Сыйақы төлеу
Алматы ауыр машина жасау зауыты
Кіріспе 6
1 АЛМАТЫ АУЫР МАШИНА ЖАСАУ ЗАУЫТЫ ААҚ - ҚЫЗМЕТІНІҢ
1.4. Жалақының жеткілікті деңгейі 35
1.5. Жалақыны реттеудің шетелдік тәжрибесі, қолдану перспективасы 37
2 (ААМЖЗ( ААҚ- ЕҢБЕК АҚЫ ТӨЛЕУДІ ҰЙЫМДАСТЫРУ
2.1 Еңбек ақыны реттеудің және ұйымдастырудың негізгі принциптері 44
2.2 «ААМЖЗ» ААҚ - да қолданылатын төлеудің түрлері мен
3 НАРЫҚТЫҚ ЭКОНОМИКАДАҒЫ БАСҚАРУ ЖАҒДАЙЫНДАҒЫ ЕҢБЕК АҚЫ ТӨЛЕУДІ ЖЕТІЛДІРУ
3.1 Еңбек ақы төлеудегі жетіспеушіліктер. 77
3.2 Қазіргі кездегі қолданылатын еңбек ақы төлеу жүйесін
ҚОРЫТЫНДЫ 83
ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ 86
Кіріспе
Бұл дипломдық жұмыста өтпелі нарықтық экономика жағдайындағы жалақы қарастырылады.
Қазіргі кезде еңбек ақыны төлеуде келесімен шектелетін дағдарысты жағдайлар
Осы жағдайларда дағдарысты жою және оның жолдарын көрсету және
Дипломдық жұмыстың мақсаты «ААМЖЗ» ААҚ кәсіпорындағы еңбек ақы жағдайын
Осы мақсаттың жүзеге асуы үшін келесі тапсырмаларды орындау қажет.
Екінішіден, қазіргі кездегі жалақының халық шаруашылығындағы және нақты зерттелген
Үшіншіден, жалақының басқа да жүйелерін қолдану мүмкіндіктерін қарастыру керек.
Қазіргі кезде жалақы дағдарыс жағдайында болғандықтан оны жетілдіру туралы
Барлық жүргізілген шаралар кәсіпорынға тиімді болғандай оның жұмысшыларына да
1 АЛМАТЫ АУЫР МАШИНА ЖАСАУ ЗАУЫТЫ ААҚ ҚЫЗМЕТІНІҢ
1.1 Алматы ауыр машина жасау зауыты, ашық акционерлік қоғамының
Алматы ауыр машина жасау зауыты, ашық акционерлік қоғамы –
Зауыт 1941 ж. Луганск паравоз жасайтын зауытының цехтары эвакуацияланғаннан
Қазіргі кезде зауыт ТМД бойынша болаттан және түсті металдан
Импорттық орнын басу бойынша Үкімет бағдарламасын өткізу мақсатында зауытта
ААМЖЗ ААҚ-ы кіші диаметрдегі болаттан және түсті металдардан сым
ААМЖЗ өндірістің негізгі мамандандырылған жүйесі болат прокаттық, кабельдік, құбырлық,
Қоғам мисссиясы болып ауыр машина жасау нарығы жаңа және
Ал стратегиясы:
- металлургия, кабель және металл бұйымдар өндірісінде жаңа технологияларды
- бұрын таяу және алыс шет елдерде шығарылған ауыр
- Қазақстан Республикасының қажеттіліктерін қамтамасыз ету үшін жеке өзінің
Қоғам мақсаты өнімнің сапасына, сымтарту және прокатты құрал-жабдықтарды жасау
Қоғам бәсекелестікті екі жақтан күтеді:
- біріншіден ТМД елдеріндегі нарыққа осы уақытқа дейін әлсіз
- екіншіден Ресей және ауыр машина жасау мекемелері жағынан.
Бәсекелестерімен салыстырғанда “ААМЖЗ” ААҚ-ң негізгі артықшылықтары:
мейлінше төмен бағалар;
күрделі емес эксплуатация;
өнімге сенімділік;
қоғам имиджі.
Қоғамның өнімдері үшін энергетикалық, темір жол, тау-кен, мұнай-химиялық және
Қоғамның мақсатты нарықтары болып жиналған байланыстары және нарық бөлімдерімен
жергілікті нарық (Қазақстан) 5-6 зауыт;
ТМД елдері (Ресей, Украина, Өзбекстан, Беларусия) 40-50 зауыт;
Азия елдері (Қытай, Үндістан, Пәкістан, Иран, Түркия) 10-15 зауыт.
Қоғамның өнімдері бойынша үш негізгі нарықтары бар:
Сым тарту құрал-жабдығы нарығы.
Прокатты және көмекші құрал-жабдықтар нарығы.
Аз көлемді бұйымдар нарығы (болат, шойын құю, қаптар, қалыптар,
Қоғамның өтімі “ААМЖЗ” ААҚ өнімдерін сатуға өз күшін үш
- дәстүрлі жүйе бойынша нарықтық маркетингтік зерттеуді күшейту, марапаттау
- Ресейдегі біріккен және еншілес мекемелер құру өкілеттіліктері арқылы;
- өнімнің соңғы тұтынушыға қарай жылжуы үшін ынталандыруды арттыруы
Қоғам өз өніміне жарнамаларды дамытуды жеке байланыстар немесе өкілеттер,
Баға қалыптасуы: “ААМЖЗ” ААҚ тапсырыс этаптары бойынша өзіне бөлек
- келісім шартқа қол қойғанан кейін жалпы соманың 30%
- тапсырыстың орындалғаны туралы жазбаша ескертуден кейін 40%;
өнімді тиегеннен кейін бір айдың ішінде 30% “ААМЖЗ”
“ААМЖЗ” ААҚ келісімдерден тұратын өзара технологиялық циклдар және процесстерден
1) Дайындау өндірісі:
шойын құю цехы
болат құю цехы және т.б.
2)Негізгі өндіріс:
механикалық цехтар
құрастыру цехы және т.б.
3)Көмекші өндіріс.
резенке техникалық бұйымдар және пластмасса участогы;
және басқа да көмекші бөлімшелер және т.б.
Сым тарту орнақтары және басқа да құрал-жабдықтарда дайындау өндірісінің
1-сурет. Сым тарту орнақтары және басқа да құрал жабдықтарды
Қоғамның жарғысы:
1) Жалпы жағдайы. Қоғам мемлекеттік мүлік бойынша Алматы қалалық
2) “ААМЖЗ” ААҚ ашық түрдегі қоғам болып табылады.
3) Қоғам құрылтайшылары:
- мемлекеттік мүліктер бойынша Алматы территориялық комитеті;
- “ААМЖЗ” еңбек ұжымдары;
- АҚ КРАМОС
4) Қоғам заңды тұлға болып табылады, қазақ және орыс
5) Қоғам өз іс-әрекетін Қазақстан Республикасының заңдарына және нақты
6) Қаржылық және өндірістік іс-әрекеті және шаруашылық негізіндегі іске
7) Қоғамның мемлекеттік қарым-қатынасы келісім шарт арқылы құрылады.
