Үстеме шығындарды есептеу

МАЗМҰНЫ
КІРІСПЕ 2
1 ТЕХНИКА-ТЕХНОЛОГИЯЛЫҚ БӨЛІМ 3
1.2 Кен орнының геологиялық зерттелу және
1.3 Стратиграфия 10
1.3.1. Коллекторлардың қалыңдықтарының сипаттамасы. 10
1.4 Тектоника 11
1.4.1 Өнімді коллекторлардың сипаттамасы 11
1.5 Мұнай, газ, конденсат және судың
1.6 Игеру жобасының қабылданған нұсқасының негізгі жағдайлары 19
1.7 Әлібекмола кен орнын игерудің қазіргі жағдайы 20
1.8 Ұңғылардың өнімділігін түр маңы аймағын тұз-қышқылды өңдеу тәсілімен
1.9 Кәдімгі тұз қышқылды өңдеу 27
2.3.2 VDA қолданып тұз қышқылымен өңдеу 31
1.8 33
2 Экономикалық бөлім 38
2.1 Ұйымдық-өндірістік құрылым және сандық
2.2 Еңбек ақы 39
2.3 Жобалау және бюджеттеу 41
2.4 ТҚӨ дейінгі технико-экономикалық көрсеткіштерді талдау 46
2.4.1 ТҚӨ дейінгі мұнай өндіру көлемін талдау 47
2.4.2 ТҚӨ дейінгі шығындарды анықтау 47
2.4.3 ТҚӨ дейінгі 1т мұнайдың өзіндік құнын
2.4.4 ТҚӨ кейінгі технико-экономикалық көрсеткіштерді анықтау 48
2.4.5 ТҚӨ кейінгі шығындарды анықтау 49
2.4.6 ТҚӨ кейінгі 1т мұнайдың өзіндік құнын анықтау 52
4.1 Еңбекті қорғау, техникалық қауіпсіздік және қоршаған ортаны қорғау
4.2. Техникалық қауіпсіздік пен еңбекті қорғаудағы шешімдер 57
4 Ұңғыларды жуу және тұз қышқылымен өңдеген кездегі
4.1. Жуу жұмыстарының қауіпсіздігі. 58
4.2. Жуу агрегаттарындағы қауіпсіздік жұмыстары. 61
4.3.Қышқылмен өңдеген кездегі қауіпсіздік. 61
4 Қоршаған ортаны қорғау 62
4.1 Қоршаған табиғи ортаның өндiрiстiк мониторингiсi 62
Атмосфералық ауа мониторингiсiнiң талдануы 68
Радиациялық қауiпсiздiк мониторингiсi 70
Қорытынды 72
Қолданылған әдебиеттер 74
КІРІСПЕ
Әлібекмола кен орнын игеруді жер қойнауын пайдалану және көмірсутекті
Кен орны 1987 ж. ашылған, ал 1994 ж. мұнай,
1996 ж. Әлібекмола мұнай кен орнын игерудің орындылығының техника-экономикалық
Кейінірек “Густавсон Ассошиэйтс Инк” фирмасымен Әлібекмола, Қожасай және Ұрықтау
2001 ж. НИПИнефтегаз институты кен орынды сынамалы пайдалану жобасын
2002 ж. Әлібекмола кен орнының геология-физикалық құрылымын зерттеуге “Халибертон”
1 ТЕХНИКА-ТЕХНОЛОГИЯЛЫҚ БӨЛІМ
1.1 Кен орны туралы жалпы
Әлібекмола кен орны әкімшілік жағынан
Ең жақын елді мекен кен орнының
Халықаралық разграфкасының атауы М-40-ХХХХIV.
Орографиялық жағынан аталған аудан арқалықтар мен жырақтармен
Рельефтің жоғарғы абс.нүктесі +281м аталып өткен
Аудан ауа температурасы +35 –40 С (жазда)
Жер бетінің тау жынысының қату тереңдігі 1,5 –
Ең жақын мұнай кен орындары – жетілген инфрақұрылымы, энергетикалық
Жұмыс ауданында құм, құмшық, саз, саздақ
Әлібекмола дөңесі терең іздеу-барлау бұрғылауы мақсатында сейсмикалық барлау арқылы
Кен орны бойынша жалпы мұнайдың, газдың,
мұнайдың баланстық қоры – 127427,6 мың тонна,
мұнайдың алынатын қоры - 54119,2 мың
С2 санаты бойынша
мұнайдың баланстық қоры – 2054,3 мың тонна,
мұнайдың алынатын қоры - 930,2 мың
Бос газдың алынатын қоры – 655 млн.м3
Газ-конденсаттың баланстық қоры – 22 мың тонна,
1.2 Кен орнының геологиялық зерттелу және
Әлібекмола кен орны аймақтық тектоникалық жоспарда Шығыс-Еуропа платформасының
Аймақтың шөгі қабаты екі құрылыстық
Әлібекмоланың тұз асты дөңесі негізгі
Әлібекмола кен орнының тас-көмір жүйесі
төменгі (визей және серпухов қабаттары),
орташа (башкир және мәскеу қабаттары),
жоғарғы (касим және гжель қабаттары).
Кен орны аймағында ашылған ең
Әлібекмола дөңесі гжельск- подольск (КҚ-І)
Бұрын жұмыс жұмыс барысында Әлібекмола құрылымы
“Қазақстанкаспийшельф” ААҚ орындаған ЗД сейсмиканың детальдық
Кен орнының солтүстік бөлігіндегі Ғ4 ішкі жер
негізгі (Ғ5-тен оң жақта),
нашарланған қасиеттерімен (Ғ5 –тен сол жақта).
Қазіргі кезде үш телімнің өнімділігі
1-негізгі (Ғ2 мен Ғ3-тің аралығы),
2- лықсыма-қозғалыс телімі (№6 ұңғы аймағы),
3-оңтүстік-шығыс (Ғ1 мен Ғ2 аралығы) № 29 ұңғының аймағы.
Екінші және үшінші телімдер ауданы мен
Кен орнының күрделі толқынды суреттемесіне қарай
Әлібекмола кен орнында үлгі тас (керн), ГИС
Қалыңдықтық карбонаттық жыныстарының таяз су шельфтік генезисі бар және
КҚ-І жоғарғы карбонаттық қалыңдық стратиграфиялық жағдайда
Қалыңдық әк тас, доломит және карбонаттық жыныстардың әк тас-доломит
КҚ-І жоғарғы карбонаттық қалыңдық Әлібекмола дөңесінің оңтүстігіне келетін газ
Барынша жылдам дамыған солтүстік басында подольск кезеңі
ГКЗ-да мұнай мен газдың қорын бекіткенде
ГНК және ВНК қабылдаған шекараларында кеніштердің
Кеніштердің шамалары мынаған тең:
КҚ-І-1 -4,56х2,62 км
КҚ-І-2 -3,4х2,3 км.
Кеніштер мұнай сақтайтын ыдыстар (резервуар) түрлеріне байланысты қабатты-массивті, тектоникалы
КҚ-І қалыңдығы КҚ-ІІ қалыңдығымен салыстырғанда шамасы
КҚ-ІІ төменгі өнімді қалыңдығының орналасқан тереңдігі
КҚ-ІІ қалыңдығы жоғары жатқан КҚ-І
Төменгі карбонаттық қалыңдықтың құрамында мұнай кеніштері
Кен орнында бұрғыланған барлық ұңғылардың тіліктерінің детальды
Осының салдарынан КҚ-ІІ қалыңдығын есептеу және
КҚ-ІІ-1 кеніші бойынша су-мұнай түйісу (СМТ)
Сулы аз ағынды мұнай алынған абс.нүкте – 3284,9
КҚ-ІІ-1 объектісінің коллекторларын мұнаймен қанықтыру он екі ұңғының ағынының
Сейсмикалық көріністің жаңа деректерінің есебі бойынша
Қабылданған шекаралардағы кеніш мөлшері құрылымның созылуы бойынша 12,4
Мұнайлылық қабаты 637 м-ге тең.
Кеніш типі - қабатты, тектоникалық экрандалған. Су -
КҚ-ІІ-2 кешені 13 ұңғыда ағынға сыналған. Оның
КҚ-ІІ-2 кешені Әлібекмола дөңесінің
Солтүстік төбенің кенішінің биіктігі 108 м. Оның
КҚ-ІІ-2 қалыңдығына шамасы бойынша негізгі саналатын мұнайдың
Солтүстік бөлігі әлі де бағалау ұңғыларын бұрғылау арқылы аяғына
Әлібекмола кен орнының батыс қанаты арқылы өтетін
Одан басқа, жұмыста өз еркінше есептеу объектілеріне
1.3 Стратиграфия
1.3.1. Коллекторлардың қалыңдықтарының сипаттамасы.
КҚ-ІІ-1 кешені
Осы есепті жасау мерзімі жағдайында
Оңтүстік телім бойынша кеніштің мұнайға қаныққан қалыңдықтарының
Солтүстік телімде кеніштің мұнайға қаныққан қалыңдықтарының
КҚ-ІІ-2 кешені
Жалпы қалыңдығы орташа 156 м-ге тең.
