Қосу қорабы


МАЗМҰНЫ
Кіріспе……………………………………………………… 6
1 Жобаның техника экономикалық негізі........……………. 7
1.1 Жобаланатын автомобильдің өзіндік құны…………….... 7
1.2 Негізгі және жобаланатын автомобильдің өнімділігін жоспарлау ………...................................................................
7
1.2.1 Автомобильдің техникалық және эксплуатациялық жылдамдықтарын шамамен қарастыру……………………
7
1.2.2 Автомобильдің жылдық өнімділігін есептеу .......………... 9
1.2.3 Автомобильдің сенімділігінің оның өнімділігіне әсер етуі 9
1.3 Негізгі және жобаланатын автомобильді пайдалануға кететін шығындар.................................………………………
11
1.3.1 Жағар-жанармайға кететін шығындар................................... 11
1.3.2 Техникалық тексеру және жөндеуге кететін шығындар 12
1.3.3 Пайдалануға кететін басқа да шығындар ...……………….. 12
1.3.4 Автомобильдің көтерме баға негіздемесі және оның шектік мәні...............................................................................
13
1.3.5 Пайдалануға кететін жылдық шығындар және салыстырмалы көрсеткіштер.............……………………….
15
2 Автомобильдің тартуын есептеу ...........……………………
2.1 Автомобильдің массасын таңдау…………………………... 17
2.2 Толық массаның автомобильдің өстеріне бөлу..………….. 18
2.3 Шина өлшемін таңдау...............................................……….. 18
2.4 Двигательдің ең үлкен қуатын есептеу.………………….… 19
2.5 Негізгі берілістің беріліс санын есептеу............................... 21
2.6 Қосу қорабының бірінші берілісінің беріліс санын есептеу 22
2.7 Қосу қорабының аралық берілісінің беріліс санын есептеу 22
2.8 Жобаланатын автомобильдің қолдану кезіндегі қасиеттерін сараптап есептеу..................................................
23
2.9 Үдеу графигін салу........................................................……... 25
2.10 Автомобильдің отын үнемдеу сипаттамасының графигін салу......................……………………………………………...
26
2.11 Автомобильдің қуат теңдестігінің графигін салу ..……….. 27
3 Жол қаіпсіздігін қамтамасыз ететін агрегаттың негізгі өлшемдері: трансмиссия
29
3.1 Іліністіргіш.............................………………………………... 29
3.2 Қосу қорабы.........................................................................…. 29
3.3 Өс арасы............................…………………………….. 29
3.4 Негізгі беріліс.......................………………………………… 29
3.5 Конус аралық....……………………………………………… 30
3.6 Жартылай ос..........……………………………………… 30
3.7 Руль басқармасы................................................…………… 30
4 Құрастыру бөлімі................................……………………….. 32
4.1 Гидротрансфарматорды есептеу............................................ 32
4.2 Насосты доңғалақты есептеу............................................... 36
4.2.1 Турбинды доңғалақты есептеу..............…………................. 38
4.2.3 Реакторды есептеу.................................................................. 39
4.3 Қорапты есептеу.........................................………………….. 39
5 Автомобиль жүргізушісінің жұмас орнындағы қауыпсыздығы және оның жайлы
5.1 Жүргізуші жұмыс орнындағы шу және инфродыбыс.……. 50
5.2 Жүргізуші жұмыс орнында болатын діріл............................ 51
5.2.1 Жүргізуші отырған кабинадағы уытты заттар.................... 52
5.2.3 Автомобиль кабинасындағы микроклимат......................... 55
5.3 Автомобиль кабинасындағы
5.4 Пайдаланылған газдардың адам мен қоршаған ортаға тигізетін әсері............................................................................
58
6 Экономикалық бөлім............................................................... 61
6.1 Жобаланатын автомобильдің бағасын, табыс және пайдасын анықтау....................................................................
61
6.2 Материалдар шығынын анықтау........................................... 62
6.3 Күрделі қаржы жұмсалымын есептеу...................................
6.4 Өтімділік мерзімін анықтау................................................. 64
7 Қорытынды............................................................................ 65
Қолданылған әдебиеттер тізімі...........................................
66
Тапсырыс хат.
(Транспорт және логистика( кафедрасы дипломдық жобаның тақырыбын (Жүк автомобильінің
.
АННОТАЦИЯ
Ұсынылып отырған «Жүк автомобильінің гидромеханикалық берілісін жасау жобасы» дипломдық
Графикалық бөлімі А1 форматты 8 беттен: 1)Автомобильдің жалпы көрінісі;
Есептік түсіндірме хаты 67 беттен, 13 кесте, 27 суреттен
Тапсырма
Автомобиль түрі – фургон.
Жүк көтергішеігі - 2170 кг.
Двигательдің түрі – карбюраторлы.
Автомобильдің ең үлкен жылдамдығы 85 км/с
Ең үлкен жылдамдықтағы жол кедергісінің қорытынды коэффициенті 0,015
Ең үлкен жол кедергісінің қорытынды коэффициенті 0,34
(1 беріліспен қозғалғанда)
Гидромеханикалық беріліс.
Кіріспе.
Автомобиль тронспортымен автомобиль өндірісіне автомобиль конструкциасын өзгертіп, жаңарту үшін
Техникалық уневирситет студенті конструкция және теория, қазыргі кездегі қиын
Дипломдық жобалау жұмысында біз автомобильдің бір бөлшегін алып оны
1 ЖОБАНЫҢ ТЕХНИКА-ЭКОНОМИКАЛЫҚ НЕГІЗІ
Автомобиль көлігінің еліміздің шаруашылығында атқаратын рөлі өте үлкен. Сондықтан
Біздің елімізде болашақта отандық автомобильдерді шығаратын автомобиль зауыттары
ТМД елдерінде жүк автомобильінің 200түрі: 50-ден аса тіркемелі және
Еуропа, Шығыс және ТМД елдерінде жеңіл автомобильдердің 2650-ге жуық
Профессор А.Н. Островчев айтқандай «Жобалаудың ең негізгі мақсаттарының бірі
1.1 Жобаланатын автомобильдің өзіндік құны
Меншікті өзіндік құн:
Sуд=(Сб-R)/ma= ,
мұндағы Сб – негізгі автомобильдің құны (негізгі автомобиль ретіндеГАЗ-33021-ді,
R – табыстылық, R=30%Сб;
mа – жобаланатын автомобильдің толық массасы, кг.
Жобаланатын автомобильдің өзіндік құны шамамен былай анықталады:
Sн=Sуд*mа=2,13*4263=9100ш.б.
1.2 Негізгі және жобаланатын автомобильдің өнімділігін жоспарлау
1.2.1 Автомобильдің техникалық және пайдалану жылдамдықтарын шамамен қарастыру.
Техника-экономикалық негіздемеге дұрыс қорытынды шығару үшін, жобалық және негізгі
Техникалық жылдамдықты жорамалдау: Жобаланатын автомобильдің техникалық жылдамдығын дәл жорамалдау
Орташа техникалық жылдамдықты анықтау үшін Ю.А.Корольков және Р.П.Лахно, А.И.Цветков
жобаланатын автомобиль үшін:
Vтн= а( тех*RV i* ,
Vтн =0,64*0,9* =98км/с;
мұндағы: Nуд–автокөлік қозғалтқышының берілген күштегі
Nуд= ,
Nуд = .
мұндағы: Nтех–қозғалтқыштың ең үлкен тиімді қуаты, Nтех=100кВт;
m0 –автомобильдің меншікті массасы, m0=1,9т;
q – жүккөтергіштік,q=2,1т;
(жүккөтергіштікті пайдалану коэффициенті, =0,51;
( (жолда жүруді пайдалану коэффициенті, (=0,9;
(тр –трансмиссия ПӘК, (тр=0,92;
fV –эталонды жол жағдайындағы тербеліске қарсы коэффициент, fV=0,02;
RV i –рельеф пен жолдың техникалық категориясының коэффициенті,
жергілікті; есептеу үшін орташа мән RV i =0,9;
аN тех( эталонды жағдайдағы ең үлкен қуатты орташа пайдалану
Негізгі автомобиль үшін:
Vтб=а( тех*RV i* ,
Vтб=0,64*0,9* км/сағ;
Мұндағы:
Nудб= кВт/т.
Пайдалану кезіндегі жылдамдықтың есептеуі: Пайдалану кезіндегі жылдамдық С
Жобаланатын автомобиль үшін:
VЭн= км/сағ;
мұндағы Vэ – техникалық жылдамдық,км/сағ;
tпр – жүкті тиеп-түсіруге кететін уақыт,сағ;
Кгр – жүк тиелген машинаның жолының ұзақтығы;
( - жолда жүруді пайдалану коэффициенті.
негізгі автомобиль үшін:
VЭб= км/сағ
Автомобильдің жылдық өнімділігін есептеу
Автомобильдің тәуліктік жүрісі 2 фактормен анықталады: пайдалану кезіндегі жылдамдық
КТЖ н=Тн*VЭн=10*77,8=778км;
КТЖ б=Тн*VЭб =10*70=700км.
Автомобильдің жылдық жүрген жолы К(ЖЫЛ (км) тәулік ішінде жүрген
К(ЖЫЛ н=КТЖ н*Dк*(=778*365*0,7=198779км,
К(ЖЫЛ б=КТЖ б*Dк*(=700*365*0,7=178850км.
Егер автомобильдің жылдық жүрген жолы К(ЖЫЛ, автомобильдің жүккөтергіштігі q,
W(ЖЫЛн=К(ЖЫЛн*(*q* =198779*0,9*2,1*0,51=191603,1ткм,
W(ЖЫЛ б= К(ЖЫЛ б*(*q* =178850*0,6*2,3*0,51=125874ткм.
1.2.3 Автомобильдің сенімділігінің оның өнімділігіне әсер етуі
Жобаланатын автомобильдің техника-экономикалық зерттеу кезінде паркті пайдалану коэффициенті автомобильдің
(= ,
мұндағы: D0 –мерекелік шараларға байланысты автомобильдің бір жылда жүрмеген
Dор (автомобильдің бір жылда техникалық тексеруден өту және жөндеуде
Техника-экономикалық негіздемесін өткізген кезде, D0 – ескермеуге болады, өйткені
Ал Dор мәні толық сарапталуы қажет, өйткені онда тікелей
Автомобильдің техникалық тексеруден өту және жөндеуде тұрған кезіндегі жүрмеген
Dор н=(d1+d2/Ккр)*КЖЫЛ н=(0,4+15/80)*19,9=12 күн,
Dор б=(d1+d2/Ккр)*КЖЫЛ б=(0,4+15/80)*16,1=9 күн.
мұндағы d1 – 0,4 күн/1000 км жүріс – ТК
d2 – 15 күн – толық жөндеуде тұрғанда жүрмеген
Ккр – 80 мың км – бірінші толық жөндеуге
КЖЫЛ –автомобильдің жылдық жүрген жолы, мың км .
Жылдық жүрген жолы және жылдық өнімділік:
КЖЫЛ н=КТЖ н*Dк*(=778*365*0,97=275450,9 мың км,
WЖЫЛн=КЖЫЛн*(*q* =275450,9*0,9*2,1*0,51=265507мыңкм. (1.12)
мұндағы:
КЖЫЛ б=КТЖ б*Dк*(=700*365*0,97=247835 мың км,
WЖЫЛ б=КЖЫЛ б*(*q* =247835*0,6*2,3*0,51=174426,3 мың км.
мұндағы:
(=(DK-Dор)/DK=(365-9)/365=0,97.
1.3 Негізгі және жобаланатын автомобильді пайдалануға кететін шығындар
Тұтынушының автомобильді пайдалануға кететін шығындарын 3 негізгі топтарға бөлуге
1) отынға, майлау және басқа да қажетті материалдарға техникалық
2) автомобильдің автопаркте тұруына кететін шығындар (үстеме шығындар);
3) автомобильді сатып алуға және оны пайдалануға жұмсалатын ақша
1.3.1 Жағар – жанар майларға кететін шығын
Жеңіл автомобиль үшін отынға кететін шығын мөлшері:
Sтн=(Qт1+Qт2*q* *()*КЖЫЛн*RҚЫС*Ст/100, ш.б.
Sтн =(11+2,5*2,1*0,51*0,9)*275450,9*1,05*0,39/100=15125,9 ш.б.
мұндағы =0,51 – жүккөтергіштікті пайдалану коэффициенті;
( (жолда жүруді пайдалану коэффициенті;
Qт1 –отынға кететін мөлшерлі шығын, л/100км жол (Qт1 б=11);
Qт2 –дизельді қозғалтқышты автомобильдің отын шығыны
(Qт2=2,5л/100км);
КЖЫЛ – жылдық жүріс, км ;
RҚЫС – қыстың күні отынға кететін шығын коэффициенті,
Ст –1 литр отынның құны (Ст=50теңге=0,39ш.б.).
Sтб=(Qт1+Qт2*q* *()*КЖЫЛ б*RҚЫС*Ст/100, ш.б.
Sтб=(11+2,5*2,3*0,51*0,6)*223051,5*1,05*0,39 /100=11654,5 ш.б.
Майлау және сүрту материалдарының шығыны келесі материалдардың шығынынан тұрады:
Sсмн=0,1*Sтн=0,1*15125,9=1512,9 ш.б./жыл.
Sсм б=0,1* Sт б=0,1*11654,5=1165,45 ш.б./жыл.
1.3.2 Техникалық тексеру және жөндеуге кететін шығын
Техникалық тексеру және жөндеуге кететін бір жылдық толық шығын
Sтэр н= ,
Sтэр б= .
мұндағы ( техникалық тексеру және жөндеуге кететін
н=(4,61+0,04(е+1,58m0)100/85=(4,61+0,04*100*1,58*1,9)100/85=
=13,66ш.б,
б=(4,61+0,04(е+1,58m0)100/85=(4,61*0,04*66,2*1,58*1,9)100/85=
=12,07ш.б.
мұндағы (е – қозғалтқыштың тиімді қуаты ,кВт.
1.3.3 Пайдалануға кететін басқа да шығындар
(амортизациялық аударымнан басқа)
Тозған бөлшектерді қалпына келтіруге және шинаны жөндеуге кететін шығын.
Тозған бөлшектерді қалпына келтіруге және шинаны жөндеуге кететін шығынды
Автомобильдің жылдық жүрген жолына кететін шығын:
Sшн=С(ш*Zш*nш*Кжыл н/100000
Sшн=47*1,4*6*275450,9/100000=1087,5ш.б,
Sш б=С(ш*Zш*nш*Кжыл б/100000
Sш б=47*1,4*6*223051,5/100000=978,45ш.б.
мұндағы Сш=47ш.б. – шина жинағының толайым бағасы;
Nш – автомобильдегі шина саны (қосалқысысыз).
Қосымша шығындар
Бұл тарауға негізінен автомобильдің автопаркте тұруымен байланысты әртүрлі шығындар
Sқшн=(375+113,2q-4,1q2)1,176
Sқшн=(375+113,2*2,1-4,1*2,12)1,176=699,2ш.б,
Sқшб=(375+113,2q-4,1q2)1,176
Sқшб=(375+113,2*2,1-4,1*2,12)1,176=699,2ш.б,
мұндағы q –автомобильдің жүккөтергіштігі, т.
1.3.4 Автомобильдің көтерме баға негіздемесі және оның шекті
Автомобильдің көтерме бағасы. Пайдалануға кететін жылдық шығын (амортизациялық аударымнан
