Меншікті капиталдың айналымдылық коэффициенті


МАЗМҰНЫ
Кіріспе..........................5
1 Кәсіпорынның төлем қабілеттілігін талдаудың теориялық негіздері.........7
1.1 Кәсіпорынның төлем қабілеттілігінің мәні және оны талдаудың мақсаты.....7
1.2 Кәсіпорынның төлем қабілеттілігін талдаудың ақпараттық негізі.....13
1.3 Кәсіпорынның төлем қабілеттілігін талдау әдістері................19
2 «Жартас-инжиниринг» ЖШС-ң төлем қабілеттілігі мен тұрақтылығын талдау.........................24
2.1 «Жартас-Инжиниринг» ЖШС-ң жалпы сипаттамасы.............24
2.2 Кәсіпорынның төлем қабілеттілігін талдау..................31
2.3 Кәсіпорынның тұрақтылығын талдау...............38
2.4 Кәсіпорын қызметінің іскерлік белсенділігін талдау..............44
3 Кәсіпорынның қаржылық тұрақтандырудың жақсарту жолдары...........49
3.1 Қазіргі кездегі Қазақстан Республикасындағы кәсіпорындардың бәсекеге қабілеттілігін арттыру.......................49
3.2 Кәсіпорынның табыстылығын мен тұрақтылығын арттыру жолдары...........52
Қорытынды..........................59
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі........................61
Тіркемелер............................63
Кіріспе
Экономиканың жалпы өнімділігі оның айтарлықтай деңгейде бәсекеге қабілеттілігін айқындайтын
Бүгінгі күні бәсекеге қабілетті жаңа өндірістерді құру, еңбек өнімділігін
Кәсіпорынның қаржылық қызметі - бұл оның осы қызмет нәтижесінде
Отандық талдау әдебиеттерінде қаржылық талдау мәселесі аз зерттелген, сондықтан
Бұл дипломдық жұмыстың негізгі мақсаты - кәсіпорынның төлем қабілеттілігін
Осы мақсатқа жету үшін келесідей міндеттерді анықтадым:
- кәсіпорынның қаржылық жағдайын талдау;
- қаржылық жағдайдың сандық және сапалық өзгерістерін бағалау;
- кәсіпорынның қаржылық жағдайының тенденцияларының өзгерісін бағалау;
- жүргізілген талдау нәтижелері бойынша жетіспеушіліктерді анықтау және оларды
Зерттеу объектісі ретінде «Жартас-Инжиниринг» ЖШС алынды.
Зерттеу пәні - Кәсіпорынның төлем қабілеттілігі, оны тұрақтандырудың заманауи
Жұмыстың теориялық бөлімі қаржылық жағдайды талдаудың түсінігін ашуға негізделген.
1 Кәсіпорынның төлем қабілеттілігін талдаудың теориялық негіздері
1.1 Кәсіпорынның төлем қабілеттілігінің мәні және оны талдаудың мақсаты
Нарықтық қатынастары жағдайында кәсіпорыннын қаржылық жағдайын талдаудың маңызы өте
Кәсіпорынның қаржылық жағдайын талдау жөніндегі сұрақтарды қарастырмас бұрын, "қаржылық
Профессор Н.А Русак бұл ұғымды былайша анықтайды: «Кәсіпорынның қаржылық
Кәсіпорынның қаржылық жағдайы кәсіпорынның қалыпты өндірістік, коммерциялық және басқа
Кәсіпорынның уақтылы төлеу мүмкіндігі оның қаржылық жағдайының жақсылығын көрсетеді.
В.М. Радионова мен М.А. Федотова кәсіпорынның қаржылық жағдайы "қаржы
М. Н. Крейнин, А.И. Ковалев және В.П. Привалов қаржылық
Профессор И.Т. Балабанов "Шаруашылық субъектісінің қаржылық жағдайы, бұл оның
С.А. Стуков осы ұғым бойынша өзінің көзқарасын келесі сөздермен
Жоғарыда берілген анықтамалар қарастырылып отырған ұғым мәнін жеткілікті дәрежеде
Біздің көзқарасымыз бойынша, сенімділік кәсіпорын жұмысының үздіксіздігін және оның
Кәсіпорынның қаржы жағдайы осы кәсіпорынның белгілі бір кезеңдегі қаржылық
Ал кәсіпорынның қаржылық тұрақтылығы нені білдіреді? Бұл сұрақ та
Бұл ұғымды А.Д. Шеремет пен Р.С. Сайфуллин өте ықшам
В.М. Родионова мен М.А. Федотова бұл ұғымды келесідей түсіндіреді:
Кәсіпорынның қаржылық тұрақтылығы - бұл тәуекелділіктің мүмкін болатын деңгейінде
В.Г. Артеменко мен М.В. Беллендир бұл ұғымды былай түсіндіреді:
Сондықтан да қаржылық тұрақтылық барлық өндіріс-шаруашылық қызметі процесінде қалыптасады
Қаржылық тұрақтылықтың мәні - қаржы ресурстарын тиімді қалыптастыру, тарату
Біздің ойымызша бұл ұғымды А.Д.Шеремет мен В.С.Сайфуллин дәлірек және
Э.А.Маркарьян мен Г.П.Герасименко да дәл осындай көзқараста. "Кәсіпорынның өз
Кәсіпорынның қаржылық тұрақтылық жағдайына көптеген факторлар әсер етеді, оларды
1) пайда болу орнына байланысты - ішкі және сыртқы;
2) нәтижесінің маңыздылығына байланысты-негізгі және негізгі емес;
3) құрылысы бойынша - қарапайым және күрделі;
4) әрекет ету уақыты бойынша-тұрақты және уақытша.
Ішкі факторлар кәсіпорынның өзінің жұмысын ұйымдастыруына байланысты болады, ал
Негізгі ішкі факторларды қарастырайық. Кәсіпорынның тұрақтылығы ең бірінші өндіріс
Кәсіпорынның өндірілетін өнім және өндіріс технологиясымен тығыз байланысқан қаржылық
Қаржылық тұрақтылықтың ішкі, маңызды факторларының бірі - бұл қаржы
Сонымен бірге тек таза табыстың көлемі ғана емес, сонымен
Кәсіпорынның қаржылық тұрақтылығына қарыздық капиталдар нарығындағы қосымша жұмылдырушы (мобилизацияланушы)
Кәсіпорын ақша қаражаттарын қаншалықты көп тартатын болса, оның қаржылық
Жоғарыда айтылғандарды қорыта келе, кәсіпорынның қаржылық тұрақтылығына әсер ететін
-шығарылатын өнімнің (жұмыс, қызмет) құрылымы және оның жалпы төлем
-төленген жарғылық капиталдьщ мөлшері;
-шығындардың көлемі, олардың ақшалай табыспен салыстырғандағы динамикасы;
-қорлар мен резервтерді, олардың құрамы мен құрылымын қоса алғандағы
-кәсіпорындарды басқару тиімділігі.
Сыртқы факторларға шаруашылық жүргізудің экономикалық жағдайының әсері, қоғамда үстемдік
Кәсіпорынның тұрақты қаржылық жағдайын қалыптастыруда оның өз контрагенттерімен (салық
Осылайша, қаржылық жағдай кәсіпорынның бәсекелестік қабілетін және оның іскерлік
Кәсіпорынның қаржылық жағдайының объективті дұрыс бағасын алудың ең жақсы
Кәсіпорын осы мерзімге дейінгі уақытта қаржы ресурстарын қаншалықты дұрыс
Нарықтық экономика жағдайында жұмыс істеуші кәсіпорындардың қаржылық жағдайын талдаудың
-қаржылық жағдайға баға беру және оның есеп беру мерзіміндегі
-активтер мен олардың қалыптасу көздері арасындағы сәйкестікті, оларды таратудағы
-айналым капиталының көлемін, оның өсуін (кемуін) және ағымдағы міндеттемелермен
-қаржы-есептік және несие ережесін сақтау;
-кәсіпорын активтері және оның міндеттемелерінің құрылымын зерттеу;
-ағымдағы активтердің айналымдылық есебі, оның ішінде дебиторлық борыш және
-баланстың өтімділігін, кәсіпорынның қаржылық тұрақтылығының және төлеу қабілеттілігінің абсолюттік
-кәсіпорын табыстылығын бағалау;
-кәсіпорын табысының салыстырмалы көрсеткіштерін, сондай-ақ олардың деңгейінің өзгеруіне әсер
-кәсіпорынның қаржылық жағдайының тұрақтылығын ұзақ және қысқа мерзімді болжау,
Қаржылық жағдайды талдау кәсіпорынның, шаруашылық қызметін талдаудың қор ытындылаушы
Кәсіпорынның қаржылық қызметі - бұл оның осы қызмет нәтижесінде
Жоғары сапалы өнімді үздіксіз өндіру және өткізу кәсіпорынның қаржылық
Шығындар көлемі өндіріс процесінің тиімділік деңгейімен анықталады. Олардың тиімділігі
Соңғы айтылған көрсеткіштің көлемі кәсіпорының өзіндік қаражаттарының көлемін өзгерте
Кәсіпорынның қаржылық қызметінің қалыпты болуы әсіресе өз кезеңіндегі қойылған
Біздің ойымызша, қаржылық жағдайды талдауды қаржылық тұрақтылықтан бастаған жөн
-кәсіпорын активтерінің құрылымдық және құрамдық динамикасын талдау;
-кәсіпорын активтерінің қалыптасу көздерінің құрамдық және құрылымдық динамикасын талдау;
-кәсіпорынның қаржылық тұрақтылығының абсолюттік және салыстырмалы көрсеткіштерін талдау;
-баланс өтімділігін талдау;
-кәсіпорынның төлем қабілеттілігін және несие қабілеттілігін талдау.
