Кәсіпорынның айналым қорларының құрамы
Мазмұны
Кіріспе...................4
1. Кәсіпорынның айналым құралдарын басқарудың теориялық негізі........7
Кәсіпорындағы негізгі және айналмалы құралдардың экономикалық мәні мен маңызы
Нарық жағдайындағы айналым құралдарын тиiмдi басқарудың рөлi .........................11
Кәсiпорында айналым құралдарының жіктелуі және ұйымдастырудың ерекшелігі...............14
1.4 Айналым қорларының тиiмдi әдiстерiн айқындау.............25
2. «Спец мұнай газ Пром» ЖШС мысалындағы айналым қорларын
2.1 Кәсiпорынның экономикалық әлеуетiн талдау ………………...……….
2.2 «Спец мұнай газ Пром» ЖШС айналым қорларын пайдалануды
2.3 «Спец мұнай газ Пром» ЖШС айналым қорларын басқару...................
3. Кәсіпорында айналым қорларын баскару жолдарын жетілдіру............
3.1 Айналым қорларын тиiмдi пайдалану мақсатында жақсарту…………
3.2 Айналым құралдарының айналымдылығын жеделдету...
3.3 Кәсіпорын қызметінің іскерлік белсенділігін арттыру жолдары……..
Қорытынды ...........................
Қолданылған әдебиеттер тізімі................
Қосымшалар
Кіріспе
Кәсіпорынның айналым құралдарын басқару механизмін жетілдіру отандық экономика дамуының
Қазақстан Республикасы әлемдiк тәжiрибенi ескеретiн, қазiргi заманға сай құқық
Аталған стратегия Қазақстанның 2015 жылға дейiнгi мемлекеттiк экономикалық саясатты
Бәсекелестiк – экономиканың тиiмдi дамуының негiзгi механизмi. Тиiмдi бәсекелестiкке
Бұл туралы 2004 жылдың 19 наурызында шыққан “Бәсекеге қабiлеттi
Қазақстан Республикасының Үкiметi тарапынан нарығын әртараптандыру мақсатында осы салаға
2010 жылға қойылған мiндеттердi тиiмдi жүзеге асыру “Спец мұнай
Сондықтан “Спец мұнай газ Пром ” жауапкершілігі шектеулі серіктестігінде
Өндiрiстiң үздiсiздiгiн қамтамасыз ететiн, оның материалдық негiзiн қалайтын шарттарының
Дипломдық жұмыс мақсаты – кәсiпорынның айналым құралдарын басқаруды кешендi
кәсiпорынның айналым құралдарын тиiмдi пайдалану мен олардың жағдайын бағалау;
айналым құралдарын тиiмдi қолдану көрсеткiштерi жүйесi мен қолданылған әдiстердiң
кәсiпорынның ағымдағы қаржылық қажеттiлiктерi мен меншiктi айналым құралдарын тиiмдi
Дипломдық зерттеулердiң әдiстемелiк негiзi қаржылық талдау: бухгалтерлiк есепті талдау;
Дипломдық жұмыс құрылымы кiрiспеден, үш негiзгi бөлiмнен, қорытындыдан және
Кiрiспеде зерттелетiн тақырып өзектiлiгi негiзделiп, мақсаттар мен мiндеттер белгiленiп,
Бiрiншi бөлiмде кәсiпорынның айналым құралдарын басқарудың теориялық негiздерi көрсетiлген,
Дипломдық жұмыстың екiншi бөлiмi “Спец мұнай газ Пром ”
Үшiншi бөлiмде қойылған мiндеттер шегiндегi кәсiпорынның айналым құралдарын басқарудың
Қорытындыда негiзгi қорытындылар түйiнделiп, зерттелетiн тақырыпқа қатысты ұсыныстар жасалынады.