S(экн=Sтн+Sсмн+Sтэрн+Sшн+Sқш н
S(экн=15125,9+1512,5+3713+1087,5+699,2=22138,1ш.б.
S(эк б=Sтб+Sсмб+Sтэр б+Sшб+Sқш б,
S(эк б =11654,5+1165,45+2969,06+978,45+721,97=17489,43 ш.б.
«Техникалық-өндірістің жаңа өнімінің көтерме бағасын анықтау методикасына» сәйкес, өндірісші
Көтерме бағаның төменгі шектік мәнін келесі өрнекпен анықтаймыз:
Стөм н=Sн (1+Rр)=8400 (1+0,15)=9660ш.б./дана,
мұндағы: Sн–көтерме баға бойынша алынған жобаланатын автомобильдің өзіндік құны;
Rр –табыстылық коэффициенті.
Көтерме бағамен сатудың жоғарғы шегі негізгі автомобильдің бағасына байланысты
Ендеше
СВН=Сб , (1.20)
СВН=(13000* * (+( ( 0,
СВН=37723,55ш.б.
Техника-экономикалық тәжірибеден көретініміздей 1 автомобильді пайдалануға жұмсалатын ақша қаражаты
Өндіруші мен тұтынушы арасындағы экономикалық тиімділік (ш.б./дана) :
Ер=СВН-(Снижн+Рп)*(1-Rmм)
Ер=37723,55-(9660+96,6)*(1-0,15)=29430ш.б./дана,
мұндағы Рп – жаңа машинаны дайындауға және оны
Рп=0,01*Сниж=0,01*9660=96,6 ш.б/дана,
Rm м – жаңа автомобильдің төменгі баға шегі және
Қатынасы
(1,15,
Ендеше жоғары тиімді жаңа автомобильдің төменгі баға шегіне сыйақы
Ендеше
Сн=8400*1,45=12180 ш.б.
Амортизациялық аударым. Амортизациялық аударым (толық қалпына келтіру) mа
Жеңіл автомобильдер үшін жылдық амортизациялық аударым:
Sа м= ,
Sам=
Sа м=
1.3.5 Пайдалануға кететін жылдық шығындар және салыстырмалы көрсеткіштер
Барлық мәндерін анықтаған соң пайдалануға кететін ағымдағы жылдық шығынды
S(эк н=S(эк н+Sам н=22138,1+16924,46=39139,17 ш.б.
S(эк б=S(эк б+Sам б=17489,43+16448,3=33937,73 ш.б.
Тұтынушының пайдаланудан басқа 1 автомобильге (ш.б.жыл/т.км) жұмсайтын ақша қаражаты:
Судн= =0,045 ш.б.жыл/т.км,
Cуд н= ш.б./т.км.
Пайдалануға кететін меншікті шығындар (ш.б./т.км):
Sэкн=
Sэк б=
Жылдық тиімділік 1 автомобиль үшін жылдық экономикалық тиімділік:
Ежыл н=((Sэк б+Ен*Суд б) - (Sэк н+Ен*Суд н)(*Wжыл н,
Ежылн=((0,194+0,15*0,074)-(0,147+0,15*0,045)(*265507=13633 ш.б./жыл.
1.1 Кесте ( Салыстырмалы автомобильдердің пайдалану кезіндегі өлшемдері
Автомобль Тн,
сағ Vт,
км/сағ Кгр,
км tпр,
сағ ( Dк,
күн ( (
Жобаланатын 10 98 50 0,2 0,9 365 0,7 0,51
Негізгі 10 81,5 50 0,3 0,6 365 0,7 0,51
1.2.Кесте ( Қорытынды мәліметтер ТЭН
Көрсеткішттердің атауы Негізгі автомобиль Жобаланатын автомобиль
Жылдық жүрген жолы, мың км 223051,5 247835
Жылдық жұмыс көлемі, ткм 156983,6 265507
Пайдалану кезіндегі жылдық шығындар, ш.б. 30673,22 33937,73
Пайдалану кезіндегі меншікті шығындар, ш.б/т.км 0,195 0,147
Автомобильдің көтерме бағасы, ш.б. 13000 12180
Пайдалану кезіндегі меншікті шығындар, ш.б/т.км 0,076 0,074
Машинаның көтерме бағасы, ш.б. - 13633
2. Автомобильдің тартуын есептеу.
Автомобильдің жаңа моделін жасау процесінде автомобиль зауытының конструкторлары төменде
Техникалық тапсырма кезеңі автомобильдің тарту есебі негізінде істелінеді,
Автомобильдің таратуын есептеу бастапқы мәліметтерді сұрыптауын басталады: автомобильдің
2.1 Автомобильдің массасын таңдау.
Автобус және жеңіл автомобильдері (үлкен) үшін жабдықтау массасын жолаушылар
(2 сурет және 1-ші таблица)
η М1
180
150
130
120
99 Zn, чел
0
2 сурет қала ішінде жүретін автомобильдің массасы жүктің
ηM1=m0 /Мж =0,9
m0= ηM*Мж
m0=0,9*2170=1953 кг.
Жеңіл автомобиль және автобустың толық салмағы жоғарғы айтылғандарды
mа=mж(1+ηM1)+70*Z
mа=2170*(1+0.9)+70*2=4263 кг.
мұнда mж – автомобильдің жүк көтергіштігі. Қала ішінде жүруге
Gа2=ma*0,3=4263*0,3=1278,9кг – артқы мост.
Ga1= ma-Ga2= 4263-1278.9=2984.1 – алдыңғы мост.
ma2=Ga2/g*k к
G – 9.81 м/с.
ma2=1278.9/4=319.72 артқы мост.
ma1=Ga1/k= 2984.1/2=1492.05 алдыңғы мост.
2.2 Толық массаның автомобиль осьтеріне бөлінуі.
Толық массаның автомобиль осьтеріне бөлінуі жобалау келесі себептерге байланысты:
Іс жүзінде жүк автомобильдерде барлық салмақтың өстерге бөлінуі құрастыру
Артқы өске - 19021*0,65=83863
Алдыңғы өске - 129021-83863=45158Н
2.3 Шина өлшемдерін таңдау.
Шина өлшемдерін таңдау жеке доңғалаққа түсетін ең үлкен салмақ
Табылған шинаның өлшемі:
rк=0,5d+χcН
мұнда d – доңғалақ құрсауының
Н – шинаның қырымшақ биіктігі; м
χс – шинаның жаншылу коэффициенті.
Жүк автомобилдері үшінχс =0,88.....0,89
rк=0,5*0,508+0,88*0,32=0,5356м
2.4 Двигательдің ең үлкен қуатын есептеу.
Алдымен техникалық тапсырманың шартын орындау үшін автомобильдің қозғалтушы доңғалағындағы
Егер автомобильдің қуат теңдігінің графигіне көз салмақ, онда қиылысу
Nтб=Nψv+Nауаv
Мұнда Nтб-автомобильдің ең үлкен жылдамдықпен қозғалған кездегі, қозғалтқыш доңғалақтарға
Nψv -автомобильдің ең үлкен жылдамдықпен қозғалған кездегі туатын жол
Nауаv –автомобильдің ең үлкен жылдамдықпен қозғалған кездегі туатын маңдай
Nтv -қуатын анықтау үшін теңдіктің оң жағындағы
Nауаv = Сх*ρауа*F*Vа3max/2000, кВт
Сх=0,9 – 1,15.
F=В’*Н=2,195*2,750=6.03м2
В’=2125=2,195 м.
Н=2750=2,750м
F=1,69*3,044=5,144м2
ρауа =1,225кг/м3
Nауаv=0.9*1,225*6.03* (23.6)3/ 2000=43.6кВт
Nψv= mа*ψ*Va/1000=41820*0.015*23.6/1000=14.80кВт
ma=4263*9.81=41820 H
Nтv=14.80+43.6=58.40кВт
Табылған тарту қуатын двигательдің сыртқы сипаттамасындағы иінді біліктің ең
Nеυ = Nтv/ηтр
Мұнда ηтр -трансмиссияның пайдалы әсер коэффициенті
Табылған Nеv -мәні Лейдерман формуласы арқылы тиімді қуаттық
Nеmах=Nеv/[а(max/ωN)+8(ωmax/ωr)2-с(ωmax/ωN)3]кВт
ωN -мәндері төмендегі орта статикалық мәндері бойынша беріледі.
ωN =320 – 400 1/с жүк автомобилі үшін.
а=1
в=1 жүк автомобилінде тікелей цилиндрге
с=1 Корбюраторлы двигательде.
ωmax/ ωN=0,2; 0,4; 0,6; 0,8; 1;
ηтр=0,82 – 0,85.
Трансмиссияның пайдалану әсер коэффиценті.
ωmax/ ωN=1
Nеv=58,40/0,82=71,22кВт
Nеmах=71,22/[1*0,2+1 (0,9)2-1(0,9)3]=72,6 кВт
Әрі қарай барлық берілген мәндерді орындарына қоямыз.
Nе1=72,6*(1*0,2+1*(0,2)2-1*(0,2)3)=16,84 кВт
Nе2=72,6*(1*0,4+1*(0,4)2-1*(0,4)3)=36 кВт
Nе3=72,6*(1*0,6+1*(0,6)2-1*(0,6)3)=54 кВт
Nе4=72,6*(1*0,8+1*(0,8)2-1*(0,8)3)=67,3 кВт