Солтүстік төбе кенішінің тиімді
Оңтүстік төбе кенішінің тиімді
КҚ-ІІ кешені
КҚ-ІІ кешенінің жалпы қалыңдығы 599 м-ге
ГИС деректері бойынша КҚ-І қалыңдығында №5,9 ұңғыларының орналасқан
КҚ-І-1 және КҚ-І-2 кешендері кеніштерінің ауданы бойынша тиімді
Тиімді мұнайға қаныққан қалыңдықтар 2,8м-ден 32,6 м-ге дейін
1.4 Тектоника
1.4.1 Өнімді коллекторлардың сипаттамасы
Осы жұмыс өнімді қабаттың жыныс-коллекторларының параметрлерінің орташа шамалары
Жоғарыда аталған мұнай мен газдың қорларының және басқа
№51, 52 ұңғылар бойынша мол керннің талдану
КҚ-ІІ-1 және КҚ-ІІ-2 өнімді қалыңдықтары № 51,52
Әк тастар сұр түсті, мұнайға қаныққандықтан сарғыш
Әк тастың микроқұрылымы органогенді-сынықты, биоморфты, органогенді-детритті,
Түйісу, кеуекті, крустификациялы, регенерациялы типті цементтер жіңішке және
Қалыптық қалдықтар аралығында ашық кеуектер бар, ұсақ каверналар
Жарықшақтық жыныстардың тығыз қабаттарына ұштастырылған. Ашық жарықшақтар тегіс емес,
Стилолиттік тігістер жыныстардың қатпарлануына параллель, кейде 30
Доломиттер ұсақ кристалды, туынды, пелиттік материалмен лайланған ромбоэдрикалық
Жыныстардың жарықшақтық параметрлерін анықтау қолда бар кернде ВНИГРИ
Жоғарыда айтылғандай, жарықшақтық жыныстардың қатты қабаттарына ұштастырылған. Мұндай
Барлық өнімді қабаттар бойынша кеуектіліктің 1327, өткізгіштіктің
Керннің кондициялық зерттеулерінің деректері бойынша кеуектілік пен өткізгіштіктің орташа
КҚ-ІІ-1 кешені
Кеніштің оңтүстік жағында орналасқан ұңғылар тарамдаудың (31-ге дейін) үлкен
0,39-0,59 шамасындағы құмдық коэффициент тарамдаудың ең жоғарғы
Кеніштің солтүстік бөлігіндегі бір ұңғыда
Кеніштің орта бөлігінде ең үлкені
КҚ-ІІ-2 кешені
Кешен кеніштің оңтүстік ұңғылар (3 ұңғы)
1.5 Мұнай, газ, конденсат және судың
Әлібекмола кен орнының мұнайы мен газының физикалық-химиялық қасиеттері
Қабат мұнайының газсыздандыру есебі концентрация теңдеулері бойынша фазалық теңесулердің
Зерттеулер мен есептеулер нәтижелері 2.3.1.-2.3.12. кестелерінде және
№5,19,12 ұңғылардан үш тереңдікті және үш бет жақты (поверхностный)
Зерттеулер мен есептеулер нәтижелері бойынша қабатты мұнайдың тығыздығы794,0
Жұмыс жағдайында дифференциалды газсыздандырудан соң мұнайдың тығыздығы 865,9кг/м3,
Тауарлық сипаттама бойынша мұнай жоғарғы күкіртті (күкірттің массалық
Жұмыс жағдайында дифференциалды газсыздандыру кезінде мұнайдан бөлінген
Ауа бойынша газдың салыстырмалы тығыздығы 0,724.
Мұнай мен газдың физикалық-химиялық қасиеттері
Зерттеулер мен есептеулер нәтижелері бойынша қабатты мұнайдың тығыздығы
Жұмыс жағдайында дифференциалды газсыздандырудан соң мұнайдың тығыздығы 827,2кг/м3,
Тауарлық сипаттама бойынша мұнай күкіртті (күкірттің массалық құрамы 0,81%),
Жұмыс жағдайында дифференциалды газсыздандыру кезінде мұнайдан бөлінген
Ауа бойынша газдың салыстырмалы тығыздығы 0,783.
Мұнай мен газдың параметрлері №№ 4,5,9,10,26 ұңғылардан бес тереңдікті
Зерттеулер мен есептеулер нәтижелері бойынша қабатты мұнайдың тығыздығы 679,0
Жұмыс жағдайында дифференциалды газсыздандырудан соң мұнайдың тығыздығы 826,9кг/м3,
Тауарлық сипаттама бойынша мұнай күкіртті (күкірттің массалық құрамы 1,21%),
Жұмыс жағдайында дифференциалды газсыздандыру кезінде мұнайдан бөлінген
Ауа бойынша газдың салыстырмалы тығыздығы 0,783.
Жұмыс ауданының схемалық көрініс картасы
Шартты белгілер
Мұнай кен орындары
Бекітілген мұнай-газдылықты тұз асты құрылымдары
Битум кен орындары
Табылған құрылымдар
Терең бұрғылаудағы құрылымдар
Төменгі пермь кезеңіндегі мүмкін органогендік
құрылыстар телімдері
Жер жарықтары
1.6 Игеру жобасының қабылданған нұсқасының негізгі жағдайлары
Гидродинамикалық және экономикалық есептеулердің негізінде Әлібекмола кен орнын игеру
Пайдалану объектісі – КТ-ІІ түгелімен. Мұнай кеніші 600х600 ұңғылар
Сонымен қатар, ішкі нұсқа қарастырылған, ол негізгі нұсқадан ұңғылардың
Ұңғылардың тереңдік қондырғылары диаметрі 73 мм, қабырғасының қалыңдығы 7,01
Өндіру ұңғыларынң сағасы жұмыстық қысымы 35 МПа фонтанды арматурамен
Өндіру ұңғыларындағы фонтанды лифтті таңдау кезінде шығым мен СКҚ
50 т/тәулік дейін 60 мм;
50-200 т/тәулік – 73 мм;
200-400 т/тәулік – 89 мм.
Көтеру колоннасы С-75 маркалы болаттан жасалған құбырлардан тұруы керек.
жоспарлы өнім мөлшерінің өтуін;
құбыр аралық кеңістіктің герметизациясын;
пакердің орнатылған жерінен жоғары аймақтағы пайдалану колоннасы мен СКҚ-дың
құбырлар мен құбыраралық кеңістік арасындағы циркуляцияны;
тереңдік аспаптардың СКҚ башмагына дейін түсуін;
СКҚ колоннасын жабуды
қамтамасыз етуі керек.
Жоғарыда айтылғандарға сәйкес жерасты қондырғысының құрамына СКҚ-дан басқа келесі
жапқыш клапан;
ингибиторлы клапан;
циркуляциялық клапан;
аралық пакер.
Суланудың артуы кезінде ұңғылар пайдаланудың механикалық әдісіне ауыстырылады. Тұрақты
1.7 Әлібекмола кен орнын игерудің қазіргі жағдайы
01.09.2004 мерзіміне дейін кен орнында 48 ұңғы бұрғыланған. Пайдалану,
3 ұңғы меңгеруде: №№ 8, 109, 121. 2 ұңғы
2001 ж. пайдалануға 2 ұңғы: №№ 26, 28 енгізілді,
2002 ж. пайдалануға 4 ұңғы (№№ 51, 52, 53,
2003 ж. пайдалануға 60 ұңғыма енгізілді (№№ 55, 56,
01.01.2004 ж. күніне пайдалану ұңғыларының қоры 12 ұңғы болды
Әлібекмола құрылымының солтүстік күмбезінің мұнайлығын одан әрі барлау үшін
2003 ж. Granherne және CBS мамандарымен жүргізілген сейсмобарлау зерттеулерін
Оңтүстік күмбезде жаңа ұңғылардың орналасу жері түзетілген жоқ және
2004 жылдың сегіз айында пайдалануға қосымша 14 ұңғы енгізілді
01.09.2004 ж. күні кен орын бойынша мұнайдың қалдық оры
Бір өндіру ұңғысының орта тәуліктік шығымы 93,6 т/тәуліктен (№210
Жаңа ұңғылар бойынша орта тәуліктік шығым 17,6 т/тәуліктен (№62
Ауыспалы ұңғылар бойынша орта тәуліктік шығым 93,6 6 т/тәуліктен
Сонымен қатар, №№26, 28, 53, 56, 204 ауыспалы ұңғылар
Ал, №№51, 52, 58, 210 ауыспалы ұңғылар бойынша орта
Шығым өлшеу зерттеулерінің талдауы бойынша №51 ұңғыда 19 мм
11 өнімді қабатты дренаждаумен қамтылу тұрғысынан қарасақ, 8 және
Ұңғыларды мұнай шығымдары бойынша жіктесек, ұңғылардың өндіру фондының 40%-і
№№113, 118 ұңғылардың шығымы 100 т/тәуліктен аспайтынын талдпудан көруге
Ең жоғары жиынтық мұнай алу №51 ұңғыда 186,992 мың
1.8 Ұңғылардың өнімділігін түр маңы аймағын тұз-қышқылды өңдеу тәсілімен
Тұз-қышқылды өңдеуөндіру және айдау ұңғыларының түп маңы аймағының өткізгіштігін
Өнімділітері карбонатты коллекторлармен байланысты Әлібекмола және Қожасай кен орындараның
Тұз қышқылының карбонатты жыныстармен (әктас және доломит) әрекеттесуі келесі
2HCl + CaCO3 = CaCl2 + H2O + CO2
4HCl + CaCO3 x MgCO3 = CaCl2 + MgCl2
Әрекеттесудің негізгі өнімдері хлорды кальций және магний суда жақсы
Тұз қышқылы ерітіндісінің карбонатты жыныстармен әрекеттесу сипаты қышқылды ерітіндінің
Мұнайлы жыныстарды өңдеудің тиімділігін арттыру үшін қышқылды қабатқа енуін
Егер қышқылды өңдеу скин-эффекті (қабатты ашу процесінде сазды ерітіндінің
Қышқыл өңделетін аймаққа түгел таралып, шекарасынан шығып кетпеу үшін
Газды қабатттардың алшақ аймақтарын өңдеу айдау қарқыны жоғары болған
Әсерлесуден соң түзілген ерітіндінің тұтқырлығы эмульсияның тұтқырлығына қарағанда төмен
Эмульсиялар әсерлесуін баяулату амалы ретінде қолданылады, бірақ тұтқырлығы
Тұз қышқылды өңдеудің тиімділігі, ең алдымен жүргізу технологиясын дұрыс
Кез келген нақты жағдайда өңдеудің “өз” технологиясы қажет. Мысалы,
Шығымның жоғарылауы аз болды деп есептейік. Демек, “кедергінің” ролі
Бұл жағдайда бірінші технологиялық схема (аз мөлшерде қышқыл айдау)
Тұз қышқылымен өңдеуді қабат параметрлерін гидродинамикалық зерттеулерден кейін және
Аяқталған ұңылардың ашылу дәрежесі мен сипатына байланысты жетілгендігін
Тұз қышқылымен өңдеу жұмыстарының жеке жоспары тұрғызылады. Ол “Казахойл
Тұз қышқылымен өңдеу жұмыстарының жеке жоспары әрбір ұңғының геология-техникалық
1.9 Кәдімгі тұз қышқылды өңдеу
Өңдеуді жүргізу технологиясы.