1.2 Кәсіпорынның төлем қабілеттілігін талдаудың ақпараттық негізі
Кәсіпорынның қаржылық жағдайын талдаудың ақпараттық негізі қаржылық есеп беру
ҚР Президентінің 2007 жылдың 28 ақпан № 234-2 «Қаржылық
1) бухгалтерлік баланс;
2) пайдалар мен зияндар туралы есеп;
3) ақша қаражаттарының қозғалысы туралы есеп.
Онда сонымен қатар түсіндірме хат болады, сондай-ақ қаржылық есеп
Түсіндірме хатта, берілген субъектінің есеп және есеп берудің қандай
Субъектілерге қаржылық есепті бухгалтерлік есеп стандартында анықталған жеңілдетілген түрде
1) зейнетақыны, жәрдем ақша және басқа әлеуметтік төлемдерді есептеу,
2) қаржылық жыл бойы қызметкерлердің орташа саны 50-ден аспайды;
3) активтердің жалпы құны 60000 еселік есептік көрсеткіштен аспайды.
Қаржылық есеп негізінен өтелген жағдайлардың қаржылық нәтижелерін және де
Нарықтық экономика жағдайында қаржылық есеп шаруашылық субъектілерінің қызметі жөнінде
Баланс - есепті жылдың басындағы және соңындағы кәсіпорынның қаржылық
Баланс ақпараттары негізінде сыртқы қолданушылар берілген кәсіпорынмен өзінің серіктесі
Бухгалтерлік баланс қаржылық есептің негізгі түрі бола отырып, ол
1997 жылға дейін бухгалтерлік баланс екі бөліктен: актив және
Мүліктің түрлері және олардың қалыптасу көздері сапалық біркелкі белгілері
Баланстың актив бөлімінің құрылымына сай ерекшелік - бұл яғни
Баланс пассивінің бөлімдері мен баптары төлем мерзімінің жеделдік дәрежесіне
Бухгалтерлік стандарттың іске қосылуынан бастап бухгалтерлік баланс жаңаша анықталады
Олардың түсіндірмесі нарықтық экономикасы дамыған елдердің бухгалтерлік есеп және
Осыған орай ағылшын тілінен орыс тіліне аударылған оқулықтардың және
Жоғары оқу орындарында экономикалық мамандық алатын студенттерге, бизнес мектептер
Активтер дегеніміз бұл кәсіпорын нені иеленеді және ол нені
Ағылшын ғалымдары шығарған "Бухгалтерлік іске кіріспе" деген оқу құралында
Әрі қарай олар баланстың негізгі элементтерін келесідей сипаттайды: Активтер
Капитал алғашқы капитал мен қызметте қалдырылған табысты қоса алғандағы
Әлемдік банк өңдеп шығарған "Қаржылық есеп, аудит, есеп беру
Аталған оқулықта бухгалтерлік баланстың бөлімдері (жақтары) мен элементтері келесідей
«Актив дегеніміз - бұл өткен жағдайлардың нәтижесінде кәсіпорынмен бақыланатын
Пассив - бұл өткен жағдайлардан пайда болған кәсіпорынның ағымдағы
Оны өтеу экономикалық табыс алумен байланысты кәсіпорын ресурстарының шығынына
Капитал - бұл пассивтерді активтерден алып тастағандағы кәсіпорынның өзіндік
Көріп отырғанымыздай, бухгалтерлік баланс және оның элементтері туралы бұл
Активтер - бұл құндық бағасы бар кәсіпорыннын мүлкі, мүліктік,
Міндеттеме - бұл тұлғаның (қарыз адамның) белгілі бір әрекетті
Меншіктік капитал - бұл субъектінің өз міндеттемелерін шегеріп тастағаннан
Баланс бухгалтерлік есептің "Бухгалтерлік баланс және қаржылық есеп берудегі
Баланста ұзақ мерзімді және ағымдағы міндеттемелердің жиынтық сомасы анықталады.
Пайдаланушылар үшін қаржылық есептің өте пайдалы екендігіне ерекше көңіл
Баланс активі мен пассивін құру принциптері бұрынғы қалпында қалып
Тікелей түрде құрастырылған баланс 5 бөлімнен тұрады:
1) ұзақ мерзімді активтер;
2) ағымдағы активтер;
3) меншікті капитал;
4) ұзақ мерзімді міндеттемелер;
5) ағымдағы міндеттемелер.
Баланс қаржылық есеп беруде үш элементті сипаттайды: активтер, меншікті
Қаржылық жағдайды талдау барысында тек бухгалтерлік баланс мәліметтеріне ғана
1.Баланс табиғаты жағынан тарихи сипатта болады. Баланста келтірілген мәліметтер
2.Баланс кәсіпорын қаржысында және міндеттемелеріңде статус-квоны сипаттайды, яғни пайдаланылып
3.Баланста салыстырмалы шаруашылық аралық талдау жүргізу үшін қажетті база
4. Баланста кәсіпорынның қаражаттарының айналымы туралы мәлімет жоқ. Баланстың
5. Баланс есепті кезеңнің басы мен соңындағы мезгілдік мәліметтердің
1.3 Кәсіпорынның төлем қабілеттілігін талдау әдістері
Нарықтық қатынастың қалыптасуы шаруашылық қызметін біртұтас кешенді талдауды ішкі
Әлемдік тәжірибе көрсеткендей, есеп берудің екі түрі бар: Акционерлерді,
Соңғы кездері мерзімді баспасөздерде, сондай-ақ жеке басылымдарда қаржылық талдауды
Бұл еңбектердің авторлары кәсіпорынның қаржылық жағдайын және оның жекелей
Ондаған жылдар бойы барлық басқару деңгейлерінде және кәсіпорынның өзінде
Жаңа қаржылық есептің маңызды ерекшеліктерінің бірі - онда жоспарлық
Нарық жағдайында қаржылық жоспарлау кәсіпорынға оның қызметі жөнінде көптеген
Қаржылық талдаудың тәжірибесі қаржылық есепті оқудың негізгі ережелерін қалыптастырды.
1) көлденең талдау;
2) тікелей талдау;
3) трендтік талдау;
4) салыстырмалы талдау;
5) факторлық талдау;
6) қаржылық коэффициенттер әдісі.
Көлденең (уақытша) талдау - есеп берудің әрбір позициясын өткен
Тікелей (кұрылымдық) талдау - әрбір есеп позициясының жалпы нәтижеге
Тікелей және көлденең талдаулар бірін-бірі толықтырып отырады. Сондықтан да
Трендтік талдау барлық көрсеткіштер 100% деп алынатын базистік жыл
Қаржылық талдаудың нарықтық экономика жағдайындағы көбірек таралған әдісі әр
Коэффициенттер салыстырмалы шамалар болып табылады, оларды есептеу кезінде шамалардың
Қатынастарды үлкен байыптылықпен талдау кажет, өйткені тек бір ғана
Қатынасты талдаудың ролін асыра бағалаудың да кажеті жоқ, себебі
Сондай-ақ, өткен жылдардағы нақты қол жеткізілген деңгейдің қолайсыз болуы
Қаржылық талдауды салыстырмалы көрсеткіштер негізінде жүргізудің ше-телдік тәжірибесін механикалық
Салыстырмалы (кеңістіктік) талдау - бұл фирмалардың, еншілес фирма-лардың, бөлімшелердің
Факторлық талдау - бұл жекелеген факторлардың (себептердің) қорытынды көрсеткішке
Жоғарыда керсетілген әдістермен қатар, қаржылық жағдайды талдауда экономикалық (элиминирлеу,
Кәсіпорынның қаржы жағдайын талдаудың соңғы (ерекше) әдістемесін А.Д.Шеремет пен
В.А. Андреев және В.В. Ковалев кәсіпорынның қаржы жағдайын бағалауға
Тереңдетіліп нақтыланған талдау экспресс-талдаудың бөлек тәртібін кеңейтеді, толықтырады және
2 «Жартас-инжиниринг» ЖШС-ң төлем қабілеттілігі мен тұрақтылығын талдау
2.1 «Жартас-Инжиниринг» ЖШС-ң жалпы сипаттамасы
«Жартас-Инжиниринг» жауапкершілігі шектеулі серіктестік (одан әрі-серіктестік) Қазақстан Республикасының Азаматтық
Серіктестіктің атауы: Мемлекеттік тілде: «Жартас-Инжиниринг» жауапкершілігі шектеулі серіктестігі.
Серіктестіктің қызметі мен құру мақсаты өнімге деген қоғамдық тұтынысты
Серіктістік өз мақсаттарына жету үшін келесі қызмет түрлерін жүзеге
-сауда-саттық, коммерциялық, делдалдық қызметтер;
-өндірістік-техникалық өнімдер мен халық тұтынатын тауарларды сату;
-азық-түлік, халық тұтынатын тауарладың фирмалық дукендері арқылы көтерме және
Тізімі заңды актілермен анықталатын әрекеттік жеке түрлерімен серіктестік лицензия
Серіктестік мемлекеттік тіркеуден өткен сәттен бастап заңды тұлға құқықтарына
Серіктестіктің мөрі, жеке балансы,банкілерде шоттары,өз атауы жазылған құжаттары бар.
Серіктестік өз әрекетінің мақсаттарына жету үшін өз атынан мәмәле
Серіктестік Қазақстан Республикасының аймағында және шетелде филиалдар мен өкілдіктер
Серіктестік өз міндеттемелеріне өзіне тесілі барлық мүлікпен жауап береді.
