Экономикалық тұрақты дамудың факторлары

Мазмұны
Кіріспе................................................................................................................ 3
І ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНДА БІЛІМ БЕРУ ЖҮЙЕСІН ДАМЫТУДЫҢ ТЕОРИЯЛЫҚ АСПЕКТІЛЕРІ
1.1 Білім беру жүйесін дамытуда ғалымдардың теориялық көзқарастары.........................................................................................................…..7
1.2 Қазақстан Республикасындағы білім беру жүйесінің модельі........................................................................................................................15
1.3 Елдің білім беру саласы мамандарын даярлау мен оларды
ІІ БІЛІМ БЕРУ ҚЫЗМЕТІ САПАСЫН АРТТЫРУДАҒЫ ЭКОНОМИКАЛЫҚ ФАКТОРЛАРДЫҢ ӘСЕРІ
2.1 Қазақстан республикасында білім беру жүйесі саласын қалыптастыру деңгейі..........................................................................................................................32
2.2 Елдегі білім беру жүйесіндегі жаңашыл әрекеттер......................................................................................................................41
2.3 Білім беру қызметін дамытудың әлеуметтік-экономикалық факторлары..................................................................................................................43
Қорытынды........................................................................................................54
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі.................................................................….56
Зерттеу жұмысының тақырыбы: “Білім беру қызметі дамытуының факторлары”
Зерттеудің өзектілігі: Қазақстан Республикасындағы ғылым мен университеттік білімнің дамуының
Елбасы Нұрсұлтан Назарбаевтың биылғы Жолдауында Қазақстанды жаңартудың жаңа кезеңіндегі
Бұрынғы Кеңес одағы құрамындағы мемлекеттерінің егемендік алуы, дүниежүзіндегі дамығын
Материалды және интеллектуалды құндылықтардың алмасуының кеңеюіне алып келген жаһандану
Халыққа жолдауында Н.Ә. Назарбаев әлемдік алдыңғы қатарлы дамыған және
Халық алдындағы басты талап жаңа ғасырдың жаңаша өзгерістері мен
Бұл жүйе алдындағы мемлекеттік және әлеуметтік жайт, болашақ ұрпақты
ХХІ ғасыр қоғам талабына байланысты білімдендіру ғасырына айналған болса,
Бүгінгі таңда Қазақстандағы білім беру жүйесі ғылым саласындағы даму
Бұл салада азды-көпті еңбек еткен ғалымдар болғанымен, нақтылы зерттеулер
Білім беру жүйесін дамыту факторлары мен оны қалыптастыру саласында
Зерттеудің объектісі: Қазақстан Республикасының білім беру жүйесін дамыту үрдісі.
Зерттеудің пәні: Қазақстан Республикасының білім беру жүйесін дамытудың басты
Зерттеудің болжамы: Егер білім беру жүйесінің моделін осы сала
Зерттеудің мақсаты: Қазақстан Республикасының білім беру жүйесін дамытудың басты
Зерттеудің міндеттері:
Білім, біліктілік, білім жүйесі, білім жүйесі дамуының факторлары
Білім беру жүйесінің мемлекеттік моделін құру.
Білім беру жүйесінің мемлекеттік моделінің талаптарына сай педагог мамандарды
Білім беру саласы дамуының моделінің апробациясы бойынша әлеуметтік-экономикалық факторларды
Экономикалық ұсыныстарды даярлау.
Теориялық мәнділігі: Білім беру саласын дамытушы факторлардың мәні мен
Практикалық маңыздылығы: Білім беру саласын дамытушы факторларды анықтауда теория
Зерттеудің теориялық тұжырымдамасының жетекші идеясы: жоғары оқу орындары жүйесінің
Күтілетін нәтиже:
1. Білім беру жүйесінің дамуына әсер ететін факторларды анықтау.
2. Білім беру жүйесінің даму потенциалына ықпал етуші факторларды
Ғылыми жаңалығы мен теориялық маңызы:
- білім беру жүйесін дамытудың басты факторларына байланысты теориялық
- білім берудің даму потенциалының моделі жасалды.
