Ұлттық қор
Қазақстан Республикасының Білім және Ғылым министрлігі
Халықаралық Бизнес Академиясы
Тақырыбы:
Ұлттық қор
Орындаған: Бекасилова Г
Қабылдаған: Исахова Ф
Алматы 2008ж
Жоспар:
І Кіріспе……………………………………………………..1-2
1.1 Қ.Р Ұлттық қоры туралы……………………………………3-5
1.2 Қ.Р Ұлттық қорының мақсаты мен міндеттері…………..5-6
ІІ Негізгі бөлім
2.1 Ұлттық қордың қаражатын қалыптастырудың
және пайдаланудың қағидаттары………………………………7-10
2.2 Ұлттық қордың активтерiн басқару…………………… 11-12
ІІІ Қорытынды……………………………………………..13
Қолданылған әдебиеттер………………………………….14
Қосымша материал…………………………………… 15-18
Кіріспе
Бүгінгі таңда қазақстан экономикасының жағдайы елеулi дәрежеде табиғи
Осы мәселелердi шешу үшiн "Қазақстан Республикасының Ұлттық қоры
Бюджет түсiмдерiнiң елеулi бөлiгі табиғи ресурстардың экспортынан түскен
Қазақстанда 2000 жылдан бастап әлемдiк қаржы нарығындағы қолайлы
Қазiргі уақытта әлемде тұрақтандыру немесе жинақ қорлары бар
Мұндай қорларды құрудың жағымды жақтары:
баға конъюнктурасына тәуелдi табиғи ресурстар секторынан республикалық бюджетке
қолайсыз конъюнктура бағасы кезеңдерiнде мемлекеттің қаржылық мiндеттемелерiн қолдау
болашақ ұрпақтың мұқтажын қамтамасыз ету үшiн қайта толмайтын
валютаның басы артық түсуi нәтижесiнде монетарлық өлшемдерге жасалатын
1.1 ҚР Ұлттық қоры
Қор 2001 жылы құрылды. Бұл оқиға тек Қазақстанға
2006 жылғы 01 тамызға Қазақстан Республикасы Ұлттық қорының
Құрылған уақыттан бері Қорға 1362,6 млрд. теңге түсті.
Қорды басқаруға байланысты шығыстарды жабуға және республикалық және
2006 жылғы 1 шілдеден бастап «Қазақстан Республикасы Ұлттық
Қазіргі уақытта күнсайынғы негізде Қорға мұнай секторы кәсіпорындарынан
Бүгінгі таңда Ұлттық қор жинақтарын қалыптастырудың және оның
шикізат секторы ұйымдарынан түсетiн салықтық түсiмдер бойынша республикалық
ұлттық қор жинақтауын қалыптастырудың тұрақты әдiснамасының болмауы.
Қазақстан Республикасының Yкiметi Ұлттық қорды қалыптастыратын шикiзат секторы
Ұлттық қордың жұмыс iстеуiнiң жоғарыда көрсетiлген проблемаларын шешу
Сонымен, өткен 2006 жылы Ұлттық қор 699 миллиард
2006 жылы Ұлттық қордан республикалық бюджетке 76,6 миллиард
Елімізде мұнай саласында жұмыс істейтін 55 кәсіпорын болса,
Әрине, ақша жүрген жерде лаң жүреді. Қызығушылық та,
1.2 Ұлттық қордың мақсаттары мен міндеттері
Қордың басты екі мақсаты бар. Біріншіден, Қорды құру
Ұлттық қордың негізгі мiндеттерi экономикадан басы артық мұнай
Жинақтау мен пайдалану транспарентті болуы тиiс, мұның өзi
Ұлттық қордың кіріс көздерінің есебінен жүзеге асырылады:
бір жолғы (республикалық меншiктегi және тау-кен өндiру мен
түсiмдер көлемi бойынша тұрақты емес (мұнай секторының түсiмдерi)
Қаражаттарды пайдаланудың мынадай бағыттары айқындалуда:
-республикалық бюджетке тұрақтанған трансферт;
-сыртқы қарыздарды өтеу;
-экологиялық бағдарламаларды қаржыландыру; инвестициялық кірістердің бір бөлігін
Ұлттық қордың қызметін жетілдіру мақсатында Ұлттық қорды қалыптастыру
Бұл – өте үлкен проблема: мемлекет үшін не
2.1 Ұлттық қордың қаражатын қалыптастырудың
және пайдаланудың қағидаттары
