Мектеп педагогикасы
Мазмұны
Кiрiспе
Жасөспiрiмдердi отбасы мен мектеп бiрлестiгiнде тәрбиелеудiң
теориялық негiздерi.
1.1. Жасөспiрiмдердi тәрбиелеу үрдiсiндегi отбасылық топтар.
2.2. Жасөспiрiмдердi мектепте тәрбиелеудiң педагогикалық-
психологиялық негiздерi.
II. Жасөспiрiмдердiң әлеуметтенуi - әлеуметтiк - педагогикалық
құбылыс ретiнде.
2.1. Жасөспiрiмдердi тәрбиелеу үрдiсiндегi әлеуметтiк педагогтың
қызметi.
2.2. Жасөспiрiмдердi тәрбиелеу үрдiсiндегi отбасы мен мектептiң
ынтымақтастығы.
Қорытынды
Пайдаланылған әдебиеттер тiзiмi
Кiрiспе
Зерттеу тақырыбының өзектiлiгi:
Жања ѓасырѓа аяќ басып отырѓан заманымызда ќоѓам
Дегенмен бүгінгі таңда ұлттық болмысымызға кереғар, келеңсіз құбылыстардың
Бұл міндетке халқымыздың ғасырлар бойғы ұрпақ өсірудегі ұлттық
Бұл мәселеге байланысты елбасымыз Н.Назарбаев: өзiнiң биылғы Қазақстан
Осыған байланысты бұл күндері жалпы білім беретін мектептердегі
Қазіргі кезде елдегі әлеуметтік қайшылықтардың асқынуы кәмелетке толмаған
Мектептер мен отбасы жағдайларында кейбір жасөспірімдердің талап –
Рухани жағынан кейбір жасөспірімдердің азуы және соның нәтижесінде
Екіншіден, жасөспірімге тән қасиет - өзіндік тәуелсіздік, дербестік,
Зерттеудiң объектiсi:
Жасөспiрiмдердi тәрбиелеу үрдiсiндегi мектеп пен отбасының бiрлескен әлеуметтiк-педагогикалық
Зерттеу пәнi:
Әлеуметтiк педагогтар арқылы жасөспiрiмдердi тәрбиелеу үрдiсiн қалыптастыра отырып,
Зерттеу мақсаты:
Қазiргi замандағы мектеп пен отбасы ынтымақтастығы нәтижесiнде жасөспiрiмдердi
Зерттеу болжамы:
егер мектеп пен отбасында жасөспiрiмдердi тәрбиелеу үрдiсiн қалптастыруда
Зерттеудiң мiндеттерi:
Жасөспiрiмдердi тәрбиелеудегi мектеп пен отбасының ынтымақтастығының теориялық негiздерiн
Жасөспiрiмдердi тәрбиелеу үрдiсiндегi мектеп пен отбасына байланысты әлеуметтiк-педагогикада
Мектептегi жасөспiрiмдердi тәрбиелеу жүйесiнiң әлеуметтiк педагогикалық моделiн жасау.
Зерттеу көздерi:
Қазақстан Республикасының Конституциясы, заңдары, қаулы-қарарлары, әдебиеттер, мектеп құжаттары,
Зерттеу әдiстерi:
Жасөспiрiмдерге қатысты мектеп пен отбасында жүргiзiлетiн тәрбиеге байланысты
Теориялық мәнділігі: Магистрлік диссертацияны зерттеу барысында жасөспiрiмдердi тәрбиелеу
Практикалық маңыздылығы: Жасөспiрiмдердi тәрбиелеу үрдiсiндег мектеп пен отбасы
Күтілетін нәтиже: Жасөспiрiмдердiң тәрбиелеу үрдiсiн дұрыс және нәтижелi
². Жасөспiрiмдердi отбасы мен мектеп бiрлестiгiнде тәрбиелеудiң
теориялық негiздерi.
Кез келген ғылым саласы нақты шынайылықтан бастау алады,
Әлеуметтiк-педагогика туралы айтатын болсақ – бiз оның
Ресейдегi әлеуметтiк-педагогиканың дамуы – ғылыми бiлiм ретiндегi және
Нәтижесiнде ертеде айтылғандай 1990 жылы әлеуметтiк педагогика сөзсiз
Бүгiнгi күнi эмпирикалық және теориялық бiлiмнiң жеткiлiктi жиналуына
Әлеуметтiк педагогиканың шетелдердегi даму тарихы.
