Intranet қосымшаларының программалау құралдары
Мазмұны
Кіріспе ...............................3
1. Intranet –қосымшалары
1.1 Intranet корпоративті желісі...................6
1.2 Intranet архитектурасы, протоколдар иерархиясы............9
1.3 Intranet қосымшаларын құру және жоспарлау...........12
1.4 Intranet-технологияның қолданылу аймағы............15
1.5 Intranet-қосымшаларын өңдеу құралдары...............21
1.6 Intranet-тің программалау құралдары және тілдері.........24
2. «Республикалық техникалық және кәсіптік біліс беруді дамытудың
2.1 Кәсіпорынның негізгі міндеттері.................28
2.2 Кәсіпорындағы сапаны тәуелсіз бағалау бағдарламасы.......31
3. «Республикалық техникалық және кәсіптік білім беруді дамытудың
3.1 FRONT PAGE қосымшасының Wев сайт жасаудағы
3.2 Кәсіпорын сайтын құру сатылары..................36
3.3 Кәсіпорын сайтының құрылымы ……………………………………….37
4. Еңбекті қорғау
Еңбекті қорғау заңдары………………………………………………...42
ДЭЕМ-ді қолданудағы еңбекті қорғау туралы кейбір мәліметтер…..42
Компьютермен жұмыс кезіндегі қауіпсіздік техникасы…………....….43
Жұмыс орнына қойылатын эргономикалық талаптар…………….…....44
Денсаулық бұзылуының белгілері……………………………….…..….44
Өртқауіпсіздігі……………………………………………………...……..45
Электр қауіпсіздігі…………………………………………………..……45
Компьютермен жұмыс кезіндегі қауіпсіздік техникасы…………..…...46
5. Экономикалық бөлім
Жұмыстың қысқаша сипаттамасы және оның бағытталуы………...….48
Бағдарламаның өнімді құрудағы шығындарды анықтау…………...….48
Түйіндер …………………………………………………………….…...53
Қорытынды ...........................55
Қолданылған әдебиеттер …………..................59
Қосымша (компакт дискіде)
Кіріспе
Қазіргі заманда ақпараттық жуйесіз ақпаратқа жедел кіруін елестету
Intranet-тің интернеттен айырмашылығы ауқымды коммуникация технологиясы болып табылатын
Intranet технологиясы дәстүрлі қағаз құжаттарын - электрондық
Intranet бұл кәсіпорын қызметкерлеріне әртүрлі жаңалықтармен танысуға, анықтамалық
Intranet-ті қолдану үлкен инвестициялық жобаларды басқарудың сапалы жаңа
Intranet-жүйе әдетте кәсіпорынның барлық қызметкерлерінің арасында маңызды, актуальды
Intranet-жүйенің қарапайым веб-сайттан негізгі айырмашылығы – сайт
Intranet жүйелер кәсіпорынның басқа да ақпараттық жүйелерімен интеграциясы
Бұл қасиет кәсіпорынға Intranet-сайтты эволюциялық жолмен құруға және
Техникалық көзқарас жағынан intranet – бұл кәсіпорынның ішкі
Intranet-технология кәсіпорынның өзінің бөлек жеке қызметкерлеріне деген тәуелділігін
Қазіргі заманғы кәсіпорынның бизнесіне тікелей әсер ететін маңызды
Интранет-сайт кәсіпорынның ақпараттық инфрақұрылымын жүйелеуге және кәсіпорын қызметкерлеріне
Менің дипломдық жұмысымның тақырыбы
Дипломдық жұмысымның мақсаты – Intranet-сайт құру
Дипломдық жұмысымның міндеттері:
Intranet-қосымшасының түсінігі мен маңызы
Программалау тілдердің және құралдардың ерекшеліктері
Intranet-қосымшаларын аналитикалық бағалау
«Республикалық техникалық және кәсіптік білім беруді дамытудың
және біліктілікті берудің ғылыми-әдістемелік орталығы» РМК-ның Intranet-
Дипломдық жұмысымның өзектілігі –ақпараттық технологияларды еңгізу барысында копетеген
Кәсіпорынға интранетті ендіру тәжірибесі бірнеше жылды алады. Қазіргі
Intranet-ті қолданудың пайдасы:
белгілі-бір жобалармен жұмыс жасағандағы жоғарғы өнімділігі;
мәліметтерге оңай кіру;
өзара әсерлесудің тиімді деңгейі, яғни өзара әсерлесудің бизнес-сызбаларын
интранет ресурстарындағы мәліметтер лезде жариялануы – бұл желі
өмірге жалпы корпоративті мәдениетті енгізуге мүмкіндік береді.
Intranet-тегі веб-сайт артықшылықтары:
қолданушының компьтерінде клиент программаларын орнатудың талап етілмеуі (оның
электрондық почта бойынша мәліметтермен алмасудың орнына вэб-форманы қолдану
Microsoft Windows, Mac және GNU/Linux/*NIX-де стандартты браузердің болуы.
Intranet-тің кемшіліктері:
желі хакерлердің мақсатында қолданылып, бұзылуы мүмкін;
тексерілмеген және анық емес ақпараттың интернетте жариялануы –
интерактивті бос кеңістікте – жағымсыз және заңсыз материалдар
интранеттің тиімділігі және жұмысқа қабілеттілігі өңдеу жұмысына және
Intranet-сайт интранет-технологиялар негізіндегі ішкі корпоративті ақпараттық жүйе болып
Intranet-сайт кәсіпорын қызметкерлеріне ұжымдық жұмыстың тиімді процесін ұйымдастыруға,
Intranet-сайтпен жұмыс жасау негізінде интранет-технологияларды қолдану кәсіпорын қызметкерлерінің
1. Intranet-қосымшалары
1.1 Intranet корпоративті желісі
Ең қарапайым желі (network) минимум 2 компьютердің, бір-бірімен
Компьютердің жүйелік блогында ішкі, сыртқы құрылғылармен байланыс жасауға
Компьютерлік желі дегеніміз – ресурстарды (дискі, файл, принтер,
Компьютерлік желілер масштабы мен мүмкіндігі бойынша ерекшеленеді. Ең
Жергілікті желілерден кейінгі орынды масштабы бойынша корпоративті есептеуі
Intranet – бұл ішкі корпоративті желі және бұл
Intranet – интернет желісіне қарағанда ішкі кәсіпорынның жеке
Intranet термині ең алғаш рет 1995 жылы 19-сәуірде
Intranet термин сөзін 1995 ж көктемде пайдалана бастады.
Intranet – бұл ұйымның жеке желісі, Интернет технологиясының
Әрбір қолданушылар intranet-тегі жұмыс станциясы баптауымен
Ұйымдардын дамуы жаңа мүмкіндіктерді және ынғайлы ақпаратты алу
«Интра» деп аталатын латын термині «ішкі» деген мағынаны
Intranet шеңберінде шешілетін тапсырмалар тізімі:
Корпоративті саясат туралы ақпарат алу;
Жобаларды басқару;
Құжатайналымға қызмет ету;
Интерактивтік оқыту;
Тауарлар мен бағалар туралы ақпаратты көрсету;
Сату туралы есепті жариялау;
Төлемдер туралы мәліметтерді шығару.
Intranet-тің 5 негізгі функциясы бар – бұл электрондық
Intranet бүкіл желідегі қолданбалы программалардың және әртүрлі компьютерлердің
Intranet архитектурасы, протоколдар иерархиясы
Intranet желілері модальды көп деңгейлі архитектураға ие болады.
Желілік деңгей – архитектураның ең төменгі деңгейі. Ол
Клиент пен сервердің есептеуіш платформаларын Intranet архитектурасының платформалы
OSI моделі – ашық жүйелердің өзара әсерлесу моделі
Бұл модельдің құрамында 2 түрлі модель бар:
горизонтальды модель – бұл әртүрлі машиналардағы процестер мен
вертикальды модель – бір машинада бір-бірін көршілес деңгейлермен
OSI моделі деңгейінің негізгі функцияларын қысқаша қарастырайық:
Физикалық деңгей (Physical Layer) – оптоволоконды кабель, сонымен
Каналды деңгей (Data-Link Layer) – типтік топология желісіндегі
Желілік деңгей (NET work Layer) қарапайым топология желісіндегі
Транспорттық деңгей (Transport Layer) – қажетті сенімділік деңгейі
Сыртқы деңгей (Session Layer) – хат алмасу процедурасының
Қолданбалы деңгей (Application Layer) - әртүрлі желілік сервистер
Intranet-қосымшаларының архитектурасы
Intranet-қосымшаларының архитектурасын талдау үшін негізгі ақпараттық ресурстар мен
Негізгі ақпараттық ресурстар мен ағындар
Гипермәтінге негізделген жүйелер ақпараттық ресурстарды біріктіре отырып, корпорацияның
гипермәтіндер мен гипермедия;
офистік құжаттар;
графикалық ақпарат;
архивтік файлдар;
электрондық почтаның хаттары;
жаңалықтар;
мәліметтер базасы;
мәліметтерді сақтау;
қолданбалы программалық жабдықтау.