Өңдеуді жүргізу жұыстарының жеке жоспарына сәйкес ұңғыға химиялық реагенттердің,
Қажетті тұз қышқылы ерітіндісінің көлемі перфорациямен ашылған қабат қалыңдығының
Тұз қышқылын дайындауға қажетті рецепттің құрамы.
Компоненттер Жыныстарға әсер ету механизмі
12%-тік НСl-СНПХ (ерітіндінің жалпы көлемінің 77,8% ингибиторлы тұз қышқылы)
2)Саздармен әрекеттескенде алюминий тұздарын, ал цементпен және құмтаспен әрекеттескенде
3)Сондықтан тұрақтандырғыштар қажет (сірке, лимон, шарап қышқылдары және т.б).
5%-тік CH3COOH (сірке қышқылы) (лимон, шарап қышқылына ауыстыруға
2) НСl ерітіндісінің қабатқа тереңірек еніне жағдай жасайды;
3)Кеуекті кеңістікте темір тотығының гидраттарының шөгуіне кедергі жасайды.
0,2-0,3 %-тік БАЗ (ОП-10, дисолван–V4411, KLN-2, МЛ-72, МЛ-80) 1)”мұнай-пайдаланылған
2)Жыныстарды гидрофобтаушы болып табылады;
3)Айдау ұңғыларының қабылдауының және өндіру ұңғыларының өнімділігінің артуын қамтамасыз
10%-тік CaCl2 (кальций хлориді), 7%-тік NaCl (натрий хлориді) 1)Тұз
2)Гипстің және сусыз күкірт қышқылды кальцийдің тұнбаға түсуіне кедергі
3) 10%-тік CaCl2 + 7%-тік NaCl ерітіндісін тығыздығы ρ=1110
Ингибиторлы емес тұз қышқылы болған жағдайда тұз қышқылды ерітінлінің
Ұңғылардың бұрғылаудан соң іске қосу кезінде сазды және тампонажды
Тұз қышқылды ерітіндіні дайындау реті:
Дайындалған сыйымдылықтарға (25-100 м3) судың есептелген көлемін құйып, қажетті
Қабаттың түп маңы аймағын шайырлы-парафинді шөгінділерден тазарту үшін еріткіш
Технологиялық схемаға сәйкес сорапты агрегаттарды сыйымдылықтармен және ұңғы сағасымен
2-сурет. Қабатты тұз қышқылды ертіндімен өңдеу кезіндегі ұңғылар
1 – тұз қышқылды ерітіндіге арналған сыйымдылық;
2 – басу сұйықтығына арналған сыйымдылық;
3 – сорапты агрегаттар;
4 – ұңғы сағасы.
Байланыстыру жүйесі тұз қышқылды ерітіндіні айдау кезіндегі жұмыстық қысымнан
1.1.1.8. Перфорцияланған аралықтың жоғарғы саңылауларынан 10-15 метрге дейін жоғары
1.1.1.9. 2-3 сағат өткен соң ұңғыны мұнайдағы 2%-тік
1.1.1.10. Құбыр сыртындағы кеңістік ашық болған жағдайда ұңғыны тұз
1.1.1.11. Құбыр сыртындағы кеңістік жабық болған жағдайда қалған тұз
1.1.1.12. Қысымның төмендеу тиімділігіне байланысты тұз қышқылды ерітндіні басу
1.1.1.13. Тұз қышқылды ерітіндіні қабатқа басқан соң ұңғы сағасы
1.1.1.14. Әсерлесу уақыты өткен соң 1%-тік “Рауан
1.1.1.15. Пайдаланудың тұрақталған режимдерінде өңдеудің тиімділігін бағалау үшін ұңғыларда
1.1.1.16. Тұз қышқылымен өңдеудің тиімділігі РД 39-1-442-80 сәйкес бағаланады.
1.1.1.17. Гидродинамикалық бағалау нәтижелері қабаттың түп маңы аймағына әсер
2.3.2 VDA қолданып тұз қышқылымен өңдеу
Қышқылмен өңдеу жұмыстарының негізігі міндеттерінің бірі қажетті аймақтың біртекті
Жоғары иілімді беттік активті бұру қышқылы (VDA) карбонатты шөгінділерді
VDA – карбонатты шөгінділерді қышқылмен өңдеуге арналған өздігінен бұрылғыш
VDA әсерінен гельденген қышқылды композицияның сирек релогиялық қасиеттері бар.
Тұтқыр гель қышқылды жыныстарға айдау кезінде біліне бастайды. Гель
Артықшылықтары:
Формацияның зақымдануына жол бермейді. VDA құрамында полимерлер жоқ, сондықтан
Операцияны жүргізу қарапайымдылығы. Көбік және бөлшектер сияқты басқа материалдарға
Қатты бөлшектер жоқ. VDA ерітінділерінің құрамында қатты бөлшектер жоқ
Бұру тиімділігі. VDA ерітінділері көлденең ұңғыларда және қабаттардың өткізгіштіктері
Температуралық диапазон. VDA 150ºС дейінгі температура диапазонында қолданылуы мүмкін.
1.8
Тереңдігі Н=3770м; карбонатты қабаттың ашылған эффекті h=20м; жыныстың өткізгіштігі
Қажетті химикаттардың мөлшкрін және ұңғыманың төңірегін тұз қышқылымен өңдеудің
Қышқылдың консентрациясы 10%.
Бұл қышқылды 1м интервалда орташа 1,2м өңдегенде
43-таблицадан 27,5% концентрациясы тұз қышқылды ерітіндіні дайындауға қажетті қышқылмен
Химикаттар мен судың мөлшерін есептеу. 43-кестедекөрсетілгендей 10 м
W =3770*24/10 =9048кг
ал судың V= =15.8 м
10%-ті тұз қышқылының ерітіндісін байындауға қажетті қышқыл мен судың
W =
мұндағы А,Б-10%-ті ерітінді үшін 214-ке тең коэффициенттер; z=27.5%-товарлы қышқылдың
Ерітілген
қынқылдың
көлемі, м
8 9 10 11 12 13 14
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
Алымы- концентрациялы қышқылдың мөлшері,кг.
Бөлімі- судың мөлшері, м
Тұз қышқылында гипстің түзілуін болдырмау үшін ерітіндіге хлорлы барий
Q =21.3*W( ); [кг]
мұндағы, W-ерітінді көлемі; a=0.60%-товарлы тұз қышқылдары SO
Q =21.3*24( )=100кг=25л
мұндағы хлорлы барийдің меншіктісалмағы 4,0-ге тең.
Беттік керілуді азайтатын интинсификатор ретінде ДС қондырғысы қолданылады.
ДС мөлшері ерітіндінің 1-1,5%-ін құрау керек. Сондықтан 24 м
Ерітінді жасауға кететін судың мөлшері
V=W-W - (м )
W- ерітінді көлемі; W =8 м
Q=438+450+400+25+240=1550л=1.55 м -қоспалардың жалпы мөлшері;
V=24-8-1.55=14.45 м
Зумпфты изоляциялау үшін меншікті салмағы 1,2-ге тең хлорлы кальций
1м хлорлы кальций жасау үшін 540 кг CaCI
Ерітінді дайындағаннан кейін ареометрмен HCI концентрацмясын анықтап, егер ол
HCI концентрациясы 10%-тен артық ьолса су қосады. Оның мөлшері:
q = W ;
Ал концентрациясы 10%-тен аз болса, қосылатын қышқылдың мөлшері:
q = W ;
мұндағы: -жасалған ерітіндінің тығыздығы; -
Ұңғыманың түп маңы зонасының тұз қышқылмен өңдеуүшін қолданылатын
44-кесте.
Жылдамдық Кривошипті
валды сорап- тың минутта айналу саны Сораптың теориялық шығымы,
90-мм плунжер кезінде 110-мм плунжер кезінде 90-мм плунжер
ІІ
ІІІ
ІV
V 46,6
89,0
159,0
204,0 1,86
3,51
6,40
8,20 2,80
5,35
9,50
12,20 500
261
146
144 333,0
174,0
97,5
76,0
Тәжірибеде тұз қышқылымен өңдегеннен кейін болатын әсер уақыты, қысым
Тұз қышқылмен өңдеудің тиімділігі қосымша өндірілген өнім көлемімен анықталады.
