Қылмыстық процесте өңдірісті тоқтата тұрудың негіздері
Жоспар.
Кіріспе 2
1-тарау. Қылмыстық іс жүргізу барысында өндірісті тоқтата тұру 4
1.1 Қылмыстық процесте қылмыстық іс жүргізуді тоқтата тұрудың түсінігі
1.2 Қылмыстық іс бойынша іс жүргізуді тоқтата тұру негіздері
2-тарау. Қылмыстық процесте өңдірісті тоқтата тұрудың негіздері 26
2.1 Айыпталушының іске қатысуға мүмкіншілігінің болмауымен байланысты, іс бойынша
2.2 Іс бойынша іс жүргізуді тоқтата тұрудың өзге де
2.3 Қылмыстық істерді тоқтата тұрудың процесуалдық тәртібі 43
3-тарау. Тоқтатыла турған істер бойынша өндірістің қысқаруы 51
Қорытынды 70
Пайдаланылған арнайы әдебиеттер 73
Кіріспе
Бірінші дәрежелік бағыт ретінде құқықтық мемлекетті құру жөніндегі міндеттерді
Қылмыстық сот ісін жүргізудің міндеттерін шешу өз мақсаты ретіңде
Іс бойынша іс жүргізуді тоқтата тұрудың негіздері өзгерді —
Істі тоқтата тұрған негіздегі заң бұзушылықтар көбіне дәлелдемелік материалдың
Сонымен қатар қылмыстық іс бойынша іс жүргізуді тоқтата тұру
1-тарау. Қылмыстық іс жүргізу барысында өндірісті тоқтата тұру
1.1 Қылмыстық процесте қылмыстық іс жүргізуді тоқтата тұрудың түсінігі
Қылмыстық іс жүргізуді тоқтата тұру қылмыстық істің дұрыс жолмен
Кейбір авторлар бұл жағдайда қылмыстық процестің екі тәуелсіз институттары
Бірінші инстанция сотындағы қылмыстық іс жүргізуді тоқтата тұру. Қазақстан
Осыған сәйкес В.Д.Ломовскийдің, МА.Матющенконың пікірлері бойынша іс жүргізуді тоқтата
Іс жүргізуді тоқтата тұруға негіз болып табылатын сол бір
Сонымен, НЛ.Патов "Қылмыстық процестің әртүрлі институттары, сонымен қатар қылмыстық,
Іс жүргізуді тоқтата тұру институты — бұл алдын-ала тергеу
Істі тоқтата тұруды ерекше бір процессуалдық форма ретінде қарастыруға
Айтылғандардың негізінде қарастырылған институттың келесі анықтамасын ұсынамыз,
Іс жүргізуді тоқтата тұру институты - бұл қылмыстық істің
Іс жүргізуді тоқтата тұру институтының түсінігін онымен тығыз байланысты
Сондықтан тоқтата тұру институтын “іс жүргізуді тоқтата тұру туралы
Қазақстан Республикасының Жоғарғы Сотының Пленумы 1999 ж. 30 сәуірдегі
Жоғарыда айтылғандар толығымен негізсіз кінәлау және тарту жағдайларын, азаматтардың
Қылмыстық сот ісін жүргізудің міндеттерінің шешілуі қылмыстардың жылдам және
Процестің кәдімгі барысының үзілуі әділ соттылықтың міндеттерінің жүзеге асырылуына
Іс жүргізуді тоқтата тұру қылмыстық-процессуалдық маңызды институттарының бір ретінде
Қылмыстық іс бойынша іс жүргізуді тоқтата тұру институты сотқа
МАЧельцов-Бебутов іс жүргізуді тоқтата тұруды "істі осы уақытта жалғастыруға
Бұл кезде автор іс жүргізуді жалғастырудың "физикалық немесе заңды
Алдын ала тергеуді тоқтата тұру, заңда көрсетілген негіздер бойынша
"Ресей Федерациясының қьлмыстық процесс окулығының авторлары келесі анықтаманы: "Алдын
Барлық осы анықтамаларда "уақытша үзіліс" туралы айтылады, ол біздің
Орыс тілінде "үзіліс" деген сөз өз кезегімен "белгілі бір
Осыған байланысты "Алдын ала тергеуді тоқтата тұру тергеу әрекеттерін
Іс жүргізуді уақытша тоқтата тұру қажетті шара емес екендігін
Тергеу жұмыстарын жүргізуге кедергі келтіріп, іс жүргізуді тоқтату шараларын
Бұл туралы Кургинян анығырақ тұжырымдайды, ол "тергеу ісін тоқтатуды
Осы сияқты тұжырымдарды Ю.В. Даровскихтан да байқауға болады. Ол
Әлбетте, бұл көрсетілген істі тоқтата тұру түсінігінің анықтамасы 1958
Постсоветтік кеңістікте бүгінгі күнде құқықтық қайта құру процесі белсенді
Ресей Федерациясының Конституция жөніндегі заңының 98-бабына сәйкес, егер Конституциялық
1997 ж, Қазақстан Республикасының Қылмыстық процессуалдық Кодексі Заң айыпкердің
- Соттың берілген қылмыстық істегі қолданылған заңның немесе басқа
- бұл қылмыстық істі ары қарай жүргізуге кедергі келтіретін
- бұл айыптаушыда жеке айыптау ісі бойынша оның ауыр
Көріп тұрғанымыздай іс жүргізуді тоқтата тұру түсінігі жоғарыда қарастырылған
Қылмыстық іс жүргізуді тоқтата тұру түсінігінің анықтамасын ұсына отырып
Мысалы, НА.Патов былай деп: "Алдын-ала тергеуді тоқтата тұру -
Біз заңда көрсетілген кейбір негіздер бойынша іс жүргізуді тоқтата
Мысалы, егер қылмыс жасаған тұлға анықталмаса, оны анықтау үшін
Іс жүргізуді тоқтата тұру соттық берілген істегі заңның немесе
Сондықтан істі қайта бағытталған белсеңді әрекет тек істі белгілі
Барлық аталған әрекеттер іс жүргізуді тоқтата тұру туралы қаулыны
Біз мазмұндалғандардың негізінде іс жүргізуді тоқтата тұру бойынша іс
а) істі заңды және негізді түрде тоқтата тұру шарттарының
б) істі тоқтатуды процессуалдық тәртіппен қамтамасыз етуге бағытталған әрекеттер
в) істі тоқтата тұру туралы шешім шыққаннан кейінгі әрекеттер.