Ақпараттық ағындардың мазмұны мен бағыты ресурстар табиғатына, құрылу
Гипермедия мен гипермәтін әртүрлі ақпараттық ресурстарды біріктіретін желім
Офистік құжаттар – офистік автоматизация немесе топтық жұмыспен
Графикалық ақпарат тұтынушыға виртуальды шынайылықтың анимациясы және статистикалық
Архивтік файлдар таратуға арналған FTP және Gopher серверлеріндегі
Мәліметтер базасына ену және мәліметтер базасын жүргізу серверлік
1.3 Intranet қосымшаларын құру және жоспарлау
Intranet қосымшаларының түрлері:
Web-технология - кәсіпорындағы әртүрлі ақпаратқа ұжымдық енуді
жүзеге асыруға мүмкіндік береді. Сервердегі ақпарат келесі топтарға
кәсіпорынның ортақ саясаты
кәсіпорынның мақсаты
тауарлардың тізімі
байланыс адрестері мен телефон тізімдері
түрлі есеп ақпараттары
жоспарлар
Web-технологиясының негізі – HTML тілі болып табылады. Мәтіндік
процессорлар, электронды кестелер және мәліметтер базасын басқару жүйесі
Интранетті өте жиі корпоративті телефонды каталогтарға арналған платформа
FTP (File Transfer Protocol) файлдарының хаттамалары файлға енуді
open ftp.relcom.su nameid password – FTP –
open FTP – сервермен қатынас құру сұранысы;
ftp.relcom.su - FTP-серверінің қажетті ақпаратпен толықтырылған аты;
nameid – пайдаланушының кіру аты және оның почталық
Парольды немесе өз атын дұрыс енгізбегенде, FTP-сервер тек
help – сервер командалары бойынша анықтама беру;
quit – сеансты аяқтау.
Пароль мен атау дұрыс болса, қатынас құру құқығына
сd каталог_аты – каталогты ауыстыру;
сd..- жоғарғы деңгейден каталогқа қайту;
get файл_аты - FTP-серверден файл алу;
binary – екілік файлдарды жіберу/алу режиміне ауысу (типтері
dir – ағымдағы каталог файлдары тізімін беру.
FTP-сервермен байланысу сеансында пайдалануға болатын командалар жиынтығын help
Электрондық почта - хат алмасудың жаңа бір түрі
Ұжымдық жұмыс жүйелері - соңғы уақытта ұжымдық жұмысқа
Жаңалықтар - кешенді қосымшалардың құрамына топтық әдіс пен
Көптеген орта және ірі кәсіпорында күнделікті немесе ай
Жарнама тақталары, форумдар - жұмыс орындарының тізімдері туралы
Кәсіпорын ішіндегі ұйымдастырылған форумдар жеке кездесуді талап етпейді,
Конференцияларды өткізу жүйелері - Intranet-тің коммерциялық телекоммуникациялық жүйелермен
Intranet қосымшаларын құру құралдары
Intranet қосымшаларының жаңа тез дамитын секторы ақпараттың жүйелерді
құжаттарды жариялауға және іздеуге арналған гипермәтіндік ақпараттық жүйелерді
HTML құжатының тілі негізіндегі гипермәтіннің редакторлары мен құраушылары.
гипермедия материалдарын (график, аудио, видео) шығару және дайындау
браузерлер – гипермәтін және гипермедияны қарау программалары.
браузердің кеңею модульдері.
дәстүрлі Intranet қосымшаларынан басқа қосымшаларға ұйымдастыруға арналған құралдары.
Intranet қосымшаларының программалау құралдары. Олар программалаудың әртүрлі
Intranet-тегі қосымшалар Internet-технологиялардың қолданылуына және Web-технологиялардың ерекшеліктеріне: HTML
Intranet-ті жоспарлау және құру
Intranet-ті жоспарлау негізі – бұл ішкі корпоративтік ақпараттық
HTTP(HTTPS) Web Интранет сервер;
SMTP/IMAP e-mail почталық сервер;
Келесі серверлер немесе сервистерөте тиімді болып келеді:
Messaging хат сервері (MSN_Messenger, Jabber);
NNTP News жаңалық сервері;
VOIP ішкі корпоративті телефон сервері.
Intranet – бұл корпоративті локальды немесе территориялы-таратытылған желі.
1.4 Intranet-технологияның қолданылу аймағы
Intranet – бұл клиент-сервер архитектурасы болып табылады, яғни
CGI интерфейсі мен HTML-да диалогтык қасиеттердің болуы Intranet-қосымшаларының
Сурет 1 Intranet-қосымшаларының мәліметтер базасына енуінің сызбасы
Бұл сызба клиет-сервердің архитектурасының үшбуынды архитектурасы болып табылады.
Java-технологиясын қолданумен ақпараттық қосымшаларды құру кезінде клиент-сервер архитектурасының
Сурет 2 Клиент-сервер архитектурасының классикалық екі немесе үш
Құжатайналыммен және электронды құжаттарды басқарумен, сонымен қатар ақпаратты
Intranet-тің маңызды даму бағыты – бұл Internet-тің корпоративті
Қазіргі заманғы жергілікті ортадағы спутниктік мәліметтерді өңдеу және
Intranet – яғни ақпараттық жүйелерді өңдеудің жергілікті жүйе
Сурет 3 Геоақпараттық жүйедегі интранет
Қазіргі жағдайда жергілікті геоақпараттық жүйе макетінің архитектурасы –
Объектілі-бағытталған клиент-серверлік технологияның артықшылықтары – желілік анализ, картографиялық
Электронды құжатайналым интранет жүйесінің негізг
Электронды құжатайналым интранет жүйесі технологиялық жағынан Web-сайтты басқару
Тұтынушы ретінде қарапайым браузерді қолдану;
Электронды құжатайналымның күрделі жүйелеріне қарағанда интранет жүйелеріне қарағанда
Барлық құжаттар MS Word, MS Excel, MS Power
Кәсіпорынның ішкі вэб түйіндерінің барлық html беттері визуальды
Электронды құжатайналым интранет жүйесінің құрылымы:
Ақпараттық бөлігі:
Кәсіпорын мақсаты;
Кәсіпорынның ұйымдық құрылымы;
Экономикалық нәтижелері;
өнімнің каталогы;
құрмет тақтасы;
іс-шаралар;
демалыс графиктері;
ұсыныстар мен ескертулер;
программалық жабдықтау;
өтініштер.
Модульдер:
Хатпен алмасу жүйесі;
Адрестік кітапша;
Күнделік;
Модульге енудегі тұтынушылардың ашық және жабық
топтарын құру мүмкіндігі;
Файлдық сақтау: құжаттармен ұжымдық жұмыс жасау түрі;
Ішкі форум.
Толық көлемде жүзеге асырылған интранет келесі функционалды компоненттерден
хабарландыру тақталары (жарғы, бұйрық, ведомстволық нормативті актілер, есеп
фотоқұжаттар архиві;
кең таралған программалық жабдықтау архиві;
ақпаратпен оперативті алмасу құралдары (электрондық конференция, chat, электрондық
анықтамалық ақпарат (электрондық почтаның телефондары мен адрестері);
кітапханалық және библиографиялық ақпарат;
ғылыми-ұйымдық қызметтің ішкі жүйелері (ғылыми жоспарлар және есеп
құжат алмасудың ішкі жүйелері.
Қазіргі кезде интранет ядро толықтай түрде жүзеге асырылды
Сурет 4 «Құжаттар» интранетінің қосымшасы
Intranet-технологияның артықшылықтары мен кемшіліктері
Intranet-технологияның артықшылықтары мен кемшіліктері www-технологияларын құру кезіндегі ерекшеліктерге
гипермәтінді қолдану әртекті ақпараттың байланысын қамтамасыз етеді;
браузер (www сервердің клиенттік программасы) тұтынушының біртұтас және
Артықшылықтары:
Intranet корпоративті желісі – бұл кәсіпорын ішіндегі ақпаратты
Кемшіліктері:
Intranet-желілерге арналған қолданбалы жүйелер топтық жұмыс үшін дәстүрлі
1.5 Intranet-қосымшаларын өңдеу құралдары
Intranet-қосымшаларды жүргізу, оның эксплуатациясы және өңдеу
Intranet-қосымшаларды жүргізу, оның эксплуатациясы және өңдеуге тағайындалған құралдар
Run-time (орындалу уақыты) құралдары;
өңдеудің инструментальды құралдары;
әкімшілік құралдар.