Сондықтан: W = м
W = 8 м деп аламыз.
Ингибитор ретінде 4-2 маркалы уникалды қолданамыз. Тұтынылған уникал мөлшері
Q =
мұндағы b- қышқылға қосылатын уникалдың %-тік мөлшері (У2 уникалы
Сондықтан: Q =
Темір тұздарының мөлшерін азайту үшін сірке қышқылын қосамыз. Оның
Q = ; [л]
мұндағы b-ерітіндіге қосылатын сірке қышқылдың %-тік мөлшері (b=
Сондықтан:
Q = = 450л (дм
Тау жыныстарды кремнийлі қосылыстардан айыру үшін ерітіндігі плавикті қышқыл
Q =
мұндағы b-плавикті қышқылдың қосындысы % есебімен (b=1% деп аламыз)
Q = (дм )
2 Экономикалық бөлім
2.1 Ұйымдық-өндірістік құрылым және сандық
“Қазақойл Ақтөбе” ЖШС-і 1999
Компания кұрылымы келесідей:
Техникалық дирекциясы, қаржы дирекциясы.
Коммерциялық дирекция, сонымен қатар Компанияның бас директорына бағынатын бөлімшелер
Заң бөлімшесі.
Еңбек ресурстар бөлімшесі.
Еңбекті қорғау, қауіпсіздік техникасы және төтенше жағдайлар қызметі.
Администрациялық бөлімше.
2003 жылдың басында Компанияның штаттық саны 273 адамды құрады,
Кен орында вахталық әдіспен 160 адам жұмыс істейді, оның
Компанияның персоналы категория бойынша келесіге бөлінеді:
Топ – менеджерлер (дирекция) – 4
Администрациялы – басқарушы персонал-18
Функционалды мамандар – 48
Инженерно – техникалық жұмысшылар –50
Қызметкерлер –16
Өндірістік персонал –137, оларды 54-і – негізгі өндірісте, ал
Өндіруші персонал өзінің жұмысын физикалық еңбек үлесі бар материалды
Жұмыс сипаты - вахталы, кен орнында вахталы ауылда 100-ге
Администрациялы – басқарушы персонал 6% құрайды, олар өндірісті басқару
Жұмысының нәтижесі басқарушы ақпарат болып табылатын функционалдық мамандар (экономистер,
17% Компанияның инженерлі – техникалық жұмысшылары құрайды, олардың жұмысының
Қызметкерлер -9% құрайды, олар басқарушы процестің көмекші жұмыстарын атқарады
2.2 Еңбек ақы
Компания жұмысшыларының еңбек ақы төлемі ҚР заңына сәйкес және
Компания өз бетімен тарифтік ставкалар мен қызметтік акладтарды орнатады.
Төлемнің формасы:
Компания жұмысшылары еңбек ақы төлемінің түрі бойынша келесідей бөлінеді:
тарифтік;
тарифтік емес;
топ – менеджерлер.
Тарифті қызметкерлердің еңбек ақы төлемі үшін төлемнің тарифтік жүйесін
Еңбек ақы
Еңбек ақы окладтпен қосымша еңбек ақыдан тұрады. Еңбек ақының
Қосымша еңбек ақысы мыналардан тұрады:
а) компенциялы қосымша ақы:
ҚР заңына 30.06.92 ж № 1468 – XII сәйкес
Зиянды (өте зиянды), қауіпті (өте қауіпті) еңбек жағдайларында жұмысы
Түнгі уақыт мерзіміндегі жұмыс үшін (22-6 с) жұмыстың әрбір
қосымша жұмыс үшін тарифтік ставкіден бір жарым есе төлем
Мейрам және демалыс күндеріндегі жұмыс үшін екі есе төлем
Уақытша болмаған басшының жұмысы үшін төленетін қосымша ақы
б) Ынталандырушы қосымша ақы:
профессионалдық шеберлігі үшін қосымша ақы төлеу (персоналды бонус), оның
Аттестациялық комиссияның шешімі бойынша еңбектің зиянды шарттары анықталып 22-
Қазақстан Республикасының Ақтөбе облысындағы Әлібекмола және Қожасай кен
2002 жылдың 31 мамыр айынан бастап мекеменің қаржы есебінен
2.3 Жобалау және бюджеттеу
Жобалау мен бюджеттеуге қатысты компания саясаты операциялық жоспарлар мен
Компанияның жобалау және бюджеттеу процесінің негізінде компанияның үш жылдық
Компанияның стратегиялық жобасындағы анықталған мақсаттар мен тапсырмалардың тактикалық жобасы
Компанияның бюджеті болып компанияның жобалары мен оның шараларын қаржылай
Компанияның жобалық мерзімі болып календарлық жыл, сондай- ақ жобалы
Бекітілген бюджетпен жобалар компанияның барлық бөлімшелерімен ресми түрде және
Қатысушылардың ортақ жиналысы - стратегиялық жобаны, жұмыс программасын,
Бақылаушы кеңес стратегиялық мақсаттар мен жобалық көрсеткіштерді қолдау,
стратегиялық жобаны, жұмыс программасын компанияның операциялық жобасы мен бюджетін
жобаның және бюджеттің орындалуы бойынша жобалы комитетінен ақпарат алу
Дирекция есеп беру бөлімшелердің негізгі мақсаттары мен тапсырмалары
жобалау және бюджеттеу облысында есеп беру бөлімшесінің әрекеттілігін қадағалау,
жобалау және бюджеттеу бойынша компанияның календарын бекіту.
Жобалық комитет үш жылдық жобаны, жұмыс программасын, операциялық
компанияның стратегиялық мақсатына сәйкес бөлімшелердің жобасымен бюджетін тексеру және
жоба мен бюджетті бекіту бойынша жұмысты жүргізу,
жоба мен бюджетке қарсы компания нақты нәтижелерін квартал аралық
Жобаларды басқару бөлімі жобаларға мәлімдемелерді қабылдау,
пландық комитетпен дирекция алдында жоба бойынша есеп беру,
бекітілген жұмысшы программаны біріктіру.
Қаржы бөлімі бюджетті орталықтардың құрлымын және шығымдарды үлестіру және
бюджеттің бірігуіне жауап беру,
кассалы жобалауды құрастыру,
біріккен бюджетті жобалық көрсеткішпен құрастырылған сәйкестікті байқау.
Іштей бақылау бөлімі қауіпті басқару программасы шеңберінде қауіптің басталуы
компанияда қауіп бойынша монитортнг жүргізу,
күтпеген жағдайлар бойынша жүргізілетін шаралардың жобасын игеру және оларды
негізгі көрсеткіштердің орындалуын бақылау,
төтенше жағдайлар бола қалған кезде компанияның қалыпты жұмысын ретке
Бөлімшелердің басшылары (бюджетті ортаның басшылары) жобалы және бюджеттік құжаттар
өз бюджеттік ортаның шеңберінде құрастырылған жоба мен бюджеттің орындалуы
жобалы комитетпен жоспарларды басқару бөлімшесі үшін жоба мен бюджеттің
Жоба мен бюджеттерді құрастыру кезінде негізгі бөлемшелер болып жобалы
Жобалы комитет тұрақты негізде жұмыс істейді. Ол компанияның келесі
техникалық директоры
қаржы директоры
қаржы бөлімшесінің бастығы
жоспарды басқару бөлімшесінің бастығы
жобалау мен бюджеттеу бойынша бас экономист
Жобалы комитеттің құрамына басқада ішкі немесе сыртқы мамандар уақытша,
Комитеттің міндетіне мыналар кіреді:
жобалауға және бюджетке қатысты саясатты лайықтау
жобалау мен бюджетті үйлестіру
компанияның жобасымен бюджетіне өзгерістермен толықтырулар енгізу
компания жобасымен бюджетін әрі қарай бақылаушы кеңеспен бекіту үшін
жобалы және нақтылы нәтижелерді салыстыруын зерттеу
Компанияның қаржы бөлімшесінің жобалау және бюджеттеу секторы стратегиялық және
Басқару есебі үшін ұйымдастыру құрлымы келесі түрде анықталады.
Екі пайда әкелетін орта бар:
Әлбекмола кен орны
Қожасай кен орны
Сондай –ақ үш шығын орталығы құрылған:
Әлбекмола кен орны
Қожасай кен орны
Ортақ және администрациялық шығындар
Кен орны бойынша шығын орталығына кен орнындағы операциялық әрекеттілігіне
Жұмысшы программаның жоспары күрделі бюджетті меңгеру шеңберінде бөлек бюджетті
Сонымен қатар компания бюджетінде компанияның жаңа қосымша жобаларын қаржыландыру
Компанияның жоспарлау және бюджеттеудің жыл сайынғы процесі келесі екі
Этап 1: Стратегиялық жоспарлау
Этап 2: Операциялы жоспарлау және бюджеттеу.
Этап 3: Бюджетті қайта қарау.