1.2 Қылмыстық іс бойынша іс жүргізуді тоқтата тұру негіздері
Іс жүргізудің тоқтата тұрудың қажеттілігі іс жүргізудің кәдімгі барысына
Сонымен істі тоқтата тұру негіздері туралы айта келе Х.Ж.Кенжаев
Мұндай дағды автордың пікірі бойынша процессуалдық толық дұрыс деп
Алдын ала тергеу ұқсастылық бойынша тоқтатыла тұруы мүмкін деп
Мұндай мақұлдаулар заңға қайшы келеді және тергеушілер мен соттардың
Бұл көзқарас көптеген басқада оқымыстылармен В.П.Быковпен, В.Д.Ломовскиймен М.Е.Клюковамен, В.П.Малковамен,
К.Д.Шатило бұл пікірді қорытыңдылай келе былай: "Заңда көрсетілген алдын
Сонымен іс жүргізуді тоқтата тұру негіздері туралы сұрақ біркелкі
Іс жүргізуді тоқтата тұрудың қосымша негіздерін заңға енгізуді негіздеудің
Іс жүргізуді жалғастыру немесе аяқтауға кедергі жасайтын жағдайлар пайда
Кейбір теоретиктер мен практикалық жұмысшылар жәбірленуші немесе куәгердің ауыр
5 мамыр 2000 жылғы 48-11 ҚР заңы, "Қылмыстылықпен күресу
Сондықтан, егер сұрақтың дәлелдемелік жағы туралы сөз болғанда, онда
Одан басқа іс бойынша дәлеледеу үшін бір ғана жәбірленушінің
Бірінші сатыдағы сотта қылмыстық істі қарастыру кезінде пайда болатын
Бұл жөнінде екі қате кең таралған:
а) сотталушының емесе, жәбірленушінің ауыр ауруларға ұшырауы салдары мен
ә) оның психикалық ауру фактісінің өзі белгісіз болып және
Бұдан әрі авторлар былай: сотталушының психикалық жағдайы жөнінде сотта
Іс бойынша сараптама тағайындаумен байлансты іс жүргізуді тоқтата тұру
Жоғарыда айтылғандай қылмыстық іс жүргізу тоқтыла тұруы мүмкін қазіргі
Істі тоқтата тұрудың неғұрлым кең шеңберлі негіздерін заң тәртібімен
Кей кедергі қылмыстық істі тоқтата тұруға тергеу көрсетілген негіздердің
Клюкова ҚІЖК-не басқа да қылмысты тоқтата тұру негіздерін, атап
Н.Ф.Волкодаев пен В.А.Познанский өз кезегінде қылмысты тоқтата тұру негізіне
1997 ж. Қазақстан Республикасының Қылмыстық-процессуалдық Кодексін қабылдағанда осы көрсетілген
Ал заңның істі тоқтата тұруға негіз ретінде жәбірленушінің тергеушінің
Қайталау сараптама жұмыстары жәбірленушінің науқастануы сияқты жағдайлар алдын ала
Жәбірленушінің өлімі іс жүргізуге кедергі болмайды ғой, ал науқастануы
Істі тоқтата тұру негіздері заң айыпкермен байланысты, өйткені негізгі
Бұл жағдайлардың бәрінде, сот прокурор, тергеуші және жауап алушы
Іс жүргізуді тоқтата тұру негіздері ретінде Қазақстан Республикасының КІЖК-ң
Мазмұндалғандарға байлансты іс жүргізуді тоқтата тұрудың басты сот талқылауында
Мазмұндалғандарды түйіндей келе іс жүргізуді тоқтата тұрудың негіздері ретіңде
1) жағдай іс бойынша процессуалдық іс-әрекеттің барысына кедергі жасауы
2) егер жағдай іс жүргізуде процесс қатысушыларының бірінің қатысуының
3) іс жүргізуді аяқтауға кедергі жасайтын жағдайлардың түсіп қалу
Іс жүргізуді тоқтата тұру бұл - процессуалдық іс-әрекетінің кәдімгі
Біздің ойымызша іс жүргізудің аяқталуына кедергі жасайтын осындай тектес
Іс жүргізуді тоқтата тұру негіздерінің тізімін заң шығарушы ҚР-ң
1) алдын ала тергеу сатысындағы іс жүргізуді тоқтата тұру
2) соттағы іс жүргізуді тоқата тұру негіздері.
