Жеке тұлғаға бағдарланған оқытудың дәстүрлі педагогикалық оқытудан айырмашылығы

Мазмұны
Нормативтік сілтемелер
Анықтамалар мен қысқартаулар......................................................................3
Кіріспе ………………………………………………………………………… 4
І. БАСТАУЫШ МЕКТЕПТІҢ ОҚУ ҮРДІСІНДЕ ЖЕКЕ ТҰЛҒАҒА БАҒЫТТАП ОҚЫТУ
Жеке тұлғаға бағыттап оқыту технологиясының
мәні, оқу үрдісінде алатын орны.................................…………………...…..….6
Жеке тұлғаға бағыттап оқыту технологиясының
моделдері мен оған қойылатын талаптар........................………......…… 17
1.3 Жеке тұлғаға бағдарланған оқытудың дәстүрлі
педагогикалық оқытудан айырмашылығы ……........... ………………..28
1.4 Жеке тұлғаға бағыттап оқыту технологиясын
пайдаланудағы мұғалімнің басқару қызметтері.……………................ 37
ІІ. БАСТАУЫШ МЕКТЕПТІҢ ОҚУ ҮРДІСІНДЕ ЖЕКЕ ТҰЛҒАҒА БАҒЫТТАЛҒАН ОҚЫТУ
2.1 Бстауыш мектеп оқушыларының жеке тұлғалық
2.2 Жеке тұлғаға бағыттап оқыту технологиясын пайдалану
бойынша тәжірибелік-эксперименттік жұмыс нәтижелері........................ 46
Қорытынды .......................................................................................................61
Қолданылған әдебиеттер……………………………………………………. 63
Нормативтік сілтемелер
Бұл дипломдық жұмыста келесі стандарттарға, тұжырымдамаларға, бағдарламаларға сілтеме жасалған:
1. Қазақстан Республикасы /ҚР БМЖБМС 2.003-2002 /жалпы орта білім
2.Қазақстан Республикасының 2015 жылға дейінгі білім беруді дамыту
Анықтамалар мен қысқартулар
Білім беруді ізгілендіру технологиясы – оқушыны азамат етіп тәрбиелеу,
Жеке тұлға - дербес әрекет
Жеке тұлға — жоғарғы дәрежеде кіріктірілген үнемі оқу, даму
Жеке адам - тек әлеуметтік сана мен қасиеттерді игерген
Қызығушылық- дүниедегі заттар мен кұбьшыстарды белсенділік пен
танып білуге багытгалған адамньщ жеке ерекшеліктерінің бір көрнісі.
Өзін-өзі басқару - ұжым мүшелерінің өз ұжымдарына басшылық етіп,
Өзін-өзі-жетілдіру- өзінің өмірлік қуатының мәнін, мақсатын жүзеге асыратын, тәндік,
Өзін-өзі меңгеру- түрлі жағдайда өзінің эмоциясын, тәртібін адамның шамадан
Өзін-өзі меңгеру тәсілдері- қызметте өзін босаң ұстау, релаксация,
Өзін-өзі тәрбиелеу- адамның өз бойындағы ұнамсыз, жағымсыз мінез құлықты
Технология – (грек сөзі - өнер, іскерлік, шеберлік) бір
Білім беруді ізгілендіру технологиясы – оқушыны азамат етіп тәрбиелеу,
Ұжым - бір мақсатқа бағытталған ұйымшылдық пен мақсаттылық іс-әрекетімен
ҚР – Қазақстан Республикасы
ҚР БМЖБМС – Қазақстан Республикасы білім берудің міндетті жалпы
Кіріспе
Зерттеу тақырыбының өзектілігі. Қазіргі таңда үздіксіз білім беру
Сондықтан оқытушылардың алдында өмірге жан - жақты дайындалған, еңбексүйгіш,
Қазіргі таңдағы өзгерістер қоғамның шығармашыл әрекет пен шығармашыл тұлғаға
Жеке тұлғаға бағытталған білім беру дегеніміз педагогикалық іс әрекеттің
Білімді де білікті, салиқалы да парасатты, жан- жақты жетілген
Мектеп оқушыларының жеке тұлғасын қалыптастыру мәселелері білім мен тәрбие
Жеке тұлғаны дамыту мәселелері- Л.С.Выготскийдің, М.Б.Блонскийдің, С.Л.Рубинштейннің, Л.В.Занковтың, Д.В.Элькониннің
Білім берудің мәні баланың өзінің дербес мүмкіндіктерін ескере отырып
еркін көрсете білуіне, оқушының тұлға ретінде үнемі дамуына, өзін-өзі
- Оқу барысында дәстүрлі оқытуда мұғалім оқушыны бастауыш
- Оқу барысында жеке тұлға ретінде оқушы қайшылықты
- Оқу барысында мұғалім оқушыға жеке тұлға ретінде бір
- Оқу барысында мұғалім оқушыға жеке тұлға ретінде
- Жеке тұлға ретінде оқушы өз бетімен нақты сұрақтар
Яғни оқыту технологиясы оқушы тұлғасын басты орынға қоя
Бұл өзекті мәселелерді шешудің негізі мені дипломдық жұмыс тақырыбын
Зерттеудің мақсаты. Бастауыш мектептің оқу үрдісінде жеке тұлғаға
Зерттеудің міндеттері:
Зерттеу тақырыбына сай педагогикалық, психологиялық, әдіснамалық әдебиеттерді оқып, саралау.
Жеке тұлғаға бағыттап оқыту технологиясының мәнін оқу үрдісінде алатын
Жеке тұлғаға бағыттап оқыту технологиясының модельдері мен талаптарына талдау
Жеке тұлғаға бағыттап оқытудың дәстүрлі педагогикалық оқытудан айырмашылығын анықтау.
Бастауыш мектептің оқу үрдісінде жеке тұлғаға бағыттап оқыту технологиясын
Бастауыш мектептің оқу үрдісінде жеке тұлғаға бағыттап оқыту технологиясын
Зерттеу маңыздылығы мен объектісі. Тұлғаның өзіндік дамуы өз білімі
Зерттеу пәні: Бастауыш мектептің оқу үрдісінде жеке тұлғаға бағыттап
Зерттеудің ғылыми жаңалығы: Бастауыш мектептің оқу үрдісінде жеке
Зерттеудің болжамы. Егер бастауыш сыныпта жеке тұлғаға бағыттап оқыту
Зерттеудің практикалық маңызы:
Бастауыш мектептің оқу үрдісінде жеке тұлғаға бағыттап оқыту
Зерттеу әдістері:
Педагогикалық психологиялық әдебиеттерге, оқулықтарға, әдістемелік материалдарға талдау жасау.
сұрақ-жауап әдістемесі, сараптау, талдау әдісі;
диалогтік, ынтымақтастық, бірлескен шығармашылық әдісі
Озат ұстаздар тәжірибесінен тәжірибе алмасу
Интернет,кітапханадан мәліметтер жинастыру
сарамандық-тәжірибе жасау әдісі;
байқау, салыстыру, бақылау әдісі;
Зерттеу тәжірибелік базасы: СҚО, Уәлихан ауданы, Бидайық ауылы,
І. БАСТАУЫШ МЕКТЕПТІҢ ОҚУ ҮРДІСІНДЕ ЖЕКЕ ТҰЛҒАҒА БАҒЫТТАП ОҚЫТУ
1.1 Жеке тұлғаға бағыттап оқыту технологиясының мәні, оқу үрдісінде
Жеке тұлғаға бағытталған технологияның өзектілігі соңғы кезде Қазақстанда болып
Қазіргі жүйеге қойылатын талаптардың өзгеруімен мұғалімге деген де талап
Жеке тұлғаға бағытталған технологияның жетекші идеясы жаңа парадигманың негізгі
Өткен жылдардағы оқытуда басты назар оқу-тәрбие үрдісінің мазмұнына, әдіс
Оқу үрдісінен мұғалім де осылай алыстатылып қалды (процентомания, «жалған»
Осы оқу тәрбие үрдісінің технократизациялануына әкелді. Технократтық педагогтардың ойлау
Сондықтан оқыту басты мәселе болатын білім беру, көбінесе «не
Соңғы кездері білім беруді басқару мәселесін ізгіліктік және демократаялық
Көптеген еңбектерді саралау нәтижесінде қарастырып отырған мәселенің теориялық заңдылықтары
Соңғы кезде білім беру үрдісінде жеке тұлғалық бағыттылықты жасау,
Білім беру тәсілдерін жетілдіру мәселелері белгілі ғалымдар мен педагог-әдіскерлердің
Сонымен қатар Қазақстан Республикасының 2015 жылға дейінгі білім беруді
Ендеше оқу-тәрбие үрдісінде жеке тұлғалық бағыттылықты қалыптастырудың және жетілдірудің
Жеке тұлғалык, бағыттылықты жасау технологиясына байланысты жіктеулер жасау мәселесінде
Тұлғалық бағыттылық қасиетті қалыптастыруда оқушы өзін-өзі дамытатын, өз бетінше
Сонымен, жеке тұлғаға бағытталған технологияның мақсаттар, жаттығулар мазмұны -бұл
Дәстүрлі дидактикалық жүйелерде кез келген педагогикалық технологияның негізі
Яғни бала тұлғасының дамуы мен оны тәрбиелеу жеке тұлғаға
• балаға гуманизмдік қарым-қатынас жасау;
• адамгершілік қасиеттерді дамыту;
• оқушының жеке тұлғалық көрсеткіштерін қолдау (денсаулық жағдайы,
• жеке тұлғалық сұранысты қанағаттандыру;
• білім берудің мазмұны мен білім
Жеке тұлғаға бағытталған
Мектеп «барлығы үшін мектеп» болуы керек және онда жеке
Мектеп «барлығы үшін » ғана емес, «әрқайсысы үшін» болуы
Сабақ оқушыға жағымды болу керек, сонда мектепте оқу нәтижесі
Жеке тұлғаға бағыттап оқыту барысында оқушылардың психологиялық жайлылығы
• оқу үрдісінде барлық стресс болатын факторларды жою;
• сыныпта оқушылардың ашылуына жағдай туғызу;
• оқуға деген нақты себептерді ескеру және оларды
• оқушылардың ілгерілеуіне сезім туғызу;
Яғни, жеке тұлғаға бағытталған білім берудің мақсаты жеке тұлғаның
Жеке тұлғаға бағытталған технологиялар әр баланың жеке ерекшеліктеріне сәйкес
І-топқа барлық оқытудың жалпы педагогикалық қолдаумен қамтамасыз етеді, өзара
ІІ-топта жеке тұлғалық қолдауға бағытталған және жеке дамудың диагностикасы,
Осы уақытта педагогикалық көмектің білімге және баланың дене мен
Мұғалімнің жеке қолдауына сәттіліктің жеке тұлғаның өзін-өзі іске асыруына,
Жеке тұлғаға бағытталған технологияларда оқу үрдісінің әдістері мен формаларын
Бұл орайда жеке тұлғаға бағытталған технологиялар бойынша мектеп түлегі
• өнеркәсіптік еңбекке, оның ең кең мағынада дене және
• алдағы оқуға, ал болашақта үзіліссіз білім алуға
•жаратылыстану-ғылыми, әлеуметтік-философиялық көзқарасы қалыптаса-тын;
• жалпы мәдениеттілігі қалыптасатын;
• отбасылық және әлеуметтік өмірде
Жеке тұлғаға бағытталған технологияның ерекшеліктеріне тоқталар болсақ төмендегідей тұжырымдарды
Сондықтан, жеке тұлғаға бағытталған оқыту әркімнің қолында бола бермейді.