Run-time құралдарына келесілер жатады:
навигация (браузер) және қарау программалары;
клиенттік қосымшалар және кеңейтулер;
Web–серверлердің программалық жабдықтауы;
Серверлік қосымшалар және кеңейтулер;
Ақпаратты іздеу құралдары;
Internet-серверлердің программалық жабдықтауы;
Қауіпсіздік құралдар.
Навигация мен қарау программалары гипермәтіннің интерпретациясын
немесе гипермедианы, диалогтың ұйымдастырылуын, клиенттік қосымшалар мен кеңейтулердің
Клиенттік қосымшалар әртүрлі табиғатқа ие болады. Бұл гипермедиа
Web–сервердің программалық жабдықтауы гипермәтін, гипермедиа және клиенттерге сұраныс
Серверлік қосымшалар – бұл Web–серверлерде орындалатын интерпретацияға арналған
Ақпаратты іздеу құралдары Intranet-те іздеу шарттарын қанағаттандыратын қажетті
Internet-серверлердің программалық жабдықтауы файлдарды беруге арналған FTP-сервис, жаңалықтарға
Қауіпсіздік құралдары Internet-серверлердің программалық жабдықтауына құрылуы немесе қосымша
Intranet-қосымшаларды өңдеудің инструментальдық құралдары әртүрлі болып келеді және
Гипермәтін редакторы;
Бейне конверторлары және графикалық редакторлар;
Бейне карталарын белгілеу құралдары;
Мультимедиа (аудио,анимация,видео) құралдары;
Виртуальды шынайылық генерациясының құралдары;
Клиенттік қосымшалардың программалау жүйелері;
Серверлік қосымшалардың программалау құралдары;
Клиенттік және серверлік кеңейтулерді құруға арналған программалау жүйелері.
Гипермәтін редакторлары HTML-файлдарын программалау немесе
WYSIWYG режимінде қалыптастыруға тағайындалады. Гипермәтінді құру үшін қарапайым
Графикалық редакторлар гипермәтінге кіретін бейнелерді құру үшін қызмет
Бейне карталарын белгілеу құралдары бейнені бөлікке бөліп және
Мультимедиа құралдары анимациялық және видео роликтер мен дыбыс
Виртуальды шынайылық генерациясының құралдары үшөлшемді сценаларды программалауға
Клиенттік қосымшалардың программалау жүйелері клиент жағында орындалатын
Серверлік қосымшалардың программалау құралдары ретінде программалаудың қарапайым жүйелері
Клиенттік және серверлік кеңейтулерді құру үшін интерфейстердің құрылған
Әкімшілік құралдары ереже бойынша Web-сервердің программалық жабдықтау құрамында
Құжаттарды қарау және жариялаудың дәстүрлі сызбасы - бастапқыда
Сурет 5 Құжаттарды қарау және жариялаудың дәстүрлі сызбасы
Web-клиенттің басқа да серверлермен өзара байланысы
Қазіргі кезде www браузерлері FTP, gopher, mailto, news,
Ену сызбасы Ену сипаттамасы
http Гипермәтінді беру хаттамасы
ftp Файлдарды беру хаттамасы
gopher Gopher хаттамасы
mailto Электрондық почта адресі
news, nntp Жаңалықтар
telnet telnet сеансы
wais wais хаттамасының сервері
file Компьютердегі файл аты
Кесте№1. Қазіргі кездегі серверлердің әртүрлі түрлері
Сурет 6. Web-клиенттің басқа да серверлермен өзара байланысы
Intranet технологиясының копхаттамалы мүмкіндіктері оның қабілетін офистік қосымшаларға,
1.6 Intranet-тің программалау құралдары және тілдері
Intranet-қосымшаларды өңдеу үшін программалау құралдары мен тілдердің кең
Web-құрылымын құруға арналған HTML гипермәтінінің тілі;
Үшөлшемді сценаларды басқаруға арналған VRML виртуальды шынайылық тілі;
Java тілі және мобильді қосымшалардың программалау құралдары;
Интерактивті беттерді өңдеуге арналған сценарий тілдері.
HTML гипермәтінінің тілі
HTML өңдеушілері екі міндетті шешті:
гипермәтіндік мәліметтер базасының дизайнерлеріне құжаттарды құрудың қарапайым құралын
бұл құралды қуатты ету.
Бірінші міндет құжатты сипаттайтын тег моделін таңдау есебімен
VRML виртуальды шынайылық тілі
HTML құрылғаннан кейін виртуальды шынайылыққа жақын тіл пайда
Java программалау тілі
Java – бұл арнайы таратылған ортаға арналып құрылған
Java-ға енгізілген қауіпсіздік құралдары – файлдық жүйеге вирустардың
Java технологиясы келесі негізгі бөліктерден тұрады: Java объектілі-бағытталған
Java ортасындағы программалау жүйесі компьютерлік платформаға арналған программаларды
Мобильді Java байт-кодтар концепциясы арнайы www-да қолданылуы үшін
Қазіргі кезде Java-ға программалардың визуальды өңдеу жұйелерінің бірнеше
Sun фирмасының JavaWorkShop программасы;
Symantec фирмасының Symantec Café for Windows95/ Windows NT
Borland фирмасының Latte программасы;
Microsoft фирмасының Visial J++ программасы;
JavaScript тілі
JavaScript тілі Netscape компаниясымен HTML беттерді қарау тілі
Intranet-ке байланысты басты хаттамалар мен интерфейстер:
клиент пен Web-сервер арасындағы гипермәтінді беруге арналған
HTTP хаттамасы;
Web-сервердегі қосымшалармен байланысты CGI шлюзді интерфейс;
тиімді қосымшаларды құруға арналған Web-серверлердің қолданбалы интерфейстері;
мобильді Java-қосымшалардың мәліметтер базасына кіруіне арналған JDBC интерфейсі.
Осы аталған хаттамалар мен интерфейстерден басқа Intranet-те
HTTP хаттамасы
Intranet-тегі www-дің әрекеттері гипермәтінді беруге арналған HTTP хаттамасына
CGI шлюзді интерфейс
CGI – Common Gateway Interface спецификациясы NCSA тобымен
Web-серверлердің қолданбалы интерфейстері Web-сервердегі адресті кеңістікте динамикалық кітапханалар
ISAPI-дің DDL-кітапханалары екі кіріс нүктеге ие болады:
Get Extension Version – кеңейтілу түрінің номерін алу;
HttpExtensionProc – кеңейтілудің main-процедурасының эквиваленті;
HttpExtensionProc-тағы ақпарат тек бір параметр көмегімен беріледі.
ISAPI-дің негізгі функциялары:
GetServerVariable – қосымша ақпаратты аты бойынша сұрау;
ReadClient – ақпаратты HTTP-сұранысынан ақпаратты санау;
WriteClient – ақпаратты HTTP-клиентке жіберу;
ServerSupportFunction – серверге орналасу және процестің жағдайы туралы
NSAPI интерфейсі ISAPI интерфейсіне ұқсаса болып келеді, бірақ
Мәліметтермен байланысты JDBC интерфейсі
SunMicrosystems компаниясының бөлімі JavaSoft 1996ж басында Java тілінде
2. «Республикалық техникалық және кәсіптік білім беруді дамытудың
2.1 Кәсіпорынның негізгі міндеттері
Қазақстандағы біліктілік
Қазақстан Республикасы Білім және Ғылым министрлігінің «Республикалық техникалық
Неге ұмтылу қажет:
Біліктілік өлшемді болу қажет;
Біртұтас өлшем жүйесі Қазақстанда да және оның бүкіл
Өмір бойындағы оқуға деген құлшыныс болу қажет;
Оқудың алғашқы тиімді жүйесінің және қайта оқудың болуы.