Алдын ала тергеу сатысындағы іс жүргізудің тоқтата тұру негіздеріне
1) айыпталушыны ретінде жауапқа тартылатын тұлғаны анықтай алмау;
2) айыпталышуның тергеуден жасырынған кезде немесе басқа бір себептермен
3) айыпталушыны қылмыстық қудалау иммунитетінен айыру туралы немесе оны
4) Заңда қарастырлыған тәртіппен куәландырған айыпталушының уақытша психикалық бұзылыстары
5) Айыпталушының Қазақстан Реслубликасынан шеткері жерлерде болуы;
6) Қылмыстық іс жүргізудің одан әрі жалғасуына уақытша кедергі
Сотта іс жүргізуді тоқтата тұру негіздеріне жататындар:
1) айыпталушы соттан жасырынып қалғанда немесе басқа бір себептер
2) айыпталушының қьлмыстық қудалау инммунитетінен айыру туралы немесе оны
3) Заңда қарастырылған тәртіппен куәландырылған айыпталушының уақытша писхикалық бұзылыстары
4) Айыпталушының Қазақстан Республикасынан шеткері жерлерде болуы.
5) Қылмыстық іс жүргізудің одан әрі жалғасуына уақытша кедергі
2-тарау. Қылмыстық процесте өңдірісті тоқтата тұрудың негіздері
2.1 Айыпталушының іске қатысуға мүмкіншілігінің болмауымен байланысты, іс бойынша
1. Айыпталуышы ретінде жауапқа тартуға жататын адамның анықталмауымен байланысты
Бұл негіз бойынша алдын ала тергеуді тоқтата тұру қылмыс
Берілген негіздер бойынша іс бойынша тоқтата тұру, тергеу тұйыққа
Қылмыстың тез және толық ашылуын қылмыстық процестің негізгі міндтеттерінің
Жедел іздестіру қызметінің көзқарасы бойынша қылмыстық істе сезікті немесе
Қылмысты ашылған деп соттың тануы айыптау үкімімен көрініс табады.
Қылмыстарды ашпау қиыншылықтарды тексеру процесінде пайда болған салдар ретінде
Қылмыстың ашылмауының субъективті себептеріне оны жасаған адамының анықталынбағандығы мен
Қылмыстың ашылмай қалу себептері туралы сонымен қатар қылмысты жөнінде
2. Егер айыпталушы тергеуден және соттан қашып жүрсе ңемесе
Жоғарыда көрсетілген істі тоқтата тұру негіздерінен бұл негіздің айырмашылығы,
Осы қарастырылған негізге сәйкес іс жүргізуді тек айыпкерге қатысты
Теоретиктердің арасында қылмысты іздестіру органдарының айыптауға дейінгі және айып
Мұндай келісімшілік түсінікті де, өйткені заңға сәйкес тұлғаны айыпкер
ҚР ҚІЖК-ң 50 бабының 1 тармағының 2 бөліміндегі көрсетілген
ҚР ҚІЖК 50-бабының 2-тармағының 1-бөлімінде көрсетілген негіздердің жеке мәні
Айыпкердің қашып кеткеніне немесе оның тұрғылықты жерінің кейбір жағдайларға
Айыптаушыны қылмыстық ізге түсу иммунитетінен айыру оны шетелдік мемлекеттердің
Іс бойынша іс жүргізуді тоқтата тұрудың берілген негізгі тоқтата
“Иммунитет” сөзі латынның тілінен шыққан, ол босатылу, айығу, тәуелсіздену
Қазақстан Республикасының Конституциясына сәйкес Президент (47 бап), Парламент депутаты
Иммунитеттермен артықшылықтар өз жеке басының пайдасы үшін емес, дипломатиялық
Дипломатиялық иммунитеттің сұрақтарын реттейтін халық аралық құқықтың нормалары 1961
ҚР-ның ҚІЖК-ның 501 бабына сәйкес Қазақстан Республикасында қылмыстық қудалаудан
2) Дипломатиялық өкілдіктердің қызмет көрсетуші персоналының қызметкерлері және олармен
3) дипломатиялық курьерлер.
4) шетел мемлекеттерінің басшылары мен өкілдіктері, парламенттік және үкіметтік
5) халықаралық ұйымдардағы шет ел мемлекеттерінің өкілдіктерінің басшылары, мүшелері
6) дипломатиялық өкілдіктердің басшылары, үшінші мемлекетте шет ел мемлекеттерінін
7) Қазақстан Республикасының халықаралық шарттарына сәйкес басқа да тұлғалар.
Қылмыс жасау фактісі бойынша қозғалған қылмыстық іс қылмыс жасағаны
ҚР-ң ҚІЖК-ң 50 бабының бірінші бөлігінің 3 тармағымен қарастырылған
Қылмыскерлерді беріп жіберу, қылмыскерлерді қылмыстық жауаптылыққа тарту үшін немесе
Қылмыскерлерді беріп жіберу институты (экстрадиция) халықаралық қатынастар тәжірибесінде кеңінен
Халықаралық тәжірибе қылмыстық жауаптылыққа тарту үшін бір мемлекеттің келесі
а) Берілуі талап етілетін тұлға сұраныс жасалынатын келісілетін жақтың
б) Сұраныс жасалынатын келісілетін жақтың заңдары бойынша беруі туралы
в) Талапты алған кезде сұраныс жасалынатын жақтың заңдылығына сай
г) Бірінші талап етіп отырған тұлғаға қатысты сұраныс жасалынып
д) Жасаған әрекеті үшін сұраныс жасалынған не сұраныс жасаған
е) Сұраныс жасалынатын жақтың заңдарымен өлім жазасы қолданылмайды, ал
ж) Тұлғаға сұраныс жасайтын жақпен саяси баспана берілгенде.
