Жалған ақша мен бағалы қағаздарды жасау, сақтау
МАЗМҰНЫ
Кіріспе................................................................................................................ 3
I ТАРАУ. Жалған ақша мен бағалы қағаздарды жасау, сақтау,
1.1 Жалған ақша мен бағалы қағаздарды жасау, сақтау, не
1.2 Жалған ақша мен бағалы қағаздарды жасау, сақтау, не
себептері мен қылмыстарға жол беретін жағдайлар......................................12
1.3 Жалған ақша мен бағалы қағаздарды жасаушы, сақтаушы, не
II ТАРАУ. Жалған ақша мен бағалы қағаздарды жасау, сақтау,
2.1 Жалған ақша мен бағалы қағаздарды жасау, сақтау, не
түрлері.................................................................................................................25
2.2 Қазақстан Республикасы Ұлттық банкі, оның құрылымдары, Қазақстан Республикасы
2.3 Жалған ақша мен бағалы қағаздарды жасағаны, сақтағаны,
не сатқаны үшін қылмыстық жауапкершілік..................................................44
Қорытынды.........................................................................................................72
Қолданылған әдебиеттер тізімі........................................................................76
КІРІСПЕ
Құқықтық мемлекетті құру және қоғамдық өмірде демократиялық бастамаларды жаңғырту
Елімізде 1993 жылы ақша реформасын жүргізу барысында ұлт мақтанышы,
Аталған қылмыстың қауіптілігін барлық уақытта да көпшілік мойындап келген.
Жалған ақшаны жасау, сақтау, не айналымға жіберуден елдің экономикалық
- тауар мен қызметке төленетін құнның өсуі, ал құнның
- шетел валютасымен салыстырғанда ұлттық ақша бірлігінің курсын төмендетеді;
- ұлттық ақша бірлігіндегі алтынның құны көтеріледі.
Жалған ақша мен бағалы қағаздарды сату мақсатында жасау, сақтау,
Іс-тәжірибеде жалған ақша бірліктері мен бағалы қағаздарды жасау, сақтау,
Аталған қылмыспен күресудің қиындығы сол, ол тікелей ғылыми-техникалық жетістіктермен,
Қай кезеңде болмасын жалған ақшалар мен бағалы қағаздарды жасау,
Дипломдық жұмысының басты мақсаты жалған ақша бірліктері мен бағалы
Дипломдық жұмыстың актуалдығы - аталған тақырыпта жалған ақша бірліктері
I ТАРАУ. ЖАЛҒАН АҚША МЕН БАҒАЛЫ ҚАҒАЗДАРДЫ ЖАСАУ, САҚТАУ,
1.1 Жалған ақша мен бағалы қағаздарды жасау, сақтау, не
Қылмыстылық мәселесінің тарихы адамзат цивилизациясынан бастау алады. Қылмыстылық ұғымы
Қылмыстылықты әлеуметтік құбылыс ретінде қарасақ, ол әлеуметтік қайшылықтардың нәтижесінде
Қылмыстық заң актісімен реттелетін қылмыстар қылмыстылықты құрайтын болғандықтан, ол
Криминологияда экономикалық қылмыстар деген ұғым кездеседі. Экономикалық қылмыс жаңа
Бу Свенсон экономикалық қылмысты экономикалық қылмыстар ұзаққа созылатын, жүйелі,
Ал, Тіленчиева Г.Д. экономикалық қылмыстарға төмендегі белгілерді жатқызады [25,356.]:
- олардың экономикалық-шаруашылық механизмдермен байланысты;
- қылмыспен қолсұғылатын экономикалық қатынас жүйесіндегі тұлғалар ғана қылмыстың
Аталған белгілер шынында да экономикалық қылмыстарды толық сипаттай алады.
Экономикалық қылмыстар заңды шаруашылық жүргізу қызметін бұзады. Қылмыскер өзіне
Дженаро Д.Д. мен Бетерс Э.: "Экономикалық қылмыстар - байлық
Ал, Дементьева Е.Е. диссертациялық жұмысында экономикалық қылмыстарға тән белгілерге
- материалдық игіліктерді тарату үшін (пайдакүнемдік) жасалынуы;
- жәбірленушілердің ұжымдылығы және белгісіз болуы;
- ұзақ, жүйелі;
- мемлекеттің, кәсіпкердің және жеке азаматтардың мүдделеріне шығындардың келуі.
Автор өз еңбегінде жәбірленуші мәселесін көтереді, шығын келген тұлғаларды
Жалған ақша мен бағалы қағаздарды жасау, сақтау, не сату
Жалған ақша мен бағалы қағаздарды жасау, сақтау, не сату
- банк жүйесінде жасалынатын қылмыстар;
- банк қызметі саласындағы қылмыстар.
И.А. Сербина: "Жалған ақшаны жасау, сақтау, не сату банктік
Ақша-несие, бағалы қағаздар рыногы саласының қазіргі таңдағы криминологиялық жағдайын
- аталған қылмыс санында біршама ғана ауытқулардың болуы;
- қылмыстың қоғамға елеулі дәрежеде қауіптілігі;
- қылмыстың ғылыми технологиялық жетістіктермен тығыз байланыстылығы;
- ақша-несие саласындағы қызметтерге ерекше әсер етуі;
- жоғары дәрежеде латенттік сипат алуы.
Қылмыстылық келесі негізгі үш көрсеткіштермен өлшенеді: жалпы жағдайы, құрылымы
Қылмыстылықтың жалпы жағдайы - бұл қылмыстардың және қылмыскерлердің сандық
Қылмыстылық құрылымы - қылмыс түрінің белгілі аймақта, уақыт аралығындағы
1 және 2-кестелерге сәйкес, экономикалық қылмыстар саласындағы ҚР ҚК
Жалған ақша бірліктері мен бағалы қағаздарды жасау, сақтау, не
Қылмыстылық динамикасы - белгілі уақыт аралығында қылмыстылық, оның негізгі
Жалпы ҚР аумағы бойынша өндірістегі жалған ақша мен бағалы
Жалған ақша бірліктері мен бағалы қағаздарды жасау, сақтау, не
Жалған ақша бірліктері мен бағалы қағаздарды жасау, сақтау, не
- қылмыстық, қылмыстық іс жүргізу нормативтік базасының жетілдірілмеуі, баяу
- қылмыстық әрекетерді ашуды ұйымдастыруда құқық қорғау қызметшілерінің біліктіліктерінің
- тергеу, жедел-іздестіру әрекеттерін жүргізуге материалдық-техникалық құралдардың жетіспеуі;
- құқық қорғау қызметкерлерінің экономикалық және физика-химия салаларындағы ілімдерді
- ақша-несие саласында қылмыскерлердің криминалды кәсібилігінің, ой-өрісінің дамуы және
Кесте 1 - Экономика саласында тіркелінген қылмыстар
Кесте 2 - Қылмыстық қудалау органдарының есебі бойынша жалған
1.2 Жалған ақша мен бағалы қағаздарды жасау, сақтау, не
Кез келген құбылыстың пайда болуын сипаттайтын жалпы категория "детерминация"
Себепті байланыс - детерминация туралы ілімнің негізгі түрі, ядросы.