білім беру жүйесінің дамуына тікелей әсер етуші факторлар жиынтығы
Магистрлік диссертацияның құрылымы мен қысқаша мазмұны. Бұл зерттеу жұмысы
Кіріспеде зерттеу тақырыбының өзектілігі, негізгі мақсаты, нысаны, болжамы анықталып,
Зерттеудің “Білім беру жүйесін дамытуда экономист мамандардың теориялық көзқарастары”
“Білім беру саласының мамандары. Елдің білім беру саласы мамандарын
Қортынды бөлімінде жалпы зерттеу барысында алынған нәтижелер мен ұйғарымдардың
І ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНДА БІЛІМ БЕРУ ЖҮЙЕСІН ДАМЫТУДЫҢ ТЕОРИЯЛЫҚ АСПЕКТІЛЕРІ
Білім беру жүйесін дамытуда ғалымдардың теориялық көзқарастары
Адамзат баласы қоғам дамуының соңғы он жылдық көрінісіндегі жетістіктердей
Қазақстан Республикасының президенті Н.Ә.Назарбаев 2007 жылғы халыққа жолдаған жолдауында
Еліміздің әлемдегі бәсекелестікке қабілетті елу елдің санатына қарай жасайтын
Елбасы Нұрсұлтан Назарбаевтың биылғы Жолдауында Қазақстанды жаңартудың жаңа кезеңіндегі
Отандық экономикада ғалымдар бәсекені рыноктық тепе-теңдікті орнататын құрал ретінде
Кесте 2 – Мемлекеттік және рыноктың экономикалық қызметі
Экономикалық қызметі
Рыноктың Мемлекеттің
Жеке Рынок талаптары бойынша Рынок құлдырауының шеттелуі
▪ қалыпты бағаны қалыптастыру
▪ шығынға қарсы
▪ есептік
▪ негіздемелік
▪ салықтық
▪ бюджетті басқару
▪ экономиканы құқықтық қамтамасыз ету
▪ тауар-ақша айналым жүйесі
▪ сертификаттау және меншік құқығын қорғау
▪ бәсекелестікті қолдау
▪ тұтынушы құқығын қорғау
▪ экономиканы тұрақтандыру
▪ сыртқы ұстанымды компенсациялау
аралас ЭКОНОМИКА
Дүние жүзінің еңбек рыногында қызмет ұсынысын нығайтып, бәсекелесті жеңіп
Мемлекетіміздің алға қойған басты мақсаттарына үлкен мәдениет шыңына, өркениетті
Егер білім беру кеңістігін талдайтын болсақ оның үнемі динамикалық
Білім беру реформасын сөз етпес бұрын “реформа” деген ұғымның
Білім саласындағы бүгінгі жетістік, көтерілген биік, экономиканың қарыштап дамуы,
“Парасатты экономиканы” қалыптастыруда, экономикалық өсуде білім мен ғылымның, білікті
1.Экономикалық дамудың бастапқы деңгейі
2.Адам капиталы, яғни халықтың білім деңгейі
3.Шаруашылық жүргізудің ішкі шарттары, яғни экономикалық құрылыс
4.Шаруашылық жүргізудің сыртықы шарттары, яғни әлемдік экономика конъюнктурасы. /4,
Алдыңғы қатарлы елдердің білім беру жүйесі жүргізілген реформалар негізінде
Жапонияда алғашқы реформа ХХІ ғасырдың 70 жылдары басталды. Оның
Біз кез келген саланы қарастырарда қашан да шет елдік
Шет мемлекеттерде білім саласында реформалар даярлауға арнайы ғылыми-зерттеу институттары
Совет үкіметінде білім беру саласы мәселелерімен атақты СССР Педагогикалық
Мектеп индустриясының мәселелерімен айналысатын ғылыми зерттеу институттары болды. Олардың
Базалық факторларға көшер алдында «фактор» және «білім беру жүйесін
Орысша – қазақша сөздіктерде «фактор» сөзі – әсер, ықпал
Білім беру жүйесі – жеке тұлғаның қабілетін, қоғамның болашағын
Елбасы Н.Ә. Назарбаев мемлекет дамуының стратегиялық даму бағытына экономикалық
Халыққа жолдауында Н.Ә. Назарбаев әлемдік алдыңғы қатарлы дамыған және
Халық алдындағы басты талап жаңа ғасырдың жаңаша өзгерістері мен
Әлемдік бәсекелестікке төзімділіктің жылдық тізбегін құрастырушы Лозаннадағы менеджментті дамыту
Бірінші, білім деңгейі. Мұның мәні кез келген ұлт тауар
Екіншіден, адам капиталының дамуы. Қазіргі экономикада материалдық тауарлар мен
Үшіншіден, инновациялық өркендеу. Кәсіби бәсекеге қабілеттілік индексінің құрамдас бөлігі
Төртіншіден, жұмысты орындау сапасы. Жапония, Сингапур, Германия, Швейцария –
Сонымен, саяси ерік пен ұлттық пәтуа. Әлемдік бәсекеге қабілеттілік
Соңғы он-он бес жыл төңірегіндегі бәсекеге қабілеттіліктің жаңа өлшемдері
Дегенмен, біздің еліміз осы иеліктерді тәжірибелік “капиталдандыру” мүмкіншілігін қанағаттандыру
Алдымызға стратегиялық тапсырмаларды қоя отырып, осы он жылдықта алдыңғы
Олар қандай жағдайда? Қолданбалы зерттеулер саласы мен жобалар төңірегінде
Ғылым саласына тәуелді әлемдік рынок жоғары темппен дамуда. Өндіріс