Серіктестіктің қатысушысы оның міндеттемелеріне жауап бермейді және серіктестіктің әрекетімен
Серіктестіктің қатысушысы құқылы:
1) Осы жарғымен белгіленген тәртіпке серіктестіктің істерін басқаруға қатысуға;
2) Серіктестіктің әрекеті туралы ақпарат алуға және оның бухгалтерлік
3) Серіктестіктің әрекетінен табыс табуға;
4) Серіктестік таратылған жағдайда несие алушылармен есептескеннен кейін қалған
5) Жеке шешімі бойынша серіктестікті тоқтатуға.
Серіктестіктің қатысушысы міндетті:
-Осы жарғының талаптарын сақтауға;
-Осы жарғымен қарастырылған тәртіпте, мөлшерде, әдіс пен мерзімде серіктестіктің
-Серіктестік коммерциялық құпия деп мәлімдеген мәліметтерді жария етпеуге.
Серіктестіктің қатысушылары заңдармен қарастырылған басқада құқықтарға (міндеттерге) ие (атқара)
Серіктестіктің жарлық капиталы оны қатысушыларымен серіктестіктің тіркеу сәтіне дейін
Серіктестіктің жарлық капиталына салым ақша, құнды қағаздар, заттар, мүліктік
Серіктестіктің мүлігі қатысушылардың жарғылық капиталға салған алғашқы жарнасы, қосымша
Қатысушылардың шешімі бойынша серіктестіктің жарғылық капиталының мөлшері өзгере алады.
Серіктестіктің жарғылық капиталының көбеюінің қатысушымен еңгізілген қосымша салымдар, серіктестіктің
Серіктестіктің жарғылық капиталының заңдармен белгіленген ең аз мемлекеттік тіркеу
Серіктестіктің жоғарғы органы қатысушысы жалпы жиналысы болып табылады. Серіктестіктің
1)Серіктестіктің жарғысының өзгеруі, оның жарғылық капиталының мөлшерінің, орналасқан мекен-жайы
2)Серіктестіктің атқарушы органынан құрылуы және оның өкілеттіктерінің мерзімінен бұрын
3) Серіктестіктің тексеру коммисиясының өкілеттіктерін сайлау және мерзімінен бұрын
4) жылдық қаржылық есепті бекіту және таза пайданы тарату;
5) ішкі ережелерді,оларды қабылдау іс-жосықтарын және серіктестіктің ішкі әрекетін
6)Серіктестіктің басқа шаруашылық серіктестерге, сондай-ақ, коммерциялық емес ұйымдарға қатысуы
7) Серіктестіктің қайта құру немесе жою туралы шешім;
8) Тарату коммисиясын тағайындау және тарату балансын бекіту;
9) Серіктестіктің барлық мүлігінің кепілі туралы шешім;
10) Серіктестіктің мүлігіне қосымша жарна еңгізу туралы шешім;
Серіктестіктің атқарушы органы жалпы жиналыста сайланатын директор болып табылады,
Директор қатысушының айрықша құзырына жатпайтын барлық мәселелерде құзырлы,соның ішінде:
-ағымдағы және болашақ жұмыс бағдарламаларының орындалуын қамтамасыз етеді;
-қатысушының шешімдерінің дайындалуы мен орындалуын ұйымдастырады;
-серіктестіктің мүлігіне,оның ақша қаражаттарына қатысушымен берілген шетке билік етеді;
-ұйымдармен, сол сияқты мемлекеттік органдармен, соттармен қарым-қатынаста қатысушымен берілген
-өз құзыры шегінде басқа да қызметтерді атқарады;
Серіктестіктің директорының өкілеттіктері:
-Серіктестіктің атынан сенімхатсыз іс-әрекет етеді;
-Серіктестікті таныс ету құқығыны сенімхат береді, сол сияқты, қайта
-Серіктестіктің жұмысшыларына қатысты оларды қызметке тағайындау, ауыстыру немесе орнына
Қатысушынының айрықша құзырына жатпайтын басқа өкілеттерді жүзеге асырады.
Серіктестіктің директорына тиым салынады:
1) қатысушының келісімісіз серіктестікпен мүліктік пайда табуға бағытталған мәміле
2) серіктестіктің өзінен сияқты үшінші тұлғалардан серіктестіктің үшінші тұлғалармен
3)олардың серіктестікпен қатынасында үшінші тұлғалардың атынан немесе мүддесіне әрекет
4)серіктестіктің әрекетімен бәсекелесетін кәсіпкерлік әрекетті жүзеге асыруға;
Серіктестік заңдарға сәйкес есеп және есеп беру шынайылығы мен
Серіктестіктің директорының қаржылық-шаруашылық әрекетіне бақылауды жүзеге асыру үшін қатысушы
Тексеруді жүргізу үшін сыртқы аудитор жұмысқа кірісе алады. Тексеру
Серіктестікпен оның әрекетінің қорытындылары бойынша бір жыл ішінде табылған
Серіктестіктің мүмкінді шығындарының орны серіктестікте резервтік капитал құрылған жағдайда,сол
Директор жалға алу туралы келісім-шарты, сондай-ақ, еңбек қарым-қатынастарын ретке
Серіктестік жұмысшыларға Қазақстан Республикасының заңдарымен белгіленетін барлық әлеуметтік-экономикалық құқықтармен
Әр жұмысшының еңбек кірістері ең көп мөлшермен шектелмейді және
Серіктестік еңбек ақыны төлеу формасы мен жүйесін жеке анықтайды,
Серіктестіктің жұмысшылары заңдарға сәйкес пенсия және әлеуметтік қамтамасыз етілуге
Серіктестік барлық жұмысшыларды қауіпсіз еңбек жағдай үшін еңбек шарттарымен
«Жартас-Инжиниринг» ЖШС-ң есеп саясаты Қазақстан Республикасы «Бухгалтерлік есеп және
«Жартас-Инжиниринг» ЖШС 2005 жылдың тамыз айында Қазақстан Республикасының (ҚР)
Есеп саясаты - ұйымының бухгалтерлік есепті жүргізу әдісінің жиынтығынан,
Стандарт былай таралады:
-есеп саясатының бөлшегі - субъектіге тәуелсіз меншік формасы;
-есеп саясатының бөлшегін ашу - субъектіге, заңға сәйкес өзінің
Берілген есеп саясаты ұйымының есебін басты ережелер бойынша анықтайды.
Есеп саясаты деп- ҚР бухгалтерлік және қаржылық корытынды есеп,
Әр түрлі типтегі ұйымдар саны аса көп. Осыларға байланысты
Ұйымдар өздерінің есеп саясатын қалыптастыру барысында тәжірибедегі есеп әдістері
Есеп саясатының жалпы ережелерінде ЖШС-нің бухгалтерлік есебін жүргізудегі және
Есеп саясатының келесі бөлімі ұйымның заңды статусы мен ұйымдастырылу
Есеп саясатының келесі бөлімінде бухгалтерлік есептің ұйымдастырылуы мен ішкі
-қабылданған есеп саясатын есепті мерзім бойы бақылау;
-қаржылық міндеттемелер мен мүліктерді инвентаризациялау нәтижелерін сондай-ақ барлық шаруашылық
-есепті мерзімге шығындар мен табыстардың дұрыс жатқызылғандығын;
-аналитикалық және синтетикалық есеп нәтижелерінің дұрыстығын қамтамасыз етеді.
Серіктестік бухгалтерлік есебін активтер, меншікті капитал, міндеттемелер т.б. шаруашылық
Барлық бухгалтерлік жазбалар Серіктестіктің бухгалтерлік есеп жүйесіндегі Халықаралық жоспар
Бухгалтерлік жазбалар шаруашылық операцияларының мазмұнына қарай алғашқы құжаттарға жазылады.
Алғашқы құжаттардағы мәліметтер екі жақты жазумен корреспонденцияланып, журнал-ордерлер, ведомостерге
Серіктестікте шаруашылық операцияларының құжатталу тәртібі, құжаттардың айналымы, бухгалтерияға немесе
-аналитикалық және синтетикалық есеп регистрлары мен қаржылық есеп беру
-барлық жасалынған құжаттардағы мәліметтер Серіктестіктің қызметінің коммерциялық құпиясына жатады;
-құжаттардағы мәліметтермен танысуға Серіктестіктің басшысының рұқсатын алу керек;
-серіктестікте келесідей ішкі ұйымдық құжаттар жасалынады: ережелері, қызметкерлердің қызметтік
-қаржылық есеп нәтижелеріне аудиторлық тексеру жүргізіп отыру;
Серіктестікте жоспар шоттарының негізінде жұмыс шоттары қарастырылған. Бухгалтерлік есеп
Есеп саясатын қолданып форматтарға бухгалтерлік есеп принциптерін мұқият орындау
-Үздіксіз қызмет. Субъект үздіксіз қозғалушы ретінде есептеледі, яғни функцияланған
-Аударым. Кірістер мен шығыстар бухгалтерлік есепте бекітіледі және субъектінің
-Анықтылық. Ақпарат, шаруашылықтағы субъектінің қаржылық есеп беру ұсынымы барлық
-Мағыналық. Қаржылық ақпарат үлкен және аса мағыналы болуы керек,
-Маңыздық. Есеп саясаты қаржылық есеп беру ақпаратын ашып көрсету
-Сенімді анықтылық. Ақпарат анық болып табылады, егер онда маңызды
-Бейтараптылық. Ақпарат, ұсынылып отырған қаржылық есеп беру еркін бейтарапта
-Байқаушылық. Шаруашылық шешім беру кезінде мұқияттылық, активтермен кірістер аса
-Аяқтау. Қаржылық есеп беруді қамтамасыз ету мақсатында ақпарат сенімді
-Салыстыру. Қаржылық ақпарат қажетті және мағыналы болу үшін, ол
-Бір ізділік. Есеп саясаты, субъектпен таңдалған, есеп берудің бір
-Шындық ұсыным. Қаржылық есеп беру қолданушы ларға қаржылық қалып
-Өз нақты уақытындылығы. Ақпарат өз уақытында қалыптасып ұсынылуы керек.
