Ақша айналымы және ақша айналысы

Мазмұны.
1 Кіріспе..............................................................................................................3
І Ақшаның мәні және пайда
1.1 Ақшаның даму тарихы мен эволюциясы....................................................4
1.2 Ақшаның мәні мен қажеттілігі..................................................................8
ІІ Ақшалардың қызметтері және олардың
2.1 Ақшаның қызметтері және олардың
2.2 Ақша айналымы және ақша айналысы......................................................20
ІІІ Қазақстан Республикасындағы бартердің
Қорытынды......................................................................................................35
Пайдаланылған әдебиеттер..........................................................................36
1 Кіріспе.
Ақшаның өмір сүруіндегі объективті қажеттілік ол тауар өндірісі
Бірақ XVI ғасырдың басында (1516 ж.) утопиялық социализмнің
Ол аздай Т. Моор тағы былай деді: "Қай
Осыған байланысты К. Маркс былай дейді: ақшаларды жоя
Ақша тауардан дами отырып, тауар болып қала береді,
Ақша - жалпы бірдей эквивалент, ерекше тауар, онда
Жалпыға бірдей эквивалент ролі тарихи түрде алтынға бекітілген.
І Ақшаның мәні және пайда
1.1 Ақшаның даму тарихы мен эволюциясы
Ақша ежелгі заманда пайда болды. Олар тауар өндірісінің
Ақша қауымдық құрылыс кезінде бір тауардың басқа бір
Ақшаның өмір сүрудегі обьективті қажеттілік ол тауар өндірісі
Ақша тауардан дами отырып, тауар болып қала береді
Ақша жалпы бірдей эквивалент , ерекше тауар, онда
Жалпыға бірдей эквивалент ролі тарихи түрде алтынға бекітілген.
Ақша -өндіру мен бөлу процнстерінде адамдар арасындағы белгілі
Жалпыға тікелей айырбасталу,
Айырбас құнының дербес формасы,
Еңбектің сыртқы заттық өлшемі.
Жалпыға тікелей айырбасталу формасында ақшаның пайдалану кез келген
Ақшаның айырбас құнының дербес формасы ретінде пайдалану тауарларды
Еңбектің сыртқы заттық өлшемі тауарды өндіруге жұмсалған еңбектің
Ақшаның әр бір қызметі ақшаның тауар айырбастау процесінен
Құнның өлшем қызметі тауар өндірісі жағдайында туындайды. Бұл
Ақша айналыс құралы қызметінде тауарларды өткізудегі делдал болып
Тауар бір қолдан екінші қолға ауыса отырып ,
Айналыс құралы ретінде ақша қызметтерінің ерекшеліктері мыналар:
Тауар мен ақшаның қарама-қарсы қозғалысы.
Оның идеялды ақшала емес, нақты қолма -қол ақшалар
Ақшаның бұл қызметінде тауарларды айырбастау өте тез орындалатын
Тауар айналысы ақша қозғалысы мен байланысты. Бірақ ақша
Ақша құнның еркін формасында көрінеді. Олар өткізу процесін
Егер тауар мен ақшаның қарама-қарсы қозғалысы болмаса ,
Ақшалар төлем құрал ретінде тек қана тауар айналысына
Тауарларды және қызметтерді төлеуге байланысты міндеттемелер.
Еңбек ақы төлеуге байланысты міндеттемелер.
Мемлекетке қатысты қаржылық міндеттемелер.
Банктік қарыз , мемлекеттік және тұтыну несие бойынша
Сақтандыру міндеттемелері.
Әкімшілік сот сипатындағы міндеттемелер және басқалары.
Ақша төлем және айналыс құралы қызметтері ақшалай қорлардың
Тауар шаруашылығының кеңейуі , шаруашылық байланыстардың интернационалдануы, дүние
Сөйтіп аөшалар ертеден адамзаттың пайда болуы мен қатар
