Экономикалық теорияның атқаратын қызметтері
МАЗМҰНЫ
Кiрiспе……………………………………………………………. .2
Экономиканың ілімдердің мәні және қалыптасу ерекшеліктері
Экономика мәнi……………………………………………. .3
Экономикалық теорияның атқаратын қызметтері …..
Экономика ілімдерінің қалыптасу ерекшелiктерi……5
II Қазақстандағы экономикалық ілімдердің негізгі бағыттарының даму тарихы
III Қазіргі жағдайда экономикалық ілімдердің негізгі бағыттарының дамуы
Қорытынды ………………………………………………………17
Пайдаланылған әдебиеттер…………………………………18
Кiрiспе
Экономикалық iлiм мынадай саяси сұрақтарды қамтиды: мемлекеттiң жұмыссыздарға
Экономикалық теория экономиканың ілімі бұл қоғамның шаруашылық негiзi
Экономикалық теория- тек шектелген ресурстарды пайдалану арқылы
Экономикалық теория, ғылым ретiнде қоғам мен ұлттың алдында
“Экономия” деген ұғымды тұңғыш рет
Тәжірибе экономикалық ғылым дағдарысының тек сол ғылымның өзінің
Қазіргі жағдайда экономикалық ілімдердің негізгі бағыттарының дамуы тақырыбындағы
I. Экономиканың ілімдердің мәні және қалыптасу ерекшеліктері
Экономика мәнi
Бүгiнгi таңда халық шаруашылығының қандай да бiр
Экономикалық iлiм мынадай саяси сұрақтарды қамтиды: мемлекеттiң жұмыссыздарға
Экономикалық теория- бұл қоғамның шаруашылық негiзi мен
Экономикалық теория- тек шектелген ресурстарды пайдалану арқылы
Адамдар мыңдаған жылдар бойы айналадағы ортада
1.2. Экономикалық теорияның қызметi
Экрономикалық теорияның негiзгi қызметтерi:
танымдық қызметi- экономикалық теорияның қоғамның экономикасын
тәжiрибелiк қызметi- шаруашылықты ұтымды жүргiзудiң нақты
теориялық –әдiстемелiк қызметi- экономикалық ғылымдардың жүйесiнiң
Экономикалық зерттеудiң тәсiлдерi:
ғылыми абстракция – әртұрлi дерексiз пайымдаулар (мысалы:
талдау және синтез- экономикалық құбылыстарды бөлiп зерттеу
тарихи және логикалық- бұл тәсiл экономикалық процестердi
Экономикалық теория, ғылым ретiнде қоғам мен ұлттың алдында
1.3. Экономика ілімдерінің қалыптасу ерекшелiктерi “Экономия” деген
“Экономия” ұғымы ұзаққа созылған тарихи кезеңдерде
Феодалдық қоғамның ыдырауынан кейiнгi орталықтандырылған мемлекет құрылысы
“Саяси экономия” теринi “политея”- қоғамдық құрылыс, “ойкос”-
Жалпы экономикалық ой пiкiрлер ерте кезден –ақ қалыптасқан,
Ол орта ғасырдың аяқ шенiнде: феодализмнiң ыдырап- капитализмнiң,
Ерте меркантилизм (15-16 ғғ.) негiзiнде “ақша тепе
елден сыртқа ақша шығаруға тиым салу;
импорттың көлемiне шек қою (ақша үнемдеу үшiн);
тауар енгiзу үшiн қымбат шекаралық салық енгiзу;
алтын өндiрудi күшейту және т.б.
- мұндай регламентация (тәртiп) халықаралық сауданың тежелуiне әкелiп
Кейiнгi меркантилизм (16-18ғғ)-сауда тепе –теңдiгi, сонымен қатар сыртқы
Бұл кезеңнiң меркантилистерi:
қозғалыссыз жатқан капитал- өлi капитал, ал айналысқа түсiп
ақша әкелудiң сенiмдi тәсiлдерi:
шет елдермен белсендi сауда жүргiзу;
экспортқа шғаратын өнiмдi көп өндiру;
импорттан экспорт көп артып отыру керек деп түсiндi
Меркантилизм- тарихи тұрғыдан алып қарағанда алдыңғы қатарлы экономикалық
- меркантилистер экономиканың негiзi-
ґндiрiс- сауданы кеңейту мен ақша табудың
Алайда-қоғамның басты байлығы болып тұтыну өнiмдерiнiң тұрлерiнiң
Меркантилизм сауда капиталының идеологиясы болған едi. Капитализм
Осыған байланысты, тарихқа классикалық саяси экономия деген
Классикалық мектептiң өкiлдерi:
классикалық саяси экономияның негiзiн қалаушылар-У.Петти (Англия-1623-1687жж.), П.
Физократтар- Ф.Кэне (Франция-1694-1774), А.Тюрго- (Франция-1727-1781 жж.).
А.Смит (Шотландия-1723-1790 жж.), Д.Рикардо (Англия-1772-1823 жж.).