Қоғам мүшелері:
акционерлердің жалпы жиналысы;
бақылау кезеңі;
басқару;
ревизиялық комиссия.
Қоғам жылында бір рет басқа жиналыстардан бөлек акционерлердің жалпы
жарғылық қордың өзгеру мөлшері туралы;
ерте шығарылған акцияларды бөлу, консолидация және қосымша акциялар шығару
- заем облигацияларын шығару реті туралы;
- бақылау кеңесін, ревизиялық комиссия мүшелерін сайлау, сонымен қатар
- қоғамның іс-әрекетінің нәтижелерін жылдық бекіту, қоғамның атқарушы мүшелерінің
мекеменің табылуы туралы.
Акционерлердің жалпы жиналысы осы, жиналысқа қатысушылардың және заңды өкілдердің
Бақылау кеңесі кезінде жалпы жиналыстар арасындағы кезеңде акционерлердің мүдделерін
Бақылау кеңесі акционерлердің жалпы жиналысында есеп беруге міндетті. Бақылау
- акционерлік қоғамның бас директоры 3 жылға сайлау және
- қоғамның құнды қағаздарды алуы және сатуы туралы сұрақтарды
- бас директорды басқару мүшесіне таныстыру арқылы бекіту және
- қоғамның іс әрекетінің соңғы нәтижелеріне бағытталған шараларды басқарманың
қоғамның басқару құрылымын жетілдіру;
қоғамның мүліктерін сату және айырбастау, жалға беру туралы шешім
Бақылау кеңесі айына бір рет өткізіледі. Қоғамның ревизиялық комиссиясы
Ревизиялық комиссиясы өткізілген тексерулердің нәтижелерінің дәл болуына және қоғамның
Қоғам мүшелері Қазақстан Республикасының нормативті актілерімен заңдарына сәйкес жұмыс
Қоғам өз іс-әрекетін жүзеге асыру үшін жарғылық қор құрылады.
Қоғамның құнды қағаздары акциялар акционерлердің қоғамның пайдасының бір бөлігін
“ААМЖЗ” ААҚ-ң ұйымдық құрылымын акционерлердің жалпы жиналысында сайланатын бас
- техникалық директор, бас инженердің қызметін атқарады және бөлімдердің
- өндіріс бас директордың орынбасары барлық өндірістік сұрақтармен айналысады.
- коммерциялық сұрақтар бойынша бас директордың орынбасары сыртқы коопарация
- маркетинг жарнама және өнім өтімі бойынша сұрақтармен айналысады;
- жалпы сұрақтар бойынша бас директордың орынбасары, дисциплина, кадр
- экономика бойынша бас директордың орынбасарлары экономистер және экономикалық
Зауыттың инженерлік-техникалық қызметі.
Алматы ауыр машина жасау зауытының инженерлік техникалық бөлімдері (Бас
- қондырғылардың, машиналардың және бұйымдардың жағда түрлерін шығарып, жобалау;
өндіріске дайындау;
жаңа технологиялық процесстерді өндіріске енгізу;
шығарылатын өнімнің сапасын жоғарылататын және өндіріс технологиясын дамытатын қондырғылардың
халықаралық талаптарға сай жаңа стандарттық жүйеге көшуге дайындық.
Зауыттың инженерлік-техникалық мамандары КСРО-ң кезінде ауыр машина жасаудағы дамуына
Бас конструктор бөлімі (БКБ) зауыттың инженерлік қызметінде маңызды роль
Зауыттың негізгі мамандығын сақтай отырып Бас конструктор бөлімі бас
Конструкторлық технологиялық құжаттамалар жаслған және бұйымдарды және мұнай газ
Зауытқа берген қондырғылар тапсырмалары әрдайым жобаланып отырады. Өйткені тапсырыс
Өндірілетін өнім номенклатурасы.
Қазір зауыттағы бар бағалар келісілген. Зауытта қандай да бір
“ААМЖЗ” – ның негізгі өнімдері
Сымдау және илемелеу қондырғылары:
- 2,7-30мм-ден 0,75-30мм дейінгі диаметрлі болат сымды бір немесе
- 0,5-755мм2-тан 0,2-660мм2-қа дейінгі қимамен түсті металдан және оның
- металдарды легирлеу және дәнекерлеу үшін ұнтақ сымдарды өндіруге
- сымдайтын орнаққа арналған көмекші қондырғылар.
- термиялық өңдеу және сымды қаптау агрегаттарына арналған тарқататын-орайтын
- түсті металдардан және қорытпаларынан 25-6мм диаметрлі болат құбырларды
- мыс және алюминий жәміш сымға (катанкаға) арналған құю-илемдеу
- мыс, қорғасын және алюминий жолақтарына арналған құю-илемдеу агрегаттары.
Мұнай газ және кен қазу өнеркәсіптеріне арналған қондырғылар.
“ААМЖЗ” соңғы жылдары жаңа мұнай газ және кен қазу
- қарнақты сораптық жетектері ПШН6-2,5-2800, ПШН8-3-4000; ПШН8-3-5500; ПШН10-3,5-5500; ПШН12-3-5500.
- қарнақты сораптың жетектеріне арналған бәсеңдеткіші.
- барлық типті өлшемдік болат және чугункан жасалған ернемектер.
- екі қабатты тозбайтын жазықты ортаны қотаруға арналған құбырлар.
- әмбебап механикалық кілттер КМЦ-50, АПР-2ВБМ
- сорапты-компрессорлық құбырларға арналған жіберушілер
- бұрғылайтын гидроцифрлі қондырғылар УБГ-800
- барлық өлшемдегі бұрғылайтын калонналарға арналған жібергіштер.
- шынжыр табанды техникаға арналған жұлдызшалар
- карьер техникасына арналған артық бөлшектер олар болаттан жасалады
- болаттан жасалған шапқыш машиналардың артық бөлшектері.
- болат, шойынды төкелер.
- жылу алмастырғыштарға арналған артық бөлшектер.
- әртүрлі (размер) көлемді бәсеңдеткіштер.
- тісті муфтілер.
- пневмоцилиндрлер.
- гидроцилиндрлер.
- тежегіш қалыптар.
- пружиналар.
