Иерархиялық мәліметтер қоры
ЖОСПАР
I. КІРІСПЕ
С++-тың тарихы, Visual C++-тың тарихы
II. НЕГІЗГІ БӨЛІМІ
2.1. Бағдарламалау тілдері
2.2. Мәліметтер қоры және оларды басқару
2.3. Visual C тілінде мәліметтер қорын басқару және
2.4. Visual C++ бағдарламалау тілінің көмегімен жасалған автоматтандырылған
III. ЭКОНОМИКАЛЫҚ БӨЛІМ
3.1. Жалпы түсінік
3.2. Материалдық емес активтердiң есебi
3.3. Бағдарламалық жабдықтауды әзірлеудің шығын сметасын анықтау
Календарлық жоспар графигін құру
IV. ЕҢБЕКТІ ҚОРҒАУ БӨЛІМІ
V. ҚОРЫТЫНДЫ
Кіріспе
С++ («си плюс плюс» деп аталады) – жалпы
Бағдарламалаудың көп кездесетін тілі ретінде С++ бағдарламалық қамсыздандыруды
Тіл 1980 жылдың басында пайда болды, мұнда Bell
Тілдің алғашқы түрлері «С класты С» деген атпен
Класты С (кейіннен С++) өңдеу кезінде Страуструп cfront
1983 жылы класты С тілінің атауы С++
1990 жылы «С++ бойынша қысқаша анықтамалық түсініктеме» шығады,
С++ стандартты кітапханасы осымен бірге дамыды. Қарапайым С++
Ешкім де С++ тіліне иелену құқығына ие бола
Тілдің объектілік – бағыттаушы ерекшеліктері
С++ тілі С-ға объектілік – бағыттаушы мүмкіндіктерді қосады.
С++ стандартында класс деп негізгі class, struct немесе
Мұрагерлік
С++-те бір класты екіншісіне мұрагерлеу кезінде класс орындалуы
Мұрагер конструкторы базалық класс конструкторын, кейіннен мәлімет –
Мұрагер – бұл базалық класстан жоғары, сондықтан егер
Полиморфизм
Бағдарламалауда полиморфизм деп базалық класстағы функция мүшелерді мұрагермен
Инкапсуляция
С++-тағы ақпаратты уйымдастырудың негізгі әдісі ретінде класстар саналады.
Microsoft Visual C++ (MSVC) – С++ тілінде қосымшаларды
Visual C++ әдетте қосымша өңдеуді Managed C++
Visual C++ 2010 өңдеудің қуатты және нәзік ортасын
Visual C++ 2010 компилятор құрылғысы. Компилятор машиналық коды
Visual C++ кітапханасы. С++ қолдау кітапханасы мәліметтерді маршалингтеуге
Visual C++ өңдеу ортасы. Өңдеу ортасы жобаларды басқару
Қолданушы интерфейсі бар дәстүрлі қосымшалармен қоса Visual C++
Visual C++ параметрлері
Visual C++ параметрлері қолданушымен қарым – қатынасты жеңілдету
Өңдеудің интегралданған орта параметрлерін басқа компьютерлерге апаруға және
II. НЕГІЗГІ БӨЛІМІ
2.1. Бағдарламалау тілдері
2.2. Мәліметтер қоры және оларды басқару
Мәліметтер қоры деп тәуелсіз материалдардың (мақала, есептеулер, нормативтік
Белгілі монография мен стандарттардан анықталған анықтамалар:
Мәліметтер қоры – компьютер жадында белгілі ережелермен жинақталған
Мәліметтер қоры – мәліметтер сызбасына сәйкес сақталатын мәліметтер
Мәліметтер қоры – қандай да бір мекеменің бағдарламалық
Мәліметтер қоры – мекеменің ақпараттық сұранысын қанағаттандыруға арналған
Көптеген авторлар мәліметтер қорына сипаттама бергенмен жалпы біртекті
Мәліметтер қоры есептеу жүйесінде сақталады және өңделеді. Нәтижесінде
Мәліметтер қорындағы мәліметтер логикалық түрде белгілі құрылымға сәйкестендірілген
Мәліметтер қоры құрамына метамәліметтер кіреді, олар мәліметтер қорының
Көрсетілген белгілердің ішіндегілердің алғашқысы ғана қатаң, ал басқалары
Мұндай жағдайда жалпы қабылданған тәжірибені қолданамыз. Оған сәйкес
Көптеген ғалымдардың көрсетуінше «мәліметтер қоры» терминін «мәліметтер қорын
Мәліметтер қорының даму технологиясы мен пайда болу тарихы
Кең мағынада мәліметтер қоры тарихы адамзаттың мәліметтерді сақтау
Тар мағынадағы мәліметтер қоры тарихы мәліметтер қорын дәстүрлі
Оперативтік жүйелік мәліметтер қоры тек 1960 жылдың ортасында
Осы уақытта COBOL мәліметтер қоры ұйымында мәліметтер қоры
Келесі бір маңызды кезең 1970 жылы мәліметтердің х
Database (мәліметтер қоры) терминінің өзі 1960 жылдың басында
Мәліметтер қорының классификациясы
Мәліметтер қорының түрлі критерийлері бойынша көптеген түрлері кездеседі
Біз негізгі классификацияларды көрсетеміз.
Мәліметтер моделі бойынша мәліметтер қоры классификациясы:
Мысалы:
Иерархиялық
Жүйелік
Реляциялық
Объектілік
Объектілік – бағыттаушы
Объектілік – реляциялық
Физикалық сақтау ортасы бойынша мәліметтер қоры классификациясы:
Екіншілік жадтағы (дәстүрлі) мәліметтер қоры: тұрақты сақтау ортасы
Жедел жадтағы мәліметтер қоры (in-memory databases): барлық мәліметтер
Үшіншілік жадтағы мәліметтер қоры (tertiary databases): тұрақты сақтау
Мазмұны бойынша мәліметтер қоры классификациясы:
Мысалы:
Географиялық
Тарихи
Ғылыми
Мультимедиялық
Таралу дәрежесі бойынша мәліметтер қоры классификациясы:
Орталықтанған (жинақталған)
Таратылған
Теория мен практикада маңызды орынды кеңістік (ағыл.
