Ақша қаражаттарының есебі
ЖОСПАР
Кіріспе
І тарау Ақша қаражаттарының есебі
1. Ақша қаражатының жалпы сипаттамасы. Есеп айырысу
нысандары
2. Төлем тапсырмаларымен есеп айырысу.
3. Вексельдермен есеп айырысу.
ІІ тарау Кассадағы нақты ақшаның есебі
1. Кассадағы ұлттық валюта түріндегі нақты ақша есебі
2. Кассадағы шетелдік валюта түріндегі нақты ақша есебі
Қорытынды
Пайдаланған әдебиеттер
КІРІСПЕ
Барлық шаруашылық жүргізші субъектілер өз ақша қаражаттарын банктердің
Елдің экономикасында банк мекемелері арқылы жүзеге асырылатын нақты
Республикада банк мекемелері арқылы жүзеге асырылатын ақша аудару
Ақша қаражаты субъектілердің шоттарынан олардың иелерінің өкімі бойынша
І тарау АҚША ҚАРАЖАТТАРЫНЫҢ ЕСЕБІ
§ 1. Ақша қаражатының жалпы сипаттамасы. Есеп
Ұлттық Банк ақша-несие жүйесіне орталықтандырылған жоспарлы басқаруды, бюджеттің
Прогрессивті несие саясатын жүзеге асыру, негізгі қызметгі несиелендірудің
Ақша бірлігі ретінде теңгені пайдаланатын коммерциялық банктер арасындағы
Ақша қаражатын сақтау және заңды тұлғалар арасында есеп
есеп айырысу шоттары-шаруашылық есепте тұрған, дербес балансы бар,
ағымдағы шоттар-жергілікті бюджеттегі мекемелерге, бюджетгік мекемелерге олардың бюджеттен
бюджеттік шоттар-Қазақстан Республикасының Республикалық бюджетіндегі мекемелерге;
корреспондешптік шоттар-корреспонденттік келісімдер негізінде есеп айырысу ережелеріне сәйкес
Өзі орналасқан жерден тысқары жерлерде жеке филиалдары мен
Уақытша есеп айырысу шоты ішінара пайдалануға берілген /іске
Субьектіге валюталық шот ашылуы мүмкін, ол шетел валютасындағы
Есеп айырысулар толық және тұрақты болуға тиіс. Олардың
Ақша қаражатын есепке алу міндеттері ақша қаражатының сақталуын
Кәсіпорындардың банктер арқылы жүргізетін есеп айырысуларын тауарлық (сатылган
Банк субъектілердің ақша қаражаттарын олардың шоттарында сақтайды, осы
Субъектілердің шоттарынан төлем жасау егер заңдарда өзгеше көзделмесе,
§ 2.Төлем тапсырмаларымен есеп айырысу.
Төлем тапсырмасы субъектінің қызмет қөрсетуші банкке өз шотынан
Төлем жасаушы банкке белгіленген нысандағы бланкілерде тапсырманы ұсынады.
Бірқалыпты және тұрақты өнімдерді сатып-өткізу кезінде өнімді өткізушілер
Ірілендірілген төлем мерзімін есепті қезеңнің келесі жұмыс күніне
Тараптар кезең сайын, бірақ кемінде айына бір рет
Бұл ретте пайда болатын айырма жеке тапсырма бойынша
Тапсырмалар банкке төлем мерзімі келген күні беріледі. Төлем
Үздіксіз өндіріс циклы бар субъектілер өндірілген өнім үшін
Аванстық төлемдермен есеп айырысу қаражатты шартта айтылған мерзімдер
Тараптар кезең сайын, кемінде айына бір рет өткен
Тараптардың уағдаластығы бойынша төлем тапсырмалары жедел мерзімді, мерзімінен
Жедел мерзімді төлем мынадай нұсқалар бойынша жүзеге асырылады:
Мерзімінен бұрын немесе мерзімі кейінге қалдырылған төлемдер шарттық
Субъектілер: жеке өздеріне тиесілі қаражатты (зейнетақы, алимент, жалақы,
Өз шоттарынан байланыс көсіпорындары арқылы аударым жасаған кезде
Төлем талап тапсырмалары арқылы есеп айырысу. Төлем талап
Сатып алушының банкі талап-тапсырманы алган соң, оны тіркейді,
Төлем талап тапсырмасын толық немесе ішінара төлеуге келгенде
біріншісі төлем төлеушінің шотынан қаражатты есептен шығару үшін
екіншісі - жабдықтаушыға қызмет көрсететін банкке жіберіледі;
үшіншісі - тиеу құжаттарымен бірге тауарларға, орындалған жұмыстар
Банк акцептелген талап-тапсырмаларды қабылдауға және оларды №2. картотекаға
Төлемдік талап-тапсырмаға толық немесе ішінара ақы төлеуден бас
Жиынтық талаптар арқылы есеп айырысу.