Себептілік - детерминацияның ішкі мазмұны, мәні. Себепті байланысқа мыналар
60 жылдары криминология тек қылмыстылықтың күйі, жолдары мен құралдары
Ғалымдар қылмыстылықтың әмбебап себептерін анықтауға тырысқан. Түрлі жағдайларға қарамастан
Қылмыстылықтың себептері әлеуметтік әдебиеттерде екі бағытта түсіндіріледі: әлеуметтік және
Қылмыстылықтың себептері ұғымына қатысты түрлі көзқарастар бар. Бір ғалымдар
Ғылыми еңбектерде "қылмыстардың себептері" мен "қылмысқа жол беретін жағдайлар,
Қылмыстылық себептері мәселесін дұрыс, нақты шешудің жолы оны ғылыми
Құқық қорғау органдарына кадрлар даярлау мәселесі ертеден-ақ айтылып келе
Қылмыстардың өсуіне құқық қорғау органы қызметшілерінің тиісті дәрежеде құқықтық
Соңғы жылдардағы қылмыстық іс құжаттар мен статистикалық материалдарды талдап,
- өндірістің дамуына қарағанда тауар мен көрсетілетін қызмет құнының
- айналымда қолма-қол ақша мөлшерінің өсуі;
- номиналдық құны жоғары банкноттардың пайда болуы;
- қолма-қол емес есеп айырысудың жақсы дамымауы;
- елде шетел валютасының еркін айналымда болуы;
- ақша бірліктерінің жаңа үлгілерінің айналымға енуі;
- санаулы халықтың кірісі жоғары, ал елдің көпшілігінің кірістерінің
- кәсіпкерлік қызметпен айналысатын тұлғалардың көпшілігінің мүдделері қоғам мүддесіне
- ақша мен бағалы қағаздың қорғану белгілерімен халықтың хабардар
- сауда-саттық орындарының ұйымдастырылмаған нысанда кездесуі;
- тауарлар сату және қызмет көрсету рыногының жүйесізденуімен қолма-қол
- ҚР аумағында көшірме құралдарын сырттан енгізудің бақылаусыз болуы;
- қылмыспен күресу, оны ашу мақсатында жедел-іздестіру шараларын, тергеу
- көп халықтың экономика саласында білімдерінің болмауы, мәмілелер және
- қоғамдық тәртіп сақшыларының құқықбұзушылықтың алдын алуда белсенділік танытпауы;
Техникалық шараларға байланысты жалған ақша бірліктері мен бағалы қағаздарды
-ақшалар мен бағалы қағаздарды тексеретін детекторларды қаражатпен байланысты ұйымдардың
-шынайы ақша бірліктері мен бағалы қағаздардың көшірмесін көшірме-көбейткіш техникалардың
-ақшалар мен бағалы қағаздардың көшірмесін жасаудан қорғайтын көшірме құралдарының
-ақша бірліктері мен бағалы қағаздардың шынайы екендігін тестілейтін техникалық
- полиграфиялық техника мен технологияның дамуы;
- ақша бірліктері мен бағалы қағаздардың жеткілікті дәрежеде қорғалынбауы;
Жалған ақша бірліктері мен бағалы қағаздарды жасау, сақтау, не
- ақша бірліктері мен бағалы қағаздар жөніндегі нормативтік актілердің
- бағалы қағаздар жөнінде әлемде бірыңғай түсініктердің болмауынан ҚР-ғы
- жалған ақша бірліктері мен бағалы қағаздарды жасау, сақтау,
- қылмыстық құқықтық маңызы бар ұғымдарға толық түсініктердің берілмеуі;
- қылмыстық әрекеттерді саралау мәселелерінің туындауы. Қылмыстардың пайда болуы
Мемлекеттердің бейбіт келісімге келе алмауы да қылмысқа терең жол
Жалған ақша бірліктері мен бағалы қағаздарды жасау, сақтау, не
Жалған ақша бірліктері мен бағалы қағаздарды жасауға мынадай кемшіліктер
-өндірістік-технологиялық прогрестің нәтижесінде өндірісте қолданылатын құралдардың, объектілердің көптілігінен жалған
- жалған ақша мен бағалы қағазды жасау үшін қажетті
- өндірістік және өндірістік емес салаларда, сондай-ақ азаматтардың иелігіне
- ақша бірліктері мен бағалы қағаздарды жасаудың технологиясы туралы
- жалған ақша даярлаушылардың кәсібилігінің артуы, жалған құжатты даярлау
- бұрын арнайы ресми құжаттар даярлайтын типографияларда қызмет еткен,
- ақша бірліктері және бағалы қағаздар даярлайтын типографияларда қызмет
- уәкілетті және құқық қорғау органдарының жалған ақша мен
- жалған ақша бірліктері мен бағалы қағаздарды жасау фактісін
- жалған ақшаны жасау фактісін анықтау барысында жалған ақша
- сараптамашылардың жалған ақша бірліктері мен бағалы қағаздарды жасаудың
- жалған ақша бірліктерін жасаушылар, немесе оның әдістері туралы
- қылмыстық атқару мекемелерінің кәсіби қылмыскерлердің жалған ақша мен
Ал, жалған ақша бірліктері мен бағалы қағаздарды сақтауға төмендегідей
- жалған ақша бірліктері мен бағалы қағаздарды сақтау орындарын
- жалған ақша бірліктері мен бағалы қағаздардың сақталуын анықтауда
- жалған ақша бірліктері мен бағалы қағаздарды сақтау фактілерін
- азаматтардың меншігіне, ар-намысына байланысты конституциялық құқықтарын сақтай отырып,
Сонымен қатар, жалған ақша бірліктері мен бағалы қағаздарды айналымға
- басқа елдерде айналымда жүретін өз төлем құрал-ақшасы мен
- шетелде даярланған ақша мен бағалы қағаздардың ҚР аумағына
- жалған ақша мен бағалы қағазды жасау орнынан қашық
- жалған ақша бірліктері мен бағалы қағаздарды айналымға жіберген
- ұйымдастырылмаған сауда-саттық орындарының жалған ақша мен бағалы қағазды
Әсіресе, жалған ақшалардың айналымда жүруінің себептерін анықтауда ақша айырбастау
- валюталық кассирлердің төмен деңгейдегі кәсіби дайындығының болуы;
- тиісті операцияларды бекітетін және құжаттарды қабылдайтын тұлғалардың құжат
- бақылау-ревизиялық қызметтінің жеткіліксіздігі;
- айырбастау орындарында, кассаларда құжаттың шынайылылығын тексеретін жоғары сапалы
Сонымен, жалған ақша бірліктері мен бағалы қағаздарды жасау, сақтау,
Жалған ақша бірліктері мен бағалы қағаздарды жасау, сақтау, не
Жалған ақша бірліктері мен бағалы қағаздарды жасау, сақтау, не
1.3 Жалған ақша мен бағалы қағаздарды жасаушы, сақтаушы,
Қылмыскер тұлғасы - бұл ең алдымен қылмыс субъектісінің тұлғасы.
Қылмыскер тұлғасымен толық танысу үшін қылмыс субъектісінің қылмыстық құқықтық
Қылмыскерді екі бағытта түсінуге болады: бірі - адамның белгілі
Криминологияда қылмыскер тұлғасы келесі белгілермен сипатталады:
1) әлеуметтік-демографиялық;
2) табиғи-психологиялық (әлеуметтік және антиәлеуметтік бағыты, құндылықтарды жобалаудың
3) әлеуметтік жүріс-тұрыс (әлеуметтік топпен арақатынасы -өндірістік үжыммен,
Ведерников Н.Т. тұлғаға тән қасиеттерді екіге бөледі: а) тұлғаны
Адамның жасы, жынысы, отбасы және тұрмыстық жағдайы, мамандығы сияқты
Қылмыскер тұлғасына қылмыстық құқықтық сипаттама қылмыстық құқықтық категорияларға негізделеді.
Сонымен, қылмыскер тұлғасы дегеніміз қылмыс жасаған тұлғаның әлеуметтік маңызды,
Қылмыскер тұлғасы - жалған ақша бірліктері мен бағалы қағаздарды
Жалған ақша бірліктері мен бағалы қағаздарды жасау тарихында қалған
Барановтың ақшадағы сулы белгі құпиясын ашқандығы туралы оқиға қызық.
Егер де Ресей ақша реформасы дер кезінде жүргізілмегенде, бүгінгі
Иванов И.И., Фрунзелік Далдолов, Бурда сынды кәсіби ақша жасаушылар
Ал Боярский болса, ұсақтан бастап 5000 номиналды купюрге дейінгі
Бүгінгі техникалық прогрестің нәтижесінде жалған құжат даярлаудың әдісі әлдеқайда
Жалған ақша бірліктері мен бағалы қағаздарды сақтаушы ақылдылық, айлакерлік,
Жалған ақша бірліктері мен бағалы қағаздарды сатушыларға тән негізгі
Жалған ақша бірліктері мен бағалы қағаздарды жасаушы сақтаушы, не
Жалған ақша бірліктері мен бағалы қағаздарды жасаушы, сақтаушы, не
1 Жалған ақша мен бағалы қағазды жасау, сақтау, не
1998 жылы қылмыс жасап, жауапқа тартылғандардың - 13,2%, ал
Жалған ақша бірліктері мен бағалы қағаздарды жасау, сақтау, не
Кесте 5-тен аталған қылмыстарды тек жасөпірімдердің жасауы кемде-кем екенін
2 1999 жылы жауапқа тартылған қылмыскерлердің 20 мен 29
3 Жоғары білімі бар, не аяқталмаған жоғары білімді жауапқа
4 Өндірістегі іс материалдарында қаралған істердің басым көпшілігінде жалған
5 Жалған ақша бірліктері мен бағалы қағаздарды жасау, сақтау,
6 Берілген көрсеткіштерден 1998 жылы 121 тұлғаның 28-і (23,1%),
7 Жалған ақша бірліктері мен бағалы қағаздарды жасаушы, сақтаушы,
Жалпы орта есеппен алғанда жалған ақша бірліктері мен бағалы
Қылмыскер тұлғасын зерттеуде оларды типтерге бөлудің де орны ерекше.
1) жеке ниетне байланысты (пайдакүнем, күштейтін кекшіл, көре алмайтын
2)ситуацияларға байланысты (криминогенді кездейсоқ типтер т.б.)
3)әлеуметтік бағытына байланысты (кәсіпқой үйренішті, тұрақсыз ұқыпсыз типтер т.б.)