Операциялы және бюджеттік жоспарлау компанияның стратегиялық жоспары негізінде жүргізіледі
2.4 ТҚӨ дейінгі технико-экономикалық көрсеткіштерді талдау
1 т мұнай өндіруге кететін судың нормасы - Nрв=2,51
1 м3 су айдауға кететін энергетикалық шығындардың нормасы-
ЦППН (мұнайды жинау, тасымалдау, сақтау) бойынша шығындар- Зуд=950 тг/т
1 ұңғының өзіндік құны (тереңдігі-3143-3293м) - Сскв=1590429 долл
Жерасты және жерүсті қондырғыларды ағымдағы жөндеуге – ұңғының құнының
Үстеме шығындардың мөлшері – тура және жанама шығындардың 25%
Өндірістік емес шығындар - өзіндік құнның 0,5%
ТҚӨ дейінгі 1 ұңғының ортатәуліктік дебиті – q1=20,6 т/тәу
ТҚӨ кейінгі 1 ұңғының ортатуліктік дебиті – q2=39,9 т/тәу
Ұңғының пайдалану коэффициенті – Кэ=0,99
2.4.1 ТҚӨ дейінгі мұнай өндіру көлемін талдау
Жылдық мұнай өндіру көлемін есептеу үшін ортатәуліктік дебитті пайдалану
Q1=q1*kэ*360*n=20,6*0,99*360*10=73418 т
2.4.2 ТҚӨ дейінгі шығындарды анықтау
Энергетикалық шығындарды есептеу үшін мұнай өндіруге кететін және су
Цэ=1,75*4,6=8,05 тг/кВт*сағ.
Зэ.мө=Q1*Рэ*Цэ=73418*45*8,05=26595815 тг
Зэ.са=Q1*Nрв*Эн*Цэ=73418*2,51*15,5*8,05=22993560 тг
Зэ= Зэ.мө+ Зэ.са=49589375тг =381457 долл
Мұнайды жинау, тасымалдау және сақтауға кететін шығындар.
Бұл шығындар табылатын мұнайдың көлеміне тура пропорцоналды байланыста болады.
Зцппн=Q1*Зуд=73418*950=69747100тг =536516 долл
Кәсіпорынның еңбекақы қорын есептеу үшін орташа жалақыны анықтау керек.
Барлық 273 адамның : әкімшілік басқару персоналы – 22
инженер – техникалық қызметкерлер – 50
ӨӨП – 201 адам.
ӘБП (20 разряд): Зәбп=7000*11,73*1,1*1,14*2*22*12=54366017 тг
ИТҚ (15 разряд): Зитқ=7000*7,94*1,1*1,14*1,75*50*12=73182186 тг
ӨӨП (7разряд): Зөөп=7000*4,28*1,1*1,14*1,25*201*12= 113273068 тг
Мұндағы: 11,73 ;7,94 ;4,28 – сәйкесінше 20,15,7 разрядтың тарифтік
7000 тг – Қазақстан Республикасында минималды жалақы мөлшері;
1,1 ;1,14 – сәйкесінше кенорын орналасқан жердегі аудандық және
2 ;1,75 ;1,25 – қосымша сыйақы коэффициенті;
ЕАҚ= Зәбп+Зитқ+Зжұм =240821271 тг =1852471 долл
Зейнет ақы қорына аударымдарды есептеу.
Бұл қорға еңбек ақы қорының 10%-і аударылады.
ЗАҚ=0,1*ЕАҚ=185247 долл
Қазақстан Республикасындағы әлеуметтік салықтың мөлшері 20% құрайды. Салық салу
ӘС=0,2*ЕАҚ=370494 долл
Амортизациялық төлемдерді есептеу. Амортизациялық төлемдердің мөлшері бастапқы құн мен
ЗА=Сскв*n*Nа/100 =1590429*10*6,7/100=1065587 долл
Ұңғыларды ағымдағы жөндеуден өткізуге кететін шығынды есептеу. Ағымдағы жөндеу
Заж=0,012*Сскв*n=0,012*1590429*10=190851 долл
Үстеме шығындарды есептеу. Үстеме шығындар тура және жанама шығындардың
Зү=0,25(Зэ+Зцппн+ЕАҚ+ЗАҚ+ӘС+ЗА+Заж)=0,25(381457+536516+1852471+185247+370494+1065587+190851)=0,25*4582623=1145656 долл
Өндірістік емес шығындарды есептеу. Ол шығындар барлық шығындардың 0,5%-ін
Зөе=0,005*(З1-9=0,005*(4582623+1145656)=28641 долл
Жалпы шығындар: 5756920 долл
2.4.3 ТҚӨ дейінгі 1т мұнайдың өзіндік құнын
Өзіндік құнды анықтау үшін жалпы шығындарды мұнай өндіру көлеміне
С1=З1/Q1=5756920/73418=78,41 долл/т
2.4.4 ТҚӨ кейінгі технико-экономикалық көрсеткіштерді анықтау
ТҚӨ кейінгі 1 ұңғының мұнай өндіру көлемін анықтау
Жылдық мұнай өндіру көлемін есептеу үшін ортатәуліктік дебитті пайдалану
Q2=q2*kэ*360*n=39,9*0,99*360*10=142204 т
2.4.5 ТҚӨ кейінгі шығындарды анықтау
Энергетикалық шығындарды есептеу үшін мұнай өндіруге кететін және су
Зэ.мө=Q2*Рэ*Цэ=142204*45*8,05=51513254 тг
Зэ.са=Q2*Nрв*Эн*Цэ=142204*2,51*15,5*8,05=44536070 тг
Зэ= Зэ.мө+ Зэ.са=96049324тг =738841 долл
Мұнайды жинау, тасымалдау және сақтауға кететін шығындар Зцппн=Q2*Зуд=142204*950=135093800тг =1039183
2.5.2.3 Еңбек ақы қоры
ЕАҚ= Зәбп+Зитқ+Зжұм =159383925 тг =2071991 долл
Зейнет ақы қорына аударымдарды есептеу. Бұл қорға еңбек ақы
ЗАҚ=0,1*ЕАҚ=185247 долл
Қазақстан Республикасындағы әлеуметтік салықтың мөлшері 20% құрайды. Салық салу
ӘС=0,2*ЕАҚ=370494 долл
Амортизациялық төлемдерді есептеу. Амортизациялық төлемдердің мөлшері бастапқы құн мен
ЗА=Сскв*Сn*Nа/100 =3419758*10*6,7/100=1285107 долл
Ұңғыларды ағымдағы жөндеуден өткізуге кететін шығынды есептеу. Ағымдағы жөндеу
Заж=0,012*Сскв*n=0,012*3419758*10=410371долл
ТҚӨ өткізетін бригадаларға төленетін ақшаны анықтау. Осы шығындардың 1
Ұңғыларды жерасты жөндеу :
З1=С1сағ*Nвр=23267*37=860879 тг
ұңғыларды зерттеу :
З2=С1сағ*Nвр=6594*4=26376 тг
ертіндіні дайындау жұмыстары :
З3=С1сағ*Nвр=11652*15=174780 тг
тұз қышқылының ертіндісін айдау :
З4=С1сағ*Nвр=4502*3=13506 тг
Кен орын бойынша шығынды есептеу үшін алынған шаманы айдау
Збр=10(З1+З2+З3+З4)=10*1075541=10755410 тг =82734 долл
Химиялық реагенттерге жұмсалатын ақшаны анықтау. Тұз қышқылымен өңдеу кезінде
Тұз қышқылы :
Зтқ=Х*С*109=0,5*19323*109=1053104 тг
хлорлы натрий :
Зхн=Х*С*109=0,07*23085*109=176139 тг
хлорлы кальций :
Зхк=Х*С*109=0,1*24453*109=266538 тг
ОП-10 типті ПАВ :
ЗПАВ=Х*С*109=0,01*143127*109=156008 тг
И-2-А коррозия ингибиторы :
Зки=Х*С*109=0,01*258210*109=281449 тг
Кен орын бойынша шығынды есептеу үшін алынған шаманы айдау
Зхр=10(З1+З2+З3+З4+З5)=10*1933235=19332350 тг =148707 долл
Көлік шығындарын анықтау. Тасымалдау жұмыстарына кететін шығындарды есептеу үшін
Көтергішті әкелу-апару жұмыстары :
ЗК=C1км*S*10=437,2*15*10=65580 тг
зерттеу партиясын тасымалдауға :
ЗП=C1км*S*10=437,2*15*10=65580 тг
реагенттерді тасымалдау :
ЗР=C1км*S*9*10=437,2*15*9*10=590220 тг
ЗТР=ЗК+ЗП+ЗР=721380 тг =5549 долл
Отын шығындарын анықтау үшін тұз қышқылы ертіндісін дайындауға кететін
ТҚЕ дайындауға :
Зд=Р1м3*С1л*109*10=13,8*32*109*10=481344 тг
ТҚЕ айдауға :
За=Р1м3*С1л*109*10=3,3*32*109*10=115104 тг
Кен орын бойынша отын шығындары :
Зот=Зд+За=596448 тг =4588 долл
ТҚӨ кезінде қолданылатын активтердің амортизациялық төлемдерін анықтау. ТҚӨ әдісінде
Көтергіш агрегат ТА=15 жыл.:
Зка=С*Nа/100=8500*6,7/100=570 долл
айдау агрегаты ТА=12 жыл.:
Заа=С*Nа/100=7300*8,3/100=608 долл
қышқыл тасушы ТА=15 жыл.:
Зқт=С*Nа/100=16500*6,7/100=1100 долл
араластырушы қондырғы ТА=9 жыл.:
Зақ=С*Nа/100=10500*11,1/100=1167 долл
Кен орын бойынша ТҚӨ активтерінің амортизациялық шығындары :
ЗАтқө=Зка+Заа+Зқт+Зақ=3445 долл
Үстеме шығындарды есептеу. Үстеме шығындар тура және жанама шығындардың
Зү=0,25(Зэ+Зцппн+ЕАҚ+ЗАҚ+ӘС+ЗА+Заж+Збр+Зхр+Зтр+Зот+ЗАтқө)=0,25* (738841+1039183+1852471+185247+370494+1065587+190851+82734+148707+5549+4588+3445)=0,25*5687697=1421924 долл
Өндірістік емес шығындарды есептеу. Ол шығындар барлық шығындардың 0,5%-ін
Зөе=0,005*(З1-9=0,005*(5687697+1421924)=35548 долл
Жалпы шығындар: 7145169 долл
2.4.6 ТҚӨ кейінгі 1т мұнайдың өзіндік құнын анықтау
Өзіндік құнды анықтау үшін жалпы шығындарды мұнай өндіру көлеміне
С2=З2/Q2=7145169/142204=50,24 долл/т
Ұңғының түпмаңын тұз қышқылымен өңдеуден экономикалық тиімділікті анықтау
ТҚӨ шарасын енгізу нәтижесінде өзіндік құн төмендегендіктен экономикалық тиімділік
Эгод=(С1-С2)(Q2-Q1)
Эгод =(78,41-50,24)(142204-73418)=1937701 долл
1 ұңғының экономикалық тиімділігі :
Эгод=1937701/n=1937701/10=193770 долл
2.1 Кесте- Жылдық өндіріс шығындары
Шығындар статьясы Т.Қ.Ө. енгізгенге дейін Т.Қ.Ө. енгізгеннен кейін
Мұнайдың көлемі,т 73418 142204
Энергиялық шығындар,д 381457 738841
Мұнайды жинау, тасымалдау және сақтауға кететін шығындар, д
ЕАҚ,д 1852471 2071991
Амортизация, д 165587 1285107
Ұңғыларды ағымдағы жөндеуден өткізуге кететін шығындар, д 190851 410371
Үстеме шығындар, д 1145656 1421924
Өндірістік емес шығындар, д 28641 35548
Жалпы шығындар, д 5756920 7145169
Өзіндік құн, д/т 78,41 50,24
Экономикалық тиімділік 193770
4.1 Еңбекті қорғау, техникалық қауіпсіздік және қоршаған ортаны қорғау
ЖШС “ҚазақОйл Ақтөбе” Қазақстан Республика Ақтөбе облысы Мұғалжар ауданындағы
Қоршаған ортаны қорғау барысындағы Компания қызметінің негізгі бағыттары:
Қазақстан Республикасының Конститутциясы белгілеген құқы бойынша азаматтардың салауатты өмірі
Еңбекті қорғау барысындағы Компания қызметінің ұйымдастыруын дұрыс жолға қою,
Мақсаттары.