Сонымен қатар қылмыс сұраныс жасаған жақтың территориясыңда жасалғаңда да
Қылмыстық жауаптылыққа тарту үшін тұлғаны беру сұрақтары құқықтық қорғау
4. Айыптаушының уақытша психикалық бұзылыстарымен немесе басқа да ауыр
Кейбір оқымыстылардың пікірі бойынша айыптаушының психикалық немесе басқа да
Біздің көзқарасымызша, психикалық ауру және басқа ауыр ауру туралы
Екіншіден тоқтата тұру көбінесе уақытша психикалық бұзылыстар кезінде мүмкін
Екі дұрыс еместіктің медициналық критериіңде жеке белгілер ретінде психикалық
ҚР-ң ҚІЖК бойынша егер уақытша психикалық бұзылыстар болса, тоқтата
Біз психикалық бұзылыстарда оның уақыттық сипатын көрсете отырып істі
Біріншіден, барлық кезде созылмалыға жататын психикалық жағдайлар, аурудың тұлғалылығының
Екіншіден, кейбір ауруларға ремиссия кезеңдері (шизофрения), ағарушьшық (маниальді-депресивті психозда)
Үшіншіден егер заңға сүйене келе іс бойынша, іс жүргізуді
Мазмұндалғандардың барлығынан қорытынды шығара келе жасалынған әрекетке қатысты есі
Егер өзгеде (психикалық бұзылыстардан басқа) аурулар ауыр болып табылса
В.Ш.Быков және В.Д.Ломовский практикада күші бар іс бойынша іс
Істің жүргізілуін осы негізде тоқтата тұру айыпкердің соттан және
Айыпталушының Қазақстан Республикасынан тысқары жерлерде болуымен байланысты іс бойынша
Үшіншіден, айыптаушының өз еркімен қайтуға ойы бар екендігі туралы
Тұлға қылмыс жасай салысымен-ақ, сонымен қатар тергеуді немесе істі
Соңғы жағдайда тергеуді өз уақытында аяқтай алмау немесе сотта
2.2 Іс бойынша іс жүргізуді тоқтата тұрудың өзге де
1. Соттың аталған қылмыстық істе қолданылуға тиіс заңның немесе
Қазақстан Республикасының Конституциясына сәйкес Қазақстан Республикасындағы қолданыстағы құқық болып
Конституцияның маңызды қасиеті деп Ғ.С.Сапарғалиев оның құқықтық жүйедегі басшылығын
Сонымен Қазақстан Республикасының Конституциясының 78 бабына сәйкес, соттар Конституциясымен
Конституциялық заңдық күші бар Қазақстан Республикасы Президетінің "Қазақстанның Конституциялық
Конституциялық Кеңеске Конституцияның 72-74 баптарына сәйкес артылған құзырет бастапқыда-ақ
Конституциялық Сот әрекетінің әр қырының бірі ретінде оның соттардың
ҚР Президентінің "Қазақстан Конституциялық Кеңестері туралы" жарлығына сәйкес берілген
Осы жөнінде өз ойларын тұжырымдай келіп М.Е.Клюкова мен В.П.Малков:
Қазақстан Республикасы Конституциясының 73 бабының 3 бөліміне сәйкес Конституциялық
2. Қылмыстық іс бойынша одан әрі іс жүргізуге уақытша
Бұл төтенше жағдайларды іске байланысты болжам, олардың алдын алу
Қандай да болсын жағдай алапат күш ретінде қарастыру үшін,
3. Жеке айыпталушының жеке айыптау ісіне байланысты азаматтық борышын
Қолданылудағы Қылмыстық - процессуалдық заң алдыңғы бөлімге істі тоқтата
ҚР. КДК 76 бабына байланысты жеке айыптаушы болып:
1. жеке іске қатысты сотқа арыз берген және соттағы
2. Мемлекеттік айыпкер айыптаудан бас тартқан жағдайда сотта айыптауды
3. Негіздеме өтініш немесе арыз берген кәмелетке толмаған немесе
Бұл көрсетілген жағдайлардың ішінде сот тен жеке айыптаумен шығатын
Жеке айыпталушы сот ісінің ең негізгі қатысушыларының бірі болып
Сотта жеке айыпталушының қатысуға немесе өкілетті өкіл болуына құқы
2.3 Қылмыстық істерді тоқтата тұрудың процесуалдық тәртібі
Айыпталушы ретінде жеке басы анықталмаған тұлғаға қатысты қылмыстық
Алдын-ала тергеудегі іс жүргізуде тоқтата тұру ҚР ҚІЖК-ның 50
Бұл жағдайда қылмыстық істі тоқтата тұрудың заңдылығы мен дұрыстығы
Қаулы негізді болуы керек. Істің мәнін толық ашумен қатар,
Практикада кейбір жағдайларды ескермегенде, тергеуді ҚІЖК 50 б.