Жаhандандырудың басты бірлігі әлемдік ғылыми-техниканы қалыптастыру болып саналады. Стандарттар,
Маман шеберлігінің бір сипаты оның тұлғалық дағдысы. Дағды –
Демек, біздің еліміздің экономикасының өркендеуі ғаламдасыру жағдайымен тікелей байланысты
1.2 Қазақстан Республикасындағы білім беру жүйесінің моделі
Соңғы жылдары білім беру жүйесінің құрылымы Қазақстан Республикасының жаңа
Қазақстан республикасының білім беру жүйесін реформалау білім берудің сапасын,
кәсіптік білімнің тиімділігін арттыруды;
еліміздегі білім берудегі ағымдағы және болашақта қалыптасатын еңбек нарығындағы
жоғары оқу орынын бітірушілердің отандық және әлемдік еңбек нарығында
Кез келген еңбек саласында, әсіресе педагог мамандарға жүктелетін жоғары
Білікті тұлға қалыптастыру – бүгінгі күн талабы. Казахстан Республикасында
«Бағдарламаны іске асырудың негізгі бағыттары мен тетіктері» атты
«Нәтижеге бағытталған оқыту» ұғымын ғылымға алғаш енгізген Билл Спейди
Нәтижеге бағытталған оқыту – бұл аяқтаушы нәтижелер (біліктіліктер). Аяқтаушы
-қарым-қатынасқа түсе алу қабілеттіліктері (оқу, жазу, сөйлей алу, тыңдай
-әлеуметтік қарым-қатынастарға бейімділік;
-талдау жасай алу қабілеттері;
-проблемаларды шеше алу;
-құндылықтар туралы өзіндік пікір білдіріп шешім шығара білу дағдылары;
-шығармашылық шеберліктерді игеру және өзгелердің шығармашылығын
қабылдай білу дағдылары;
-азаматтық жауапкершілік;
- қоршаған әлем өміріне жауапкершілікпен араласу;
-рухани, заттық құндылықтарды жасай алу және сақтай білу дағдылары;
-ілімнің құралы ретіндегі технологияларды қолдана алу дағдылары;
-өмірі мен карьерасын жоспарлай алу дағдылары.
Бұдан болашақта болатын нәтижелерге бағыт ұстау білім берудің мазмұнына
шешуші біліктіліктер;
жалпылама пәндік шеберліктер;
қолданбалы пәндік шеберліктер;
өмірде қажетті дағдылар.
Нәтижеге бағытталған білім беру моделі тұлғаның әлеуметтену процесіне қоғамды,
Нәтижеге бағытталған білім беру моделінің бір ерекшелігі – оның
Дәл қазіргі таңда білім беру жүйесіндегі өзгерістерге әкелетін нәтижеге
мектептік білім беру жүйесінің соңғы нәтижеге бет бұруы;
білім беру сапасын анықтауды және бақылап отыруды жүйеге келтіру;
білім беру сапасын көтеру үшін оқу-әдістемелік, материалдық-техникалық жағдайларды жқсарту;
білім беру сапасын жақсартудың шарты ретіндегі мұғалімнің кәсіби
әлеуметтік серіктестік тетіктерін жасақтау және айналымға енгізу;
білім беру жүйесінің нормативтік-құқықтық негіздерін жетілдіру.
Өткен жылдардың ғылыми зерттеулерінің нәтижелері, сондай-ақ, дүниежүзілік практикадағы білім
өзін-өзі танып білу мен өз мүмкіндіктерін іске асыру жолындағы
білім берудің құндылық мәнін, оның рухани-адамгершілік маңызын көтеру (білім
білім беру ісінің оқушының тұлғасын ұлттық құндылықтарды игеруші және
білім беру мазмұнында әлемнің тұтастығы мен адамның оның бір
барлық адамдар үшін сапалы білім алуға және оған жету
білім беру үрдісіне бүкіл қоғамды тарту және білім берудің
Біздің ойымызша, елдің экономикалық, әлеуметтік-мәдени жағынан нық
Осы тұрғыдан алғанда, білім беру ісіне ашық жүйе түріне
Бірінші міндетке сәйкес, нәтижеге бағытталған мектептік білім беруді дамыту
Білім беру саласы, ашық жүйе ретінде қатысушы жақтардың мақсат-міндеттерді
оқушы өмірде және қоғамда конструктивті роль атқару үшін болашақ
оқытушы оқу ісін ұйымдастыру шарты ретінде оқу процесін шығармашылқ
ата-ана өз баласның қажетті дәрежеде білім алуына жағдай жасауға
мектеп әрбір оқушының өз даму траекториясын құруына жағдай жасауға
мемлекеттік органдар әлемдік білім беру кеңістігіндегі ағымдарды ескере отырып
қоғам күтілетін нәтижелердің жетілдірілуіне, білім беру жүйесі жетістіктерінің
Сөзімізді қорытындылай келе айтарымыз, жалпы және жоғарғы білім беретін
Соңғы жылдары білім беруді жаңартуға қатысты Европа кеңесінің ұсыныстарына
Реформалау кезеңінде жаңашыл құбылыстарды енгізуге аяқ алысында айқын бет
Мектепке дейінгі білім беру және тәрбие
Орта білім
Жоғары білім
Жоғары білімнен кейінгі білім
Бұл модельде кәсіби-техникалық және арнай орта білім беру деңгейлері
1990 жылдары білім беру орындарының саны күрт өсе батады.