1. Кәсіпорынның айналым құралдарын басқарудың теориялық негізі
1.1 Кәсіпорындағы негізгі және айналмалы құралдардың экономикалық мәні мен
Өнеркәсіптік өндірістің тиімділігін арттыру бойынша шаралар жүйесінде Қазақстан Республикасы
Негізгі және айналмалы қорлардың әлеуметтік-экономикалық маңызы, ең алдымен,
Кәсіпорын іскерлігіне авансталған барлық құралдарды капитал деп атауға болады.
Кәсіпорынның бухгалтерлік балансын құру кезінде онын шаруашылық құралдары актив,
Шаруашылық субъектілері өзінің қызметін жүзеге есыру үшін материалдық- техникалық
Кәсіпорынның шарушылық өндірістік іскерлігінің аса маңызды құраушысы болып
Негізгі қорлар өзінің натуралдық түрін сақтай отырып, көптеген өндірістік
Өндіріс процессінде қатысатын барлық еңбек қорлары (машина, жабдық, т.б.)
«Негізгі құралдар есебі» Қазақстандық бухгалтерлік есеп стандартына сәйкес, негізгі
Негізгі қорлардың ерекше өзгешеліктері мыналар:
а) олардың шаруашылық қызметте көп дүркінді қатысуы;
б) натуралды – заттық үлгісін сақтауы;
в) өзінің құнын дайын өнімге (жұмысқа, қызметке) қызмет кезеңі
Соңғы тармақ негізгі құрал-жабдыққа амортизациялық төлемді есептеу арқылы асырылады,
Сонымен қатар кітапханалық қорларға, өнім малына, енеге (буйвол), бұғыларға
Амортизация – негізгі қорлардың (ғимараттардың, машиналардың, жабдықтың) тозуы есепті
Амортизациялық өтелім – негізгі қорлардың тозығын толтыру үшін, яғни
Тозу – негізгі құралдар объектілерінің физикалық және моральдік қасиеттерінің
Салық салу мақсатында негізгі құралдарға құны 40 айлық есептік
Негізгі қорлар, тек ең алдымен олардың экономикалық зерттелуі мен
Бухгалтерияда негізгі құралдар есебі инвентарлық объектілер арасында жіктелу топтары
Қазіргі уақытта негізгі қорларға келесі типтік жіктелуі қабылданған:
Жер – субъект меншік құқығында алған жердің мөлшері мен
Ғимараттар тағайындау – тұрғындар еңбегі, тұрғындар жайы, әлеуметтік -
Құрылғылар – еңбек құралдарының өзгеруіне байланысты емес қандай-да болсын
Беріліс қондырғылары – электрлік, жылу және механикалық энергияны өткізу
Машиналар мен жабдықтар, инвентарлы объект болып басқа бір инвентарлық
өлшегіштер және реттеуші құралдар мен қондырғылар, лабораториялық жабдық; технологиялық
есептегіш техника: процестерді жеделдету мен автоматтандыруға арналған машина, қондырғы
өзге де машиналар мен жабдықтар: машина, аппарат және басқа
Көлік құралдары – адамдар мен жүктердің орнын ауыстыру үшін
Құрал – қол еңбегінің механикаландырылған және механикаланды-рылмаған құралдары немесе
Өндірістік инвентарь – өндірістік операцияларды орындау немесе жеңілдетуге арналған
Шаруашылық инвентарь – кеңселік және шаруашылық инвентарь (үстел, щкаф,
Еңбек және өнім малы, еңбек малы - жылқы, түйе
көп жылық екпе ағаштар.
Жерді жаңарту бойынша күрделі шығындар (құрылғыларсыз) - шаруашылықта қолдану
Басқа да негізгі қорлар – кітапхана сөрелері, спорттық инвентарь,
Иеленуі бойынша негізгі құралдар жеке меншік және жалға алынған
Өндірістік процеске қатысу сипаты бойынша істегі және
Негізгі құралдарды пайдалану сипаты бойынша былай жіктеледі:
істегі (пайдаланудағы);
істемей тұрған ( консервациядағы);
запастағы.