Мысалы, № 45009801 қылмыстық істі тоқтата тұру (азаматтың мотоциклін
1. жәбірленушінің арызы;
2. алдын-ала тергеу органдарының қылмыстық істі қозғау туралы қаулысы;
3. жәбірленушініің түсініктемесі;
4. қылмыстық істі тергеу бөлімшесіне тергеу үшін жіберу туралы
5. тергеушінің қылмыстық істі өз құзыреттілігіне қабылдап алғаны туралы
Сондықтан да, бұл қаулыдағы іс бойынша барлық тергеу әрекеттері
Ал қаулы мәтінінен тергеу толық әрі жан-жақты жүргізілгендігі және
Іс бойынша өндіріс тек айыпталушы тұлғаның жасалған қылмысқа қатысқандылығы
Бұдан шығатын қорытынды, жоғарыда айтылғанның мәні тұлғаны кінәлә
Қылмыстық істі дәлелденбегендіктен тоқтату, бұл басқа мәселеге байланысты: тергеуші
Мұндай заңшығарушылықтық шешімнің айғақсыздығы бұл мәселеге байланысты іс жүргізушілер
Мысалы, алар болсақ М.А.Чельцов қылмыстық істі ҚК ҚІЖК 37
Бұл ойлар өзінің қолдауын басқа да авторлардан таба отырып,
Мұндай жағдайлардан басқа да келеңсіз жайлар туындап отырады, яғни
Біздер істі айыпталушының қылмысқа қатыстығын дәлелдей алмау негізіне байланысты
Сондықтан бұл жағдайда сөз бүкіл істі тоқтату туралы емес,
Тек тергеу уақыты өтіп кетіп, ал қылмыс жасаған
Бұл ережелермен келіспеуге болмайды. Шынында, егер айыпкердің кінәлілігі
Нақты тұлға байланысты істі тоқтату, оны қылмысты ашу міндетінен
Көптеген фактілерге жүгінер болсақ, тоқтатылған іске қарамастан, ол істі
Тоқтата тұрылған қылмыстық іс бойынша жүргізілетін мақсат тұтқан, жемісті
Төменде осы жайға байланысты көрнекті мысал келтірілген:
Н. қаласының Полежаев көшесінде бірнеше адамдардың қатысуымен азамат З.
Айыптау қорытындысын, құрастырып тергеуші істі сотқа жібереді. Бірақ сот
Тоқтатылған қылмыстық істі А. қаласының прокуратурасы істі зерттеп тоқтату
Тергеудің практикасы іс тоқтатылғаннан кейін оны ары қарай жалғастыру
Сонымен қатар, жоғарыда айтылған нұсқауларда ерекше жағдайлар болады: “яғни
Басқа сөзбен айтқанда, егер қылмыс оқиғасы анықталмаса және айыпталушыдан
Практика қылмыстық іс қылмыс оқиғасы тоқтатыла тұратын жайлар бола
Егер тергеу барысында қылмыс оқиғасы дәлелденген болса ,қылмычстық іс
1996 жылы пәтер иісі Л.мен оның қонағы И. арасында
Л. өз арызында, оған И. кіре беріс жерден әдейі
Прокуратура істі зерттеу барысында И.-дың жәбірленушінің артынан кіре беріс
Осылайша, іс материалдары Л.мен алынған дене жарақаттары қылмыстық әрекеттер
Басқа тұлғамен қылмыстың жасалуын жоққа шығаратын мән-жайлар бойынша қылмыстық
Егер айыпталушының кінәлілігін дәлелдейтін дәлел болмаса егер оныңқылмысқа қатысуы
Практикада бұл жағдай зорлау туралы арыз бойынша қозғалған қылмыстық
3-тарау. Тоқтатыла турған істер бойынша өндірістің қысқаруы
Іс бойынша өндірісті тоқтата тұрудан бастап тоны қайта қозғауға
Айыпталушының психикасының уақытша бұзылуы немесе басқа қатты ауру жағдайында
Айыпталушының психикасының уақытша бұзылуы немесе басқа да қатты ауру
а) Осы негіз бойынша іс жүргізуді тоқтата тұру үшің
б) қажетті жағдайда айыпкерді медициналық мекемеге орналастыруға міндетті шараларды
в) Бұлтартпау шараларын қалдыру, өзгерту немесе жою туралы мәселені
Осымен айыпталушының ауруы жағдайында алдын ала тергеуді тоқтата тұрудың
Қаралатын негіз бойынша іс жүргізуді тоқтата тұруды заң КІЖК-мен
Айыпкердің ауруы туралы мәліметті тергеуші әр түрлі көздерден алады
Кейде психикалық ауруды госпитальға жатқызғанда психиатр-дәрігерлер сараптаманы өздерінің бастамалары
Салыстырулардан айыпталушының психикалық ауруына қарағанда дене сырқаты міндетті сот-медициналық
Заң әдебиеттерінде бұл мәселені шешудің ортақ пікірлер жоқ. Бір
Адамның ауруы ауырлығы, ұзақтығы және емделуі бойынша әр түрлі.