Көмірсутекті шикізат кен орындарын игеру мен пайдалану барысында, орналастыру
Өндірісте қауіпсіздік жағдайларды туғызу барысында социалды-экономикалық, техникалық ұйымдастыру, санитарлы-гигиеналық
Қазақстан Республикасының “Еңбекті қорғау” туралы Заңы қабылдаған еңбекті қорғау
Қызметтің негізгі ұстанымдары мен бағыттары.
Табиғи қазбаларды пайдалану мен қорғау мәселесі, азаматтардың денсаулығын
Қоршаған ортаны қорғау, шаруашылық қызметті тексеру органдарының, қоршаған ортаға
Жеке қызметкерлер мен жалдамалы қызметкерлердің денсаулығы мен тұрмыс
Жұмыс орындарындағы барлық бақытсыз жағдайлар мен келеңсіз жағдайларды қысқарту
Қоршаған ортамен еңбек жағдайын жақсарту барысындағы Компания саясатының орындалуына
Қоршаған ортаны сақтау және қорғау шараларының жобасынсыз және экологиялық
Орналастыру мен кен орын игеру жобаларында қоршаған ортаға аз
Жалындардағы газды жағу - уақытша шара болып есептелгендіктен ,
Жер қабаты суларының ластанбау мақсатында Компания белгіленген барлық жабдықтар
Топты сулардың сапасын сақтау барысында жедел кешенді ақпарат алу
Қоршаған ортаны қорғау комплекстері орындалмай және бұзылған эко жүйелер
Жалдамалы қызметкерлерінің қызметтерінің салдарынан пайда болған қоршаған ортаның нормалық
Компаниямен келісім шартқа отыру барысында жалдамалы ұжымдардың өз қызметтерін
Компания жалдамалы ұжымдардың жұмыс барысын, олардың табиғатты қорғау заңдарын
Кез-келген апатты жағдай дер кезінде зерттеліп және оның болу
Әрбір нақты жалдамалы қызметкерлердің жұмысын бағдарлайтын Компанияның барлық бөлімдері
Барлық жалдамалы ұжымдар Компанияның еңбекті қорғау саласындағы, техникалық қауіпсіздік
Компания өз қызметтерінің салдарынан болған қоршаған ортаның төмендеу жағдайына
Өз қызметінің барлық кезеңінде Компания сол аймақтың социалды
4.2. Техникалық қауіпсіздік пен еңбекті қорғаудағы шешімдер
Өндірістік қызмет барысында біз Қазақстан Республикасының табиғатты қорғау барысының
Мемлекеттік және халықаралық деңгейде мойындалған Компанияға қолайлы қоршаған ортаны
Компания жетекшілігі дер кезінде шаралар қолдану үшін, Компания қызметкерлері
Компанияның бөлім жетекшілеріне қоршаған ортаны қорғау жұмыстарының орындалуына жеке
Жалдамалы ұжымдарды Компанияның қоршаған ортаны қорғау саясатымен ережелерін қатаң
Экологиялық жағдайды жақсарту барысында белсене қатысқан компания қызметкерлерін, жалдамалы
Біздің қызметімізді және біздің жалдамалы ұжымдардың қызметтерін үнемі аудиторлық
Экологиялық және өмір жағдайларының мәселелері жөнінде Жем, Жұрын, Ембі
Біздің қызмет, аймағымызда тұратын халықпен жақсы қарым-қатынаста болуымыз үшін,
Экологиялық жағдай барысымен табиғатты қорғау заңдарының талабын орындаудың жауапкершілігі
Біз барлық жұмыстарымызды толығымен заң ережесіне сәйкес орындауға міндеттеме
Қауіпсіздік пен денсаулық мәселелері туралы хабардарлықпен қамтамасыз етуге атсалысамыз.
Барлық қызметкерлерді техникалық қауіпсіздікке оқытуды қамтамасыз етіп жалдамалы қызметкерлердің
Жалдамалы қызметкерлерді олардың қауіпсіздік техникасы саласындағы тәжірибелері бойынша таңдаймыз.
Біздің шешімдердің орындалып жатқанына көз жеткізіп отыру үшін әрдайым
Компания кешеніне төтенше жағдайлардың болмауын және оларды жою жоспарларын
ЖШС “ҚазақОил Ақтөбе” жақсы іскерлік тәжіриебе мақсатында барлық шешімдердің,
4 Ұңғыларды жуу және тұз қышқылымен өңдеген кездегі
4.1. Жуу жұмыстарының қауіпсіздігі.
Ұңғыны жуу жоғарғы қысым кезінде және ауыртпалықта жұмыс жасап
Ұңғы жуын құмнан тазалап, тік жуу кезінде жұмысшылар
Жуу сұйығы жиі аймаққа төгіледі де жұмыс орынын ластайды
Құм тығындарын тазарту үшін ұңғыны жуу кезінде қиындықтарды болдыртпау
Ұңғыны жуу алдында дайындалу жұмыстарын жүргізу керек, соның ішінде
Көлбеу және терең ұңғыларды жуу кезінде массаның гидравикалық индикаторын
Лақтырулар болу мүмкін ұңғылардың жуу құбырларында лақтыру қарсы
Жуу сұйығының орынына бұрғылау ертіндісі немесе мұнай қолданған кезде,
Жуу алдында сораптан ұңғы сағасына дейінгі барлық коммуникацияларды сумен
Құм тығынына 50-100м башмакты жеткізбей, циркуляцияны орнатпауынсыз,
Жуу тізбегін орнатылған тереңдікке түсірілгенен және циркуляцияны орнатқаннан кейін
Егер жуу құбырларын өсірген кезде олардың түбі бітеліп қалса,
Сұйықты сораппен бірге жуу кезінде құбырларды көтеріп және жууды
Қабат қысымы жоғары ұңғыларды бұрғылау ертіндісімен жуу кезінде ерітіндінің
Құм тығындарын көбікпен жуған кезде келесі гидраттарды орындау керек:
Ұңғының сағасы саңылаусыздандырылған.
Компрессордан және жуу агрегатынан келетін лақтыру желілерінде кері клапындар
Аэратордан кейін су-ауа сызығында жуу шлангасының айырлуына сақтандыру құрығысы
БӘЗ су ертіндісін дозасын дайындау механикаландырылған болу керек.
Жуу құбырларының тізбегінің жоғарғы бөлігінде кері клапын орнатылу керек.
Кері жуу кезінде жуу құбырларынан шығып жатқан көбік пен
Байланыстырудағы қысымның түсуінен кейін вертлюг асты құбырларын бұрап алады.
Арнайы құрығылардың көмегімен кері клапан астындағы жуу құбырларының
4.2. Жуу агрегаттарындағы қауіпсіздік жұмыстары.
Жуу агрегаттарына, жуу агрегаттарын пайдалану бойынша инстурукциясымен және техника
Тракторист орнынан қозғалмас бұрын жүру жолында адам жоқтығына көзін
Жанар-жағармай материалдары бар артық ыдыстар жуу агреагатынан 20м қашықтықта
Трактордың шығару құбырлары глушительмен, искрагасительмен жабдықталу керек және шыққан
Жуу агрегатының сорабында сораптың айырылуын болдыртпайтын сақтандыру құрылғылары орнатылу
4.3.Қышқылмен өңдеген кездегі қауіпсіздік.