Негізгі қызметке қатысу сипаты мен құнынан өндіріс және айналым
Белсенді (олардың қатысу жұмыс сағаттарының мөлшерімен, жұмыстар көлемімен өлшене
Бәсең (ғимарат, құрылыс). Олардың негізгі қызметке қатысуын қандай да
алынуынан бастап шығуы сәтіне дейін олардың бар болуы және
амортизацияны дұрыс және уақытылы есептеу;
бюджетке аударылатын мүлік салығын дұрыс есептеу үшін мәліметтер алу;
реконструкцияға, модернизацияға және жөндеуге қаражаттардың дұрыс және тиімді пайдалануын
негізгі құралдардың уақыт және қуаттылығы бойынша пайдалану тиімділігін бақылау
негізгі құралдардың бар болуы және қозғалысы жөнінде есеп беруді
Қазақстан Республикасындағы өнеркәсіптің негізгі құралдар Қазақстанның ұлттық байлығының аса
А.Г.Шмалиннің [10] ойы бойынша негізгі құралдар қоғамның материалдық қорын
Негізгі құралдардың мөлшерінен, сапасынан және тиімді пайдалануынан табыстың өсу
Себебі, негізгі құралдар кәсіпорынның экономикалық потенциалын айқындайды:
Ғылыми-техникалық прогресс негізінде өнеркәсіпте өндірістік негізгі қорлардың жаңаруы мен
жаңа кәсіпорын құрылысы, сондай-ақ кәсіпорын реконструкциясымен кеңейтілуі кезінде аса
негізгі құралдарды модернизациялау, сапалық жетілдіру мен және оларды жаңа
Негізгі құралдар құрамында абсолютті және салыстырмалы түрде техникалық алдыңғы
Негізгі құралдарға үйлер, ғимараттар, машиналар, жабдықтар, көлік құралдары, шаруашылық
Негізгі қорлардың әлеуметтік-экономикалық маңызы, ең алдымен , еңбек құралдарының
Нарық жағдайындағы айналым қорларын тиiмдi басқарудың рөлi
Кәсiпорын қызметiнiң тиiмдiлiгiн арттыруға және оның қаржылық жағдайын күшейтуге
Айналым құралдарын ұйымдастыру олардың тиiмдiлiгiн арттыру проблемасының жалпы кешенiндегi
Айналым құралдарын ұйымдастыру келесiлердi қамтиды :
айналым құралдарының құрылымы мен құрамын айқындау;
кәсiпорынның айналым құралдарына қажеттiлiктерiн анықтау;
айналым құралдарының қалыптасу көздерiн анықтау;
айналым құралдарын үйлестiру және басқару;
айналым құралдарының қауiпсiздiгiне жауапкершiлiк және оларды тиiмдi қолдану.