Пайдакүнем-тұрақты типтегі жалған ақша мен бағалы қағазды жасаушы, сақтаушы,
Пайдакүнем-тұрақсыз типтегі жалған ақша бірлігі мен бағалы қағазды жасаушы,
Пайдакүнем-ситуациялық типтегі қылмыскерлерге жалған ақша бірліктері мен бағалы қағаздарды
Кекшіл типтегі жалған ақша мен бағалы қағазды жасаушы, сақтаушы,
Саяси қылмыскерлер жалған ақша мен бағалы қағазды жасау, сақтау,
Жалған ақша бірліктері мен бағалы қағаздарды жасау, сақтау, не
Кесте 4- Жалған ақша бірліктері мен бағалы қағаздарды жасау,
Кесте 5- ҚР ҚК 206-бабындағы қылмыстардың топтасып, мас күйінде
Кесте 6- ҚР ҚК 206-бабы бойынша қылмысты қайталап жасаған
II ТАРАУ. ЖАЛҒАН АҚША МЕН БАҒАЛЫ ҚАҒАЗДАРДЫ ЖАСАУ, САҚТАУ,
2.1 Жалған ақша мен бағалы қағаздарды жасау, сақтау, не
Қылмыстылықпен күрес - қоғамда қалыптасып жатқан құбылыстармен тығыз байланысты
Қылмыстардың алдын алу мәселесі - криминологияның басты элементі. А.Э.
Қылмыстардың алдын алу мәселесі жөнінде Одақ кезінде алғашқы болып
Енді 70 жылдардағы ғылымдар бұл терминдерді түрлі мағыналас ұғымдар
Бұл ұғымдар шын мәнінде аралас ұғымдар, профилактика ұғымы екі
Отандық ғалым Қайыржанов Е.І., "қылмыстың алдын алу" мен "қылмыстың
Жалған ақша бірліктері мен бағалы қағаздарды жасау, сақтау, не
- айналымда ақшаның девальвациялануына жол бермеу;
- айналымда қолма-қол, не қолма-қол емес ақша мөлшерінің сәйкестендірілуі;
- ақшаны айырбастау ұйымдарының қызметтерін бақылауды ұйымдастыру;
- ақша бірліктері мен бағалы қағаздың қорғану белгілерімен халықты
- ҚР аймағындағы ақша айналымына шетел валютасының кіруі, не
- жалған ақша бірліктері ме бағалы қағаздарды жасау, сақтау,
- ақша бірліктері мен бағалы қағаздарды шығаратын полиграфияларда бақылауды
- ақша мен бағалы қағазды шығаратын баспада қызмет еткен
- бағалы қағаз нарығын ҚР аумағында дамытуды халықаралық аренаға
- бағалы қағаз нарығының жетістіктерін халыққа таныту үшін брокерлік,
- бағалы қағаз иелерін бағалы қағаз куәландыратын мүліктік құқықтармен
- бағалы қағаздың барлық түрлерін (мемлекеттік және мемлекеттік емес)
- эмитенттің бағалы қағазды ұстаушыға бағалы қағаз куәландыратын мүліктік
- бағалы қағаздың жалған еместігін тексеретін арнайы құрал -детекторды
- сотталушының жазаны өтеуін уәкілетті органдардың бақылап отыруы;
- құқық қорғау органдарының қылмысты ашудағы және алдын алудағы
- жоғары оқу орындарының оқу бағдарламаларына "Жалған ақша бірліктері
Бағалы қағаздарды сатып алғанда, не айналымға жіберген кезде келесі
- алдыменен эмитент туралы кеңірек мәліметтер алу;
- мемлекеттік емес бағалы қағаздардың мемлекеттік тіркеуден өткен екендігіне
- жарнамаларға толық сене бермеу;
- бағалы қағаздарды сатушының меншік иесі, не бағалы қағаздың
- бағалы қағаздарды сату-сатып алу шартын жазбаша нысанда рәсімдей
- кірісі орта рыноктың құнынан бірнеше еселеп кіріс беруді
- барлық құжатттарды бір қоржында ұстамай, түрлі бағалы қағаздарға
Бағалы қағазды сатып алуда толық сенімді болу үшін келесі
- сату-сатып алу шартын жасап, тараптардың қолымен бірге нотариалды
- акционерлерді тіркегенде жаңа иеленушіні енгізу туралы талаптан тұратын
- бағалы қағазбен операцияларға тиісті салықты төлеп, қаржы рыногының
- реестр ұстаушыға өз құқығыңызды куәландыратын құжатты беруін сұрап
Акцияны иемдену үшін депозиттерге жүгінген тиімді. Тек депозиторшы ғана
Интерпол 1924 жылдан бастап бүкіл дүниежүзінің банкілері мен сақтандыру
АҚШ құпия қызметі жалған банкноттардағы кемшіліктер жөнінде айтылатын арнайы
Жалған ақша бірліктері мен бағалы қағаздарды жасауда хабарланған қорғану
Бірнеше елдердің түрлі-түсті көшірме құралдарын құрастырушылар қылмыстардың алдын алудың
Қылмыспен күресті жылдамдату үшін қылмыстың алдын алудың құқықтық шараларын
- ақша бірліктері мен бағалы қағаздардың айналымына байланысты азаматық
- зерттеліп отырған қылмысқа байланысты қылмыстық құқықтық актілерді жетілдіру;
- жалған ақша бірліктері мен бағалы қағаздарды жасау, сақтау,
Бағалы қағаз рыногы қаржылық рыноктың құрамдас бөлігі ретінде өндірісті
- барлық бағалы қағаз жөніндегі ережелерден тұратын заңдар (ҚР
- бағалы қағаздар жөнінде халықаралық Конвенциялар;
- бағалы қағаздың қалпы, мәртебесі туралы нормативтік актілер (меншік
- жеке құқықтық қатынастар негізінде жатқан және локальды әсер
Жалған ақша бірліктері мен бағалы қағаздарды сату мақсатында жасау,
Ресейде полиграфиялық кәсіпорынды ашу, оның қызмет тәртібі мен полиграфиялық
Пайдакүнемдікпен жасалынатын қылмыстарға қарсы күресте қылмыс жасаудың "қаржы жағынан"
Техникалық шаралар. Жалған ақшамен күресудің ғасырлар бойындағы тәжірибесінен ақша
Францияда фото көшірмеден рефлекторлы қорғану жүйесі қолданылады. Мұнда айна
Әсіресе, банкноттар мен бағалы қағаздарды басып шығаруға мүмкін болмайтын
Қазіргі кезде жалған бағалы қағаздарды, банкноттарды шығарушы мен оны
Валиев С.Х. өз еңбегінде бағалы қағаздар мен ақша бірліктерін
- қарапайым құрал жабдықтарды, техниканы қолданып;
- арнайы технологиялық құрылғылардың көмегімен жасаған.
Эмитент үшін бағалы қағаздарды қарапайым құрал-жабдықтармен дайындау тиімсіз, себебі
Офсетті баспада қажетті бояуларды басылу процесі басталғанға дейін қосып,
Ғалым өз еңбегінде атақты фирмалармен ойластырылған бағалы қағаздарды көшірмеден
- бағалы қағаздың сурет бейнесі таза графиктік болуы. Бұл
- графиктік бейнені қолдану. Графиктік бейнені көшіргенде түпнұсқадағы
- құжат бейнесінің жоғары сапалы штрихтардан түруы. Бұл жүқа
- бағалы қағаз бейнелерін екі, кейде үш гильоширлі тор
- бағалы қағаздың технологиясын сақтау. Құжаттың "жасырын белгілері" тез
-қорғанудың кең тараған әдісі - биіктігі 0,2-0,3 мм-дегі қоршаудың
- арнайы ашық жерлер қалдыруы. Бұл белгіні компьютерлі моделдеу
- үрділі голограмманы қолдану.
Эмитенттердің арасында керемет су белгісін (филиграндар), физикалық және химиялық
Көп мекемелер бір баспаға бағалы қағаз басып шығаруға тапсырыс
Мықты қорғану әдістерін қолдансақ та, бұл жеткіліксіз. Сапалы етіп
Соңғы уақытта айналымда ерекше әдіспен даярланған жалған бағалы қағаздар
Түрлі баспалардың өз арсеналдарында барлық бағалы қағаздарды шығарған кезде
Жалған бағалы қағаздардың айналымда жүру мүмкіндігінен айыру мақсатында құжатты
- әрбір тапсырыс беруші бағалы қағазды жеке-жеке рәсімдеу (шрифт,
- көшірмесін жасаудан жоғары дәрежеде қорғалған бағалы қағазды рәсімдеу;
- сақтану белгілері бар, 702 г/квм салмақтағы қағазда басу;
- бағалы қағаздың бланкісінде міндетті түрде бағалы қағаздың нөмірін,
- бағалы қағазды шығарған ұйым туралы мәліметтердің болуы. Қосымша
- түпнұсқаның арнайы айыру белгілері, криминалистік басу әдістері тек
- қарапайым ультракүлгін сәуле мен магнитті әдіспен және магниттік
Жалған ақша бірліктері мен бағалы қағаздардың бояулары жайылмас үшін
Банкноттардың шын екендігін анықтайтын арнайы құрал-жабдықтар бар. Біріншісі -
- қағаздың фактурасы анық көрінеді - шынайы мақта -
- қағаздағы талшықтар (көшірмеден айыру үшін);
- баспаның типі (баспада немесе лазерлі принтерде);
- банкноттың шартты орындарында микробаспалардың бар, жоғымен де анықталады.