Осылайша, дене психикалық бұзылуға қарағанда: медициналық мекемеде жұмыс істейтін
Айыпталушының денсаулық жағдайы туралы мәлімет алып және оның қылмыстық
ҚР ҚІЖК айыпкерді немесе сезіктіні сараптама жүргізумен байланысты медициналық
Практикалық қызметкерлер арасында іс бойынша өндірісті тоқтата отырып, тергеуші
Алайда ҚІЖК-нің осы аталған бабы тергеу органдарына мұндай құқықты
Қоғамға қауіпті емдеу мен оны жалпы немесе арнайы түрдегі
Сонымен бірге мәжбүрлеп емдеу тек созылмалы психикалық аурумен
Сауығудан кейін медициналық қорытнды негізінде іс бойынша алдын ала
Айпталушыны медициналық мекемеге жіберу - тұлғаның бостандық пен қолсұғылмаушылық
Айыпталушыны медициналық мекемеге орналастырудың процессуалдық тәртібін жетілдіру мақсатында заңға
Айыпталушының психикалық немесе өзге де қатты аурумен байланысты іс
Егер іс бойынша 2 немесе бірнеше айыпталушылар тартылып, ал
Бірнеше тұлғаларды айыптау бойынша өндірісінде қылмыстық іс бар тергеуші
а) жеке айыпталушыға қатысты істі бөліп алып тоқтата тұруға;
б) барлық қылмыстық іс бойынша өндірісті тоқтата тұруға (ҚІЖН-нің
Өндірісті тоқтата тұрумен байланысты жеке айыпталушыға қатысты істі
ҚІЖК-нің 48б. сәйкес егер бір өндірісте бірнеше адамдарды бір
ҚІЖК-нің 49 б. 4 т-да егер жеке қарау әділеттілігі
Әдебиетте қылмыстық істі бөліп алудың қосымша шарттары да көрсетілген:
Істі жан-жақты, толық және объективті қарап, шешу қылмыстық процестің
Жасалған қылмыстың жағдайын жан-жақты, толық және объективті тексеру принципі
Жеке айыпталушыға қатысты материалдарды бөліп алу мен тоқтата тұруда
Сондықтан да істі бөліп алу, егер бұл айғақтарды қараудың
ҚІЖК-нің 49 б. 5т сәйкес істі бөліп алу анықтауды
Алайда практикада істі қорғау туралы қаулының болмауын соттардың қылмыстық
Тергеу органдарының істі бөліп алуы сол айыпталушыға қатысты процессуалдық
ҚІЖК-нің 49 б. реттелінетін істі бөлудің бұл тәртібінің дұрыс
Сондықтан да осы жағдайларда, жасырынған және ауырып қалған айыпталушыға
Мұндай тәртіпте айыпталушыға қатысты бұрын тергеу тоқтатыла тұрған істі
ҚІЖК-нің 49 бабы тергеушіге нақты айыпталушыға қатысты істі бөліп
Мысалы, ҚР ҚК-нің 175 б. 2т. белгілері бойынша қылмыстық
Тергеушінің белгісіз қатысушыға қатысты істі тоқтата тұруы дұрыс па?
Бөлінген қылмыстық істі тоқтата тұру ҚІЖК-нің 50 б. 4т.
Тергеу практикасында тергеушілер істі бөліп алып, осы көрсетілген шарттарды
Тергеуші істі тоқтата отырып, процессуалдық құжаттардың көшірмесін алумен ғана
Б. ісін тергеу органдары айыпталушының ауырып психиатриялық ауруханаға жатқызылуымен
Алдын ала тергеу органдары істі жеке өндіріске бөле отырып,
Егер бөлінген іс ҚІЖК-нің 50 б. 4 т. Бойынша
Жоғарыда аталғандай, ҚІЖК анықтау органына, тергеуші мен сотқа тек
Мәселе қылмыстық іс негізінен ұзақ уақытқа тоқтатыла тұруында. Ескеру
Мысалы, профессор М.С.Строгович осындай көзқарасты ұстанады: “Егер айып бірнеше
Кейбір одақтас республикалардың заңдарында бұл мәселе тура осылай шешілген:
Тергеу практикасы зерттеулері көрсеткендей, ҚР ҚІЖК-де тергеушіге тоқтата тұру
Бөлініп алынғаан іс бойынша өндірісті процессуалдық бөліп алу мен
Айпталушының ауыр дене және психикалық ауруы істі тоқтата тұруға
Егер істі тоқтата тұруға айыпталушының тұрғылықты жері белгісіз болуы
Істі тоқтата тұру негізі қатысты емес айыпталушының қылмыстық ісі
Істі жеке өндіріске бөліп алып, тергеуші қалған уақытта айыпталушының
Ескіру мерзімінің өтуіне байланысты тоқтатылып қойған істің тоқтатылып қойған
Қылмыстық құқық теориясында қылмыстық жауаптылыққа тартудың ескіруі деп қылмыстық
Заң кінәлінің істеген қылмысының ауырылығына байланысты ескіру мерзімін
Қылмыстық істің ескіру мерзімінің өту мотивіне байланысты тоқтату үшін
қылмыстық істелген күннен бастап қылмыстық жауаптылыққа тартудың заңмен белгіленген
осы мерзім ішінде тұлға заң бойынша екі жылдан артық
Осы мерзім ішінде тұлға соттан және тергеуден жалтармауы керек.
Ескіру мерзімін есептеу қылмыстық істелегн уақыттан бастап жүргізіледі, ал
Созылмалы қылмыс түрлі жағдайларға байланысты аяқталған деп саналады: қылмыскердің
Мысалы, күззетен немесе бас бостандығынан айыру орындарынан қашып жүрген
Қарастырылып отырған қылмыстар созылмалы деп қарастырылады, ал күзеттен қашқан
Кейбір авторлар, бұл жағдайда тұлғаны қылмыстық жауаптылыққа тарту мәңгілік
Сонымен қатар, созылмалы қылмыстарға қатысты белгілі бір уақыт
Сонымен, ескіру мерзіміне қатысты тоқтатыла тұрған қылмыстық істі тоқтатудың
Екінші талап, ескіру мерзімінің ішінде екі жылдан астам мерзімге
Тоқтатыла тұрғын істің жаңадан істеген қылмысы үшін жазасын өтеп
Айталық ҚР ҚК-ң 144 б. 1 тарм. Бойынша көрсетілген
Әдебиетте мынадай пікір көрсетілген, егер ескіру мерзімі тоқтатылса, «кінәлі
Мысалы, егер азамат ескіру мерзімі 10 жыл деп белгіленген
Бұл арада ҚІЖК-ң 50 б. 5 тармағы бойынша қылмыстық
Сонымен, ҚР ҚК-ң 48 бабы ҚР ҚІЖК-ң 50 бабының
Сонда да, тоқтатылып қойған қылмыстық іс ескіру мерзімінің өтуіне
Егер тергеу процесі барысында айыптаушы тергеу мен соттан тығылғандығы
ҚР ҚІЖК-ң 69 бабының 3 тармағына сәйкес, айыптаушының тергеуден
(Қылмыстық процесс( оқулығында мынадай пікір айтылған: (ескіру тоқтатылады, егер,
Қылмыстық кодекстің 48 б 3 т сәйкес, айыпталушының соттан
Бұл қателеу көрінеді. ҚР ҚІЖК-ң 69 б 4
Яғни, кез-келген жеңілрек жазалайтын қылмыс жасағаннан кейін бірінші қылмыс
Сонымен, ҚР ҚІЖК-ң 50 б 2 т бойынша
Кейбір авторлар соттан және тергеуден жалтарып жүрген тұлғаны іздестіру
Бұл пікір мына жағдаймен түсіндіріледі: іздестіріліп жүрген тұлға қылмыс
Бірақ мұнымен келісуге болмайды. Егер біз іздестіру заңмен белгіленген
ҚР ҚІЖК-ң 267 б көрсетілген айыпталушыны іздестіруді жалғастырудың жалғыз
Осылайша, егер қылмыстық істе тұлғаның соттан және тергеуден жалтарғандығы
Айыпталушыға өлім жазасы түрінде жаза белгіленген тоқтатылып қойған қылмыстық
Сонымен, ескіру мерзімі туралы заңда тоқтатылып қойған қылмыстық істі
Қорытынды
Сонымен, бітіру жұмысын аяқтай келе, келесідей қорытындылар жасадым.