Әлеуметтiк педагогика, педагогикадан салыстырмалы түрде жақын арада бөлiнiп
Негiзiнен педагогиканың тарихының тамыры тереңге кетедi, дербес ғылым
Осындай бейнемен әлеуметтiк педагогиканың дамуын екi кезеңге бөлiп
Бiрiншi – бастапқы кезең, ескi дәуiрден ΧV²² ғасырға
Екiншi кезең - ΧV²²- Χ²Χ ғ.ғ. - әлеуметтiк
ΧV²²² және Χ²Χ ғасырлар әлемдiк мәдениет тарихында
Χ²Χ ғасырдың соңында әлеуметтiк педагогика педагогикадан дербес ғылым
ΧΧ ғасырдың басында үшiншi кезең басталды – бұл
1844 жылы әлеуметтiк педагогика терминiне байланысты көптеген пiкiр
Бiрiншi бағытты жүзеге асырушылар; К.Магер, П.Наторп (20 жылдары),
Әлеуметтiк педагогиканың танымалы өкiлдерiнiң бiрi Пауль Наторп
П.Нартоптың ойын дамытуда осы бағыттың өкiлдерi, әлеуметтiк педагогиканы
Екiншi тәсiл А.Дистервеганың еңбегiнде көрсетiледi.(40-50 жылы Χ²Χ )
Герман Ноль (1874-1960) әлеуметтiк педагогтың мақсаты, отбасымен мектептiң
Гертруд Боймер, осы бағыттың өкiлдерiнiң бiрi болып табылады.
Қазiргi уақытта әлеуметтiк педагогиканың және әлеуметтiк жұмыстың кәсiби
Жасөспiрiмдердi тәрбиелеу үрдiсiндегi отбасылық топтар.
Отбасылық тәрбие дәстүрi ғасырлар бойы салынып келедi. Платонның
Өнегелi мнез-құлық, психикалық даму, тәрбие, қарым – қатынас,
Ата-ана баламен жиi қарым-қатынаста болса, баланы тануға мүмкiндiк
Отбасындағы еңбек тәрбиесi баланың болашақтағы өмiрлiк қызметiн айқындауға
Отбасының қызметі – отбасы мүшелерінің өмірлік және күнделікті
Халық санын көбейту – оған балалы болу және
Шаруашылық және тұрмыстық – отбасының өзінің жеке бау-бақшасының,
Тәрбиелік – ата-ананың өз балаларына рухани, саяси, отбасылық,
Қамқорлылық – отбасы мүшелелері бір-біріне және кәрілерге қамқорлық
Ұйымдастырушылық – отбасы мүшелері болып бос уақыттарын тиімді
Отбасы мүшелерінің өзінің қабілеттері мен талаптарын көркем өнерпаздыққа,
Отбасына ерекше рухани білімге айналдыратын қарым-қатынастар жүйесі туралы
1.2. Жасөспiрiмдердi мектепте тәрбиелеудiң педагогикалық-
психологиялық негiздерi.
Мектеп әлеуметтiк- педагогикалық ашық жүйе ретiнде.
Социумдағы адамгершiлiк қарым-қатынастың қалыптасуы - әлеуметтiк педагогикалық қызметтiң
Мектеп оқушылармен жұмыс жасауда, олардың тұлғааралық және топаралық
Мектеп өмiрiмен және барлық әлеуметтiк институттар мен отбасы,
Мектеп құрылымында жаңа тәрбиелеушiлер (мұғалiмдер) пайда бола бастайды.
Мектептiң көптеген варианты құрастырылған, оларға ең бастысы болып
Нақты бiлiм беру тапсырмалары мынадай мiндеттердi өзiне кiргiзедi:
Әлеуметтiк педагогтың жұмысының нәтижесi мектептегi балалардың шығармашылық рухының
Қоғамдық мектептердiң мынандай қасиеттерi бар: мектеп пен қауымның
Аумақтық әлеуметтiк педагогикалық қызымет көбiнесе ата-аналарға мектептен тыс
II. Жасөспiрiмдердiң әлеуметтенуi - әлеуметтiк - педагогикалық
құбылыс ретiнде.