Ұлттық қордың қаражатын жинақтау
Әлемдiк тәжiрибенi талдау жинақтаулар үшiн қандай да бiр
Ұлттық қорда жоғары баға конъюнктурамен туындаған қосымша түсiмдер
Ұлттық қордың қалыптасуы сол сияқты бiржолғы сипаттағы (республикалық
Осылайша, Ұлттық қорды қалыптастырудың негізгi көздерi мыналар болып
мұнай секторынан түсетiн тiкелей салықтар (жергілiктi бюджеттерге есептелетiн
республикалық меншiктегі және кен өндiру мен ұқсату салаларындағы
ауыл шаруашылығы мақсатындағы жер учаскелерiн сатудан түсетiн түсiмдер;
Қазақстан Республикасының заңнамасымен тыйым салынбаған өзге де түсiмдер
Ұлттық қордың жинақтарын қалыптастыру моделi республикалық бюджет пен
Ұлттық қор үшiн жинақтарды қалыптастырудың оңтайлы үлгiсiн
Ұлттық қорға қойылған мiндеттердi тиiмдi iске асыру мақсатында,
Осы әдiске сәйкес 4-бөлiмнiң 1-бөлiмшесiнде көрсетiлген түсiмдер толығымен
Бұл ретте кепiлдiк берiлген трансферт болашақ ұрпақ та
Ұлттық қордан кепiлдiк берiлген трансферт (Go) мазмұндамасы осы
Ұлттық қордан кепiлдiк берiлген трансферттiң республикалық бюджетке мөлшерi
Ұлттық қордың "сарқылуына" жол бермеу мақсатында кепiлдiк берiлген
Егер Ұлттық қордан алулар мөлшерi кепiлдiк берiлген трансферт
Активтердi "сарқылуына" жол бермеу мақсатында (бiр жағынан Ұлттық
Сонымен қатар, бюджет тапшылығы кепiлдiк берiлген трансферт мөлшерi
Жоғарыда айтылғаннан басқа, үкiметтiк қарыз алу қор нарығында
Кепiлдiк берiлген трансферт шегiнде мұнай түсiмдерiн пайдалану салмақты
Кепiлдiк берiлген трансферттiң мөлшерi формуламен шектелгендiктен және бюджет
Трансферт формуласы айқын және оңай есептелiнедi. Алайда, А
Ұлттық қордың активтерiн пайдалану
Мұндай қорлар қаражатын пайдаланудың әртүрлi бағыттары бар -
Сол сияқты балама ретiнде мұнай ақшасын халық арасында
Бiрiншiден, елге мұнай долларының артық ағылуы ақша массасының
Екiншiден, мұнайдың бағасы күрт төмендеген жағдайда мемлекет ақша
Осыған байланысты, Ұлттық қордың қаражаты кепiлдiк берiлген трансфертті
2.1. Ұлттық қордың активтерiн басқару
Ұлттық қордың активтерiн сенiмдi басқаруды Қазақстан Республикасы Ұлттық
Ұлттық қорды басқару кезiнде инвестициялық операциялардың негізгі мақсаттары
Ұлттық қор активтерiнiң сақталуы;
Ұлттық қор активтерi өтiмдiлiгiнiң жеткiлiктi деңгейiн ұстау;
тәуекелдiң бiркелкi деңгейiнде ұзақ мерзiмдi перспективада Ұлттық қордың
Ұзақ мерзiмдi перспективада Ұлттық қор активтерiнiң кiрiстілiгiн қамтамасыз
Жоғарыда санамаланған мақсаттарды орындау үшiн Ұлттық қордың активтерi
Тұрақтандыру қоржыны тиiстi жылға бекiтiлетiн кепiлдiк берiлген трансферт
Ұлттық қор үшiн "индекстiк басқару" қағидаты пайдаланылады. Сондай-ақ
Ұлттық қордың активтерi шетелдiк валютада номинацияланған шетелдiк қаржы
Тұрақтандыру қоржыны үшiн эталондық қоржын алты айға дейiнгі
Ұзақ мерзiмдi перспективада әртараптандыру және ең жоғары кiрiстiлiк
Жинақтаушы қоржынның тiркелген кiрiсi бар бағалы қағаздардың қосалқы
Жинақтаушы қоржынның тiркелген кiрiсiмен бағалы қағаздар қосалқы қоржыны
Облигациялардың (тiркелген кiрiсi бар бағалы қағаздардың) эталонды қоржыны
Акциялардың қосалқы қоржыны үшiн Моrgan Stanley Capital International