Екіншісі - барлық бөлімшелерде кездесетін ультракүлгін сәуле лампы. Ақшадағы
Отандық ұлттық валюта. Қазақ теңгесін алатын болсақ, теңге Германияда
Американдық банкноттар. Американдық банкноттың негізгі ерекшелігі сол, оның әрбір
АҚШ Қаржы Министрі ақпарат орталығының мәлімдемесі бойынша 1995 жылы
1996 жылы жаңа купюрлер енгеннен бері 100$ доллар жалған
АҚШ долларының келесі айыру белгілерін есте сақтаған жөн:
Портреттің детальдарын қолдан жасаудың қиындығы. Оны ортасынан сәл жылжытқан
Қорғаныс сызығы портреттің оң қатпалында тігінен тұр, банкноттың ортасынан
Федеральды резервтегі жүйе - ФРС жаңа универсальды мөр. Сол
Микробаспа - банкнот шетіндегі майда шрифті сөздерді басып шығару.
Жіңішкі концентрлі сызықты баспа әдісімен жасау. Оны бұрмалап дайындау
Құжаттың құбылмалы рең беруі. Даярлауда типографиялық бояу қолданылған. Егер
Зерттелініп отырған қылмысқа криминологиялық талдау жасай отырып, жалған ақша
- жалпы;
- арнайы криминологиялық.
Жалған ақша бірліктері мен бағалы қағаздарды жасау, сақтау, не
Жалған ақша бірліктері мен бағалы қағаздары жасау, сақтау, не
Банкноттар мен бағалы қағаздардың қорғану белгілерін дамыту, мықты мамандар
Сонымен, жалған ақша бірліктері мен бағалы қағаздардың жасалу, сақталу,
2.2 Қазақстан Республикасы Ұлттық банкі, оның құрылымдары, Қазақстан Республикасы
ҚР Ұлттық банкі - ҚР Президентінің алдында есеп беретін,
ҚР Ұлттық банкі - вертикалды бағыныштылықтағы бірыңғай орталықтанған құрылым.
Сонымен қатар, Ұлттық банкке мына міндеттер жүктеледі:
- ақша айналымы, несие, банктер және оның клиенттері арасында
- ақша, несие және банктік жүйенің тұрақты қызмет етуін
- банктік қызметтерді реттейтін және оларды бақылайтын нормативтік актілерді
ҚР Ұлттық банкі өзіне жүктелген міндеттерді жүзеге асыруда келесі
- ҚР мемлекеттік ақша-несие саясатын жүргізу;
- ҚР аумағында банкноттар мен монеталарды эмиссиялау;
- банктердің функцияларын жүзеге асыру;
- банктердің, қаржы кеңестерінің және Үкімет агенттерінің және өзара
- банктерді бақылау;
- ҚР валюталық реттеуді және валюталық бақылауды жүзеге асыру;
- ҚР Ұлттық банкінің алтын валюталық активтерін басқару;
- ҚР Ұлттық банкінің бөлімшелерінде эмиссиялық және кассалық операциялар
ҚР Ұлттық банкі жалған банкноттар, не монеталарды жасау жөніндегі
Нақты ақшаларды қабылдау, сақтау, не беру үшін Ұлттық банктің
Ұлттық банктің бөлімшелері айналымға жіберілетін ұлттық банкнот пен монеталардың
- басқа дақ, жазба, із, бояу сіңген, алғашқы кейпі
- егер де белгілі бөлігі бір-біріне сай келіп,
- күйген, жанған, тозған;
- қорғану белгісі құртылған.
Төленуге қабылданатын монета - толық көлемі мен белгілері зақымданғанына
- тесілген, бүгілген, кесілген, сынған;
- қышқылға күйген, қандай да металға күйген;
- жоғары температурада балқыған;
- алғашқы бояуы кеткен, аверс пен резерві бойынша номиналдарын
Тозғанына қарай төленуге жататын монеталарды екіге бөледі:
- айналымға жарамды;
- ақауы бар.
Жарамды банкнот:
- оралып, бүйіп-түйілген эмиссиялық банкнот;
- пайдаланудан шыққан.
Төлем құралы бола алмайтын банкнот пен монета - төленуге
Бракқа шыққан (жарамсыз) - жанама ақауы бар монета, банкнот.
Заңды төлем құралы күшінен айырылған банкнот пен монета -
Қолдан жасалынған (переделанный) банкнот - пайда табу мақсатында заңсыз
Эмиссиялық операциялар резервтік қорлар мен айналым кассаларында жүзеге асырылады.
Ұлттық банк бөлімше бастығы мен орталық аппаратттың арнайы уәкілетті
Резервтік қорды ұстап түру үшін қажет нақты ақшалардың сомасын
Айналым кассасына резервті қордан нақты ақшаларды алу үшін Ұлттық
Ұлттық банк аппаратының арнайы уәкілетті бөлімшесі Ұлттық банктің әрбір
Кассалық операциялар дегеніміз құндылықтарды қабылдау, қайта есептеу, ұсақтау, айырбастау,
Ұлттық банкінің бөлімшелері нақты ақшамен кассалық операцияларды жүргізеді. Нақты
- кіріс;
- шығыс;
- кіріс және шығыс;
- айыру (ұсақтау);
- қайта есептеу.
Сеніп тапсырылған нақты ақшалардың сақталынуына материалдық жауапкершілік кассалық қызметшілерге,
Жоғарыда аталған операциялар аса сақтылықпен жүзеге асырылады. Ұлттық банк
Күмәнді банкнот пен монеталардың соммасы сараптама нәтижесін алғанша теңге
Ұлттық банктің кассасы төлемге жарамсыз банкноттар, жетпеген, не артылған
Криминалистік сараптаманың нәтижесінде банкнот пен монета шынайы деп танылса,
Ұлттық банк нақты ақша мен құндылықтарды сақтау әрекетін де
Резервті қорда, айналым кассадағы банкнот, монета және басқа монеталарға
Жоғарыда біздер ҚР Ұлттық банкінің бөлімшелерінде эмиссиялық-кассалық операциялар мен
Кассалық операцияларды Қазақстан Республикасында екінші дәрежедегі банктер және банктік
Екінші дәрежедегі банктер және кейбір банктік операцияларды атқаратын ұйымдарда
Бұл операцияларды жүзеге асыру барысында күмәнді ақшалар анықталған жағдайда
Бухгалтер-кассир арыздың дұрыс толтырылуын тексеріп, баланстан тыс кіріс ордерді
Ал, жалған шетел валютасындағы банкноттар (төлем құжаты) клиентке қайтарылмайды,
ҚР Ұлттық банкіне ұлттық банкноттар мен монеталарды шығару жүктелінген.
өз уәкілеттілігі шегінде экономикада инфляциялық процестердің дамуына жол бермеу,
қолма-қол емес есеп айырысуды жамыту;
банктік қызметтердің заңдылығын қатал сақтау, оларды бақылау;
ақша мен банк жүйесіндегі бағалы қағаздардың қорғану белгілерін дамыту;
қабылдау процесінде ақшалардың, өздері эмиссиялаған бағалы қағаздардың шынайылығын тексеретін
аталған қылмыспен күресте құқық қорғау органдарымен тікелей байланыста болу.