Nе5=72,6*(1*1+1*(1)2-1*(1)3)=72,6 кВт
Ne6=72.6*(1*1,2+1*(1,2)-1*(1,2))=66,2 кВт.
Қозғалтқыштың иінді білігінің бұрыштық жылдамдығы арқылы айналу йін күшін
M=1000*Ne/W, Hm
Мұнда Ne Қозғалтқыш қуаты.
W-қозғалтқыштың иінді білігініңбұрыштық жылдамдығы, рад/с.
Қозғалтқыштың иінді білігінің бұрыштық жылдамдығы карбюраторлы қозғалтқыш үшін мына
ω1=320*0,2=64 (р/с)
ω2=320*0,4=128 (р/с)
ω3=320*0,6=192 (р/с)
ω4=320*0,8=256 (р/с)
ω5=320*1=320 (р/с)
=320*1.2=38 (p/c)
Нәтижесінде айналу иін күшін табамыз:
Ме1=1000*16.84/64=263.1 (Нм)
Ме2=1000*36/128=281.2 (Нм)
Ме3=1000*54/192=281.2(Нм)
Ме4=1000*67.3/256=262 (Нм)
Ме5=1000*72.6/320=226 (Нм)
Me6=1000*66.2/384=172 (Hм)
Қозғалтқыштың сыртқы жылдамдығының сипаттамасының графигі.
2.5 Негізгі берілістің беріліс санын есептеу.
Негізгі берілістің беріліс саны (ін) қосу қорабының жоғарғы берілісі
Vаmаx= ωmaxГк/іқж*іққ*ібқ
ін= ωmaxГқ/ Vаmаx*іқж*ібқ*ж
ін=384*0,5356/23,6*1,1=8,71.
Vа=384*0,5356/8,71=23,6 (м/с)
2.6 Қосу қорабының бірінші берілісінің беріліс санын есепетеу.
Қосу қорабының бірінші берілісінде жай автомобильдер ең үлкен жол
Жүк автомобильдері үшін ψmax=0,4....0,45
Ауыр жолдарды басып өткен кезде автомобиль аз және тұрақты
Рнmax=Рmax немесе Мmax іқ1 ін* ηтр/Гқ=fа ψmax
іқ1=Са ψmax*Гқ/Мmax* іқ ηтр
іқ1=41820*0,34*0,5356/281,2*8,71*0,82=3,8
мұнда Ga – толық тиелген аитомобильдің салмағы, Н;
ψmax-жол кедергісінің ең үлкен коэффиценті;
Гқ-доңғалақ радиусы;
Мmax-иінді біліктің ең үлкен айналу иін күші, Н*м;
Қосу қорабының бірінші берілісінің теңдік арқылы табылған беріліс саны
Рmax=Рхmax
мұнда Рφ=Zқоз*φ
Zқоз – жолдың қозғалтушы доңғалақтары әсер ететін кері әсер
φ – қозғалтушы доңғалақтың жолмен ілінісу коэффициенті
Zқоз=m артқы ось/ 2=319,72/2=159,8
Рφ=159,8*0,6=96.
2.7 Қосу қорабының аралық берілісінің беріліс санын есептеу.
Аралық беріліс қатынасы үдемелі жеделдетуді, әр түрлі жолдарды жоғарғы
Жүк автомобильдерінде (m – 5....6 ,
n-1
іқт=
4
іқт1= 3.8*10
4
Іқт2=
4
Іқт3=
4
Іқт4= 3.8*13
4
Іқт5= 3.8*14
Мұнда: m – анықталатын қосу қорабының берілісі.
n – қосу қорабының беріліс саны.
Бұл теңдік геометриялық прогрессияның қорытындысы g өзгерісіндегі қосу қорабының
Осымен тарту есебі тәмамдалды, әрі қарай жобада автомобильді пайдалану
2.8 Жобаланатын автомобильдің қолдану кезіндегі қасиеттерін сараптап есептеу.
Д=(Рт-ρауа)/Gа
Рт=Ме*ітр* ηтр /Гк(н)
ітр=ін*іққ*ібқ
ітр1=8.71*3.8=33.09
ітр2=8.71*2.72=23.69
ітр3=8.71*1.94=16.84
ітр4=8.71*1.39=12.10
ітр5=8.71*1=8.71
Кесте. Динамикалық сипаттаманы құруға арналған регізгі мәліметтер.
iтр1= 33,09 η= 0,82
iтр2= 23,69 R к=
iтр3= 16,89 F= 6,03
iтр4= 12,1 Сх= 0,9
iтр5= 8,71 ρауа= 1,225
W 1/c Me Н*м Рт
iқ1
64 263,1 13329 1,035914 3,56709
128 281,2 14246 2,071828 14,2683
192 281,2 14246 3,107743 32,1038
256 262 13273 4,143657 57,0734
320 226 11449 5,179571 89,1771
384 172 8713,6 6,215485 128,415
iқ2
64 263,1 9542,4 1,446957 6,95948
128 281,2 10199 2,893913 27,8379
192 281,2 10199 4,34087 62,6353
256 262 9502,5 5,787826 111,352
320 226 8196,8 7,234783 173,987
384 172 6238,3 8,681739 250,541
iқ3
64 263,1 6803,4 2,029509 13,6914
128 281,2 7271,4 4,059017 54,7656
192 281,2 7271,4 6,088526 123,223
256 262 6774,9 8,118034 219,062
320 226 5844 10,14754 342,285
384 172 4447,7 12,17705 492,89
iқ4
64 263,1 4873,9 2,832926 26,677
128 281,2 5209,2 5,665851 106,708
192 281,2 5209,2 8,498777 240,093
256 262 4853,6 11,3317 426,831
320 226 4186,7 14,16463 666,924
384 172 3186,3 16,99755 960,37
iқ5
64 263,1 3508,4 3,935522 51,4838
128 281,2 3749,8 7,871045 205,935
192 281,2 3749,8 11,80657 463,354
256 262 3493,8 15,74209 823,741
320 226 3013,7 19,67761 1287,1
384 172 2293,6 23,6 1851,36
W 1/c Me Н*м Рт
2.9 Үдеу графигін салу.
Үдеу графигі автомобильдің толық тиелген кездегі жылдамдығына тәуелді.Үдеуқосу қорабыныңбарлық
Үдеу келесі өрнекпен анықталады:
jа=(Д а- ψ) *g/ δайн м/с
мұнда D – динамикалық фактор.
Д= φ+(jа/g)δайн
δайн=1,03+0,04*іққ*ібқ
Автомобильтдің үдеу графигі.
2.10 Автомобильдің отын үнемдеу сипаттамасының графигін салу.
Толық тиелген автомобильдің жолмен қозғалған кездегі жол кедергісін ескере
gж=gеmin *kn*kw(N ψ+Nb) / 36*v*Pm*hmp дм3/100кмж
h=0.82
ρm=0.76
gemin=320
Кω1=1,06
Кω2=1
Кω3=0,959
Кω4=0,963
Кω5=1
Kw6=1.12 KN6=1.14
gе1=320*2*1.06(2.46+0.20)/36*3.93*0.76*0.82=20.4
gе2=320*1.25*1*(4.93+1.62)/36*7.87*0.76*0.82=15.18
gе3=320*1*0.959*(7.40+5.47)/36*11.8*0.76*0.82=14.9
gе4=320*0.92*0.963*(9.87+12.96)/36*15.7*0.76*0.82=18.37
gе5=320*1.1*1*(12.34*25.32)/36*19.67*0.76*0.82=27.30
ge6=320*1.14*1.12*(14.80+43.69)/36*23.6*0.76*0.82=45.13
Отын үнемдеу графигі.
2.11 Автомобильдің қуат теңдестігінің графигін салу.
Автомобильдің қуат теңдестігінің өрнегі бір қалыпты қозғалысы кезінде былай
Nт=Рт*Va/1000 (кВт)
Жол кедергісін жеңүге кететін қуат автомобиль жылдамдығына байланысты:
Nφ=Ga*ψ*Va/1000 кВт
Ал ауа кедергісін жеңуге кететін қуат келесі өрнекпен анықталады:
Nауа=Сх* ρ0*F*Va3/2000 кВт
Есептелуі 3 – і кестеде.
ωе/ωN 0,2 0,4 0,6 0,8 1 1,2
Nе 16,84 36 54 67,3 72,6 66,2
Nт 13,81 29,51 44,27 55 59,3 54,13
Кω 1,06 1 0,959 0,963 1 1,12
Va 3,93 7,87 11,80 15,74 19,6 23,6
Nψ 2,46 4,93 7,40 9,87 12,34 14,80
Nауа 0,20 1,62 5,47 12,96 25,32 43,69
Nφ+ Nауа 2,67 6,55 12,84 22,84 37,67 58,49
Nφ+ Nауа/ Nт 0,19 0,22 0,29 0,41 0,63 1,08
KN 2 1,25 1 0,92 1 1,14
gе 20,4 19,18 14,9 18,37 27,30 45,13
Қаралған әдіс бойынша келесі саты жанармай үнемдеу графигінің сипаттамасын
Автомобильдің қуат теңдестігі.
Осымен автомобильдің тарту сипаттамасының есептеуі аяқталды. Енді автомобильдің жобалауымен
3.Жол қауіпсіздігін қамтамассыз ететін агрегаттың негізгі өлшемдері:трансмиссия, аспалы ілгектер
3.1 Іліністіргіш.
Іліністіргіште берілетін ең жоғарғы иін күші.
Мс= Ме max*β, Hм
мұнда:
β – жүк автокөліктері және автобустар үшін іліністіргіштің қор
343*1,6 = 549 H*м