Оқу орындарының санының кемуі орта, мектепке дейінгі білім беру
Кәсіби білім беру жүйесінде еңбек ісін жүргізуге оқыту
Әлеуметтік-экономикалық жағдай республикадағы жеткіншектер мен жастардың іспен шұғылдану жағдайында
Қазақстан Республикасының білім беру реформаларының басты мақсат пен міндеттері
Мектепке дейінгі білім беру – мектепке дейінгі балаларға арналған
Орта және жалпы білім берудің мақсаты – мектеп жасындағы
Орта жалпы білім беруде ұйымдар мен олардың жергілікті орындарына
Бастауыш және орта кәсіби білім беру мекемелерінің басты мақсаты
Келесі жоғары және жоғары білімнен кейінгі білім алу жүйесіне
Осы көрсетілген мақсаттар мен басты тапсырмаларды шешу адекваттық ресурспен
Орта білім жағдайында оқушыларды әлеуметтік қорғау мәселелі өте маңызды.
Педагогтардың төменгі еңбек ақысы білім беру орындарындағы кадрлардың жетіспеушлігіне
Білім беру саласында жоғары білімнен кейінгі білім беру реформасын
Басқару тиімділігі көбінесе ақпарттық жабдықтау ісімен, білім беру жүйесі
Сонымен қатар әлеуметтік мәселелерді шешуде және білім беру ісін
Заңнамаға және басқа да білім беру жүйесіндегі заңнамалық құжаттарға
“Сапа” мен “баға” – “жаңаша басқару құралының” ажырамас бөлшектері
Білім беру жүйесін реформалау бұл салаға қаржыландыру ісінің жаңаша
Бастауыш және кәсіби білім берудің баршаға бірдей мүмкіншілігін кеңейту
қазіргі есеп санында тіркелген бастауыш және кәсіби білім беру
республикалық бюджет және аудандық бюджет есебінен білім алатын жалпы
Бастауыш және орта кәсіби білім беру орындары мемлекеттің немесе
Мамандардың біліктілігін көтеру және қайта даярлау жұмыстары жүйелі әрі
Қазір елімізде бұрыннан жұмыс жасап келе жатқан техникалық және
Республикада жүргізіліп жатқан бағдарламалардан күтілетін нәтиже қандай? Бұл реформалар
1.3 Елдің білім беру саласы мамандарын даярлау мен оларды
Елбасы Нұрсұлтан Назарбаевтың биылғы Жолдауында Қазақстанды жаңартудың жаңа кезеңіндегі
Білім саласындағы бүгінгі жетістік, көтерілген биік, экономиканың қарыштап дамуы,
“Парасатты экономиканы” қалыптастыруда білім мен ғылымның, білікті кадрдың атқарар
Бүгінгі таңда Атырау қаласында газ-мұнай, Павлодар облысының Екібастұз қаласында
Жоғарыда айтқанымыздай халықтың әлеуметтік-экономикалық хал-ахуалының жақсаруына байланысты қазір өткен
Кесте 2– мектеп бітірушілер мен талапкерлердің әр жылдардағы саны
Топтар Жылдар
2003 2004 2005
2006
Мектеп бітірушілер саны 421 000 435 000 489 000
Талапкерлер саны 389 000 399 000 410 000
Бүгінгі күні жоғары білім массалық сипатқа ие. Дамыған елдерде
Қазақстанда компаниялар жанынан университет ашу салты қалыптасып отыр. КТЖ
Жаңадан құрылған жоғары білім беру орындары мен филиалдар көбінесе
Осыған қоса айта кететін жай қазіргі мұғалімдер қауымының қоғамда
М.Розенова өзінің ғылыми мақаласында: «Один из немаловажных компонентов профессиональной
Осыған орай еліміздің ертеңінің тізгінін ұстар, өзіне сенімді,
Жоғары оқу орындары көп сатылы білім беру жүйесіне көшу
Білім беру жүйесін дамытуда, білікті мамандар даярлауда жетекші рөлді
Жоғары оқу орындарының жаңа әлемдік классикалық деңгейге жетуі үшін
Сол себепті бұл терминдерді бір-бірінен ажыратып, мәнін түсіну
Университеттерде мамандарды даярлаудың мәні – қазіргі заман адамдарын өмірде
ІІ БІЛІМ БЕРУ ҚЫЗМЕТІ САПАСЫН АРТТЫРУДАҒЫ ӘЛЕУМЕТТІК-ЭКОНОМИКАЛЫҚ ФАКТОРЛАРДЫҢ ӘСЕРІ
2.1 Қазақстан республикасында білім беру жүйесінің саласын қалыптастыру
ХХ ғасыр аяғына қарай халықаралық экономикалық жүйе күрделі құрылымға
Мұндай жағдайда тиімді дамудың алғы шарты болып дамыған елдермен
Соңғы 16 жылда әр елдің ғылымы білімнің экономикалық тиімділігін
ғылыми зерттеу жұмыстарымен, эксперименттік талдау жұмыстарымен айналысатын жұмысшылар саны
колледж дипломын АҚШ-та 1970 жылдары әрбір жетінші жұмысшы, 80
Көптеген жылдары бойы Батыс елдерде білім беруді дамыту бағдарламасы
Отандық білім берудегі алдыңғы қатарлы университеттердің бірі әл-Фараби атындағы
Статисткиалық деректерге сүйенетін болсақ әл-Фараби атындағы ҚазҰУ-де жоғары білімнен