Металло-конструкторлар мен стандартты емес қондырғылар тапсырыс берушінің сызбасы немесе
Зауытта құю, ұсталық, металды конструкторлық және термо өңдегіш цехтары
Құю өндірісінде технологиялық мүмкіндікке байланысты құюдың әртүрлі әдісімен жұмыс
Құю өндірісіндегі өндірістік қуаттылықпен мысалы шойыннан құю өндірісі жылына
Ұсталық өндірісте термо өңдеу жасауға арналған пештер арқылы бұйымның
Метал конструкторлық өндірісте құбырларды автоматты отттекті кесу, престелген илемдері
“ААМЖЗ” ААҚ – 2001 жылғы жұмысының өткен жылғы жұмысымен
Бұл көрсеткіштер жылдық есеп беру арқылы нақтыланған 2001 жылы
2001 ж. Тауар өнімі 814 млн теңгеге өндірілген, яғни
Орташа жалақыны есептеу үшін және басқа да орташа шамаларды
1 кесте - Негізгі және негізгі емес жұмысшылар
Көрсеткіштер Адамдар саны
2000 2001
Негізгі қызмет
Негізгі емес қызмет
Соның ішінде:
Тұрғын үй шаруашылығында
Мед. сан. бөлімі
Демалыс зоналары мен балаларға арналған лагерлерде
Мектепке дейінгі Мекемелерде
Редакция
Барлығы 1389
88
18
24
10
36
1565
1486
94
22
26
11
34
1
1674 1502
89
22
25
9
32
1
1680
Зауыттағы жұмысшлар саны жоғарыдығы кестеде көрсетілгендей 2001 ж. өткен
Тауар өнімін өндіру көлемі 2001 ж. 23,4%-ға, еңбек өнімділігі
2 кесте-Зауыт бойынша есептелген еңбек ақы қоры
Көрсеткіштер 2000ж. Еңбек ақы қоры, мың теңге 2001ж. Еңбек
Барлық жалақы қоры.
Жұмысшылар.
Қызметкерлер
Олардың ішінде:
басшылар
мамандар
басқа да қызметкерлер
Бұл кестеде жалақы қоры 2000 жылға қарағанда 2001-жылы өскен,
2001 жылы тауар өнімі 814154 мың теңгені құраса,
1.3 кесте - Орташа айлық жалақы көрсеткіштері.
Көрсеткіштер Орташайлық жалақы, мың теңге
Жалпы зауыт бойынша
Жұмысшылар
Қызметкерлер
Олардың ішінде:
басшылар
мамандар
басқа да қызметкерлер
Жалақының мөлшері 2001/2000 жылдары 1999 жылға қарағанда едәуір өскен,
Нақты өндірілген өнімнің өзіндік құны 840995 мың теңге болса
1.2. Жалақы - ұғымы, мәні және қызметі
Нарықтың экономикаға көшкен жағдайда кәсіпорындар теңгермешілікті бұзатын, және материалда
Бірақ, жаңа терминология емес, "жалақының" өзгерген жағдайы қасиетін анықтау
Жалақы еңбек санымен аспасы бойынша ғана бөлінеді. Ал
Сонымен жалақы жалпы еңбек жиынтығының бөлігі ретінде анықталады. Қоғамдық
Жоғарыда қарастырылған категорияны келесі түрде анықтауға болады. Жалақы –
Жалақының мәнін анықтайтын болса, тұтынушылардың табысының үлкен бөлігін
Нарықтық экономикаға көшу бөлу жүйелерін бұзады. Бөлу қызметі тікелей
Жалақы өзінің жоғалтқан әлеуметтік қызметін жаңартады. Сонымен қоса ол
Әлеументік даму қоры жұмысшы өмірінің материалды жағдайын жақсартуында үлкен
Ең басты ынталандырушы яғни жұмысшылар еңбек табысының мотивациялы
Жалақының механизімінің осы бөлімі және әлеуметтік ынталандыру тірі
Бірақ жұмысшыны бағалау табыс өлшемін белгілеумен қатар жанама бағалаумен
Жалақы жұмысшыны психологиялық және экономикалық нақты түсінікке оған деген
Өтпелі кезеңде еңбек ақының ынталандырушы қызметі жойылуда. Егер жоспарлы
Жалақының ынталандырушы ролі жоғры болады, егер еңбек ақыда тарифтік
Сонымен бірге еңбек ақыдағы сала бойынша қиғаштауы сияқты оның
Жалақының ең үлкен дифференциациясы көптеген күйзетілу потенциалын әкеледі: жеке
Жалақының уақытында төленбеуі халық үшін басқа табыс көздерінің мәнін
Сонымен жалақы өзінің ынталандырушы қызыметін атқару үшін оның деңгейімен
Әлеуметтік қызыметі кейде қайта өндіруден бөлінеді, Еңбек ақы табыстың
Жалақының статусты функциясы статустық сәйкестігін құраыды, ол жұмысшыныщң еңбек
Статусты қызмет ең алдымен жұмысшылардың өзіне қажет, өйткені өз
Сонымен жұмысшылардың әртүрлі біліктілігіне байланысты жалақыны төлеу қойылымы анықталатын
Өндірісті үлесті қызыметі жұмыс берушіге ғана емес жұмысшыларға
Кәсіпорында жеке меншік формасына және қызыметіне байланыссыз жалақыны
- Әр жұмысшыға оның еңбегінің нәтижесіне және еңбек
- Жұмыс берушіге шығындарды жауып, пайдалы алуға мүмкіндік беретін
Жалақының экономикалық белгілеуі - адамның өмір сүру жағдайын қамтамасыз
1.3 Еңбек мотивациясы және жұмыс тиімділігін жоғарлату
Еңбек мотивациясы - бұл ұйымның мақсатына жетуіне, қабылданған шешімдердің
Р.Оуен және А.Смит ақшаны жалғыз ынталандырушы фактор деп
Мотивацияның қазіргі теориясы психологиялық зерттеулер нәтижесіне негізделген. Ол адамның
Мотивация теориясы "қажеттілік" және "марапаттау" ұғымдарын қолданады. Қажеттіліктерді бақылауға
Қажеттілікті адамға қымбат деп санайтынын беріп қанағаттандыруға болады.
Қажеттілік әрдайым өзгеріп тұрады, сондықтан бір ретке мотивация одан
Батыста еңбек мотивациясының көптеген теориясы бар. Мысалға: Д Мак-Клеландтың
Еңбек ақы еңбек нәтижесімен байланысты болғанда ғана ынталандырушы фактор
Жоғары деңгейдегі қажеттіліктерді қанағаттандыратын еңбек ұйымының ынталандырушы факторын
Әркім өз жұмыс орнында өзінің не істей алатынын, және
Жұмыс орнында тату, бір команда құру керек.
Жұмысшыға өзін өзі бақылауға максималды мүмкіндік беру керек.
Көп адамдар жұмыс процессі кезінде жаңа білім алуға тырысады.
Әрбір адам жетістікке қарай ұмтылады. Жетістік-бұл жүзеге асқан
1.4. Жалақының жеткілікті деңгейі
Кез–келген тәжрибелік өмірге енгенде үлкен мәселелер тууы мүмкін.
Жоғарыдағы айтып өткендей жалақыны белгіленген кездегі ең басты критерий
Осы сұрақтарға жауап беретін болсақ; Жұмысшы өзінінің өмір
Адамдардың қажеттілігі әрдайым өзгеріп отырады. Елдің көркейіп семьясы онсызда
Қажеттілікті зерттеу ғылымында негізделген әрдайым қолданатын әдістің бірі, яғни,
Қанағаттанарлықтай жалақыны анықтаудың басқа болып анкета жүргізу қабылданған. Бірақ
1.5. Жалақыны реттеудің шетелдік тәжрибесі, қолдану перспективасы
Классификациялық нарықта шет елдердегі тәжірибе өзіне назар аудартады (Мысалы:
мемлекеттік реттеу-минималды жалақыны белгілеу, инфляция кезінде оның өсуіне шекқою,
жалпы ұлттық және сала деңгейіне коллективті реттеу-келісім шарт негізінде
фирмалық коллективті келісім шарттар нақты ақы, қосымша төлем және
жұмыс күшінің нарығы-орта жалақышы және тағы басқаларды анықтайды.