Коммуникацияны жөндеу қажет болған кезде,қышқылды айдауды тоқтатып, қысымды атмосфералық
Қышқылмен жұмыс жасау орнында судың судың қоры болу керек.
Қышқылды желдің күші 12м/сек жоғары болғанда, тұманда және түнгі
Бу жіберушіде сақтандыру клапаны бар. Сақтандыру клапанынан жетекті қондырғының
БҚҚ (ППУ) двигателінен шығару құбыры искрасителі бар. Глушительмен жабдықталып,
Сорапты-компрессор құбырларына бу беру үшін шлангілер арнайы ұшпен жабдықталу
Ұңғының сағасында температурадан сорапты компрессорлы құбырлар тізбегінің ұзаруын компенсацияланатын
4 Қоршаған ортаны қорғау
4.1 Қоршаған табиғи ортаның өндiрiстiк мониторингiсi
“Gidromet LTD” зерттеу өндiрiстiк орталығы далалық жұмыстардың су, топырақ
Атмосфералық ауаның мониторингiсi
Жұмыс түрi мен көлемi
Тұрғын үй секторындағы ластайтын заттардың концентрациясын күнделiктi аспаптармен өлшеу.
ССЗ шекарасындағы 7 қоспа бойынша атмосфераның жергiлiкiт қабатының
Шектi көмiрсутектер (С1 - С10).
Көмiртегi қышқылы.
Азот диоксидi.
Күкiрт диоксидi.
Күкiртсутегi.
Меркаптандар.
Күйелер.
Жұмыстың мақсаты – атмосферадағы жағымсыз жағдайларды, ластаушы заттардың
Бақылаулар МЕСТ 17.2.3.01 – 86 “Табиғатты қорғау”. Атмосфера. Тұрғылықты
Ауадан сынама алумен бiрге метеорологиялық параметрлер анықталады:
Желдiң бағытталуы;
Желдiң жылдамдығы;
Ауаның температурасы;
Қысым;
Ылғалдылық.
«Қазақойл-Ақтобе» ЖШС нысандарындағы атмосфералық ауа мониторингiсiнiң қорытынды талдауы
№ 51Ұңғы
Талдайтын көрсеткiш
I 0-0,001 0,019-0,025 0,063-0,071 2,2-2,4 2,35-2,88
II 0,002-0,003 0,041-0,036 0,073-0,062 1,8-1,7 2,56-2,12
III 0-0,001 0,038-0,040 0,033-0,049 1,4-1,8 2,35-2,88
IV 0,002-0,003 0,025-0,033 0,044-0,051 1,5-1,6 2,27-3,12
PS.Меркаптандар және күйе айқындалмады
ШМК 0,008 0,05 0,085 5 -
№ 28Ұңғы
Талдайтын көрсеткiш
I 0-0,001 0,025-0,031 0,015-0,021 1,4-1,6 2,88-3,01
II 0,001 0,019-0,026 0,022-0,030 1,1-1,4 2,11-2,21
III 0,002-0,004 0,046-0,047 0,038-0,069 1,4-1,9 2,23-2,35
IV 0,001-0,002 0,033-0,037 0,044-0,053 1,5-1,7 2,39-2,46
PS.Меркаптандар және күйе айқындалмады
ШМК 0,008 0,05 0,085 5 -
№ 53Ұңғы
Талдайтын көрсеткiш
I - 0,098-0,143 0,028-0,035 1,3-1,7 2,52-3,00
II 0,002-0,003 0,078-0,056 0,055-0,088 1,8-1,9 2,34-2,61
III 0,001-0,003 0,026-0,039 0,056-0,066 1,6-1,7 2,58-2,77
IV 0,003-0,004 0,038-0,039 0,048-0,069 1,5-1,8 3,10-3,17
PS.Меркаптандар және күйе айқындалмады
ШМК 0,008 0,05 0,085 5 -
№ 55 –0 Ұңғы
Талдайтын көрсеткiш
I 0-0,001 0,028-0,033 0,056-0,066 1,5-1,7 3,03-3,12
II 0,001 0,025-0,028 0,056-0,057 1,8-1,7 2,98-3,12
III 0,001-0,003 0,038-0,043 0,061-0,069 1,9-2,0 3,05-3,25
IV 0,003-0,004 0,029-0,036 0,055-0,074 1,6-2,2 2,99-3,06
PS.Меркаптандар және күйе айқындалмады
ШМК 0,008 0,05 0,085 5 -
№ 55-1 Ұңғы
Талдайтын көрсеткiш
I 0-0,001 0,023-0,030 0,029-0,047 1,0-1,4 3,00-3,44
II 0,001 0,024-0,031 0,062-0,031 1,4-1,6 2,99-3,12
III 0,001-0,002 0,043-0,046 0,055-0,061 1,5-1,7 3,09-3,19
IV 0-0,002 0,031-0,046 0,055-0,065 1,5-1,7 2,99-3,12
PS.Меркаптандар және күйе айқындалмады
ШМК 0,008 0,05 0,085 5 -
№ 55-5 Ұңғы
Талдайтын көрсеткiш
I 0 0,005-0,021 0,026-0,027 0,7-1,7 2,88-3,02
II 0,001 0,027-0,036 0,034-0,042 1,6-1,8 2,44-2,91
III 0,001 0,038-0,043 0,052-0,069 1,8-2,0 2,52-2,83
IV 0,001-0,002 0,038-0,041 0,052-0,062 1,7-1,8 2,09-3,02
PS.Меркаптандар және күйе айқындалмады
ШМК 0,008 0,05 0,085 5 -
№55-10км Ұңғы
Талдайтын көрсеткiш
I 0 0,016-0,017 0,015-0,021 0,8-0,9 2,98-3,25
II 0 0,029-0,032 0,031-0,037 1,4-1,6 2,09-2,62
III 0,001 0,034-0,046 0,028-0,047 1,5-1,5 2,33-2,77
IV 0,002 0,031-0,033 0,049-0,055 1,5-1,6 3,15-3,32
PS.Меркаптандар және күйе айқындалмады
ШМК 0,008 0,05 0,085 5 -
№56-0км Ұңғы
Талдайтын көрсеткiш
I 0 0,19-0,023 0,043-0,056 1,4-1,6 3,21-3,65
II 0,002 0,037-0,043 0,062-0,081 1,7-2,0 2,62-3,0
III 0,001-0,003 0,038-0,044 0,041-0,07 1,5-2,2 3,05-3,16
IV 0,002-0,003 0,031-0,033 0,059-0,066 1,6-1,9 3,2-3,32
PS.Меркаптандар және күйе айқындалмады
ШМК 0,008 0,05 0,085 5 -
№56-5км Ұңғы
Талдайтын көрсеткiш
I 0 0,016-0,020 0,032-0,049 1,4-1,5 3,19-3,25
II 0,001 0,027-0,030 0,043-0,051 1,4-1,5 2,81-3,19
III 0,001 0,030-0,039 0,034-0,063 1,4-1,7 2,99-3,44
IV 0,002 0,037-0,044 0,057-0,071 1,6-1,7 2,82-3,51
PS.Меркаптандар және күйе айқындалмады
ШМК 0,008 0,05 0,085 5 -
№56-10км Ұңғы
Талдайтын көрсеткiш
I 0 0,019-0,021 0,019-0,023 1,1-1,2 3,02-3,25
II 0,001 0,018-0,022 0,027-0,036 1,1-1,3 2,85-3,19
III 0,001 0,030-0,034 0,028-0,063 1,4-1,7 2,72-3,52
IV 0,002 0,035-0,048 0,037-0,044 1,5 3,18-3,32
PS.Меркаптандар және күйе айқындалмады
ШМК 0,008 0,05 0,085 5 -
Сан Дриллинг вахталық поселкесі
Талдайтын көрсеткiш
I 0,001 0,041-0,048 0,045-0,060 1,4-2,0 2,89-3,0
II 0,001 0,016-0,023 0,043-0,051 1,6-1,7 2,73-2,91
III 0,001-0,003 0,030-0,048 0,050-0,073 1,6-1,8 3,24-3,31
IV 0,002-0,003 0,025-0,033 0,044-0,051 1,5-1,6 2,27-3,12
PS.Меркаптандар және күйе айқындалмады
ШМК 0,008 0,05 0,085 5 -
АГЗУ
Талдайтын көрсеткiш
I 0,003 0,064-0,078 0,032-0,041 1,7-2,0 3,56-2,63
II 0,003 0,049-0,062 0,073-0,091 1,8-2,2 3,12-3,62
III 0,001-0,002 0,045-0,048 0,043-0,083 1,0-2,5 3,46-3,96
IV 0,003 0,039-0,042 0,061-0,092 1,6-2,2 1,13-2,58
PS.Меркаптандар және күйе айқындалмады
ШМК 0,008 0,05 0,085 5 -
ППН – 1 км Батыс
Талдайтын көрсеткiш
I 0,002-0,003 0,057-0,061 0,055-0,068 1,6-1,8 2,3-2,33
II 0,002-0,003 0,049-0,057 0,064-0,075 1,7-1,9 2,89-2,56
III 0,002-0,003 0,029-0,036 0,048-0,063 1,6-1,8 3,04-3,25
IV 0,002-0,004 0,030-0,037 0,059-0,066 1,6-1,7 3,00-3,08
PS.Меркаптандар және күйе айқындалмады
ШМК 0,008 0,05 0,085 5 -
ППН – 5 км Батыс
Талдайтын көрсеткiш
I 0,001 0,036-0,043 0,014-0,044 1,2-1,4 2,21-2,53
II 0,002 0,031-0,041 0,043-0,059 1,2-1,5 2,19-2,35
III 0,002 0,033-0,042 0,048-0,066 1,6-1,9 3,12-3,56
IV 0,002 0,035-0,042 0,055-0,066 1,5-1,6 2,54-3,01