Өте үлкен мәліметтер қоры (Very Large Database, VLDB)
«Өте үлкен көлем» ұғымының нақты анықтамасы уақыт бойынша
Өте үлкен қорлар мен мәліметтер жинағы арнайы логикалық
- Аса үлкен мәліметтер қоры.
VLDB-ны өңдеу мен сақтау зерттеулері әрқашан мәліметтер қорының
Реляциялық МҚБЖ
Реляциялық мәліметтер қоры – мәліметтердің реляциялық моделіне негізделген
Реляциялық ұғымы (ағыл. relation — қатынас) атақты ағылшын
Реляциялық мәліметтер қорының қалыпты мақсаты болып мәліметтер қорының
Реляциялық мәліметтер қоры теоретиктері теорияның даму кезіндегі артықшылық
Бұл модельдердегі мәліметтер қоры құрылымы қарапайым және қолданушы
Реляциялық модель мәліметтерді екі өлшемді кесте түрінде ұйымдастыруға
Кестенің әрбәр элементі – мәліметтің бір элементі
Кесте бағанындағы барлық ұяшықтар біртекті, яғни бағандағы барлық
Әрбір бағанның ерекше есімі болады.
Кестеде бірдей қатарлар болмайды.
Бағандар мен қатарлардың кезегі өзгермелі бола алады.
Реляциялық МҚБЖ-ң негізгі ұғымдарына төмендегілер жатады:
Атрибут
Қатынас
Кортеж
Иерархиялық мәліметтер қоры
Иерархиялық мәліметтер қоры – түрлі деңгейдегі объектілерден тұратын
Объектілер аралығында байланыстар болады, әрбір объекттің құрылымына төменгі
Мысалы, егер иерархиялық мәліметтер қорында сатып алушы мен
Бұл сұраныс моделі иерархия бойынша төмен бағытталып, қарапайым
Иерархиялық мәліметтер қоры – файлдық жүйе болып табылады,
Мәліметтер қорын басқару жүйесін алғаш рет қолданушылар мәліметтердің
Мәліметтердің иерархиялық моделіндегі негізгі ақпараттық бірліктерге сегмент пен
Жүйелік сияқты иерархиялық модельде мәліметтердің құрылымы графалық формаға
Мәліметтердің иерархиялық моделінде графаның төбесі сегмент типіне немесе
Иерархиялық модель өзара байланысты ағаш түріндегі құрылым болады,
Иерархиялық модель шеңберінде мәліметтерді сипаттаудың тілдік құралдары (МСТ)
Қол жетімділіктің төмендегі әдістері анықталған:
Иерархиялық кезекті
Иерархиялық индексті – кезекті
Тікелей иерархиялық
Иерархиялық тікелей – индексті
Индесті
Мәліметтер қоры атының берілуімен қатар сипаттау әдісінің мазмұнында
Мәліметтерді басқару операторларының ішінде мәліметті іздеу операторын, модификация
Белгілі иерархиялық МҚБЖ
Әдеттегі өкілі - IBM фирмасы шығарған Information
Development Corporation фирмасы шығарған Time-Shared Date Management
Control Data Corporation фирмасы шығарған Mark IV
SAS-Institute ұсынған System 2000 .
Серверлер каталогтары LDAP пен Active Directory
Иерархиялық мәліметтер қоры принципі бойынша иерархиялық файлдық жүйелер
InterSystems Caché
Google App Engine Datastore API
Мәтіндік мәліметтер қоры
Мәтіндік мәліметтер қорының сақтау объектілері болып мәтіндер саналады.
Мәтіндік мәліметтер қорының басты мақсаты – қолданушының сұранысына
Бұл тілдерді ақпараттық – іздеу деп атаймыз. Қазіргі
Классификациялық тілдерді құрудың негізінде жинақталған білімнің кластар мен
Ақпараттық – іздеу тілдерін дескрипторлық деп атаймыз, олар
Дескрипторлы тілдер мәтіннің лексикасына жүйеленген. Мәтіндегі негізгі сөздерді
Көптеген автоматтандырылған жүйелерде құжаттар мен сұраныстарды индекстеу кезінде
Қатынас түрі – типі (жоғарғы дескриптор);
Қатынас түрі – типі (төменгі дескриптор).
Тезауруста дескрипторлар мен дескрипторлар емес те орналаса алады,
Парадигматикалық қатынас дегеніміз лексикалық бірліктер арасындағы құжаттан тыс
Көрсетілген ақпараттық – іздеу тілдерінің ішінде ең ыңғайлысы
Тезаурус басқаратын жүйелерде мәтінді морфологиялық және синтаксистік анализі
Microsoft Office Access немесе Microsoft Access – Microsoft
Бағдарламалық өнімнің құрамы:
Microsoft Access негізгі компоненттері:
кесте құрушы;
экран формасын құрастырушы;
SQL сұранысын құрастырушы;
басуға шығарылатын есептерді құрастырушы.
Microsoft Access – файл – серверлік мәліметтер қорының
Microsoft Access – мәліметтер қорын басқаруға қолайлы классикалық
Қосымша жұмысын толықтай автоматтандыру үшін макросты қолдануға болады.