Тауар айналысының тарихи даму процесіне жалпыға бірдей эквивалент
1.2 Ақшаның мәні мен қажеттілігі
Ақшаның өмір сүруіндегі объективті қажеттілік ол тауар өндірісі
Бірақ XVI ғасырдың басында (1516 ж.) утопиялық социализмнің
Ол аздай Т. Моор тағы былай деді: "Қай
XIX ғ. Социал утопистері - Прудон, Оуэн, Грси
Мұндай ойлар Ресейде де айтылды. Қазан революциясынан (1917)
Осыған байланысты К. Маркс былай дейді: ақшаларды жоя
Ақша тауардан дами отырып, тауар болып қала береді,
Ақша - жалпы бірдей эквивалент, ерекше тауар, онда
Жалпыға бірдей эквивалент ролі тарихи түрде алтынға бекітілген.
Алтын жалпыға бірдей эквивалент ролін орындау үшін ең
Ресей XIX ғасырдың 20-жылдарында алтын өндіруден бірінші орында
Алтын өндіру қиын және капиталды көп қажет етеді.
Алтынды ең көп өндіретін Оңтүстік Африка Республикасында (ОАР)
Алтынды өндіру дүниежүзінде апатты жағдайда құлдырауда.
Қазақстанда 160 алтын кен орындары бар. Соның ішінде
Алтын тек қана алтын валюта резервтерді ғана құрамайды,
Жасанды алтынды ойлап табу сұрақтары әр кез адамзатты
химиктер еңбектенді. Ежелгі Египетте жалған алтын құймалары табылған.
Құрамын өзгерте отырып (палладий - 55%, индий -45%)
Олар шындығында коғамдык қатынастарды тудырушылар болып келеді. Бұл
Ақша - өндіру мен бөлу процестерінде адамдар арасындағы
- жалпыға тікелей айырбасталу;
- айырбас құнының дербес формасы;
- еңбектің сыртқы заттық өлшемі.
Жалпыға тікелей айырбасталу формасында ақшаны пайдалану, кез келген
Ақшаның айырбас құнының дербес формасы ретінде пайдалану тауарларды
Еңбектің сыртқы заттық өлшемі тауарды өндіруге жұмсалған еңбектің,
Ғалым-экономистердің арасында алтынның ақшалай тауар ретіндегі ролі туралы
Жекелеген елдердің ішінде алтын айналысы жоқ. Төлем, айналыс
Алтын құймалы стандарт - оның алтын монеталы стандарттардан
Алтын девизді (алтын валюталы) стандарт - ол банкнотаның
1976-1978 жж. Ямайка Халықаралық валюта жүйесі алтынның айналыстан
ІІ Ақшалардың қызметтері және олардың
2.1 Ақшаның қызметтері және олардың
Ақшаның әрбір қызметі ақшаның тауар айырбастау процесінен туындайтын,
Ақша құн өлшемі ретінде. Құнның өлшем қызметі тауар
Ақша құн өлшемі қызметін идеалды, оймен ойлау арқылы
Тауар бағасын өлшеу үшін қолма-қол ақшаның болуы қажет
Ақша түрінде көрінетін тауардың құны, оның бағасы болып
Құн өлшеу қызметі жалпы эквивалент ретіндегі ақшаның тауарға
Құн өлшемі және баға масштабы ретіндегі ақша қызметтерінің
Алғашында баға масштабы АҚШ қазынашылығымен алтынның тройск унциясына
Арнайы баға масштабы алтын құны мен оның мемлекеттік
Ямайка валюта реформасының (1976-1978 жж.) нәтижесінде арнайы алтын
Қазіргі уақытта алтын тауарға тікелей айырбасталмайды және бағалар
Сонымен алтын белгілерінің, яғни толық құнды емес және
Ақша айналыс құралы. Ақша айналыс құралы қызметінде тауарларды
Тауарлар бір қолдан екінші қолға ауыса отырып, өзінің
Тауар айналысы кезінде, ақша делдал ролін атқарады, ал
Өзінің құнын өткізгеннен кейін, айналыстан кететін тауарларға қарағанда,
Біздерге ақша айналыс құралы қызметін негізінен мемлекеттік, оперативтік,
Айналыс құралы ретінде ақша қызметтерінің ерекшеліктері мыналар:
- тауар мен ақшаның қарама-қарсы қозғалысы;