Жинақтау қоржыны акциялары қосалқы қоржыны активтерi эталондық қоржынға
Қорытынды:
Қорыта келсек, Елдің әлеуметті-экономикалық дамуының тұрақтылығын қамтамасыз ету
Қазақстан Республикасының Ұлттық қорын бақылап отырған сыртқы бақылаушылардың
Ұлттық қордың активтерін басқарудың басты мақсаты – Ұлттық
Осы мақсатта Қазақстан Республикасының қолданыстағы нормативтiк құқықтық актiлерiне
Тұтастай алғанда, осы Тұжырымдамада көзделген шараларды iске асыру
Қолданылған әдебиеттер:
www.aikyn.kz
www.kazinvest.kz
www.google.kz
www.nif.kz
www.esep.kz
www. gazeta.kz
Қосымша:
ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ ҰЛТТЫҚ ҚОРЫНЫҢ ТҮСІМДЕРІ ЖӘНЕ ОНЫ ПАЙДАЛАНУ
р/р № Атауы Сомасы,
1 2 3
1. Ұлттық қордың (бұдан әрі – Қор) есепті
2. Түсімдер, барлығы: 176 473 052
оның ішінде:
- мұнай секторы кәсіпорындарынан алынатын тікелей салықтар (жергілікті
оның ішінде:
корпоративтік табыс салығы 120 120 821
үстеме пайдаға салынатын салық 3 745
бонустар 1 881 646
роялти 41 699 512
жасалған келісім-шарттар бойынша өнімді бөлу жөніндегі Қазақстан Республикасының
экспортталатын шикі мұнайға, газ конденсатына рента салығы 49
мұнай секторы кәсіпорынынан түсетін өнімді бөлу туралы келісім-шарт
орталық мемлекеттік органдардың, олардың аумақтық бөлімшелерінің мұнай секторы
республикалық бюджеттен қаржыландырылатын мемлекеттік мекемелердің мұнай секторы кәсіпорындарына
мұнай секторы кәсіпорындарынан басқа салықтық емес түсімдер 242
- республикалық меншіктегі және тау-кен өндіру мен өңдеу
- ауыл шаруашылығы мақсатындағы жер учаскелерін сатудан түсетін
- Қорды басқарудан түскен инвестициялық кірістер 0
- Қазақстан Республикасының заңнамасымен тыйым салынбаған өзге де
3. Пайдаланылуы, барлығы: 143 000 000
оның ішінде:
- кепілдік берілген трансферттер 143 000 000
- нысаналы трансферттер 0
- Қорды басқару мен жыл сайынғы сыртқы аудитті
4. Қордың есепті кезеңнің аяғындағы қаражаты, барлығы: 2
Қазақстан Республикасы Президентiнiң
2005 жылғы 1 қыркүйектегі
N 1641 Жарлығымен мақұлданған
Қазақстан Республикасы Ұлттық қорының
қаражатын қалыптастырудың және
пайдаланудың орта мерзiмдi перспективаға
арналған тұжырымдамасына
ҚОСЫМША
Теңгерiмдi бюджеттiң қағаз жүзiндегi әдiсi
Теңгерiмдi бюджеттің әдiсiн мынадай түрде беруге болады:
Е= Gno+ Go+ D, мұнда
E - республикалық бюджет шығыстары;
Gno - мұнай емес сектордан түскен кiрiстер;
Go - белгілi кезеңге бюджеттiк даму бағдарламаларына арналған
D - таза үкiметтiк қарыз алу (тартылатын және
Қордан алынатын кепiлдiк берiлген трансферт (Go) өткен кезең
Go = А + bх NFRKt-1x e, мұнда
Go - Қордан алынатын кепiлдiк берiлген трансферт (теңгемен
А - тұрақты сома (заңмен бекiтiледi және теңгемен
белгіленедi);
b - белгілi кезең үшiн инвестициялық кiрiстiң орта
NFRKt-1 - қаржы жылының басындағы Ұлттық қор активтерi
e - Қордың базалық валютасымен қатысты теңге бағамы.
Ұлттық қордың орта мерзімді кезеңге
арналған негізгі көрсеткіштер (2007-2009 жж.)
2007 2008 2009
Кепілдік берілген
трансферт
млрд. теңге 343,2 350,4 357,8
%ІЖӨ 3,86% 3,46% 3,01%
А 296,8 296,8 296,8
b*NFRKt-1 46,4 53,7 61,0