізуші бухгалтер ұйымның
Бухгалтерияда ауытқулардың себептері анықталып, олардың пайда болуына кінәлілер айқындалады.
Ақша қаражаттарының жоспарлы келіп түсулерінен ауытқулардың пайда болу фактілері
Ауытқулар бойынша алынған мәліметтерге талдау жасай отырып, бас бухгалтер
Ақша қаражаттарының қозғалысы жөніндегі қорытынды есепті (белгіленген есепті кезеңдердің
Сатып алушылармен есеп айырысу операцияларының талдамалық (аналитикалық) есебі әрбір
Дебиторлармен және кредиторлармен есеп айырысу операцияларының есебін жүргізуші топтың
Ондай бақылау сатып алушыға берілген жеңілдіктің мерзімінен аспағандығын (егер
Ұйымның (кәсіпорынның) бас бухгалтері құжаттық тексеру (салыстыру) әдісін пайдалану
Сатып алушылардың шоттарға төлем жасауы бойынша ішкі бақылауға тексеру
Тиелген немесе босатылған өнімдер (жұмыс, қызмет) деп -жабдықтаушы сатқан
құны және теміржол тарифі); франко- жіберілу станциясы,
құнын енгізеді; франко-белгіленген вагон станция-жабдықтаушы төлем
талабына тек теміржол тарифі құнының сумасын қосады; франко-белгіленген
шығындардан басқа
Аудит тәжірибесінде, кәсіпорын қоймасына өнімді төмендетілген бағамен кірістеу жағдайлары
Мұндай әдістерді пайдалану арқылы, есепке алынбаған өнімнің шығарылу фактілерін
Аудитор, жоғарыда көрсетілген негізгі құжаттарды тексеру әдістерін пайдаланумен бірге
Сонымен бірге, тек артық шыққан шикізат пен материалдардың болуы,
Сонымен қатар ескеретін жағдай, есепке алынбаған өнімді шығару үшін
Есепке алынбаған өнімнің шығарылу фактісін дәлелдейтін басқа да қосымша
Мұндай әдістеме, өнімді көп мөлшерде шығаратын және шығарылған өнім
Дайын өнімді орау үшін шығыс етілген ыдыстың көлемін, есептік
Еңбек және еңбек ақы есебінің әрекет ететін ережелері әрбір
Нарядта көрсетілген өнім көлемін (әсіресе өңдеудің соңғы кезеңінде) кәсіпорынның
Ескеретін бір жайт, өнімді жаппай шығаратын өндірісте және үлкен
Сонымен қатар ескеретін жағдай, есепке алынбаған өнімді шығару үшін
Есепке алынбаған өнімнің шығарылу фактісін дәлелдейтін басқа да қосымша
Мұндай әдістеме, өнімді көп мөлшерде шығаратын және шығарылған өнім
Дайын өнімді орау үшін шығыс етілген ыдыстың көлемін, есептік
Бұл бақылау әдісі, кәсіпорынның шығаратын дайын өнімі, міндетті түрде
Егер есеп дұрыс жүргізілетін болса, онда жұмсалған ыдыс пен
Еңбек және еңбек ақы есебінің әрекет ететін ережелері әрбір
Нарядта көрсетілген өнім көлемін (әсіресе өңдеудің соңғы кезеңінде) кәсіпорынның
Ескеретін бір жайт, өнімді жаппай шығаратын өндірісте және үлкен
Сонымен бірге кәсіпорынның өзінің сауда нүктелерін және сату базаларын
Сонымен, аудитор тиелген, сатылған өнімдерге (әртүрлі шарттар бойынша, консигнация,
Дайын өнім және оны сатудың аудитін жүргізу, ең алдымен
«Джунисбаева А.О.» жеке кәсіпкерлігінде бухгалтерлік есеп компьютерлендірілген. Сондықтан
Әрбір субъектінің сату процесінде, сатуға байланысты шығындары пайда болады.