Жүйені құру кезеңдері:
Кәсіптік салалар мен олардың деңгейіне қазіргі заманғы қажеттіліктерді
Кәсіптік салаларға деген қажеттіліктерге сәйкес мамандандырылған оқуды өткізу;
Мамандықты игеру шартын,ретін және критерийлерін анықтау, мамандандырылған білікті
Бұл үшін не қажет:
Кәсіптік тәжірибе – бұл Білім Министрлігінің өкілетті өкілдеріне
Кәсіптік стандарт – бұл білімге, салаға, тәжірибеге, бағалау
Кәсіптік біліктілік – бұл кәсіптік қызмет саласына қажетті
Мақсаты:
Қазақстан Республикасы Білім және Ғылым министрлігінің «Республикалық техникалық
Кәсіптік дайындықтың тиімді тәуелсіз бағалау жүйесін құру;
Халықаралық білім кеңістігіндегі қазақстандық білім интеграциясы;
Еңбек нарығындағы қажеттіліктерге сәйкес дайындық сапа деңгейін көтеру;
Кәсіптік білім ұйымы мен жұмыс берушілер ассоциациясы және
2005-2010жылдарға Қазақстан Республикасындағы білімді дамытудың Мемлекеттік бағдарламасын жүзеге
Кәсіпорын қызметінің құқықтық негізі:
Қазақстан Республикасының 2004жылғы 9-шілдесіндегі «Білім туралы» заңы;
Қазақстан Республикасының 1995жылғы 19-маусымындағы «Мемлекеттік кәсіпорын туралы» заңы;
2005-2010жылдарға Қазақстан Республикасындағы білімді дамытудың Мемлекеттік бағдарламасы.
Табыс факторлары:
Жұмыс берушілердің қызығушылығы мен сенімділігі;
Бастапқы және орта кәсіптік білім ұйымымен және сапаны
Бастапқы және орта кәсіптік білім (БжОКБ) дайындығы.
Кәсіпорынның атқаратын қызметі:
Елбасымыз Н.Ә.Назарбаевтың жыл сайынғы халыққа Жолдауында көрсетілген 2003-2015
Кәсіпорынның негізгі жұмысы:
кәсіптік-шаруашылық іс-шараларды ұйымдастыру, еңбек нарығы талабына сәйкес техникалық
нормативтік және құқықтық актілерді жасақтауға қатысу, жаңа білім
техникалық және қызмет көрсету түрлері бойынша квалификациялық комиссия
Стратегиялар мен міндеттер:
Кәсіпорын міндеті – еңбек нарығы талаптарына сәйкес жұмысшы
Кәсіпорынның ауқымды стратегиясы:
Жұмыс беруші интеграциясы арқылы сапаны тәуелсіз бағалау жүйесі
Дипломның (сертификат) түрі;
Нарыққа деген бағыт (сұраныс талдауы, жұмыс беруші интеграциясы);
Тәжірибелік сабақтардың көп болуы.
Мамандандырылған міндеттер:
Сертификацияның жаңа жүйесін енгізу және дамыту;
Ұлттық және локальды деңгейдегі жұмысберушілермен серіктестік және стратегиялық
Бастапқы және орта кәсіптік білім ұйымдарымен серіктестік құру;
Кәсіпорынның (басты офисі мен филиалдары) инфрақұрылымын құру;
Сұраныстар мен ұсыныстар жағдайлары жайындағы ақпараттарды жинау;
Кәсіпорынның тұрақтылығы.
Енгізу жоспары:
1-кезең – 2005-2006 жылдар
Бастапқы және орта кәсіптік білім ұйымдары оқушыларының қорытынды
Нормативті-құқықтық базаны өңдеп жетілдіру;
Бастапқы және орта кәсіптік білім ұйымдарында сапаны тәуелсіз
2-кезең – 2006-2007 жылдар
техникалық және қызмет көрсету еңбегі мамандықтары тізімін анықтау;
Нормативті-құқықтық базаны өңдеп жетілдіру;
Техникалық және кәсіби білім мекемелерінде сапаны тәуелсіз бағалауды
Отандық жұмысшылар үшін сапаны тәуелсіз бағалауды өткізу.
3-кезең – 2007-2008 жылдар
өз алдына мамандығын меңгерген шетел жұмысшылары мен тұлғалары
Техникалық және кәсіби білімнің оқу орындарындағы мемлекеттік аттестацияға
Нормативті-құқықтық базаны жүзеге асыру.
4-кезең – 2008-2010 жылдар
Барлық мақсатты топтардағы техникалық және қызмет көрсету еңбегінің
Нормативті-құқықтық базаны жүзеге асыру.
Күтілетін қорытындылар:
Техникалық және кәсіптік білім ұйымдары түлектерінің кәсіби даярлық
Кәсіптік мектептер, орталықтар мен колледждер оқушылары мен білім
кәсіби білімді жүзеге асыруға, оқу бағдарламасы, оқулықтар, оқыту
білікті мамандар мінездемесіне сәйкес еңбек нарығын жоғары білікті
2.2 Кәсіпорындағы сапаны тәуелсіз бағалау бағдарламасы
Білім және Ғылым Министрінің 2006 жылғы 14 сәуірдегі
Техникалық және қызмет көрсету еңбегі мамандықтары бойынша біліктілікті
Қазақстан Республикасының «Білім туралы» Заңына сәйкес және 2005-2010жылдарға
Бекіту:
Тәжірибелік оқу орындары ретінде анықталған бастапқы және орта
2006жылғы біліктілікті растау және берудің және кәсіби
Республикалық біліктілікті растау және берудің орталығына біліктілікті растау
Мектепке дейінгі және орта білім департаментіне бұл бұйрықты
Астана, Алматы және тағы басқа қалалық білім (басқару)
біліктілікті растау және берудің және кәсіби даярлықтың
бұл бұйрықты жекелік формасына тәуелсіз бастапқы және орта
Бұйрықты орындауды бақылау қызметін білім және ғылым вице
Қазақстан Республикасының білім және ғылым Министрінің 2005жылғы 27қаңтарындағы
Техникалық және қызмет көрсету еңбегі мамандықтарына сәйкес біліктілікті
1. Жалпы ережелер
1. Техникалық және қызмет көрсету еңбегі мамандықтарына сәйкес
2. Ережелер жекелік формасына тәуелсіз ведомосттілік бағыныңқылық, оқу
3. Ережелер кәсіптік мектеп, колледж, оқу курстары мен
4. Біліктілікті беру және кәсіби даярлық деңгейін растау
5. Оқытылатын пәндер мен игерілетін мамандықтан тәуелсіз кәсіби
6. Техникалық және қызмет көрсету еңбегі мамандықтарына сәйкес
7. Жалпыкәсіби және арнаулы пәндер, өндірістік оқудың тәжірибелік
8. Техникалық және қызмет көрсету еңбегі мамандықтары бойынша
9. Техникалық және қызмет көрсету еңбегі мамандықтары бойынша
10. Объектідегі жұмыстарға байланысты біліктілік емтихандарын (жазбаша тесттер)
10. Әрбір арнайы пән бойынша біліктілік емтихандарына (жазбаша
12. Жазбаша тест бойынша 60баллдан аз алғандар біліктілік
13. Жазбаша тест нәтижелері баллдармен бағаланып, сол күні
14. Біліктілік жұмысты тәжірибелік тест түрінде өткізу кезінде
15. Біліктілік жұмыс орындауының мазмұны, қажеттіліктер және тізімі,
16. Біліктілік жұмысты бағалау кезінде біліктілік комиссия мүшелеріне
17. Біліктілік жұмыс егер тапсырма толықтай түрде
18. Емтихан тапсырушы ережені бұзған жағдайда оның келесі
19. Біліктілік емтихан нәтижелері (жазбаша тест) және комиссия
20. Сапаны тәуелсіз бағалауды аяқтау бойынша біліктілік комиссия
21. Есеп берілген мамандық бойынша оқушылардың білім сипаттамасы
2. Құжаттарды дайындау жәнне беру
Емтихан тапсырушыларға біліктілік комиссияның хаттамалық шешімі негізінде техникалық
Кәсіптік даярлық деңгейі туралы сертификаттарды беру техникалық және
Артықшылықтары
Техникалық және қызмет көрсету еңбегі мамандықтары бойынша біліктілікті
Жұмыс берушілер үшін
Біріншіден, жұмыс берушілер тәуелсіз сараптау комиссия құрамына кіреді
Студент-түлектер үшін
Пайда - сәтті емтихан тапсыру мен жақсы нәтижелер
Ата-аналар үшін
Балаларының жұмысқа деген бәсекелестіктің тек қазақстандық емес, сонымен
Бірнеше жылдар ішіндегі сенімді жұмыстарды атқаруда тамаша серіктестерге
Мемлекеттік органдар
Қазақстан Республикасының Білім және Ғылым Министрлігі;
Қазақстан Республикасының Ақпарат және Мәдениет Министрлігі;
Қазақстан Республикасының мемлекеттік қызмет бойынша жұмыс агенствасы.
Мекемелер
Азаматтық Альянс;
Казақстанның басқарушылық емес конфедерациясы.