Жасұрпақтың жан –жақты дамуын, олардың бойында қоғамдық талаптар
Әлеуметтену ұғымы ХIХ ғасырда енгiзiле бастады. Оны Ф.Г.Гидденсс
Бiрiншi көзқарас – субъект, объектiлi қарым-қатынасындағы көзқарас. Қоғам
Екiншi бағыты – адам қоғамда бейiмделушi. Бұл көзқарасты
Үшiншi көзқарас – субъект және субъект көзқарасы. Адам
Нақты қоғам жағыдайында – адамның бейiмделуi мен оқшаулануын
Баланың әлеуметтенуi - өте ұзақ және күрделi процесс.
Баланың әлеуметтенуiндегi ең маңызды институт – отбасы. Отбасы
Баланың әлеуметтенуi үшiн келесi бiр маңызды институт –
Мәдениет – бұл өзiне, адамзат жасаған материалдық және
Дiн - әлеуметтiк институт ретiнде күрделi қоғамдық құбылыс.
Баланың қоғамға әлеуметтенудiң негiзгi институттары арқылы кiру жолын
Бала
Баланың әлеуметтенудегi әр түрлi әлеуметтiк институттардың мәнi тарихи
Кеңес алдындағы кезеңде баланың құндылықтарының қалыптасуына немесе оның
Екiншi кезеңде бiлiм мен мәдениеттiң рөлi басым. Отбасы
Балалар мен жастардың коммунистiк идеалдарын қалыптастыру мен насихаттауды
Үшiншi Посткеңестiк кезеңде де баланың әлуметтенуiне байланысты бiлiмнiң
Егерде әлеуметтiк институттар өз қызметтерiн табысты орындаса, онда
Бiрақта бұл процесте баланың “өзiндiк” өзiнде немесе әлеуметтiк
Сонымен бiз әлеуметтiк педагогиканың пәнi мен объектiсiне ораламыз.
2.1. Жасөспiрiмдердi тәрбиелеу үрдiсiндегi әлеуметтiк педагогтың
қызметi.
Функция – бұл iс iрекет шеңберiндегi мiндеттердiң тағайындалуы
Бiлiмдiк – тәрбиелiк, балалар мен үлкендердiң iс әрекетi
Диагностикалық - әлеуметтiк ортаның, отбасының, баланың өмiрлiк әлеуметтiк
Ұйымдастырушылық – тәрбиелеу мен дамытуға арналған бағдарламаларды, жоспарларды
Коммуникативтi ұйымдастырушылық - әлеуметтiк педагогикалық жұмысқа аудандық тұрғындарды,
Қорғаушылық - әлеуметтiк педагогтың, тұлғаның құқығы мен мүддесiн
Әлеуметтiк компенсаторлық – нақты отбасындағы тұлғалық жағдайлардың әрекетiнен
Делдалдық – баланың қызығушылығына байланысты отбасы арасында бiлiм
Әлеуметтiк педагогтың мамандануына байланысты әлеуметтiк педагогтың қызметiн мадельдеу.
Мадельдеу (моделирование) – нақты болатын пәндерге, құбылыстарға немесе
Әлеуметтiк педагогтың алдына қойған тапсырмалары, аудандар мен нақты
Әлеуметтiк педагогикалық қызметтiң мәнi, тұлғаның әлеуметтiк – психологиялық
Жеке адамның қиындық пен дағдарыс жағдайындағы әлеуметтiк –
Көмектi қажет ететiн жеке адамның мәселелерiне, тәрбиелiк –
Тұлғаның әлеуметтiк iс әрекеттер тәсiлдерi арқылы педагогикалық басқару;
Топтық және жеке адамның шығармашылық талдауына әлеуметтiк –
Әлеуметтiк – педагогтың жұмыс iстеу орнына байланысты оның
Оқу мекемелерiндегi балалармен әлеуметтiк педагогикалық жұмыстың негiзгi бағыты:
Сол микроаймақтағы оқу мекемесiндегi мектеп жасындағы барлық балаларды
Оқушылардың қозғалысын бақылау ( басқа мектепке ауысу және
Бiлiм беру мекемелерiнен шығып қалған оқушыларды ескерту.