Өнімді шығаруға кеткен шығындарға қарағанда бұл шығыстардың айырмашылығы, өндірістің
Субъект белгілі бір уақыттың арасында ешнәрсе сатпаса да, сол
«Джунисбаева А.О.» жеке кәсіпкерлігінде баға саясатына байланысты сатылатын
Шығыс бөлімі (сауда) жұмысшыларының еңбек ақысы, сату бөлімі (сауда)
Жіберілген жерден жүктерді апару, тиеу-түсіру жұмыстары, сату рыногын зерттеуге
«Джунисбаева А.О.» жеке кәсіпкерлігінде бір айдың соңында өндірістен тыс
Өнімнің бөлек түрлеріне бүл шығындар тура жолмен апарылады, ал
Кәсіпорында өндірістен тыс шығындарды шығыс ету келесі бухгалтерлік жазумен
Дебет 8200 “Өнім шығару”.
Кредит 7110 “Өнімдерді сатып-өткізу және қызметтер көрсету бойынша шығыстар”.
Егер есепті айда шығарылған өнімнің бір бөлігі ғана сатылса,
Мұнымен қоса өнімнің өзіндік құнына жалпы және әкімшілік шығындар
әкімшілік қызметкерлеріне және жұмысшыларға жататын
адамдардың еңбек ақысын төлеу;
кәсіпорындар мен шаруашылықтарға қызмет көрсететін
адамдардың еңбек ақысын төлеу;
әкімшілік қызмет көрсету және шаруашылықтардың қызметіне
байланысты адамдардың еңбек ақысынан әлеуметтік және
медициналық қауіпсіздендіруіне байланысты заң бойынша
тағайындалған нормаоргандары, зейнетақы қоры, еңбекке
үлестірудің мемлекеттік қорына ақша аударылу;
техникалық басқармаларды ұстауға және олардың қызметін
ұйымдастыруға, байланыс бөлімшелерін сигнализация
құралдарын, есептеу орталықтарын өндіріске жатпайтын және басқа да
Сонымен бірге, проценттер бойынша шығыстар, оларға банктерден алған несиелердің
Тәртіп бойынша бүл шығындар өнімнің өзіндік қүнына кірмейді, бірақ
3.4. Өнім өндіру және сату көлемін талдау
Өндіріс көлемі мен өнімді сату бір-бірімен байланысты көрсеткіштер болып
Өндіріс көлемінің және өнімді өткізудің өсу қарқыны, оның сапасының
Оның негізгі міндеттері болып табылатын,
жоспардың орындалу дәрежесін
осы көрсеткіштердің өзгеруіне
анықтау;
ішкі шаруашылық резервтерді. өндіру
арттыру үшін анықтау;
анықталған резервтерді меңгеру үшін шаралар жасау.
Жалпы алғанда, «Джунисбаева А.О.» жеке кәсіпкерлігінде ерекшелігі -
Бұл жерде кәсіпорын тапсырыспен жұмыс істегенін көреміз, яғни, тапсырыс
Ал, өндірістің шындалған кезеңі 2006 жылы шілде айына 303049
Ал, енді түсқағаз шығарудың жоспардан ауытқуы жабдықтаушылардың шикізатты кешіктіруінен
Дегенмен, мұнда өндірістің спецификациясын да ескерген жөн. Өйткені, түсқағазды
2007 жылы шығарылған өнімді талдауын көрдік. Енді осы өнімдердің
Кесте-3.1-ден көріп отырғанымыздан, өнімді шығару бойынша жоспар 2,76 %,
Сондықтан өнім қоймада жатып қалмас үшін кәсіпорын басшылығына сату
Сонымен бірге, сатудан түскен түсімді уақытысында алу үшін бағадан,
Осындай және тағы басқа ынталандыру шараларын қолданып, өнімді өткізуді
Шаруашылық қызметінің нәтижесіне, ассортимент (номенклатура) және өнімді шығару және
Өнімді шығарудың құрылымы мен ассортиментін қалыптастыру кезінде кәсіпорын, бір
кесте-3.1
«Джунисбаева А.О.» жеке кәсіпкерлігінің 2007 жылғы өнімді өткізуін талдау
айлар жоспар бойынша нақты
сату ауытқу
сомасы,
рулон (+,-) ауытқу
пайызы,
%
қаңтар 150000 148856 - 1144
ақпан 45000 29743 - 15257
наурыз 95000 96755 + 1755