Білім беру жүйесі әр мұғалімге жеткілікті болатын педагогикалық технологияға
Оқытудың қарастырып отырған концепциясы жаңалығы мұнда: алғаш рет меңгеру
Жеке тұлғаны дамыта оқыту, тәрбие беру, оқушыларды тұлға ретінде
Тәрбиелей–дамыта оқытудың негізі ретінде келесі анықтаманы басшылыққа аламыз: Тәрбиелей-дамыта
Оқыту, дамыту және тәрбие беру ұғымдарының байланысын анықтау, олардың
Бұл орайда жеке тұлға деген не, оның анықтамалығы
Философиялық сөздікте жеке тұлға анықтамасын келесі жолмен береді. «Жеке
Осыдан, жеке тұлға-өзінің барлық жеке психологиялық ерекше-ліктерімен қоғамда өмір
Осынау құбылыстар мен түсініктерді: дара тумыс иесі, адам, жеке
Туа біткен ерекшеліктер - адамға, хайуанаттарға да тән қасиетін
Карл Маркстың «Фейрбах туралы тезистерінде» «...жеке тумыс иесіне
Дүниеге перзент болып келіп, әлеуметтік ортада жеке тұлғаға айналады.
Философтар мен психологтар жеке тұлғаны адамның іс-әрекетімен байланыстырады. Мұнда
Жеке тұлға дегеніміз - әлеуметтік дара туманың, адамның қоғамдық
Сондықтан, психологиялық сөздікте берілген анықтама нақты берілгендей: «Жеке тұлға
Мұнда, психологиялық сөздікте жеке тұлға - «саналы іс -
Іс-әрекет жетілген сайын адамның рухани, сымбаттылық әлеуеті де өзгеру
Баланың бойына қандай қасиеттерді сіңіру керек, қандай ұғымды іс-әрекеттерді
Ұстаз өз әрекетінің нәтижесіне мұқият талдау жасай алуы керек.
Қазіргі таңда үздіксіз білім беру жүйесінде білім беруді дамыту,
Сондықтан оқытушылардың алдында өмірге жан - жақты дайындалған, еңбек
Қазіргі таңдағы өзгерістер қоғамның шығармашыл әрекет пен шығармашыл тұлғаға
Жеке тұлғаға бағытталған білім беру дегеніміз педагогикалық іс әрекеттің
Соңғы он жылдықта біздің қоғамымыздың қоғамдық-саяси және экономикалық шарттары
Тұлғаға бағытталған жаңа көзқарас түсінігін айқындау үшін негізгі үш
1. Тұлғаға бағытталған көзқарас ұғымын ашатын негізгі түсініктер:
- адамның даралық ешкімге ұқсамайтын өзіндік ерекшелігі;
- жеке тұлғаның үнемі өзгеріп отыратын әлеуметтік болмысы;
- тұлғаның өзіне тән қасиеттері мен мүмкіндіктерін таныту үрдісі",
- өзін және қоршаған ортаны тануда саналы, шығармашылық белсенділік
- мендік тұжырымдаманың болуы;
- педагогикалық қолдау оқушылардың білім алуына, өмірлік, кәсіби
2. Оқушыларға білім беру құрылымының негізгі ережелері мен бастапқы
- өзін - өзі белсендіретін тұлға ұстанымы;
- дарашылық ұстаным;
- субъектілік ұстаным;
- таңдау ұстанымы;
- шығармашылық табыс ұстанымы.
3. Технологиялық бөлік. Оған мыналар жатады:
- шығармашылық іс- әрекетке шақыру;
- баланың жеке басының дамуын қолдау;
- оқушылардың өз бетінше шешім қабылдауына, білім алудың
Жоғарыда аталған түсініктемелер тұлғаға бағыттап оқытудың сипаттамасын айқындауға мүмкіндік
Жеке тұлғаға бағытталған оқыту — бұл жеке тұлғаның белсенділігіне
Жеке тұлғаны дамытуға бағытталған оқыту оқушыға ғылым негіздеріи үйретіп
И.С. Якиманскаяның ойы бойынша, оқушыны оқу процесінің басты тұлғасы
түрлі дәрежелі амал - түрлі дәрежелі бағдарлама материалының қиындығына
өзгешілік амал -
қабілеті, білім беру орталығының типі бойынша бөлу;
жекеше амал- оқушыларды
қабілеті, әлеуметтік-кәсіби ағымына қарай топтау;
субъекті-жекелі амал - әрбір оқушымен жақын қарым қатынаста болу.
Жеке тұлғаға бағыттап оқытуда білім алушының жеке басы бірінші
Жеке тұлғаға бағыттап оқытуды Ариян М.А. былай дейді: «Сыныптағы
Жеке тұлғаға бағыттап оқытуға Алексеев Н.А. келесі анықтаманы береді:
Жоғарыдағы әдіскерлердің ойларымен келісе отырып, жеке тұлғаға бағыттап оқытудың
Жаңа парадигмаға сай оқу процесінің орталығында оқушының қажеттіліктері, қабілеті,
Жеке тұлғаға бағытталған парадигма шетел тілін меңгеру үшін оқытудың
әрекетшіл ( адам іс-әрекет арқылы дамиды);
әлеуметтік-мәдени (білім - бұл адамның
коммуникативті-когнитивті (қатынас және таным білім алудың
біліктілігі (тәжірибеге бағытталған білім берудің
ортаға бағытталған (тиімді білім
Оқушылардың мектепте алған іскерліктері мен білімі, олардың қызығушылықтары мен
Н.А. Алексеев және т.б. ғалымдардың ойлары бойынша жеке тұлғаға
Бұл амалдардың жүзеге асуы үшін Якиманская
- оқытудың барлық сатысын қамтитын жүйелі болуы тиіс;
- ерекше білім беру орталығы қажет, әрбір оқушының жекеше
- жеке тұлғаға бағыгталған білім беру жүйесінің мақсатын,
Сонымен біз жеке тұлғаға бағыттап оқытудың сипаттамасын беретін бірнеше
1.2 Жеке тұлғаға бағыттап оқыту технологиясының моделдері мен оған
90-шы жылдары педагогакалық жүйеге ене бастаған "жеке тұлғаға бағытталған
П
Е
Д
Бостандық
А
Жеке басының қадірі
Г
Жауапкершілік
О
Даралық
Г
Қоғамдық белсенділік
И
Саяси идеялық бағыт
К
А
Жеке тұлғаға бағытталған білім моделінің кезеңдері:
— ұлттық деңгейлік мақсат;
— көп деңгейлік мақсатты жүйе, нәтижеге бағытталған білім ретінде;
— білім беру бағдарламаларының көп түрлігі;
— мектеп құрылымын жетілдіру;
— оқуды ұйымдастыруда принциптердің өзгеруі;
— ағымдық және қорытынды бағалаудың келісімді жүйесі;
— білім беру сапасының мониторингтік жүйесі;
— білім беру ашық жүйе ретінде;
— халықаралық салыстырмалы зерттеулер.
Бастауыш мектеп үрдісінде жеке тұлғаға бағыттап оқыту мектеп түлегінің
Мысалы, Австралияда ұлттық мақсаты мынадай базалық құзырлығын көрсетеді.
— Жеке тұлғаға бағыттап оқытуда талдау және проблемаларды шешу
— Өзіне сенімді, жаңа технологияны шығармашылықпен қолдана білу, жаңа
Оқу нәтижесінің көп деңгейлі жүйесі орта және білім беру
— Кең диапозандағы түрлі қабілетті балалармен түрлі әлеуметтік
— Оқушы, мұғалім, мектеп іс-әрекетінің ақпараттық кеңістік потенциалын қолдану
Қазіргі таңда бастауыш мектеп үрдісінде жеке тұлғаға бағыттап оқыту
Гуманистік-тұлғалық технология—тұлғаға көмек беруге психотер-апевтік бағытталған өзінің адамгершілік менділігімен
Ынталандыру технологиясы - тәрбие мен өзін-өзі тәрбиелеудің, мұғалім мен
Еркін тәрбиелік технология — баланың өмірлік қызметі саласында еркін
Эзотерикалық технология (санадан тыс, өздігінен) -эзотерикалық білім ақиқатына негізделген.
Педагогикалық процесс — хабарлау, жариялау немесе тыңдау емес, ал
Түсіндіру - > Сана +субъект = монолог
Түсінісу - 2 субъект +2 сана > өзіндік түсінік
Түсіндіру > көзқарас + ақыл, өсиет Мақсаты: Балаға
- Баланы сүю;
- Өмір сүріп отырған ортасын жаңцандыру;
-Балада, өз балалық шағын өмір сүргізу.
Ш.А.Амонашвили адамгершілік тұлғалық технологаясы өзінің эксперименттік мектебінде ынтымақтастық педагогакасын
Ш.Амонашвилидің тұлғалық технологиясының мақсат бағыттылығы төмендегіше анықталады:
-Тұлғалық сапаларын ашу жолымен оқушыны дамытуда және тәрбиелеуде адамгершілігі
-Оқушының жүрегі мен жанын түсіну;
-Оқушының танымдық күшінің қалыптасуы және тануы;
-Білім мен ғылымды тереңдету және кеңейту үшін жағдай жасау;
-Тәрбиенің идеялы өзін-өзі тәрбиелеуде.Негізгі тұжырымдамалық жағдайлар:
1. Ынтымақтастық педагогикасының барлық жекелей жақ жағдайы.