3. «Республикалық техникалық және кәсіптік білім беруді
3.1. FRONT PAGE қосымшасының Wев беттерін жасаудағы
HTML – беті өзінің мәнісі бойынша белгіленген текстік
HTML – редакторының түрлері өте көп. Қазіргі уақытта
Соңғы уақытта FRONT PAGE Wев- серверлер мен
FRONT PAGE көмегімен Wев сайттың жеке беттерін жасауға
HTML тілінде программа құрмай бет жасайды. FRONT PAGE
Бетті редактор терезесінде дәл броузер терезесіндегідей көрсетеді.
Графикалық бейнелерді GIF немесе JPEG
FRONT PAGE қосымшасының терезесі үш
Views (представление)панелі Wев- сайттық түрлі қойылымдарын бейнелеуге
Folder List панелі тораптың физикалық құрылымынан құрайтын
Таңдалған қойылыммен жұмыс жасау терезесі.
Views панелі Wев – сайтты келесі режимдерде қарауды
Page Views (бет карау);
Folders Views (бума қарау);
Reports Views (есеп карау);
Navigator Views (навигация режимінде қарау);
Hyperlinks Views (гиперсілтемені қарау);
Tasks Views (тапсырманы қарау).
Жаңа Wев- бетті бірнеше әдістермен құруға болады. Мысалы,
Бетті сайт құрылымына қосу үшін Folder List
FRONT PAGE PAGE режимінде келесі үш
Normal – бетті WYSIWYG режимінде өңдеуге;
HTML- бетті мәтіндік қойымында өндеу;
PREVIEW- бетті қарау және тестілеу.
Гиперсілтеме – бұл Wев беттің біріншісің басқа бетке,
Локалді (немесе ішкі) гиперсілтеме – ағымдағы сайттық
Сыртқы гиперсілтеме – бұл Интернет желісіндегі түрлі сайт
Гиперсілтеме жасау үшін бұл процестің екі бөліктен тұратынын
Біріншісі беттегі гиперсілтеме ретінде аңыкталатын мәтін немесе обьект,
Таңдалған бетке қатысты барлық сілтемелерді Hyperlinks режимінде қарауға
Кәсіпорын сайтын құру сатылары
Сурет 7. «Республикалық техникалық және кәсіптік білім беруді
Сурет 8. РМК Intranet-сайтының қосымшалары
3.3 Кәсіпорын сайтының құрылымы
РМК Intranet-сайтын жазу барысында FronPage бағдарламасы арқылы HTML
Html - коды
Intranet-сайт
» Қазақстандағы біліктілік
» Енгізу жоспары
» Сапаны тәуелсіз бағалау
» Жұмыс берушілер үшін
» Студент-түлектер үшін
» Ата-аналар үшін
» Тест тапсырмалардың сұрақтары
Қазақстан Республикасы Білім және Ғылым министрлігінің
Неге ұмтылу қажет:
Біліктілік өлшемді болу қажет;
Біртұтас өлшем жүйесі Қазақстанда да және оның
Өмір бойындағы оқуға деген құлшыныс болу қажет;
Оқудың алғашқы тиімді жүйесінің және қайта оқудың
Жүйені құру кезеңдері:
Кәсіптік салалар мен олардың деңгейіне қазіргі заманғы
Кәсіптік салаларға деген қажеттіліктерге сәйкес мамандандырылған оқуды
Мамандықты игеру шартын,ретін және критерийлерін анықтау, мамандандырылған
Бұл үшін не қажет:
Кәсіптік тәжірибе – бұл Білім Министрлігінің өкілетті
Кәсіптік стандарт – бұл білімге, салаға, тәжірибеге,
Кәсіптік біліктілік – бұл кәсіптік қызмет саласына
Мақсаты:
Қазақстан Республикасы Білім және Ғылым министрлігінің «Республикалық
Кәсіптік дайындықтың тиімді тәуелсіз бағалау жүйесін құру;
Халықаралық білім кеңістігіндегі қазақстандық білім интеграциясы;
Еңбек нарығындағы қажеттіліктерге сәйкес дайындық сапа деңгейін
Кәсіптік білім ұйымы мен жұмыс берушілер ассоциациясы
2005-2010жылдарға Қазақстан Республикасындағы білімді дамытудың Мемлекеттік бағдарламасын
Қазақстан Республикасының 2004жылғы 9-шілдесіндегі «Білім туралы» заңы;
Қазақстан Республикасының 1995жылғы 19-маусымындағы «Мемлекеттік кәсіпорын туралы»
2005-2010жылдарға Қазақстан Республикасындағы білімді дамытудың Мемлекеттік бағдарламасы.
Жұмыс берушілердің қызығушылығы мен сенімділігі;
Бастапқы және орта кәсіптік білім ұйымымен және
Бастапқы және орта кәсіптік білім (БжОКБ)
Стратегиялар мен міндеттер:
Кәсіпорын міндеті – еңбек нарығы талаптарына сәйкес
Кәсіпорынның ауқымды стратегиясы:
Жұмыс беруші интеграциясы арқылы сапаны тәуелсіз бағалау
Дипломның (сертификат) түрі;
Нарыққа деген бағыт (сұраныс талдауы, жұмыс беруші
Тәжірибелік сабақтардың көп болуы.
Сертификацияның жаңа жүйесін енгізу және дамыту;
Ұлттық және локальды деңгейдегі жұмысберушілермен серіктестік және
Бастапқы және орта кәсіптік білім ұйымдарымен серіктестік
Кәсіпорынның (басты офисі мен филиалдары) инфрақұрылымын құру;
Сұраныстар мен ұсыныстар жағдайлары жайындағы ақпараттарды жинау;
Кәсіпорынның тұрақтылығы.
Design by Paul
4.Еңбекті қорғау бөлімі
4.1 ДЭЕМ-де жұмыс істеу барысындағы еңбекті қорғау
Компьютермен жұмыс істейтін жұмысшылар қауіпті факторларға өндіріс ортасының
Жұмысшылардың еңбек және жұмыс кестесі әртүрлі;
а) математик-бағдарламалаушылар және қызмет көрсету инженерлері күнізгі бір
б) Операторлар үш және екі кезеңде сәйкесіне 8
Еңбек кестесі мен түрінің ерекшеліктері, едәуір ойлау жүктемесі,
Жұмыс орнының элементтерінің орналасуы еріксіз жұмыс қалпын ұстап
Дисплей экранының алдында ұзақ жұмыс жасағанда операторлардың
Дисплеймен жұмыс істейтін бөлмені жертөледе орналастыруға болмайды.
Тұрақты жұмыс орындары микроклиматтық параметр мен жарықталыну деңгейі,
Бөлмеге жылу бергенде микроклимат параметрлерінің нормативі сақталуы қажет.