Фрикциондық дискінің сыртқы диаметрі:
; м
Фрикциондық дискінің ішкі диаметрі:
d = 0,6* D, м
d = 0,6* 0,41=0,24 м.
Дискіге түсетін күш
PH=Mс / Z*M*Rс; H
мұнда:
Z – жұп беттің үйкеліс мөлшері;
М – үйкеліс коэффициенті≈ 0,25;
Rс – үйкелістің орташа радиусы.
Rс = D+О / 4 = м
Rс = 0,41+0,24/ 4 = 0,47м
PH= 478/1*0,25*0,46= 4856H.
3.2 Қосу қорабы.
3.3 Өс аралығы.
мұнда:
К – автокөліктің түріне қатысты коэффициент жүк автокөліктері үшін
С = 9 .
3.4 Негізгі беріліс.
Негізгі берілістің тістер саны.
Uо= Z2 / Z1
мұнда:
Uо – негізгі берілістің беріліс саны.
Z1 және Z2 – жетектеуші және жетектелуші
Z1 = 6…14
Z2 = Uо* Z1
Z2 = 7*5,4 = 37,8
3.5 Конустық аралық.
L=
L= =0,066
3.6 Жартылай өс.
Жартылай өс диаметрі:
d =
Rx max = Rx max*φ 319,7*0,8=255,76
а = 0,03 м
d = =28,28 м
d =
3.7 Руль басқармасы.
Доңғалақтың бұрылыс кедергісінің иін күші.
Μyz Gа1(f*а+а14*r / ηρ*y*Η*Μ
мұнда:
Gак1 – басқару доңғалағына келетін салмақ;
f к – шайқалу кедергісінің коэфициенті;
а – иін күші 0,06…0,1;
r – доңғалақ ридиусы;
ηρм – рульдік механизмнің пайдалы әсер коэффициенті 0,78…0,8.
Μy= 319,7(0,02*0,03+0,14*0,53*0,8)/0,78=2,46Η*Μ.
Аспалы ілгек.
Теңселу жиілігінің техникасы.
Ρ = 300 / f , теңселу/ мин.
мұнда:
f – статикалық бүгілу.
4 Құрастыру бөлімі.
4.1 Гидротрансформаторды есептеу.
Гидромеханикалық қосу қорабы (гидротрансформатор) механикалық қосу қорабы тұрғысында жұмыс
Осыған байланысты қазыргі кезде гидроберіліс көптеп қолданылуда. Соңғы жылдарда
Гидромеханикалықберілістің жетістіктері мен кемшіліктері.
Басқарудың жеңілділігі. Қала ішінде қолданылатын автомобильдерде берілістерді ауыстырып қосу
Автоматты гидромеханикалық берілісті қолдану жүргізушіні іліністіргішпен және берілістерді ауыстырып
Жеңіл автомобильдерде берілістерді ауыстырып қосу және оны басқару біршама
Машинаны жасап шығару. Гидротрансформатор да протцесс іштей автоматты түрде
Механикалық қосу қорабында жол кедергісі кезінде сол кедергіге сай
Гидротронсфарматор автомобильдің орынынан жайлап қозғалуын, жұлқымай, басқа да қозғалыс
Двигатель және трансмиссианың қызымет көрсету кақыты. Автомобильдер, әсіресе қала
Гидромеханикалық беріліс және механикалық беріліс қолданылған автомобильдердегі тексеру нәтижесі;
Нашар жолмен қозғалған кезде кардан білігіндегі айналдыру иін күшінің
Гидротронсфарматор көп жағыдайда двигательдегі айналу тербеліс диапазонын фильтірлеп оны
Механикалық қосу қорабында орыннан жайлап қозғалғанда айналдыру иін күші,
Механикалық қосу қорабы қолданылған автомобильдердегі
Жайлылық. Ол бірнеше факторлардан тұрады; аспалы ілгіктің жайлылығы, берілістердің
Механикалық қосу қорабы қолданылған автомобильдерде берілістерді ауыстырып қосу үшін,
Ал гидромеханикалық берілісте берілісті ауыстырып қосу автоматты түрде
Өткіштік. Гидромеханикалық беріліс қолданылған автомобильдерде тарту күшінің жайлап
Гидромеханикалық берілістің кемшіліктері. Гидромеханикалық берілістің
механикалық қосу қорабымен салыстырғандағы басты кемшілігі;
Гидротрансформатор К.П.Д –ның аз болуы.
Конструкцианың қиын болуы.
Салмақтың артып кетуі.
Жанармай шығынының артуы.
Қарапайым гидротрансфарматорларда ең жоғарғы К.П.Д 82÷92%, қуаттың жартысы
Қозғалыстың көп мөлшерінде гидротрансфарматор жабық жүреді, ол тек орыннан
Гидромеханикалық берілісте қуат жоғалады;
Сұйықтыққа қысымды қамтамассыз етуде, гидротрансфарматорды маймен қамтамассыз етуде.
Фрикционда жетектеуші және жетектелуші доңғалақтарды қозғалтуда.
Тығындалған құрылғыларда бөлшектерге сұйықтықты жеткізу үшін.
Қуаттың максималды жоғалтылуы бос тұрғанда гидромеханикалық берілісті айналдыру үшін
Конструкцианың қиын болуы гидромеханикалық берілісте агрегаттармен бөлшектердің көп болуымен
Салмақтың артуы гидромеханикалық берілісте спецификалық бөлшектердің артуынан, (гидротрансфарматор, фрикцион,
Жанармай шығынының артуы жұмыс істеу кезінде К.П.Д-ның төмен екеніне
Гидродинамикалық иін күшті тудырушы немесе гидротрансфарматор ол қалақшалы қондырғы
Гидротрансфарматор үш жұмыс істеу доңғалақтарынан тұрады, бір айналу шеңберінде
1. Доңғалақтың басты өлшемдерін анықтау. Бір сатылы гидротрансфарматор,
Гидротрансфарматор доңғалақ тәрізді қалақшадан тұрады, гидротрансфарматор қалақшалары жалпақ ,
Мс= λ*ρ*D=281.2
1.
D= √ Mc/v*p*w = √281.2/0.005*800*128=0.88
t-2 қалақша арасы.
D- доңғалақ диаметірі.
Z- қалақша саны
Z=8
2.
e=0.76
t- қалақшаның, қалақша ұзындығына қатынасы.
3.
τ=l/t=0.76*8/3.14*0.88=2
τ- ұзындықтың қалақша адымына қатнасы.
4.
М2=М1+М3.
Мұнда М2 , М3 , М1 – реактордағы, турбинды
Гидротрансфарматордың гидравликалық пайдалы әсер коэфиценті.
h=M2L2/M1
L2 –П.Ә.К
Гидротрансфарматордың жалпы пайдалы әсер коэфиценті.
hТТ=R1/l
1/ Lтт –гидротрансфарматордың беріліс қатынасы.
1/ Lтт=n2=0,92
М1=450 М2=350
R- тронсфарматотр иін күші
hТТ =0.77*0.92=0.71
4.2 Насосты доңғалақты есептеу.
Гидротрансфарматор доңғалағының есебі насосты насосты доңғалақты
Насосты доңғалақтың қалақша бұрыштары қабылданады
1 – доңғалаққа кіру.
2 – доңғалақтан шығу.
Бұл шарт нассосты, турбинды доңғалаққа және реакторға қатысты.
Гидротрансфарматордың насосты доңғалағының қуаты (кВт) келесі теңдік
Nh=v*Q*Hh/102* Нн = 0,750*75*43,15/102*0,90=72.6
Q- сұйықтық шығыны.
Q- 75 м/с.
Нн- сұйықтың қысымы
γ- 0,750
Нн =(1000*Nh*nн*ήн/γ*n*s²)
Нн =(1000*72.6*3791*0.90/0.750*10115)=43.15
Жылдам айналу коэфиценті
hs= 3,65*n*√Q/H¾=3.65*320*√75/1¾.)=10115
Гидротрансфарматор жүйесіндегі каналдардың біріккен жерінде насосты
Cm=0,0085*hs⅔√2g*H
Cm =0.0085*10115⅔ √ 2*9.81*1 =17.58.
Сұйықтық шығынын есептеген соң, жылдамдықпен втулка диаметірін, насосты доңғалақтың
Do=√ 4Q/Псм+dвт²
Do=√¯ 475/3,14*1758+3,8²=4,45=44,5 мм
Насосты доңғалақтың орташа диаметірі (м);
Dм= Do+ dвт/2
Dм=4,45*3,8=8,45=84,5 мм.
Теориалық сұйықтың нақты қысымымен гидравликалық пайдалы әсер коефиценті П.
Ht=Нн/һŕн=43,15/0,95=45,42