Көлік ұйымдарының тапсырыс берушілермен (жүк жөнелтушілермен немесе жүк
Өзара талаптар мен міндеттемелерді есепке алу.
Өзара талаптар мен міндеттемелерге негізделген есеп айырысулар деп
Банктерге тапсырмалар, чектер, талап-тапсырмалар ұсынылады.
Бұл есеп айырысуларды банк тұрақты және біржолғы есепке
Арасында тауарларды өзара босату немесе қызмет көрсету бойынша
Сальдо бойынша есепке алу сальдо сомасы тауардыц бір
§ 3.Векселъдермен есеп айырысу.
Вексель-біржақты қатаң орындалатын ақша міндеттемесін қамтитын қатаң бекітілген
Жай және аударма вексельдер болады.
Жай вексель (соло )- талап ету бойынша немесе
Аударма вексель(тратга)-вексель берушінің (трассантгың) үшінші түлғаға (трассатқа) бірінші
Вексель: қүжат мәтініне (текстіне) енгізілген, қүжат қай тілде
мерзімін, төлем жасалатын орынды көрсетуді; кімге немесе кімнің
Жоғарыда көрсетілген талаптар қүжаттарда түтастай сақталмаса, тек төмендегі
Төлем мерзімі көрсетілмеген вексель үсынганда төленуге тиіс вексель
Ерекше нүсқау болмаганда төлем жасаушының атының жанындағы орын,
Жасалған орны көрсетілмеген вексельге вексель берушінің аты-мен катар
Аударма вексель вексель берушінің бүйрыгы бойынша ақы төлеуге
Аударма вексельге үшінші түлға түрган жерде немесе төлем
Процентгік ставка вексельде көрсетілуге тиіс, мүндай нүсқама болмаган
Егер процентгің есептелген күні көрсетілмесе, аударма вексель жасалған
Кез келген аударма вексельдің, ол бүйрығы көрсетілмей берілгеннін
Егер вексель беруші аударма вексельде «бұйрыққа емес»1 немесе
Индоссамент қарапайым, шартсыз болуга тиіс. Оның шартты жагдайларының
Ұсынушы индоссаментінің бланктік индоссамент күші болады.
Индоссамент аударма вексельде немесе оған қосылған парақта (аллонаж)
Индоссамент аудәрма вексельден келіп шығатын барлық құқықтарды береді.
Егер басқаша кері шарт болмаса, индоссант акцепт пен
Қолында аударма векселі бар адам, егер ол вз
Бұл ретте сызылып тасталған индоссаменттер жазылмаған деп есептеледі.