Жылдың салқын кезінде ауа температурасы 23-25 градус, ауа
4.2 Дербес компьютермен жұмыс кезіндегі жұмыс кестесі
Еңбектегі психологиялық жүктің есебімен функционалдық адам ағзасы мен
Негізгі үзіліске түскі үзіліс жатады. Бұған жұмыс аралығында
Түскі үзіліс бар жұмыс кестесінде қосымша 4 сағат
а) 8 сағаттық жұмыста 3 сағаттан кейін үзіліс
б) 12 сағаттық жұмыста 5 сағаттан кейін 1-ші
Жұмыс кестесі мен демалыс үзілістер орындалатын жұмыстың көлеміне
4 сағат жұмыс ішіндегі өңделетін белгілердің саны 30
Дербес компьютермен жұмыс жасайтын қызметкерлер алдын-ала дәрігерлік тексеруден
4.3 ДЭЕМ операторларының жұмыс кеңістігіне ұсынылатын жиектер
№ Жиектер Көлемі, мм
Кеңістік ені 1050
Кеңістік тереңдігі 400
Жұмыс орнының үстел мен еден арасындағы биіктігі 750
Оператор орындығы мен жұмыс үстелінің биіктігі арасындағы алшақтық
Аяқ орнының кеңістігі:
биіктігі
ені
орындық биіктігі
тереңдігі
600
500
400-500
400 (реттеледі)
Орындық арқалығының отыру биіктігі мен ауытқу бұрышы 100-115
Орындықта отыру ені 550
Орындықта отыру тереңдігі 450
Шынтақша ені 50
Шынтақша ұзындығы 200
Отыру беткейінің ұзындығы 250
Орындықтың бұрылыс радиусы 350
Аяқ қою үшін сүйеме 400х300х150
Ылди бұрышы 0-20 градус
Үстел үсті бойынша тиісті мүмкіндік болмаған жағдайда пернетақтаның
Пайдаланушы дененің орналасуы мониторға қарау бағытындағы тікбұрышпен немесе
4.4 Еңбек қорғау және қауіпсіздік техникасы
Қазақстандағы еңбек қорғау – құқықтық, ұйымдастырушылық, техникалық және
Техникалық сипаттағы шаралар жұмысшыларды түрлі өндірістік жарақаттан және
Санитарлық-гигиеналық сипаттағы шаралар - өндірістік санитария-жұмыс орындауында (компьютерлік
ДЭЕМ пайдалану кезіндегі еңбекті қорғау туралы кейбір мәліметтер
Тірек қозғалыс аппараты, көз, тері аурулары мен ауыратын
Экранның ыңғайлы мөлшерімен жоғары тиімділікті дисплейді пайдалану;
Жоғарғы тиімділікті видео адаптер таңдаған дұрыс, мүмкіндігінше экранның
Дисплейге міндетті түрде экранның, әсіресе полярлық филтрлер қою
Жағдайың келіссе экраннан 70 см-ден кем болмайтын қашықтықта
Экран дисплейі жарық көзіне қарай бағытталмауы тиіс;
Жұмыс орны терезе қасында болған жағдайда дисплеймен терезе
Экранды тікелей жарық көзі астына немесе оған жақын
Оператордың жұмыс орнының жарықшылығы бөлменің жарықтылығының 2/3-нен аспағаны
Дисплей артындағы қабырға оның экраны сияқты жарықталу керек;
Бір бөлмеде бірнеше компьютер болған жағдайда әр оператордың
Жұмыс орны ыңғайсыз позамен дененің ұзақ қозғалыссыз қалуын
Дисплеймен жұмыс істеу уақыты пайдаланушының барлық жұмыс уақытының
Жұмыс жылдамдығы сағатына пернелерді 10000 рет басудан аспау
Компьютермен әдеттегі жұмыс кезінде әр 2 сағат сайын,
4.6 Компьютермен жұмыс кезіндегі қауіпсіздік техникасы
Есептеіш техника зертханасында қымбат күрделі және сақтықпен қарауды
Бұл техникаға мұқият қарау керек;
Зертханаға сырт киіммен кірмеу керек;
Қосатын кабельдер біріктіретін қондырғыларды қозғауға болмайды;
Монитордың сырты мен экранға, пернелерге тиісуге болмайды;
Қуат келетін сымдар мен жерлестіру қондырғыларына тиіспеңіз;
Мұғалімнің рұқсатынсыз аппаратураны өшіріп қосуға болмайды;
Дискеттер, кітаптар мен дәптерлерді монитор мен пернелер үстіне
Дымқыл киіммен, дымқыл қолмен жұмыс істеуге болмайды;
Зертханада тіркелген дискеталарды жұмыста пайдалануға болмайды;
Күйген иіс шыққан кезде дереу жұмысты тоқтатып, аппаратураны
Жұмыс басталар алдында:
Аппаратура мен қосатын кабельдердің көрінетіндей зақымдығы жоқ екендігіне
Көзқарас сызығы экранның ортасына келетіндей (ол клавиатурамен еңкеймей
Жұмыста қолданылатын қондырғылардың ерекшеліктерін мұқият ескеріңіз;
Қажет болса мұғалімге немесе зерханашыға барыңыз;
Тіркеу журналына ДЭЕМ – да жұмысының басталғандығы мен
Отырысыңызды мұқият қадағалаңыз, омыртқаның қисаюына жол бермеңіз. Жұмыс
Жоғарыдағы ережелердің барлығын және де мұғалімнің ағымдағы нұсқаларын
Аппаратураның дұрыстығын қадағалаңыз, ерекше дыбыс пайда болып немесе
Клавиштарды қатты басудан сақтаңыз;
Клавиатурада таза қолмен жұмыс істеңіз;
Аппаратураның жарамсыздығын өзіңіз түзеуге тырыспаңыз. Жұмысты аяқтаған соң:
Компьютерді сөндіруге дайындаңыз (барлық бағдарламаларды жабыңыз), бұл сақталмаған
Тіркеу журналына жұмысының аяқталуы туралы жазыңыз.
4.7 Электр қауіпсіздігі
Стандарттарға сәйкес электр қауіпсіздігі дегеніміз – электр тогының
Электр жарақатының негізгі себептері мыналар:
Ток тасымалдаушы бөліктердің қасында жұмыс істеген кезде оларға
Қалыпты жағдайда болмайтын, әдетте эзоляцияның бүлінуінен кенет пайда
Жабдықтың ток тасымалдаушы бөліктерінде жұмыс істеп жатқан кезде
Кешеннің пайдалануы ДЭЕМ-ға есептелген. Қуат көзі болып 220В
Талаптарға сай электр тогының соғуынан сақтану үшін:
Жұмыс өндірісінің және қауіпсіздік ережелерін нақты және толық
Қауіпті қуатпен жұмыс істейтін, изоляцияланбаған аз қуатпен жұмыс
Көп қабатты, мықты изоляциялық материалдан жасалған, электр тогынан
ДЭЕМ электр қуатын ғимарат разеткасының арнайы жерлестіретін контакті
Желіден алынатын токтың қуатын есепке ала отырып, ауыр
Өрт қауіпсіздігі
Өрт қауіпсіздігі дегеніміз – адамдар мен мүліктерді өрттен
Дисплейлер құрылымында ауыспалы кедергі сәйкесінше қызуды азайтатын арнайы
Нысананың өрт қауіпсіздігі:
өрттің алдын алу жүйесімен;
өрт қауіпсіздігі жүйесімен;
ұйымдық техникалық шаралармен қамтамасыз етеді.
Бөлмедегі өрттің алдын алу ең алдымен жанғыш заттардың
Өрт қауіпсіздігі қорғанысы болса, өрт дабылына автоматтық қондырғысын
5. Экономикалық бөлім
5.1 Жұмыстың қысқаша сипаттамасы және оның тағайындалуы
Бұл жұмыс оқытушды электрондық құралдарын жасауда және оқу
5.2 Бағдарламаның өнімді құрудағы шығындарды анықтау
Бағдарламаның өнімді құрудағы кеткен шығындар бағдарламаны құрушылардың еңбек
3СПП=33ПСПП+3МВСПП+3общ
мұнда
3СПП – бағдарламалық өнімді құруға кеткен шығындар
33ПСПП – бағдарламаны құрушының еңбек ақысын төлеуге кеткен
3МВСПП – машиналық уақыт төлеміне кеткен шығындар
3общ – жалпы шығындар.
Бағдарламаны құрушының еңбек ақысын төлеуге кеткен шығындар
Бағдарламаны құрушының еңбек ақысын төлеуге кеткен шығындар бағадарламалық
33ПСПП = t*T сағ
5.2.2 Бағдарламалық өнімді құрудың еңбек сыйымдылығын
Бағдарламалық өнімді құрудың еңбек сыйымдылығын келесідей түрде анықтауға
t=to+ta+tб+tп+tд+toт
мұнда
to – есептерді бейнелеу дайындығына кеткен еңбек шығындары;
ta – есептер шешімінің алгоритмін жасауға кеткен еңбек
tб – есептер шешімінің алгоритмінің блок-сызбасын жасауға кеткен
tп – дайын блок-сызба бойынша бағдарламаны құруға кеткен
tд – есептер құжаттарын дайындауға кеткен еңбек шығындары;
toт – есептердің кешендік кейінге қалдыру кезінде ЭЕМ-да
Өзінің кезегінде құрушы шығындары операторлардың шартты сандары арқылы
Есептерді сипаттауға кеткен еңбек шығындарының есебі
Есептерді бейнелеуді дайындауға кеткен еңбек шығындарын бағалау
мүмкін емес, себебі ол жұмыстың шығармашылық сипатына байланысты,
to=Q * B/(75…85*К)
мұнда В – есептерді бейнелеудің жетіспеуі нәтижесінде еңбек
К=2 жылға дейін жұмыс жасайтындар үшін құрушының кәсіби
Осы есепті бейнелеуді зерттеу кезінде В коэфициентін бейнелеуде
Сөйтіп, мынаны аламыз:
to = 2000 * 2/(83*0.7) = 68.8 (адам
5.2.4 Алгоритмді жасауға кеткен еңбек шығындарының есебі
Есептерді шығару алгоритмін жасауға кеткен еңбек шығындары:
ta = Q/(60…75*К)=2000/(70*0.7)=40.82 (адам сағ)=6 күн.
Блок сызбаны жасауға кеткен еңбек шығындарының есебі;
Есептерді шығару алгоритмінің блок-сызбасын жасауға кеткен еңбек шығындары,
Tб = Q/(60…75*K)=2000/(73*0.7)=39.14 (адам сағ)=5 күн.
5.2.5 Бағдарламаны құруға кеткен еңбек шығындарының есебі
Дайын блок-сызба бойынша бағдарламаны құруға кеткен еңбек шығындары
Tп = Q/(60…75*K)=2000/(75*0.7)=38.1 (адам сағ)=5 күн.