Бiлiм беру мекемелерiнiң рұқсатымен және мүмкiндiктерiн еске ала
Әлеуметтiк жайсыз отбасының педагогикалық есебi;
Ата-аналарының қамқорлығынсыз қалған балалар, аз қамтылған және толық
Оқушыларға тұлғалық қауiпсiздiк жағдайын жасау, олардың денмаулығы мен
Қаламен аудандағы жұмыспен қамту қызметiндегi мамандармен бiрлесiп оқушылармен
Әлеуметтiк қорғалмаған оқушылармен жасөспiрiмдердiң отбасына қажеттi көмектi көрсетуде
Жеке адамдармен әлеуметтiк-педагогикалық жұмыстың әдiсi мен технологиясы.
Жеке адамға әдiстемелiк диагностика.
Диагностикалық функция - әлеуметтiк педагогикалық қызметтiң негiзгiлерiнiң бiрi
Диагностика – зерттеу процесi немесе объект туралы толық
Диагностика әлеуметтiк технологияның маңызды компонентi болып табылады (
Типтiк технологияның алгоритiмдiк процедурасы мыналарды болжайды.
клиентпен танысу, тапсырмаларды қою, диагностиканың пәнiн бөлу және
көрсеткiштердi өлшеу және талдау.
әлеуметтiк диагноздың қойылуын және нәтижесi мен қорытындысын дайындаумен
Диагностиканың объектiснiң бiрi болып жеке адам саналады (бала,
тәрбие мен даму ерекшелiктерiнiң әлеуметтiк спецификалық сапасын көрсету.
әлеуметтiк жағдайдың дамуын нақтылау
адамды әртүрлi әлеуметтiк қарым – қатынастарға қоспай тұрып,
ранжирование клиенттiң диагностикалық ерекшелiктерiн суреттеу, жеке адамның “әлеуметтiк
Әлеуметтiк педагог құрайтын мiндеттi құжаттардың есебiне – қамқорлықтағылардың
Диагностикалық функцияны жүзеге асыру барысында әлеуметтiк педагог келесi
жалпы технологиялық талаптарды сақтау: диагностикалық құралдардың ең тиiмдiсiн
этикалық норманы сақтау.
қамқорлықтағы адамдардың құқығын қорғау; зерттеу барысында ерiктiлiк принципiн
Әлеуметтiк педагог сонымен қатар мамандардың қызметiне жүгiне отырып,
Әртүрлi адамдар диагностикалық мәлiметтердi әртүрлi мақсатпен қолдануы мүмкiн.
әлеуметтiк педагог – қамқордағылардың мәлiметтерi мен келесi жұмысқа;
аралас мамандар – комплекстiк немесе прфилдi диагноз қоюда,
қамқорлықтағы адамның - өзiн дамыту мақсатында мiнез-құлқының түзелуi
әлеуметтiк педагог диагностикалық қызметтiң нәтижесiн “жеке адамның мiнездеме
Осы тәрiздi жеке адамның мiнездемесiн – картасын дайындауда,
Бақылау – адамның қызметiне араласпай оның жүрiс –
Әңгiме - әлеуметтiк-педагогикалық жұмыста ауызша қарым-қатынас негiзiнде
Анкетирование(анкета жасау) – зерттеудегi адамдардан сұрақ арқылы,
Әлеуметтiк педагогиканың атқаратын функциялары.
Ең бастысы баланың, жасөспiрiмнiң отбасындағы, мектептегi жағыдайын, ауылдағы
Қиын жағдайға тап болған жасөспiрiмдерге көмек көрсету, яғни
Баланы қоршаған және оған ықпал ететiн әртүрлi әлеуметтiк
Әлеуметтiк педагогика жағымды жағымды iс-тәжiрибенi талдауға қорытуға, таратуға
Жасөспiрiмдермен жұмыс iстеу барысында әлеуметтiк педагог мына ұйымдармен
Әлеуметтiк педагог жасөспiрiмдердiң өзiн-өзi тәрбиелеуге өздiгiмен бiлiм алуға
Әлеуметтiк педагог оқушылармен жасөспiрiмдердiң проблемаларын шешетiн, олардың
Әлеуметтiк педагог – тәрбиелеудiң түрлi проблемаларын зерттеудi ұйымдастыру
Осы айтылғандармен әлеуметтiк педагогтың функциясын мынандай жүйемен қалыптастыруға
-тәрбиелiк
-әлеуметтiк құқықтық
-әлеуметтiк реабелитациялық
Тәрбиелiк функция – баланың қоршаған ортаға енуiн, әлеуметтену
Әлеуметтiк реабелитациялық функция – бұл мүгедек балалармен немесе
Әлеуметтiк құқықтық – бұл мемлекеттiң қамқорлығы, яғни балаға
Әлеуметтiк педагогтың оқушылармен жасөспiрiмдердi тәрбиелеу
үрдiсiндегi әдiснамалық негiздер.