һŕн=(0,95-0,97)
Қалақшаның иілу бұрышы алдын ала беріледі. Олардың бұрышы 30°-тан
Осыдан кейін насосты доңғалақтың шығаберістегі диаметірін анықтаймыз.
D 12 =U12*60/π*н=281*60/3,14*3791=1,41=141 мм.
4.2.1 Турбинды доңғалақты есептеу.
Турбинді доңғалақ өлшемдері, сұйықтық ,насосты доңғалақтан турбинды доңғалаққа
Турбинді доңғалақтың D21 шыға берістегі диаметірі, насосты доңғалақтың шыға
D21=D12+(10-20)=1.41+(10-20)=114.4мм
Турбинді доңғалаққа кіре берістегі канал көлемі;
D21=Q/π*D21*См12
D21=75/3,14*114,4*170=12мм
Мұндағы; См12- мередиональды жылдамдық, сұйықтық турбинды доңғалақ қалақшаларына өтеді.
Турбинді доңғалаққтағы қалақщалар санын Z2 анықтаймыз.
Z2=π/t*l=3,14/0,50*0,46=13
Турбинді доңғалаққа кіре беріс жылдамдық.
U21=π*D21*h21/60=3.14*11.4*326/60=194 м/с.
Турбинды доңғалақ айналуы h20 есептеу кезінде насосты доңғалақ көрсеткіштерін
h 20= h 1/іŕ0=320/0,98=326
іŕ0=0,98
Турбинді доңғалақ каналының диаметірі.
Β21=Q/π* D21*Cm12=75/629=0,12
Доңғалақтың диаметірі.
dв=14,5³√N/nн=14,5³√72,6/3791=3,8=38мм.
dв насосты доңғалақтың втулкасының диаметірі.
4.2.3 Реокторды есептеу.
Сорапты және турбинді доңғалақ конструкторы реактордың геометриялық формасын
В31=Q/π*D31*CM21=75/3.14*23*17.60=0.05=5мм.
Реакторға кіре берістегі қалақшалар иіні α'31 келесі теңдікпен анықталады;
tg α'31 = CM21/СU 31=17.60 / 0.31=56.7
Реактордағы қалақшалар саны да насосты доңғалақтағыдай анықталады.
Z3=π/t*l=3,14/0,55*0,49=11.
Реакторға кіре берістегі мередиональді жылдамдық каналдарда сұйықтың қысыммен айдалып
α31=1/ Z3*S31=1/11*4=0,022
α31-каналдардың біріккен жеріндегі сығылысу коэфиценті.
S31-реактор қалақшаларының қалыңдығы.
4.3 Қорапты есептеу.
Жобаланатын автомобильде айналаны шолу мүмкіндігінше қоса қораптың қаттылыққа, беріктікке
Жобаланатын автомобильдің шанағына келсек ол төрт көлденен және тік
Сурет 1. Қимадағы жүктемелер.
Артық белгісіз жүктемелерді анықтау үшін каноникалық теңдеуді қолданамыз:
δ11х1+ δ12х2+ δ13х3 + Δ1Р = 0
δ21х1+ δ22х2+ δ23х3 + Δ2Р = 0
δ31х1+ δ32х2+ δ33х3 + Δ3Р = 0
Бұл теңдеуде δ және Δ өзара байланысты қозғалысын көрсектеді.
Күштерді біріктіру және берілген жүктемеден негізгі жүйе үшін иілу
М1 және М3 эпюрлері симетриялы ал М2 эпюрасы қисық
Бұдан каноникалық тендеудің түрі мынадай болады:
δ11х1+ δ13х3 + Δ1Р = 0
δ31х1 + δ33х3 + Δ3Р = 0
δ22х2 + Δ2Р = 0
Сурет 2.
Сәйкес эпюрларды көбеуту арқылы келесі теңдеулерді шығарамыз:
Δ1Р =
Δ2Р =
Δ3Р =
δ11 =
δ22 =
Табылған δ және Δ мәндерін 4.2 мен 4.1 тендеуіне
Бұдан Х1= 0,187Р; Х2= -0,107Р; Х3= 0,021Рh.
3-ші суретте эквивалентті жүйемен M, Q, N эпюрларының
Сурет 3.
N, Q және М соңғы эпюрлары міндетті түрде тексеру
М= МР+х1М1+х2М2+х3М3
Бұдан:
Енді бастапқы жүйедегі қиманың бұрылу бұрышы нольге тең екенін
Мұнда: EJ –раманың кезкелген көлденен қимасының қатаңдығы.Топсалы жүйеде М3=1,
М эпюрасының ауданы оң жақта интеграл ретінде көрсетілген,
Ендеше:
Біздің жағдайда егер J=const, онда мына теңдеуді аламыз:
Жүйені есептеу кезінде артық белгісіздер белгілі бір дәлдікпен анықталады.
Автомобильдің тарту бөлімін есптеудің нәтижесіннен бізге онын салмағы белгілі.
Біздің жобаланатын автомобильдің шанағы үш біраралықты тіректерден тұрады. Онда
Ендеше:
X1= 0,187P = 0,187*5553,3= 1038,46Н
Х2= -0,107Р = -0,107*5553,3= 594,2Н
Х3= 0,021Ph = 0,021*5553,3*1,4= 163,26Н
Бұдан М, Q және N эпюрлары 4 –ші суреттегідей
Сурет 4.
Ортасынан тік күш түсіп жүктелген бір аралықты қотапты қарастырайық.
Сурет 5.
Артық белгісіз жүктемелерді анықтау үшін каноникалық теңдеуді қолданамыз.
δ11х1+ δ12х2+ δ13х3 + Δ1Р = 0
δ21х1+ δ22х2+ δ23х3 + Δ2Р = 0
δ31х1+ δ32х2+ δ33х3 + Δ3Р = 0
Бұл теңдеуде δ және Δ өзара байланысты қозғалысын көрсектеді.
М1 және М3 эпюрлері симетриялы ал М2 эпюрасы қисық
Бұдан каноникалық тендеудің түрі мынадай болады:
δ11х1+ δ13х3 + Δ1Р = 0
δ31х1 + δ33х3 + Δ3Р = 0
δ22х2 + Δ2Р = 0
Сурет 6.
Сәйкес келетін эпюрларды бір-біріне көбейту арқылы келесі түрдегі теңдеулерді
Δ1Р =
Δ2Р =
Δ3Р =
δ11 =
δ22 =
δ13 =
δ33 =
Табылған δ және Δ мәндерін жүйеге қоямыз. Бұдан келесі
Бұдан Х1= 0,828Р; Х2= 0; Х3= 0,103Рh.
7-ші суретте эквивалентті жүйенің эпюрларының түзетулері көрсетілген.
Сурет 7.
Соңғы әрі нақты эпюр 8-ші суретте көрсетілген.
Сурет 8.
Текмеру: В торабы.
Ендеше сонғы әрі нақты эпюрамыздың тікелей көрінісі келесідей болады:
Қорытынды: Жүргізілген есептеулер нәтижесін қорыта келгенде жобаланатын автомобиліміздің шанағы
5. Автомабиль жүргізушісінің жұмыс орнындағы қауіпсіздігі
5.1 Жүргізуші отырған кабинадағы
Біздің отанымызда
Отанымызда автомобиль
Сондықтан көлік
Соңғы жылдардағы тексерулердің нәтижесіне қарасақ, тексерілген
Тағы да жоғары әсер етуші шуды тудыратын себептер:
Жүргізушінің жұмыс орнында жұмыс істеу қиындығы техника
Шу мөлшерінің өзгеруін есептеген кезде оның 100 дБА, ал
Алынған анықтамалар жүргізушіге әсер еткен шу көп мөлшерде әсер
Жүргізушінің тыңдау анализаторының жағдайын зерттеген кезде
13 жүргізушіде ультра
5.2 Жүргізушінің жұмыс орнында
Жүргшізушіге әсер ететін жағымсыз факторлардың бірі ол әсер
Автомабильді тексеру жаз айларында асфальтты жолда, толық тиелген
Жүк автомобильдерінің орындықтары вертикалды әсер ететін дірілді
Жоғарыдағы көрсеткіштерге қарағанда жүргізушіге әсер ететін діріл
Автомобиль жүргізушісінің орындығына әсер ететін вертикальді діріл.
Автомобиль және автобус
Жүк тиелгендігі
Жол жамылғысы
Жылдамдық , км\сағ .
35-тен 40-қа дейін 45-тен 50-ге дейін 60
Газель жүксіз
жүкпен Қара жол
-- 0,22
0,20 0,22
0,25 0,20
--
ЗИЛ-130 жүксіз
жүкпен --
-- 0,19
0,23 0,22
0,22 --
--
ГАЗ-3110 Төрт жолаушы Асфальт бетонды жол. 0,07 0,05 0,06-0,03
ГАЗ-53 жүкпен Асфальт бетонды жол 0,18
0,13
КАМАЗ жүкпен
Асфальт бетонды жол
0,12
0,14
0,19
5.2.1 Жүргізуші отырған кабинадағы уытты заттар.
Адам ағзасына әсер ететін факторлардың тағы бірі ол