Аударма вексельді төлем мерзімі басгалғанга дейін вексель үста-ушы
Егерде төлем жасаушы өзінің келісімі туралы вексель ұстаушыға,
Аударма вексель бойынша төлем толықтай немесе вексель со-масының
Мундай камтамәсыз етуді үшінші адәм немесе тіпті вексельге
Аваль1 аударма вексельде немесе қосымша парақта беріледі. Аваль
Аваль үшін.егер төлем жасаушы немесе вексель беруші қолын
Авальда оның кімнің есебінен берілгені көрсетілуге тиіс. Ол
Авальшы ол ұшін аваль берген адаммен бірдей
1. Аваль- вексель бойынша кепілдік, оған байланысты аваль
Аударма вексельғе ақы төлей отырып авальшы кепілдік берген
Аударма вексель ақы төлеу үшін: үсынганда; үсынғаннан кейін
Өзге мерзім тағайындалған немесе төлемнің бір ізді мерзімдерін
Аударма вексель үсынған шагында төленуі тиіс. Ол жасалған
Мұндай жағдайда ұсыну мерзімі осы мерзімнен бастап жүреді.Ұсымғаннан
Қарсылық білдіру болмаған жағдайда күні қойылмаған акцепт акцептантқа
Бөліп төленген жағдайда төлем жасаушы мұндай төлем туралы
Вексель ұстаушы аударма вексель бойынша төлемді мерзімінен бұрын
Мерзімі келгенге дейін төлейтін төлем жасаушы мұны өз
Егер аударма вексель толем жасау орнында жүрмейтін валютада
1. Есеп айырысу палатасы - Қазақстан Республикасы Ұлттық
Вексель ұстаушы өзінің регресс құқықтарын индоссанттарға, вексель берушіге
1) егер акцептен толық немесе ішінара бас тартылса;
2) төлем жасаушы вексельді акцептегені немесе акцептемегеніне қарамастан
3) вексель беруигі акцептке жатпайтын вексель бойынша банкрот
Вексель бойынша акцепт пен төлем үшін жауапты адамдарға
Акцепт немесе төлемнен бас тарту (акцептемеуге немесе төлем
Қарсылық білдіру вексель беруші аударма вексель мәтінінің (текстінің)
Аталған арыз қарсылық білдіру үшін белгіленген мерзімдерде жасалып,
Акцептеуге қарсылық акцептке үсыну үшін белгіленген мерзімдерде жасалуы
Акцептеуге қарсылық білдіру төлемге үсынудан және төлем жасамауга
Барлық аударма вексельде вексель беруші вексель акцептке мерзімі
Егер төленуге жататын аударма вексельдің ісі ойдагыдай еместігі
Ол акцепке белгіленген мерізнен бүрын орьшдалмауы керек деп
Әрбір индоссант, егер вексель беруші вексельді акцептеуге жат-пайды
Ұсынғаннан кейін белгілі бір уақытта төленуге тиіс вексельдер
Вексель беруші бүл соңғы мерзімді қысқарта алады. Немесе
Төлем жасаушы вексельдің ол бірінші рет үсынылғаннан кейін
Вексель үстаушы төлем жасаушыга акцептке ұсынылған вексельді беруге
Акцепт аударма вексельде көрсетіледі. Ол «акцептелген» деген сөзбен
Акцепт жай және шартсыз болуға тиіс, бірақ төлем
Аударма вексельдің мазмұнына акцептпен жасалған кез-келген өзгеріс акцепттен
Төлем жасаушы акцепт арқылы өзіне аударма вексельді мезгілінде
Төлемеген жағдайда вексель үстаушы, ол өзі вексель беруші
Егер аударма вексельге өзінің акцепт туралы қол қойған
Төлем жасаушы вексельді акцептегеніне немесе акцептелмегеніне қарамастан төлем
Төлем жасаушы оның вексельді акцептегеніне немесе акцепттемегеніне қарамастан
Вексель ұстаушы өзінің индоссантын және вексель берушісін акцептемеу
Акцептемеу немесе төлем жасамау туралы қарсылық білдірілген жагдайда
Вескель беруші, индоссант немесе авальшы қүжатқа енгізілген және
Бұл сөз вексель үстаушыны аударма вексельді белгіленген мерзімде
Егер бүл сөзді вексель беруші енгізсе, онда оның
Егер вексель беруші енгізген сөзте қарамастан, вексель үстаушы
Аударма вексельді берген, акцептеген, индоссамент жасаган адамдардың немесе
Вексель ұстаушы осы адамдардың барлығына, әрқайсысына жеке-жеке және
Ол аударым жасағаннан кейін, аударма вексельге қол қойған
Міндеттілердің біріне қойылған талап олар бастапқы жауапкерлен кейін
Вексель үстаушы өзі талап қойған адамнан мыналарды:
-аударма вексельдің акцептелмеген немесе төленбеген сомасын, егер
белгіленген болса, онда процентімен қоса;
-вексель сомасынан есептелген вексель төленуге тиіс күні Қазақстан
Республикасының Үлттық Банкі белгілеген қайта қаржыландыру
ставкасы мөлшеріндегі өсім сомасын;
қарсылық білдіру жөніндегі, хабарлама жөнелту жөншдегі
шығасыларды, сондай-ақ басқа да шыгасыларды талап ете алады.