Барлық жоғарыда көрсетілген формалар бір-бірімен тығыз байланысты, олар
Кейбір шет елдердегі еңбек ақыны ұйымдастыру және реттеудің нақты
Франция тәжрибесі : Еңбек ақының мемлекеттік реттеулі үш бағыт
Бұл еңбек ақыны кішкене болса да көбейтсе ол кәсіпорынның
Еңбек ақы қорының өсуін реттеудің ортақ, звеносы болып кәсіподақтар,
Жергілікті кәсіподақпен келісім бойынша кәсіпорындар және жалдамалы
Онда жалақының нақты мөлшері және еңбек ақының басқа шарттары
Көптеген кәсіпорындарда жұмысшыларға еңбектің тиімділігіне және
Францияда инфляцияға байланысты еңбек ақы қорын реттеу механизмі
Кәсіпорындар конференциясы және қаржы әкімшілігі келісіп алдағы
Швеция тәжрибесі. Өндірісте және қызмет ету сферасында
Бұл жүйенің негізі болып коллективті еңбекті келісімдерді қайта келісімге
Осы компанияның масштабы туралы Швецияда жалдаған жұмысшылардыңжалпы саны
50-жылдардың басынан бастап Швеция кәсіподақтары келісім сөздерге коллективті
Тек еңбек үшін ақы төлеу принципі халық шаруашылығы бойынша
Жалақы төлеу және басқа еңбек шарттары
Келісім сөздер әдетте үш кезеңді. Бірінші кезеңде оларда орталық
Болып жатқан жоқ. Уақытша бостарға әлеуметтік қорғау, Еңбек
Ортақ жалақының тағы да бір тән ерекшілігі-минималды және максималды
Бұдан басқа, кәсіподақтар коллективі келісім шарттарды қайта құру туралы
Жапония тәжрибесі. Соңғы кездерде жалақы төлеу жөнінде жүргізілген
Тарифтік қоылымның негізгі бөлімі жалақының кез-келген жүйесінде жәй квалификацияланбаған
Өмір бойлық жалақы" концепциясы негізінде жатыр.
Жұмысшылардың жасы бойынша тарификациясы стажға байланысты еңбек нәтижелілігінің деңгейіне
2 (ААМЖЗ( ААҚ- ЕҢБЕК АҚЫ ТӨЛЕУДІ ҰЙЫМДАСТЫРУ
2.1 Еңбек ақыны реттеудің және ұйымдастырудың негізгі принциптері
Еңбек ақыны ұйымдастырудың негізгі әр жұмысшының еңбек сыйымдылығыныі сапасы
кәсіпорын жұмысшыларының еңбек ақы жүйесі мен тұрлерін анықтау;
кәсіпорын мамандары мен жұмысшыларының жеке жетістіктері үшін критерилерін өңдеу
мамандар мен қызметкерлердің міндетті ақы жүйесін өңдеу;
көрсеткіштерді және қызметкерлерге сый ақы төлеу жүйесін негіздеу.
Еңбекті ұйымдастырудың сұрақтары мемлекеттің әлеуметтік-эканомикалық саясатында алдағы орынның бірін
шығындар мен нәтиже бойынша ақы төлеу принципі.
Ұзақ уақыт кезеңіндегі еңбек ақы төлеуді ұйымдастырудың барлық жүйесі
- еңбек өнімділігін жоғарылататын заңдар және қажеттілікті өсіретін заңдар
-қоғамдық еңбек өнімділігінің өсуінің принципі еңбек өнімділігінің өсуі туралы
-еңбек тиімділігін жоғарылату және материалды қызығушылық принципі. Ол нақты
Бұл принциптердің жүзеге асуы еңбек ақыны ұйымдастыруда барлық шаруашылық
Жалақы еңбек өнімділігі мен тығыз байланысты. Еңбек өнімділігі –
Жалақы еңбекшілердің негізгі қайнар көзі бола тұрып, олардың еңбегінің
Жалақыны реттеу: Еңбек ақыны реттеу келісім шарт жүйесімен мемлекеттік
Еңбек ақыны мемлекеттік реттеуге мыналар кіреді.
- Қазақстан Республикасындағы еңбек ақының минималды мөлшерін өзгерту және
- жеке адамдардың табысына және кәсіпорындарға еңбек ақыға
- аудандық коэффиценттерді және үстеме пайыздарды белгілеу;
- еңбек ақы төлеуде мемлекеттік кепілдікті белгілеу;
Еңбек ақыны реттеу келісі және келісім шарт негізінде қамтамасыз
Жалақыда және табыс облысында үш типті саясат бар: фискальды
2.2 «ААМЖЗ» ААҚ - да қолданылатын төлеудің түрлері мен
Барлық категориядағы (дәрежедегі) жұмысшылардың жалақысын есептеу тәртібі еңбек ақы
Еңбек ақы төлеудің жүйесімен түрлері – еңбектің сапасымен сананың
Тарифтік жүйе – мемлекеттің орталықтандырылған ретте жұмыстың орындалу қиындығына,
Тарифтік кесте – бұл жұмыстың қиындығына байланысты еңбек ақының
2.1-кесте-кесімді – жұмысшылардың сағаттық тарифтік қойылымы (теңге)
Жұмыс жағдайы Норма Зиянды және ауыр Ерекше ауыр
Тор коды 01 02 03 04 05 06 07
Разряды
1
2
3
4
5
6
7
8
16.96
18.66
22.35
26.15
29.83
33.51
37.18
40.99
18.66
20.52
24.57
28.78
32.80
36.85
40.90
45.09
20.35
22.38
26.81
31.37
35.79
40.21
44.62
40.19
22.05
24.24
29.05
34.00
38.76
43.56
48.33
53.27
23.74
26.12
31.28
36.61
41.76
46.91
52.06
57.38
25.44
27.98
33.53
39.22
44.74
50.27
55.77
61.49
27.14
29.83
35.75
41.84
47.72
53.60
59.49
65.59
Зияндыға қосымша төлемдер 10% 20% 30% 40% 50% 60%
2.2-кесте-мерзімді – жұмысшылардың сағаттық тарифтік қойылымы (теңге)
Жұмысжағдайы норма Зиянды және ауыр Ерекше ауыр және зиянды
Тор коды 12 22 32 42 52 62 72
Разряд
1
2
3
4
5
6
7
8
11.90
12.50
13.38
14.58
16.18
17.73
19.66
21.68
13.09
13.75
14.72
16.04
17.80
19.50
21.64
23.85
14.28
15.00
16.06
17.50
19.42
21.28
23.60
26.02
15.47
16.25
17.39
18.95
21.03
23.05
25.57
28.18
16.66
17.50
18.73
20.41
22.65
24.82
27.54
30.35
17.85
18.75
20.07
21.87
24.27
26.60
29.50
32.53
19.04
20.00
21.41
23.33
25.89
28.37
31.47
34.69
Зиянға қосымша төлемдер 10% 20% 30% 40% 50% 60%
Біркелкілік тарифтік кестені құруда келесі принциптер қабылданған.