Айналым құралдарының құрамы өндiрiстiк айналым қорлары мен айналыс қорларын
Айналым қорларының құрылымы жеке өндiрiстiк айналым қорларының элементтерi мен
Өндiрiстiк айналым қорларының басымды бөлiгiне шикiзат, негiзгi және көмекшi
Сонымен бiрге кәсiпорында бұл еңбек заттарының атаулары мыңға жуық
Аталған құралдар мен еңбек заттары өндiрiстiк айналым құралдарының тобы
Өндiрiстiк айналым құралдары аванстайтын құралдардың негiзгi мiндетi өндiрiстiң үздiксiздiгiн
Өндiрiстiк айналым құралдары басқа кәсiпорындарда айналыс құралдары болады. Оларға
Құралдар, құрылғылар, приборлар көп көлемде қолданылатын кәсiпорындарда құны төмен
Дайын өнiм, тиелген тауарлар, дебиторлық қарыз көлемiне өнiмдi өткiзу
Кәсiпорынның айналым құралдарын тиiмдi қолдануға жиi қарама-қарсы бағытта болып
Cурет 1 - Айналым құралдарын тиiмдi қолдануға әсер
Жалпы экономикалық факторларға тауар айналымы мен оның құрылымы көлемiнiң
Ұйымдастырушылық-экономикалық факторларға сауда кәсiпорындарының көлемiнiң өзгерiсi, олардың мамандануы, сауданың
Техникалық прогреспен байланысты факторларға саудаға қызмет көрсететiн саладағы технология
Айналым құралдарын тиiмдi қолдануға және олардың айналымдылығының жылдамдатуына олардың
Э.ғ.к. А.О. Базарбаевтың [11] пікірі бойынша айналым құралдарының
Айналым құралдарының азаюына: материалдық және қаржылық ресурстардың экономикасы; кәсiпорын
Айналым құралдарының көлемiн айқындайтын факторлар объективтi, яғни берiлген кәсiпорын
Кәсiпорында айналым қорларының жіктелуі және ұйымдастырудың ерекшелігі
Айналым қорлары – ақша қорларының айналымының үздiксiздiгiн қамтамасыз ететiн,
Айналым қорларын жоспарлау,есептеу және анализ тәжірибелерінде келесі белгілері бойынша
Өндіріс процесіндегі функцияларды рөліне байланысты –айналмалы өндірістік қорлар және
Жоспарлау,басқару,бақылау тәжірибелеріне байланысты –нормаланатын және нормаланбайтын айналым құралдары.
Айналым капиталын қалыптастыру көздеріне байланысты-жеке меншік айналым капиталы және
Ликвидтілігіне байланысты ,яғни ақшаға айналу жылдамдығына байланысты – тез
Капитал салымдарының тәуекел салымдарына байланысты- минималды тәуекелділікті салымдар айналым
Материалдық-заттық мазмұнына байланысты-еңбек құралдары (шикізат,материалдар,жанармай,аяқталмаған өндіріс және т.б.) дайын
1) Айналым құралдарының топтары. Құрамына кіретін құралдар.
1.Айналмалы өндірістік қорлар (өндіріс сферасындағы немесе өндіріс процесіндегі қорлар)
1.1. Өндірістік қорлар (запастар)
- шикізат
- Негізгі материалдар
- сатып алынған жартылай фабрикаттар
- жанар май
- қосымша материалдар
- арзан бағалы тез тозатын құралдар
1.2.Өндіріс процесіндегі құралдар
- аяқталмаған өндіріс
- өзі өндірген жартылай фабрикаттар
- болашақтағы шығындар.
2. Айналыс қорлары(айналыстағы айналым құралдары)
2.1.Өткізілмеген өнім:
- кәсіпорын қоймаларындағы дайын өнім
- тиелген бірақ ақысы төленбеген өнім
- қайта сатуға алынған тауарлар
2.2.Ақша қаражаттары
- касса
- есепшот
- валюталық шот
- бағалы қағаздар
- Басқа кәсіпорындармен, мекемелермен есеп айырысулар.
3. Басқару деңгейіне байланысты нормаланатын және нормаланбайтын болып бөлінеді.
Нормаланатын құралдарға айналмалы өндірістік қордың барлық құрамы және айналыс
Нормаланбайтын құралдарға айналыс құралдарының қалған элементтері жатады, яғни, тұтынушыларға
4. Айналым құралдарының жеке меншік және қарызданатын болып бөлінуі
Жеке меншік айналым капиталы кәсіпрорынның меншік капиталы (жарғылық ,
Қарызданған айналым құралдары банктік және банктік емес несиелерден, облигациялық
4.1 Минимальды тәуекелділікті салымдар айналым құралдары
1.1. Ақша қаражаттары
- касса
- есепшот
- валюталық шот
- басқа ақша қаражаттары
1.2. Қысқа мерзімді қаржылық салымдар
2 2.1. Дебиторлық берешек
2.2. Өндірістік қорлар
2.3. дайын өнім мен тауарлар қалдықтары
3 3.1. Арзан бағалы, тез тозатын бағалар
3.2. аяқталмаған өндіріс
3.3. Болашақтағы шығындар
4 4.1. Күманды дебиторлық берешек
4.2. Тұрып қалған өндірістік қорлар
4.3. Жоғары нормативті аяқталмаған өндіріс
4.4. Сұранысқа ие емес дайын өнім мен тауарлар т.б.