2. Бала құбылыс ретінде өзі қызмет ететін өмір жолын
3. Бала - табиғаттың және ғылымның ең жоғарғы жаратылысы,
4. Баланың толық психикасында 3 құмарлық бар: дамуға, есеюге
Білім мен ғылымның мөлшері арнайы әдістермен және әдістік тәсілдермен
—Адамгершілік қасиет балаға деген махаббат өнері, бала бақыты, ерік-күші,
—Жекелік жақ қасиеті жеке тұлғаны, қабілеттің дамуын, педагогикалық
—Қатынас шеберлік қасиеті: өзаралық заң жариялылық, оның сүрағы романтикалық
70-80 жылдары жаңашыл педагогтардың жеке дербестік, жеке тұлғаға бағытталған
Индивидтік— ұлғалықтың негізі әр тұлға өзінше жеке-дара — керемет,
И.С.Якиманскаяның пікірінше, егер білім беру процесінде оқушы негізгі бейне
1.Түрлі деңгейдегі қарым-қатынас - оқушыға оқу материалын меңгертуге түрлі
2.Дифференциялық қарым-қатынас — баланың ішкі дифференциясына қарай: біліміне, қабілетіне
3. Жеке-дербестік қарым-қатынас - үлгеріміне, әлеуметтік бағытына қарай балаларды
4. Субъекті-тұлғалық қарым-қатынас — әр балаға ерекше бір қайталанбас
И.С.Якиманскаяның бұл моделін жүзеге асыру үшін мына терминдерді ажырата
Жеке тұлға — жоғарғы дәрежеде кіріктірілген үнемі оқу, даму
Жеке адам - тек әлеуметтік сана мен қасиеттерді игерген
Субъект - "бастауыш" деген мағынаны білдіреді, нақты пәндік, практикалық
И.С.Якиманская жеке тұлғаға бағытталған білім беру моделін үшке бөлген:
1. Әлеуметтік-педагогикалық;
2. Пәндік-дидактикалық;
3. Психологиялық.
Әлеуметтік-педагогикалық-жеке тұлғаның психо-педагогикалық ерекшеліктерімен қоршаған микроорталықтардағы оның қызығушылығы мен
Әлеуметтік педагогиканың басқа педагогикадан айырмашығы — егер, педагог топпен
Жеке тұлғаға бағытталған технология әр баланың жеке-дербес ерекшеліктеріне сәйкес
Бастауыш оқу үрдісінде жеке тұлғаға бағыттап оқыту барысында ұстаз-педагог
-процесс барысында ұстаз-педагог балаға деген толық сенімін көрсете білу
- ұстаз-педагог — әр баланың білімге деген ішкі мотивациясынан
- ұстаз-педагог — әр уақытта көмек, қолдау сүрай алатындай
- ұстаз-педагог - топтың езара жүмыстардың белсенді мүшесі болу
-ұстаз-педагог — топта, балалар алдында өз сенімін түсіне білетін
-педагог — өз мүмкіншілігі мен өзін-өзі жақсы білу керек.
Ресей білім беру академиясының академигі Е.В.Бондаревская жеке тұлғаға бағытталған
— іс-әрекетті шығармашылық сипат;
— баланың жеке дербес дамуына қолдау көрсету;
— баланың өз бетінше шешім қабылдап, шығармашылық қабілеттерін дамыту
Е.В.Бондаревскаяның ойы бойынша бұл технологиямен жұмыс істеуде педагогтерге қойылатын
— балаға, мәдениетке, шығармашылыққа деген құнды қарым-қатынас;
— ізгі педагогикалық көзқарас;
—балалар экологиясын, олардың ішкі-рухани және физиологиялық саулықтарына ерекше көңіл
— үнемі мәдени-ақпараттық және пәндік дамуындағы білім беру ортасын
— жеке-мәндік бағыт бере отырып оқу мазмұнымен жұмыс істей
—жеке тұлғаның дамуына бағытталған әр түрлі педагогакалық технологияларды меңгеру;
— әр баланың жеке дербес дамуына көмек көрсету.
Осы талаптарға сүйеніп, неғұрлым баланың қабілеті мен талантын дамытуға
Бұл жөнінде ғалым И.С.Якиманская жеке тұлғаға бағдарланған оқытудың негізгі
Оқушы дамуын диагностикалау мен ынталандыруды мұғалім олардың қызметін ұзақ
И.С.Якиманскаяның пайымдауынша, жеке тұлғаға бағдарланған оқытуда даралау тәсілі барлық
Е.В.Бондоревская жеке тұлғаға бағдарланған оқытудың мазмұнында жеке тұлғаны
Г.К.Селевко мұндай технологияның ең негізгі құндылығы-оқушы жеке тұлғасы, ал
Біздің ойымызша, жеке тұлғаға бағдарланған оқыту материалды шығармашылықпен меңгеру
В.В.Сериков ұсынған жеке тұлғаға бағдарланған білім беру тұжырымдамасының мәні
Жеке тұлға дегеніміз-адамның арнайы білім алу және даму аясын
Адам "жеке тұлға болу” тәжірибесін, яғни жеке тұлға функцияларын
В.В.Сериков жеке тұлғаға бағдарланған білім беруге тән заңдылықтарды атап
1. Жобалау элементі-"тұлға өміріндегі
2. Оқыту мұғалім мен
3. Процесс тұлғалық тәжірибенің
4. Оқыту адамның табиғи
5. Мұғалім мен оқушының
Ендеше, жеке тұлғаға бағдарланған оқыту дегеніміз-тек оқушыларды бір-бірінен айрықшалайтын
Г.К.Селевко бұл технологиялардың негізінде өзін-өзі өзектілендіруге ұмтылатын "толық қанды
Технолог ғалымдардың пайымдауынша, жеке тұлғаға бағдарланған технологиялар әрбір баланың
Сонымен, С.В.Кульневичтің атап көрсеткеніндей, білім беру процесін тұлғаға бағдарлау
Жеке тұлғаға бағдарланған оқу процестері: дамыта оқыту; баланың жеке
Бүгінгі таңда мынадай жеке тұлғаға бағдарланған оқыту технологиялары бар:
В.Ф.Шаталовтың тірек белгілер негізіндегі технологиясы;
П.М. Эрдниевтің дидактикалық бірліктерді шоғырландыру технологиясы;
Ш.А. Амонашвилидің ізгілікті- тұлғалық технологиясы.
Л.В.Занковтың, Д.Б.Эльконин, В.В. Давыдовтың дамыта оқыту технологиясы;
М.Чошановтың, П.И.Третьяковтың, К.Я.Вазинаның, В.М.Манаховтың модульдік оқыту технологиялары;
Г.К.Селевконың өзін - өзі дамыта оқыту технологиялары;
Ж.А.Қараевтың, Т.Т.Ғалиевтің, Ә.Жүнісбековтің, М.М. Жанпейісованың, Н.Н. Нұрахметов пен К.Әбдіғалиевтің
Технология – (грек сөзі - өнер, іскерлік, шеберлік) бір
Білім беруді ізгілендіру технологиясы – оқушыны азамат етіп тәрбиелеу,
Тірек белгілері арқылы оқыту технологиясы (Шаталов В.Ф.) мынаны көздейді:
- білім, білік, дағдыны қалыптастыру;
барлық баланы оқыту (жеке әлеуметтік өміріне қарамастан);
- оқытуды жеделдету (орта мектепті 9 жылда аяқтау)
Үнемі қайталау, міндетті кезеңдік бақылау, жоғары деңгейдегі қиыншылық, блокпен
Дамыта оқыту технологиясы – баланы оқыта отырып, жалпы дамыту.
Білімді де білікті, салиқалы да парасатты, жан- жақты жетілген
Мектеп оқушыларының жеке тұлғасын қалыптастыру мәселелері білім мен тәрбие
Жеке тұлғаны дамыту мәселелері- Л.С.Выготскийдің, М.Б.Блонскийдің, С.Л.Рубинштейннің, Л.В.Занковтың, Д.В.Элькониннің
Біздің республикамызда білім берудің жаңа жүйесі жасалып, әлемдік білім
- білім мазмұны жаңа үрдістік біліктермен, ақпараттарды қабылдау қабілеттерінің
- мектеп, отбасы және қоршаған әлеуметтік ортаның бала тәрбиесіндегі
- қоғамдық біліммен бара- бар педагогикалық технологияның кеңінен қолданылуына
Оқыту технологиясын жетілдірудің психологиялық- педагогикалық бағыттағы негізгі ой- тұжырымдары
- есте сақтауға негізделген оқып білім алудан бұрынғы меңгергендерді
- білімнің статистикалық үлгісінен ақыл- ой әрекетінің динамикалық құрылым
- оқушыға орташа деңгейде білім беретін бағдарламадан жекелеп, саралап
Оқыту технологиясы мектепте оқу үрдісіне қажетті әдіс, тәсіл, амал,
Педагогикалық технологияны құруға қажетті тұжырымдама: а) Рубинштейннің «Ойлау барысында
Педагогикалық технологияның ерекшелігі- сабақтың талабы- оқушы арқылы, оның оқу
Жаңа технологияға сәйкес оқыту моделі дамытушы модель, жеке тұлғаны
Педагогикалық жүйе бір- бірімен байланысты әдістер, педагогикалық процестер, жеке
(Пж) = Әж + Дпр
Әж- әдістемелік жүйе (мақсат, мазмұн, әдіс, сабақтың түрі, құралдар)
Дпр- дидактикалық процестер
Дпр = Ы + Әбн + Оә + Түзә
Ы- ынта
Әбн- әрекеттің бағдарлық негіздері
Оә- орындаушылық әрекеттер, мысалы өздігімен деңгейлік тапсырмалар орындау
Түз.ә- басқару әрекеттері (қатемен жұмыс)
Б.ә- бақылау әрекеттері (бақылау жұмыстары)
Басқ- педагогикалық басқару, болашақта оқушылар өзін- өзі басқарады.
Жеке тұлғаның дамуына оқу- тәрбие жұмыстары да ықпал етеді.
«Әрбір бала- болашақ данышпан» деген ойлы қағидаға мән берсек,
Білім беру мазмұнын жаңарту, оқыту әдістерін жетілдіру оқушылар мен
Рубинштейн оқытудың мақсаты «оқушыға белгілі бір білім туралы мағлұмат
Психолог- ғалым Д.Б.Эльконин «Оқу әрекетінің басқа әрекет түрлерінен аса
Оқу әрекетінде оқушының субъект ретінде қалыптасу жолдарын баланың жас
Оқушының жеке тұлға ретінде қалыптасуы, бір жағынан оқу үрдісіндегі
Соған сай міндеттер:
• оқушы мен мұғалімнің арасындағы жаңаша қарым- қатынасты орнықтыру
• оқыту кезінде оқушының потенциалдық мүмкіндігі мен дербестігінің дамуына
• оқытуды оқушыда оқу іс- әрекетін қалыптастыратындай етіп ұйымдастыру;
• дарынды балалармен жұмыс істеудің жаңаша әдіс- тәсілдерін қолдану.
