Кәсіпкерліктің түрлері
Жоспар
Кіріспе
I-Тарау.Қазақстан Республикасындағы кәсіпкерлік
ҚР-ғы кәсіпкерліктің дамуының жолдары (бағыттары)
Кәсіпкерліктің мәні және маңызы
Кәсіпкерліктің түрлері
ҚР-ғы кәсіпкерліктің классификациясы
II-Тарау. Кәсіпкерлікті дамытудың шетелдік тәжірибелері
2.1 АҚШ-та кәсіпкерлікті ұйымдастыру ерекшеліктері.
Қорытынды
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі
Кіріспе
Нарықтық қатынастар аясында жүзеге асырылып жатқан кәсіпкерлік қызметтің
Бүгінгі таңда республикамызда экономиканы қайта құру жолында оның
Кәсіпкерліктің теориялық негіздері мен оның даму эволюциясы сипатталынды;
Әлемдік тәжірибелер негізінде кәсіпкерліктің экономикадағы ролі мен орны
Қазақстандағы кәсіпкерлікті ұйымдастыру тенденциялары мен жағдайы зерттелінді;
ҚР-ғы кәсіпкерліктің даму үрдістері айқындалған;
I-Тарау.Қазақстан Республикасындағы кәсіпкерлік
ҚР-ғы кәсіпкерліктің дамуының жолдары (бағыттары)
Негізінен, қазір Қазақстанда кәсіпкерлік ісі үлкен жетістіктерге жетіп
Екіншіден, жергілікті атқарушы органдар тарапынан қабылданатын қосымша шешімдер
Үшіншіден, түрлі ведомствалар мен құрылымдар тарапынан тексерулердің сансыз
Төртіншіден, кейбір мәселелерде кәсіпкердің құқықтық сауатының төмендігі;
Бесіншіден, өзекті осы салаға бірыңғай мемлекет бақылау жасау
Қазақстандағы нарықтық экономиканың даму өзгешелігіне көңіл аударған
Кәсіпкерлікті дамытпайынша, қазіргі кездегі экономиканы қалпына келтіру мен
«Кәсіпкерлікті мемлекеттік қолдау туралы» Үкімет қаулысымен «Кәсіпкерлікті дамыту
Қазіргі кәсіпкерлік саласындағы қолданылып жүрген заңдар нарықтық экономиканың
кәсіпкерлік саласында мемлекеттік саясатты әзірлеу және іске асыруда
кәсіпкерлікті қорғау мен дамытудың құқықтық нормаларын жетілдіру
мемлекеттік органдар мен ұйымдардың кәсіпкерлік субъектілерімен өзараіс-қимылы әрі
Тағы да Қазқстанда қабылданған заңдарға мән беретін болсақ,
Қазақстан кәсіпкерлерінің 10-форумында берілген Қазақстан Республикасы Президентінің тапсырмасын
Шет елдік тәжірибе
Дамыған елдердің көпшілігінде экономикалық өсудің шешуі бір факторы
Мысалға, Жапонияда концерндер мен басқа да
Әсіресе соңғы кезеңдерде АҚШ-та да бизнес кеңінен
АҚШ экономикасында олар ғылыми-техникалық прогресс саласына жататын
Германияда кәсіпкерліктің басты сипаттамасы – ең алдымен меншік
Кәсіпкерліктің барлық кешенді ішкі және сыртқы проблемалары олардың
Қаржы жағынан қолдау. Федералды үкімет тарапынан берілетін салыстырмалы
Кәсіпкерлер мен менеджерлердің білімін жетілдіруге көмек. Кәсіпкерлерді оқыту
Консультациялық қызмет. Мемлекеттік органдар, бір жағынан
Енді біз осы шет елдік, атап айтқанда, германиялық
Кәсіпкерліктің мәні және маңызы
Кәсіпкерлік ұғымының тарихи орта ғасырдан басталады. Тіпті сол