сәуір 200000 199788 - 212
мамыр 220000 246800 + 26800
маусым 260000 259987 - 13
шілде 275000 275135 + 135
тамыз 360000 400308 + 40308
қыркүйек 300000 306443 + 6443
қазан 180000 169840 - 10160
қараша 100000 111005 + 11005
желтоқсан 10500 11005 + 505
жиыны 2195500 2255665 - +
Ассортимент бойынша жоспардың орындалуын бағалау, осы коэффициентті анықтау арқылы
Кестеде көріп отырғанымыздай ассортимент бойынша жоспар 98.9 % (44548/45000)
Ассортимент бойынша жоспардың орындалмау себептері ішкі және сыртқы болуы
Сыртқы себептерге: нарық конъектурасы, өнімнің кейбір түрлеріне сұраныстың өзгеруі,
Ішкі себептерге-өндірісті ұйымдастырудағы кемшіліктер, құрал-жабдықтардың техникалық жағдайының нашарлығы, бос
кесте-3.2
Өнім ассортименті бойынша жоспардың орындалуы, «Джунисбаева А.О.» жеке кәсіпкерлігінде
Бұйымдар өндіріс көлемі жоспарды ассортимент
жоспар нақты орындау % бойынша
бойынша (рулон)
жоспардың
рулон
орындалуы,
есепке алынған
көлемі
АЗО 4000 4028 100,7 4000
АЗІ 6000 6027 100,4 6000
ФЗ 16000 15725 98,2 15725
Ф4 4000 4115 102,8 4000
Ф 8 15000 14823 98,8
Жиыны 45000 44713 99,3 44548
Өнімнің құрылымы бойынша жоспарды орындау, бұл өнімді шығарудың нақты
Кестеден көретін болсақ, жоспардың орындалуы 98 % (45539/46000) болып
Сонымен бірге, кәсіпорынның қызметін зерттеу барысында, өндіріс және өнімді
Ырғақты жұмыс, уақытылы өнім шығарудың және сатудың негізгі шарты
34,4 + 28,5 + 19,2 + 17,30-99,4 %.
Бұл көрсеткіштердің барлығын талдау кәсіпорынның басқару аппаратына ішкі
Қазақстанның құрылыс материалдар нарығында, шетелдік материалдар, отандық материалдарға қарағанда
Өнімді шығару және оны сатуды талдау, өзіндік құн туралы
Енді «Джунисбаева А.О.» жеке кәсіпкерлігінде есеп беру формаларының
Субъектіні қаржылық талдау-кәсіпорынның жағдайы, оның тұрақтылығын, табыстылығын, баланс өтімділігін
Ақпараттық база ретінде «Джунисбаева А.О.» жеке кәсіпкерлігінде балансын аламыз.
Есепті кезеңде активтер құнының -3055 мың теңгеге немесе-11,5 пайызға
Мобильді және иммобильді қаражаттардың қатынасының коэффициенті, 0,567 (9604 :
Сонымен бірге кәсіпорынның өндірістік потенциалының құны азайғанын көреміз. 1.2-кестеден,
Ал негізгі құралдардың техникалық жағдайын көрсететін, тозу коэффициенті болып
Кт = тозу сомасы
н.қ. бастапқы құны
0,15 өскенін көрсетіп тұр.
Кәсіпорын басшылығына, кәсіпорынның материалдық-техникалық базасын жаңартуға және тұрақтандыруға өте
Бұл кестеден, бірден баланс валютасының не себептен өскенін көреміз.
Субъект қысқа мерзімді несие алып, оны еншілес кәсіпорындарына беріп
ТМҚ 25,7 пайызға төмендеп, 2007 жылы 4135 мың теңгені
Баланстың активін талдап болған соң, оның қалыптасу көзін де
Активтің қалыптасу көзіне талдау жүргізу кезінде меншікті және қатыстырылған
ҚОРЫТЫНДЫ ПІКІРЛЕР МЕН ҰСЫНЫСТАР
Осы жұмыста дайын өнім және оны сатудың нарықтық жағдайдағы
Бірінші тарауда дайын өнім есебіне оның ішінде, оны бағалау
түріне, өнімнің қозғалысына және де оны өткізудің шарттары
қарастырылды. Жалпы теорияны негізге ала отырып, іс-
тәжірибедегі көрінісі анықталды. Ол «Джунисбаева А.О.» жеке кәсіпкерлігінде мәліметтері
етіп келеді.
