Саяси конфликт
Ж о с п а р
Негізгі бөлім .............................................................................................4 - 22
Конфликт.......................................................................................................... 4 - 7
1.1. Конфликт туралы қысқаша сипаттама..................................................................4
1.2. Конфликтті шешу жолдары....................................................................................5
2. Саяси конфликт................................................................................................ 7 - 11
2.1. Саяси конфликтілердің шешілуі............................................................................7
2. 2. Конституцияның ролі.............................................................................................8
2. 3. Саяси конфликтілерді шешудің басқа тәсілдері................................................12
3. Халықаралық конфликт...............................................................................12 – 14
3.1. Халықаралық конфликтердің шешілуі ..............................................................12
4. Педагогикалық кикілжіңдерді «оқытушы - оқушы» системасында мәселелі
4. 1. «Оқытушы - оқушы» құрылымындағы жанжалдар мен
4. 2. Педагогикалық жанжалдың шығу себептері.....................................................16
4. 3. Жанжалды психологиялық тұрғыдан қарастыру..............................................18
4. 4. Педагогикалық кикілжіңдердің кезеңдері..........................................................19
Қорытынды ...................................................................................................23
Падаланылған әдебиеттер ..........................................................................24
Негізгі бөлім.
Конфликт.
1.1. Конфликт туралы қысқаша сипаттама.
Конфликт (лат. тілінен – қақтығыс) А. А.
Конфликті жағдайдың жағымды жақтары:
Көптегн мәселелердің шығуына, олардың шешілуіне көмектеседі
Іс- әрекеттіңтиімді жолдарынның пайда болуына
Кейде ұжымныңсыртқы қысымдарға бірігіп қарсылық көрсетуіне себеп болады.
Кері жақтары:
Әлеуметтік психологиялық климаттың нашарлауына алып келеді
Адамның жүйке жүйесінеәсер етіп, күйзеліске ұшыратады.
Көптегн адамның тікелей жұмысындағы міндетін орындауда көлінің бөлінуі.
Сондықтан, конфликт – бұл кездейсоқ күрделі және қарама
Конфликттің негізгі құрылымдық компаненттері: конфликт объектісі, конфликт мүшесі
Ең кең таралған деп М. Дайчпен ұсынлған конфликттің
1. Шынайы жанжал. Бұл «объективті өмір сүретін және
2. Кездейсоқ не шартты жанжал. Жанжалдың бұл түрінің
3. Ауыстырылған жанжал. Мұнда, «анық жанжал» айтылады, оның
4. Қате тіркелген жанжал. Бұл «қате түсінген екі
5. Жалған жанжал. Бұл «объективті себептердің» болмаған кездегі
1.2. Конфликтті шешу жолдары.
Конфликттің пайда болу ағымы және шешілу жолдары.
Конфликт ағымы туралы айтқанда, конфликт қатысушылыадан басқа мінездемелерден
Конфликт процесінің шарттары:
уақытша кеңістігі (кикілжіңнің шешілу мекені, уақыты, жағдайы)
әлеуметтік – психологиялық (кикілжің топтың климаты және олардың
Әлеуметтік (түрлі әлеуметтік топтардың: жыныстық, отбасылық, кәсібилік, этникалық)
Конфликті жағдайдың көрінісі- бұл конфликт мүшелерінің қарама- қарсы
Конфликт мүшелерінің мүмкін іс- әрекеттері:
мінез- құлықтың «с- әрекеті (шабуыл, қорғану, бейтараптық)
іске асуының деңгейі (активті – пассивті, ынталылығы т.
Конфликттің шығу мүмкіндігі:
біреудің толық немесе жартылай бағынуы
ымыраға келуі (компрамисс)
конфликтті іс- әрекеттің үзілуі
интеграция және т.б.
Конфликтті шешу мынандай жағдайда мүмкін:
Конфликтінің объективті жағдайының өзгерісі
Конфликтті жағдайдың үзіліп барып, жалғасын тап кезде
Конфликтінің «Томас торы» бойынша шектеу жолдары.
К. Томастың айтуы бойынша конфликтіні бақылау мен басқарудың
1. Жарысу (бәсекелестік);
2. Бейімделу;
3. Компромисс (ымыраға келу);
4. Қашу;
5. Одақтасу.
Аталғандардың әрқайсысын жеке қарастырайық.
Жарысу – жылдам шешім қабылдауды және өзндік жол
конфликтіден кету өте қажет еткенде;
өзіңіздің беделіңіз жоғары және билігіңіз болғанда
өте қиын тұғырыққа тап болғанда;
ешқандай амал- тәсіл болмағанда.