Егер "кәсіпкерлік" терминінің эволюциясының қалай қалыптасқанын қарастыратын болсақ:
1723ж : Парижде басылып шыққан «коммерцияның жалпылай сөздігінде»
1725ж.: Р. Контильон : кәсіпкер – ол нарық
1776ж.: Адам Смит, кәсіпкерлік – кәсіпорынның меншік иесі;
1797ж : К. Бодо, кәсіпкер – ол белгілі
1803ж : Ж.Б.Сей, кәсіпкерлік – екі өндіріс факторлары
1876ж : Ф. Уокер, кәсіпкер - ол
1934ж : И. Шумпетер, кәсіпкер – ол инновациялардың
1964ж : П. Друкер, кәсіпкер - белгілі
1975ж : А. Шапиро, кәсіпкер – ол әлеуметтік
Қазіргі кездегі кәсіпкер деп – пайда табуға бағытталған
Бұл тұрасында ҚР-дың Азаматтық Кодексінің 10-ші бабында: «меншік
Кәсіпкерліктің бірнешінеше анықтамаларын қарастыру негізінде бұл ұғымның негізгі
жауапкершілік, тәуекел, инициатива;
жоспарлау, ұйымдастыру, бақылау;
құралдарды іске асыру еркіндігі;
жаңа шешімдерді,идеалдарды іздеу.
Жоғарыдағы кәсіпкерліктің құрамдас бөліктері менеджмент фукнкцияларымен байланыстыеркіндігін көтеруге
Жалпы кәсіпкерлік қатнастарды қарастырудың алғашқы сипаты – олардың
Ал кәсіпкерліктің обьектісі – ол адамның белгілі бір
Сонымен қатар, кәсіпкерлікті процесс ретінде қарастыруға болады, ол
жаңа идеяларды іздестіру мен бағалау;
бизнес-жоспарды құру;
қажетті ресурстарды іздеу;
құрылған кәсіпорынды басқару.
Бұл аталған сатылар бір –бірімен тығыз байланысты. Бірінші
Екінші кезеңде, ең күрделі мәселе – бизнес-жоспарды құру
Үшінші кезеңде, ең бастысы қандай ресурстар қажеттігін нақты
Төртінші кезеңде, пайда болған кәсіпорынды басқару. Ол нақтыланған
Кәсіпкерліктің шаруашылық жүргізу тәсілі ретінде бірнеше негізгі белгілері
Кәсіпкерлікке тән тағы бір сипат шаруашылық жүргізудегі тәуекелге
Кәсіпкерлік қызметтің келесі белгісі – ол толық экономикалық
Кәсіпкер – қызметінің сферасына байланыссыз өз қабілеттерін келесі
нарықты зерттеу арқылы төлем қабілеті сұранысы бар тауарлар
тауарды өндіру немесе қызмет көрсету үшін қажетті ресурстарды
төмен бағалы ресурстар нарығын іздеу;
бизнесті жаңа техника, технология және менеджмент негізінде ұйымдастыру
маркетингтің қазіргі заманғы принциптерін пайдалану арқылы тауарлар мен
табыстарды тұтыну және жинақтау қорлары арасында, т.б. бөлу.
Кәсіпкерліктің түрлері
Кәсіпкерлік қызметті әр түрлі міндеттемелері мен белгілері бойынша
Меншік формасына келетін болсақ нарықтық экономикада кәсіпкерлік негізінен
-мемлекеттік;
-жеке меншік формаларында дамып келеді. Жеке меншік:
-индивидуалды;
-коллективті формаларда көрініс табады.
Заңдылық белгілері бойынша кәсіпкерлік:
-заңды;
-заңсыз;
-алдамшы кәсіпкерлік болып бөлінеді.
Алғашқы түрлері бойынша біздің түсінігіміз бар, ал алдамшы
Қызметінің түрлі аймақтарға таралуы бойынша:
-жергілікті;
-үлттық;
-халықаралық;
-әлемдік;
-аймақтық болып бөлінеді.
Қүрылтайшылар қүрамы бойынша:
-әйелдер;
-жасөспірімдер кәсіпкерлігі болып бөлінеді.
