Атомдық құрылысы
ЖОСПАРЫ
Металдардың сипатталуы 3
Металдардың жіктелуі 5
Металдардың қолданысын зерттеу 7
Атомдық құрылысы 9
Глоссарий 13
Пайдаланған әдебиеттер 14
Металдардың сипатталуы
Осы кезге дейін белгілі болып отырған
Д.И.Менделевтің периодтық системасында орналасқан барлық S-элементтері
(І және ІІ негізгі топшалар),барлық
-элементтері үшін (ІІІ-VІІІ) қосымша топшалар, барлық
f-элементтер латиондар мен актионидтар мысалдар,
р-элементтері ІІІ-VІІІ негізгі топшаларында орналасқан.
Бұл топшалардың жоғарғы жағында бейметалдар, ал
Металдардың және олардың қосылыстарының қасиеттері периодтық
Металдардың мұндай жалпы қасиеттері олардың
Атомдар мен иондар кристалда белгілі бір
Қырлары орталықтанған куб. Бұған Al, Pb,
Кристалдық торлары көлемі орталықтанған куб болатын
Гексогональді кристалдық торлары мына металдарға тән:
Металдардың жоғарыда аталған жалпы физикалық қасиеттері
Барлық металдардың кесек күйінде металдық жарқылы
Металдардың соғылғыштығы және созылғыштығы олардың кристалдық
Металдардың электр тоғын өткізгіштігі оларда бос
Температураның жоғарлауына байланысты металдың электр өткізгіштігі
Металдардың жақсы жылу өткізгіштігі де олардың
Барлық металдар кәдімгі жағдайда қатты күйде,
Сілтілік металдар жұмсақ, оларды пышақпен кесуге
Металдардың тығыздығы да әр түрлі. Тығыздығы
Металдардың балқу температуралары да әр түрлі.
Техникада металдарды қара және түсті деп
Электрохимиялық кернеу қатарына стандартты электрондық
Алтын мен платина концентрациалы күкірт қышқылы
Ас активті металдар атап айтқанда сілтілік,
Қазіргі ғылым мен техниканың дамуы жаңа
Металдардың жіктелуі
Металдар мен қорытпалардың қасиеттерінің көпшілігі фазалық
Металдардың сипаттамасы. Табиғи жағдайда кездесетін
Қатты металда атомдар бір-бірімен химиялық байланыста
Көптеген металдар балқыған күйде бір-бірімен араласады
Балқыған күйдегі металдар сұйық күйде бір-бірінде
Балқыған күйдегі бәр-бірінде жақсы еріген металдар
Кейбір металрдарда балқытып араластырғанда және салқындатқанда
Металдардың қолданысын зерттеу
Жер бетіндегі металдарды пайдалану осыдан 10
Металдар болмағанда афтоматика, телемеханика, электронды және
Қазіргі кезде бізге жақсы таныс көп
Неміс философы К. Марк: “Адамзат ашқан
Сонымен бірге аса көрнекті ғалым, әрі
Металаграфиялық негізін жасаушылар атақты орыс инженер-металлургтері
П.П.Аносов 1831жылы алғаш рет Златустов
Д.К.Чернов 1868 жылы алғаш рет болаттың
Д.К.Черновтың аллотропиялқ өзгерістер туралы еңбегі
1873-76 жылдары Джозайя Упллари Гиббс
ХХ-ғасырдың басында Н.С.Курнаковтың физика-химия талдау әдісін
1912 жылы неміс физигі Теодор фон
Атомдық құрылысы
Атомдық салмағы А, периодтық ситемадағы реттік
Жалпы атомдық өлшемдер ретінде металдық радиус,
Металдық және коваленттік раиустер жай заттардың
Металл
Металл
Металл
Металл
Li
Be
Na
Mg
Al
K
Ca
Sc
Ti
V
Cr
Mn
Fe
Co
Ni
1,55
1,13
1,89
1,60
1,43
2,36
1,97
1,64
1,46
1,34
1,27
1,30
1,26
1,25
1,24
Cu
Zn
Rb
Sr
Y
Zr
Nb
Mo
Tc
Ru
Rh
Pb
Ag
Cd
In
1,28
1,39
2,48
2,15
1,81
1,60
1,45
1,39
1,36
1,34
1,34
1,37
1,44
1,56
1,66
Cs
Ba
La
Hf
Ta
W
Re
Os
Ir
Pt
Au
Hg
Ti
Pb
Ce
2,68
2,21
1,87
1,59
1,46
1,40
1,37
1,35
1,33
1,38
1,44
1,60
1,71
1,75
1,83
Pr
Eu
Gd
Tb
Dy
Ho
Er
Tm
Yb
Lu
Th
Pa
U
Np
1,82
2,02
1,79
1,77
1,77
1,76
1,75
1,74
1,93
1,74
1,80
1,62
1,50
1,50
Неорганикалық заттарды қарастырғанда, иондық радиус ұғымын
Жалпы атомдық және иондық радиустер тұрақты
Оң зарядталған протондардың арасында аса үлкен
Кез келген элемент бірнеше изотоптан тұрады.