Біздің анықтауымызға сүйенсек 8000 жүргізушінің (60%) осы
Анықтаудың (96%)-де угарлы газдың көп мөлшерде
Автомобиль жүргізушісінің дем алатын орнындағы көміртегі
Автомобиль түрі Анықтама саны СО конентрациясы , мг\м
10-ға дейін 11-ден 20-ға дейін 21-ден 40-қа деиін
Газель 33 11 13 8 0 1
ЗИЛ-130 30 8 12 7 0 3
КАЗ-608 40 16 12 12 0 0
КАМАЗ 40 19 10 7 2 2
КРАЗ 25 18 6 1 0 0
МАЗ 35 24 9 2 0 0
Ал дизельді двигательдердегі кабина ішіне әсер
Азот окисі барлық анықтамаларда кездесті, сонымен қатар жеңіл
Дизельді двигателдер шығаратын уытты заттардың бірі ол -
Жүргізушінің жұмыс орнындағы акролеин мөлшері
Автомобиль түрі Тексеру саны
Концентрация мөлшері ( мг\м )
0,3 0,3-0,7
0,71-0,4
1,41-2,0 2,1
Ең жоғарғы Орташа
( М+м)
Жеңіл 58 26 5 21 0 6 5,6 0,83+0,12
Жүк 35 10 10 11 4 0 2,0 0,64+0,08
Барлығы 93 36 15 32 4 6 -- --
% 100 38,7 16,1 34,4 4,3 6,5 -- --
Ауа концентрациясын тексерудің 89-да көміртегі көрсеткіші көрсетілген
Біз анықтаған улы заттар концентрацияның төменгі көрсеткіші деп
5.2.3 Автомобиль кабинасындағы микроклимат.
Автомобиль жүргізушісінің жұмысқа қабілеттілігінің артуына, оның жұмыс
Автомобиль кабинасын қыс кезінде жылыту үшін ыстық су
Микроклимат параметрлерін өлшеу (Газель, ГАЗ, ЗИЛ, КАЗ, Волга)
Жүргізуші дем алатын тұсындағы ауа температурасы
Тексеру нәтижесінде автомобиль кабинасындағы ауа температурасы
Кабинаның ішіндегі температураны өзгерткісі келген жүргізуші
ГАЗЕЛЬ автомобильі кабинасында люк , терезе
Өлшенетін нүктелер
Терезе алдыға ашылған кезде
Терезе артқа ашылған кезде
Жылдамдық, км\сағ.
Жылдамдық, км\сағ.
30 60 30 60
Жүргізушінің бас тұсы 2,60 6,10 0,50 0,83
Жүргізушінің аяқ тұсы 0,40 1,40 0,30 0,80
Жолаушының бас тұсы 2,60 7,80 0,50 0,70
Жолаушының аяқ тұсы 0,53 0,75 0,50 0,70
Газель автомобильдерінде терезе, люк ашық тұрған
Автомобиль кабинасындағы микроклиматтың қалыпты жағдайы
Микроклимат параметрлері
Жазды күні Қысты күні
қалыпты
Ауа температурасы 20-30 17-19
Ауа ылғалдылығы 60-30 60-30
Ауа қозғалысының жылдамдығы 0,2-0,3 0,3
Шектік
Ауа температурасы 28 15-20
Ауа ылғалдылығы
75
28 С 55
27 С 60
26 С 65
25 С 70
Ауа қозғалысының жылдамдығы 0,3-0,7 0,5
5.3 Автомобиль кабинасындағы
Автомобильді басқару үшін жарықтың орыны өте зор. Жарық
Автомобильдің басқару жүйесін қолдан жарықтандыру талаптары ГОСТ 12.2.019-86
Фара арқылы жарық түсіру
Аймақ
Жарық мөлшерінің орташа көрсеткіштері Ет, лк Жарық түсірілетін
10 метрге дейін 15 вертикальді
Жалпақтығы 16 м ара қашықтық 10 м 5 вертикальді
Көру алаңы 20 Горизонталь
20 метрге дейін 5 вертикальді
Жарықты өлшеген кезде фотоэлементті 0,1 м биіктікке орнатады,
5.4 Пайдаланылған газдардың адам мен қоршаған ортаға тигізетін әсері
Адамзаттың қоршаған ортаға араласуы өркениет пен өнеркәсіптің дамуына байланысты
Қазіргі кезде бұл процесті тоқтатуға немесе баяулатуға болмайды. Қазіргі
Өнеркәсіп пен автомобиль көлігі өзендерді, суларды, ауаны аса үлкен
Адам күн сайын шамамен 16 м3 ауа жұтады. Оның
Автомобильдің қарқынды дамуы үлкен қалаларда, өнеркәсіптік орталықтарда, автомобиль көп
Автокөлік зияндылығы дегеніміз оның халыққа, персоналға, қоршаған ортаға тигізетін
Бұл әсер ету төмендегі жағдайда көрінеді:
пайдаланылған газдардың, картер газдарының, отынның, майдың, қышқыл буының уыттылығы;
қоршаған ортаның автомобиль шиналарының тозу өнімдерімен, астбесті, металл материалдармен
автомобиль қозғалысы нәтижесінде туындайтын шу;
техникалық қызмет көрсету, жөндеу және сақтау кезінде өндірістік жайлар
техникалық қызмет көрсету мен жөндеу барысында су мен топырақтың
автомобильге күнделікті қызмет көрсету кезінде жылыту процестері үшін су
Пайдаланылған газдардың уыттылығы олардың құрамында зиянды компонеттердің және сонымен
көміртегі оксиді (СО);
азот оксиді (NOx);
көмірсутектер (СН);
күл;
қорғасын қосылыстары.
Автомобильді пайдалану кезінде пайдаланылған газ құрамында көлемі бойынша:
бензинді қозғалтқыштарда: дизельді қозғалтқыштарда:
СО – 8 %-ға дейін СО – 0,5 %-ға
NOx – 0,8 %-ға дейін NOx – 0,4 %-ға
СН – 2 %-ға дейін СН – 0,1 %-ға
Бензинді іштен жану қозғалтқыштарының пайдаланылған газдарының компонеттері ішіндегі аса
Уытты компоненттер адам организміне түскенде адам уланып, ауруға шалдығады.
Рұқсат етілген шекті концентрациялар
Көрсеткіштер СО СН NOx Күл Қорғасын қосылыстары
ПДК, мг/м3 3,0 1,5 0,04 0 0
Салыстырмалы агрессиялығы 1,0 2,0 41 2000 2,2*104
Бенз(а)пирен мен қорғасын қосылыстарынан басқа агрессиялығы жоғары күл мен
Бензинді және дизельді қозғалтқыштардың пайдланылған газдарындағы уытты заттардың шартты
Уытты заттар Әр түрлі қозғалтқыштарда 1000 л отынды жаққан
Карбюраторлы дизельді
Көміртегі оксиді СО 270 25
Көмірсутегі СН 390 15
Азот оксиді NOx 370 1480
Күл 160 1200
Қорғасын қосылыстары 660 0
Барлығы 1850 2720
Көміртегі оксиді мен азот оксиді адам денсаулығына аса қауіпті
Көміртегі оксиді мен уланудың 1-деңгейінде бас ауырады, жүрек соғысы
0,01% мөлшеріндегі көміртегі оксидімен (СО) созылмалы улануға аса назар
Көміртегі оксидінің ауада 1200...1600 мг/м3 мөлшері юолған жағдайда адам
Азот оксиді су буымен қосылып азот қышқылын түзеді,
Азот тотықтарының әрекетін ешқандай бейтараптандырғышпен әлсіретуге болмайды.
Кейбір ароматты көмірсутектері уландыру қасиеттеріне ие, олар қанның ұю
Бензинге қосылған тетраэтилқорғасынның құрамындағы қорғасын массасының 80 пайызы пайдаланылған
Пайдаланылған газдың қоршаған ортаға тигізетін әсері
Пайдаланылған газдың уытты компонеттерімен қоршаған ортаның улануы шаруашылықты үлкен
Қоршаған орта үшін күкірттің қос тотығы, азот оксиді, фотохимия
Атмосфера ауасында карбюраторлы қозғалтқыштардың пайдаланылған гздарынан қорғасынның таралуы көптеген
тастау көзінен;
жолдың қоршаған ортасынан;
жергілікті жердің бедерінен.
Жер беті мен жер бетіне жақын сулар отынмен, маймен,
6 ЭКОНОМИКАЛЫҚ БӨЛІМ.