5.2.6 Кейінге қалдырғанда кеткен бағдарламаның еңбек шығындарының
Есепті кешенді кейінге қалдыру кезінде ЭЕМ-де бағдарламаны кейінге
Тoт=1.5* tаот
мұнда
tаот – бір есепті автономиялық кейінге қалдыру кезіндегі
tаот =Q/(40…50*K)=2000/(43*0.7)=66.44=8 күн/адам – сағ
осыдан
Тoт=1.5*66.44=99.7 (адам сағ)=12 күн.
5.2.7 Құжаттарды дайындауға кеткен еңбек шығындарының есебі
Есеп бойынша құжаттарды дайындауға кеткен шығындары былай анықталады:
tд = tдp + tдo
мұнда:
tдp – жазбаша материалдарды дайындауға кеткен шығындар;
tдo – құжаттарды редакциялау, басу және безендіруге кеткен
tдp=Q/(150…200*K)=2000/(185*0.7)=15.44 (адам сағ)=2 күн;
tдo=0.75* tдp=0.75*15.44=11.58 (адам – сағ) =1 күн
осыдан
tд=15.44+11.58=27.02 (адам – сағ) =3 күн
Осылай бағдарламалық өнімнің жалпы еңбек сиымдылығын былай есептеуге
Т=68.8+39.1438.6+38.6+38.1+27.02+99.7=311.4 (адам – сағ)=39 күн.
5.2.8 Бағдарламалаушының орташа еңбек ақысының есебі
Қазіргі нарықтық жағдайларда бағдарламалаушының орташа еңбек ақысы кең
әлеуметтік сақтандыру (3%)
әлеуметтік салық (20%)
Әлеуметтік кешен аударымның барлығы 16% құрайды. Осыдан бағдарламалаушының
33ПСПП = 311.4*187*1.16=67549 тг.
5.2.9 Машиналық уақытты төлеуге кеткен шығындар
Бағдарламаны кейінге қалдыру кезінде машиналық уақытты төлеуге кеткен
3МВСПП = C сағ+ t ЭЕМ
Мұнда:
C сағ – жалға алу уақытының машина –
t ЭЕМ – ЭЕМ-да бағдарламаны кейінге қалдырудың фактілік
5.2.10 Кейінге қалдырудың фактілік уақытының есебі
Фактілікті төмендегідей формула бойынша есептеп шығарамыз:
t ЭЕМ = tп + tдo + toт;
t ЭЕМ = 38.4 + 11.58 + 99.7
5.2.11 Машина-сағат бағасының есебі
Машина-сағат бағасын төмендегідей формула бойынша есептейміз:
C сағ =3ЭЕМ / ТЭЕМ
Мұнда,
3ЭЕМ – жыл ішінде ЭЕМ-ді пайдалануға кеткен толық
ТЭЕМ – ЭЕМ уақытының жылдық қоры, сағ/жыл.
5.2.12 ДЭЕМ жұмыс уақытының жылдық қорының есебі
Жылдағы күннің жалпы саны – 365.
Демалыс күндер мен мейрамдар саны – 113.
Сақтандыру жұмыстарының тоқтау уақыты 4 сағат бойынша апта
ДЭЕМ жұмыс уақытының жылдық қорының барлығы келесіні құрайды:
ТЭЕМ = 1808 сағ.
5.2.13 ЭЕМ-ді пайдалануға кеткен толық шығындарының есебі
ЭЕМ-ді пайдалануға кеткен толық шығындарды төмендегідей формула бойынша
3ЭЕМ = (33П+3АМ+3ЭЛ+3ВМ+3тp+3пp)
Мұнда,
33П – қызмет көрсетуші персоналдық еңбек ақысын төлеуге
3АМ – амортизацияға кеткен жылдық шығындар, тг/жыл;
3ЭЛ – ЭЕМ тұтынылатын электр энергиясына кететін жылдық
3ВМ – қосымша материалдарға кететін жылдық шығындар, тг/жыл;
3тp – компьютерді ағымдағы жөндеуге кеткен шығындар,
3пp – басқа да жылдық шығындар және қосымша
5.2.14 Амортизациялық аударымдар
Жылдық амортизациялық аударымдарының сомасы төмендегідей формула бойынша анықталады:
3ам=Cбал * Нам
Мұнда,
Cбал – компьютердің баланстық құны, тг/дана;
Нам – амортизация нормасы 33% құрайды.
ДЭЕМ баланстың құны сатылатын бағаны, құрал-жабдықты тасымалдауға,
Cбал = Срын + 3уст
Мұнда,
Срын – компьютердің нарықтық құны, тг/дана;
3уст – компьютерді жеткізуге және құруға кеткен шығындар.
Жұмыс жүргізілген компьютер 110000 тг бағасы бойынша сатып
3уст=10%*Срын=0.1*135000=13500 тг.
Осыдан
Cбал=135000+13500=148500 тг/дана
ал
3ам = 148500*0.33 = 49005 тг/жыл.
5.2.15 Электр энергиясына кеткен шығындар есебі
Бір жыл ішінде тұтынылатын электр энергиясының құны төмендегідей
3ЭЛ=Рэл* Тэвм * СЭЛ * А
Мұнда,
Рэвм – ЭЕМ-нің жиынтық қуаттылығы;
СЭЛ – 1 кВТ сағ электр энергиясының құны;
А – машина қуаттылығын интенсивті пайдалану коэффициенті.
ЭЕМ-нің техникалық куәлігіне сәйкес Рэвм = 0,22 кВТ,
Онда электр энергиясына кеткен шығындардың есептемелік бағытталуы:
3ЭЛ = 0,22 * 1808 * 6,02
5.2.16 Ағымдағы жөндеуге кеткен шығындардың есебі
Ағымдағы және сақтандыру жөндеуге кеткен шығындар ЭЕМ құнынан
3тр = 0,15 * Сбал = 0,15 *
5.2.17 Қосымша материалдарға кеткен шығындардың есебі
ДЭЕМ-ң қалыпты жұмысын қамтамасыз ету үшін қажетті
3ВМ = 0,02 * 148500 = 2970 тг.
5.2.18 ДЭЕМ пайдалану бойынша басқа да шығындар
ДЭЕМ пайдаланумен байланысты басқа да жанама шығындар ғимараттарға
3ПР = 0.05 * 148500 = 7425 тг.
5.2.19 Қызмет көрсетуші персоналдың еңбек ақысына кеткен
Қызмет көрсетуші персоналдың еңбек ақысына кеткен шығындар негізгі
3ЗП=3ОСНЗП+3ДОПЗП+3ОТЧЗП
Негізгі еңбек ақы төлеудің сомасы штаттағы жұмысшының жалпы
3ОСНЗП = 12 * ∑ 3iокл
Мұнда,
3ОКГ – бір айдағы і-ші жұмысшының тарифтік ставкасы
3ОСНЗП = 12*25000 = 300000 тг.
Қосымша еңбек ақының сомасы негізгі еңбекақыдан 25% құрайды.
3ДОПЗП = 0,25 * 300000 = 75000 тг.
Әлеуметтік қажеттіліктерге аударымның сомасы қанша және негізгі еңбек
3ОТЧЗП = 0,22 * (300000 + 75000) =
Онда қызмет көрсеткіші персоналдың еңбек ақысына кеткен жылдық
3ЗП = 300000 + 75000 + 82500 =
Бір жыл ішінде ЭЕМ-ді пайдалануға кеткен толық шығындар
3эвм = 457500 + 49007 + 2347+2970+22275+7425=5415224
Онда жалға алынған уақыттың машина сағат бағасы мынаны
Ссағ = 541524/1808=299.5
Машина уақытының шығынын төлеу:
3МВСПП = 299.5*149.11=44745
5.2.20 Жалпы шығындардың есебі
Жалпы шығындар бұл жарықтандыруға, жылуға, коммуналдық қызметтерге және
Зобщ=(67549+44745)*0.2=22459
Онда бағдарламалық өнімді құруға кеткен шығындар мынаны құрайды:
3СПП =67549+44745+22459=134753.
5.3 Түйіндер
Біз экономикалық шығынды есептей келе, бағдарламалық өнімді құруға
Экономикалық құрылым негізінде қаралатын оның әртүрлі көрсеткіште болып
Қорытынды
Қорытындай келгенде, қазіргі заманда ақпарттық технологиялар қарқынды дамуда
Қазіргі кездегі қоғамды ақпараттандыру - электронды үкімет
Интранет – бұл кәсіпорын ішіндегі ақпараттық өзара әсерлесулер
Қазіргі кездегі ғылым, мәдениет, білім, іс-қағаздарды жүргізу, басқарушылық
Intranet-тің базалық жиынтық құрамына TCP/IP хаттамасы, браузер, Web-сервер,
Кәсіпорындағы интранет белгілі бір тізбекпен және кезеңдермен өтеді:
Кәсіпорын желісіне TCP/IP хаттамасын орнату, желі кірісіне брандмауэрді
WWW-технологиясының корпоративті мәліметтер базасымен байланыстыру, интранетте аудио және
Кәсіпорынның таратылған Web-серверлер жүйесін құру және толықтыру.