- оны идеалды ақшалар емес, нақты (қолма-қол) ақшалар
- ақшаның бұл қызметінде тауарларды айырбастау өте тез
Бірақ бұл, несие және қағаз ақшалар ақшалы тауармен
Ақша айналыс құралы қызметін атқаратын болғандықтан, айналыс қажеттілігі
Егер ақшаның айналыстағы массасы тауар массасынан көп болса,
Ақша төлем құралы. Тауар айналысы ақша қозғалысымен байланысты.
Егер тауар мен ақшаның қарама-қарсы қозғалысы болмаса, яғни
Ақшалар төлем құралы ретінде тек қана тауар айналысына
- тауарларды және қызметтерді төлеуге байланысты міндеттемелер;
- еңбек ақы төлеуге байланысты міндеттемелер;
- мемлекетке қатысты қаржылық міндеттемелер;
- банктік қарыз, мемлекеттік және тұтыну несиесі бойынша
- сақтандыру міндеттемелері;
- әкімшілік-сот сипатындағы міндеттемелер және басқалары.
Ақша төлем кұралы ретінде айналыс құралынан өзара айырмашылықтары
Төлем құралы қызметін толық бағалы емес пақты ақшалар
Төлем құралы ретіндегі ақшаның қызметі оның бұдан бұрын
Ақшаның төлем құралы қызметін атқаруына (байланысты ақша айналысы
Ақша - қорлану және қазына жинау құралы ретінде.
Капиталистік қоғамдық формацияға дейінгілер үшін байлықты "таза қазына"
Әрбір тауар тек қана жекелеген қажеттілікті анықтайды және
Металл ақшалар айналысы тұсында қазына жинау тек қана
Қазіргі жағдайда қазына жинау қызметі айналыстағы ақша массасын
Несиелік және қағаз ақшалар қазына жинау құралы қызметін
Ақша айналыс саласынан уақытша шығып қалғаннан кейін олар
Тауар өндіріс жағдайында қорлану екі формада жүреді:
- кәсіпорындар мен ұйымдардың есеп айырысу және депозиттік
- банктердегі салымдар, мемлекеттік облигациялар. Несиелік механизмнің арқасында
Дүниежүзілік ақша қызметі. Тауар шаруашылығының кеңеюі, шаруашылық байланыстардың
Бұл қызметті бастапқыда толық бағалы ақшалар (алтын), ал
Егер де елдің ішінде ақша ұлттық ақша бірліктері
Бірақ алтын айналысы түсында да ағымдық халықаралық есеп
Бреттон-Вудстагы (1944 ж) мемлекетаралық келісімге келу, доллар мен
Қазіргі уақытта дүниежүзілік несиелік ақшалардың жобалары жасалуда, бірақ
2.2 Ақша айналымы және ақша айналысы
Көптеген шетел басылымдарында ақша айналымы деген ұғым кездеспейді.
- қолма-кол ақша да, қолма-қол емес ақша да
- ақша айналымы мемлекеттік жоспарлау жүйесінің объектісі ретінде
- ақша айналымы біртектес мемлекетгік меншік формасына кызмет
- акша айналымының алғашкы және қорытынды кезендері мемлекеттік
- қолма-қол ақша және колма-қол емес ақша белгілерін
- мемлекеттік жүйелер алдын ала өнімге баға белгілеумен
КСРО негізінде құрыған ТМД елдерінің нарықтык қатынастарға өту
Нарықтык экономика үлгісі жағдайындағы акша айналымына тән ерекшеліктер:
-ақша айналымы негізінен шаруашылықты нарықтық қатынастарға кызмет жасайды,ол
- қолма-кол ақша және колма-қол емес ақша айналымдарын
- ақша айналымы мемлекеттің, коммерциялык банктердің, заңды және
- ақша айналымының алғашқы және корытынды кезеңдері орталықтанбаған,
- қолма-қол ақша және қолма-кол емес ақша айналымы
- қолма-қол ақша эмиссиясын Орталык банк жүргізіп, ал
Сонымен, ақша айналымы деп қолма-қол және қолма -
Ал металл акша жүйесіндегі әрі тауар, әрі ақша
Қазіргі ақша айналымын құн айналымын деп атауға болмайды.
Айналыста жүретін тек қолма-қол ақша, ол ақша айналымының