Өнеркәсiптiң айналым қорлары құнын бiрден және толық өндiрiлетiн өнiмге
Өнiмдi өндiру үздiксiз жүргендiктен, өндiрiс сферасында әрқашан айналыстың әр
Айналым құралдарының негiзгi бөлiгiн құрайтын өндiрiстiк запастар. Олар шикiзат,
Аяқталмаған өнiм, яғни өндiрiс үрдiсiне түскен және әрi қарай
Кезең шығындары айналым құралдарының элементi болмайды, олар жобалауға, өнiмнiң
Кәсіпорынның айнлам қорларының құрамы келесі 2-суретте көрсетілген.
Сурет 2 - Кәсіпорынның айналым қорларының құрамы
Дайындалған өнiм айналым сферасына түсiп, жүзеге асырылғаннан кейiн оның
Өндiрiстiк айналым құралдары мен айналыс құралдарын қалыптастыруға арналған өнеркәсiптiк
Өнеркәсiптiң айналым құралдарының негiзгi бөлiгiн өндiрiстiк айналым құралдары алады.
Айналым құралдарының құрамдас элементтерiнiң ара-қатынасы олардың ортақ құнындағы айналым
Өз қозғалысында айналым құралдары тiзбектi үш сатыдан өтедi –
Өндiрiстiк сатыда құрылатын өнiмнiң құны авансталуы жалғасады, бiрақ толық
Айналымның өндiрiстiк сатысы дайын өнiмдi өндiрумен аяқталып, одан кейiн
Өндiрiстiк сатыда сияқты, тауар айналымы сатысында еңбек өнiмi (дайын
Айналымның үшiншi сатысындағы ақшалай нысанға ие болатын айналым құралдары
Айналым құралдарының айналысы келесi сызбамен жүредi:
Д – Т …П …Т1 – Д1
мұндағы
Д – шаруашылық жүргiзушi субъектпен авансталатын ақша қаражаттары;
Т - өндiрiс құралдары;
П - өндiрiс;
Т1 – дайын өнiм;
Д1 - өнiмдi өткiзуден түскен және жүзеге асырылған табысты
Нүктелер (…) – құралдар айналымның үзiлгендiгiн, бiрақ олардың айналыс
Кәсіпорынның қаржылық жағдайы айналмалы қорлардың жағдайына тікелей тәуелді, сондықтан
Айналмалы қорларды пайдалану тиімділігі экономикалық көрсеткіштер жүйесімен, ең бастысы
Айналмалы қорлардың қайтарымдылығы деп айналмалы қорларды алғаннан бастап, дайын
Айналмалы қорлардың айналымдылығы әртүрлі кәсіпорындарда біркелкі емес, ол салалық
Айналмалы қорлардың қайтарымдылығы өзара байланысқан көрсеткіштермен сипатталады: бір
Айналмалы қорлардың бір айналымының ұзақтығы келесі формуламен анықталады:
О = С : Т/Д,
Мұндағы: О–айналым ұзақтығы, күндер; С–айналым қорларының қалдықтары (орташа немесе
Бір айналымның ұзақтығының төмендеуі айналым құралдарын пайдаланудың жақсартғандығын көрсетеді.