Microsoft Access-тің қолдану облыстары:
кіші бизнесте (бухгалтерлік есеп, сұраныс ендіру, клиент жөніндегі
келісім – шарт бойынша жұмыста (ішкі өндірістік қосымшалар);
ірі корпорацияларда (жұмыс топтары үшін қосымша, мәліметті өңдеу
жеке мәліметтер қорын басқару жүйесі ретінде (мекен-жай анықтамасы,
Мәліметтер қоры (МҚ, database, DB) – МҚБЖ басқаруымен
Мәліметтер қорын басқару жүйесі (МҚБЖ, DBMS) – мәліметтер
Мәліметтер қоры басқару жүйесінің мүмкіндіктері: мәліметтерді сипаттау, құрылымын
МҚБЖ-ң негізгі функциялары мыналар:
Мәліметті анықтау. Мұнда мәліметтер қорында қандай ақпарат сақталатыны
Мәліметті өңдеу. Мәліметті бірнеше жолмен өңдеуге болады: аумақты
Мәліметті басқару. Мәліметке қол жеткізу ережесі мен жаңа
Мәліметтер қорын уйымдастыру модельдері
Мәліметтер қорын иерархиялық жолмен ұйымдастыру. Мұнда мәліметтер қорының
Жүйелік мәліметтер қоры. Мұнда вертикальді және горизонтальді байланыстар
Реляциялық модель. Реляциялық модель – мәліметтер қорын жеңіл
Бiрiншiден, үлгiдегi барлық мәлiметтерi кестелер және тек қана
Манипуляция жасау жалтарсын үлгiнiң екiншi элементi мүмкiндiк бередi
Реляциялық үлгiнiң үшiншi элементi кейбiр бүтiндiк шектерiнiң сүйемелдеудi
4. Объективтi-хабар үлгi. Мекемелердiң есептеушi техниканың жаңа қолдану
Microsoft Access архитектурасы
Microsoft Access алатынның бәрiнiң объекттерiмен (Access маңызда) атты
1. Кесте. Мәлiметтi сақтау үшiн анықталып қолданылатын объект.
2. Сұрау салу. Қолданушыға бiр немесе бiрнеше кестелерден
3. Форма. Олар мәндердi енгiзу, бейне үшiн негiзiнде
4. Есептеу нәтижесi. Басып шығарған немесе басқа қосымшаның
5. Макрос. Белгілі бір оқиғаға жауап ретінде Access
6. Модуль. Қосымшалар үшін Visual Basic тілінде жазылған
Кестелерде өзіңіздің сұратуыңыз бойынша алынатын мәліметтер сақталады.
Оқиға – любое изменение состояния объекта Microsoft Access
Макростар мен модульдер көмегімен сіз қосымшалардың орындалу жолын
Мәліметтер базасын жасау
Microsoft Access-те мәліметтер базасын жасаудың екі жолы қошталады.
Бос мәліметтер базасын жасау үшін Файл–>Создать (кнопка
Рис. 6.2. Бос мәліметтер базасының терезесі
Жаңадан бос кесте жасау
Microsoft Access те бос кесте жасаудың төрт жолы
1. Мәліметтер базасын жасаудың мастері мәліметтер базасында барлық
2. Кестені жасау бойынша мастер кестелерге қосылатын, әр
3. Қолданушының кесте режимінде бос кестеге өздігінше мәліметтерді
4. Конструктор режимінде кесте құрылысының барлық элементтерінің параметрлерін
Кестені жасаудың тәсіліне қарамастан, конструктор режимі кез келген
Мысал үшін«Профконсультант средней школы» атты мәліметтер базасы үшін
Рис. 6.3. Окно таблицы тВУЗы в режиме конструктора
Терезенің үстіңгі жағында әрбір өрістің қысқаша суреттемесі, мәліметтердің
Мәліметтер типтері
Мәтіндік формат
Мәтіндік өрістің көлемі 1 ден 255ге дейін символдарга
Өріс форматы нысандар мен сұратуларда қолданылады. Форматтың ендірілетін
Мәтіндік өрістің форматтың кодтық символдары төменде көрсетілген:
@ – мәтіндік символ мен бос орын болуы
Өрістің форматы «үтірлі нүкте» белгісімен бөлінетін, екі бөліктен
Ендіру маскасы кодтық символдардың тізбегін білдіреді.
0 – 0ден 9ға дейін цифр болуы керек;
0, А, L, & кодтық символдары өріске мәліметерді
Қол қою - бұл бағананың басының жасауы үшiн
«Значение по умолчанию» қасиеті өзі үшін айтып отыр.
«Условие на значение» қасиеті берілген өріске белгілі бір
Мағына мән беру кезінде келесідей операторлар қолданылады:
< Кем
Көп
>= Көп немесе тең
= Тең
Теңсіздік
IN Тізімдегі барлық мағынаның теңдігіне тексеріс жүргізеді; домалақ
BETWEEN Өрістің мағыналары берілген диапазонда болатындығын тексереді;
LIKE Берілген шаблон символдарына мәтіндік немесе Мемо
Жай шарт тапсырмасының өрістің мағыналарына берілуі: Is Null
«Обязательное поле» қасиеті логикалық болып табылады. Ол
«Бос бағаналар» қасиеті де логикалық және алдындағыға ұқсас.
«Индексированное поле» қасиеті үш мағынаның біреуін алуы мүмкін:
Мәліметтер базасын құру кезінде өрістің барлық қасиеттерін берудің
«сжатие Юникод» қасиеті. Microsoft Access 2000 –да «Мәтіндік»,
Юникод кодировкасын пайдалану нәтижесін өрістің Иә мәнінде Сжатие
Сандық формат
Чсандық форматтар мәтіндік форматтың қасиеттерінен тұрады, тек кейбір
Байт – 0-ден 255-ке дейінгі бүтін сандар;
Бүтін – 32768-н 32767-ге дейінгі бүтін сандар;
Бүтін ұзын – -2147483648-н 2147483647-ге дейінгі бүтін сандар;
Жүзитін нүктемен (4 байт) – 3.402823ЕЗ8-н 3.402823ЕЗ8 шегіндегі
Жүзитін нүктемен (8 байт) – 1.79769313486232ЕЗ08-н 1.79769313486232ЕЗ08
Репликацияның коды - 16 байт ұзындықпен (GUID )
Сандық өрістің форматы келесі кодтық символдармен анықталады:
. – нүкте ондық бөлгiш ретiнде қолданылады;
, – үтiр дәрежелердiң топтарының бөлгiшi сияқты қолданылады;
егер дәреже болса 0 - мәнсiз цифрлар немесе
$ - долларды таңба; % -проценттi қалыптағы санның
Е немесе е - экспоненталық формадағы санның қорытындысы.