Металдардың алынуы: табиғатта бос күйінде активті
Кендерден металдар өндіру үшін алдымен оларды
Металлургия өнеркәсібінде кендерден металдар алу үшін
Пирометаллургия. Бұл әдіс бойынша кендерден металдар
Металдарды олардың оксидтерін көміртегі (ІІ) оксидімен
Металдар оксидтерін активтірек металдармен тотықсыздандыру арқылы
Сульфидтерді жағып, түзілген металл оксидтерін ары
Гидрометаллургиялық әдіс бойынша металлдың қосылысын қышқыл,
Электрометаллургия әдісі бойынша металл қосылыстарының балқымасын
Құймалардың құрамын зерттеуге физика-химиялық анализ қоданылады.
Құймалардың қасиеттерін зерттеуде, әсіресе, термиялық анализ
Енді балқығыштық диаграмасының бірнеше мысалдарын қарастырайық:
Диаграмманың екі нүктесі сұйық құймадан висмут
Құрамындағы металдар ерітінді түзетін жүйелердің балқығыштық
Комплекстік қосылыстарға кристаллагидраттар, амиактар, қос тұздар
Барлық комплекс қосылыстарын қамтитын толық анықтама
Комплекс құрылысы мен қасиеттерін Швейцария ғалымы
Комплекс қосылыстарының формулаларын жазғанда ішкі сфера
Негізгі комплекс түзушілерге Д.И.Менделеев периодтық системасының
Комплекс қосылысның сыртқы сферасында аниондар немесе
Комплекс қосылысының формуласын құрастыру үшін комплекс
Глоссарий
Атом – химиялық элементтің барлық химиялық
Молекула – заттардың қасиеті оның құрамына
Тотығу дәрежесі – атомның молекуладағы шартты
Иондық байланыс – электронды атомнан, ионнан
Изобаралар – ядро заряды әр түрлі
Ковалентті байланыс – екі атомға да
Оксид – екі элементтен біреуі оттек
Тұз – металл атомдарынан және қышқыл
Моль – құрамында Авагадро саны Nа
Химиялық элемент – ядро зарядтары бірдей
Валенттілік – атомның химиялық байланыстар түзу
Пайдаланған әдебиеттер
Смағұлов Дәулетхан . “Металография”
Исанбаева Ғабдолла .“Металдың мың қасиеті”
Дүйсеналиев.О. Металдардың құпиясы”
Химиялық элементтердің периодтық жүйесінің ашылу тарихы
Молекулалық орбитальдар әдісі
Бейорганикалық химия
Атом ядросының құрамы
Сутегі тектес атомдар
Белсенді оқыту әдістеріне сипаттама
Д. и. менделеев – ғылым алабы
Атомдық физика пәнін электрондық оқыту
Комплексті қосылыс
Заттың электромагниттік қасиетін кванттық механика Бор теориясы, Томсон моделі