Жаңа технологияны меңгеру мұғалімнің интеллектуалдық, кәсіптік, адамгершілік рухани, азаматтық,
Білім берудің қазіргі жаңа құрылымымен оқу- әдістемелік мазмұнының өзгеруі-
техникамен байланысты әлемдік стандартқа сай мүдделі жаңа білім беру
Өзгелер сияқты болып қалмау үшін жеке тұлғаға бағытталған
Олар орташа бала болмайды, олардың барлығы да
Білім беру мекемелерінің міндеті — балаға білім бере отырып
Әлемдік қоғамдағы білім беру процесінің даму тенденциясымен еліміздегі білім
— білім беруге қоғамдағы жылжымалы экономикалық, әлеуметтік және
— білім беруді барлық адамзат пен халықтың қауіпсіздігін қамтамасыз
Бұл тенденциялар жаңа жоғарғы деңгейдегі білім беру жүйесіңде жаңа
1.3 Жеке тұлғаға бағдарланған оқытудың дәстүрлі
педагогикалық оқытудан айырмашылығы
Тұлғаға бағдарланған білім беру мазмұнын конструкциялау тұжырымда-маларын И.Я.Лернер, М.Н.Скаткин
1. Білім беру мазмұнын әр түрлі деңгейдегі тұлғалық-бағдарлы міндеттер
2. Диалог жағдайында меңгеру
3. Іштей конфликт, коллизия, жарыс жағдайында меңгеру
Бастауыш мектеп үрдісінде жеке тұлғаға бағыттап оқытуда тұлғаға бағдарланған
Дәстүрлі оқытуда оқу пәнінің әрекеті оқыту мазмұнының фрагменті мен
Оқытуды жүзеге асыру мұғалім мен оқушының бірлескен қызметі болады.
Оқытудың мазмұндық және процессуалдық аспектілері арасындағы жік жойылады, процесс
Оқыту дәстүрлі оқытуға тән жасандылық және сырттай регламенттеу сипатын
Осыған сәйкес оқу әрекетіне қатынасушылардың өзара әрекетіндегі формальдық пен
Оқылатын мәтін қабылдайтын мәдениет фрагменті ретінде «Мен» даму контексінде
Тұлғаға бағдарланған білім берудің педагогикалық мақсаттарын шешудегі қазіргі көзқарастарды
- Білім мазмұнының құндылық –бағдарлы компонентін шешу
-Тұлғаға бағдарланған білім беру барлық объективті шындықпен байланыста, яғни
- Тұлғаға бағдарланған білім беру интегралдық бағытта болу керек.
Жеке тұлғаға бағыттап оқытудың басты маңыздылығының бірі білім беруді
Білім беруді тұлғаға бағдарланған бағытта гуманизациялау бірнеше шарттарға тәуелді:
- адамның актуальды тұрмыс жағдайын жүзеге асыру үшін қоғамдық
экономикада, технологияда, ғылымда, саясатта, экология салаларында әлеуметтік, гуманистік басымдылықты
ойлаудың, тәртіптің, сананың күні бұрын белгіленген стандарттарын игеру және
адамдардың жауапкершілігі мен құқығын жетілдіру, биліктің демократиялық институттарын құру
адамның рухани, әлеуметтік, экономикалық, жеке тұлғағлық қасиеттерін берік
Бұның өзі қазіргі мектептегі тұлғалық–бағыттылық білім беру мазмұнының
Азаматтардың тұлғалық мінездемелері (білімділік, өз бетінше шығармашылық ізденіс, кәсібилік,
Білім беру жүйесін дамытудың басты стратегиялық бағыты тұлғаға бағдарланған
Бұл орайда Қазақстан Республикасында 2010 жылға дейінгі білім беруді
Оқыту мен тәрбиедегі тұлғалық-бағдарлық көзқарастың тегі гуманистік психологияда –
Жеке тұлғаға бағыттап оқытуда гуманистік бағыттың жарқын өкілдерінің бірі
1.Индивид үнемі өзгеріп отыратын өмір ортасында болады. Оған айналадағы
2.Адам өзін қоршаған ортаға өзіндік қабылдауы мен түсінігі арқылы
3.Адам өзін-өзі тануға, өзін-өзі сапқа жұмсауға талпынады; адамда өзін-өзі
4.Тұлға дамуына өте қажет өзара түсінушілікке тек қарым-қатынас нәтижесінде
5.Өзін-өзі жетілдіру, тұлғаның дамуы ортамен, басқа адамдармен қарым-қатынас негізінде
Тұлғалық-бағдарлы педагогика негізіне Карл Роджерстің көптеген көзқарастары алынды.
Оқыту үдерісінде баланың жеке ерекшелігін ескеру қажеттігі туралы Л.С.Выготскийден
Кеңес психологтары тұлғалық-бағдарлы көзқарасты ашуға ықпал ететін принциптер қатарын
Детерминизм принципі жағдайлардың жиынтығы ретіндегі себеп-салдарлық идея тұрғысынан ғана
Тұлғалық теориясындағы дамыту принципі биологиялық құрылымды әлеуметтік құрылымға айналдыруды
Жүйелілік және біртұтастық принципі тұлғаны ең бастысы қарым-қатынас болып
Әрекеттік принцип тұлғаның психологиялық теориясындағы жүйе жасау принципі болып
Педагогикалық ғылым мен практикадағы дәстүрлі, авторитарлық кластық-сабақтық жүйе тұлғаға
Білім беруді модернизациялау мен жаңарту тенденцияларының қатарында оқушыға «дайын
Дегенмен, бүгінгі күні педагогикалық санада білім берудің тұлғалық-бағдарлық бағыты
Жалпы көпшілік педагогикалық санада тұлғалық көзқарас педагогтар мен тәрбиешілердің
Жеке тұлғалық бағыттың басты мақсаты – тұлға айналасындағы педагогикалық
Жеке тұлғалық бағыт педагогикалық процестегі тұлғалық жаңа өзгерістер механизмін
Бұл бағыт білім беру процесінде білім беру «маршруттарын» таңдауда,
Білім берудегі тұлға ұғымы ұзақ жылдар бойы эталон, «жаңа
Тұлғалық бағытта білім берудегі жеке бастың басымдылығы ұжымдық
Тұлғалық бағыт педагогикалық процестің біртұтастығы туралы түсінікпен байланыстырылады. Тұлғаға
Тұлғалық бағыт оқушының тұлғалық қасиеттерін өзі дамытуға бағыттайтын педагогикалық
Жоғарыдағы анықтамалардың әрқайсысында белгілі бір позитивтік ой, педагогикалық әрекеттің
Қазіргі заманғы тұлғаға бағдарланған білім беру трактовкасы негізгі назарды
Теория және кәсіби практиканың қызметі ретінде бұл педагогиканың
Білім мазмұнының бағдарламасын жасауда оқушыларға белгілі бір білім, дағдының
-таңдаулы (құндылық пен өмір салтын таңдау);
-сындарлы (сырттан ұсынылатын құндылықтар мен нормаларға қатысты);
-байланыстырушы (сыртқы ықпал мен ішкі импульстік тәртіпке байланысты);
-мақсатқа жетудегі өзін-өзі реттеудің еріктік функциясы;
-рефлекстік, шығармашылық, бағдарлылық (дүниенің тұлғалық құрылымы – ойлар жүйесі);
-қабылдаған шешіміне жауапкершілік функциясы, өзін-өзі реттеу (айналадағыларға өзінің «мен»
-рухани деңгейді қамтамасыз ету.
Осы функциялар білім беру процесінде орындалса, онда ол
Тұлғаға бағдарланған білім беру мазмұнын конструкциялау көптеген дидактикалық тұжырымдамаларда
Білім беру мазмұнының эмоционалды-құндылық компоненті процессуалды-әдістемелік тұрғыда жасалады. Сондықтан
Тұлғаға бағдарланған білім берудің негізгі процессуалдық сипаттамасы оқушының тұлғалық
Мұндай жағдаятты конструкциялау үш базалық технологиядан тұрады:
білім беру мазмұнын әр түрлі деңгейдегі тұлғалық – бағдарлы
мазмұнды субъектілер қатынасын, рефлексияны, тұлғаның өзін іске қосуын қамтамасыз
іштей конфликт, коллизиялық,(қайшылық) жарыс, жағдайындағы тұлғалық функцияларды атауға болады.