Бүгінгі күні (01.01.2007ж.) әл-Фараби атындағы ҚазҰУ-де
Кесте 3 – Жоғары білімнен кейінгі білім алушылар
Оқыту формасы Адам саны Бөлім
Барлығы Күндізгі Сырттай
Аспирантура 398 109 289
Докторантура 60
Докторантура Ph.D 115
Ізденушілер институты 1950 780 кандидаттық диссертация жазуға 1170
кандидаттық минимум тапсыруға
Аға ғылыми қызметкер 19
Университет кафедраларында 2006 жылы кандидаттық және докторлық диисертацияларын жазу
Университетте жоғары білікті мамандар даярлауға және жастардың шығармашылық қарымын
Өткен үш жылдың қорытындысы бойынша сырттай және күндізгі бөлім
1972-1992 жылдары Қазақстанда республикалық педагогикалық ғылымдардың ғылыми зерттеу
1998 жылы Үкімен қаулысымен осы инситут жанынан білім беру
Қазіргі кезде бұл ұйымда 110 адам, оның ішінде 5
Ал бұл санды Ресей мемлектінің осындай институттарымен салыстыратын болсақ,
Сонымен қатар жоғары білім беру сатысыныда да көптеген мәселелер
Әлеуметтік - экономикалық жағдайдың төмендеуі тұрмыс жағдайы төмен және
Білім беру саласының бүгінгі күнде басты проблемасы жеткіліксіз қаржыландыру
халықтың білім алуға мүмкіншілігі азайды
жетім және қараушысы жоқ балалардың мәселесі күшейді
жастар мен жеткіншектер арасындағы қылмыстық істер қатары артты
білім сапасы төмендеді
педагогикалық кадрларды қайта даярлау мен кәсіби біліктілігін арттыру сапасы
аудандық оқу-әдістемелік орталықтардың, жоғары оқу орындарындағы институттар мен факультеттердің
білім беру ұйымдарының материалды-техникалық базасы нашарлады
оқулықтар мен оқу-әдістемелік құралдары тапшы болды
қала тұрғындары мен ауылдық аймақ тұрғындарының, сонымен қатар шағын
білім беру мен тәрбие жұмысының тұтастығы шарттары бұзылды.
Жоғары оқу орындарының өндіріс және білім беру үрдісінде, эксперименталдық
Кез келген басқарушылық шешім ғылыми негізде орындалу керектігі баршамызға
Зерттеу жұмыстарының нәтижесінің көрсетуі бойынша елімізде білім беру жүйесінің
Сонымен қатар, анализ мектептер, колледждер мен жоғары оқу орындары
Дегенмен, ғалымдар педагогикалық теорияның практикаға бет бұруына үлкен жұмыс
Сөзімізді қорытындылай келе айтарымыз, Қазақстандағы білім жүйесінің қазіргі жағдайы
Қазір елімізде бұрыннан жұмыс жасап келе жатқан техникалық және
Кәсіптік білімнің сапасын анықтауда аттестация және аккредитация жұмыстарын жүргізу
Шет елдердің білім сапасын анықтаудағы тәжірибелерінің нәтижесі барлық мемлекеттердің
Аккредитацияның отаны АҚШ. Бұл жүйе ең алған ХХ ғасырда
Батыс Европада аккредитация конценциясы ХХ ғасырдың 90-шы жылдарында, ең
Германияның жаңа заңнамасына сәйкес білім сапасына лицензия алған оқу
Ресейде білім беру орындарын аккредитациялау алғаш рет 1992 жылы
Қазір біздің елімізде де мемлекеттік және мемлекеттік емес оқу
Бұл жұмыстарды аккредитацияға тиісті шарттар негізінде арнайы ұйымдар жүргізеді.
Кез келген реформа болсын, бағдараламалар болсын көбінесе шетелдік жүйеге
Ресей Федерациясында білім беру жүйесін аккредитациялаудың екі түрі қалыптасқан:
Кесте 4 – Мемлекеттік жалпы орта білім стандартының құрылымы
Құрамы
Концептуалды Нормативтік Әдістемелік
*Қазақстан Республикасының жалпы орта білім беруінің мемлекеттік стандартының жағдайы
*ҚР жалпы білім беру мектептерін дамыту концепциясы
*Жалпы орта білім берудің мазмұнының концепциясы
*Мемлекеттік стандарт өлшемдерінің жалпы құрамы *Мемлекеттік базалық оқу жоспары
Базалық білім беру стандарттары
*Білім берудің базалық мазмұны
*Білім алушыларды даярлау мен бағалаудың минималды талаптары Оқу-әдістемелік комплексі:
*пәнді оқыту концепциясы
*оқу бағдарламасы
*оқулықтар мен оқу-әдістемелік құралдар
*пән бойынша тексеру жұмыстарының жүйесі
Білім беру стандарттарына байланысты ақпараттарды сараптай келе стандарт ұғымында
Стандарт – Қазақстан Республикасында мемлекеттік білім беру саясатын білім
Стандарт – оқытудағы құдылықтардың жарқын көрінісі, елдің білім беру
Стандарт – міндетті іске асырылуға тиісті әрекеттер жиынтығының біртұтас
Қазақстан Республикасының жалпы білім беретін мектептерін дамыту концепциясы.