Бұған қоса талап қойған вексель үстаушы талая қою
Егер талап төлем мерзімі басталғанга дейін қойылса, онда
Аударма вексельге ақы төлеген адам оның алдында жауапты
- өзі төлеген барлық соманы;
-аталған сомаға вексельге талапкер ақы төлеген күнгі Қазақстан
- өзі төлеген шығасыларды талап ете алады.
Вексельге ақы төлеген және вексель бойынша міндетті адамдарға
Қойылған мерзімі өткеннен кейін:
ұсынған кездегі немесе үсынганнан кейін белгілі бір уақытта,
акцептемеу немесе төлем жасамауға қарсылық білдіру үшін;
«шығынсыз айналым» айтылған жағдайда төлемге ұсыну үшін белгіленген
Вексель беруші белгілеген мерзімде акцептке ұсынылмаған жағдайда вексель
Егер ұсынуға арналған мерзім индоссаментге айтылса, онда оған
Аударма вексель бірнеше бірдей данада берілуі мүмкін.
Бұл даналар қүжаттың мәліметінің ішінде бір ізді нөмірлермен
Егер вексельде оның жалгыз данада берілгені көрсетілмесе, онда
Бір дана бойынша жасалған төлем, бүл төлемнің баска
Даналарды өртүрлі адамдарға берген индоссант, сондай-ақ баска индоссантгар
Бір дананы акцепт үшін жіберген адам басқа даналарда
Егер ол бүны жасаудан бас тартса, вексель үстаушы
-акцептке жіберілген дананың талап етуге қарамастан оған берілмегенін;
-акцепттің немесе төлемнің басқа дана бойынша алынуы мүмкін
Аударма вексельді өрбір үстаушы оның көшірмесін жасауға құқылы.
Көшірме түпнүсқаны индоссаменттерімен жөне басқа барлық белгілерімен қоса
Оның түпнүсқамен бірдей тәртіп бойынша табысталуы және авальдануы
Қазақстан Республикасының аумагындағы заңды және жеке тұлғалар жай
Байланыс мекемелері инкассаға қабылдаган вексельдерді жөнелту тәртібі Қазақстан
Республикасы Ұлттық Банкімен келісе отырып шығарылған нормативтік қүқықтық
Сатушы сатып алушыга үсынатын төлемнің мерзімін кейінге қалдыру
Аударма вексель мен аударма вексельдің индоссаментінің үлгісі төменде
Есеп айырысулар ережелерін Құзута жол берген кәсіпорындар мен
Мерзімі өткен күндердің санын энықтаған кезде күнтізбелік күндер
Төлеушілернің келісімінсіз олардың шоттдрдың қаражатты есептен шығару. Төлеушілердің
Борышкер мойындаған, есептен шығарылатын сомаларға берілген өкімдер орындау
Төлеушінің келісімінсіз қаражаттарды өндіріп алу ушін осы қара-жаттарды
Инкассалық өкімде төлемнің мақсаты керсетіледі және осы төлемдерді
Төлеушілердін келісімінсіз олардың шоттарынан қаражаттарды есептен шығаруды банктер
Төлеушінін келісімінсіз қаражаттарды есептен шығаруға берілген инкассалық өкім
Борышкер мойындаған соманы есептен шығаруға берілген инкассалық өкімде
Өндіріп алуды тоқтата түру немесе тоқтату тек мынадай
Кәсіпорын таратылған немесе қайта ұйымдастырылган (қосылған, бөлініп шыққан,
4-бухгалтерлік есеп стандартына сәйкес субъектілер жасаған «Ақша қаражаттарының
Ақша қаражаттары қозғалысының есебінде операциялық, инвестициялық және қаржылық
Операциялық қызметген түсетін ақша қаражаттары қозғалысын ашып көрсеткен
ІІ тарау
КАССАДАҒЫ НАҚТЫ АҚШАНЫҢ ЕСЕБІ
Ақша қаражаттарын сақтау, қабылдау мен беру үшін әрбір
Субъект өзінің кассасында қолда бар ақшаны қажетгі шекте