Нақты кезеңдегі айналым саны немесе негізгі қорлар айналымының коэффициенті
КО = Т/С
Мұндай жағдайда айналым коэффициенті жоғарылаған сайын, айналмалы құралдарды пайдалану
Айналым коэффициентіне кері айналымға түсетін құралдар коэффициенті (Кз) келесі
Кз = С/Т
Кәсiпорын қызметiнiң үздiксiздiгiн қамтамасыз ететiн айналым құралдары бiр уақытта
Айналым құралдарының ерекшелiгi – олар әрқашан айналыста болып, өздерiнiң
Баланстың II бөлiмi келесiлердi қарастырады:
Тауарлық-материалдық қорлар: “Материалдар” кәсiпорынның қолында бар шикiзат, материалдар, отын,
Аяқталмаған өндiрiс, бұл кәсiпорынның өз өндiрiсiндегi жартылай фабрикаттар қозғалысы
“Болашақ кезең шығындары”. Бұл счет берiлген есеп беру кезiнде
“Дайын өнiм” немесе “Тауарлар” сатуға арналып, алынған тауарлар ретiндегi
“Ақша қаражаттары” - бұл счетта кәсiпорын кассасындағы бар ақша
“Берiлген аванстар” тапсырыс берушiлерден жартылай дайын болған өнiмге төленген
Жабдықтаушы аяқталған жұмысты өтеу сәтiнде жұмыс жартылай даяр болғанда
Сонымен қатар, бұл бөлiмде әр түрлi дебиторлар және кредиторлармен
Еншiлес кәсiпорындармен есеп айырысуда кәсiпорын өзiнiң еншiлес және соған
Айналым құралдарын келесiдей белгiлер бойынша классификациялауға болады :
Айналым құралдарының өндiрiс және айналым сферасындағы үдемелi өндiрiс үрдiсiндегi
Айналым құралдары жоспарлану деңгейi бойынша нормаланған және нормаланбаған болып
Айналым құралдары қалыптасу көздерi бойынша меншiктi, заемдық және тартылған
Кәсiпорында айналым құралдарының қауiпсiздiгiн қамтамасыз ету өзектi проблема болып
Егер айналым құралдарына қажет жоспарланған сома кәсiпорынның меншiктi айналым
Егер керiсiнше болса, яғни айналым құралдарының нақты сомасы жоспарланған
Кәсiпорын қызметiне қатысты және қатысты емес себептерден де меншiктi
Кәсiпорын қызмет ететiн экономикалық шарттар айналым құралдарының жағдайына мәндi
Мемлекет тарапынан жүргiзiлетiн қаржы саясаты кәсiпорынның өндiрiстiк-қаржылық қызметiнiң дұрыс
Кәсiпорында айналым құралдарын ұйымдастыру статистикалық мәлiметтер және бухгалтерлiк есеп
Айналымның барлық сатыларында өндiрiске қажет қаржылық және материалдық ресурстарға
Айналым қорларының қаржыландыру көздерi меншiктi заемдық және сырттан тартылған
Қызметiн табыстылығы және өзi қабылдайтын шешiмдерге жауапкершiлiк алу үшiн
Э.ғ.к Д.Т. Бохаевтың [13] пікірі бойынша кәсiпорынның жарғылық
Шаруашылықтарда айналым құралдарына деген ортақ қажеттiлiктердi азайту үшiн, оларды
Айналым құралдарын қалыптастыруға несиелер тартудың негiзгi бағыттары:
меншiктi айналым құралдарына жетiспеушiлiктi толтыру;
маусымдық өндiрiстiң үрдiсiмен байланысты маусымдық шикiзат қорларын, материалдар шығындарын
төлем балансын ортақтастыру мен есептесудi жүзеге асыру.
