Халықты жұмыспен қамту
ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ
Т. РЫСҚҰЛОВ АТЫНДАҒЫ ҚАЗАҚ ЭКОНОМИКАЛЫҚ УНИВЕРСИТЕТІ
«Экономиканы мемлекеттік реттеу» кафедрасы
«Экономиканы мемлекеттік реттеу» пәнінен
Курстық жұмыс
Тақырыбы: «Халықты жұмыспен және оны мемлекет деңгейінде шешу
Орындаған:
«Басқару» факултетінің
III курс студенті
Байымбетова А.Т
Ғылыми жетекші:
Э.ғ.д.п. Ихданов Ж.О.
Алматы, 2006
Жоспар:
І. Кіріспе
ІІ.Еңбек нарығы және халықты жұмыспен қамту
2.1. Қазақстан Республикасындағы жұмыспен қамту саясаты және оны
2.2. Халықты жұмыспен қамтудың негізгі бағыттары және
2.3. Еңбек нарығының қазіргі жай-күйін талдау
ІІІ.Қорытынды -------------------------------------------------------29-30
Пайдаланылған әдебиеттер ---------------------------------------31-32
Кіріспе
Қазақстан Республикасының нарықтық экономикаға көшу кезінде, бұрынғы экономикаға
Мемлекеттік реттеу - әлеуметтік еңбек қатынастарындағаы ең қиын
ІІ.Еңбек нарығы және жұмыспен қамту
Қазақстан Республикасы нарықтық қарым –қатынасқа көшіп жатқан
Дамыған елдерде де жұмыспен қамту саясатына белсенді және
Қазақстанда 1991-1999 жылдары халықты әлеуметтік қорғаудың енжар нысандарына
ҚР «Халықтың жұмыспен қамтылу туралы» бірінші заңына сәйкес
1999 жылғы 1 қаңтардан бастап Қазақстан Республикасының
ҚР 1999 жылғы 5 сәуірдегі «Халықты жұмыспен қамту
Материалдық көмек – кедей адамдар (соның ішінде жұмыстан
Алайда қаржылай қаражаттардың жеткіліксіздігіне байланысты бұл бағдарлама 2000
Екінші деңгей: белгілі бір уақыт аралығында әлеуметтік сақтандыру
Осы құжаттың мазмұндық жағынан тоқталмастан, мынаны айтып өтеміз,
2.1. Жұмыспен қамту саясаты және оны жүзеге асырудың
Бүгінгі таңда біз экономикалық өсу кезеңін бастан кешіріп
Жұмыспен қамту саласындағы саясат мемлекеттің макроэкономикалық саясатының жалпы
бағдарлама шеңберінде іске асырылуда. Оның күші 2007 жылы
Белсенді жұмыс іздеудің нақты қадамдарына: халықты жұмыспен қамту
Қалалар мен аудандардағы халықты жұмыспен қамту жөніндегі
азаматтарды жұмысқа орналастырудың мүмкіндіктері туралы және осы немесе
жалпы білім беру мекемелерінің түлектері мен әлеуметтік
жұмыс іздеуде қиындық көріп жүрген азаматтарға консультация береді;
қоғамдық жұмыстарды ұйымдастырады;
жұмыссыз азаматтарды оқытады және қайта оқытады;
шағын несие беру арқылы жұмыссыздарға өзінің жеке ісін
кәсіби даярлауға, іскерлік машықтарын үйретуге мемлекеттік тапсырысты кәсіби
бастауыш және орта кәсіптік оқу орындарының түлектерін жұмысқа
Жұмыспен қамту мәселелері жөніндегі уәкілетті органдардың жұмыссыз азаматтарды
1.Жұмыс іздеу процесінде жұмыссыздарға көрсетілетін қызметтер тізбесін кеңейту;
2.Жұмыссыздарды жұмыс іздеу дағдыларына үйрету;
3.Жұмыс берушімен байланысты нығайту, өтінімдер бойынша кадрларды іріктеу,