Жалпы орта білім мазмұнының концепциясы.
Мемлекеттік білім стандарты деңгейін белгілейтін жалпы талаптарды ескере отырып
Сызба 1- білім беру қызметі сапасын басқару жүйесінің құрылымы
Білім беру үрдісінің кезеңдері
М – білім сапасын қадағалаудың басқарушылық шешімдерінің қалыптасу механизмі.
Білім сапасын қадағалау мәселесі бүгінгі күні қоғамның барлық жағдайларына
ТИСБИ үздіксіз білім беру институтының директоры Сафина З.И. қоғамдық
Білім беру сапасын арттырумен қатар қосымша кәсіби білім беру
Ресей және басқа да әлем елдерінің білім беру мекемесі
Ресей және Европа елдері мемлекеттерінің аккредитациядан өткен білім беру
Қоғамдық аккредитация процедурасы мен жүйеленген модель қосымша білім беру
Қазақстан Республикасының білім беру жүйесіндегі ғылыми-зерттеушілік және жаңашыл әрекеттер
Кез келген еңбек саласында, әсіресе педагог мамандарға жүктелетін жоғары
Елбасы білім және ғылым қызметкерлерінің ІІІ еркін съезінде “Еркін
Болашақ кәсіби мамандардың біліктіліктерін қалыптастырудің уәждік компоненті студенттің іс-әрекетінің
Интелектуалдық - әрекет компоненті жинақталған кәсіптік біліктердің, икемділіктер мен
Бағдарлық компонентке жауапкершілікті сезіне отырып іс-әрекеттің алдын ала жоспарын
Реттеуші – бақылау компоненті – бұл, өз іс-әрекетіне есеп
Болашақ педагогтардың біліктіліктерін қалыптастыру компоненттерінің қалыптасу және дамуы бір-бірімен
Айта кететін жәйт, зерттеушілерде ізденімпаздықтың мазмұны, құрылымы, қалыптасу жолдары
Білім беру кешенінің әлеуметтік-экономикалық табиғаты көбінесе білімнің ресур ретіндегі
Білім беру қызметін дамытудың әлеуметтік-экономикалық факторлары
Қай мемлекттің де негізгі тірегі – асқақтаған күмбездер де,
Білім – қоғамды әлеуметтік, мәдени-ғылыми прогресспен қамтамасыз ететін ғажайып
Білім беру – қазіргі қоғамдағы басымдылықтардың бірі. Н.Назарбаевтың 2004
Білім беру саласының басымдылығы білім берудегі мемлекеттік саясат концепциясында
Қазіргі уақытта Қазақстан дүниежүзілік қауымдастықта нарықтық экономикалық ел ретінде
Жаңа экономиканың басты факторы білім мен ғылым екендігі баршаға
Нарықтық қайта құру жылдарында Қазақстанда білім беру жүйесінде бірталай
Кесте 5 – Білім беру ісін мемлекеттік қаржыландырудың жылдық
2004ж 2005ж 2006ж
Білім беру ісін мемлекеттік қаржыландыру 16,999 млн тенге
Білім беру саласы адам капиталының басты құрамдасдарының бірі болып
Білім беру жүйесі болашақта туындайтын экономика қажеттіліктерін қанағаттандыруды қазірден
Экономикалық өсуге адам капиталы тұрғысынан жақындау экономикалық мәселелерді тәжірибелік
Ұлттың байлығын адам капиталына негіздеген жапондар олардың өмір сүруі
Адам – қоғамның басты өндіруші күші. Бұл тезиспен барлық
Адам капиталы инвестициясы дегеніміз – квалификация мен қабілетін жоғарылату
Қазіргі кезде білімнің, біліктіліктің және күрделі еңбектің әлуметтік-экономикалық мәнін
Адам капиталы экономикалық теорияда орталық, жүйе құрушы орын алады.