Көптеген елдерде әйелдер және жасөспірімдер кәсіпкерлігінің дамуына қолдау
Даму қарқыны мен табыстылық деңгейі және түсімділігі бойынша
-қарқынды өспелі;
-даму қарқыны бәсең;
-жоғары табысты;
-рентабелділігі төмен үйьшдар деп жіктейміз.
Өзінің қызметінде инновацияларды, жаңалықтарды, жаңа технологияларды, жаңа тауарларды
Өз ісінің құрылтайшылар көлеміне байланысты
-жеке кәсіпкерлік .
-колективті кәсіпкер болып бөлінеді .
Жалпы персоналдық тізімі, жарғылық капиталдағы басқа да субъектілер
Құру механизміне, құрылтайшылар санына, қызмет ету және басқару
Коммерциялық кәсіпкерліктің қызмет алаңы болып тауарлы биржалар және
Тауарлы биржа-бүл сатып алушымен үлгілермен ертеректе жасалған тауардың
Бүл биржаның мақсаты- еркін бәсекелестіктің басқару механизмін қүру
жалпы алмастырушы тауарлардың түрақты қызмет
Тауарлы биржалар келесі функцияларды орындайды:
-сауда келісімдерін жасауға делдалдық қызмет көрсету;
-тауарлы сауданы, сауда операцияларын реттеу және сауда дауларын
-бағаға әсер ететін факторлар, бағалар жағдайы туралы мәліметтер
Тауарлы биржалар ашық және жабық болуы мүмкін. Жабық
Кәсіпкерлік қызметтің ерекше түрі болып қаржылық кәсіпкерлік табылады.
Қаржылық кәсіпкерліктің негізгі қызмет алаңы болып коммерциялық банктер
Коммерциялық банктер- бүл коммерциялық үйымдарды төлемді негізде несиелейтін,
Коммерциялық банк операциялары 3 топқа бөлінеді:
-пассивті;
-активті;
-коммиссиялы-делдалдық;
Қор биржасы- капитал мобилділігінің жоғарлауына әсер етіп, активтердің
Қор нарығында бағалы қағаз катировкасы жүргізіледі. Олар биржадан
бойынша есептеліп, биржалық белсенділік индексін алуға негіз болып,
Сондай-ақ айта кететін бір жайт мемлекеттік-монополистік капитализм жағдайында
"Консультант" сөзі латынның "кеңес беруші" дегенінен шыққан. Бұл
Нарықты экономикалы өнеркәсібі дамыған елдерде консул ыациялық қызмет
Консалтінгтік қызметтер ауызша бірлік кеңестер формасында болуы мүмкін.
-проблеманың анықталуы;
-жобаның шешімдерін дайындау;
-жобаның жүзеге асырылуы;
Қорытынды этап жоба көлеміне тәуелді, бірнеше айға созылуы
-эксперттік;
-үрдістік;
-баулашы;
Экспертік кеңес беруші- консалтингтің неғүрлым белсенді емес формасы.
Үрдісті кеңес беруде- кеңес беруші фирма мамандары жобаның
Баулушу кеңес беруде мамандардың басты мақсаты идеялардың тууына,
Өндірістік кәсіпкерлікті кәсіпкерліктің жетекші түрі деп айтуға болады.
Өндірістік қызметпен айналысқысы келген әр кәсіпкер ең алдымен
Өндірістік кәсіпкерліктің келесі сатысы өндіріс факторларын жалға алу
Негізгі өндіріс қорларына: қүрылыс, ғимараттар, машиналар мен жабдықтар,
Өндірістік айналым қорларын шикізаттар, негізгі және көмекші материалдар,
Қаржы қүралдарына және оның есебі кәсіпкерлік істі жүзеге
Акг= Аж+Ам+Ажқ+Аа+Ақк, мүндағы: Аж-жалдамалы жүмысшыларга төленетін еңбек ақы.
Ажқ-жұмыс құралдарын сатып алу, қолдануға жұмсалатын ақша.