ҚР Президентінің "Қаржы рыногын мемлекеттік реттеудің бірыңғай жүйесін ұйымдастыруға
1 Қаржы рыногы мен қаржылық ұйымдардың қаржылық тұрақтылығын
2 тұтынушы мүдделерін қаржы қызметтерімен жеткілікті дәрежеде қамтамасыз
3 қаржы рыногында адал бәсекелестікті қолдаудағы қаржылық ұйымдардың қызметтеріне
Аталған мақсаттарға жету үшін уәкілетті органға төмендегідей міндеттер жүктелінеді:
1 Қаржылық ұйымдардың қызметтері үлгілерін жасау, қаржылық ұйымдарды коорпоративті
2 қаржы жүйесінің тұрақтылығын сақтау мақсатында қаржы рыногы
3 қаржы рыногы саласын бақылау ресурсын құру;
4 соңғы технологияларды игеру, түтынушыларға қаржылық ұйымдардың қызметтері жөнінде
Бағалы қағаздар рыногы субъектілерінің қызметтерін реттеу және бақылау мақсатында
1 Бағалы қағаздар рыногының қаржылық активтерін тану;
2 мемлекеттік емес эмиссияланған бағалы қағаздарды мемлекеттік тіркеу, акциялар
3 бағалы қағаздарды, жанама бағалы қағаздарды шығару, тарату,
4 бағалы қағаздар мен жанама бағалы қағаздарды шығаруды мемлекеттік
5 бағалы қағаздар рыногындағы кәсіпқой қатысушылар мамандарын оқытуды
6 бағалы қағаздар рыногындағы жұмыстарға мамандар дайындауға рұқсат
7 бағалы қағаздар нарығында жұмыс істейтін тұлғаларды аттестациялаудың шарттары
8 бағалы қағаздар мен жанама бағалы қағаздарды тоқтату,
9 бағалы қағаздарды мемелекеттік тіркеу, бағалы қағаздар рыногында
10 бағалы қағаздар рыногында кәсіби қызмет етудің шарттары
11 зейнетақы активтерін инвестициялық басқаратын ұйымдар мен институтты инвестордың
12 бағалы қағаздарды сатуды ұйымдастыру және өзін-өзі реттейтін
13 инсайдерлік ақпараттарды немесе қызметтік, коммерциялық, банктік ақпараттарды
14 инвестициялық қорларды құру және ҚР заңдарына сәйкес
Қазақстан Республикасы аумағында бағалы қағазды сәйкестендіру бірыңғай жүйеге негізделген.
Уәкілетті орган мемлекеттік емес бағалы қағазды реестрлік тіркеуден өткізеді.
ҚР қаржы рыногы мен қаржылық ұйымдарды бақылау және реттеу
Бағалы қағаз рыногындағы эмитент, қор биржасы, биржадан тыс қорлар,
Уәкілетті орган эмитент бағалы қағазды тіркеу үшін сол бағалы
Бағалы қағаздар арнайы рұқсаты бар баспада жасалынады, ол ҚР
Жоғарыда айтылған бағалы қағаз рыногын реттеудегі қаржылық бақылау органдарының
- ҚР аумағында мемлекеттік емес бағалы қағаздармен қатар мемлекеттік
- алғашқы және қайталама рынокта мемлекеттік тіркеуден өтпеген бағалы
- бағалы қағаздың алғашқы рыногында эмитент пен кәсіби
- бағалы қағаз нарығында қор биржаларының биржадан тыс бағалы
- жалған бағалы қағаздардан қорғану белгілерін дамыту қызметін қолға
- ҚР аумағында бағалы қағаздардың тізімін халықаралық деңгейде анықтау,
- құқық қорғау органдары, халықаралық ұйымдармен бағалы қағаз рыногындағы
1997ж. 4 қарашадағы ҚР бағалы қағаздар жөніндегі Ұлттық Комиссиясы
2.3 Жалған ақша мен бағалы қағаздарды жасағаны, сақтағаны,
Қылмыспен күресте қылмыстық жауапкершілікті нығайту үшін қылмыстық құқықтық институттарды
Қылмыс объектісі - бұл қылмыс құрамының міндетті элементі, "объектісіз"
Кеңес уақытында қылмыс объектісінің жүйесі нақты қалыптастырылып болды, деп
Тікелей объектіні кейде нақты мүлік, мысалы, зат, ақша, жануарлар
Бұл мәселе жөнінде профессор Қайыржанов Е.И.: "Қоғамдық қатынастар" деген
Бұл сұрақты шешу үшін профессор Қайыржанов Е.І. қылмыс объектісін
Мүдде - қоғамдық қатынастың нақты бейнесі, ол құқықтық нысанда
Заң теориясында формальды түрде қылмыс объектісі ретінде құқық нормасын
Қылмыстық заң қоғам мүшелерін қылмыстық қолсұғушылықтан қорғайды. Оның міндеті:
Ал, Кудрявцев В.Н. қылмыс объектісін мына кешен құрайды дейді:
Жалған ақша бірліктері мен бағалы қағаздарды жасау, сақтау, не
"Қаржы жүйесі","несие жүйесі" мен "ақша жүйесі" ұғымдары күрделі түсініктер,
Несие жүйесі деп ссудалық капитал нарығына қызмет ететін, ақша
Жоғарыда келтірілген пікірлерден соң, біз ақша жүйесін қаржы-несие жүйесінің
Қылмыс затын анықтаудың қылмысты саралауда орны зор. Қылмыс заты
Трайнин А.Н.:"Қылмыс заты - қылмысқа қатысты қылмыс жасалынатын мүлік.
ҚР ҚК 206-бабына сәйкес, жалған ақша бірліктері мен бағалы
ҚР ҚК 206-бабына берілген түсініктемеде қылмыстың затына төмендегілер жатқызылады:
1 Қазақстан Республикасы Ұлттық банкінің 1, 5, 10, 20,
2 Қағаз ақша, алтын, күміс, не платинадан соғылған
3 Бағалы қағаздар (мемлекеттік және мемлекеттік емес) коносомент,
4 Шетел валютасы - қазыналық билет, банкнот, монета
5 Шетел валюталары айналым қабілеттілігіне байланысты еркін айналатын (свободно
6 Шетел валютасындағы бағалы қағаздар - төлем құралдары
Шетел валютасы мен шетел бағалы қағазын жалған ақша мен
Кейбір мемлекеттер үшін бағалы қағаз болып табылатын құжат біздің
Ағыбаева Л.А. өзінің ғылыми жұмысында жалған ақша бірліктері мен
Қаржы нарығы - несие ресурстары мен фиктивті сала. Несие
Несие-қаржы институттарының звеноларын орталық банк (мемлекеттік және жартылай мемлекеттік
Гаухман Л.Р. мен Максимов С.В. жалған ақша мен бағалы
Абдо Салех Абдулла әл-Дамаридің еңбегінде Өзбекстан Республикасы қылмыстық кодексінің
Айналымнан алынып тасталған, алмастырылмайтын ескі чеканка (банкнот, монета, валюталар,
Құжат сериясын, нөмірін ішінара түзетудегі мақсат құжатты болашақта сату
Қылмыс құрамының келесі элементі - қылмыстық объективтік жағы. Қылмыстың
- қоғамға қауіпті әрекет пен әрекетсіздік;
- қоғамға қауіпті зардап;
- әрекет, әрекетсіздік пен зардап арасындағы себепті байланыс;
- уақыт, орын, жағдай, әдісі, құралы.
Кудрявцев В.Н.:"Кез-келген қылмыстың объективті жағы сырттай қарағанда субъектінің қылмыстық
Жалған ақша бірліктері мен бағалы қағаздарды жасау, сақтау, не
Жалған ақша бірліктері мен бағалы қағаздарды жасау. Жалған құжатты
Жалған ақша бірліктері мен бағалы қағаздарды сақтау. Қылмыскер жалған
Қылмыскер өзі жасаған, не даярлаушыдан, не сатушыдан алған, не
Жалган ақша бірліктері мен бағалы қағаздарды сату (айналымға жіберу).
Буклерова А.А. жалған құжатты сатуды заңсыз жолмен басқаға беру
Солопанов Ю.В. өз еңбегінде "сату" ұғымының орнына жалған ақша
"Сату" ұғымы әдетте, тұтынушыға кез келген нәрсені ақыға беру
Жалған ақша бірліктері мен бағалы қағаздардың жойылу негіздері төмендегідей
- ақша реформасының жүруі (жаңа ақша түрінің енуі);
- жалған ақша мен бағалы қағаздың әрі қарай айналымда
- қолдануға жарамай құжаттың зақымдануы;
- құқық қорғау органымен, басқа тұлғалармен, не қылмыскермен жалған
Іс-тәжірибеден мысал келтірсек, ОҚО Шымкент қалалық сотында ҚР ҚК
Сот процесінде Абданбеков Б-ның ақшаның жалған екендігін білмегені анықталып,
2000 жылы Шымкент қалалық сотында Алмұратова С.Т.,
Жалған ақша бірліктері мен бағалы қағаздарды жасау, сақтау, не
Жалған ақша бірліктері мен бағалы қағаздардың бір тұлғадан екінші
- жалған ақша бірліктері мен бағалы қағаздарды жасаушы құжаттың
- жалған ақша бірліктері мен бағалы қағаздарды жасаған тұлға
- ақша бірліктері мен бағалы қағаздардың жалған екенін білмей,
- ақша бірліктері мен бағалы қағаздардың жалған екенін біліп
- ақша бірліктері мен бағалы қағаздардың жалған екендігін білмей
Жалған ақша бірліктерін, бағалы қағаздарды алғашында түпнұсқа деп қабылдап,
Қылмыс құралын қылмыс заты ұғымынан ажырата алу керек. Қылмыс
Қылмыс нормасына түсініктеме бергенде аталған қылмыстың құралын әр жағдайға
Қылмыстың әдісі - қылмыстың объективті жағын сипаттайтын белгі. Қылмысты
Жалған ақша бірліктері мен бағалы қағаздарды жасаудың толық және
Полиграфиялық әдіс. Жалған ақша бірліктері мен бағалы қағаздарды баспа
Электрографиялық әдісте жалған құжат арнайы көшірме-көбейткіш құралдарының көмегімен жасалынады.