Сонымен, тұлғаға бағдарланған білім берудің дәстүрлі білімге бағдарланған түрінен
Дәстүрлі оқытуда жобалау әрекетінің пәні оқыту мазмұнының фрагменті мен
Оқытуды жобалау мұғалім мен оқушының бірлескен қызметі болады. Диалог
Оқытудың мазмұндық және процессуалдық аспектілері арасындағы жік жойылады: процесс
Оқыту дәстүрлі оқытуға тән жасандылық және сырттай регламенттеу сипатын
Осыған сәйкес оқу әрекетіне қатынасушылар өзара әрекетіндегі формальдық пен
Оқылатын мәтін қабылдайтын мәдениет фрагменті ретінде «Мен» даму контексінде
Сонымен, тұлғаға бағдарланған білім беруге көшу білім берудің білімдік-стандартталған
Жоғарыда айтып өткендей, мақсат белгілеуде тоталитарлық режимде де, қазірде
Мектепті гуманизациялау – қоғамдық процесті демократияландыру мен гуманизациялаудың құрамдас
Тұлғаға бағдарланған білім беру бағдары педагогикалық мақсаттарға (тәрбиелік, білімділік,
Тұлғалық-бағдарлық мақсаттарды шешудің қазіргі кезде түрлі көзқарастары бар. Оларды
1.Тәрбиелік, білімдік мақсаттарды бөліп қарауға болмайды, ол тұлғаның өзі
2. Жеке тұлғаға бағдарланған білім беру аспектісінде мақсат белгілеу
«Адам – шексіз табиғаттың бөлшегі ғана, сондықтан оның мәні
3.Тұлғаға бағдарланған білім беру мақсаттарының негіздеріне өз ісіне жауапкершілік,
Жаңа әлеуметтік-экономикалық жағдай кәсіпкерлікті де тәрбиелеу қажеттігін тудырып отыр,
Сонымен тұлғаға бағдарланған білім беру мазмұнының басты функциясы адам
Оқытудың процессуалдық аспектісі меңгеру мотивациясының өзгеруімен және білімді қолдана
Оқытудың процессуалдық - әдістемелік жағына да оның мазмұны сияқты
Жоғарыда талқыланылып отырған тұлғаға бағдарланған білім берудің теориялық -
Бастауыш мектеп үрдісінде жеке тұлғаға бағыттап оқыту технологиясын іске
1.3 Жеке тұлғаға бағыттап оқыту технологиясын пайдаланудағы мұғалімнің басқару
Мұғалімнің тұлғалық дамуы, оның бойындағы өзін - өзі үнемі
Я.А.Коменский оқушының өз бойындағы рухани күшін өзі дамытуға мұғалім
Адольф Дистервергтің «Нашар мұғалім шындықты оқушыға өзі айтып береді,
Басқару үрдісін зертгеушілердің келесі топ екілдері мектептің үнемі даму
Басқарудың аталған теориялары мен тәжірибелерін зерделей келе, оның түрлі
Қазақстандағы мектеп басқарудың ғылыми-педагогикалык негіздерін зерттегендердің бірі Қ.Ж.Қарақұловтың
Бүгінгі күні мектеп басқарудың озық тәжірибелері елімізде жеткілікті таратылғанымен
Біздің зерттеуімізде оқушылар мен мұғалімдер басқару субъектілері ретінде алынатындықтан
Көптеген ресейлік (Е.В.Бондаревская, В.В.Сериков, И.С.Якиманская) және қазақстандық (А.А.Бейсенбаева, Г.К.Нұрғалиева,
Қазақстандық зерттеушілер (Ж.А.Караев, А.А.Бейсенбаева, Ш.Т.Таубаева, Б.А.Әлмұканбетов т.б.) тұлғаны өз
Б.А.Әлмұхамбетов өз зерттеулерінде бүл мәселені педагогтың кәсіби біліктілігін
Ә.Мұханбетжанованың зерттеуінде "тұлғалық бағдарлы білім берудің негізгі ерекшелігі педагогикалық
Тұлғалық бағдарлы білім берудің басты идеясы оқыту үрдісіндегі субъектаралық
Зерттеу барысында теориялық негіздер мен жоғарыда берілген анықтамаға сүйене
Басқарудың инвариантық құрылымы
Басқару моделі негізіне тұлғаның құндылығын жоғары қоятын мәдениетпен етенелік,
Мәдениетпен етенелік ұстаным. Бүгінгі білім беруге қойылып отырған мәдени-гуманитарлық
Табиғатпен етенелік ұстаным. Бала өзінің табиғатында адамзаттың даму жолын
Синергетикалық ұстаным Басқару жүйесі "өзін езі басқара алатын", "өзін
Интеграциялық ұстаным. Дүниенің тұтастық бейнесін қалыптастыру идеясы көптеген зерттеушілер
Шығармашылық-дамытушылық ұстаным. Мектептің мақсаты балаға білімді меңгерту ғана емес,
Кері байланыстың ұстаным. Тұлғалық бағдарлы басқару үрдісінде нәтиже ғана
Диалогтық (ашықтық) ұстаным. Мектептің ашық әлеуметтік-педагогикалық жүйе ретіндегі қызметі
Рефлексиялық ұстаным. Біздің зерттеуімізде рефлексия тұлғаның өзіндік таным және
Мектеп басқару қызметі білім беру үрдісіне қатысушылардың тұлғалық, ұжымдық
Басқаруда білім беру үрдісіндегі субъектаралық қатынастар оқушының өзін құндылық
Ұжымдық-диалогтық қатынас мазмұны ұжымдағы өзге адамдармен жайлы қарым-қатынас, түсінісу,
Тұлғалық-рефлексиялық қатпынастың мәні тұлғаның өз әрекеттерінің субъектісі ретіндегі көзқарасқа
Рефлексиялық қызметтің нәтижесі ретіндегі өзіндік сана, өзіндік таным, өзіндік
Басқару ұстанымдары
Мәдени-
етпен
етенелік Табиғат-
пен
етенелік Синерге-
тикалық Интегра-
циялық Шығарм
ашылық
-дамыт-
ушылық Кері
байла-
ныс Диалог-
тық Рефлек-
сиялық
Басқарудың педагогикалық шарттары
Іс-әрекет мазмұны
Субъектілік сапалардың қалыптасуы
Өзіндік
сана субъектісі
Өзіндік
таным
субъектісі
Өзіндік білім алу субъектісі
Қарым-
қатынас
субъектісі
Өз
өміріні* субъектісі
Сурет 2. Тұлғалық бағдарлы технология негізінде басқару моделі.
Зерттеу барысында білім беру үрдісіне қатысушылардың субъектаралық, тұлғалық-рефлексиялық және
Тұлғалық бағдарлы технология негізінде білім беруді басқару окушылар мен
Жоғары деңгей. Блум өлшемдері бойьшша анализ, синтез, бағалау деңгейі.
Орта деңгей немесе қолдану деңгейі. Бұл жағдайда әр оқушыға
Төмен деңгей немесе білу, түсіну деңгейі. Оқушыға пәндік білім
№ Өлшемдер Көрсеткіштері
(шарттардың орындалуы) Деңгейлері
жоғары орта төмен
Блум өлшемдері бойынша
анализ, синтез, бағалау қолдану білу, түсіну
1. Білім берудегі субьектаралық байланыс Білім беруді басқару үрді-сінде
2. Ұжымдық диологтық қатынастар Білім берудегі субъектара-лық, интерактивтік қаты-настар,
3. Тұлғалық- рефлексиялық қатынастар Тұлғаның өзіне субъектілік көзқарасы, өзіндік
Кесте 1. Тұлғалық бағдарлы білім беруді басқарудағы педагогикалық шарттардың
Тұлғалық бағдарлы технология негізінде басқару білім беру үрдісіне қатысушылардың
Мұғалімдер мен оқушылардың өз проблемаларын рефлексиялық талдау үшін өдістемелік
Аталған технологияны жүзеге асыруда педагогикалық кеңес мүмкіндіктері кеңінен пайдаланылды.
Білім беру субъектілерінің өзін-өзі басқару қызметі оқушылардың өзін өзі
Ізгіліктік және демократиялық тұрғыдан басқаруға арналған әдістемелік жұмыстардың нәтижесінде
ІІ. БАСТАУЫШ МЕКТЕПТІҢ ОҚУ ҮРДІСІНДЕ ЖЕКЕ ТҰЛҒАҒА БАҒЫТТАЛҒАН ОҚЫТУ
2.1 Бастауыш мектеп оқушыларының жеке тұлғалық
Зерттеу жұмыстарының бірінші кезеңінде бастауыш
Жеке тұлғаның қалыптасу үлгісі
«Менің отбасым» ашық танымдық-тәрбие сағаты
Сабақтың мақсаты: оқушылардың өзінің қажеттілігі мен құндылығын сезе білуін,
Сабақтың түрі: пікір талас сағаты.
Тәрбиелік шараның әдістері: топтық жұмыс, тренинг, миға шабуыл, психологиялық
Көрнекілігі:(қосымшада берілген)
а) Отбасына қатысты оқушылардың шығармалары; ә) Фотокөрме - "Менің
б) Отабасы туралы материалдар енген газеттер, журналдар;
в) Отбасы туралы мақал-мәтелдер;
г) Оқушылардың отбасылық альбомдары.
Тәрбиелік шараның өткізу реті:
1. "9-11 жастағының өмірге деген көзқарасы" туралы суалнама
15ұпайдан жоғары: Сіз өзіңіздің ата-аналық міндетіңізді өте жақсы атқарасыз.
Сергіту. Әр оқушы әр түрлі бет қимылы (мимикасы) салынған
а) Сіздер өз ата-аналарыңызға қандай көңіл күйде, қандай қабақпен
ә) Ал, қандай көңілмен, қабақпен ата-аналарыңыз сіздермен араласады?
б) Сіздің ойыңызша, ата-анаңыз сізбен қарым-қатынас жасағанда қандай көңіл-күйде
Миға шабуыл.
1. Отбасы бұл ..............
2. Мен ата-анам.............
3. Менің отбасымдағы қуаныш............
4. Менің отбасымдағы қайғы...........
5. Туған үйімнен алыс жүргенде ойлайтыным ....
6. Менің болашақтағы отбасымда мынадай жағдай .... болмаса екен.
7. Менің ата-анамның ең қымбат тілегі...
8. Менің ата-анам бәрінен де ... қорқады.
Тақтаға гүл ілінеді, оның әрқайсысында төмендегі сөздер жазылған:
- махаббат, зорлық, айқай, өзара түсінушілік, мейірімділік, аяушылық, шыншылдық,
Оқушылар тақтаға шығып өз қалауы бойынша, отбасындағы жағдайға байланысты
Мақал-мәтелдер
1. Жақсыдан - адам, жаманнан надан туады.
2. Бір құлағынан кіреді, екінші құлағынан шығады.
3. Бір гүл көктем жасай алмайды.
4. Қонақ келсе - құт келер.
5. Шешеге қарап қыз өсер, атаға қарап ұл өсер.
6. Құс ұясында не көрсе, ұшқанда соны алады.
7. Ағайын, туған кімде жоқ, сыйласпаса жаттай жоқ.
8. Балалы үй - базар, баласыз үй – қу
9. Бала, баланың ісі-шала.
10. Жақсылығын алса - құт, жамандығын алса - жұт.
11. Ата-ананды сыйласаң, өз балаңнан қайтады.
12. Жалғыз адасып өлгенше, жұртпен матасып өмір сүр.
13. Бірлік бар жерде, тірлік бар.
Оқушыларға қойылатын талаптар:
- өзінің қажеттілігі мен құндылығын сезе білу;
- өзінің ерекшелігі мен қайталанбастығын ұғыну;
- өзінің қабілетіне, күші мен мүмкіндігіне сену;
- өзінің дегенін орындата білу;
- өз ойын дәлелдей білу;
- жақсы үлгере білу;
- саналы тәуекелге дайын болу;
- айналадағы адамдармен тіл табысып, дұрыс қарым-қатынаста болу;
- өзінің сыртқы келбетіне қанағаттану;
- қателесуге келіспеу;
- айналадағы адамдардың сеніміне ие болу;
- өзіне деген сенімділік;
- өзін-өзі қорғай білу.