Айналыста тек қолма-кол ақша жүргендіктен оны ақша айналысы
Қазақстан Республикасында қолма-қол ақшаны Ұлттык банк банкнота түрінде
Қолма-қол ақша негізінен халықтың ақшалы табысынан және жұмсаудан
Қолма-қол емес ақша айналымы{ төлем айналымы)- ол банктегі
Есеп айрысу операцияларын жүргізу үшін әртүрлі шоттар қолданады.
Қолма-қол ақшасыз есеп айрысуды үйымдастыруға әр елдің тарихи
аккредитив болып бөлінеді
Инкассо- әртүрлі кұжаттарды пайдаланып, клиентердің тапсырысы бойынша және
Инкассалық операцияның екі түрі бар: Жай инкассо- клиенттің
Аудару операциясында клиент банкіне өз шотынан белгілі -
Аккредитив (латын сөзі- "сенемін")- бір банктің екінші банкке
Аккредитивтің негізгі түрлері: ақшалы және құжатты. Акшалы аккредитив-
эмитент-банк клиенттерінің нұсқауымен және оның өтініші бойынша үшінші
Электрондық төлем жүйесі-ол қағазсыз тасымалдаушы электронды сигнал жіберу
автоматтандырылған есеп айрысу палатасы;
банктік автоматтар;
сауда үйымдарындағы терминалдар;
үйде банктік қызмет көрсетулер жатады.
Банктік автоматтар -ол клиентке банк қызметкерлерінсіз банктік электронды
Терминалдар- сауда орындарында, сауда үйымдарында есеп айырысатын қызметкерлер
Ақша өзінің материалдық- заттық құрылымы жөнінен метал ақшалар
Русінде ақша өлшемі гривна күмістің фунты деген мағынаны
Металл ақша айналысының объективті заңдылықтары және капитализм тұсында
- біріншіден, акша құн өлшемі кызметін қолдағы алтын
- екіншіден, ақша айналыс құралы ретінде өз қызметін
- бүл мүмкіндіктің іс-жүзіне айналуы біраз себептерді қамтитын
-монетаның табиғи ысылып тозуының толык құны жойылып, құр
Қағаз ақша ( " декретные деньги"- өкіметтің қаулысымен
бюджеттің тапшылығын жоюға шығарылған ақша эмиссиясы;
әскери және баска өндірістік емес шығындар;
еңбек өнімділігінің құлдырауы;
тауар массасының төмендеуі;
пассивтік төлем баланысы;
ақша шығаратың үкіметке сенімнің төмендеуі т.б.
Қағаз ақшаға тән кемшіліктер несие ақшаларын пайдалануға байланысты
Несие ақшалары да кағаздан жасалады, бірак оларды, әдетте,
Несие ақшаларының ерекшелігі- оларды шығару іс жүзіндегі айналым
Несие ақшалардың бұл ерекшелігі - оның кағаз акшадан
Вексель –төлем міндеттемесі, ол несиеге алған тауардың құнын
Коммерциялық вексель - жай және аударым вексель больш
Несне ақшаларының келесі түрі - чек. Чек банкке
Чек дегеніміз - оған кол коюшының ағымдағы шотынан
Акша айналысы заңы- құн заңынынңайналыс аясындағы көрінісі. Ол
Ақша айналыс заңының мәні - ақшанын айналыс кұралы
Ақша жүйесі негізіне мына элементтерден құрылады:
• Ақша өлшемі - ол барлық тауарлардың бағасын
• Баға масштабы - ол тауарлар бағасын белгілеу
• Ақша түрлері - ол осы мемлекетте заң
• Эмиссиялау жүйесі - ол заңмен бекітілген ақша
Қазақстан Республикасында қолма-қол ақша шығарумен, оны айналысқа түсірумен
Ақша айналымын реттейтін мемлекеттік орган - ол орталық
• Валюта курсын белгілеу, немесе баға кесу (катировка)
Сонымен, экономикасы нарықтық типпен дамыған мемлекеттердің ақша жүйесіне
1. Ақша айналымын басқаруға әр түрлі банктердің катынасуы.
2. қолма-қол акшамен қолма-қол емес ақша белгілерін шығарумен
3. Қолма-қол ақша және қолма-қол емес ақша -