Фотосуретке түсіру әдісі. Жалған ақша бірліктері мен бағалы қағаздарды
Көшірме әдісінде жалған ақша бірліктері мен бағалы қағаздардың бейнесін
Суретін салу әдісі екі түрлі болады: құжаттағы суреттің ұсақ
Кейде суретшілер шынайы ақша мен бағалы қағазды екіге бөліп,
Ақша бірлігінің номиналды құнын көтеру үшін жаңа элементтерді желімдеу,
Жинақтау әдісімен құрылған жалған құжат соңына дейін жасалынбауы да
Металл монетаны негізінен қалыпқа құю, мөртаңбалау, және гальванды әдіспен
Мөртаңбалауда метал кейіндегі мықты металдың алдыңғы және кері беттері
Гальванды әдіс бойынша жалған монета металды электронды токтың көмегімен
Жалған құжатты ішінара түзеуге де болады. Құжатты ішінара түзеуде
Ақша бірліктері мен бағалы қағаздар белгілі көлемде, сапада, тиісті
Интерполдың ҚР Ұлттық Бюросына жіберілетін жалған ақшаны айналымда табылуы
Іс-тәжірибеде жұмысшылардың еңбек ақысының орнына ақша бейнесі көрсетілген закладты
Заклад қандай жағдайда да жалған ақшаны сату жөніндегі қылмыс
"Поддельные деньги" ұғымының аудармасы өтірік ақша деген мағынаны бермейді,
- жалған ақша бірліктері мен бағалы қағаздар құжат нысанында
- айналымда кездесетін, не айналымнан шығып кеткенімен алмастыруға жататын
- сараптама қорытындысымен анықталуы;
- жалған ақша бірліктері мен бағалы қағаздарды арнайы уәкілетті
- айналымда белгілі уақыт аралығында жүре алу мүмкіндігі болуы;
- міндетті реквизиттерді мүмкіндігінше сақтауға тырысуы;
- түпнұсқа орнына берілетін жалған ақша бірлігі мен бағалы
Сонымен, қылмыстық жолмен жасалған, сақталған, не айналымға жіберілген мүлік
Жоғарыда біз жалған ақша бірліктері мен бағалы қағаздарды жасаудың
Жалған ақша бірліктері мен бағалы қағаздарды айналымға жіберудің де
Жалған ақша бірліктері мен бағалы қағаздарды жасаудың әдісі мен
Қылмыскер жалған ақшаны жәбірленушіге ұсынған соң, қай уақытта құжаттың
Қылмыстың объективтік жағының бір элементі - зардап. Қылмыстың нәтижесі
Заң шығарушылық пен нормативтік практикада қылмысты нәтижесі үш бағытта
- нәтиже нақты көретіледі (материалдық);
- нәтиже нақты баяндалмаса да, әрекет-әрекетсіздіктің қауіптілігі жөнінде айтады;
- "ауыр, не аса ауыр зардап" немесе "ірі, не
Жалған шетел валютасын жасау, сақтау, айналымға жіберудің нәтижесінде кімге
Жалған ақша бірліктері мен бағалы қағаздарды жасау, сақтау, не
Қылмыстың міндетті элементтерінің бірі - қылмыс субъектісі. Субъектіні мына
- құқықтық жағдайын сипаттайтын белгі (шетел азаматы, ҚР азаматы);
- мамандығы мен қызметін сипаттайтын белгілер;
- жәбірленуші мен кінәлінің байланысын сипаттайтын белгілер (ата-анасы, қамқоршысы,
- физикалық жағдайын сипаттайтын белгілер (ер, әйел, жасөспірім). Фролов
Жалған ақша бірліктері мен бағалы қағаздарды жасау, сақтау, не
- жалған ақша бірлігі мен бағалы қағазды жасаушы;
- жалған ақша бірлігі мен бағалы қағазды сақтаушы;
- жалған ақша бірлігі мен бағалы қағазды жасаушы, әрі
- жалған ақша бірлігі мен бағалы қағазды айналымға жіберуші;
- жалған ақша бірлігі мен бағалы қағазды сақтаушы, әрі
- жалған ақша бірлігі мен бағалы қағазды жасаушы, әрі
- қылмысқа қатысушылар.
Қылмыстық құқық теориясында қылмыстың субъективті жағын сипаттайтын негізгі белгіге
Кінә - бұл қасақаналық, абайсыздық нысанында кездесетін, қылмыскердің өзінің
Кінәнің мазмұны дегеніміз қылмыстың белгілерін бейнелеген, сондай-ақ кінәнің сол
Кінәнің мәнісі - субъектінің психикалық ерекшелігі, қылмысқа көзқарасы -
Кінә нысаны - бұл мазмұнның ішкі құрылымы, белгілердің арақатынасы.
Кінәнің дәрежесі - кінәнің салыстырмалы түрде ауырлылығын сипаттайтын сандық
- кінәлінің жеке басын сипаттайтын мән-жайлар;
- қылмыстардың себептері мен жол беретін жағдайлар;
- ниет пен мақсат;
- әрекеттің қоғамға қауіптілігі.
Жалған ақша бірліктері мен бағалы қағаздарды жасау, сақтау, не
Жалған ақша бірліктері мен бағалы қағаздарды жасау, сақтау, не
Мақсат - тұлғаның қалауы, ұмтылысы. Заңға сәйкес, жалған ақша
Ниет - бұл тұлғаның қоғамға қауіпті әрекетті жасау жөнінде
Қылмысты саралауда қылмыстың сатыларына тоқталудың орны зор. Қасақаналықпен жасалған
Кейбір еңбектерде, қылмыстық әрекеттердің дамуының алғашқы сатысын қасақаналықтың туындауы
Қасақана қылмыстардың пайда болу жағдайын екіге бөлуге болады: алдын
- дайындық пен оқталуды аяқталынған қылмыстардан ажыратуда;
- дайындықты оқталудан ажыратуда.
Аяқталынған қылмысты аяқталынбаған қылмыстан ажыратудың жолы сол, аяқталынған қылмыстарда
Қылмысты аяқталынбаған деп есептеу үшін мына ереже шарт:
- қылмыскердің өз дегеніне жету мүмкіндігінің болмауы;
- тұлға өз ойлағанына өз еркінен тыс жағдайлардың әсерінен
Енді жалған ақша бірліктері мен бағалы қағаздарды жасау, сақтау,
Жалған ақша бірліктері мен бағалы қағаздарды жасау әрекеттері -формальды
Жалған ақша бірліктері мен бағалы қағаздарды жасауға дайындық әрекеттерін
Ал, Йемен Республикасы қылмыстық кодексінің 204-бабында: "Себепсізден-себепсіз ақша жасауға
Жалған ақша бірліктері мен бағалы қағаздардың шынайы еместігіне алдау
Солопанов И.В., жалған ақша бірліктері мен бағалы қағаздарды қабылдау
Шынайы ақша бірліктері мен бағалы қағаздарға сырттай пішіні ұқсамайтын,
Казаков-Турбовский Е.И. осы орайда былай дейді: "Жалған ақшаны жасау,
Тергеу және сот іс-тәжірибе материалдарын бағалау негізінде бұл купюрді
Жалған ақша бірліктері мен бағалы қағаздарды қандай деңгейде даярлағанда
Қылмыскердің жалған ақша бірлігін, бағалы қағазды жасаудан бас тартуын
- қылмыстан бас тарту әрекеті өз еркімен жасалынды ма,
- бұл әрекет қылмыс жасаудан бас тарту ма, әлде
Алғашқы сұраққа жауап іздеу өте қиын. Қылмыстан өз еркімен
Қылмыстан өз еркімен бас тартуды басталып кеткен қылмыстың дайындық
Мысалы, азамат Б. жалған ақшаны айналымға жіберу мақсатында үйінде
Келесі жағдайда, азамат М.-ның жалған ақшаны сақтағандығын құқық қорғау
Соңғы жағдайда да тұлғалар жалған ақшадан арылмақ болады. Алғашқыда
Жалған ақша бірліктері мен бағалы қағаздарды жасау, сақтау, не
Қазақстан Республикасы қылмыстық кодексінің 206-бабы - жалған ақша мен
Қазақстан Республикасы қылмыстық кодексінің 207-баптағы қылмыстың объектісі - қаржы-несие
Қазақстан Республикасы қылмыстық кодексінің 207-бап пен Қазақстан Республикасы қылмыстық
- бағалы қағаз емес төлем карточкасы (несие карта, есеп
Чек, вексель - төлем құжат, бірақ бағалы қағаздар емес,
ҚР валютасындағы төлем құралды (чек, вексель) жасағаны, сатқаны үшін
Жоғарыда айтылғандарды негізге ала отырып, Қазақстан Республикасы қылмыстық кодексінің
Өзбекстан Республикасының ҚК 176-бабына 1998ж. халықтың денсаулығы мен өмірін
Осыған орай, енді Қазақстан Республикасы қылмыстық кодексінің 206-бап -
Қазақстан Республикасы қылмыстық кодексінің 206-баптың объектитік жағы - жалған
Жоғарыда байқағанымыздай, екі норманың қылмыс заттарынан басқа элементтері бір-біріне
Қылмыстың қауіптілігін бағалаушы категория ретінде қылмыстан келген шығын мөлшерімен,
Жалған ақша бірліктері мен бағалы қағаздарды жасау, сақтау, не
Қазақстан Республикасы қылмыстық кодексінің 206-баптың 3-тармағында субъектілердің ұйымдасқан топ
Ротов пен Сабрин компьютерлік техникада жұмыс істеудің арнаулы әдістерін
Олар 1998 жылы шілде-тамызда компьютерлік техниканы иемденіп, оны өз
Мұнда Сабрин мен Ротов банкноттың қос бетін басып шығарса,
1998ж. қараша айында бірлескен күшпен 45-тей 100 мың теңге
Әріптестер Ақтаудан келген кәсіпқой қылмыскерге жалған ақшаны көрсеткенде, банкноттағы
Өзбекстан Республикасының қылмыстық кодексінің 176-бабының саралаушы бабында қылмысты қайталап
- ел ішінде валюта құнының, не оның курсын шетел
- ел ішінде, не шетелде мемлекеттік облигацияның құнын түсіру;
- азаматтарды ұлттық валютаға деген сенімін жою.