Сандық форматты жасау барысында кодттың 4 коды ендірілуі
біріншісі –оң сандарды шығару үшін, екіншісі – теріс
Топтар «үтірлі нүкте» белгісімен бөлінеді. Сандық форматты анықтау
конструкциясы жүруі мүмкін. Бұл форматта тек міндетті
Шығарылатын симолдарға түсін де орнатуға да болады. Мысалыға,
#[Қызыл]; -#[Көк]; 0[Жасыл]; 'Мәлімет жоқ"
Форматтың соңғы төртінші тобын қалай қолдануға болады? Біріншіден,
«Күні/уақыты» форматы
Күні/Уақыты мәліметтердің типі үшін төмендегі мысалмен көрсетілген,
Толық формат (өздігінен орнатылады) 15.04.94 05:30:10
Күннің ұзақ форматы Среда 15 Апрель 1994
Күннің орташа форматы 15-апр-94
Күннің қысқа форматы 15.04.94
Уақыттың ұзын форматы 17:30:10
Уақыттың орташа форматы 05:30 РМ
Уақыттың қысқа форматы 17:30
Қаржылық формат
Өздігінен қаржылық формат үтірден кейін екі белгімен жазылған
Бұл формат соманы бүтін сан ретінде бос орындармен
«Есептеуіш» форматы
«Есептеуіш» типті өрістер белгілі бір функцияны орындайды –
Логикалық формат
Логикалық типтес өрістегі ұяшық екі мағынаның біреуінен тұруы
OLE объектісінің өрісі
OLE объектісінің өрісі (Object Linking and Embedding)
Өріс ұяшығына ОLE-объектісін ендіру үшін, курсорды соған бағыттау
Объектті салудың екінші варианты - Вставка объекта
Гиперсілтеме
Мәтін немесе гиперссылканың адресі ретінде пайдаланатын, мәтін мен
Адрес – ашылатын құжатқа жол ашатын және атау
Өрісте адресті ендіру үшін Вставка менюіндегі Гипперсілтеме командасын
Көпкестелі мәліметтер базасы. Кестелер арасындағы қатынастар.
Реляциондық мәліметтер базасы сәйкес келетін өрістер арқылы байланыс
«Бірге – бір» қатынасы бір кестедегі әрбір жазба
«Бiрі - көпке» қатынасы бір кестедегі әрбір жазбаға
«Көбісі – бiрге» қатынасы алдындағы қарастырылған типке сәйкес
«Көбісі көпке» қатынасы екі кесте арасында қалыптасады,
бірінші кесетедегі бір жазбадан көп жазбамен екінші кестедегі
екінші кестедегі бір жазба бірінші кестедегі бір жазбадан
Көп жағдайларда екі кесте «Бiрі - көпке»
Кейде бір кестені бірнеше кестеге бөлуге тура келеді.
Кестелер арасында «многие-ко-многим» қатынасын ұйымдастыру қажет болса, онда
Сұрату арқылы мәліметтермен жұмыс.
Кесте режимінде мәліметтермен түрлі операцияларға доступны: көру, сорттау,
Таңдау сұратуын орындағаннан кейін Access бөлек алынған мәліметтері
Бір кестеден мәліметтерді таңдау
Сұратулардың бірден-бір артықшылығы болып бірнеше байланысқан кестелерден қажетті
6.6 суретте сұрату коструктор режимінде көрсетілген. Сұрату конструкторының
Рис. 6. 6. Запрос зХорошисты на основе таблицы
Сұрату блакісінің бірінші бағанасы жазба жиынтығында болатын, өрісті
Егер Вид->Имена таблиц командасы қолданылған болса, сұрату бланкісінің
Вывод на экран бланкісінің жолындағы жалаушалар жазба жиынтығындағы
Жазбаны таңдау шартын ендіру үшін Условие отбора немесе
Элементтер панелі – бұл өзіндік нысан
Конструкторлар нысаны режимінде элементтер панелін экранға шығару керек
Элементтер панелі басқару элементтеріне арналған басқыштардан тұрады. Оларды
Элементтер панелiнің батырмасы төменде атап көрсетiлген.
- объекттердi таңдау батырмасы. Бұл батырма үндемеу бойынша
- элементтердiң ұстасының батырмасы. Егер батырма басылған болса,
- Жазу батырмасы жазуды тұрақты мәтiн болатын басқару
- өрiс батырма мәтiннiң бейнесi, сандар, даталар, уақыт
– кнопка Группа используется для создания группы элементов
Кнопки Выключатель,
– кнопка Поле со списком используется для создания
– кнопка Список используется для создания элемента управления
– кнопка элемента Кнопка используется для создания элемента
– кнопка Набор вкладок используется для создания формы,
– кнопка Рисунок позволяет поместить в форму статический
– кнопка Свободная рамка объекта используется для включения
– кнопка Присоединенная рамка объекта используется для включения
– кнопка Конец страницы позволяет вставлять разрыв страницы
– кнопка Подчиненная форма/отчет используется для включения в
– кнопка Линия используется для включения в форму
– кнопка Прямоугольник используется для включения в форму
Любая, за исключением Выбора элементов, кнопка, выбранная на
Размещение в форме присоединенных элементов управления (элементы управления,
Сама форма, каждый ее раздел (заголовок, область данных,
Основные сведения об отчетах
Отчеты представляют собой наилучшее средство для представления информации
Предоставляют широкие возможности для группировки и вычисления промежуточных
Могут быть использованы для получения красиво оформленных счетов,
В отчете каждая группа данных и итоги по
Для обеспечения иерархического представления данных можно определить до
Для каждой из групп можно задать отдельные заголовки
Можно производить сложные вычисления не только внутри некоторой
В дополнении к верхнему и нижнему колонтитулу можно
Создание отчета
В окне диалога Новый отчет можно выбрать один
Конструктор. Используется для создания отчета «с нуля» или
Мастер отчетов. Запускает основного мастера по разработке
Автоотчет: в столбец. Этот мастер создает отчет, в
Автоотчет: ленточный. В отчете этого типа записи базового
Диаграмма. Этот мастер помогает построить диаграмму и
Почтовая наклейка. Этот мастер позволяет выбрать поля
Проверка работы макроса
Перед запуском макроса неплохо проверить его работу, выполнив
Теперь после запуска макроса Access будет открывать окно
Если в макросе определено более одной макрокоманды, то
Если во время выполнения макроса в какой-нибудь макрокоманде
2.3. Visual C тілінде мәліметтер қорын басқару және
Microsoft SQL Server
Microsoft SQL Server — система управления реляционными базами
История
Исходный код MS SQL Server (до версии 7.0)
К тому времени, как вышла на рынок ОС
После разделения компании сделали несколько самостоятельных релизов программ.