4.Жұмыс берушінің жұмыс күшіне өтінім беру тетігін пысықтау;
5.Еңбек нарығының жағдайы және қолда бар бос орындар
6.Еңбек нарығындағы жағдай туралы жедел және толық мәліметтер
Жұмыспен қамту органдарына жұмыс сұрап келгендердің арасында біліктілігі
Олар көп жағдайда белсенді шараларды атқару үшін қажетті
Кедейлікпен және жұмыссыздықпен күрестің аймақтық саясаты мына міндеттерді
жұмыс орындарын құру, халықтың жұмысын жақсарту,жұмыссыздықты қысқарту;
қордаланған проблемаларды шешуді қамтамасыз ететін арнайы шараларды іске
астықты кесімді, «әділ» бағамен сатып алу
тоқтап тұрған өндірістерді қайта құрылымдау және сегметтеу, дәрменсіз
отандық тауар өндірушілерді, атап айтқанда, шағын және
Қазақстан Республикасының халқын жұмыспен қамтудың 2005-2007 жылдарға арналған
Бағдарлама республикада соңғы жылдары қалыптасқан әлеуметтік – экономикалық
Қазақстанның әлеуметтік – экономикалық даму стратегиясының әлемдік шаруашылық
Бағдарлама 2005-2007 жылдардағы кезеңде шешілетін міндеттердің тізбесін айқындайды
Бағдарлама экономика саласындағы жаңа жұмыс орындарының құрылуы арқылы
Бағдарламаны әзірлеу үшін «Халықты жұмыспен қамту
2005-2007 жылдары белгіленген квота шегінде тарихи отанына
2005-2007 жылдардағы кезеңде ЖІӨ өсімі жылына бес пайыз
Жұмыспен қамтудың салалық құрылымын өзгерту жағдайында импорт алмастыруға
Экономикалық құрылымдық қайта құру жұмыс күшіне сұраныс сипатындағы
Бағдарламаның мақсаты - өнімді жұмыспен қамтуды қамтамасыз ету,жұмыссыздық
Бағдарламаның міндеттері:
- халықты жұмыспен қамту деңгейін өсіруге ынталандыратын шараларды
- нысаналы топтарды жұмыспен қамтуды жәрдемдесу;
- халықты жұмыспен қамту саясатын ақпараттық қолдау;
- жұмыспен қамту саласындағы нормативтік құқықтық базаны жетілдеру;
Экономика салаларында жаңа жұмыс орындарын құру:
инвестициялық жобаларды, 2005-2007 жылдары мемлекеттік және салалық бағдарламаларды
нысаналы топтар үшін әлеуметтік жұмыс орындарын ұйымдастыру;
қоғамдық жұмыстарда жұмыспен уақытша қамтуды дамыту жолымен қамтамасыз
Бұдан басқа, Қазақстан Республикасы заңнамаларының, бос жұмыс орындарын
Қазақстан Республикасында мемлекеттік және салалық (секторалдық) бағдарламалар бойынша
(жұмыс орындары)
Экономика саларының
2005 2006 2007
1 2 3 4 5 6
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11. Өнеркәсіп
Құрылыс
Көлік
Ауыл шаруашылығы
Шағын және орта бизнес
Денсаулық сақтау
Білім беру
Мәдениет
Туризм
Спорт
Басқа салалар
Республика бойынша 3786
10404
11204
16012
100000
52
897
217
540000
1529
20930
705031 6585
18948
11451
1718
100000
1010
1296
133
-
1829
15873
158843
5219
18948
11976
488
-
-
253
133
-
1242
8
38267 15590
48300
34631
18218
200000
1062
2446
483
540000
4600
36811
]902141