Әлеуметтiк педагоггика жеке немесе бiр топ адамдардың әлеуметтiк
Адам тұлғасына осылайша мақсатты түрде әсер ету әлеуметтiк
Әлеуметтiк педагогика педагогика тарихына, салыстырмалы педагогикаға, жалпы педагогикаға
Мектепке дейiнгi педагогика
Мектеп педагогикасы
Кәсiби бiлiм беру педагогикасы
Жалпы мекемелер педагогикасы
Балалар және жасөспiрiмдер ұйымдарының педагогикасы
әскери педагогика
әлеуметтiк жұмыс педагогикасы
Әлеуметтiк педагогикадағы бiлiм беру әлеуметтану, тәрбиенiң әлеуметтенуiмен, педагогикалық
Қазiргi заманғы әлеуметтiк педагогиканың ерекшелiгi – оның гумандылық
Әлеуметтiк педагогиканың әдiстерi – тұлғаның өзiн-өзi жетiлдiруiне, өзiн-өзi
Әлеуметтiк орта – бiрiншiден, кең ұғымдағы әлеуметтiк болмыс
Әлеуметтiк тәрбие – көпқырлы ұғым. Бұл қоғамның болашақ
2.2. Жасөспiрiмдердi тәрбиелеу үрдiсiндегi отбасы мен мектептiң
ынтымақтастығы.
Қазiргi таңда әлеуметтiк педагогиканың теориясымен практикасы әлеуметтiк педагог
Өскелен ұрпақты тәрбиелеу мәселесiн бүгiнгi күнi ең өзектi
Адамның өзiн қоғамда тұлға ретiнде сезiну процесiн –
Әлеуметтiк адаптация (бейiмделу)- жеке адамның ортаға бейiмделуi –
Әлеуметтiк автономизация (оқшаулану) ортамен бiрге бола отырып өзiмен-өзi
Әлеуметтiк педагогтың мемлекеттiк қоғамдық ұйымдармен оқушылар арасындағы байланысты
Патриоттық тәрбие бойынша, жартылай жетiм балалар бойынша, әлеуметтiк
Әлеуметтiк педагогтың мiндеттерi:
Оқушылардың жеке психо-медициналық және педагогикалық ерекшелiктерiн зерттейдi.
Оқушының микроортасын, өмiр сүру жағдайларын зерттейдi.
Олардың қажеттiлiктерiмен қызығушылығын байқайды.
Қиындықтарымен проблемаларына, тәрбиедегi ауытқулар кезеңiнде тез арада әлеуметтiк
Әлеуметтiк - педагогикалық диагностика әдiстемесiн айқындайды.
Патронат бойынша тұрғын үй, зейнетақы беру, жетiм балалар
Сабақтан тыс уақытта оқушының физикалық және дарындылық таланттарын
Мемлекеттiк және қоғамдық ұйымдар мен балалар арасында қарым-қатынасты
Психолыгтармен, мұғалiмдермен, ата-аналармен немесе оларды ауыстыратын адамдармен бiрлесiп
Бiлiм беру үйымдарының бiлiм бағдарламаларын құрастыруға , бекiтуге,
Елiмiзде заман талабына орай, әлеуметтiк педагогты дайындау 1991
Қарағанды педагогикалық институты. 3. Қызылорда педагогикалық институты. Қазiргi
Әлеуметтiк педагогтың жұмысы өте ауқымды. Әлеуметтiк педагог негiзгi
1.Мектептегi жұмыс.
2.Мемлекеттiк, қоғамдық, қоғамдық емес жұмыстар.
3.Оқушының тұрғылықты жерiне байланысты жұмыстар.
Сондықтан бұл қызметке әлеуметтке бiлiмi бар маман болмаса
Жетiм балалар, жартылай жетiм балалар
Көп балалы отбасы
Көмекке өте зәру оқушылар
Тәртiбiнде ауытқуы бар балалар
Өскелең ұрпақты тәрбиелейтiн әлеуметтiк тәрбиенiң басты мақсаты ұрпақты
Қорытынды.