Версия SQL Server 2005 — была представлена в
С момента выпуска предыдущей версии SQL Server (SQL
Функциональность
Сервер баз данных Microsoft SQL Server в качестве
При взаимодействии с сетью Microsoft SQL Server и
Для обеспечения доступа к данным Microsoft SQL Server
Также SQL Server поддерживает зеркалирование и кластеризацию баз
SQL Server поддерживает избыточное дублирование данных по трем
Снимок: Производится «снимок» базы данных, который сервер отправляет
История изменений: Все изменения базы данных непрерывно передаются
Синхронизация с другими серверами: Базы данных нескольких серверов
В SQL Server 2005 встроена поддержка .NET Framework.
SQL часто называют языком эсперанто для систем управления
В этой статье мы рассмотрим основные понятия sql.
Трудно ли изучить sql? Это зависит от того,
Однако для обычного пользователя совсем не обязательно знать
Что такое sql?
sql - это специализированный непроцедурный язык, позволяющий описывать
В прикладном языке общего назначения обычно имеются средства
Наиболее существенным свойством sql является возможность доступа к
Что такое реляционная СУБД?
Если не вдаваться в подробности, то реляционная СУБД
Понятие реляционной модели было впервые предложено в работе
Основные понятия реляционной модели
Согласно реляционной модели, отношение (relation) - это некоторая
Для любого кортежа значения атрибутов должны принадлежать так
Давайте рассмотрим пример. Пусть имеется домен ДниНедели, содержащий
Обратите внимание: атрибут обязательно должен иметь одно из
Отношения обладают и другими свойствами. Наиболее значимое из
В своей исходной работе д-р Кодд определил набор
sql и реляционная модель
Теперь, когда вы познакомились с реляционной моделью, давайте
К сожалению, несоответствие между sql и реляционной моделью
Статический и динамический sql
Возможно, вам уже знакомы такие термины, как статический
SQL тiлiнiң негiздерi
Язык SQL (Structured Query Language - жiктелген сұрау
SQL тiлі IBM фирмасымен 70-шi жылдардың соңында жасалды.
Қазіргі таңда ең көп таратуды реляциялық SQL МҚБЖ-ның
мәлiметтiң үлкен көлемдерiн сақтауға бағдарланған қуатты iрi коммерциялық
мобильные компактные свободно распространяемые (в том числе и
Бiрiншi топтың өте белгiлi МҚБЖдары болып табылады:
Sybase, Inc. фирмасының Sybase SQLserver;
Oracle Corporation фирмасының Oracle;
Computer Associates International фирмасының Ingres;
Informix Corporation фирмасының Informix.
Екiншi топтың өте әйгiлi МҚБЖдарына жатады:
PostgreSQL ұйымының PostgreSQL;
Hughes Technologies Pty. Ltd. Фирмасының microSQL;
T.C.X DataKonsult AB фирмасының mySQL.
III. ЭКОНОМИКАЛЫҚ БӨЛІМ
3.1. Жалпы түсінік
Экономикалық тиімділік – бұл қамтамасыз етудегі нәтиженің күші
Тұрақты шығындар дегеніміз өндірілген өнімнің саны қандай болса
Шығындардың біркелкі емес өзгеруі мынаған әкеледі: өндіріс көлемі
3.2. Материалдық емес активтердiң есебi
Материалдық емес активтер-нақты табиғи нысаны жоқ, бiрақ «сезiлмейтiн
Нарықтық экономиканың даму мүмкiндiгiне қарай субьект мүлкiндегi материалдық
Материалдық емес активтердiң бастапқы құны бойынша амортизацияны
Материалдық емес активтер заңды және жеке тұлғаларға сатылғанда,
Өндiрiспен байланысты материалдық емес активтер. Бұл топқа «Ноу-Хау»,
негізгі құралдардың амортизациясын қосу керек. Негізгі құралдардың амортизациясын
3.3. Бағдарламалық жабдықтауды әзірлеудің шығын сметасын анықтау
Еңбек сиымдылығын анықтау
Бағдарламаны әзірлеу шығыны екі жұмыс арасында бөлінеді: ғылыми-
Бағдарлама Delphi 7.0 программалау тілінде әзірленеді, ал мәліметтер
Бағдарлама әзірлеу шығынының құрылымы
Типтік бағдарламаны әзірлеуге кететін еңбек шығыны № 3.1
Кесте № 3.1.
№ п/п Сатылардың аты Сатының мазмұны Еңбек
1. Дайындау сатысы Ғылыми-зерттеу әдебиетін оқу. Техникалық тапсырма
2. Теориялық әзірлеу Техникалық-экономикалық негіздемесін анықтау. 10
3. Алгоритмдеу мен программалау Алгоритм, блок-схема,формаларды,сұраныстарды,макростарды алгоритмдік тілде
4. Қорытындылау және тұжырымдау Жұмыстарды қорытындылау. 5
5. Техникалық есептеме Орындалған жұмыстардың есептеме құжатын дайындау.