- ең минималды жалақыдан төмен жалақының болмауын қадағалау, разряд
- тарифтік кесте еңбектің қиындығына, персоналдық категориясына, жұмысының нақты
- еңбек жағдайы қуаттылығы, ауырлығы еңбек нәтижесінің сандық және
- жұмысшылар мен қызметкерлердің орындайтын жұмысына байланысты мамандықтарын топтау.
- өндірістік және өндірістік емес саладағы жұмысшылар категориясында салааралық
Тарифтік кесте келесі сипаттамалары:
Тарифтік кестенің диапазоны, разряд cаны тарифтік коэфициенттердің абсолютті және
Қазіргі біркелкілік тарифтік кестенің диапазоны. Ең соңғы разрядтың коэффициенті
Тарифтік қойылымды бір разрядтың тарифтік қойылымын сол разрядтың тарифтік
Бұл қойылым еңбекақыда тек қана жалақының түрімен жүйесі арқылы
Тарифтік қойылым анықтаушы элемент болғандықтан, олардың деңгейіне еңбек ақының
Жұмысты тарифтендіру үшін және тарифтік мамандықтың разрядтарды белгілеу үшін
Жұмысшылар еңбегі мерзімді, кесімді және т.б. еңбек ақы жүйесі
Жалақының нормасы мен жүйесі мемлекеттік торлар жүйесімен еңбекті мөлшерлеу
Еңбек шығынының негізгі өлшеуіші болып жұмыс уақыты табылады. Яғни
Жалақының түрлерін қолданғандағы болған жылжулар өнеркәсіптік өндірістердегі өзгерістерден көрінеді.
Мерзімдік еңбек ақыда жалақы сомасы тарифтік қойылыммен айлық еңбек
Жай мерзімдік еңбек ақы жүйесінде жалақы мөлшері тарифтік қойылымға
Еңбек ақының мерзімдік-сыйақылық жүйесінде жұмысшы жалақысының үстіне қосымша сый
Кесімді жалақыда жұмысшының және қызметкердің еңбек ақы мөлшері мамандық
Ж=PX NБ
Мұнда, Р-кесімді бағалау
Nб-өндірген бұйым саны
“Алматы ауыр машина жасау зауытында” ғжұмысына қарай кесіледі
Жұмысшының тура кесімді жалақы мөлшері белгілі уақыт ішіндегі өндірілген
Жанама кесімді ақы жүйесінде жұмысшы жалақысы жеке өндірушілігіне байланысты
Ж=PX NБ
Мұнда, Р-кесімді бағалау
Nб-көмекші жұмысшы қызмет еткен кездегі негізгі жұмысшылардың өндірген бұйым
Осы жүйе бойынша көмекші жұмысшылар категориясының еңбегі төленеді. Негізгі
Жанама келісімді ақы төлеуде жұмысшы жалақысы жанама есептеу немесе
Аккордты жүйеде еңбек ақы жеке операцияға белгіленбейді, ол алдын
Егер аккордты тапсырыстық орындалуына ұзақ мерзім керек болса, онда
Аккорты төлемнің міндетті шарты болып орындалған жұмысқа мөлшердің болуы
Жұмысшылық мөлшеріне қосымша дайындаған өнім үшін есебінің үдемелі өсуі
Кесімді үдемелі жүйені қолдану еңбек өнімділігін көбейтугеқажетті.
Осыдан өндіру мөлшерінің орындау пайызын дұрыс есептеу үшін және
Жк.ү=PNж +P1(Nн-Nж)+P
Nж - жоспармен белгіленген
Nн- нақты өндірілген өнім саны.
Жұмысшының жалақысы (осы жүйе бойынша) оның өндіріуіне қарағанда осы
Қарастырылып отырған зауытта еңбек ақы төлеудің кесімді түрі
Еңбек ақының коллективті –кесімді жүйесі. Бұл жүйеде әрбір жұмысшының
Коллективті – кесімді жүйе жұмыс уақытын тиімді пайдалануға, қондырғыларды
Жұмысшыларға коллективті –кесімді еңбек ақы төлеу жеке кесімді бағаны
Жеке кесімді есепетеуді жалпы қорытындалатын тапсырмасы қатаң бөлінген жағдайда
Коллективті кесімді жүйені қолдағанда жұмысшының жалақысы бригаданың өндіруіне,
Жалақыны бөлудің негізгі міндеті жалпы жұмыс нәтижесіне әрбір
Ұжымдық табысты бригада мүшелері арасында бөлудің екі негізгі әдісі
Бірінші әдісі бойынша, табыс ұжым мүшелері арасында тарифтік қойылыммен
(4)
Мұнда Еа - ұжымдық кесімді түрдегі і-ші жұмысшының еңбек
Бұ - ұжымдық кесімді баға (расценка).
Пк – бригада өндіргені, данамен;
Ті- і-ші жұмысшының сағаттық тарифтік қойылымы;
Ві – і-ші жұмысшының жұмыс істеген сағат саны;
М – шарапттау төлемдері.
Қарастырлған жалақыны есептеу тәсілі. Әрбір жұмысшының жеке үлесін ескереді,
Осыған байланысты кәсіпорындарда “шартты” болу әдістері жиі қолданылады. “Шартты”
Тәжірибеде барлық жалақыны бөлу кезінде “шартты” разрядттарды қою сирек
Ұжымдық жалақыны бөлудің осындай әдістерінің бірі болып “еңбекке қатысу
Ұжымдық жалақыны “еңбек қатысу коэффициенті” негізінде бөлудің көптеген варианттары
Кәсіпорындарда есептелген қорды бөлу жиі қолданылады. Олар (коэффициенттер арқылы)
Әрбір жұмысшының еңбек ақы қорындағы үлесін көрсететінбарлық жұмысшыларға жалақы
(Кәсіпорын) өткізілген өнім көлемі көп болған сайын кәсіпорын тиімділігі
Тарифсіз еңбек ақы төлеу жүйесі бойынша нақты жалақыны есептеу
А)кәсіпорын жұмысшысының квалификациялық деңгейі есептелінеді.
Б) жұмысшының істеген сағат саны көрсетіледі
В)еңбекке қатысу коэффиценті есептелінеді (КТУ) Ол барлық жұмысшыларға, санымен
Г)бөлімшенің барлық жұмысшысының жинаған балл саны есептелінеді.
Балл саны барлық жұмысшылар жинаған жалпы балл сомасына тең.
М=Емі
М=К N КТУ
Мұнда К-квалификациялық дәреже
N-жұмыс стелген уақыт
Д) бір баллға шаққандағы еңбек ақы лесі есептелінеді.