Экономиканы басқару нарық жүйесiне өткеннен кейiн несиелердiң айналым құралдарын
Жанама әсер ақшаның құнсыздануымен шарттасқан төлемсiздiк дағдарысы нәтижесiнде құралдардың
Төлемсiздiкпен күрес және қаржылық қолдау көрсету мақсатында кәсiпорынның айналым
Мұндай жағдайда кәсiпорынның айналым құралдарының көзi ретiнде болатын несиелердi
Кәсiпорында бiр жағынан меншiктi қаржы дефицитi шартында айналымға тартылған
Кәсiпорындарда тауарлармен жабдықтаушылар алдында қызметтер көрсеткен мердiгерлер алдында, салық
Сонымен қатар кәсiпорынның айналым құралдарын қалыптасу көздерiне уақытша мақсатты
Бухгалтерлiк баланс активiнде кәсiпорын қызметi барысында қабылданған инвестициялық шешiмдер
Инвестициялар бағыттарын түрлi критерийлермен ажыратуға болады, мысалы балансқа топтық
Қазiргi заманғы экономикалық даму сатысында инвестицияның айналымды және ағымдағы
Үкiмет тарапынан жүргiзiлетiн монетарлық саясаты нәтижесiнде болатын өзара төлемсiздiктер
Тауарлық-материалдық құндылықтар өндiрiстiк-коммерциялық цикл және кәсiпорын iшiндегi өндiрiстiк базаны
Тауарлық-материалдық құндылықтарды сақталуға кеткен шығындардың ұлғайтылуына айналыстағы ақша қаражаттарын
Тауарлық-материалдық жетiспеушiлiгi өндiрiстiк үрдiстiң үзiлiстерiнiң болуы тәуекелдiгiн жоғарылатып, нәтижесiнде
Жоспарлы социалистiк экономикада тауарлық-материалдық құндылықтар оңтайлы (ұтымды) көлемi оларды
Экономика жағдайының өзгеруi оңтайлы көлемiн табудың әдiстемесiндегi проблемаларға алып
Айналым құралдарындағы тауарлық-материалдық құндылықтардың ұтымды көлемiн нормалаудың қазiргi заманға
Тауарлық-материалдық құндылықтардың оңтайлы көлемiн ұсынылған әдiспен анықтау олардың қалыптасу
Тауарлық-материалдық құндылықтарының өндiрiстiк-коммерциялық циклдың дұрыс жүргiзiлуiн және айналыстағы емес
Оны дұрыс жүзеге асыруды қамтамасыз ету үшiн кәсiпорын өз
Өндiрiстiк-коммерциялық цикл ерекшелiгiне сәйкес әр түрлi экономикалық қызмет сферасындағы
Айналыым құралдарын қалыптастырудың меншiктi көздерiнен басқа тауарлық-материалдық меншiктi көздерге
Тауарлық-материалдық құндылықтармен қамтамасыз ету үшiн айналыстағы емес активтерге салынған
1.4 Айналым қорларының тиiмдi әдiстерiн айқындау
Айналым қорларын тиiмдi пайдалану қаржы жағдайының тұрақтылығына, қаржылық сметалық
Айналым қорларының ортақ көлемiн тиiмдi пайдалану дәрежесi және олардың
Айналым қорларын тиiмдi қолдануды бағалауда табыстылық қор қайтарымдылық дәне
Айналым құрылымдарын қалыптастыру көздерiмен қамтамасыз етiлуiнiң талдау жасауда талданылатын
Айналым құралдарының қалыптасу көздерiмен қамтамасыз етiлу дәрежесiн 4 топ
Абсолюттi қамтылу – (Кс1>1; Кс2>1; Кс3>1);
Орташа қамтылу - (Кс1>1; Кс21);
Критикалық қамтылу – (Кс1
Өндірістік айналым қорлары
Өндірістік айналым қоры
Кәсіпорынның айналым капиталы
Кәсіпорынның айналым қоры
Айналым өндірістік қорлар
Негізгі өндірістік қорлар құрылымы
Кәсіпорындағы айналым капиталдарының тиімділігін арттыру
Айналыс қорлары
Айналымды активтердің жіктелуі
Айналым капиталын басқару тиімділігін талдау (“Астана трэйд интернэшнл” АҚ мысалында)