-Түсім мен ұстаным арасындағы баланс. Берілген ақпараттан түскен түсім,
-Принциптер балансы. Жоғарыда көрсетілгендердің оптималды үйлесімділігі болу керек, мақсаттар
«Жартас-Инжиниринг» ЖШС-нің есеп саясатының анықтылығы.
Банктерде сақтауда тұрған ақша қаражаттарына байланысты барлық ішкі ,
Тауарлы-материалдық босалқылар есебін ұйымдастыру ҚЕХС 2 «Босалқылар» стандартының талабына
Басқарушылық есебіне кірістіру мақсаты компания басшысымен жедел толық және
Тауар - материал қорын қайта өңдеу шығындары (жұмыс, қызмет)
Табыстарды бағалау және тану бөлімінде есеп саясаты «Кезеңдегі таза
2.2 Кәсіпорынның төлем қабілеттілігін талдау
Баланс активтерінін құрамы мен құрылымының динамикасын талдау - кәсіпорынның
Қаржылық есептің маңызды элементі болып саналатын активтерді, талдау барысында,
Активтердің өсуі (артуы) кәсіпорынның болашақтағы дамуын көрсететін болғандықтан, ол
Отандық есептік-аналитикалық тәжірибеде өндірістік қорлар, дайын өнім және тауарларды
Баланс мәліметтері бойынша активтердің құрамы мен олардың таратылуына талдау
Кесте 1 2009-2010 жылдардағы «Жартас-Инжиниринг» ЖШС-ң қысқа мерзімді активтер
р/с Көрсеткіштер 2009ж 2010ж Ауытқуы (+; -)
мың тг % мың тг % мың тг %
1 2 3 4 5 6 7 8
1 Қысқа мерзімді активтердің барлығы: 3 906,0 100,0 3
соның ішінде:
1.1 Ақша қаражаттар және олардың эквиваленттер 1 888,0 48,3
1.2 Қорлар 1 740,7 44,6 666,5 17,1 -1 074,2
1.3 Қысқа мерзімді дебиторлық борыштар 277,3
Ескерту: 2009-2010 жылдардағы «Жартас-Инжиниринг» ЖШС-ң жылдық есептілігі негізінде құрастырылған
1-кесте мәліметтері көрсеткендей қысқа мерзімді активтердің есепті жылы 3
Осы көрсеткіштен кейін баланс валютасындағы қысқа мерзімді активтер үлесін
Талдау жүргізіп отырған кәсіпорындарда бұл коэффициенттің деңгейі 2009 жылы
Кәсіпорын активтерін таратудың тиімділігін сипаттайтын келесі көрсеткіш - мобильді
Талданып отырған кәсіпорында бұл көрсеткіш деңгейі 2009 жылы -
Кәсіпорын ең төменгі қаржылық тұрақтылыққа, кәсіпорын міндеттемелері кепілдендірілген түрде
Әрі қарай қысқа мерзімді активтердің құрамы мен құрылымын талдау
Кәсіпорынның материалдық айналым қаражаттардың есепті жылы 38,3%-ға дейін төмендеді
Есепті жылы дебиторлық борыш та әжептеуір азайған. Егер оның
Айта қеткен жөн, кәсіпорынның қаржы жағдайына дебиторлық борыштың нақты
Әрі қарай кәсіпорынның мүліктік жай-күйінде қандай сапалық өзгерістер болғанын
Кәсіпорын мүліктерінің жалпы құнындағы негізгі құралдардың нақты құнының (қалдық)
Кәсіпорын мүліктерінің жалпы жиынындағы негізгі құралдардың нақты құнының коэффициентінің
Кесте 2 2009-2010 жылдардағы «Жартас-Инжиниринг» ЖШС-ң ұзақ мерзімді активтер
р/с Көрсеткіштер 2009ж 2010ж Ауытқуы (+; -)
мың тг % мың тг % мың тг %
1 2 3 4 5 6 7 8
1 Ұзақ мерзімді активтердің барлығы: 6 277,7 100,0 5
соның ішінде:
1.1 Негізгі құралдар 6 266,7 99,8 5 462,8 99,9
1.2 Материалдық емес активтер 11,0 0,2 3,4 0,1 -7,6
Ескерту: 2009-2010 жылдардағы «Жартас-Инжиниринг» ЖШС-ң жылдық есептілігі негізінде құрастырылған
Біздің мысалымыз бойынша баланс валютасындағы негізгі құралдардың қалдық құнының
Кәсіпорынның төлем қабілеттілігі оның қаржылық тұрақтылығының маңызды белгілерінің бірі
Баланс өтімділігін талдау мәселесін қарастырар алдында, жалпы активтердің, баланстың
Өтімділіктің екі тұжырымдамасы белгілі. Бірінші тұжырымдама бойынша өтімділік: кәсіпорынның
Өтімділік кәсіпорынның сөзсіз төлем қабілеттілігін білдіреді және активтер мен
Баланс өтімділігін талдаудың мәні – активтегі өтімділік дәрежесі бойынша
Өтімділік дәрежесіне, яғни ақша қаражаттарына айналу жылдамдығына байланысты кәсіпорын
А1. Ең өтімді активтер. Әлемдік тәжірибеде бұларға кәсіпорынның ақша
А2. Тез өткізілетін активтер. Бұларға қысқа мерзімді дебиторлық борыш
А3. Баяу өткізілетін активтер. Бұларға тауарлы-материалдық қорлар жатады.
А4. Қиын өткізілетін активтер. Бұлардың құрамында ұзақ мерзімді активтер
Баланс пассивтері оларды қайтару, төлеу уақытының мерзіміне байланысты топтастырылады:
П1. Неғұрлым тезірек төленуге тиісті міндеттемелер. Бұларға уақытында төленбеген
П2. Қысқа мерзімді міндеттемелер – қысқа мерзімді несиелер мен
П3. Ұзақ мерзімді міндеттемелер – ұзақ мерзімді несиелер мен
П4. Тұрақты міндеттемелер. Бұған меншікті капитал жатқызылады.
Баланс өтімділігін анықтау үшін актив пен пассив бойынша келтірілген
Басқа сөзбен айтқанда, егер активтің сол алғашқы үш теңсіздігінің
Жоғарыда келтірілген жүйедегі алғашқы үш теңсіздіктің орындалуы төртінші теңсіздікті
Баланстың топтастырылған баптарын 3-кесте түрінде көрсету орынды болады.
Кесте 3 - «Жартас-Инжиниринг» ЖШС-ң мәліметтері негізінде баланс активінің
Активтер Сомасы, мың тг Пассивтер Сомасы, мың тг Төлеу
2009ж 2010ж
2009ж 2010ж 2009ж 2010ж
1 2 3 4 5 6 7 8
Ең өтімді активтер (А1) 1 888,0 1 784,0 Неғұрлым
1) төленуге тиіс міндеттемелер (П1) 585,5 1 044,8 1
Тез өткізілетін активтер (А2) 277,3 105,0 Қысқа мерзімді міндеттемелеер
Баяу өткізілетін активтер (А3) 1 740,7 666,5 Ұзақ мерзімді
Қиын өткізілетін активтер (А4) 6 277,7 5 466,2 тұрақты
Жиыны 10 183,7 8 021,7 Жиыны 10 183,7 8
Ескерту: 2009-2010 жылдардағы «Жартас-Инжиниринг» ЖШС-ң жылдық есептілігі негізінде құрастырылған
Жалпы баланс өтімділігі мына формуламен анықталады:
К = (А1+0,5А2+0,3А3)/(П1+0,5П2+0,3П3)
Біздің кәсіпорын үшін оның мәні:
2009 ж – 3,1 (1888+(0,5*277,3)+(0,3*1740,7))/(585,5+(0,5*513,9)+(0,3*0));
2010ж – 1,2 ((1784+(0,5*105)+(0,3*666,5))/(1044,8+(0,5*1307)).
Бұл көрсеткіштің қолайлы мәні 0,9 болып табылады.
Алайда бұл көрсеткіш кәсіпорынның қысқа мерзімді міндеттемелерін өтеу жөніндегі
Кәсіпорын жоғары немесе төмен дәрежеде өтімді болуы мүмкін, себебі
Кәсіпорынның перспективті төлем қабілеттігін анықтау анықтау үшін кәсіпорын активіндегі
Үш көрсеткіш жиі қолданылады:
-абсолютті өтімділік коэффициенті;
-аралық өтеу (жабу) коэффициенті;
-жалпы өтеу (жабу) коэффициенті.