ҚР-сы білім беруді реформалуаға байланысты бүгінгі күні мектеп алдында
Оқушыларды жеке тұлға ретінде өз бетінше қалыптастыру әдістемесі
Мұндағы зерттеушілік мақсатым - оқушының жеке тұлға ретінде
Оқушыны өз бетінше әрекет етуге баулу;
Нұсқау беруден гөрі баланың ұсынысына назар аудару;
Талқылау кезінде оқушы білімін бағалауға асықпау;
Жаңа тақырыпты меңгеру кезеңінде оқушыға кемектесу;
Өз ойларын ұсына білуге, қате пікірден бас тартуға, шыдамдылық
Зерттеу жұмысыны жүргізу барысында төсендегідей әрекеттеріді ұстандым:
зерттеу проблемасы мен бағытын анықтау;
зерттеу тақырыбын таңдау,
міндеттері мен мақсатын анықтау;
зерттеуде қолданатын әдістерді таңдау;
зерттеуді жүргізу (ақпарат жинау және оны өңдеу, бақылау жасау,
жинақтаған материалдарды талдау;
негізгі түсініктерге анықтама беру,
зерттеу нәтижелеріне сүйене отырып хабарлама жасау, қорытындылау; қорғау, презентация
сұрақтарға жауап беру; рефлекция, аяқталған жұмыс қорытындысын талқылау.
Оқушылар жеке тұлға ретінде қалыптасуы үшін мен мұғалім
Бастауыш сынып оқу пәндері бойынша оқушыларды
Құзіреттер Өлшемдері Көрсеткіштері
1.Мотивациялық
құндылық
құзіреттер Бастауыш сынып оқу пәндері бойынша құндылық- жеке
2.Мазмұнды-
құрылымдық
құзіреттер Бастауыш сынып оқу пәндері бойынша оқушылардың
3.Іс-әрекеттік
құзіреттер Бастауыш сынып оқу пәндері бой-ынша игерудегі
Осы өлшемдердің негізінде оқушылардың жеке тұлға ретінде
Төмен: өмірге деген көзқарасын түсінікпен қабылдамайды, естігенін еркін айтып
Орта: оқушы өзін жеке тұлға ретінде қалыптастыруда саналы
Жоғары: оқушы өзін жеке тұлға ретінде қалыптастыруда құбылыстарды, заттарды
Зерттеу жұмысы (эксперимент) үш кезеңнен (анықтау, қалыптастыру, бақылау) СҚО-сы
Зерттеу тақырыбын өздері таңдауына мүмкіндік жасалып, өзім жасаған
Зерттеу жүргізудің ең негізгі тәсілі оқушылардың өз бетімен ойлана
Ең әуелі осы тақырып бойынша не білетіндерін анықтап, ұмытып
Мысалы, оқушының зерттеу тақырыбы "Ағаш" болса, оқушы ағашты, оның
Зерттеудің бұдан кейінгі кезеңіңде тақырыпқа байланысты тағы нелерді білулері
Зерттеуші-оқушы барлық мәліметтерді жинақтап болған соң ол мәліметтерге талдау
Мұнда зерттеу жұмысын бастауыш сыныптарда жыл бойына жүргізіп, оны
Жеке тұлғаға бағыттап оқыту технологиясы бойынша бастауыш сынып оқушыларының
ДЕҢГЕЙЛЕР АНЫҚТАУШЫ КӨРСЕТКІШТЕР
ТӨМЕНГІ
ДЕҢГЕЙ өмірге деген көзқарасын түсінікпен қабыл-дамайды, естігенін еркін айтып
ОРТА
ДЕҢГЕЙ оқушы өзін жеке тұлға ретінде қалыптастыру-да саналы көзқараспен
ЖОҒАРҒЫ ДЕҢГЕЙ оқушы өзін жеке тұлға ретінде қалыптастыруда құбылыстарды,
Осы кестені пайдалана отырып, Бидайық ауылы бастауыш сынып оқушыларының
Төменде сол зерттеулердің нәтижелері мен сандық көрсеткіштеріне сараптама қорытындылар
Жеке тұлғаға бағыттап оқыту технологиясы бойынша оқушылардың жеке тұлғалық
Деңгейлер СҚО-сы, Бидайық орта мектебі, бастауыш
(Негізгі зерттеу субьектісі)
Алғашқы кезең Соңғы кезең
Төменгі деңгей 47,1% ( 8 оқушы) 17,6
Орташа деңгей 35,3% (6 оқушы) 41,2 %
Жоғарғы деңгей 17,6 % (3 оқушы) 41,2%
1) Оқушылардың жеке тұлғалық негіздерін қалыптастыруды анықтау кестесіне қарасақ
2) Ал оқушылардың жеке тұлғалық негіздерін қалыптас-тыруды анықтау кестесіне
3) Ал оқушылардың жеке тұлғалық негіздерін қалыптас-тыруды анықтау кестесіне
Жеке тұлғаға бағыттап оқыту технологиясы бойынша оқушылардың жеке тұлғалық
Бұл орайда жеке тұлғаға бағыттап оқыту технологиясы бойынша оқушылардың
Бастауыш оқу пәндерінің алдына қойған мүмкіндіктерін пайдалану;
оқу материалдарын жеке тұлғаға бағыттап, ортақ әдіс-тәсілдер арқылы пайдалану;
оқу пәндерінде оқушылардың жеке тұлғалық негіздерін қалыптастыру мақсатымен
Бастауыш оқу пәндері оқушылардың жеке тұлғалық негіздерін қалыптастыруда өмірмен,
Бастауыш оқу пәндері оқушылардың жеке тұлғалық негіздерін қалыптастыруда да,
Қорыта келе зерттеушілік білігі мен дағдылары жеке тұлғаны қалыптастыру
Сондай –ақ Р. Кэттеллдің жеке
Көпсалалы Р. Кэттеллдің (А үлгісіндегі) жеке
жауап беру үшін ойланып отырудың қажеті жоқ, бірден үш
бір минуттың ішінде бірнеше сұраққа жауап жазуға талпын
жауап беруде ешқандай сұрақ қалдырмай ретімен жауап жаз
қиынсынған сұрақтарыңы болса өзіңнің жүрегіңе ең жақын таңдаған
Тестік сауалнама
1. Мен сауалнаманың ережесін түсіндім:
а) иә в) сенімсізбін
2. Әрбір сұраққа шындықпен жауап беремін
а) иә в) сенімсізбін
3. Мен кез-келген қиындыққа төзе алатындығыма нық сенімдімін:
а) әрқашанда в) қалыпты с) сирек
4. Маған эстрадалық әндерден ұлттық нақыштағы қарапайым әндер
а) толық сенімдімін в) толық сене алмаймын
5. Егер көрші балалар келісе алмай жатса:
а) оларды татуластыруға келемін в) білмеймін
6. Өз алдыма қойған мақсатыма қайткенде де жете аламын
а) иә в) сенімсізбін
7. Мені жақсы білетіндер мені жақсы сөйлей алады деп
а) иә в) сенімсізбін
Аталған сауалнама бойынша бастауыш сынып оқушыларына тестік сұрақтар
Көпсалалы Р. Кэттеллдің (А үлгісіндегі) жеке
СҚО-сы, Бидайық орта мектебі, бастауыш сыныбы. (11 оқушы )
сұрақтар Жоғарғы деңгей Орташа деңгей Төменгі деңгей
1.Мен сауалнаманың ережесін түсіндім: 8 2 1
2. Әрбір сұраққа шындықпен жауап беремін 11
3. Мен кез-келген қиындыққа төзе алатындығыма нық сенімдімін
4.Маған эстрадалық әндерден ұлттық нақыштағы қарапайым әндер ұнайды
5. Егер көрші балалар келісе алмай жатса 3 2
6. Өз алдыма қойған мақсатыма қайткенде де жете аламын
7. Мені жақсы білетіндер мені жақсы сөйлей алады деп
А үлгісіндегі жеке тұлғалық сауалнама диаграммасы
Жеке тұлғаның ұйымдастырушылық қабілетін арттыруды анықтауға арналған сауалнама
Аталған сауалнама сұрақтарына «иә» немесе «жоқ» деп жауап беріледі.
Тест сұрақтары
1. Көптің ортасында жиі боласыз ба?
2. Өз ортаңызда лидер болуды қалайсыз ба?
3. Сіз өзіңізді қиялшыл деп ойлайсыз ба?
4. Пікір сайыс жасауды қалайсыз ба?
5. Өзіңізді басқаға ықпалды адам ретінде сезіне аласыз ба?
6. Сіз тәртіптілікті үнемі болуын қалайсыз ба?
7. Басқаның қарамағында бағынышты жұмыс істей аласыз ба?
Әрбір сұраққа 0 немесе 1 ұпайдан қойылады.
Егер барлық жинаған ұпай саны 3 ұпайдан төмен
Егер барлық жинаған ұпай саны 3-4 ұпайдан
Егер барлық жинаған ұпай саны 4-6 ұпайдан
Егер барлық жинаған ұпай саны 3-7 ұпайдан
Жеке тұлғаның ұйымдастырушылық қабілеті бойынша сауалнамада оқушылардың көбі жеке
Аталаған саулнаманың жауабын 6; 7-сұрақтар бойынша жауаптан толық көруге
Аталған сауалнамада оқушылар жеке тұлға ретінде ұйымдастырушылық қабілетінің
2 кесте
СҚО-сы, Бидайық орта мектебі, бастауыш сыныбы. (11 оқушы )
сұрақтар Жоғарғы деңгей
(4-7 ұпай) Орташа деңгей
(3-4ұпай) Төменгі деңгей
(3 ұпай)
1. Көптің ортасында жиі боласыз ба? 3 5
2. Өз ортаңызда лидер болуды қалайсыз ба?
3. Сіз өзіңізді қиялшыл деп ойлайсыз ба? 8 3
4. Пікір сайыс жасауды қалайсыз ба? 3 4 4
5. Өзіңізді басқаға ықпалды адам ретінде сезіне аласыз ба?
6. Сіз тәртіптілікті үнемі болуын қалайсыз ба? 1 1
7. Басқаның қарамағында бағынышты жұмыс істей аласыз ба?