Карпец И.И. ғылыми еңбегінде жазаны ауырлататын мән-жайларды мүмкіндігінше толығымен
- азаматтардың өз ұлттық валютасына деген сенімінен айыру;
- қылмыстық әрекеттің бағалы қағаз құнының күрт түсіп кетуіне
- қылмыстың нәтижесінде жәбірленушінің материалдық, моральдық ауыр зардаптар шегуі;
- жалған ақша бірліктері мен бағалы қағаздарды ірі мөлшерде
- бұрын осы қылмысы үшін, не ҚР ҚК 207-бабы
Мемлекетте әділ жаза таза тағайындауда, қылмыскерлердің түзелуіне жағдай жасауда
Иемен Республикасының қылмыстық заңымен қылмыстық іс бойынша тергеу әрекеттері
1959 ж. Қазақстан Республикасы қылмыстық кодексінің жалған ақша бірліктері
Іс-тәжірибеде, әсіресе, ақша-несие жүйесіндегі қызметтерге бұрын осы саладағы қылмыстары
Іс-тәжірибеде Қазақстан Республикасы қылмыстық кодексінің 206-бабындағы қылмыстық әрекеттерді жасаған
Мемлекеттің экономикалық тұрақтылығына қол сұғатын, күні бүгінге дейін қоғам
Қылмыстық құқық нормасын жетілдіру шараларын жүргізе отырып, зерттеу жұмысының
1 ҚР Ұлттық Банкінің жалған банкноты мен монетасын, ҚР
2 Сол әрекеттерді ірі мөлшерде, сондай-ақ бұрын осы қылмысы
3 Осы баптың 1,2-тармақтарында қарастырылған әрекеттерді ұйымдасқан топпен жасағаны
- мүлкін тәркілеу, сондай-ақ үш жылға дейінгі мерзімге белгілі
Жалған ақша бірліктері мен бағалы қағаздарды айналымға жіберу мақсатында
1 Сот жалған ақша бірліктері мен бағалы қағаздарды жасау,
Бұл қылмыс халықаралық сипатқа ие. 1929ж. 20 сәуірдегі "Жалған
1 Жалған ақша бірліктері мен бағалы қағаздарды жасау, сақтау,
Жалған ақша бірліктері мен бағалы қағаздарды жасау, сақтау, не
Айналымнан алынып тасталған, алмастырылмайтын ескі чеканка (банкнот, монета, валюталар,
3 Жалған ақша бірліктері мен бағалы қағаздарына жатпайтын
4 Қылмыстық әрекеттерге баға беруде "жалған ақша бірліктері
- жалған ақша бірліктері мен бағалы қағаздар құжат нысанында
- айналымда кездесетін, не айналымнан шығып кеткенімен алмастыруға жататын
- сараптама қорытындысымен анықталуы;
- жалған ақша бірліктері мен бағалы қағаздарды арнайы уәкілетті
- айналымда белгілі уақыт аралығында жүре алу мүмкіндігі болуы;
- міндетті реквизиттерді мүмкіндігінше сақтауға тырысуы;
- түпнұсқа орнына берілетін жалған ақша бірлігі мен бағалы
Шынайы ақша бірліктері мен бағалы қағаздардың орнына, мысалы, заклад
5 Сырттай шынайыға ұқсамайтын және өрескел даярланған құжаттарды анықтау
Жалған ақша бірліктері мен бағалы қағаздар ұғымына жататын заттардың
Толық және ішінара (шынайы ақша бірліктерінің белгілерін, нөмерін, облигация
6 Өрескел даярланған ақша бірліктері мен бағалы қағаздарды
7 Жалған ақша бірліктері мен бағалы қағаздарды жасауда қылмыстың
8 Жалған ақша бірліктері мен бағалы қағаздардың сырттай
9 Жалған ақша бірліктері мен бағалы қағаздарды жасаудың әдістері
10 Жалған ақша бірліктері мен бағалы қағаздарды сақтау дегеніміз
11 Жалған ақша бірліктері мен бағалы қағаздарды айналымға жіберу
ҚОРЫТЫНДЫ
Дипломдық жұмысты жазу барысында төмендегідей нәтиже келеміз:
1 Криминологиялық зерттеудің объектісі ретінде ақша айналымы мен бағалы
2 Экономикалық қылмыстардың арасында жалған ақша бірліктер мен
3 Олардың ресми тіркелінгендерінің сандық көрсеткіштері келесідей: 1998
4 Жалпы ҚР аумағы бойынша ҚР КҚ 206-6.
5 Жалған ақша бірліктері мен бағалы қағаздарды жасау, сақтау,
Жалған ақша бірліктері мен бағалы қағаздарды жасау, сақтау, не
Жалған ақша бірліктері мен бағалы қағаздары жасау, сақтау, не
6 ҚР Ұлттық банкіне ұлттық банкноттар мен монеталарды шығару
өз уәкілеттілігі шегінде экономикада инфляциялық процестердің дамуына жол бермеу,
қолма-қол емес есеп айырысуды дамыту;
банктік қызметтердің заңдылығын қатал сақтау, оларды бақылау;
ақша мен банк жүйесіндегі бағалы қағаздардың қорғану белгілерін дамыту;
қабылдау процесінде ақшалардың, өздері эмиссиялаған бағалы қағаздардың шынайылығын тексеретін
аталған қылмыспен күресте құқық қорғау органдарымен тікелей байланыста болу.