Абсолютті өтімділік коэффициенті ақша қаражаттары мен тез өткізілетін бағалы
Ол баланс жасалған мерзімінде немесе жақын мезгілде ағымдағы қарыздардың
Осы көрсеткіштің дұрыс шектеуі келесі түрде болады:
Ка.ө 0,2 0,5
Бұл – ағымдағы міндеттемелердің қандай бөлігі жедел өтелуі керек
Аралық өтеу коэффициентін есептеу үшін (немесе оның басқа аталуы:
Аралық өтеу коэффициентінің қалыпты төменгі шегін бағалау былайша өрнектеледі:
Кар.ө 1
Ағымдағы өтімділік коэффициенті (жалпы өтеу коэффициенті) барлық ағымдағы активтердің
Жалпы өтеу коэффициенті өтімді құралдар жедел және қысқа мерзімді
Берілген көрсеткіш үшін мына шектеу қалыпты мән болып табылады:
Кағ.ө 2
Берілген шектеу кәсіпорынның өтімді құралдарға тиімді қажеттілік деңгейі ағымдағы
Жалпы алғанда соңғы екі өтімділік коэффициенттерінің шамалары талап етілген
Кесте 4 - 2009-2010 жылдардағы «Жартас-Инжиниринг» ЖШС-ң өтімділік көрсеткіштері
р/с Көрсеткіштер 2009ж 2010ж Ауытку, (+,-)
1 Қысқа мерзімді активтер, барлығы 3906,0 2555,5 -1350,5
соның ішінде:
1.1 Ақша қаражаттар 1888,0 1784,0 -104,0
1.2 Тез өткізілетін бағалы қағаздар 0,0 0,0 0,0
1.3 Қысқа мерзімді дебиторлық борыш 277,3 105,0 -172,3
1.4 Басқа да қысқа мерзімді активтер 0,0 0,0 0,0
2 Қысқа мерзімді міндеттемелер 1099,4 2351,8 1252,4
3 Абсолютті өтімділік коэффициенті (1.1+1.2)/2) 1,7 0,8 -1,0
4 Аралық өтеу коэффициенті (1.1+1.2+1.3)/2 2,0 0,8 -1,2
5 Ағымдағы өтімділік коэффициенті (1/2) 3,6 1,1 -2,5
Ескерту: 2009-2010 жылдардағы «Жартас-Инжиниринг» ЖШС-ң жылдық есептілігі негізінде құрастырылған
2009-2010 жылдардағы «Жартас-Инжиниринг» ЖШС-ң мәліметтері бойынша қысқа мерзімді активтер
абсолютті өтімділік коэффициенті есеп беру жылы өткен жылмен салыстырғанда
аралық өтеу коэффициенті есеп беру жылы өткен жылмен салыстырғанда
ағымдағы өтімділік коэффициенті есеп беру жылы өткен жылмен салыстырғанда
2.3 Кәсіпорынның тұрақтылығын талдау
Талдау жүргізушінің келесі әрекеті баланс активінің құрылу көздерін талдау
Нарық қатынасы жағдайында кәсіпорынның қызметі және оның дамуы көбіне
Активтердің қорлану көздерін талдау кезінде меншікті және қатыстырылған капиталдың
Меншікті капиталдың көлемін ғана анықтап қоймай, сонымен бірге капиталдың
Ктс = Мк:Ак
Мұндағы: Ктс - тәуелсіздік коэффициенті;
Мк - меншікті капитал;
Ак - авансталған капитал (баланс валютасы жиыны, яғни қаржыландырудың
Бұл коэффициенттің өсуі кәсіпорынның қаржылық тәуелсіздігі жоғары екендігін көрсетсе,
Батыс экономистері тәуелсіздік коэффициентінің неғұрлым жоғары деңгейде болғаны дұрыс
Қаржылық талдаудан кітаптардың бірқатар авторлары инвесторлар мен несие берушілерді
А.Д.Шеремет, А.М.Ковалев; В.П.Привалов, О.В.Ефимова және тағы басқа-лар бұл көрсеткіштің
АҚШ және Еуропа елдерінде тәуелсіздік коэффиентінің жоғары жетерлік деңгейі
Жабдықтаушылар мен сатып алушылар арасындағы келісім-шарттық міндеттемелер қатаң сақталатын
Жоғарыда келтірілген меншіктік коэффициентін 0,5-0,6 деңгейінде шектеуді орындау, қарызға
Ақпаратты сыртқы пайдаланушылар, мысалы, банктер, несие берушілер сыртқы пайдаланушылар,
Әрине, авансталған капиталдың құрылымы жоғарыда қарастырылған жағ-дайларға тәуелді болады.
Кәсіпорынның нарықтық экономика жағдайында қызмет етуінің экономикалық пайдалылығы табыс
Табыстылықтың абсолютті көрсеткіштерін талдау. Нарықтық экономика жағдайында кәсіпорынның шаруашылық
Табыстылықтың бірінші абсолютті көрсеткіші өнімді (жұмыс, қызмет) өткізуден алынатын
Қаржы-шаруашылық қызметінің нәтижесі туралы есептің осы бабы бойынша негізгі
Табыс құрылымында ең үлкен үлес салмақты өнімдер мен тауарларды
Өнім өткізуден түсетін табыс сомасына қоймадағы өтпеген бұйымдар қалдықтарының
Кәсіпорында өнімді өткізуден түскен табыс жоспарланған тауар өндірісінен және
Табыстылықтың екінші абсолютті көрсеткіші - жалпы табыс. Ол өнімді
Жалпы табысқа әсер ететін маңызды фактор өндірістік өзіндік құн,
Көптеген кәсіпорындарда өзіндік құнды баптар бойынша талдаумен айналысатын, оны
Шаруашылық жүргізудің тұрақты экономикалық жағдайында жалпы табыстың өсуінің негізгі
Табыстылықтың келесі абсолютті көрсеткіші - таза табыс. Ол сальдоланған
Д = Д - Р
Мұндағы: Д - негізгі қызметтен алынған табыс;
Д - жалпы табыс;
Р - кезең шығындары.
Кесте 5 «Жартас-Инжиниринг» ЖШС-ң қызметінің нәтижесін сипаттайтын көрсеткіштер
р/с Көрсеткіштер 2009 ж 2010 ж Ауытку, (+,-)
1 2 3 4 5 6
1 Сатудан түскен түсім 41 380,0 56 983,0 15
2 Өзіндік құн 28 966,0 40 430,0 11 464,0
3 Жалпы табыс 12 414,0 16 553,0 4 139,0
4 Таза табыс (шығын) 1 054,6 1 449,0 394,4
Ескерту: 2009-2010 жылдардағы «Жартас-Инжиниринг» ЖШС-ң жылдық есептілігі негізінде құрастырылған
Сатудан түскен түсімнің алдыңғы жылмен салыстарғанда есеп беру жылы
Табыстылықтың салыстырмалы көрсеткіштерін талдау. Табыстылықтың салыстырмалы көрсеткіштеріне нарықтық экономика
Барлық активтердің тиімділік деңгейі (авансталған, жиынтық капитал) мына формула
Д = Таза табыс / Барлық активтер
Жалпы активтердің табыстылық деңгейі 2009 жылы - 0,13 болса,
Осылайша жалпы активтердің табыстылық деңгейі (авансталған капитал) кә-сіпорынның өз
Тәжірибеде ағымдағы активтердің табыстылығы деп аталатын көрсеткіш кеңінен қолданылады.
Д = Д / Т
Мұнда: Т - ағымдағы активтер.
Д - таза табыс.
Д - ағымдағы активтердің табыстылығы.
Ағымдағы активтердің табыстылық деңгейі 2009 жылы - 0,41
Акционерлік компания құқығында жұмыс істеуші кәсіпорын үшін салынған капиталдың
Д = Д / С
Мұнда: Д - меншікті капиталдың табыстылығы;
Д - таза табыс;
С - меншікті капитал.
Ол экономикалық және қаржылық талдауда маңызды көрсеткіш болып табылады.
Дәл осы көрсеткіш биржада акционерлік компаниялардың акцияларына баға белгілеуді
Меншікті капиталдың табыстылық деңгейі жыл басында – 0,26 болса,
Тәжірибеде ұзақ мерзімді активтердің табыстылығы деп аталатын көрсеткіш кеңінен
Д = Д / Т
Мұнда: Т - ұзақ мерзімді активтер;
Д - таза табыс;
Д - ұзақ мерзімді активтер табыстылығы.
Ұзақ мерзімді активтердің табыстылық деңгейі жыл басында – 0,17
Негізгі өндірістік қорлардың табыстылық деңгейі мына формула бойынша
Д = Д / З
Мұнда: Д - Өндірістік қорлардың табыстылығы;
Д - Таза табыс;
З - Өндірістік қорлар.
Өндірістік қорлардың табыстылық деңгейі жыл басында – -0,04 болса,
Сату көлемінің табыстылығы мына формула бойынша есептелінеді:
Д = Д / Д
Мұнда: Д - Сату көлемінің табыстылығы;
Д - Жалпы табыс;
Д - Өнімді (жұмыс, қызметті) өткізуден алынған табыс.
Сату көлемінің табыстылық деңгейі жыл басында – 0,023 болса,
Жоғарыда жүргізілген есептеулерден көріп отырғанымыздай кәсіпорын қызметі табысты болып
2.4 Кәсіпорын қызметінің іскерлік белсенділігін талдау
Кәсіпорынның іскерлік белсенділігі мен қызметінің тиімділігін бағалау және талдау
Кәсіпорынның іскерлік белсенділігі қаржылық жағдайында ең алдымен оның қаражат
Кәсіпорынның қаржылық жағдайы активтерге салынған қаражаттың қаншалықты тез нақты
Жоғарыда айтып өткендей, кейбір актив түрлері әртүрлі айналым жылдамдығына,
Қаражыттың айналымда болу кезеңі, едәуір дәрежеде кәсіпорынның ішкі жағдайымен
Шынында да, қолданылған баға саясаты, құрылған актив құрылымы, пайдаланылған
Іскерлік белсенділік коэффициентінің кәсіпорынның қаржылық жағдайын бағалау үшін үлкен
Кәсіпорынның іскерлік белсенділігінің көрсеткіштеріне мына коэффициент-тер жатады:
1.Капиталдың жалпы айналымдылық коэффициенті. Ол жылына қанша рет айналу
К = Д / А
Мұнда, К - капиталдың жалпы айналымдылық коэффициенті;
Д - өнім сатудан (жұмыс, қызмет көрсету) түскен табыс;
А - авансталған капитал.