Қоғамдық жұмыстарды ұйымдастыру мен жетілдіру 2005-2007 жылдары бұл
Білім беру ұйымдарының түлектерінің жұмыспен қамтуға жәрдемдесуге;
жоғары оқу орнының шәкірті мен жұмыс берушінің арасында
кәсіптік білім беру орындарын бітіргеннен кейін одан әрі
мемлекеттік ұйымдарда немесе жарғылық капиталында мемлекеттің үлесі елу
Білім беру ұйымдарының түлектерін жұмысқа орналастыру мониторингі орталықтағы
Бағдарламаның іске асыру есебінен 2005-2007 жылдары;
902,1 мың жұмыс орнын, оның ішінде: 2005 жылы
403,1 мың адамды, оның ішінде 2005 жылы –
333,5 мың адам,оның ішінде 2005 жылы – 109,0
70,8 мың жұмыссызды,оның ішінде 2005 жылы – 23,7
Нысаналы топтар үшін 24,1 мың, оның ішінде 2005
Ұзақ уақыт жұмыссыз жүргендер үшін клубтық жұмыс ұйымдастыруды
Білім беру ұйымдарының түлектерін жастар практикасы арқылы жұмысқа
2007 жылдың аяғына қарай жұмыссыздық деңгейін 7,2 пайызға
3.Еңбек нарығының қазіргі жай-күйін талдау
Жасы бойынша жұмыссыз халық
Мың адам Жұмыссыздар, барлығы соның ішінде, жастағылар
15-24 25-39 40-64
2001 780,3 240,3 295,1 244,9
2002 690,7 193,1 259,1 238,6
2003 672,1 188,5 271,2 212,4
2004 657,4 191,1 261,6 204,7
I тоқсан 685,3 202,9 266,9 216,0
II тоқсан 653,7 195,9 256,6 201,3
III тоқсан 634,2 184,6 252,1 197,5
ІY тоқсан 655,8 181,2 270,6 204,1
Экономикалық өсу және жұмыспен қамтылу
1990 жылғы ЖІӨ деңгейімен салыстырғанда 1995 жылы 39%-ға
Экономикалық белсенді және белсенсіз халық 15 жастан
Көрсеткіштер
Жылдар 2004-2001 жылға
2001 2002
Экономикалық белсенді халық, мың.адам 7479,1 7399,7 7657,3 7840,6
Жұмыспен қамтылған халық, мың.адам 6698,8 6708,9 6985,2 7181,8
Жалданбалы жұмысшылар, мың.адам 3863,3 4030,2 4229,6 4469,9 115,6
Өзін-өзі жұмыспен қамтығандар, мың.адам 2835,5 2878,7 2755,6 2711,9
Жұмыссыз халық, мың.адам 780,3 690,7 672,1 658,8 84,3
Жұмыссыздық деңгейі, пайызбен 10,4 9,3 8,8 8,4 2
Экономикалық белсенсіз халық, мың.адам 3175,8 3155,3 3278,6 3383,4
Халықты жұмыспен қамту бойынша экономикалық қызметтердің бөлінуі
Көрсеткіштер Жылдар 2004-2001 жылға пайызбен
2001
2002
2003
2004
Экономикадағы жұмыспен қамтылғандар,барлығы
6698,8
6708,9
6985,2
7181,8
107,1
Шаруашылық
830,4
824,0
855,2
869,6
104,7
Құрылыс
264,0
268,4
329,5
380,7
144,2
Көлік және байланыс
506,3
503,7
503,9
519,7
102,6
Мемлекеттік басқару
280,5
280,4
318,2
334,7
119,3
Білім беру
576,3
589,0
631,0
666,2
115,5
Денсаулық сақтау және әлеуметтік қызмет көрсету
287,1
292,6
299,7
318,7
111,0
Соңғы жылдары еңбек нарығындағы жағдай жұмыссыздық деңгейінің төмендеуімен
Қазақстан Республикасы Статистика агенттігінің алдын ала деректері бойынша
Жұмыспен қамтылғандар арасында 62,2 пайыз (4,5 млн. адам)
Жұмыссыз халықтың саны 657,4 мың адамды құрады,бұл 2001
Жұмыссыздық деңгейі 8,4 пайыз болды және 2001 жылмен