Бүгінгі күні өзекті мәселесін адамның өзін зерттемей, оның өндірістік
Ақпараттық постиндустриалдық қоғам және білім беру жүйесі бірқатар маңызды
Білім қоғам мен экономикаға кері әсер етуі себепші, өндірістің
Ақпарттық қоғамда қоғам байлығының өсуінің басты факторы жинаға білім
Білімді қолданып, тарату көбінесе технологиядан емес, әлеуметтік институттардан, ең
Қоғам мен мемлекет иелігіндегі ақпарат пен оны өңдеу құралдарының
Ақпарттық ресурстар ақпараттық білімге өзгерту мен әрі қарай қолдануына
Қазіргі экономикада өндіріс факторы ретіндегі білім жоғары сапалы әлеуметтік
Дәстүрлі ресурстарда потенциалды шектеулер бар (мысалы мұнай, жер)
Жалпы білім көлеміне шектеу жоқ, ал тұтыну кезінде оның
Қызмет көрсету – қоғам дамуының маңызды әлеуметтік-экономикалық факторлары. Ғылыми-техникалық
Қызмет көрсетудің бірқатар түрлері әлеуметтік жағдайды көтеріп, қызметкерлердің кәсіби
Білім беру қызметі бүгінгі күні ақылы және ақысыз түрде
Материалды және интеллектуалды құндылықтардың алмасуының кеңеюіне алып келген жаһандану
Мұндай жағдайда тиімді дамудың алғы шарты болып дамыған елдермен
1997 жылы қазан айында «Қазақстан – 2030: Даму, қауіпсіздік
Қазір еліміз дамудың жаңа деңгейіне көтеріліп және әлемдегі өз
Дегенмен, әлемнің тез өзгеруіне байланысты Қазақстанның өзінің даму моделін
Әлем тәжірибесі көрсеткендей «Қазақстан – 2030» сияқты стратегиялық құжаттар
Министрлік үнемі индикативті жоспарлардың орындалуын қадағалайды. Министрлік тоқсан сайын
Үкімет өз кезегінде Қазақстан Республткасының Президентіне әлеуметтік және экономикалық
Кез келген елдің экономикалық жағдайы көбіне оның өнеркәсіптік даму
Ұлттық экономикалық өмірдегі өнеркәсіптік кешеннің мәні мен ролі келесі
Экономиканың бәсекеге қабілеттілігі – мемлекет өндірісінің түрлі салаларындағы әлеуеті
Бүгінгі таңда Қазақстанды әлемдік қоғамдастық нарықтық экономикадағы мемлекет ретінде
Дүниежүзілік Банк Қазақстанды әлемдегі инвестиция салуға ең тартымды 20
Стратегиялық тұрғыдан алғанда қабылданған үлгіге сәйкес Қазақстан бәсекелестікке және
Шикізаттық сектор шетелдік инвестицияны негізгі тартушы күш болып отыр.
Отандық инвестицияны тарту үшін экономиканың нақты бір секторының дамуына
Терең экономикалық дағдарысты басынан кешіп және тұрақты экономика құру
Сонымен, 2002 жылы өнеркәсіптің өндіріс көлемі 2291993 млн. теңгені
Нарықты қайта құру процесі елде экономиканың өнеркәсіп секторында құрылымдық
Өндіріс көлемінің өсу қарқыны, сапалы жақсарту және азық –
Сурет 2 – Экономикалық тұрақты дамудың факторлары
Жоғарыдағы суретте экономикалық тұрақты дамудың басты факторлары көрсетілген. Бұл
Бюджет қатынастары арқасында ғылыми-техникалық прогресті жеделдету және қоғамдық өндірістің
Біз көріп отырғанымыздай, мемлекеттік бюджет қаржылық қатынастардың аңықталған жиынтығы
Мемлекет қолындағы кері өнім құны бөлшегінің және жалпымемлекеттік қажеттіліктерді
Қорытынды
Білім – қоғамды әлеуметтік, мәдени-ғылыми прогресспен қамтамасыз ететін ғажайып
Қазақстан Республикасының білім беру реформаларының басты мақсат пен міндеттері
Халыққа жолдауында Н.Ә. Назарбаев әлемдік алдыңғы қатарлы дамыған және
Халық алдындағы басты талап жаңа ғасырдың жаңаша өзгерістері мен
Осы жұмысты жазу кезінде әлемдік бәсекелестікке төзімділіктің жылдық тізбегін
Бірінші, білім деңгейі. Мұның мәні кез келген ұлт тауар
Екіншіден, адам капиталының дамуы. Қазіргі экономикада материалдық тауарлар мен
Үшіншіден, инновациялық өркендеу. Кәсіби бәсекеге қабілеттілік индексінің құрамдас бөлігі
Төртіншіден, жұмысты орындау сапасы. Жапония, Сингапур, Германия, Швейцария –
Сонымен қатар ғылыми зерттеу барысында әлемдік бәсеге қабілетті елдер
Жаhандандырудың басты бірлігі әлемдік ғылыми-техниканы қалыптастыру. Біз бүгінде стандарттар,
Біздің ойымызша, елдің экономикалық, әлеуметтік-мәдени жағынан нық
Бірқатар ғалымдардың жүйелі теориялық негіздеріне, экономикалық көзқарастарына сүйене отырып
Сөзімізді қорытындылай келе айтарымыз, жалпы және жоғарғы білім беретін
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі
Қазақстан Республикасы президентінің халыққа жолдауы. Астана, 2007ж.
Назарбаев Н.А. Критическое десятилетие. - Алматы: Атамұра, 2003.
Ң.Ә. Назарбаев К экономике знаний через инновации и образование.