Біздің кәсіпорын үшін капиталдың жалпы айналымдылық коэффициенті жыл басында
Көрсеткіш соңғы жылдары кәсіпорынның жалпы капиталын (барлық ресурстарды) пайдалану
2. Негізгі құралдардың айналымдылығы. Бұл көрсеткіш қор қайтарымдылығын көрсетеді,
Қор қайтарымдылығы коэффициентінің артуына негізгі құралдардың үлес салмағының салыстырмалы
Алайда бұл жерде жалпы заңдылық былайша болады: коэффициент жоғары
Біздің кәсіпорын үшін негізгі құралдардың айналымдылық коэффициенті жыл басында
Көрсеткіш соңғы жылдары кәсіпорынның негізгі құралдардың пайдалану тиімділігінің төмендегенін
3.Меншікті капиталдың айналымдылық коэффициенті. Ол мына формула бойынша қаралады:
К = Д / С
Мұнда: К - меншікті капиталдың айналымдылық коэффициенті;
Д - өнім сатудан (жұмыс, қызмет көрсету) түскен табыс;
С - меншікті капиталдың шамасы.
Бұл көрсеткіш қызметті әр қырынан сипаттайды: коммерциялық көзқараспен қарағанда
Біздің кәсіпорында бұл көрсеткіштің деңгейі жыл басында – 1,21
Көрсеткіш соңғы жылдары кәсіпорынның меншікті капиталдың пайдалану тиімділігінің артқанын
4. Ағымдағы активтер немесе айналым капиталының айналымдылық коэф-фициенті. Ол
К = Д / Т
Мұнда: К - ағымдағы активтердің айналымдылық коэффициенті;
Д - өнім сатудан (жұмыс, қызмет көрсету) түскен табыс;
Т - ағымдағы активтер.
Ағымдағы активтердің (айналым капиталының) айналымдылық коэффициенті олардың айналым жылдамдығын,
Айналымның жылдамдауы нәтижесінде айналым қаражатының заттық элементтері босайды, шикізат,
Біздің кәсіпорында бұл көрсеткіштің деңгейі жыл басында – 2,32
Көрсеткіш соңғы жылдары кәсіпорынның ағымдағы активтердің пайдалану тиімділігінің артқанын
5.Материалдық айналым қаражатының айналымдылық коэффициенті кәсіпорынның талдау кезіндегі шығындары
Онда есептеу мына формуламен іске асырылады:
К = S / З
Мұнда: К - материалдық айналым құралдарының айналымдылық
коэффициенті;
S - сатылған өнімнің толық өзіндік құны;
З - өндірістік материалдық қорлар.
Неғұрлым айналымдылық көрсеткіші жоғары болған сайын, соғұрлым қорлар тезірек
Біздің кәсіпорынымызда сатылған өнімнің өндірістік өзіндік құны негізінде есептелген
6. Дебиторлық борыштың айналымдылық коэффициенті. Ол өнімді сатудан түскен
К = Д / Д
Мұнда: К - дебиторлық борыштың айналымдылық коэффициенті;
Д - өнім сатудан (жұмыс, қызмет көрсету) түскен табыс;
Д - дебиторлық борыш.
Дебиторлық борыштың айналымдылық коэффициенті дебиторлық борыштың сапасы мен көлемін
Біздің кәсіпорынымызда дебиторлық борыштың айналымдылық коэффициенті жыл басында –
7. Кредиторлық борыштың айналымдылық коэффициенті. Ол өнімді сатудан түскен
К = Д /К
Мұнда: К - кредиторлық борыштың айналымдылық коэффициенті;
Д - өнім сатудан (жұмыс, қызмет көрсету) түскен табыс;
К - кредиторлық борыштың кезеңдегі орташа шамасы.
3 Кәсіпорынның қаржылық қызметін жақсарту жолдары
3.1 Қазіргі кездегі Қазақстан Республикасындағы кәсіпорындардың бәсекеге қабілеттілігін арттыру
Мемлекеттік бағдарлама экономиканың әртараптануы мен бәсекеге қабілеттілігінің өсуін қамтамасыз
2010 жылы Қазақстанның өнеркәсібі тұрақты өсу қарқынын көрсетеді. 2010
Өнеркәсіп өндірісінің көлемі 2010 жылғы қаңтар-тамыздағы қолданыстағы бағалармен 7467,6
Құндық мәндегі Республиканың экспорт көлемі 2005 – 2009 жылдар
Бүгінде 1000 жуық қазақстандық компания экспорттық операцияларды жүзеге асырады,
Өңдеуші өнеркәсіп экспортының үлесі 26,8%-ды құрайды, оның 14,9 %
Қазіргі заманғы әлемде еңбектің жоғары өнімділігі бәсекелестік артықшылық болып
Бүгінгі күні Қазақстандағы еңбек өнімділігі төменгі деңгейде қалып отыр.
Табиғи және моральдық жағынан ескірген технологиялық жабдықтар мен жоғары
Осылайша, өнеркәсіптік кәсіпорындарда табиғи және моральдық жағынан тозған қорлардың
Жұмыс істеп тұрған кәсіпорындарды жаңғырту, қайта құру немесе өндірістердің
Қазақстан Республикасының өнеркәсіп кәсіпорындарын жаңғыртудың жүйелі құралдарын жасау мақсатында
Технологиялық аудит барысында өндірістердің дамуына кедергі келтіретін проблемалар анықталды,
-қарызға алынған қаражаттың жоғары құны;
-индустриялық инфрақұрылымның дамымауы;
-кәсіпкерлікті қолдау инфрақұрылымының дамымауы;
-кәсіпорында алдыңғы жылдары құрылған үлкен борыштық жүктеме олардың инвестициялық
-басты түрде технологиялық жабдықтарды жаңартудағы және жаңғыртудағы, оның ішінде
-ресурсты қажетсіну және бірінші кезекте, өнімнің энергияны көп қажетсінуі
-өнеркәсіп құрылымында шикізат салаларының, тікелей, негізінен шетелдік инвестициялар ағынының
-қазақстандық кәсіпорындар мен экономиканың толығымен жоғары технологиялық өнім импортына
-жоғары технологиялық инвестициялық жобаларды ендіруге және іске асыруға қабілетті
-өндірістік үдерістерді жаңғырту үдерісінде жабдықтар мен көлік құралдарына қызмет
Технологиялық аудиттің алдын ала нәтижелері жаңғырту үдерісін іске қосу
Мемлекет шикізаттық емес секторлардың экспортына толық қолдау көрсетпейді, ал
Жаңғырту кезінде Жапонияда экономиканы инновациялық дамытудың және оларды мемлекеттік
-басым ғылыми-техникалық жобаларды мемлекеттік қаржыландыру;
-саланы дамытудың ұзақ мерзімді жоспарларын және шешімдерді іске асыру;
-кәсіпорындарды экспорттық кредиттеуді жүзеге асыратын арнайы банктерді құру;
-патент беруге өтінімдерді қараудың жедел рәсімі, зияткерлік меншік құқықтарын
-импорт тарапынан бәсекелестікті қорғауды қамтамасыз етуге бағытталған саясат жүргізу;
-шетелдік технологияларды лицензиялауға көмек көрсету;
-кәсіпорындарды біріктіру саласында көмек көрсету;
Аталған құралдарды қолдану нәтижесі әлемдегі технологиялық көшбасшылық болып табылады.
Германияда жүргізіліп жатқан жаңғыртудың басты мақсаты – бұл ресурстарды
Жаңғырту үшін салаларды таңдау бағыттар бойынша жүзеге асырылды:
-экспорттық әлеует, бәсекелі артықшылық;
-өсу перспективасы;
-жұмыспен қамтуды қамтамасыз ету.
Кәсіпорынды жаңғырту кезінде барынша ең аз салымы бар мемлекеттік
-қолайлы салық режимін құру;
-валюта бағамын қолдау;
-орта және шағын кәсіпорындарды қолдау.
Алайда, жеке бизнестің дамуына бөгет жасамай, мемлекет қатаң монополияға
Осылайша, Қазақстан Республикасының экономикасын индустриялық-инновациялық дамытудың маңызды бағыттарының бірі
Бағдарламаны табысты іске асыру және өнеркәсіптік кәсіпорындардың өнімділігін арттыру
3.2 Кәсіпорынның табыстылығы мен тұрақтылығын арттыру жолдары
Кәсіпорынның қаржылық тұрақтылығы - бұл тәуекелділіктің мүмкін болатын деңгейінде
Ішкі факторлар кәсіпорынның өзінің жұмысын ұйымдастыруына байланысты болады, ал
Кәсіпорынның өндірілетін өнім және өндіріс технологиясымен тығыз байланысқан қаржылық
Сурет 1 Қаржылық сауықтырудың негізгі бағыттары.
Ескерту- Лоханина И.М., Золкина З.К. Основы анализа финансового состояния
Кәсіпорын басшылығына қаржылық тұрақтылықты жетілдіру бойынша мынайдай ұсыныстар жасауға
Айта кеткен жөн, қажылық тұрақтылықты қалыпты жағдайда ұстап тұру
Меншікті капиталдың рентабельділігін арттыру мақсатында қарыз қаражаттарын тарту қажет.