Қазақстан Республикасының қолданыстағы қылмыстық процессуалдық заңының ерекшелерін ескере отырып
Қылмыстық іс бойынша іс жүргізуді тоқтата тұру – бұл
Біздің көзқарасымыз бойынша мұндай анықтама іс бойынша іс жүргізуді
а) іс бойынша іс жүргізуді заңды және негізді тоқтата
б) іс бойынша іс жүргізуді тоқтата тұрудың процессуалдық тәртібін
В) іс бойынша іс жүргізуді тоқтата тұру туралы қаулы
2. Қылмыстық іс бойынша іс жүргізуді тоқтата тұру туралы
Заңда көрсетілген ерекше негіздер бойынша іс жүргізуді тоқтата тұруға
3. Бір немесе өзге де жағдайларды қылмыстық процессуалдық заңмен
1) жағдай іс бойынша процессуалдық әрекеттің бүкіл барысына кедергі
2) егер жағдай іс бойынша іс жүргізуге процеске қатысушылардың
3) іс бойынша іс жүргізуді аяқгауға кедергі жасайтын жағдайлардың
Заңда көрсетілген негіздердің барлығы алдын ала тергеу, және істі
1) алдын ала тергеу сатысында іс бойынша іс жүргізуді
2) бірінші инстанциядағы сотта іс бойынша іс жүргізуді тоқтата
Көп жағдайларда істі тоқтата тұру айыпталушының іс бойынша іс
1) айыпталушының іске қатыса алмауымен байланысты іс бойынша іс
2) Іс бойынша іс жүргізуді тоқтата тұрудың өзгеде негіздері
4. ҚР-ң ҚІЖК 50 бап бірінші бөлігінің екінші тармағында
Пайдаланылған арнайы әдебиеттер
1. Чельцов-Бебутов М.А. Советский уголовный процесс. М., ГосюриздатД962. 503с.
2. Жогин Н.В., Фаткулин Ф.Н. Предварительное следствие в советском
3. Уголовный процесс Российской Федерации. Краткий учебник. - М.,
4. О вопросах приостановления производства по уголовному делу в
5. Ожегов С.И. Словарь русского языка.Под.ред.член-корр.АН СССР Н.Ю.Шведовой.- М.,
6. Шатило К.Д. Приостановление дознания и предварительного следствия. М.,
7. Доценко Б. Регламентация приостановления производства по делу //
8. Клюкова М.С. Приостановление дела в советском уголовном процессе/Автореферат
9. Волкодаев Н.Ф., Познанский В.А. Некоторые уголовно-процессуальные вопросы вытекающие
10. Грошева Ю.М. Проблемы формирования судейского убеждения в уголовном
11. Резник Г.М. Оправдание за недоказанностью // Советская юстиция,
12. Мурашов С.В. О повышении роли следственного аппарат МВД
13. Колосов Ю.М., Кузнецов В.И. Международное право. Учебник. -
14. Дипломатический словарь.І-том. М.; “Наукаң 1984. 422 с. С.182-183.,
15. Советский уголовный процесс. Учебник. Под ред. В.П.Божьева, 236.
16. Рогов И.И. Конститудионные основы формирования уголовно-правовой политики Республики
17. Сапаргалиев Г.С. Проблемы соотношения Конституции и законов Республики
18. Юридический энциклопедический словарь. М., "Советская энциклопедия, 1984, 415.
19. Строгович М.С. Курс Советского уголовного процесса. Т.2.М., Издательство
20. Новиков А.И. Приостановление уголовных дел в стадий предварительного
21. Патов Н.А. Процессуальные и организационные основы производства по
22. Сабырбаев М.К. Теоретические и практичесике проблемы процессуалных гарантий
23. Кенжаев Х.Ж. Актуальные проблемы приостановления предварительного следствия. Дисс...к.ю.н.-М.,1995.1б5с.
24. Даровских Ю.В. Процессуальные и организационные основы производства по
25. Быков В.М. Деятельность следователя по приостанов-ленным делам. Диссертация...к.ю.н.,Свердловск,
Нормативтік құқықтық актілер
1. Қазақстан Республикасының Конституциясы. Алматы, "Жеті жарғы" 1999 ж.