Бейімделу мынандай жағдайларда тиімді:
біреуге жол бере тұра, өзіңіздің ештеңе жоғалтпайтыныңызды
қалыптасқан жағдайды жұмсарту керек кезде;
шығатын қорытындының өзіңізден гөрі басқа тұлғаға қажеттігін түсінде;
шындық сіздің жағыңызда болмағанда.
Компромисс – бұл өзіңіз бен екінші тұлғаның қажеттіліктері
екі жақтыңда билігі тең және олардың белгілі бір
уақытша немесе тез арада шешім шығаруда;
басқа амалдар тиімсіз болғанда;
өзара қатынасты сақтап қалу үшін ымыраға келу.
Қашу мынандай жағдайларда тиімді:
- қозғалған мәселенің сіз үшін маңызды емес кезінде;
өзіңіздің кінәлі немесе кінәсіз екеніңізді түсінгенде;
әлсіз әріптесіңізбен сөйлескенде;
белгілі бір шешім тапқыңыз келіп тұрады, дегенмен таба
қозғалған мәселе бойынша мәлімет жеткіліксіз болғанда.
Одақтасу немесе бірігу мынандай сәттерде тиімді:
мәселенің шешілуінің екі жаққа да өте қажет болғанда;
өзара өте тығыз қарым – қатынста болсаңыз;
мәселені шешуге уақытыңыз болғанда;
екі жақтың билігі болғанда.
Конфликт ол қарама –қарсы бағытталған қақтығыс, бір –бірімен
2. Саяси конфликт.
2.1. Саяси конфликтілердің шешілуі.
Саяси даудың динамикасы, кез – келген басқалары сияқты,
Саяси элиталар арасындағы және олардың ішкі билік үшін
Басқарушы және басқарусыз топтардың арасындағы және ішкі конфликттерінің
2. 2. Конституцияның ролі.
Саяси конфликтілерді шешудің заңды түрі, конфликтіекені бәрімізге белгілі.
Әйтседе, конституциялық реформа өткізуде, кейбір қиыншылықтар туады.
Егер халық заң шығарушы және бақылау органдарына сенімін
Экономикасына өзгерту енгізіп жатқан елдерге, әрине, қоғам мен
Конституцияның экономикалық теориясының өкілдері, Нобель сыйлығының лауреаты
Мұндай трансформациялық бағдарлама нарықтық қожайындықта барлық элементтерді қажает
Ұсынылған стартегияның артықшылығы халықтың сенімін жаулау көзқарасынан алғанда
Конституцияның экономикалық теориясының пайымдауынша, тұрғылықты саяси реформамен процестің
өкілетті органдарға қатысты болу, бұл оганның мүшелеріне шешімнің
Либералды демократиялы дамыған қоғамдарда саяси элиталар арасыдағы және
Жеке меншікті мемлекет пайдасына алуды жеңіп шығу үшін
Конституция негізгі саяси институттың міндетіне анықтық енгізеді. Әйтсе
Коституциядағы тіркелген мақсаттардың қол жетпестігі де, қауіп туғызады.
Жекелегенде мүліктен кіретін кірісті қайта бөлу кезінде, конкуренцияға
Басты мәселе әр түрлі елдерде, әсіресе саяси және
Халық және элита арасындағы, элита топтары арасындағы конфликттер
- халықтың саясаткерге және саясатқа деген парасатты сенім
- профессионалды сапа проритеті, билік органдарының қалыптасуындағы ұлттық
- демократиялық (қоғамдық) ұйымдар биліктің ауысуын және әрекетін
- экстремистік (ұлттық, діни) ұйымдардың немесе қозғалыстардың әрекетін
- азаматтық қоғам институтыың жетілдіруі және өзіндік толерантты
2. 3. Саяси конфликтілерді шешудің басқа тәсілдері
Саяси конфликтілерді шешу тәсілдеріне келетін болса онда олар
3. Халықаралық конфликт.
3.1. Халықаралық конфликтердің шешілуі
Дұшпандық және зорлық –зомбылық шешуші болмаса да басты
Соңғы он жылдықта халықаралық конфликт түсінігіне елеулі өзгерісиер
Қарама -қайшылықты әрқашан өзара қабылдауға болатын және барлығын
Әйтсе де әлемдік тәжірибе жиі керісінше істерге куә.