Е) нақты жалақыны еңбек қы үлесін әрбір жұмысы баллының
Тарифсіз жүйенің әртүрлілігі болып келісім шарт жүйесі табылады. Жұмысшыларды
- еңбек жағдайы
- ережелер мен міндеттемелер
- жұмыс уақыты және еңбек ақы деңгейі.
- нақты тапсырма;
- келісім шартты бұзған кездегі болатын жағдай.
Еңбектік келісім шартты бекіту арқылы жүмысшылар өзінің жұмыс тәртібін,
1.Жұмысшы ретінде еңбек туралы келісім сияқты.
2.Заңды факт сияқты (ретінде).
3.Еңбек заңы институты ретінде, яғни жұмысқа қабылдау құқықтық жүйесі
Еңбек келісім шарты бұл жұмысшы арнайы мамандық бойынша еңбек
Екі жақпен қажетті және қосымша шарттар келісіледі. Қажетті жағдай-бұл
1.Жұмыс істеу орны туралы (кәсіпорын, ұйым).
2.Жұмысшы орындайтын еңбек қызметі туралы, яғни, мамандығы (біліктілігі), қызметі.
3.Кәсіпорындағы жұмысшының жалақысының көлемі туралы.
Жұмыс беруші жұмыс орнын нақты бөлімшеде, кәсіпорын филиалында әртүрлі
Біліктілік (квалификация)-бұл кәсіпкерлік (профессиональный) үйретілгендіктің (обущенность) түрі мен дәрежесі,
Жұмысшының біліктілік деңгейі жұмыстың біркелкілік тарифтік-біліктілік анықтама бойынша анықталады,
Еңбек функциясы екі жақты келісілген шарт бойынша ғана жүруі
Нарықтық қатынастарға көшу кәсіпорындар мен ұйымдарға жеке меншіктің әр
Тұтынуға бағытталған қорлар – жеке сипатқа ие болатын қаржылық
Жалақы қорына енетіндер:
1) Өтелген жұмыс уақытына еңбек ақы төлеу.
жұмысшыға тарифтік қойылым және нақты ақы бойынша өтелеген жұмыс
кесімді баға бойынша жұмысшының орындаған жұмысына есептелген жалақы. Өткізілген
нақты жалақы ретінде берілген өнім құны.
сыйақылар және сыйлық беру.
тарифтік қойылымдар мен нақты ақыға ынталандырушы қосымша және үстеме
ай сайынға немесе тоқсан сайынға сый ақы беру.
жұмыс жағдайына және жұмыс ережесіне байланысты көмек ақша төлеу.
табиғи климаты ауыр жағдайдағы жерлерді жұмыс істейтіндердің жалақыларына %-тік
зиянды және қауіпті жағдайдаға ауыр жұмыс істейтіндерге қосымша төлеу.
түнгі уақытта жұмыс істейтіндерге қосымша төлеу.
демалыс және мереке күндеріне ақы төлеу.
мерзімінен тыс жұмысқа ақы төлеу.
негізгі жұмыстан босатылған және біліктілігін жоғарлатуға дайындықтағы кәсіпорынның қызметкерлерінің,
штатты брокерлерге және штатты сақтандыру агенттеріне делдалдық сыйлық беру.
журналдар, газет редакциясының құрамындағы жұмысшыларға гонорар (қалам ақы) төлеу.
бухгалтерия жұмысшыларна жалақы төлеу.
уақытша орынбасарлық қызмет үшін төлем.
тізімде жоқ жұмысшыларға еңбек ақы төлеу.
тізімде жоқ жұмысшылар қызметіне (гонорар) еңбек ақы төлеу.
2) Өтелмеген жұмыс уақытына еңбек ақы төлеу.
жыл сайынғы және қосымша кезекті демалысқа ақы төлеу.
коллективті келісім бойынша жұмысшылардың қосымша демалысына еңбек ақы төлеу.
жасөспірімдердің жеңілдік етілген сағаттарына ақы төлеу.
жұмысшылардың (оқу мекеме) білім алу мекемелерінде оқу үшін алған
біліктілігін жоғарлатуға және екінші мамандық алу кезеңіне ақы төлеу.
3) Уақтылы марапаттау төлемдері.
жылдың соңындағы нәтиже бойынша сый ақы беру.
барлық жұмысшыларға материалды көмек беру.
кезекті демалысқа шықпаған кездегі ақшалай көмек.
басқа да марапаттаулар.
4) Тұрғын үйге, отынға, тамаққа төлемдер
- жұмысшыларға берілген азық-түліктің құны.
- талон түріндегі берілетін тамақтың құнын төлеу.
- жұмысшыларға тегін берілетін түрғын үй және коммуналды қызметтің
жұмысшылардың тұрғын үйге төлеген шығындарын (қалыпты) өтеуге берілетін қор.
жұмысшыларға тегін берілетін отынның құны.
Тұтыну қорына кіретін, бірақ қор құрамына енбейтін, тұтынуға бағытталған:
Еңбек ақы төлеуге кеткен шығындар көрсетілген қызметтердің өзіндік
Ең алдымен еңбек ақы төлеуге кеткен шығындардың құрылуы жұмысшының
Еңбек ақыға кеткен шығындардың айнымалы бөлігіне істеген жұмысының есептелуі
Зауыттағы барлық есептелген жалақыны келесі түрге бөлуге болады:
- негізгі жалақы
қосымша жалақы
бір жыл нәтижесіндегі жұмыс үшін сыйақы, сыйлық беру .
2.1 сурет Жалақы құрылымы
Негізгі жалақы зауыттағы қабылданған жалақының түрі бойынша есептелінеді. Яғни
Қосымша жалақы (істелиеген) өтелмеген жұмыс уақытына төленетін жұмысшынының
Мұндай төлемдерге жататындар:
негізгі, қосымша және оқу демалыстаоына төленетін төлемдер
кезекті демалысын алмағаны үшін көмек ақша
жұмысшының біліктілігін жоғарылатуға жіберілгендегі кезең үшін ақы төлеу
басқа заңға сәйкес төлемдер
Барлық көрсетілген төлемдер орташа жалақы негізінде есептелінеді. Барлық жағдайда
Зауыттық қаржылық-шаруашылық қызметінің нәтижесі бойынша марапаттау зауыттың өзінде қалған,
Марапаттау көзі ретінде әлеуметтік қолдау және даму қоры, зауыттың
Қорларға бөлінетін пайыз мөлшері бас дирекордың нұсқауымен
Таза пайданың өзгеруімен бірге қорлардағы сомаларда өзгеріп отырады.
Өткізгіш өнімнен (жұмыстан, қызмет көрсеткіш) қалыптасқан пайда. Өткізгіш өнімнен
Қорларды пайдалану реті (тәртібі)
Әлеуметтік даму және өндірудің біркелкілік қоры смета бойынша пайдаланылады.