«Джунисбаева А.О.» жеке кәсіпкерлігінде күнделікті қажеттілікке пайдаланылатын азық-түлік өнімдері
Қазақстан экономикасы әрқайсысы шаруашылық жүргізуші субъект мәртебесіне ие
«Джунисбаева А.О.» жеке кәсіпкерлігінде активтердің нақты құны 2007 жылы
Берілген мәліметтерден көріп отырғанымыздай өндірістік потенциялының көлемі жыл
Таза айналым капиталын талдау көрсеткендей, кәсіпорынның қызметі барысында
Нарық қатынасы жағдайында кәсіпорынның қызметі
Активтердің қорлану көздерін талдау кезінде
«Джунисбаева А.О.» жеке кәсіпкерлігінде 2006 жылы 2005жылға қарағанда өсу
Тәуелсіздік коэффициентінің 0,6 өсуі кәсіпорынның қарыз қаражатынан
Халықаралық стандарттарға сәйкес меншікті капитал мен қарыздық капитал арасындағы
2007 жылы шығарылған өнімді талдауын көрдік. Енді осы өнімдердің
Өнімді шығару бойынша жоспар 2,76 %, ал оны өткізу
Осындай және тағы басқа ынталандыру шараларын қолданып, өнімді өткізуді
жағынан - еңбек, шикізат, техникалық, технологиялық, қаржылық ресурстарды пайдаланудың
Ассортимент бойынша жоспардың орындалуын бағалау, осы коэффициентті анықтау арқылы
Кестеде көріп отырғанымыздай ассортимент бойынша жоспар 98.9 % (44548/45000)
Сыртқы себептерге: нарық конъектурасы, өнімнің кейбір түрлеріне сұраныстың өзгеруі,
Ішкі себептерге-өндірісті ұйымдастырудағы кемшіліктер, құрал-жабдықтардың техникалық жағдайының нашарлығы, бос
Өнімнің құрылымы бойынша жоспарды орындау, бұл өнімді шығарудың нақты
Кестеден көретін болсақ, жоспардың орындалуы 98 % (45539/46000) болып
Сонымен бірге, кәсіпорынның қызметін зерттеу барысында, өндіріс және өнімді
Жұмыстың екінші тарауында дайын өнімнің есебіне және ондағы есеп
Үшінші тараудан, дайын өнімнің ішкі аудитінен басталады. Мұндағы бағдарлама
Талдау бөлімінде өнім өндіруді және сатуды талдауға назар аударылды.
Сондықтан кәсіпорынның дұрыс жұмыс істеуі үшін ұсыныстарымыз мынадай:
1. Дайын өнімнің өзіндік құнын есептеуді қайта қарастыру, өнімнің
2. Сату рыногын кеңейту, тек Қазақстанның
нарығын қамтамасыз етіп қана қоймай, көршілес елдерге де
өнімдерді өткізу.
3. Сатуды ынталандыру мақсатында,
кеңінен жүргізу.
4. Дайын өнім есебін және
ерекшелігін ескере отыра, жаңа компьютерлік бағдарламаларды
енгізу (кәсіпорында 1-С 7.0 версиясы қолданылады).
5. Ішкі бақылау жүйесін жетілдіру, оны орындаушы тұлғалардың
міндетін, жауапкершілігін нақты айқындап көрсету.
6. Өнім шығару және
жүргізу. Мұндай талдау өнімнің сапасының
өнімнің айнылымдылығының өсуіне, жалпы алғанда, сатудан
түсетін табыстың өсуіне алып келеді.
7. Материалдарды жеткізетін жабдықтаушыларды өзгерту, себебі оларға тәуелділік
түседі. Сондықтан, отандық жабдықтаушыларды іздеу керек.
Қазіргі таңда кәсіпорын, даму бағдарламасында осындай мәселе
қозғалмақ, 2004 жылдың тамыз айларынан бастап «Қазақстан
Қағазы» кәсіпорнымен, материалдарды шикізаттарды қамтамасыз ету бойынша келіссөздер жүргізілу
8. Жоғарыда айтылған
қаржылық тұрақтылығын жоғарылатуға алып келеді.