PS.Меркаптандар және күйе айқындалмады
ШМК 0,008 0,05 0,085 5 -
ППН – 10 км Батыс
Талдайтын көрсеткiш
I 0-0,001 0,004-0,022 0,020-0,034 0,8-1,4 2,11-2,66
II 0,001 0,023-0,027 0,030-0,035 1,1-1,3 2,16-2,31
III 0,002 0,035-0,039 0,058-0,064 1,7-1,8 3,08-3,18
IV 0,001-0,002 0,031-0,037 0,043-0,046 1,3-1,4 2,09-2,25
PS.Меркаптандар және күйе айқындалмады
ШМК 0,008 0,05 0,085 5 -
ППН – 1 км Оңтүстік
Талдайтын көрсеткiш
I 0 0,051-0,053 0,033-0,068 1,1-1,5 2,58-3,32
II 0 0,051-0,064 0,066-0,071 1,6-2,0 2,18-3,54
III 0,002 0,031-0,042 0,049-0,055 1,6-2,0 3,41-3,58
IV 0,001 0,033-0,044 0,062-0,071 1,6-1,9 2,31-3,21
PS.Меркаптандар және күйе айқындалмады
ШМК 0,008 0,05 0,085 5 -
ППН – 5 км Оңтүстік
Талдайтын көрсеткiш
I 0 0,023-0,031 0,029-0,033 1,1-1,4 2,08-2,14
II 0 0,035-0,042 0,041-0,061 1,1-1,6 2,23-2,48
III 0,002 0,029-0,044 0,052-0,066 1,6 3,52-3,72
IV 0,001 0,033-0,039 0,047-0,064 1,5-1,7 2,38-2,88
PS.Меркаптандар және күйе айқындалмады
ПДК 0,008 0,05 0,085 5 -
ППН – 10 км Оңтүстік
Талдайтын көрсеткiш
I 0 0,010-0,019 0,021-0,025 0,8-0,9 2,08-2,45
II 0 0,018-0,023 0,026-0,037 0,9-1,5 2,21-2,60
III 0,001 0,029-0,031 0,038-0,049 1,1-1,5 2,99-3,04
IV 0,001 0,023-0,029 0,032-0,041 0,9-1,5 3,07-3,34
PS.Меркаптандар және күйе айқындалмады
ШМК 0,008 0,05 0,085 5 -
ППН – 1 км Солтүстік
Талдайтын көрсеткiш
I 0,001 0,085-0,093 0,070-0,082 1,5-1,8 2,61-2,88
II 0,002 0,038-0,042 0,058-0,064 1,7-1,8 2,83-2,94
III 0,001-0,002 0,025-0,029 0,046-0,058 1,7-1,8 3,09-3,15
IV 0,002 0,033-0,041 0,049-0,063 1,6-1,7 2,38-2,88
PS.Меркаптандар және күйе айқындалмады
ШМК 0,008 0,05 0,085 5 -
ППН – 5 км Солтүстік
Талдайтын көрсеткiш
I 0-0,001 0,030-0,047 0,049-0,066 1,0-1,2 2,12-2,32
II 0-0,001 0,029-0,033 0,046-0,050 1,0-1,3 2,32-2,49
III 0,001-0,002 0,029-0,033 0,046-0,050 1,3-1,6 3,19-3,46
IV 0,001 0,025-0,034 0,044-0,055 1,5-1,6 2,38-3,17
PS.Меркаптандар және күйе айқындалмады
ШМК 0,008 0,05 0,085 5 -
ППН – 10 км Солтүстік
Талдайтын көрсеткiш
I 0 0,018-0,021 0,026-0,028 0,8-0,9 2,00-2,08
II 0 0,026-0,029 0,027-0,033 1,0-1,4 2,32-2,34
III 0,001 0,026-0,032 0,033-0,082 1,4-2,2 3,18-3,29
IV 0,001 0,025-0,031 0,031-0,044 1,3-1,4 2,21-2,88
PS.Меркаптандар және күйе айқындалмады
ШМК 0,008 0,05 0,085 5 -
Атмосфералық ауа мониторингiсiнiң талдануы
Әлiбекмола кен орнының атмосфералық ауасының өндiрiстiк мониторингiсiнiң бағдарламасы 6
Әр нысанда атмосфералық ауаның сынамасын 4 айда бiр рет,
ЖШС “Қазақойл – Ақтөбе” нысандарындағы атмосфералық ауада алынған сынаманың
Беткейлi және жер асты суларының мониторингiсi
Мониторингтiң мақсаты – ластаушы заттардың эмиссиясы беткейлi суларға
Қазақстан Республикасының территориясында жүретiн нормативтi - әдiстiк басқару және
Су сынамасын алу жақын жердегi Ембi өзенiнiң 4 айда
Әлiбекмола кен орнындағы жер асты суларының мониторингiсi
Бұл жер асты суларының сапасы, ұңғыларына әсер етуiн бағаналуы
Ембі өзенінің суынан алынған сынаманың химиялық талдауының қортындысы
№
Көрсеткіштер аталуы, мг/дм3 Ластанушы заттардың концентрациясы, мг/дм3 ПДК, мг/дм3
Кен орыннан жоғары Кен орыннан төмен
1 рН 6.7 6.9 6,5-8,5
2 Хлоридтер, Cl- 337 337 350
3 Сульфаттар, SO42- 380 372 500
4 Азот аммониі, NH4+ 0,1 0,1 2
5 Нитраттар, NO3- 0,5 0,3 45
6 Нитриттер, NO2- 0,330 0,262 3,3
7 Мұнай өнімдер 0,032 0,029 0,3
8 Фенол, C6H5OH Табу шегінен төмен Табу
Әлібекмола кен орнындағы 53,56 ұңғыларынан жер асты суларынан алынған
№ Көрсеткіштер аталуы №53 Ұңғыма №56Ұңғыма ПДК, мг/дм3
СанПин
№4630-88
№3.01.070.98 РК ПДК-ның неше есеге өсуі
1 рН 6.4 6.2 6,5-8,5
2 Жалпы қаттылық мг-экв/дм3 27.1 23.6
3 Кальций, Ca2+ 313 263
4 Магний, Mg2+ 140 128
5 Сульфаттар, SO42- 882 635 500 №53 Ұңғы
№ 56 Ұңғы 1,3 есе
6 Свинец, Pb2+ Табу шегінен төмен Табу шегінен төмен
7 Мыс, Cu 2+ 0,1 0,1
8 Азот аммониі, NH4+ 0,3 0,4 2,0
9 Нитраттар / NO3- 0,1 0,1 45
10 Нитриттер / NO2- 0,337 0,321 3,3
11 Мұнай өнімділік 0,062 0,084 0,3
12 Фенол Табу шегінен төмен Табу шегінен төмен
13 Құрғақ қалдық 2682 2160 1000 №53 Ұңғы 2,7
№ 56 Ұңғы 2,2 есе
Бiр жыл топырақ мониторингiсiнiң анализ көрсеткiштерi
Топырақ сынамасының химиялық анализiнiң қортындылары көрсеткендей анықталған компоненттердiң құрамы:
Радиациялық қауiпсiздiк мониторингiсi
Барлық табиғи органикалық қосылыстар, оның iшiнде конденсат және газ,
Әлібекмола кен орнындағы нысандардың радиоактивтілігінің өлшеуінің қортындысы
Өлшеу нүктесі γ-сәулелену шамасы, мР/ч.
1. №28 Ұңғы 12
2. № 55 Ұңғы 10
3. № 51 Ұңғы 10
4. ППН 11
5. АГЗУ 10
6. Өндірістің қатты қалдықтарының полигоны 12
7. №22 Ұңғы 11
Қорытынды
Әлібекмола кен орнының территориясындағы атмосфералық ауа, жерасты және жер
“Казахойл Ақтөбе” ЖШС – Әлібекмола кен орнының өндірістік-шаруашылық территориясындағы
Жерасты және жер бетіндегі сулардың анализі 2003 жылы №№51,
Су ұңғыларындағы және Ембі өзеніндегі судың ингридиеттер бойынша анализі
“Казахойл Ақтөбе” ЖШС-нің объектілерінде алынған топырақ сынамаларынының құрамыында металдар,
Радиациалық мониторинг гамма-фонды анықтауға жүргізілді. “Казахойл Ақтөбе” ЖШС-нің барлық
Жоғарыда айтылғанның негізінде Әлібекмола кен орнының территориясындағы “Казахойл Ақтөбе”
Қолданылған әдебиеттер
Эрих В.Н., Расина М.Г., Рудин М.Г. Химия и технология
Скобло А.И., Трегубова И.А., Егоров Н.Н. Процессы и аппараты,
Нестеров И.И., Рябухин Г.Е. Тайны нефтяной колыбели. Свердловск: Средне-Уральское
Судо М. М. Нефть и горючие газы в современном
Рабинович Г.П., Рябых П.М., Хохряков П.А. Расчеты основных процессов
Дриацкая З.В., Мхчиян М.А., Жмыхова Н.М. и др. Нефти
Рабинович В.А. Расчет процесса осаждения в электрическом поле. Справочник.
Буланов А.Н. Регламент работы цеха первичной подготовки нефти на
Ғ.М.Нұрсұлтанов – «Мұнай және газ өнеркәсібінің орысша-қазақша түсіндірме терминдер
58