Кассир - материалдық жауапты адам. Ол касса операцияларын
Кассадан ақша беру кассаның шығыс ордерлерімен (ү.№КО-2) немесе
Сенімхат бойынша берілген акша жагдайында касса шыгыс ордерінде
Кіріс және шыгыс касса ордерлері мен оның орнына
Жалақы, уақытша енбекке қабілетсіздігі жөніндеп жэрдем-ақылар мен сыйлықтар
Банктен ақша алганнан кейін үш күн өткен бонда
§ 1. Кассадағы ұлттық валюта түріндегі нақты ақша
Қазақстан Республикасынын Ұлттық банкі бекіткен кассалық операцияларды жүргізу
Касса кітабы мен касса операцияларын жүргізуге бақылау бас
Кассирдің келісімі бойынша касса кітабы автоматтандырылған әдіспен жүргізілуі
Кассирдің есебінде корреспонденцияланатын шотгарға белгі жа-салады, содан соң
Касса операциялары есебін кассир Касса кітабында (ү.№КО-4.) жүргізеді,
Касса кггабының әрбір параты тең екі бөліктен түрады:
Есеп бланкісі операциялар аяқталганға дейін бір күн бойы
§ 2. Кассадағы шетелдік валюта түріндегі нақты ақша
Валютамен операциялар жүргізетін субьектілер 452 - «Кассадағы шетелдік
Валюта кассасы үшін жеке касса кітабы ашылады. Валюта
Валюта түскен кезде 452-шот дебеттеледі де және мына
431 -«Ел шгіндегі валюталық шоттагы нақты ақша» шоты
301-«Алынуға тиісті қарыздар» шоты кассага алынған валюта түсімі
725-«Багам айырмашылығынан түскен табыс» шоты - тиісті шетел
333-«Қызметкерлер мен басқа да адамдардың қарыздар»- шоты-есеп беретін
Валюта кассасынан валюта берген кезде - 452-шот кредиттеледі
333-«Қызметкерлер мен басқа да адамдардың қарыздары» шоты-есебіне берілген
431-«Ел шгіндегі валюталық шоттағы нақты ақша» шоты-валюта шотына
Субьектінің операциялық кассасындагы нақты ақша есебі. Тауар кеңселері,
Қорытынды
Қорыта келгенде, Ұлттық Банк ақша-несие жүйесіне орталықтандырылған жоспарлы
Ақша бірлігі ретінде теңгені пайдаланатын коммерциялық банктер арасындағы
Уақытша есеп айырысу шоты ішінара пайдалануға берілген /іске
Банк субъектілердің шоттарынан аудару мен беру және банк
Сөйтіп, Ақша қаражаты субъектілердің шоттарынан олардың иелерінің өкімі
Пайдаланған әдебиеттер
1. Әбдіқалықов Т.Ә., Сәтмурзаев А.А. Шағын кәсіпорындарда бухгалтерлік
2. Әбдіманапова Ә.Ә. Бухгалтерлік есеп теориясы: Оқу құралы
3. Кәсіпорындардағы бухгалтерлік есеп: Оқу құралы. Тасмағанбетов Т.
4. Әкімжанов Д., т.б. Кәсіпорындар мен бірлестіктердің шаруашылық
5. Көкенов Ү.Ж., Көкенова Ф.Ү. Кәсіпорындардың бухгалтерлік
6. Көкенов Ү.Ж., Көкенова Ф.Ү. Кәсіпорындардың бухгалтерлік есебі
7. Радостовец В.К., Омаров А. Ш., Тасмаганбетов Т.А.
Ақша қаражаттарының есебі
Кәсіпорынның технико-экономикалық сипаттамасы
Ақша қаражаттар қозғалысының есебі
Қысқа мерзімді активтер есебін зерттеу
Кәсіпорындағы ақша қаражатының қозғалысы
Жауапкершілігі Шектеулі серіктестік «А-БЕК» матеилдарының нәтижесінде ондағы ақша қаражаттарының есебін қазіргі талап деңгейіне сай уйымдастыру
Ақша қаражаттар қозғалысының мәні мен маңызы
ХҚЕС ЖАҒДАЙЫНДАҒЫ ҚЫСҚА МЕРЗІМДІ АКТИВТЕРДІҢ ЕСЕБІМЕН ТАДАУЫН ұЙЫМДАСТЫРУ
Кәсіпорындағы ақша қаражаттарының есебі
Кассадағы және есеп айырысу шотындағы қолма-қол ақшаның есебі жайлы