2. Қазақстан Республикасының Қылмыстық іс жүргізу Кодексі Алматы, "Баспа",
3.Қазақстан Республикасының Қылмыстық Кодексі, Алматы, 2001ж.
4. "Сот жүйесі және сот мәртебесі туралы" Қазақстан Республикасының
5. "Қазақстан Республикасының Праламенті және оның депутаттарының мәртебесі туралы"1995
6. 1995 ж. 29 желтоқсандағы "Қазақстан Республикасындағы Конституциялық Сот
7. 1995 ж. 21 желтоқсанда "Қазақстан Республикасындағы Конституциялық Прокуратура
8. Қазақстан Республикасының Жоғарғы Соты Пленумының каулысы. 1992-1999 ж.
9. 5 мамыр 2000 жылғы 48-11 ҚРЗ., "Қылмыстылықпен күресу
В.Д.Ломовский. Вопросы приостановления производства по уголовному делу в
Даровских Ю.В. Процессуальные и организационные основы производства по уголовному
Қазақстан Республикасыныњ Жоғарғы Соты Пленумыныњ Қаулысы. 1992-1999 ж. Анықтамалық
Строгович М.С. Курс Советского уголовного процесса. Т.2.М., Издательство "Наука"
Чельцов-Бебутов М.А. Госюриздат,19б2. 503с. С.329.Советский уголовный процесс.М.,
Жогин Н.В., Фаткулин Ф.Н. Предварительное следствие в советском уголовном
Уголовный процесс Российской Федерации. Краткий учебник. - М„ Изд-ва
О вопросах приостановления производства по уголовному Делу в советском
Новиков А.И. Приостановление уголовных дел в стадий предварительного расследования.
Патов НА. Процессуалъные и организационные основы производства по уголовным
Сабырбаев М.К. Теоретические и практичесике проблемы процессуалных гарантий приостановления
Кенжаев Х.Ж. Актуальные проблемы приостановления предварительного следствия. Дисс...к.ю.н.-М.,1995.165с. С22-23.
Элькинд П.С. Талкование и применение норм уголовно-процессуального права. М.,
Строгович М.С. Курс советского уголовного процесса. Т.2. М.,Изд."Наука".1969, 516с.С142.
Шатило К.Д. Приостановление дознания и предварительного следствия. М., 1963.24с.С.12.
5 мамыр 2000 жылғы 48-11 ҚРЗ., "Қылмыстылықпен күресу сұрақтары
Настольная книга судьи.-М., "Юрид.литер.",1972.744с.С.278.
Клюкова, Малков 54-58.
Доценко Б. Регламентация приостановления производства по делу// Соц/законностъ, 1983.
Клюкова М.С. Приостановление дела в советском уголовном процессе/ Автореферат
Волкодаев Н.Ф., Познанский В.А. Некоторые уголовно- Процессуальные вопросы вытекающие
Быков В.М., Ломовксий В.Д. Приостановление произ-водства по уголовному делу.
Сабырбаев М.К. Теоретические и практичесике проблемы процессуальных гарантий приостановления
Грошева Ю.М. Проблемы формирования судейского Убеждения в уголовном судопроизводстве.
Қазақстан Республикасының ҚІЖК-сі 50 бап, 1-бөлім, 1-тармақ.
Клюкова, Малкова 54-58.
Қазақстан Республикасының ҚІЖК. 8 бап.
Резник Г.М. Оправдание за недоказанностью // Советская юстиция, 1969.
Быков В.М. Деятельность следователяпо приостановленным делам. Диссертация...к,ю.н.,Свердловкс, 1972.С.112-П4.
Мурашов С.В. О повышении роли следственного аппарат "МВД СССР
ҚР ҚІЖК 50 бап, 1 бөлім. 2 тармақ.
1.ҚР ҚСКК 50 бап, 1 бөлім. 3 тармақ.
Агаев Ф.А., Галузо В.И. Ресей қылмыстық процессіндегі иммунитетгер —
Международное право. Учебник. Ю.М.Колосов, В.И.Кузнецов- М. Международное отношение. 1995-
Дипломатический словарь.І-том. М.: “Наука” 1984. 422 с. С.182-183.
Тункин Г.И.Международное право. М,, 1982 5б5с. С.36.
ҚР КІЖК 50 бап, 1 бөлім, 4 тармақ.
Советский уголовный процесс. Учебник. Под ред. В.П.Божьева, 236.
(Настольная книга следователя. М., Госюриздат. 1949, 880 с. С.596).
ҚР КІЖК 50 бап, бірінші бөлімі, 5-ші тармағы.
Рогов И.И. Конституционные основы формирования уголовно-правовой политики Республики Казахстан.
Сапаргалиев Г.С. Проблемы соотношения Конституции и законов Республики Казахстан.
Юридический энциклопедический словарь. М., "Советская энциклопедия, 1984, 415. 194
53
53
Қылмыстық процесте өндірісті тоқтата тұрудың негіздері
Қылмыстық іс
Қылмыстық іс бойынша өндірісті тоқтата тұрудың теориялық, тәжірибелік мәселелерін қарастыру, қылмыстық іс боыйнша өндірісті тоқтата тұру және тоқтатылған өндірісті қайта жаңғыртуды реттейтін қолданыстағы заңнаманы талдау
Істі тоқтата тұру
Істі сотта қарау
Қылмыстық процессуалдық мерзім түсінігі және басқа мерзімдерден айырмашылығы
ҚР адвокатура қызметінің құқықтық негізі
Азаматтық істерді сотта қараудың бөліктері
Азаматтық сот ісін жүргізудің функционалдық әдістері
ҚР қылмыстық іс жүргізу заң бойынша қылмыстық қудалау