Физиократтар iлiмiнiң мәнi- нақты байлық алтында, ақша
Классикалық саяси экономиканың жетiстiктерi болып- қоғамның байлығының көзi-
Іоғамның Ұдайы өндiрiс мәселесiн жете
А.Смит шығармаларының бiрi “Халықтар байлығының жаратылысы мен табиғатын
Смиттiң терең бiлiмдi, мүмкiндiгiнше өте әдiл
Марксизмнiң экономикалық теориясы:
Бұл iлiмнiң негiзiн қалаушылар К.Маркс (1818-1883), Ф.Энгельс
Марксизм капитализмнiң XIX ғасыр және XX ғасыр
Маркстiк экономикалық iлiмнiң қазiргi дәуiрге сәйкес
Қазiргi экономикалық теория:
ХХ ғасырдың басында әлемдiк экономикалық қоғамдастықтың
Маржинализм (француз тiлiндегi “Marginal”)шектi деген үғымды бiлдiредi, яғни
Экономикалық тепе –теңдiк теориясы.
Тепе-теңдiк тұрақтылықпен сипатталғандықтан, жүйенi тепе-теңдiкке ұстап тұруға ұмтылу
Неоклассицизм бұл классикалық мектептiң қалыптасқан дәстұрiн нарық
Неолиберализм ағымы өндiрушiлер, кәсiпкерлер мен сатушыларға барынша
Монетаризм баға мен инфляцияға, экономикалық процестердiң барсын ақша
Кейнсиандық бағыт ағылшын экономистi Джон- Мейнард Кейнс
Дж. Кейнстiң экономикалық iлiмге қосқан
Бiрiншiден, рыноктық механизiмнiң экономикалық дағдарыстан шығарудағы
“Таза” рынокта экономикалық тепе-теңдiкке жету
Екiншiден, экономикалық дағдарыс жағдайында мемлекеттiк
Үшiншiден, Дж Кейнс макро-микро экономикалық проблемаларды
Төртiншiден, рыноктық қатынастарға да оң көзбен қарады,
Кейнс мемлекет сұраныстың жалпы көлемiне әсер етуi
А.Смит XVIII ғасырдың, К.Маркс XIX ғасырдың, Кейнс
Смиттiң терең бiлiмдi, мүмкiндiгiнше өте әдiл
II Қазақстандағы экономикалық ілімдердің негізгі бағыттарының даму тарихы
Орта Азия мен Қазақстан тарихында адамзат мақтанышына айналған
Орталық Азияның экономикалық ақыл- ойы
Утопиялық социализм өкiлдерiнен бiрер жүз жылдар
Осындай салыстырмалы көзқарастан ол қаладағы, қоғамдағы басқару
Мемлекеттiң экономикалық құрылысы жайында көптеген ойлары
III Қазіргі жағдайда экономикалық ілімдердің негізгі бағыттарының дамуы
Қазіргі жағдайда экономикалық ілімдердің дамуында негізгі төрт бағытты
Тарихи тәжірибе экономикалық ғылым дағдарысының тек сол ғылымның
Экономистердің барлығының көзқарастарында – ерте заманғы ойшылдардан қазіргі
Қоғам өмірінің әр түрлі даму сатыларында шаруашылықты жүргізуді
Мұндай жағдайда пролетарлық политэкономия еңбек етуші адам
Ғылыми техникалық прогресстің кеңінен қанат жаюына орай еңбек
Дегенмен, қоғамда табиғи ресрурстардың азаюына, білікті мамандарды дайындауға
Осыған орай, экономикалық даму барысында маңызды мәселе -
Қорытынды
Қорыта айтқанда экономикалық iлiм мынадай саяси сұрақтарды қамтиды:
Экономикалық теория- бұл қоғамның шаруашылық негiзi мен
Экономикалық теория- тек шектелген ресурстарды пайдалану арқылы
Адамдар мыңдаған жылдар бойы айналадағы ортада
Экономистердің барлығының көзқарастарында – ерте заманғы ойшылдардан қазіргі
Адамдар мыңдаған жылдар бойы айналадағы ортада
Қоғам өмірінің әр түрлі даму сатыларында шаруашылықты жүргізуді
Пайдаланылған әдебиеттер
Гельбрейт Дж. “Экономические теории и цели общества”. М.,
Макконелл К.,Брю С.Л. “Экономикс” М., Изд. Республ.,1992
Камаев ВВ. “Основы экономической теории” М., Изд.Респ.1994
Куликов Л. “Основы экономияеской теории” схема-конспект (қазақ тiлiнде)
Ливщиц А.Я. “Введение в рыночною экономику” курс лекции.
Борисов Е.Ф. ”Экономическая теория”Учебн.пособие., М:Драйт,1999
Фрейнкман Е.Ю “Экономика и бизнес” М., Наука, 1994
Бибатырова И.А “Реттелетiн нарықты шаруашылық”
Жатқанбаев Е. “Аралас экономика негiздерi” А.,
Әубакиров Я.Ә.“Экономикс”.Оқу құралы.А. Эк., 1995
Жунисов Б “Нарықты экономика негiздерi” А. 1994
Аубакиров Я.Ә. “Экономикалық теория негiздерi” А,Эк,1998
20
Экономикалық теорияның атқаратын қызметтері
Экономикалық теорияның жалпы әдістері
Экономикалық теорияның қалыптасу және даму кезеңдері туралы
Қазақстандағы экономикалық ілімдердің негізгі бағыттарының даму тарихы
Ақшаның экономикалық категория ретіндегі мәні
Нарықтық экономикадығы әрекеттер мен табыстар және әлеуметтік негізгі саясат
Экономика саласынан дәрістер курсы
Экономикалық жүйе және, оның экономикалық заңдылықтары
Құқық ұғымы туралы
Мемлекет - қоғамның сясатын жүзеге асыратын саяси ұйым