6. Соңғы саты Нәтижелерді әзірлеу және бекіту 2
Әзірлеп жатқан бағдарламалық жабдықтаудың шартты командалар санын есептеу
Процедуралық тілдерді қолданғанда шартты командалар санын есептеу келесі
Q = q * (1 + P1 +
мұндағы q – программаның ассамблерлік өңдеуге кететін
q = qо ассамблер командаларының саны (2
q = 100 * 20 = 2000 (шартты
Kсл - бағдарлама қиындығының коэффициенті (1.0 –
P –бағдарлама өзгерту коррекциясының коэффициенті
n - бағдарлама әзірлеу барысындағы коррекцияның саны
Бағдарламаның әр модулі келесі өзгертулерді қажет етеді:
15% бағдарламаның тақырыбын нақты жетілдіруге арналған өзгерістер;
2% бастапқы деректерді нақтылап жетілдіру.
75% бағдарламаны әзірлеу.
Сонымен, программалық жабдықтауға арналған шартты командалар саны:
Q = 2000 * 1.2 * 0.75 *
3.3. Бағдарламалық жабдықтауды әзірлеу сатыларының еңбек сиымдылығын
Алгоритмдеу және программалау сатыларының еңбек сиымдылығын анықтау.
Жұмыстың үшінші сатысында орындалатын алгоритмдеу және бағдарламалау өте
Мұндағы жұмыстың еңбек сиымдылығы келесі формуламен анықталады:
TЗ = tИ+ tА + tБС + tП
мұндағы: tИ - есепті әзірлеуге кететін еңбек
tА – алгоритмді және жалпы есепті әзірлеуге кететін
tБС - блок-схеманы әзірлеуге кететін еңбек шығыны ;
tП – программалауға кететін еңбек шығыны;
tОТ – программаны орындауға кететін еңбек шығыны;
tЭВМ – ЭЕМ-нің есептеу уақыты;
tД- құжатты әзірлеуге кететін шығын.
Есепті әзірлеуге кететін еңбек шығыны - tИ келесі
мұндағы: Q - программалық жабдықтауға арналған шартты
В 31 – үшінші сатының бірінші этапындағы орындаушының
ККВ - маманның біліктілігін көрсететін коэффициент (егер
ККАЧ - есепті сипаттау сапасының коэффициенті.
Әртүрлі этаптағы жұмыстардың еңбек сиымдылығы осы формула арқылы
Алгоритмді және жалпы есепті әзірлеуге кететін еңбек шығыны:
мұндағы: В32 - үшінші сатының екінші этапындағы
Блок-схеманы әзірлеуге кететін еңбек шығыны:
мұндағы В33 -үшінші сатының үшінші этапындағы
Программалауға кететін еңбек шығыны:
мұндағы В34 - үшінші сатының төртінші этапындағы
Бағдарламаны орындауға кететін еңбек шығыны:
мұндағы: В35 - үшінші сатының бесінші
Құжатты әзірлеуге кететін шығын:
мұндағы В36 - үшінші сатыныңалтыншы этапындағы орындаушының
ЭЕМ-нің есептеу уақыты:
tЭВМ = В37 = 10 (сағ.)
Сонымен үшінші сатыдағы жұмыстардың еңбек сиымдылығы:
TЗ = 53 + 132 + +120
Немесе адам/күн:
Басқа сатыдағы еңбек сиымдылығын есептеу
Берілген мәліметтерді қолдана отырып, бағдарламалық жабдықтаудың 1,2,3,4,5,6
мұндағы:
Ti – әр сатының еңбек сиымдылығы
Әзірлеудің еңбек сиымдылығын толық есептеу
T = T1 + T2 +
Тексеру арқасында алынған мәндеріміздің дұрыс екендігіне былайша көз
Календарлық жоспар графигін құру
Мамандардың білімімен және функционалдық міндеттерін есекре отырып әр
Мұнда 1, 2, 4 және 6 сатыларда бас
Кесте № 3.2. Әртүрлі сатыда орындаушылардың өзара еңбек
№
п/п Саты аты Еңбек сиымдылығы, сағ. Орындаушылар
1 Дайындау сатысы 183 Бас инженер
Инженер-программист 67
33 123
60
2 Теориялық әзірлеу 146 Бас инженер
Инженер-программист 33
67 48
98
3 Алгоритмдеужәне программалау. 793 Инженер-программист 100 793
4 Қорытындылау және тұжырымдау 37 Бас инженер
Инженер-программист 33
67 12
25
5 Техникалық есептеме 49 Инженер-программист 100 49
6 Соңғы сатысы 12 Бас инженер
Инженер-программист 60
40 7
5
Календарлық ұзақтылықты есептеу келесі формуламен анықталады:
, мұндағы:
Ti –j сатысының жалпы еңбек сиымдылығы;
p - қосымша жұмыстардың үлесі (бізде ол
tg – жұмыс күніндегі сағат саны (8);
f – ауыспа коэфициенті;
f = (12 * 22) / 365 =
Бұл формуланы келесі формулаға түрлендіруге болады:
, мұндағы:
Gij –j-сатысында i-орындаушының салыстырмалы орындаған жұмыс үлесі
Нәтижесінде келесі мәндерді табамыз:
T1К = 123 * 1.2 / (0.73 *
T2К= 98 * 1.2 /
T3К= 793 * 1.2 / (0.73 * 8)
T4К= 25 * 1.2 / (0.73
T5К= 49 * 1.2 / (0.73
T6К= 7 * 1.2 /
Сонымен, әзірлеудің жалпы ұзақтылығы 224 кал.күн құрайды.
Смета бойынша керекті шығын статьялары болып табылатындар:жалақы (ЗҚ,
Негізгі жалақы
Бағдарламалық жабдықтауды бас инженер мен инженер программист әзірлейді.
Әкімшілікте ақпараттық бөлім бастығын жоғарғы санатты маман-бас инженер
Бас инженердің жалақы мөлшері F-9 категориясына сәйкесті және
Жалақының ең төменгі мөлшері қазіргі уақытта 10515 тенгені
Зож бас инженер = 10515*4,03+(10515*4,03)*30/100= 42375,45+12712,635=55088 теңге.