Дивиденд дегеніміз таза пайданың бір бөлігі, ол акционерлер арасында
Жұмысшылардың, басшылардың, бас мамандардың, ИТЖ-дың (инж. тех. жұмыстар), жұмыс
“ААМЖЗ”. ААҚ-ң басшыларға, мамандарға жән қызметкерлерге еңбек ақы және
Бұл ереже өндіріс шығындарын төмендету және ақылы қызметтердің тауарлары
1. Еңбек ақы
Басшыларға, мамандарға және қызметкерлерге еңбек ақы төлеу мерзімдік сыйақы
“Жұмысшының” жалпы жалақысы 3 бөлімді құрайды.
1.2.1 Нақты өтелген жұмыс уақыты үшін міндетті
1.2.2 Сыйақы
1.2.3 Әртүрлі қосымша төлемдер (қызмет көрсету зонасының
кеңеюі; бірнеше қызметті қатар атқару).
1.3 Бірінші және үшінші бөлімдегі жалақы құрылымдық
бөлімшелер және жалпы зауыт жұмысының нәтижесіне
байланыссыз нақты өтелген жұмыс уақытына төленеді.
1.4 Жалақының (сыйақы) екінші бөлімін бір
көрсеткіштерінің орындалуының нәтижесі бойынша жалпы
бөлімшелер бойынша сыйақы қорын есептегеннен кейін
бөлімше бастығы белгілейді.
1.5 Құрылымдық бөлімшелер жұмысшыларының еңбек ақы қоры
N 7 формула бойынша анықталады.
Е.А.Қ=( ) (7)
Мұнда, - Персоналдық штатты тізімнің максималды ақысының
- Белгілі себептермен жұмысты болмаған жұмысшылардың күндерінің (сағаттарының) ақысының
жұмыс немесе оқуға берілетін демалыста болуы:
аптаның жартысында жұмыс істейтіндер немесе жұмысшының иницативасы бойынша қысқарылған
өз қалауы бойынша
декретті демалыста немесе балаға қарау үшін алған демалыста отырғандарға
П% - сыйақы пайызы
Сыйақы төлеу.
2.1 Сыйақыны есептеудің негізі болып бухгалтерлік есеп беру
және оперативтік есеп табылады.
2.2 Құрылымдық бөлімшелерге бір айға экономикалық
көрсеткіштер жоспары белгіленеді, егер олар орындалса
сыйақы есептелінеді.
2.3 Сыйақы жалпы құрылымдық бөлімшенің коллективіне
есептелінеді. Оны N 2 форма бойынша есептейміз
(8)
мұнда П% - сыйақы проценті
К – тауарлы өнімнің жоспарын орындау деңгейін есептейтін коэффициент.
(9)
мұнда Тф - тауарлы өнімнің пайыз бойынша орындалатын жоспар
Құрылымдық бөлімшелер мен зауаттың бір айлық жұмыс нәтижесі экономикалық
Маңызды өндірістік жіберілген қате үшін экономикалық кеңес бір ғана
2.6 Экономикалық кеңеске жоспарлы көрсеткішті орындамаған
құрылымдық бөлімшелердің басшылары және басқа
қызметтерден (түскен) шағым алғандар шақырылады
2.7
2-кесте-сыйақы көрсеткіші
№ n.n өндірістік (қате) жіберілген қате % бойынша
1
2
3
4
5
(әрбір)
Техникалық құжатнамаларды өз уақытында бермегені үшін
Зауыттың басқа бөлімшелерінен түскен шағымның болуы
Жинақталғандағы немесе тапсырыс берген кездегі брак (мүкіс) әрбір 1000
Жоспарлы өндірістік шығынның жоғарылауының немесе табыс жоспарының орындалуының әрбір
10 -ға дейін
10
0.1
1.0
2.8 Нақты бір жұмысшыға сыйақыны бастығы белгіленеді
2.9 Сыйақы есептелген тізімі ОЭПЗ-ға келесі есеп беру айының
3 Арнайы қосымша төлемдер
3.1 Бір айда зауыт бойынша бас мамандармен, құрылымдық бөлімшелердің
3.2 Арнайы қосымшалар келесілерге (белгіленеді):
директорлар кеңесімен- бас директорға
бас директормен – бас бухгалтерге, бөлімшелер бастығына
бас директордың белгілеуі бойынша басқару басшыларына
басқа да құрылымдық бөлімшелер басшыларына және олардың орынбасарлары мен
3.3 Бір уақытта арнайы қосымша төлемдер нақты өтелген жұмыс
3.4 Өндірістік және еңбек тәртібін бұзған жұмысшыға сыйақысы берілмейді.
4.1 Жұмысқа келмеген болса «ААЖЗң ашық акционерлік қоғамдағы
4.2 Жұмысқа кешігіп келсе немесе жұмыс уақытының бітуінен бұрын
5 Сыйақы кесу сол сөгіс алған кездегі есптеу кезінде
6 Кесілген жалақының сомасы бөлімшеге есептелген сый
7 Осы ережеде ескертілмеген жалақы туралы сурақ болса, Қазақстан
8 Осы ереженің енгізілуінен бастап, бурынғы басшыларға, мамандарға және
“ААМЖЗ” ААҚ-да тарифті және тарифсіз жүйелер қолданылатыны жоғарыда көрсетілген.
2.2 кесте-Жұмысшылардың орташа саны.
Көрсеткіштер саны Оның ішінде әйел адамдар
Барлығы
Көмекші жұмысшылар
Негізгі барлық жұмысшылар
ИТР (ИТЖ)
Кіші қызмет көрсетуші персонал
Оқушылар 37
7
20
6
3
1 14
12
1
1
Ал осы 2001 жылғы цехтың еңбек ақы төлеу қоры
2.3 кесте-8-цехтың еңбек ақы қоры.
Көрсеткіштер Айлық еңбек ақы қоры, теңге
Барлығы
Жұмысшылар
ИТР
Кіші қызмет көрсетуші персонал
Оқушылар 517429
431087
60247
19065
7030
Еңбек ақы төлеуге әсер ететін факторлар.
Жалақы сол кезеңдегі өндіріс жағдайына, нарықтық коньектурадан, экономика жағдайына
Жалақының мөлшеріне әсер ететін маңызды факторлардың сонына табиғи ресурстар,
Ең маңызды фактор болып, нарығындағы жұмыс күніне деген сұраныс
Сонымен қоса нарықтың жағдайда жалақының мөлшері еңбек сапасымен, біліктілікпен,
Жалақының деңгейі жыныстық-жас (возраст) факторларына да байланысты. Жүргізілген зерттеулерге
Жалақы мөлшері көбнесе жұмысшының жұмысына байланысты. Әйел адам ер
3 НАРЫҚТЫҚ ЭКОНОМИКАДАҒЫ БАСҚАРУ ЖАҒДАЙЫНДАҒЫ ЕҢБЕК АҚЫ ТӨЛЕУДІ ЖЕТІЛДІРУ
3.1 Еңбек ақы төлеудегі жетіспеушіліктер.