Қазіргі кездегі жаңа автомобильдердің жанармай үнемділігі бәріне бірдей ұғым,
(өндіріс технологиясының дәрежесі;
(автокөлік өнеркәсіптеріндегі сапаны бақылау жүйесі;
(техникалық қызмет көрсету дәрежесі;
(пайдалану шарттары;
(жүргізушінің автомобильді жүргізу шеберлігі.
Жаңа автомобильдердің жанармай үнемділігіне қойылатын талаптарына байланысты автомобиль
(автомобильдің аэродинамикалық бағытындағы жұмыс көлемін күрт ұлғайту;
(автомобильдің агрегаттары және тораптарының жаңа түрлерін ойластыру арқылы, компановка
Диплом жобасының тақырыбы «Тәуелсіз аспалы ілгекті жеңіл автомобильді жобалау»
6.1 Жобаланатын автомобильдің бағасын, табысын және пайдасын анықтау
Жобаланатын автомобиль сатып алушыға арзан болатынын анықтау үшін
Өнімнің өзіндік құны дегеніміз ол өнімді өндіруге кететін табиғи
Жаңа әлі толық жасалмаған қондырғылардың орнатылуы жобалау жұмыстарының дәрежесіне
1.1 пунктінен жобаланатын автомобильдің өзіндік құны бізге белгілі:
Sн=Sмен*m0=2,134*4263=9097 ш.б.
мұнда Sмен – меншікті өзіндік құн;
m0 – жобаланатын автомобильдің салмағы, кг.
Әрі қарай жобаланатын автомобильдің бағасын анықтаймыз. Баға өнеркәсіпке, таратылымға,
Ц=Sн*ҚҚС*R=9097*1,2*1,2=13100 ш.б.
мұнда R – табыстылық, (R=1,2);
ҚҚС – қосымша үстірт салығы (НДС=1,2).
Автомобиль зауытында алғашқыда 1 автомобиль шығарылады деп жоспарлануда. Ендеше
D=Ц*(=13100*1=13100 ш.б.
мұнда ( (шығарылатын автомобиль саны, дана.
Нарықтық экономика жағдайында табыс алу өнеркәсіптің негізгі мақсаты. Табыс
П=D(Sн*N=13100-9097*1=4003 ш.б.
6.2 Материалдар шығынын анықтау
Мұндай табыс алу үшін құрастыру түзуін қайтадан құру керек,
Әрі қарай материалдар шығынының нормасын есептейміз:
Болатқа кететін шығындар:
Сбт=С(бт*mбт=1200*5000=6000000ш.б.
мұнда С(бт – бір тонна болаттың бағасы,ш.б.;
mбт – болаттың салмағы, т.
Резеңкеге кететін шығындар:
Срез=С(рез*mрез=1200*600=900000ш.б.
мұнда С(рез – резеңкенің құны ш.б.;
mрез –резеңке салмағы, т.
Электр тоғына кететін шығындар. Электр тоғы пісіру жұмыстары мен
1 бір сағат пісіру жұмыстары – 20кВт;
1 ауысым, 8 сағат – 5 кВт;
1 кВт – 3,5 тенге = 0,03 ш.б.
Құрылыс жұмыстары 30 күн жүргізіледі. Пісіру жұмыстарына 10 жұмыс
С піс=10*8*20=1600ш.б.
С құр=40*30*0,03=36ш.б.
С ээ=1600+36=1636ш.б.
Қарызға берілетін қаражатқа жұмысшылардың жалақысы кіреді. Жұмысшылардың жалақысы дегеніміз
Жалақыны келесі өрнекпен анықтайды:
ЗПрм= (*Т*К1*К2*К3
ЗПрм=0,3*2880*1,4*1,15*1,32*1,1=2019,8 ш.б.
мұнда Т – жұмыстың еңбек сыйымдылығы;
Т=Dр*(рм* tсм=30*12*8=2880 а.с.
мұнда Dж – құрылыс жұмыстарына кеткен күндер саны, күн;
(рм – саны, дана;
tсм – ауысым уақыты, сағ;
( (, құрылысшы жұмысшыларының тарифтік ставкасы (=0,3ш.б.;
К1 – сыйақы, (К1=40%);
К2 – әлеуметтік салық, (К3=21%);
К3 (қосымша жалақы, (К4=10%).
6.3 Күрделі қаржы жұмсалымын есептеу
Күрделі қаржы жұмсау үшін өнеркәсіпті қайтадан құру және жаңа
Күрделі қаржы жұмсалым мөлшерін анықтау үшін экономикалық тиімділік пен
КВ=Сбт+Срез+С ээ+ЗПрм,
КВ=6000000+900000+8998000+1636+2019,8=15901655ш.б.
6.4 Өтімділік мерзімін анықтау
Күрделі қаржы жұмасалымының экономикалық тиімділігімен қатар өтімділік мерзімін есептейміз.
Өтімділік мерзімін есептеу күрделі қаржы жұмсалымы мен табыстың қатынасына
Тө года.
мұнда КВ –күрделі қаржы жұмсалымы ш.б.;
П – табыс, ш.б.
Алынған мәліметтерді сараптап кестеге енгіземіз.
Кесте 6.1 – Қорытынды мәліметтер
Көрсеткіштер
атауы Мәндері
Болатқа кететін шығындар ш.б.
Резеңкеге кететін шығындар ш.б.
Электр тоғына кететін шығындар
Жұмысшылардың жалақысы ш.б.
Бағасы ш.б.
Табыс ш.б.
Кіріс ш.б.
Өтімділік мерзімі, жыл
7 ҚОРЫТЫНДЫ
Жүк автомобильдерге қойылатын ең басты талабы тасымалдау кезіндегі жүктердің
Менім дипломдық жобамның негізіне алдыңғы доңғалағы жетектеуші жүк автомобильді
Негізгі автомобиль ретінде қолданылған көліктің аздаған кемшіліктері бар, нәтижесінде
Жобаланатын автомобильдің тартуын есептеген кезде біздің автомобиль басқа ұқсас
Келешекте автомобильдерде гидбомеханикалық берілісті қолдану бір қалыпты жүрісті, жанармай
Біздің автомобильдің тағыда бір жақсы жағы, іштен жану қозғалтқышын
Жоғарыда жазылғандардың бәрін қорыта келсек, жобаланатын автомобильдің жаңартпашылығы халық
( Аэродинамикалық ауа кедергісі автомобильдің жылдамдық сипаттамасында маңызды рөл
(Автомобильдің беріктік сапасын артады және автомобиль қауіпсіз ұзақ уақыт
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі.
1. Литвинов А. С. Фаробин .Я. Е
2. ,,Автомобильные транспортные средства,,Под редакций Д. П.
3. Литвинов А С ,,Методическое указание к курсовой
4. ,,Гидравликалық беріліс,, ГавриленкоБ А Семичастнов И Ф
5. Ж М Мусин ,,Автомобильдің пайдалану
6. Ипатов М.Н. Техника-экономический анализ
7. Писаренко Г.С. и др Сопративление
8. Осевчугов В.В. Фрумгин А.К. Автомобиль: Анализ
9. Осевчугов В.В. Вопросы конструкций аитомобилей.-М.:Вышая школа,-1965.-119 с.
10. Михайловский Е.В. и др. Устроиство автомобиля: Учебник
11.Александровская Л.Н., Афанасьева А.П. Современные методы обеспечения безопостности
12.Ицкович Г.М., Минин Л.С., Винокуров А.И. Руководство к решению
13. Краткий автомобильный справочник НИАТ.-М.: Транспорт, 1984.
14. Устроиство и эксплотация автомобилей: Учеб. Пособие /В.П. Полосков,
15. Баранов В.В, Гируцкий О.И, Дзядик М.Н «Трехступенчатая гидромеханическая
16. Мазалов Н.Д, Трусов С.М. «Гидромеханические коробки передач».
3




Ұқсас жұмыстар

---

Беріліс қорабы жайлы

---

Механикалық беріліс қораптары

---

Оқушыларды кәсіпке баулудың дидактикалық ерекшеліктері

---

Беріліс қорабының қызметі

---

Автомобильдің беріліс қорабы

---

АВТОМОБИЛЬДЕРДІҢ ЖАЛПЫ ҚҰРЫЛЫСЫ ТУРАЛЫ

---

Автотрактордың трансмиссия агрегаттарын пайдалану және ағымды жөндеу

---

Тракторлар мен автомомильдер

---

Токарлы станоктардың құрылымының ерекшелігі

---

Шынжырлы беріліс туралы түсінік

---