7 Жалған бағалы қағаздардың рынокта кездесуіне қарсы күресте ҚР
- ҚР аумағында мемлекеттік емес бағалы қағаздармен қатар мемлекеттік
- алғашқы және қайталама рынокта мемлекеттік тіркеуден өтпеген бағалы
бағалы қағаздың алғашқы рыногында эмитент пен кәсіби қызметшілердің бағалы
- бағалы қағаз нарығында қор биржаларының биржадан тыс бағалы
- жалған бағалы қағаздардан қорғану белгілерін дамыту қызметін қолға
- ҚР аумағында бағалы қағаздың тізімін халықаралық деңгейде анықтау,
- құқық қорғау органдары, халықаралық ұйымдармен халықаралық ұйымдармен бағалы
8 ҚР қаржы рыногы мен қаржылық ұйымдарды бақылау және
- жалған ақша бірліктері мен бағалы қағаздарды жасау фактісіне
- жалған ақша бірліктері мен бағалы қағаздарды сату фактісіне
9 Қылмыстың дер кезінде анықталып отыруына, қылмыстың алдын алуда
Жалған ақша бірліктері мен бағалы қағаздарды жасау, сақтау, не
- жалған ақша бірліктері мен бағалы қағаздарды жасау, сақтау,
- бұл қылмысты жасағандығына күмәнді тұлғаларды анықтау, жалпы және
- жалған ақша бірліктері мен бағалы қағаздарды жасауды, сақтауды,
- жалған ақша бірліктері мен бағалы қағаздарды жасау, сақтау,
- прокурордың сотта істі қарауына қатысуы;
- аталған қылмыс бойынша жәбірленушілердің бұзылған құқықтарын қалпына келтірілуін
- жалған ақша бірліктері мен бағалы қағаздарды жасағаны, сақтағаны,
- уәкілетті органдардың (ҚР Ұлттық Банкі, ҚР қаржы рыногы
- жалған ақша бірліктері мен бағалы қағаздарды жасау, сақтау,
10 Бағалы қағаздарды ұлттық валютадағы не, шетел валютасындағы бағалы
11 Жалпылама ұғымдардан арылу мақсатында, ҚР ҚК 206-бабында "ақша"
Қылмыстық нормада "поддельные деньги" ұғымын "жалған ақша" деп аударған
- жалған ақша бірліктері мен бағалы қағаздардың құжат нысанында
- айналымда кездесетін, не айналымнан шығып кеткенімен алмастыруға
- сараптама қорытындысымен анықталуы;
- жалған ақша бірліктері мен бағалы қағаздарды шынайы ақша
- айналымда белгілі уақыт аралығында жүре алу мүмкіндігі болуы;
- міндетті реквизиттердің мүмкіндігінше сақталынуы;
- түпнұсқа орнына берілетін жалған ақша бірлігі мен
12 Жалған ақша бірліктері мен бағалы қағаздар екі түрлі
13 Қылмыстық нормаға түсініктеме берудің нәтижесінде "жалған ақша бірліктері
14 Бағалы қағаздар жайлы халықаралық бірыңғай түсініктің болмауынан қылмыстық
ҚР ҚК 206-баптың 2-тармағында жалған ақша бірліктері мен бағалы
15 Ақша-несие жүйесіндегі қызметші-сотталушыға үш жылға дейінгі мерзімге белгілі
Жалған ақша мен бағалы қағаздарды жасау, сақтау, не айналымға
ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ:
1 Ел Президентінің Қазақстан халқына Жолдауы.
2 ҚР Конституциясы,1995ж. 30 тамыз. - Алматы:Юрист,2002.-36б.
3 Фальшивые деньги (фальшивомонетничество) /Под ред. проф.
4 Юм Д. Опыты.- СПб.: Издательство Солдатенкова,
5 Солопанов И.В. Ответственность за фальшивомонетничество: Учебное
6 Ағыбаева Л.А. Уголовная ответственность за подлог
7 Мақыш С.Б. Ақша айналымы және несие:
8 Бороздин П.Ю. Ценные бумаги и фондовый
9 Лубягина Д.В. Гражданско-правовое регулирование вексельного обращения
10 Крылов М. Ценные бумаги - вещь документ, или
11 Комментарий к гражданскому кодексу РК (общ. и особ.
12 Клюева В.Д. Экономика и бизнес- М.,1993.- 254с.
13 Мельников В.Д., Ильясов К.В. Финансы. -Берен, 1993.- 329с.
14 Булатова А.С. Экономика: Уч. пособ. - М.: Юрист,
15 Национальная комиссия РК по ценным бумагам, Нац. банк
16 Республика Казахстан Закон №464-1 от 2.08.1999г. "О
17 Қазақстан Республикасының "ҚР Акционерлік қоғам туралы" заңы /Деньги
18 Нац. Комиссия РК по ценным бумагам. "О представлении
19 Нац. Комиссия РК по ценным бумагам. Правила осуществления
20. Правительства РК. Положение "О центральном депозиторий РК": Пост.
21 Правительства РК. Положение "О кастодиальных деятелыюстях на рынке
22 Нац. Комиссия по ценным бумагам. Положение "О порядке
23 Нац. банк РК. Правила пременения чеков на территории
24 Бу Свенсон. Экономическая преступность /Перевод со швед. Решетова
25 Тленчиева Г.Д. Проблемы борьбы с экономической преступностью в
26 Дементьева Я.Я. Проблемы борьбы с экономической преступностью в
27 Каиржанова С. Е. Проблемы предупреждения незаконного получения и
28 Сербина И.А. Криминологический анализ и предупреждение преступлений,
29 Статистический отчет о зарегистрированных преступлениях и результатах деятельности
30 Аванесов Г.А. Теория и методология криминального прогнозирования. -М.,1972.-334с;
31 Стручков Н.А. Изучения обстоятельств, обуславливающих преступность в
32 В.Н. Кудряцев , В.Е. Эминов. Криминология. -М.,1995.- 205с.
33 Криминология: Учебное пособие. Под ред. д.ю.н., проф. А.И.
34 Кузнецова Н.Ф., Кудрявцев В.Н.. Проблемы криминологической детерминации. -М.:
35 Е.И.Каиржанов (общ. ч.). Криминология: Учеб. пос. Алматы,1995.-202с.
36 Ведерников Н.Т. Изучения личности при расследовании: Автореф... дис.
37 Волженкин Б.В. Общественная опастность личности и роль
38 Андрей Колобаев. Расстреляли за рубль / "Экспресс газета".-2002.-№
39 Польской Г. Рыцари фалыпивых банкнот.- М.:Юрид. лит.,1982.- 176с.
40 Ковалев М.И. Советская криминология-правоведение или социология // Правоведение.
41 Лекарь А.Г. Профилактика преступления.- М.: Юрид. лит.,1972.-102с.
42 Аванесов В.А. Криминология и социологическая профилактика. -М.,1980.-444с.
43 Составлено В.В. Ховрашовой. Как же не стать жертвой
44 РФ Үкіметі. "РФ полиграфиялық қызметтерді реттеу" туралы қаулы:
45 Валиев С.Х., Эльтазарова Б.Т. Защита ценных бумаг. -М.:
47 ҚР Ұлттық банкінің басқармасы. "ҚР Ұлттық банк бөлімшелерінің
48 ҚР Ұлттық банкінің басқармасы. "Кассалық операцияларды жасау және
49 Закон РК. О государственном регулирований и надзоре финансового
50 Қазақстан Республикасы. З.к.б. жарлық. "Ішкі істер органы туралы"
51 Казаков-Турбовский Е.И. Криминалистические методы расследования и предупреждения преступлении,
52 Косторова С.А. Криминалистические исследования документов выполненных средствами оперативных
53 Тоқсанбаев А.Б. Особенности правового статуса Интерпола как межправительственной
54 МВД РК. Инструкция о порядке исполнение и направление
55 Никифоров В.С. 06 объекте преступления по советскому уголовному
56 Трайнин А. И. Общее учение о составе преступления.
57 Кригер Г.А. Квалификация хищений социалистического имущества. -М.,1971.-285с.
58 Каиржанов Е.И. Проблемы борьбы с уклонением от уплаты
59 Таганцев Н.С. Лекции по русскому уголовному праву. Часть
60 Кудрявцев В.Н. Общая теория квалификаций преступлении. -М.:Юрид. лит.,
61 Куринов Б.А. Научные основы квалификаций преступлений. -М.,84.-342с.
62 Пионтковский А.А.. Меньшагин В.Р.. Курс советского уголовного права
63 Н.Д. Дурманов. Сов. угол.право (особ. ч.). -М.: Госюриздат,
64 Б.С. Утевского. Сов. угол. право (особ. ч.): Учебное
65 Под ред. член корр РАЕН Дробозиной Л.А. Финансы,
66 Финансы и кредит. -М.: Госфиниздат,1956.- 435с.
67 Каиржанов Е.И. Уголовное право РК (общая часть): Учеб.пособ.-Алматы,
68 Пионтковский А.А., Меныиагин В.Р. Курс советского уголовного права
69 Коржанский Н.А. Объект и предмет уголовно-правовой охраны. -М.:
70 Нац. Банк РК Правила организаций статистической отчетности в
71 Межд. Конвенция по борьбе с подделкой денежных знаков.
72 Гаухман Л.Д., Максимов С.В. Преступления в сфере экономической
73 Бюллетень Верховного Суда РСФСР. -1962г.-№2.-С.1О.
87
Жалған ақша немесе бағалы қағаздар жасау немесе сату
Жалған ақша немесе бағалы қағаз
Жалған ақша мен бағалы қағаздарды жасау, сақтау, не сатудың алдын алу шаралары
Экономикалық қызмет саласындағы қылмыстар
Қаржы-несие саласындағы қылмыстардың криминологиялық аспектілері
Экономикалық қызмет саласындағы қылмыстардың түсінігі
Экономикалық қылмыстардың алдын алу жөніндегі нормаларды тиiмділеу
Жалған ақша немесе бағалы қағаздар жасау және өткізу
Жалған ақшаны дайындау мен сатуға байланысты қылмыстық істер
ЭКОНОМИКАЛЫҚ ҚЫЗМЕТ САЛАСЫНДАҒЫ ҚЫЛМЫСТАРҒА ҚҰҚЫҚТЫҚ СИПАТТАМА