Қазіргі кездегі еңбек ақы төлеу жүйесіне жетіспеушіліктер көрінуде. Ең
Еңбек ақы төлеу жүйесіндегі келесі жетіспеушіліктерді көрсетуге болады: еңбек
Қазіргі экономика үшін пайда табуда және табысты бөлуге қатысқанда
Сыйақы жалақыға пропорционалды әрбір адамның жеке және еңбектік сипаттамасына
1) Компанияның алатын пайдасының мөлшері сонымен қатар сыйақы көлемі
2) Ірі копания жұмысшылары үшін өздерінің пайда көлеміне тигізген
Осы жүйені қолдану кезінде пайданың жоғарлауы нарықтық факторға тәуелді
Бірінші жүйе жұмысшылары өзіне тартуға және кадрлар ағымдылығын қысқартуға
3.2 Қазіргі кездегі қолданылатын еңбек ақы төлеу жүйесін
Еңбек ақы төлеуді ұйымдастырудағы барлық жетіспеушіліктерді ескере отырып жалақы
Бірінші орында нақты жалақыны жұмыс күшінің құнына дейін жоғарлату.
Жалдамалы жұмысшылардың мүддесін қорғау көзқарасы бойынша минимум жалақының кепілдендірілген
Жұмыс күшінің тауар ретінде өзінің нақты құны бойынша төленуі
Қазіргі кезде жалақы мәселесі бойынша жалақының өсуі мен инфляцияның
Еңбек ақы төлеудегі дифференциацияны күшейтушіні біліктілік деңгейін талап етуші
Жалақыны мемлекеттік реттеу жүйесіндегі ерекше орынға ие болатын мәселе
Мемлекеттің ең бір маңызды функциясы ретінде бағаны реттеумен бірге
Осы мәселенің шешімі еңбек ақының дифференциациясына және ұйымның орталықтандырылған
Еңбек ақы төлеудің жаңа жүйесінде менеджер үшін жұмыс стажы
Барлық компаниялардың көңілін өнімділік пен сапаға аудару қажет. Ол
Сонымен еңбек мотивасы жұмысшылар тәуелді факторлар негізінде құрылу керек.
Ұзақ мерзімді және қысқа мерзімді пайданы ажырата білу тиімді.
ҚОРЫТЫНДЫ
Кадрлардың саясатына көп нәрсе тәуелді, ең бірінші жұмысшы күші
Кәсіпорында кадрлар жұмысшыларға, басқарушыларға, мамандарға және қызметкерлерге бөлінеді. Басқарушыларға
Кәсіпорынның нарықтық қатынасқа көшуінен еңбек ақы облысында үлкен дербестік
Еңбек ақыда негативті жағы да пайда болады. Оның мағынасы
кейбір кәсіпорындарда минималды жалақы алатын жұмысшылар мен кәсіпорын басқарушылары
көптеген кәсіпорындарда, әсіресе үлкен және орта кәсіпорындарда жалақыны кешіктіріп
Кадрлар, еңбек өнімділігі және жалақы - бұл өзара тығыз
«ААМЖЗ» ашық акционерлік қоғамында еңбек ақы жүйесін зерттеу нәтижесінде
Еңбек ақының төленуі, еңбек ақы төлеудің ұйымдастырылуы мен реттеудің
Менеджерлер үшін стажға негізделген және еңбектің нақты ақысына пропорционалды
Еңбек ақы төлеу жүйесін сапа мен өнімділікті жоғарылату жүйесіне
ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ
1. Губанов С. Система организации и поощерения труда.-М.: Экономист
2. Заработная плата. Издание вторая переработное и дополненная.-М.: Информационно
3. Минин Э.В, Щербаков В.И. Заработная плата: вопросы и
4. Ойнер К.Ф, Ждановия Э.Ф. Оплата труда и материальное
5. Кучма М.И. Оплата труда в новых условиях хозяйствования:
6. Кунельский Л.Э. Социально-экономические проблемы заработной платы.-М.: Экономика, 1972.
7. Баткаев И.А. Формы и системы заработной платы.-М.:Экономист, 1996.
8. Сергеев Н.И. Экономика на предприятии.-М.:Экономист,1995.
9. Гурьянов С.Х, Костин А.Л. Труд и заработная плата
10. Шуляк Г.Н. Финансы педприятия.-М.:Москва, 2001.
11. Закон о труде Р.К от 10.12.1999 г №499-1.
ҚОСЫМША А Тарифтік кесте
Кесімді – жұмысшылардың сағаттық тарифтік қойылымы (теңге)
Жұмыс жағдайы Норма Зиянды және ауыр Ерекше ауыр
Тор коды 01 02 03 04 05 06 07
Разряды
1
2
3
4
5
6
7
8
16.96
18.66
22.35
26.15
29.83
33.51
37.18
40.99
18.66
20.52
24.57
28.78
32.80
36.85
40.90
45.09
20.35
22.38
26.81
31.37
35.79
40.21
44.62
40.19
22.05
24.24
29.05
34.00
38.76
43.56
48.33
53.27
23.74
26.12
31.28
36.61
41.76
46.91
52.06
57.38
25.44
27.98
33.53
39.22
44.74
50.27
55.77
61.49
27.14
29.83
35.75
41.84
47.72
53.60
59.49
65.59
Зияндыға қосымша төлемдер 10% 20% 30% 40% 50% 60%
Мерзімді – жұмысшылардың сағаттық тарифтік қойылымы (теңге)
Жұмысжағдайы норма Зиянды және ауыр Ерекше ауыр және зиянды
Тор коды 12 22 32 42 52 62 72
Разряд
1
2
3
4
5
6
7
8
11.90
12.50
13.38
14.58
16.18
17.73
19.66
21.68
13.09
13.75
14.72
16.04
17.80
19.50
21.64
23.85
14.28
15.00
16.06
17.50
19.42
21.28
23.60
26.02
15.47
16.25
17.39
18.95
21.03
23.05
25.57
28.18
16.66
17.50
18.73
20.41
22.65
24.82
27.54
30.35
17.85
18.75
20.07
21.87
24.27
26.60
29.50
32.53
19.04
20.00
21.41
23.33
25.89
28.37
31.47
34.69
Зиянға қосымша төлемдер 10% 20% 30% 40% 50% 60%
қоймалар
Шойын құю цехы болат құю цехы
Үлгі жасау цехы
Термиялық цех
Механикалық цех
Гальваникалық цехтар
Резина техникалық бұйымдар және пластмасса участогы
Құрастыру цехы
дайын өнім
Қосымша жалақы
Бір жыл нәтижесіндегі жұмыс үшін сыйақы, сыйлық беру
Жалақы
Негізгі жалақы
Қызметкерлерге төленетін қосымша төлемдер есебі
Еңбекақы есебі және еңбекақыдан ұсталынатын төлемдер
Еңбекақы төлеу элементтері
Күмәнді дебиторлық берешек
Заемшының мiндеттемелерiн орындауын қамтамасыз ету
Еңбекақы төлеу жайында
Жалақының есебі: түрлері, нысандары мен жүйелері
АҚ «Нұрбанк» жалпы түсініктеме
ҚЫЗМЕТКЕРЛЕРГЕ ТӨЛЕНЕТІН ҚЫСҚА МЕРЗІМДІ СЫЙАҚЫЛАР
Заем шарты туралы