4. Ақша-несиелік реттеу механизімІн құру және оның дамуы.
5. Орталық банктІң мемлекеттік апараты арқылы акша жүйесін
6. Ақша айналымын бағдарлы жоспарлау.
7. Қолма-қол емес және қолма-қол ақша айналымдарының тығыз
8. Салық органдарының ақша каражатын қырағы бақылауы.
9. Мемлекеттің орталык банкіне салыстырмалы дербестік беру.
10. Ақша белгІлерін банк жүйесінің активтерімен (алтын, қымбат
11. Шаруашылық айналымына ақша белгілерін мемлекеттің ақша-несие саясатына
12. Валюта курсын валюталар "коржыны" негізінде нарықтық жүйенің
Жалпы айырбасталмайтын несие ақшаларына көшу эмиссиясының біржақты икемденуіне
Қазақстан Республикасындағы ақша айналымы.
ІІІ. Қазақстан Республикасындағы бартердің
Түрлі елдер валюталарын айырбастаудағы үйлесім-ділік; бір елдің ақша
Бір түлғаның мүлкін немесе мүліктік қүқықтарын жаса-лынған шарт
Қоғамдық өндірістің өнім (тауар) өндіру (қызметтер көрсету) процесін
Айырбасталатын артықшылық талаптарына сәйкес басқа бағалы қағаз-дарға (облигацияларға
Басқа шетелдік валютаға еркін де шектеусіз айырбасталатыи валюта.
Банктер, сауда-өнеркәсіп корпорациялары, жеке адамдар валюта рыногының делдалдығымен
Айналымдылық; бір валютаыы екінші валютаға қолданыстағы бағам бойынша
Осының барлығы, нəтижесінде валюталық рынокта шетел валютасы ұсынысының
Валюталық реттеу жəне бақылау саласындағы заңдар бекіткен, шетел
қозғалысына байланысты операцияларға жатқызылды жəне олар бойынша Ұлттық
Қорытынды
Сөйтіп, ақшалар ертеден адамзаттың пайда болуымен қатар өмір
Тауар айналысының тарихи дамуы процесінде жалпыға бірдей эквивалент
Экономикалық категория ретінде ақшалар өндіріс және бөлу процесінде
Ақшаның өзінде, сондай-ақ олардың қызметтерінде жылдар бойы өзгерістер
Ақша жүйесінің типі: ақша - ерекше тауар ретінде
• металл ақша айналысы, бұл жүйеде ақша тауары,
• несие ақшалары және қағаз ақша айналысы, бұл
Пайдаланылған әдебиеттер
1. Ақша,несие, банктер. Ғ.С.Сейітқасымовтың жалпы ред. —Алматы: Экономика,
2. Көшенова Б.А. Ақша. Несие. Банктер. Валюта қатынастары.
3. Мақыш С.Б. Ақша айналысы және несие. Оқу
4. Деньги, кредит, банки. Под ред. Лаврушина О.И.
5. Международные валютно-кредитные и финансовые отношения. Под ред.
6. Мақыш С.Б. Коммерциялық банктердің операциялары.- Алматы: Қазақ
7. Банковское дело. Под ред. Лаврушина О.И. —М.;
8. Белов В. Когда законы толкуют произвольно. Бизнес
9. Белов В. Коммерческие банки н налоговая служба,
10. Васильева М Чек как средство платежа Закон
11. Ефимова Л.Г Банковское право, Москва БЕК 1994г.
12. Гвирцман М.В Правовое регулирование банковской тайны, Деньги
13. Гуревич И,С Очерки банковского права. Изд-во ЛГУ,
14. Гросиан Р.К Как вести дела с банками.
15. Вильнянский С.И Кредитно-расчетные правоотношения: Учебное пособие, Харьков,
Аннотация
Курстық жұмыста Қазақстан Республикасындағы
Қазақстан Республикасындағы ақша саясатының
Курстық жұмыс 43
38

Ұқсас жұмыстар

АҚША АЙНАЛЫСЫ ЖӘНЕ АҚША АЙНАЛЫМЫ

Ақша айналымы туралы түсінік

Ақша айналымы туралы ұғым

Ақша айналымының құрылымы

Ақша айналысының эволюциясы

Ақша айналысы

Ақша айналысының заңы және оны реттейтін институттар жайлы

Айналыста ақша түрлерінің даму эволюциясы

Ақша айналымы және құрылымы