Стратегиямен байланысты шешімдер қабылдағанда мыналарды ескерген жөн: стратегияның кәсіпорынның
Кәсіпорынның стратегиясы қаржы ресурстарын оның қызметінің тиімділігі мен қаржылық
Кәсіпорынның іскерлік белсенділігін талдау оның өз ресурстарын тиімді пайдаланатындығын
Кәсіпорынның іскерлік белсенділігі қаржылық жағдайында ең алдымен оның қаражат
И.А.Бланк өз еңбегінде іскерлік белсенділікті арттырудың мынадай жолда-рын атап
1.Айналымдағы табыстың үлесін арттыру, яғни бұл негізінен шығындарды азайтуға
2.Активтердің айналымдылық жылдамдылығын арттыру, яғни кәсіпорын қызметінің рентабельділігін арттыру
Кәсіпорын активтері рентабельді болуы үшін ең бірінші табыс табуы
Сонымен қатар кәсіпорын:
-өнімнің өзіндік құнының құрылымын қайта қарап, шығындардың артуының себептерін
-баға саясатын өзгертуі қажет, яғни өнім бағасына қосылатын рентабельділіктің
Өнімнің өзіндік құны-кәсіпорын қызметінің маңызды көрсеткіші болып табылады.
Соңғы жылдары өнімді өндіру мен сату шығындарының өсуі байқалады.
Кәсіпорын қызметінің тиімділігін арттырудың ең бір маңызды жолы -
Өнім өндірудің қандай көлемінде, өткізуден түскен табыс өнімнің толық
Оның негізгі мақсаттары:
- Өндірістің қаупі көлемін анықтау;
- Өнім өткізуден түскен табыстың қаупті көлемін анықтау;
- Тұрақты шығындардың қаупті деңгейін есептеу;
- Өткізудің қаупті бағасын есептеу болып табылады.
“Рентабельділік шегі” кәсіпорынның қаржылық жағдайын оңтайландыру- дың маңызды бағыттарының
Осылайша, бұл іс-шараны жүргізу біздің кәсіпорын үшін өндірістің қаупті
Кәіпорынның қаржылық жағдайын талдаудың логикалық жалғасы – кәсіпорын қызметінің
Жағымсыз жағдайлардың ауқымына байланысты кәсіпорын жағдайын жетілдіруге қажетті іс-әрекеттер
Жеңіл қаржылық дағдарыс кезінде ағымдағы қаржылық жағдайды бірыңғайлау,
Кәсіпорынның қаржылық жағдайын тұрақтандырудың ішкі механизмдері ең алдымен кәсіпорынның
Кәсіпорын меншікті айналым қаражаттарының жетіспеушілігін азайту мақсатында жаңа акциялар
Кәсіпорынның банкроттығының алдын алу жолдарының бірі ол – акциялар
Кәсіпорынның қаржылық жағдайын сауықтырутырудың маңызды көзі – факторинг, яғни
Кәсіпорынның материалдық техникалық базасын жаңартудың ең тиімді жолдарының бірі
Кәсіпорынға үлкен табыс әкелетін тиімді жобаларды іске асыру мақсатымен
Меншікті капиталдың жетіспеушілігін азайтудың бір жолы ол – оның
Меншікті қаржы ресурстарынының көлемін арттыру жолдары:
-тұрақты шығындар сомасын азайту;
-айнымалы шығындар сомасын азайту;
-жедел амортизацияны пайдалану;
-пайдаланылмайтын мүліктерді сату;
-сыртқы әлеуметтік және тағы да басқа бағдарламалардан бас тарту,
Кәсіпорынды қаржылық сауықтырудың негізгі бағыттарының бірі өндіріс табыстылығын арттыратын
Тәжірибеде кәсіпорынның қаржылық жағдайына әсер ететін негізгі үш проблема
-Төлем қабілеттіліктің төмен болуы, яғни ақша қаражаттарының жетіспеушілігі. Бұған
-Меншік иелерінің мүдделерін толық қанағаттандырмау. Бұған меншік иелері алатын
-Қаржылық тәуелсіздігінің немесе қаржылық тұрақтылығының төмендеуі.
Тәжірибеде қаржылық тұрақтылықтың төмен болуы болашақта міндеттемелерді өтеу бойынша
Жоғарыда жасалынған талдау негізде біздің кәсіпорында алғашқы екі проблеманың
Кәсіпорынның төменгі төлемқабілеттілігі мен рентабельділігін талдау кезін-де ұзақ мерзімді
Сонымен кәсіпорынның қаржылық жағдайын жақсартудың бірнеше жолдарын атап көрсетуге
Негізгі көзі меншікті капитал болып табылатын капитал салымдарын азайту
Капитал салымдарын белгілі бір уақытқа дейін қысқарту пайда алуға
Жоғарыда айтылғандарға қосымша кәсіпорынның өндірістік қуаттылығына талдау жасау, олардың
Қорытынды
Нарықтық қатынастары жағдайында кәсіпорынның төлем қабілеттілігін талдаудың маңызы өте
Бұл дипломдық жұмыста кәсіпорынның төлем қабілеттілігін талдау және оны
Кәсіпорынның төлем қабілеттілігін талдаудың ақпараттық негізі қаржылық есеп беру
ҚР Президентінің 2007 жылдың 28 ақпан № 234-2 «Қаржылық
1) бухгалтерлік баланс;
2) пайдалар мен зияндар туралы есеп;
3) ақша қаражаттарының қозғалысы туралы есеп.
Нарықтық экономика жағдайында қаржылық есеп шаруашылық субъектілерінің қызметі жөнінде
Кәсіпорынның төлем қабілеттілігік деңгейіне көптеген факторлар әсер етеді, оларды
1) пайда болу орнына байланысты - ішкі және сыртқы;
2) нәтижесінің маңыздылығына байланысты-негізгі және негізгі емес;
3) құрылысы бойынша - қарапайым және күрделі;
4) әрекет ету уақыты бойынша-тұрақты және уақытша.
Баланс активтерінін құрамы мен құрылымының динамикасын талдау – кәсіпорынның
Қаржылық есептің маңызды элементі болып саналатын активтерді, талдау барысында,
Активтердің өсуі (артуы) кәсіпорынның болашақтағы дамуын көрсететін болғандықтан, ол
Кәсіпорын жоғары немесе төмен дәрежеде өтімді болуы мүмкін, себебі
Кәсіпорынның перспективті төлем қабілеттігін анықтау үшін кәсіпорын активіндегі ақша
Үш көрсеткіш жиі қолданылады:
-абсолютті өтімділік коэффициенті;
-аралық өтеу (жабу) коэффициенті;
-жалпы өтеу (жабу) коэффициенті.
2009-2010 жылдардағы «Жартас-Инжиниринг» ЖШС-ң мәліметтері бойынша қысқа мерзімді активтер
абсолютті өтімділік коэффициенті есеп беру жылы өткен жылмен салыстырғанда
аралық өтеу коэффициенті есеп беру жылы өткен жылмен салыстырғанда
ағымдағы өтімділік коэффициенті есеп беру жылы өткен жылмен салыстырғанда
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі
1. Дүйсенбаев К.Ш., Төлегенов Э.Т., Жұмағалиева Ж.Г. Кәсіпорынның қаржылық
2. Шеремет А.Д., Сайфулин Р.С. Методика финансового анализа. -
3. Русак Н.А. Анализ финансового положения предприятия. В учебнике
4. Радионова В.М., Федотова М.А. Финансовая устойчивость предприятия в
5. Крейнина М.Н. Анализ финансового состояния и инвестиционной привлекательности
6. Ковалев А.И., Привалов В.П. Анализ финансового состояния предприятия.
7. Балабанов И.Т. Анализ и планирование финансов хозяйствующего субъекта:
8. Бухгалтерско-аудиторский портфель. ( Книга предпринимателя. Книга бухгалтера. Книга
9. Артеменко В.Г., Беллендир М.В. Финансовый анализ: Учебное пособие.
10. Маркарьян Э.А., Герасименко Г.П. Финансовый анализ -М.: «ПРИОР»,
11. О бухгалтерском учете. Указ Президента Республики Казахстан, имеющий
12. Стандарты бухгалтерского учета. Национальная комиссия Республики Казахстан. -
13. Бухгалтерский анализ: Пер. с англ. - К.:Торгово-издательское бюро
14. Введение в бухгалтерское дело: Пер. с англ.: —
15. Руководство по финансовому учету, отчетности и аудиту. Первая
16. Методические рекомендации по составлению финансовой отчетности. Утверждены директором
17. Анализ хозяйственной деятельности в промышленности: Учебник ІИ.А. Богдановская,
18. Ефимова О.В. Как анализировать финансовое положение предприятия (практическое
19. Лоханина И.М., Золкина З.К. Основы анализа финансового состояния
20. Андреев В.А. Практический аудит. /Справочное пособие/.- М.: Экономика,
21. Ковалев В.В. Финансовый анализ: Управление капиталом. Выбор инвестиций.
22. Финансовый менеджмент: теория и практика: Учебник /под. ред.
23. Чечета А.П. Анализ финансового состояния предприятия. /Бухгалтерский учет.
24. Ковалев В.В. «Практикум по анализу и финансовому менеджменту».
25.Кубышкин И. «Использование финансового анализа для управления компанией».// Финансовый
26. Попова М. «Как вывести предприятие из финансового кризиса».//
27.Румянцева Е.Е «Новая экономическая энциклопедия».-Москва, Инфра-М, 2006.
28.Савицкая Г.В. «Анализ хозяйственной деятельности предприятия». - Москва, Инфра-М,
29.Трохина С.Д., Ильина В.А., Морозова Т.Ф. «Управление финансовым состоянием
30.Финансовый менеджмент./ Под. ред. Стояновой Е.С. - М.: Перспектива,
31.Шеремет А.Д. «Теория экономического анализа». - Москва, Инфра-М, 2006.