2-диаграмма
Жеке тұлғаның ұйымдастырушылық қабілетін арттыруды анықтауға арналған сауалнама
Келіспеушілік жайлы сауалнама
Келіспеушілік жайлы сауалнама сұрақтарына да жоғарыдағыдай жағдайда
1. Бала кезіңізде бір дүниелерді рұқсат етпегенде:
а) қатты ренжіп жылайтынмын
б) әрқалай қабылдайтынмын
в) тез тынышталатынмын
2. Мектепте мен біреулермен келіспей қалсам:
а) кек сақтайтынмын
б) мән бермейтінмін
в) ешкімге айтпайтынмын, жүре беретінмін
3. Қасымдағылар бір нәрселерге келіспей жатса:
а) мен олардың ренішіне ортақтасатынмын
б) араласып, тоқтатуға талпынатынмын
в) зейінмен тыңдап қана тұратынмын
4. Мен жұмыс істеп жатқанда біреулер келіп бөгет
а) тез ашуланамын
б) ұстамдылық танытамын
в) бұған байыппен қарайтынмын
5. Өз ісімде нәтижелілік болмаса
а) өте қатты уайымдаймын
б) онша қатты уайымдамаймын
в) тез ұмытамын
6. Көп адамдар маған қарсы боса:
а) өте қатты уайымдаймын
б) онша қатты уайымдамаймын
в) тез ұмытамын
7. Өз мақсатыма жету үшін басқаларға:
а) мейірімділікпен қараймын
б) тең көремін
в) аямаймын
Келіспеушілік бойынша сауалнаманың барлығы берілген жеті сұрағына оқушылар
Бұл орайда қоғам болып мектептегі оқушылардың тәрбиесі жөнінде мемлекеттік
№ 3 қараңыз)
СҚО-сы, Бидайық орта мектебі, бастауыш сыныбы. (11 оқушы )
сұрақтар Төменгі деңгей
(шыдамсыздық танытамын) Орташа деңгей
(орташа деңгейде қабылдаймын) Жоғарғы деңгей
(шыдамдылық таныта аламын)
1. Бала кезіңізде бір дүниелерді рұқсат етпегенде:
2. Мектепте мен біреулермен келіспей қалсам: 7 2
3. Қасымдағылар бір нәрселерге келіспей жатса: 5 3
4.Мен жұмыс істеп жатқанда біреулер келіп бөгет жасаса: 8
5. Өз ісімде нәтижелілік болмаса 3 5 3
6. Көп адамдар маған қарсы болса: 6 3 2
7. Өз мақсатыма жету үшін басқаларға: 8
Келіспеушілік жайлы сауалнама диаграммасы
Бұның өзі оқушылар қоғамдағы қатігездіктен арылу мақсатында үлкендерден мейірімділік
«Қамқорлық»
Сұр кепкалы, қолында рогаткасы бар бала.Оның аты Жантас еді.Ол
Балапан «Аяшы» «Атпашы» деп жылынғандай шыр-шыр етеді. Бірақ Жантас
екен. Ол балапанды қолына алды. Оны үйге кіргізіп, газетке
Бірақ балапан дән татқанжоқ. Ол кереуіттің астана еніп кетті.
төбе шегеледі. Кішкентай қылып есік істеді. Балапанды ішіне кіргізіп,
Эссе
Қамқорлық
Қамқорлық деген ол біреудің қамын ойлау, қамқор болу. Тек
Жоғарыда аталған сауалнамалардың, жоба
Сабақтың тақырыбы: Сын есім
Сабақтың мақсаты:
Оқушылардың оқуға, білімге деген қызығушылығын қалыптастырып, ұқыптылыққа тәрбиелеу.Әдемі, сауатты
Өткен сыныпта өткен сын есімді қайталау. Етістікті қорытындылай келе,
Танымдық тапсырмалар, сұрақтар арқылы оқушылардың дүниетанымын, шығармашылық қабілеттерін байқау,
Сабақтың көрнекілігі: презентация
Сабақтың барысы: І. Ұйымдастыру кезеңі
Оқушылардың назарын сабаққа аудару.
ІІ. Үй тапсырмасын сұрау.
Сызба арқылы етістік жайлы алған білімдерін қайталау.
Біз, өткен сабақта сөз табының қай түрімен таныстық?(Етістік). 1
Етістік туралы не үйрендік?
Етістік құрамына қарай нешеге бөлінеді?(дара, күрделі).
Тұлғасына қарай ше? (негізгі, туынды).
Мағынасына қарай? (болымды, болымсыз).
2 слайд
Болымды етістіктен болымсыз етістіктің айырмашылығы неде? (- ма,- ме,
ІІІ. Жаңа сабақ
3 слайд. Наурыздың он екісі
Сыныпта
Көркем жазу: Л л
4 слайд. Сөзжұмбақ.
Міне, алдарыңызда сөзжұмбақ тұр. Осы сөзжұмбақты шешу үшін, мен
Ерекше жолда қандай сөз шықты? (Сын есім). Міне, мұндағы
Ендеше, бүгінгі біздің тақырыбымыз «Сын есім».
Сын есім жайында 2 сыныпта танысқан болатынбыз. Ал, қайсыңның
Ал, енді біз сіздермен сын есім туралы ары қарай
Сіздер сын есім жайлы біледі екенсіздер. Ендеше, тақтаға назар
5 слайд. Берілген сөздердің ішінен сын есім болатын сөздерді
Үй, үлкен, сана, ащы, барды, таза, көктем, Ерлан, ұзын,
6 слайд.Оқулықпен жұмыс: 363 – жаттығу. (ауызша).
А) Мәнерлеп оқу.
Ә) Қарамен жазылған сөздерге сұрақ қою.
Б) Жұпар сөзінің мағынасын ашу.
7 слайд.Өзіндік жұмысы: 364 – жаттығу.(Тапсырмасын оқыту, түсіндіру, тексеру).
Сергіту сәті: Тербеледі ағаштар,
Алдымнан жел еседі.
Кіп- кішкентай ағаштар
Биік болып өседі.
8 слайд. 365 – жаттығу. А) Мақалды жатқа жазу.
Ә) Мақалдың мағынасын ашу.
Б) Сызбамен көрсету.
9 слайд. Жақсы, жаман, семіз осы сөздерге әр қатарға
Қорытынды: 10 слайд. Суреттермен жұмыс.
11 слайд. Суреттегі баланың ісін бағалау, мінездеме беру.
- Сонымен, бүгін сөз табының қай түрін өттік?
- Сын есімнің ережесін, сұрақтарын қайталау.Мысалдар келтірту.
Үйге тапсырма: 12 слайд. 366- жаттығу, 127 бет.
Сабақтың тақырыбы: Зат есім.
Сабақтың мақсаты: Сабақтың мазмұны арқылы оқушыларға тақырыпты түсінуге
мүмкіндік жасау, зат есім жайлы білім қалыптастыру.
Өткен тақырыптарды пысықтау, сөз құрамына сөздерді дұрыс
талдау дағдыларын жетілдіру, тіл байлықтарын арттыру.
Салауаттылыққа тарту, жұмыс барысында ұқыпты,
тиянақты болуға тәрбиелеу.
Көрнекілік: Электрондық оқулық («Бәйтерек» Қазақ тілі, 2 сынып),
интерактивтік тақта, слайдтар.
Сабақтың барысы.
І. Ұйымдастыру кезеңі.
1.Психологиялық тренинг.
Мен күнді көрдім, күн мені көрді.
Мен сені көрдім, сен мені көрдің.
Біз Сізді көрдік, Сіз бізді көрдіңіз.
2. Слайд № 1.
ІІ. Сөздік жұмыс.
Интерактивтік тақтада / дәптерде жұмыс. Көркем жазу .Слайд №
Ауызша жұмбақ құрастырғызу.
Мысалы: Әтеште бар, үйректе жоқ.
Тауықта бар, қазда жоқ.
Анаграмма. Слайд № 3. Тапсырмаларын орындатқызу.
Тексеру. Бағалау.
ІІІ. Өткенді қайталау.
Өткен тақырыпты қайталау. Слайд № 4.
Сөз таптарын қайталау.
Әрқайсысының сұрақтарын еске түсіру, мысал келтіргізу.
Тапсырмаларды орындатқызу. Слайд № 5.
IV. Жаңа сабақ.
Сабақтың тақырыбымен, мақсатымен оқушыларды таныстыру. Слайд № 6.
Түсіндірме.
Электрондық оқулық. 2- сынып.
3- модуль. Грамматика. «Тыңдаймыз».
3. Оқулық бойынша жұмыс: 143, 145 беттер. Ережелермен жұмыс.
4. Суретті диктант. Слайд № 7. – сұрақтар қою.
5. Электрондық оқулықпен жұмыс.
2- сынып. 3- модуль. Грамматика.
«Оқимыз» - Сұрақтарға жауап.
6. Электрондық оқулықпен жұмыс.
2- сынып. 3- модуль. Грамматика.
«Жазамыз» - Дәптерде жұмыс.
7. Оқулық бойынша жұмыс, 143 бет, 3 – жаттығу.
Өздік жұмыс. Ұлдар: Кім? деген сұраққа жауап беретін сөздерді
Қыздар Не? деген сұраққа жауап беретін сөздерді жазады.
Тексеру.
8. Терме диктант. Слайд № 8.
Ұлдар Не? деген сұраққа жауап беретін сөздерді жазады,
Қыздар Кім? деген сұраққа жауап беретін сөздерді жазады.
Тексеру.
V. Қорытынды.
1. - Қандай сөз табымен тереңірек таныстық?
- Ол жайында не білдіңдер?
2. Электрондық оқулықпен жұмыс.
2- сынып. 3- модуль. Грамматика.
«Сөйлейміз»- білімдерін тиянақтау үшін тест.
3. Слайд № 9.
VІ. Бағалау. Үйге тапсырма. Слайд № 10.
Интеллектуалдық ойын: Тапқыр достар.
Мақсаты:
Оқушыларды тапқырлыққа, алғырлыққа, шапшаңдылыққа, шығармашылыққа тәрбиелеу.
Оқушылардың сөз таптары туралы алған білімдерін бекіту.
Оқушылардың тіл байлықтарын дамыту, ой- өрістерін кеңейту.
Көрнекілігі: презентация
Барысы: І. Ұйымдастыру кезеңі.
1). «Тапқыр достар» ойынына қатысушыларды ортаға шақыру.
2). Әділ – қазылар алқасын сайлау.
3). Екі топтың ойыншыларын ойынның ережесімен
І кезең. Таныстыру.
Әр топ өзін таныстырып өтеді.
1 топ: Жасқанат
Үлкендерге қолғанат
Біз боламыз, Жасқанат!
ІІ кезең. Сөз тапқанға...
Қатысушыларға әріптер таратылады. Әрқайсысы қойылған сұраққа, қолындағы әріптен бастап
1 топ: А Б О
1.Қазақ тілінде неше сөз табы бар?