Бейбіт шешім әдісін таңдауда қарама-қайшылықты анықтап алған жөг,
Халықаралық конфликті шешудегі жаңа айырма екі негізгі амалдың
Дәстүрлі - конфликттің негізінде жатқан қарама- қайшылықтарды шешумен
Әлем жасау методының, қаруланған конфликттің мүмкіншілігін шектеуге бағытталған,
Конфликті жағдайда өз уақытылы әсер ету кризистің пайда
Әйтсе де соңғы екі онжылдықта, кез келген халықаралық
Мемлекет күшін пайдалануға рұқсат ететі, сонымен қатар жүргізушілерді
Ашық араласу актісін демонстрацмялаған АҚШ (Иран, Панама, Сомали
Қауіпсіздік кеңесі әлем өлкелерінде легитемдікке жол бермейді. германия,
Африка және Латын Америкасы сияқты толық континенттер. Бұл
АҚШ тұрақты мүшелердің дәрежесі тек мемлекет шешуін талап
Егер күш қолданудан қаша алмайтын болса, АҚШ және
Ұлы державалар барлық шешімдерге осындай акт шешіммен араласпайтын
Татуластыққа және еңбектенуге қанша жерден державалар жетекшілігі керек
Халықтық дипломатия күші демократиялық икемді сондықтан да нәтижелі,
4. Педагогикалық кикілжіңдерді «оқытушы - оқушы» системасында мәселелі
4. 1. «Оқытушы - оқушы» құрылымындағы жанжалдар мен
Педагогикалық процестің қатысушыларының өзара әрекеті тұлғаның өсуінің қайнар-
Кикілжің жағдай – педагогикалық процестің күрделі объективті –
4. 2. Педагогикалық жанжалдың шығу себептері.
Күрделі кикілжің жағдай оқытушы мен оқушылардың қиын жағдайдағы
Жанжалдар көбіне оқушылардың мансапқор қылықтарынан туындайды. Қазір мектептерде
Күрделі педагогикалық жағдайдың жалпы белгілерін анықтауға болады: оқушылардың
Өзінің жағымды шешімін таппаған жанжалды жағдай көбіне дауға
4. 3. Жанжалды психологиялық тұрғыдан қарастыру.
Психологиялық көзқарас бойынша жанжал қарсы бағытталған, жиі сәйкес
Мектептегі жанжалдар спецификалық ерекшеліктерге ие. Оларда әрқашан балалар
Зерттеу жұмыстары бойынша педагогикалық жанжалдардың себепшісі не болғанына
М.М. Рыбакова жағдайлардың немесе жанжалдардың келесі түрлерін
4. 4. Педагогикалық кикілжіңдердің кезеңдері.
Әрекет кикілжіңдері мұғалім мен оқушы арасында туындайды және
Мінез –құлық кикілжіңдегі, мұғалім оқушы ісінің анализінде қателескенде,
Бірінші сынып (ойындық қызметті оқулыққа ауыстыру болады), жаңа
Мысал келтірейік, Тима деген бала бала- бақшадағы үйреншікті
Екінші кикілжің кезең – бесінші
Кикілжің жағдайлар көбінесе мұғалімнің оқушыға деген бейтарап көз
Кикілжің жағдайлар тек «мұғалім мен оқушы» системасында ғана
Педагогикалық жанжалдардың дамуында екі сатыны анықтауға болады: саналы
Құрылмдық қатынаста келесі жанжал стадиялары бақыланады: кикілжің жағдай,
В. И. Андреев жанжалды кикілжің жағдайдан айыру үшін
Педагогикалық жанжалдың қатысушылары оқушылар және педагогтар болып табылады.
Зерттеушілер (А. Я. Анцуков, А. И. Шипилов) жанжал
Жанжалдасушы жақтар. Жанжалда жоқ дегенде екі жанжалдасушы жақтар
Кикілжіңдерді басқарып, бақылау жүргізіп, тиімді шешілу жолдарын тауып
Қорытынды.
Сонымен конфликт пайда болу үшін кем дегенде екі
Пайдаланған әдебиеттер
А. В. Дмитрев, Конфликтология, Москва, Гардарики, 2001, 221-230
Н. Ф. Вишняков, Конфликтология, Минск, Университетское, 2002, 9-14
А. Я. Анцуков, А. И. Шипилов, Конфликтология, Москва,
Л. С. Ахметова, Конфликтология, Алматы, «Қазақ университеті», 2003,
Р. Вердербер, К. Вердебер, Общение, Санкт- Петербург,
3
Саяси конфликт
Конфликт барысындағы этностық ерекшеліктер
Конфликт
Конфликт субъектілері мен қатысушылары
Конфликтінің түрлері
Конфликт психологиясы
Топ және конфликт
Конфликт және оны басқарудың жолдары
Тұлғаішілік конфликтілердің салдарлары
Шиеленістің табиғаты мен психологиялық ерекшелігі