Аа-керекті ақпараттарға жұмсалатын ақша.
Ақк-ұйымдар мен тұлғалардың көрсеткен қызметін төлеуге кеткен ақша.
Өндірістік қызмет нәтижелілігі. Кәсіпкердің өндірістік қызметінің нәтижесі оның
Пайданы жалпы табыс пен газа табысқа бөледі. Жалпы
1.4 ҚР-ғы кәсіпкерліктің классификациясы
Жалпы кәсіпкерлік
Көлемі:
шағын
орта
ірі
- аралас - хал.аралық
Салалық бағыты
өнеркәсіптік
аграрлық
құрылыстық
саудалық
көліктік
инфрақұры-
лымдық
II-Тарау. Кәсіпкерлікті дамытудың шетелдік тәжірибелері
АҚШ-та кәсіпкерлікті ұйымдастыру ерекшеліктері.
Бүкіл дүние жүзінде шағын және орта бизнестің экономика
АҚШ экномикасында олар ғылыми – техникалық прогресс сферасына
бюжеттен мақсатты бағытталған субсидияландыру арқылы;
қаржыландыру үшін жеке капиталдарды тарту;
Бұл бағытты іске асыруда АҚШ-та шағын бизнестің әкімшілігі
( ШБӘ) құрылған және ол шағын кәсіпкерлікке қаржылық,
халықаралық саудаға көмектер;
зерттелу мен жобаларды жасауға көмектері және қаржыландыру;
ұлттық кәсіпкерлікті дамыту;
әйел кәсіпкерлерге жағдай жасау;
ардагер - кәсіпкерлерге көмектер;
Сонымен қатар, АҚШ-та шағын кәсіпкерліктің субьектілеріне қаржы ресурстарын
шағын кәсіпкерлікті инвестициялауды компаниялардың конкурстық негізде несиелермен
қарыздар мен несиелер негізінде мемлекеттік іс ұсынылуы
қошаған ортаны қорғауға байланысты шағын бизнесті қаржыландыру (
Сонымен қатар, АҚШ-та қолдау жұмыстары шағын кәсіпкерлік субьектілеріне
Өтпелі кезең экономикасында шағын кәсіпкерлік мәселесі дамыған мемлекеттер
ҚОРЫТЫНДЫ
Сонымен, мен курстық жұмысымда көптеген мәселелерді қарастырып шықтым.
Осы кәсіпкерлікке байланысты қабылданған заңдарға сүйене отырып, олардың
Еліміздің кәсіпкерлік қызметіндегі кездесіп жатқан қиыншылықтарды және
Осы кәсіпкерлікке байланысты қабылданған заңдарға сүйене отырып, олардың
Пайдаланылған әдебиеттер көздері
Под ред. Жатканбаева Е. Б. «Малое предпринимательство» ,
Казахстан и мировой опыт рыночной трансформации, Арынов Е.
Ғылыми-практикалық халықаралық конференция материалдары боиынша; Алматы – 1999
Жатқанбаев Е. Б. «Основы смешанной экономики» Алматы-1992 г.
Катенова С.Д. «Факторы и особенности развития малого предпринимательство»
Назарбаев Н. А. «Қазақстан - 2030» Алматы 2002
«Вестник предпринимателя» 2004г.
«Аль-Пари» журнал 2000ж.
ҚР-ның статистикалық жылнамалар жинағы 1997-2001 ж.ж.
Берденалиев «Экономиканың басқару негіздері » Алм. 2002ж.
Бусыгин А.В. «Предпринимательство» Москва 2001
«Малый и средний бизнес»: законодательство РК, сборник законодательно-правовых
«Континент» журнал 2005
«Казахстанская правда» газета 2001ж
«Қаржы-қаражат» 1999
5
Ұйымдастыру – құқықтық формасы
- индивидуалды кәсіпкерлік
- кооперативтер
- толық серіктестік
- коммандивті
- жауапкершілігі шектеулі серікт.
- жауапкершілігі қосымша серікт.
- біріккен кәсіпкерлік формалары