Указ Президента Республики Казахстан от 17 мая 2003 года
Әубәкіров Я.А, Нәрібаев К., Есқалиев М., Жатқанбаев Е.Б. Экономикалық
Кулекеев Ж.А. Нам следует избавиться от пережитков прошлого и
Послание президента страны народу Казахстана “к конкурентноспособному Казахстану, конкурентноспособной
Шеденов У.К., Ильясов Д.К. Теория маркетинга и менеджмента в
Шеденов У.К., Ядгаров Я.С., Досқалиев С.Ә. Экономика ілімдерінің тарихы.
Бимендиева Л.А., Жатқанбаев Е.Б., Күренкеева Г.Т. Экономикалық теориялар бойынша
Кулекеев Ж. Роль экономического планирования в реализации Стратегии развития
Қазақстан Республикасының Конституциясы 1995 жыл, 30 тамыз.
Сарбасова Т.С. Социально-экономические проблемы сферы образования.Алматы ФЭБ.УЛ.2006г.
Сарбасова Т.С. Сарбасова А.К. Экономическое образование и интерактивные методы
Сарбасова Т.С. Сарбасова А.К.
Кусаинов А.К. Развитие образования: проблемы и перстпективы. Алматы -2005.-279с.
Национальные системы образования: общая характеристика и структура.//Под.ред. А.К.Кусаинова. Алматы.
Нурмагамбетов А.А. Образовательная политика Республики Казахстан в контексте трансформации
Реформы образования в современном мире. Общие и локальные тенденции.
Фрумин И. За что в ответе? Компетентностный подход как
Жадрина М.Ж. Некоторые вопросы развития школьного образования как открытой
Түймебаев Ж.Қ. Білім сапасы – бәсекелестік кепілі.//Егеменді Қазақстан. 25
Әкімбеков С., Баймаханова А.С., Жанайдаров. Экономикалық теория. Алматы, 2003,
Хуторской А.В. Ключевые компетенции как компетентность личностно-ориентировочной парадигмы образования.
Давлетова Ж.Е. Білім беру экономикалық ресурс ретінде. //Экономика Казахстана
Бектұрғанов Н. Заман талабы – білім мен билік. //Егеменді
Бектұрғанов Н. Аккредитация – білім беру сапасының кепілі.//Жоғарғы білім.
Бордовская Н.В. Оценка качества высшего образования. //Высшее образование сегодня.
Введенский В.Н. Моделирование профессиональной компетентности педагога. //Педагогика, 2003, №10,
Кусаинов А.К. Состояние педагогической науки в Казахстане. С 57.
Андреев А. Знания или компетенции? //Высшее образования в России,
Савелова Е. Формирования культурной компетентности. //Высшее образование в России,
Экономика Казахстана в контексте индустриально-инновационного развития. (Труды меджународной научно-проактической
Розенова М. Профессиональная компетентность и гуманитарные дисциплины. // Высшее
Байденко В. Компетенции в профессиональном образовании. //Высшее образование в
Петров А. Профессиональная компетентность: понятийно-терминологические проблемы. //Alma mater. Вестник
Болатов В.А. Сериков В.В. Компетентностная модель: от идеи к
Ключевые социальные компетенции студента. – Москва – Уфа, 2004.
Баширова Ж.Р. Развитие университетского образования в аспекте подготовки преподавателя
Ожегов С.И., Шведова Н.Ю. Толковый словарь русского языка. Москва,
БЭС. Изд. «Советская энциклопедия», 2001, С 27.
Баширова Ж.Р. Методологические основы преемственности в системе непрерывного образования.
Фрумин И. За что в ответе? Компетентностный подход как
Земцов В.Е. Формирование профессиональной самостоятельности учащихся в процессе производственного
Ростунов А. Т. Формирование профессиональной пригодности. Минск, 1997, 176
Насырова Г.И. Профессиональная адаптация будущих учителей. В сб.: Формирование
53
Түлектер
1 курс 2 курс 3 курс ....бітірушілер
Білім сапасын қадағалау
М
МАМАНДЫҚ БОЙЫНША БІЛІМ БЕРУ САПАСЫН БАСҚАРУ ЖҮЙЕСІ ҚЫЗМЕТІНІҢ МАҚСАТЫ
Жаңа мақсаттарды жобалау және реттеу
Жаңа мақсат-тарға қол жеткізу әдіс-тері жиынты-ғын жобалау
Жаңа мақсат-тарға қол жет-кізу әдістерін жариялау
Білім сапасының болашақ жоспарлары туралы ақпарат
Талапкер
Адамдар
(адам капиталы)
Еңбек
Тәртіп
Білім
Мотивация
Тұрақты экономикалық даму
Капитал
Табиғи ресурстар
Жер
Шиналар
Фирмалар
Инфрақұрылым
Технология
Ғылым
(жаңа өнім)
Инженерлік өнер (жаңа процес)
Бизнес – менеджмент – жаңашыл ұйымдастыру
Материалдар
Жанармай
Қоршаған орта сапасы