Қазiрiг кездегi жасөспірімдердің тәрбиесiнiң дұрыс қалыптасуына мектеп пен
Осы мәселенің мүмкүн боларлық шешу жолдары екінші тарауда
Өзінің эгоистік қызығушылықтарын бірінші орынға қойатын жасөспірімдерге мәжбүрлеу
Бірақ сонымен қатар рухани аспектілерді де мүлдем жоққа
Отбасында және мектепте оқыту және тәрбиелеу жұмыстары барысында
1.мектеп ұжымы жас ұрпақты адамгершілік тұрғыдан әлуметтендіру мәселесіне
2.өскелең ұрпақты тұлға ретінде қалыптастыру үшін олардың бойына
3.адамгершілік тәрбиесін тәрбиенің барлық түрлерімен кіріктіре жүргізудің басты
4.осы қарастырылып отырған мәселеден шығудың тиімді жолы алдын
5.оқушылармен ағартушылық жұмыстары бастауыш сыныптан бастап, оқу бітіргенге
6.мемлекет тарапынан педагогтарды әлеуметтік және экономикалық жағынан қатамасыз
7.мемлекет тарапынан өзіне - өзі көмектесуге арналған орталық
Сонымен қатар оқушы жастардың , жасөспірімдердің теріс қылық
Жас ұрпақтың адамгершілік тәрбиесіне , ұлттық болмысымызға тән
Қанаты жаңадан қатайып келе жатқан елiмiздiң болашағы жастар
Бәрін қорыта айтсақ, басқа да әлеуметтік институттар тәрізді,
Қолданылған әдебиеттер:
М.В.Шакурова “Методика и технология работы соцального педагога” Москва,
Н.Ә.Назарбаев. Ауылға айырықша назар аударылады. Ішкі және сыртқы
Керімов Л.К “Қиын жасөспірімдерді жеке – дара қайта
Джаманбалаева Ш.Е Социальные проблемы девиантного поведения. Автореферат.
17. Мудрик А.В Социальная педагогика М:
18. Галагузова Ю.Н и др . Социальная педагогика.
Джаманбалаева Ш.Е. Общество и подросток: социологический аспект девиантного
Первова И.Л. Асоциальное поведение детей и подростков.СПб: издателство
Аңламасова Г.А Мектеп оқушыларын адамгершілік негізінде тәрбиелеу.
Нұсқабаев О. Мектеп-жас ұрпақты әлеуметтендіру институты.
Асанов Ж.А. Оқушы оның дамуы және тәрбиесі. Алматы.1987ж
КерімовЛ.К. Қиын жасөспірімдерді жеке-дара қайта тәрбиелеу теориясы мен
Л.В.Мардахаев “Социальная педагогика” М.2005г.
Василькова Ю.В. “Социальная педагогика”
Василькова Т.А. “Социальная педагогика”
Азаров Ю.П. “Семейная педагогика” Москва 1993г.
31
Отбасы
Мәдениет
Дiн
Бiлiм беру
Қоғамдық ұйымдар
Участковый
РОВД
Аудандық балалар қоры және басқада қорлардың өкiлдерi.
Халықты әлеуметтiк қорғау комитетi
Қалалық жұмыспен қамту орталығы.
Сот
Әлеуметтiк педагог
Аудандық орталық больница
Прокуратура
Балалар поликлиникасы
Адвокаттар
(қорғаушылар)
коллегиясы
Әлеуметтiк қызмет көрсету орталығы
Аудандық наркологиялық диспансер
МЕКТЕП ПЕДАГОГИКАСЫ
Мектепте халық педагогикасы құндылықтары негізінде оқушыларды патриотизмге тәрбиелеу үрдісі
Педагогика ғылымының құрылымы
Педагогика тарихы курсының мазмұны
Жоғары мектеп педагогикасы
Халық педагогикасы негізінде балалар үйіндегі тәрбиеленушілердің тұлғасын қалыптастыру
Педагогика ғылымының салалары мен міндеттері
Педагогика ғылымының дамуы мен міндеттері
Балалар үйіндегі тәрбиеленушілердің тұлғасын қалыптастыру шарттары
Советтік педагогиканың қалыптасуы