Қорытындылай келе, «Джунисбаева А.О.» жеке кәсіпкерлігінде Қазақстан нарығында
ПАЙДАЛАНҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ
1. «Бухгалтерлік есеп туралы және қаржылық есеп беру туралы»
Қазақстан Республикасының Заңы. (26.06.2002 ж.).
2. «Бухгалтерлік есеп
Президентінің заң күші бар Жарлығы. 26 желтоқсан 1995 жыл,
№ 2732.
3. «Бухгалтерлік есептің
ұсынымдары» 1996 ж.
4. «Салық және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдер
туралы» Қазақстан Республикасының Кодексі, 12 маусым 2007
ж. №209-11.
5. №1 және №2 ҰҚЕС-ты
6. «Методические рекомендации о порядке выдачи доверенности
на получение ТМЗ и отпуска их по доверенности» Бухгалтерлік
есеп жөніндегі комиссиясымен
бұйрығымен бекітілген.
7. Абдиманапов
(рекомендация)» Бухгалтерлік есеп және аудит. № 2, 2000
8. «Аудит предприятия» Москва, 2005. Издательство «Дело»
Барышников Н.П. «Организация и методика проведения общего
аудита» М., «Филинъ», 2000.
10. Ю.Безруких «Бухгалтерский учет». М., «Бухгалтерский учет», 1999.
предприятия». А., Экономика, 2000.
Әжібаева З. Н . , Байболтаева Н . Ә
ҚР «Аудиторлық қызмет туралы» заңы, 20 қараша 1998 ж.
Международные стандарты аудита, т. 1 Стандарт 120 «Концептуальная основа
Международные стандарты аудита, т. 1 Стандарт 250 «Рассмотрение законов
Кеулімжаев К. К. , Әжібаева З. Н . ,
Методические рекомендации к стандарту бухгалтерского учета 7 «Учет товарно-материальных
Дюсембаев К .Ш . , Егембердиева С. К. ,
Ержанов М . С . , Ержанова С .
Абленов Д . О . «Аудит негіздері» Алматы, Экономика,
21. Ержанов М.С.,Нурумов А.А. Финансовая отчетность Казахстанских
22.Донцова Л. В., Никиворова Н.А. «Анализ бухгалтерской отчетности». М
22.В. Д. Чистов «Основы компьютерной бухгалтерии» М;
24.Ермалова Л.Л. «Анализ финансовой - хозяиственной деятельности предприятия». М;
25.Кирьянова З.В. «Теория бухгалтеского учета» Учебник 2 изд, перераб.
26.Радостовец В.К. «Бухгалтерскии учет на предприятия» общий курс -
27.Сейдахметов О.Р. «Учет финансовой и управленческий» изд: Қаржы -
28.Сущов А.Н, «Экономическое реформа и вопросы теорий бухгалтерского учета»
29.Тасмағанбетов Т.А. «Кәсіпорындағы бухгалтерлік есеп» оқу құралы - А;
30.Тасмағанбетов Т.А. « Қаржы есебі» оқу құралы-А; Дәуір. 1998..
31.Чумакова Н.П. «Учет и анализ в промышленном производстве» США
32.Эдвин Д., Долан. Хомин Д. Кэмпбелл. «деньги, банковское дело
33.Нургалиева Р.Н. «Аралық қаржылық есебі», 1, 2 бөлім Карағанды
38
Дайын өнімдер есебі
Дайын өнім есебінің мақсаты, міндеті және бағалануы. ( "джунисбаева а.о." жеке кәсіпкерлік негізінде )
Дайын өнімнің аудиті туралы
Дайын өнімнің есебі және оларды сатумен байланысты шығыстар
Дайын өнім есебінің маңыздылығы
Дайын өнім қозғалысының есебі
Нарықтық экономикадағы факторингтік операцияның маңызы
«ҚТЖ» ҰК» АҚ-НЫҢ қызметіне техникалық экономикалық талдау
Қазақстандағы монополист- фирма және олардың әрекеттері
Негізгі өндіріс цехтарында жөндеу жұмыстарын ұйымдастыру