2. Қимыл-істі білдіретін сөз табы қайсысы?
3. Кім? Не? қай сөз табының сұрағы?
4. Әдемі, тәтті, жұмсақ қай сөз табына жатады?
5.Қай сөз табы сізге ұнайды?
6. Сөз таптарына деген білімдеріңіз қалай?
7. Сан есімнің сұрақтары қандай?
8. Етістіктің неше түрі бар?
9. Ұстазың сөз табын қалай түсіндірді?
10. Сөз таптарына деген көзқарастарыңыз қалай?
2 топ: С Е М
1. Неше сөз табын өттіңдер?
2.Зат есім нені білдіреді?
3.Болды, шақырды, жүгірді сөздері қай сөз табына жатады?
4.Қай сөз табын түсіну оңай болды?
5. Сөз табының қай түрі ұнайды?
6. Қандай? Қай? сұрағына жауап беретін сөз табы?
7.Сан есім болатын сөз айт.
8. –ма,- ме,- ба,-бе, -па, -пе жұрнақтары етістіктің
9.Сөз таптарымен қай пәнде таныстық?
10.Сөз таптарының барлық түрлері ұнай ма?
ІІІ кезең. Ойлан, тап!
Экранда көрсетілген суреттерді, әр топ басшысы өз тобына сұрақ
1 топ: Бүркіт
7
Сағат
ІҮ. Сен білесің бе?
Ұяшықтарды таңдап алып, сұрақтарға жауап беру.
5: Зат есім дегеніміз не? Оның сұрақтарын ата.
10: «Қалам» деген сөзді тәуелде.
5: Оңынан да, солынан да оқысаң бірдей болатын сан?
15: Қарамен жазылған сөздерге сұрақ қою.
Жылтыр қара тақтаға
Аппақ түспен жазады.
15: Қарындас, жалау, доп деген сөздерге көптік жалғауын жалғап
5: «Оқыды » деген сөзбен күрделі сөйлем құра.
10: Етістік дегеніміз не? Оның неше түрі бар?
5: Түбір сөздерге тиісті жұрнақтарды жалғап, туынды зат есім
Шебер, таза, жақсы, ем, ас
Ү.Өнерпаз болсаң ...
Әр топтың қатысушылары өз өнерлерін ортаға салады.
ҮІ. Қорытынды.
Әділ- қазылар алқасы әр топтың ойын барысында жинаған ұпай
мадақтау қағаздары мен сыйлықтар тапсырылады.
Жеке тұлғаға бағыттап оқыту технологиясын пайдалану үлгісі бойынша тәжірибелік-эксперименттік
Қорытындындылайтын болсақ, оқу үрдісіндегі нәтижелерді төмендегі диаграммадан көруге
Қорытынды
Білімді де білікті, салиқалы да парасатты, жан- жақты жетілген
Бұл өзекті мәселелерді шешудің негізі ретінде «Бастауыш мектеп үрдісінде
Жеке тұлға ретінде оқушы өзін-өзі дамыту, тәрбиелеу, өз әрекеттерін
Зерттеушілік, диалогтік, рефлексиялық тәсілдердің қолданылуы сабақ үрдісіне қатысушылардың белсенділігін,
Kepi байланыс нәтижесінде тұлғаның танымдық қызығушылығы, күрделі ойлау қабілеті,
Зерттеушілік-тәжірибе жүзінде меңгерген дағдыларын, өз ұстанымдарын, бағалау әрекеттерін өзінің
Мұғалімдер үшін жеке тұлғаға бағыттап оқыту технологиясы педагогикалық үрдіс
Мұғалімнің кәсіби-әдістемелік даму деңгейіне, тұлғалық қажеттілігі мен сұранысына негізделе
Бастауыш мектеп үрдісінде жеке тұлғаға бағыттап оқыту үрдісін тұлғалық
білім беру үрдісі ізгіліктік және демократиялық заңдылықтарға негізделді;
барлық деңгейдегі педагогикалық әрекеттер оқушылардың шаршауын болдырмауды көздейді;
педагогикалық қызметтің тиімділігі қажетті құрал-жабдықтарды жаңартудан емес, субъект аралық
білім берудің тұлғалық бағдарлы мазмұны оқыту үрдісіндегі тұлғалардың -
мұғалім өз әрекетінде қандай өзгерістердің қажет екенін сезіне алады,
тұлғалық бағдарлы білім беру бағытында жаңалықтар ендіруге ұмтылу, авторлық,
Оқушы тұлғасына бағдарланған білім беру мұғалім тарапынан әр оқушының
Қолданылған әдебиеттер:
1.Ә.Е.Әбуов. Мектептің оқу үрдісінде инновациялық білім беру технологияларын пайдаланудың
2. Давыдов В.В. Формированиө учебной деятельности школьников. - М.,
3. Габай Т.В. Учебная деятельность и ее средство. -
4. Ысқақова М. «12-жылдық білім беру жүйесіне көшуге
5. Жүнісханов Д. «Зерттеушілік әрекет арқылы жеке тұлғаны тәрбиелеу»
6. Г. К. Қайырбекова 12 жылдық білім беру
7.Иванова Н.Д., Обоснование программ личностно-ориентированного содержания образования в современной
8.Выготский Л.С., Проблема обучения и умственного развития в школьном
9.П.Я.Гальперин., Система планомерно-поэтапного формирования умственных действий// лекции по психологии.
10.Л.С.Выготский., Педагогическая психология. М: Педагогика. 374-с.
11.П.Я.Гальперин., Лекция по психологии. М:- 2007. 195-с.
12.А.В.Петровский және М.Г.Ярошевский История психологии
13.А.Н.Леонтьев Деятельность. Сознание. Личность
14. Л.С.Выготскийдің Педагогикалық психология
15. А.Маслоу. //Психология бытия. М., 1997.
16. Мағжан Жұмабаев Педагогика. Алматы-2005ж 17-19 б
17.Ю.Н.Караулов.Русская языковая личность и задачи ее изучения. М.,1989.
18.Б.П.Нерознак. Лингвистическая персоналогия. М., 1996..
19.С.А.Сухих, В.В.Зеленская. Репрезентативная сущность личности в коммуникативном аспекте реализаций.
20.С.М.Бахишева Гимназияны тұлғалық бағдарлы технология негізінде басқарудың педагогикалық шарттары:
21.Ү.Жексенбаева, Б.Игенбаева, Г.Ниязова. 12 жылдық білім беру пробле-малары республикалық
22.Мұсабеков.О.Жаратылыстану пәндері мұғалімдерінің пәнаралық байланысты жүзеге асыру жөніндегі кәсіби
23. Әбиев Ж. Бабаев С, Құдиярова М. Педагогика. Жалын,
24.Бегалиев. Г Бастауыш мектептегі оқу сабағы. //Халық мұғалімі,
25.Әбілқасымов. Б. Ы. Алтынсарин.// Қазақстан мұғалімі. 1974,№5.14-19 б
26.Бейсенбаева. А.А.Пәнаралық байланыс негізінде оқу процесін ұйымдастыру. Алматы. РБК
27.Текесбаева А.Ж. Өлкетану негізінде бастауыш сынып оқу-шыларының дүниетанымын қалыптастыру–Алматы,2004ж.14б
28.ТоқбергеновӘ.Пәнаралық байланыс. //Бастауыш мектеп–1996ж.-№5 4-9 бет.
29. Тұрғынбаева.Б.А. Дамыта оқыту технологиялады.–Алматы:Дәуір, 2000ж. 35-39бет
30.Сарбатырұлы.О. Бастауыш мектептегі жаратылыстану сабағы. //Ауыл мұғалімі. –
31.Н.Орманов. Экология және табиғатты қорғау–Алматы: Мектеп,2005. 16-37б
32.Г.Т. Бозшатаева. Экология. - Алматы. Мектеп. 2002. 29б
33.Р. Сәтімбеков. Табиғат қорғау. – Алматы: Мектеп, 2005.
34.В.П. Беспалько Программирование обучения - Москва: 2001.19б
35.М.Махмудов. Проблемалық оқыту. – Алматы: Дәуір. 2003. 53б
36.С.Рахметова, Т.Әбдікәрімова, Б.Қабатаева. Ана тілі (3-сыныпқа арналған
37.Т.Қ. Оспанов, Б.М.Қосанов. Математика (3-сыныпқа арналған оқулық) -Алматы:
38.К.Жүнісова, Ә.Бірмағамбетов, Қ.Аймағанбетова. Дүниетану.(3сыныпқа арналған оқулық) - Алматы:
39.Н.Сарыбеков педагогикалық мектебі.//География және табиғат.Алматы,
2005, №1, 32-35б
40.М.В. Кларин. Инновации в мировой педагогике. Обучение
41. Е.В. Бондаревская. Концепции личностно
42.В.В.Сериков. Личностно-ориентированное образование // Педагогика, №5, 1994,
72
3
Оқыту
Тәрбие
Білім беру
Даму
Қалыптасу
Жеке тұлға
Тума даралық
Жеке тұлға
Дара тума
Субьект
Адам
Бұл басқа адамдарға өзінің ұқсамайтындығымен, қайталанбайтын үрдісімен сипатталатын адам.
Бұл табиғаттан туа біткен қасиеттері бойынша сіңіруші шынайы өкіл
Бұл калыптастырушы қоғамның шынайы өкілі ретіндегі адам
Бұл белсенділік қасиеттерінің түрлерін жииақтаушы адам
Білім беру
үрдісіндегі
субъектаралық
қатынастар
Бақылау түзету
Ұйымдастыру орындау
Жоспарлау жобалау
Құндылықтық мақсаттылық
Ақпараттық талдау
Басқару қызметтері
Жоғарғы деңгей
Орташа деңгей
Төменгі деңгей
І кезең
Өзіндік таным
Өзіндік мақсат кою
Рефлексиялық толғаныстар
Өзіндік бағалау
Шығармашылық жұмыс
Әрекетті жобалау
Өзіндік дамыту
Өзіндік коррекция
Нәтижені талдау, бағалау
Педагогикалық кеңестер.
Педагогикалық оқулар.
Ізденіс конференциялары.
Тұрақты семинарлар.
Тренинг-практикумдар.
Озық тәжірибе шеберханасы
Шығармашылық топтар
Бірлескен ізденістік
Диалогтық
Білімді бірігіп игеру
Өзіндік білім алуға
бағытталған әрекеттер
Өз мүмкіндігін жетіл-діруге көмектесу
Өзара бағалау
Тұлғалық-
рефлексиялық
қатынастар
Ұжымдық-диалогтық қатынастар