Тіркелген жұмыссыздар үлесінің азаю үрдісі байқалады. Олардың саны
Жұмысыздар құрылымындағы әрбір екінші адам - әйел, әрбір
Жұмыспен қамту проблемасы шағын қалалар мен тоқыраған ауылдық
Республикада еңбек нарығы жай-күйінің мониторингі үшін облыстар,қалалар мен
Білім беру қызметтерінің нарығы сұраныстың өзгеруіне шұғыл әсер
Қорытынды
Қорытындылай келе, Қазақстан Республикасындағы жұмыспен қамту мәселесіне
- республикадағы жұмыссыздық мәселесін,тұрғын халықтың ең төменгі күнкөріс
- жұмыссыздық шараларының нәтижесінде ғана тұрғын халықтың тұрмысын
Жұмыспен қамту саласындағы алдағы жылдардағы еңбек ресурстарын
Осы көрсетілген мақсатты іске асыру үшін келесі мәселелерді
Барлық секторларда экономикалық өсуді қамтамасыз ету;
Жұмыспен қамтудың белсенді нысандарын дамыту, ішкі еңбек рыногын
Жұмыс орындарын құру мониторингі, республикада шетелдік жұмыс
Еңбек қатынастарын жария ету, жаңа жұмыс орындарын ашу
Жоғарыда мазмұндалған мәселелердің негізінде қазақстандық еңбек рыногының үлгісі,
Қазақстан Республикасындағы жұмыссыздық мәселелерін қарастыра келе, төмендегідегідей тұжырымдар
- республикадағы жұмыссыздық мәселесін,тұрғын халықтың ең төменгі күнкөріс
- жұмыссыздық шараларының нәтижесінде ғана тұрғын халықтың тұрмысын
Пайдаланылған әдебиеттер
1.Халықты жұмыспен қамтылуы
Қазақстан және оның аймақтары – 1999-№3 40-45
2.Жұмыспен қамту саясаты және экономикалық өсу. Үсенова
3.Жұмыспен қамту және жұмыссыздықпен күрестің кейбір аспектілері.Жолдыбаева С.//
4.Халықты жұмыспен қамту.Байболова Е.А. //Саясат 2005 №4;
5.Особенности механизма занятости в малых городах.Абаева Г.И.
6.Халықты жұмыспен қамту 2005-2007 жылғы Мемлекеттік бағдарлама// 2005№4
7.Керексіз адамдар мәселесі. Шаханов М. //Қазақ әдебиеті -2005
8.Жұмыссыздықты осылай жоюдамыз. Сүейбеков М.//Егемен Қазақстан 2004-24 Сәуір;
9.Жұмыссыздық кедейшіліктің басты себептерінің бірі. Нұрмұхамедова Ш.С.//ҚазҰУ Хабаршысы
10.Әкімдер жұмыссыздар санын азайтып көрсетуге әуес: сондықтан жұмыс
11.Жұмыс бастылық. Жұмыссыздық. Еңбек рыногі. Еңбек биржасы.
12. Жұмыссыздық. Адам тағдыры.Аймахан Қ // Алматы Ақшамы
13. Еңбек нарқы – елді еңбекпен қамту //Қаржы
14. Еңбек рыногі және жұмыспен қамту //
15. Ихданов Ж. ,Нұрышев Ғ.Ж.,
Еңбек экономикасы: оқу құралы- Атырау,1999-133 б
1
Халықты жұмыспен қамту
Халықты жұмыспен қамту және орналастыру
ҚР – да жұмыспен қамтамасыз етуді құқықтық реттеу
Халықты жұмыспен қамтамасыз ету
Халықты жұмыспен қамту, жұмыссыз жəне лайықты жұмыстың түсінігі
Халықты жұмыспен қамту туралы Қазақстан Республикасының 2001 жылғы
Халықты жұмыспен қамту негізі
ХАЛЫҚТЫ ЖҰМЫСПЕН ҚАМТУ МӘСЕЛЕСІН ЖЕТІЛДІРУ ЖОЛДАРЫ
Жұмыспен қамтудың арнайы түрлері
Халықты жұмыспен қамтудың мәні мен құрылымы