Зож инж.-прогр. =10515*2,62+(10515*2,62)*30/100= 27544,93+8264,79=35809 теңге.
Орташа күндік жалақысы келесі формуламен анықталады:
Зож = ЗО / Ф, мұндағы:
ЗО –теңгеге шаққандағы қызметшінің жалақы мөлшері
Ф – айдағы жұмыс уақытының қоры (22 күн–
Зож бас инженер = 55088 / 22
Зож инж.-прогр. = 35809 / 22 =
Жұмысшының жалақысына кететін жалпы шығын келесі формуламен анықталады:
З = Зож * Т, мұндағы:
Т – маманның әзірлеуге кететін уақыты, (күн).
№ 3.2 кестесіне қарап:
Тбас инженер.= (123+48+12+7)/8 = 190/8 = 24
Тинж.-прогр.= (60+98+793+25+49+5)/8 = 1030/8 = 129 (күн)
Жалақыға байланысты шығындар жиыны:
Збас.инжен.= 2504* 24 = 60096 теңге
Зинж.прогр.= 1627 * 129 = 209883 теңге
Знегізгі.= 60096 + 209883 = 269979 теңге
Әлеуметтік аударымдарды анықтау
Әлеуметтік салаға аударылатын төлемдер заңмен қарастырылып негізгі жалақының
Зейнетақы қоры - ЗҚ – 10 %;
Жеке табыс салығы – ЖТС – 10 %
Әлеуметтік аударымдар – ӘА – 3 %
ЗҚ = 0.1 * 269979 = 26998
ЖТС = 0.1 * 269979 = 26998
ӘА = 0.03 * 269979 = 8099
Жүкқұжат шығынын анықтау
Программалық жабдықтаудың жүкқұжат шығын өлшемдері негізгі жалақының 40
Lжүк.құжат = Знегізгі * 0, 40 = 269979
Программаны өңдеуде және жобалауда ЭЕМ қолданылады. Қызмет көрсететін
А = 0.3 * 100000 = 30000 теңге
Қыэылорда қаласында заңды тұлғалдарға 1 кВт электр жарығының
12*22*8*0,25*14,26=5914 теңгені құрайды
Сонымен, 1 сағат ЭЕМ-нің уақытының өзіндік құны:
,
мұндағы ФД – жылдың машина уақытының қоры (сағ)
ФД = жылдағы айлар саны (1 айдағы жұмыс
ФД = 12 * 22 * 8 =
С ЭЕМ = (48000 + 30000) / 2112
Программалық жабдықтауды әзірлеу үшін бізге 349 сағат қажет
LЭЕМ. = 32, 1 * 349 = 11236
ЭЕМ-нің әр сатысында жұмысты әзірлеу ұзақтылығы
Сатылар Еңбек сиымдылығы, сағ. Компьют-де орындалған жұмыс
Дайындау сатысы 183 20 37
Теориялық әзірлеу 146 10 15
Алгоритмдеу мен программалау
Есептін қойылымы және сипатталуы
алгоритмді әзірлеу
блок-схеманы әзірлеу
программалау
отладка
машиналық есеп
құжаттарды дайындау
53
132
120
105
263
12
110
10
-
10
50
67
100
20
5
-
12
52
176
10
22
Қорытындылау және тұжырымдау 37 10 4
Техникалық есептеме 49 20 10
Соңғы сатысы 12 50 6
Барлығы: х х 349
Материал шығынын анықтау:
Бағдарламалық жабдықтауды әзірлеу барысында біз мынадыай заттарды қолданамыз:
А4 форматындағы 1000 дана парақ (2 қорап),
HP1100 маркалы принтерінің картриджі, бағасы 7500 теңге;
10 компакт-дискілер, бағасы 50 теңгеден, 50* 10
(Қызылорда қаласындағы «ALSER» компьютерлік орталығындағы бағасы алынған)
Материал шығынының жалпы сомасы:
Lмат. = 1000 + 7500 + 500 =
Жалпы смета шығынының сомасы
Lсм. = Lж+ LӘА + Lжүк.құжат
Жоғарыда орындаған есептеулерді ескере отырып, жалпы смета шығынының
IV. ЕҢБЕКТІ ҚОРҒАУ БӨЛІМІ
Еңбектi қорғау - заң актiсі, әлеуметтiк-экономикалық, ұйымдастыру, техникалық,
Еңбекшiлердiң денсаулығының қорғауы, кәсiптiк сырқаттар және өндiрiстiк жарақаттануды
Дипломдық жобаның бұл бөлiмi келесi сұрақтардың қарастыруына арналған:
бағдарламашының жұмыс орынының ұйымы;
бағдарламашының ұтымды еңбек жағдайларының анықтауы.
Бағдарламашының жұмыс орынының сипаттамасы
Жұмыс орыны - бұл инженердің еңбектiкпен шұғылданатын және
Инженердiң еңбек өнiмдiлiгi жұмыс орнының дұрыс ұйымының жанында
Жұмыс орнының конструкциясы және оның барлық элементтерінің өзара
жұмыс орынының құрамына кiретiн ұтымды жабдықты орналастыру;
барлық қажеттi қозғалысты және орын ауыстыруларды жүзеге асыруға
қойылған есептердiң орындалуы үшiн табиғи және жасанды жарықтандыру
акустикалық дыбыстың деңгейi мүмкін болар мәнінен аспауы керек.
Бағдарламашының жұмыс орнының басты элементтерi жазбаша стол және
Отыра жумыс жасау бағдарламашының ең төменгі қажуын шақырады.
Моторлы өрiс - адам қозғағыш әсерлер iске аса
Максимальная зона досягаемости рук - это часть моторного
Оптимальная зона - часть моторного поля рабочего места,
Көлденең жазықтықтағы қолдардың қол жетерлiгiнiң аймақтары.