Тіркеме 1
Бухгалтерский баланс
единицы измерения тыс.тенге
Организационно-правовая форма Товарищество
Наименование Заявителя ТОО «Жартас-Инжиниринг»
отчетный период с 01.01.10г по 31.12.10г
Активы Код стр. На конец отчетного периода На начало
I. Краткосрочные активы
Денежные средства и их эквиваленты 10
Краткосрочные финансовые инвестиции 11
Краткосрочная дебиторская задолженность, всего 12
из них:
краткосрочная дебиторская задолженность покупателей и заказчиков 121
краткосрочная дебиторская задолженность дочерних, зависимых и совместно-контролируемых организаций 122
Запасы, всего (стр.131+стр.132+стр.133+стр.134+стр.135) 13
в том числе:
сырье и материалы 131
готовая продукция 132
товары 133
незавершенное производство 134
прочие запасы 135
Текущие налоговые активы 14
Долгосрочные активы, предназначенные для продажи 15
Прочие краткосрочные активы, всего 16
из них:
авансы выданные 161
Итого краткосрочных активов 100
II. Долгосрочные активы
Долгосрочные финансовые инвестиции 20
Долгосрочная дебиторская задолженность 21
из них:
долгосрочная дебиторская задолженность покупателей и заказчиков 211
долгосрочная дебиторская задолженность дочерних, зависимых и совместно-контролируемых организаций 212
Инвестиции, учитываемые методом долевого участия 22
Инвестиционная недвижимость (балансовая стоимость: стр.231-стр.232-стр.233), всего 23
первоначальная стоимость инвестиционной недвижимости 231
амортизация инвестиционной недвижимости 232
обесценение инвестиционной недвижимости 233
Основные средства (балансовая стоимость: стр.241-стр.242-стр.243), всего
первоначальная стоимость основных средств 241
амортизация основных средств 242
обесценение основных средств 243
Биологические активы, всего (стр.251+стр.252) 25
в том числе:
растения 251
животные 252
Разведочные и оценочные активы 26
Нематериальные активы (балансовая стоимость: стр.271-стр.272-стр.273), всего 27
первоначальная стоимость нематериальных активов 271
амортизация нематериальных активов 272
обесценение нематериальных активов 273
Отложенные налоговые активы 28
Прочие долгосрочные активы, всего 29
из них:
авансы выданные 291
незавершенное строительство 292
Итого долгосрочных активов 200
Баланс
Пассивы Код стр. На конец отчетного периода На начало
III. Краткосрочные обязательства 30
Краткосрочные финансовые обязательства, всего (стр.311+стр.312+стр.313+стр.314+стр.315) 31 1 250,0
краткосрочные банковские займы 311 1 250,0 500,0
краткосрочные займы полученные от организаций осуществляющие банковские операции без
краткосрочная кредиторская задолженность по дивидендам и доходам участников 313
текущая часть долгосрочных финансовых обязательств 314
прочие краткосрочные финансовые обязательства 315
Обязательства по налогам 32 36,6 2,8
Обязательства по другим обязательным и добровольным платежам 33 8,1
Краткосрочная кредиторская задолженность, всего (стр.341+стр.342+стр.343+стр.344+стр.345+стр.346+стр.347) 34 1 057,1
краткосрочная кредиторская задолженность поставщикам и подрядчикам 341
краткосрочная кредиторская задолженность дочерним, зависимым и совместным организациям 342
краткосрочная задолженность по оплате труда 343 57,0 13,9
краткосрочная задолженность по аренде 344
текущая часть долгосрочной кредиторской задолженности, включая текущие платежи по
краткосрочные вознаграждения к выплате, включая текущие платежи по займам
прочая краткосрочная кредиторская задолженность 347 1 000,1 579,0
Краткосрочные оценочные обязательства 35
Прочие краткосрочные обязательства, всего 36
из них авансы полученные 361
Итого краткосрочных обязательств 300 2 351,8 1 099,4
IV. Долгосрочные обязательства
Долгосрочные финансовые обязательства, всего (стр.401+стр.402+стр.403) 40
долгосрочные банковские займы 401
долгосрочные займы полученные от организаций осуществляющие банковские операции без
прочие долгосрочные финансовые обязательства 403
Долгосрочная кредиторская задолженность, всего (стр.411+стр.412+стр.413+стр.414+стр.415) 41
долгосрочная кредиторская задолженность поставщикам и подрядчикам 411
долгосрочная кредиторская задолженность дочерним, зависимым и совместным организациям 412
долгосрочная задолженность по аренде, включая обязательства по лизингу 413
долгосрочные вознаграждения к выплате 414
прочая долгосрочная кредиторская задолженность 415
Долгосрочные оценочные обязательства 42
Отложенные налоговые обязательства 43
Прочие долгосрочные обязательства 44
из них авансы полученные 441
Итого долгосрочных обязательств 400
V. Капитал
Выпущенный капитал, всего (стр.501+стр.502+стр.503+стр.504) 50 4 110,3 4
привилегированные акции 501 4 110,3 4 110,3
простые акции 502
вклады и паи 503
неоплаченный капитал * 504
Эмиссионный доход 51
Выкупленные собственные долевые инструменты * 52
Резервы, всего 53 0,0 0,0
резервный капитал, установленный учредительными документами 531
резерв на переоценку основных средств 532
Нераспределенный доход (непокрытый убыток), всего (стр.541+стр.542) 54 1 559,6
в том числе:
нераспределенная прибыль (непокрытый убыток) отчетного года ** 541 1
нераспределенная прибыль (непокрытый убыток) предыдущих лет ** 542 505,0
Доля меньшинства 55
Итого капитал 500 5 669,9 9 084,3
Баланс 8 021,7 10 183,7
** - убыток указывается со знаком минус
Директор ____________________________________
Главный бухгалтер _____________________________________ .
М.П.
Тіркеме 2
Отчет о прибылях и убытках
единицы измерения тыс.тенге
Организационно-правовая форма Товарищество
Наименование Заявителя ТОО «Жартас-Инжиниринг»
отчетный период с 01.01.10г по 31.12.10г
Наименование показателей Код стр. За отчетный период За предыдущий
Доход от реализации продукции и оказания услуг 10
Себестоимость реализованной продукции и оказанных услуг 20
Валовая прибыль (стр.10- стр.20) 30
Доходы от финансирования 40
Прочие доходы 50
Расходы на реализацию продукции и оказание услуг 60
Административные расходы 70
Расходы на финансирование 80
Прочие расходы 90
Доля прибыли/убытка организаций, учитываемых по методу долевого участия 100
Прибыль (убыток) за период от продолжаемой деятельности
Прибыль (убыток) от прекращенной деятельности 120
Прибыль (убыток) до налогообложения (стр.110+/-стр.120) 130
Расходы по корпоративному подоходному налогу 140 621 452
Итоговая прибыль (убыток) за период (стр.130-стр.140) до вычета доли
Доля меньшинства 160
Итоговая прибыль (убыток) за период (стр. 150-стр. 160) 170
Прибыль на акцию 180
Директор ____________________________________
Главный бухгалтер _____________________________________ .
М.П.
Тіркеме 3
Отчет о движении денег
единицы измерения тыс.тенге
Организационно-правовая форма Товарищество
Наименование Заявителя ТОО «Жартас-Инжиниринг»
отчетный период с 01.01.10г по 31.12.10г
Наименование показателей Код стр. За отчетный период За предыдущий
I. Движение денежных средств от операционной деятельности
1. Поступление денежных средств, всего 10 56 983,0
в том числе:
реализация товаров 11 56 983,0 41 380,0
предоставление услуг 12
авансы полученные 13
дивиденды 14
прочие поступления 15
2. Выбытие денежных средств, всего 20 53 311,0
в том числе:
платежи поставщикам за товары и услуги 21 37
авансы выданные 22
выплаты по заработной плате 23 12 451,0
выплата вознаграждения по займам 24
корпоративный подоходный налог 25
другие платежи в бюджет 26 1 238,0 2
прочие выплаты 27 2 540,0
3. Чистая сумма денежных средств от операционной деятельности (стр.10
II. Движение денежных средств от инвестиционной деятельности
1. Поступление денежных средств, всего 40
в том числе:
реализация основных средств 41
реализация нематериальных активов 42
реализация других долгосрочных активов 43
реализация финансовых активов 44
погашение займов, предоставленных другим организациям 45
фьючерсные и форвардные контракты, опционы и свопы 46
прочие поступления 47
2. Выбытие денежных средств, всего 50
в том числе:
приобретение основных средств 51
приобретение нематериальных активов 52
приобретение других долгосрочных активов 53
приобретение финансовых активов 54
предоставление займов другим организациям 55
фьючерсные и форвардные контракты, опционы и свопы 56
прочие выплаты 57
3. Чистая сумма денежных средств от инвестиционной деятельности (стр.40
III. Движение денежных средств от финансовой деятельности
1. Поступление денежных средств, всего 70
в том числе:
эмиссия акций и других ценных бумаг 71
получение займов 72
получение вознаграждения по финансируемой аренде 73
прочие поступления 74
2. Выбытие денежных средств, всего 80
в том числе:
погашение займов 81
приобретение собственных акций 82
выплата дивидендов 83
прочие 84
3. Чистая сумма денежных средств от финансовой деятельности (стр.70
Итого увеличение/уменьшение денежных средств (стр.30+стр.60+стр.90) 3 672,0
Денежные средства и их эквиваленты на начало отчетного периода
Денежные средства и их эквиваленты на конец отчетного
Директор ____________________________________
Главный бухгалтер _____________________________________ .
5