Енгізудің алғашқы кезеңінде интранетті құру мен дамытудың жоспарын
Интранетті құру мен басқару үшін кәсіпорын келесілерді орындау
Интранетті жүзеге асыру;
Интранет қызметінің тәжірибелі провайдерлерімен серіктестік қатынасқа түсу қажет;
Интранет технологиясын жүзеге асыруда тәжірибесі мол персоналды алу
Интранет технологиясының табысты енуінің негізгі шарты – бұл
Интранетте шешілетін негізгі міндеттер:
Қолданушылар мен қосымшалар мобильділігі;
Желі ресурстарын ортақ қолдану;
Жұмыс пен ресурстардың интеграциясы;
клиент/сервер технологиясы негізінде көптеген қосымшаларды біріктіруге мүмкіндік беретін
жүйе компоненттерін дамыту және жүзеге асыру мүмкіндігі.
Интранеттің негізгі қасиеттері:
корпоративті желі ішіндегі ақпаратпен алмасу үшін WWW технологиясын
желі ресурстарына қауіпсіздіктің енуін қамтамасыз ету;
MIME, PGP/PEM, X.400 стандарттарын қолданатын және E-mail-дың әртүрлі
WAIS, CWIS, AltaVista желі ресурстары бойынша біртұтас навигациялық
Mobility қосымшалары мен қолданушылар мобильділігі.
Интранет-сайттың ерекшеліктері:
Кәсіпорын қызметкерлерін осы кәсіпорында болып жатырған жағдайлар мен
Кәсіпорын қызметкерлері арасында рейтингтік дауыс берулерді жүргізу;
Кәсіпорынның әртүрлі бөлімшелеріндегі қызметкерлердің жобаларымен жұмыс жасау және
Сайттағы іздеу фильтрлерінің және ыңғайлы кеңейтілген іздеу интерфейсінің
кәсіпорынның аймақты өкілдіктерін біртұтас интранетке біріктіру.
Сайт беттеріне кіру қолданушыларға интранет жүйелер қызметтерін қолдануға
Intranet-ті қолдану ақпаратқа қауіпсіз түрде ену сұрақтарын шешуге
Соңғы жылдары кәсіпорынның ішкі бизнес-процесстер автоматизациясына бағытталған интранет-қосымшаларды
Интранет-технологиялар кәсіпорынның локальды желілері, кәсіпорын мен оның бірнеше
Кәсіпорынның ақпараттық орталығы интранет-технологиялар негізінде кәсіпорынның бизнес-процесстерін реттеу
Жұмыс мақсаты жобалауға бағытталған интранет-технологиялар базасында интранет-қосымшалардың өңделуі
1. Интранет-қосымшаларды жобалау құралдарын талдау;
2. интранет-қосымшалар жүйесінің модельдерін жобалау - интранет-қосымшалардың
3. интранет-технологиялар базасында интранет-қосымшаларды жобалау құралдарын құру принциптерін,
4. Ұсынылған өңделген құралдар мен интранет-жүйелер модельдері көмегімен
5. Ұсынылған интранет-қосымшалар жүйесінің моделін жүзеге асыру ретінде
6. жобаланған программалық кешен мен құралдарды тәжірибеде пайдалану
Кәсіпорын қызметінің экономикалық аспекттеріне тікелей байланысты интранет-қосымшалардың негізгі
технологияның қарапайымдылығы;
кәсіпорындағы басқарудың тиімділігі
Интранет технологиясы кәсіпорынның ақпараттық жүйесінің жүзеге асуы мен
Интранет жүйесінің перспективалары:
интеллектуалды желілік іздеу жүйесі
желілік компьютерлер
навигатор интерфейсінің әмбебап интерфейске айналуы
Интранет жүйелеріндегі ақпаратты іздеуді жеңілдету үшін желілік іздеудің
Интранет кәсіпорынның ішкі мәліметтеріне енуін сенімді түрде бақылай
Интранет-сайт форумдар, құжаттарды сақтау, почталық қызмет, әлеуметтік желілер
Intranet-тің көпдеңгейлі сипаттамасы
Intranet-тің кәсіпорынға бұл технологияларды енгізудегі шешімдерді қабылдау тұрғысынан
1-ші деңгей – мұнда интранетті құрудың ең көп
2-ші деңгей – мұнда кәсіпорын қажетті мәліметтерге іздеу
3-ші деңгей – мұнда кәсіпорын мәліметтер базасы мен
4-ші деңгей – бұл интранеттің соңғы деңгейі, мұнда
Корпоративті портал негізінде интранет-сайт құрудың негізгі ерекшеліктері:
персоналды басқару тиімділігін арттырады;
кәсіпорындағы әрбір қызметкердің берілген тапсырмасын орындалуын бақылауға мүмкіндік
Корпоративті мәдениет деңгейін көтереді;
Қызметкерлердің, әсіресе басшылардың уақытын үнемдейді;
Кадрлардың аттестациясын өткізуге және дистационды оқу жүргізуге мүмкіндік
Интранет-сайттың базалық функциялары:
Белгілі бір тапсырмалардың шешілуіне жауап беретін қызметкерлерді іздеу;
Қажетті бөлімше және қызметкермен тез байланысу мүмкіндігі;
Кәсіпорынның негізгі жағдайлары туралы және кадрлық орын ауыстырулар
Интранет-сайт арқылы байланыса алатын жұмыс топтарын құру;
Құжатайналымның ақпараттандырылуы, яғни кәсіпорынның әрбір қызметкері өзіне қажетті
Intranet термині кәсіпорынның локальды компьютерлік жүйесін көрсетеді.
Бұл технологияларды енгізбеген кәсіпорындар цивилизованный қоғам дамуынан артта
Қолданылған әдебиеттер
Рэнди Брэк, Эд Рейнолдс и Дж. Даррел Томас.
LAN/Журнал сетевых решений #04/97
Том Хендерсон. Анатомия Intranet http://www.osp.ru/lan/1998/09/75.htm
LAN/Журнал сетевых решений #09/98
Крис Херрингшоу. При новом порядке http://www.osp.ru/lan/1997/04/97.htm
LAN/Журнал сетевых решений #04/97
4.Виктор и Наталья Олифер. Введение в IP-сети http://www.citforum.ru/nets/ip/contents.shtml
Информационно-аналитические материалы, Центр Информационных Технологий
Модель OSI http://www.citforum.ru/nets/switche/osi.shtml
Сервер BiLiM Systems Ltd.
Вопросы защищенности http://www.softexpress.ru/intranet/docs/intra_pr.htm
Сервер Sotfexpress
В. Артемьев. Что такое Intranet? http://www.citforum.ru/internet/iinet97/9.shtml
Центральный Банк РФ, сервер CIT-forum.
В. Ананьин. Интранет как инструмент корпоративного управления. Часть
Смстемы управления базами данных #04/97
9.Обоснование использования Intranet http://www.softexpress.ru/intranet/docs/intra_wh.htm
Сервер Sotfexpress
10.К.Терлекчиев. Internet в группах (технологии Intranet) http://www.citforum.ru/internet/iinet96/32.shtml
LAN Magazine/Русское Издание
11.Ключевые компоненты Internet http://www.softexpress.ru/intranet/docs/intra_ky.htm
Сервер Sotfexpress
12.Николай Малых. Глоссарий сетевых терминов http://www.citforum.ru/nets/glossary/_terms.shtml
BiLiM Systems Ltd., Сервер CIT-forum
13. Кульгин М. Технологии корпоративных сетей. Энциклопедия. —
Природа Земли из космоса. //А.П.Тищенко, В.В.Асмус, В.П.Пяткин и
TERRA 2. Understanding The Terrestrial Environment. Remote Sensing
Лебедев В.В. Геоинформационное обеспечение как определяющий фактор в
ARC/INFO Версии 8: Объектно-компонентная ГИС (по статье Дэвида
Калантаев П.А., Пяткин В.П. Объектно-ориентированная ГИС в сети
Ахлёстин А.Ю., Бабиков Ю.Л., Карякин А.С., Фазлиев А.З.
Интранет и Адаптивные Инновации: переход от управления к
Информационная безопасность в Интранет. - Jet Info, 23/24,
3