а - максимал қол жетерлiгiнiң аймағы;
б - саусақтардың керiлген күйiндегі қол жетерлiктiң аймағы;
в - алақанның жеңiл қол жетерлiгiнiң аймағы;
г - дөрекi қолдан iстелген жұмыс үшiн ұтымды
д - нәзiк қолдан iстелген жұмыс үшiн ұтымды
Қолдардың қол жетерлiгi аймақтарындағы еңбектiң мән-мағынасы және құжаттаманың
ДИСПЛЕЙ (орталықта) а аймағында жайласады;
КЛАВИАТУРА - г/д аймағында;
СИСТЕМНЫЙ БЛОК б аймағында жайласады (сол жақта);
ПРИНТЕР(оң жақта) а аймағында болады;
Отыру қалпында жұмыс iстегенде жұмыс кеңiстiгiнiң келесi параметрлерi
ені кемiнде 700 мм;
тереңдігі кемiнде 400 мм;
үстелдiң жұмыс бетiнiң биiктiгi 700-750 мм.
Үстелдiң оптимальді өлшемдерi:
биіктігі 710 мм;
Үстел ұзындығы 1300 мм;
Үстелдің ені 650 мм.
Хат үшiн бет тереңдігі кемiнде 600 мм, ені
Жұмыс бетiмен аяқтар үшiн де кеңiстiк ескерілуi керек:
биіктігі кемінде 600 мм;
ені кемінде 500 мм;
тереңдігі кемінде 400 мм.
Бағдарламашының жұмыс орнының маңызды элементi кресло болып табылады.
· допускать возможность изменения положения тела, т.е. обеспечивать
· допускать регулирование высоты в зависимости от роста
· иметь слегка вогнутую поверхность,
· иметь небольшой наклон назад.
Бағдарламашының үстелiнiң параметрлерiн жоғарыда айтылғанға сүйене келтiремiз:
Үстелдің биіктігі 710 мм;
Үстелдің ұзындығы 1300 мм;
Үстелдің ені 650 мм;
Үстелдің тереңдігі 400 мм.
Хат үшiн бет:
тереңде 40 мм;
енге 600 мм.
Важным моментом является также рациональное размещение на рабочем
Создание благоприятных условий труда и правильное эстетическое оформление
Кәсіпорындағы кездесетін потенциалды қауіпті
факторларды талдау
Бұл жобаның «Еңбекті қорғау» бөлімі Қазақстан Республикасының Еңбек
Айталық, есептеу орталығы келесі парамертлері бар бетон бөлмесінде
Бұл бөлмеде келесі аппаратуралар қолданыста болуы ықтимал: 100
Жұмысшылар мен қызметкерлерге әсер етуі мүмкін негізгі кауіпті
электр тогы соғып кету;
өрт болу қауіпі;
дұрыс жобаланбаған жарықтану;
дұрыс жобаланбаған микроклимат;
шуыл;
психофизиологиялық факторлар;
Аталған потенциалды факторлар ішінде есептеу техника желілерінде электр
Жұмыс зонасының ауасына қойылатын жалпы санитарлық-гигиеналық талаптар
ГОСТ 12.1.005-92 құжаты кәсіпорындағы жұмыс зонасының ауасына қойылатын
Жұмыс орнындарындағы микроклиматтың оптимальді және шекті көрсеткіштері.
Микроклиматты сипаттайтын көрсеткіштер:
ауа температурасы;
ауаның салыстымалы ылғалдығы;
ауа қозғалысының жылдамдығы;
жылулықтың интенсивтілігі;
Оптимальді көрсеткіштер жұмыс зонасының микроклиматында орындалады, ал шекті
Микроклиматтың шекті көрсеткіштері, жұмыс орнында технологиялық талаптар оптимальді
Кабинеттерде, пульттер мен технологиялық процестерді басқару бекеттерінде, есептеу
Жұмыс зонасындағы температура әр түрлі биіктікте және әр
Кесте 4.1
Жұмыс орындарындағы микроклиматтың оптимальді және шекті көрсеткіштері [32].
Жыл периоды Жұмыс категориясы Температура, 0С Салыстырмалы ылғалдылық
Оптимальді Шекті Оптимальді Тұрақты және тұрасқсыз Оптимальді Тұрақты
Жоғарғы шек Төменгі
Шек
Жұмыс орындарында
Тұрақты Тұрақсыз Тұрақты Тұрақсыз
Сал-
қын Жеңіл – Іа
Жеңіл – Іб 22-24
21-23 25
24 26
25 21
20 18
17 40-60
40-60 75
75 0,1
0,1 < 0,1
< 0,2
Жылы Жеңіл – Іа
Жеңіл – Іб 23-25
22-24 28
28 30
30 22
21 20
19 40-60
40-60 55
60 0,1
0,2 0,1-0,2
0,1-0,3
Микроклиматтың оптимальді және шекті көрсеткіштерін орнату кезінде жыл
Жұмыс зонасының ауасындағы қауіпті заттардың шекті көрсеткіштері.
Жұмыс зонасының ауасындағы қауіпті заттардың мөлшері, ғимаратты жобалау,
Жұмыс зонасының ауасындағы қауіпті заттар жүйелі түрде бақыланып
Жұмыс зонасының ауасында бір мезгілде бірнеше қауіпті заттар
(К1 / ПДК1) + (К2 / ПДК2) +
Кесте 4.2
Есептеу орталығының бөлмелеріндегі температураның, салыстырмалы ылғалдылықтың және ауа
Параметрлер Оптималды Рұқсат етілген
Сыртқы ауа температурасы +10 °C төмен болғанда
Ауа температурасы,°С 20-22 18-22
Ауаның салыстырмалы ылғалдыдығы, % 60-30 75 артық емес
Ауа қозғалысының жылдамдығы, м/с 0,2 артық емес 0,3
Сыртқы ауа температурасы +10 °С және жоғары
Ауа температурасы,°С
22-25
3 °С шамасынан артық емес
Сыртқыдан жоғары
Ең ыстық ай, бірақ
28 °С артық емес
Ауаның салыстырмалы ылалдылығы, % 60-30 240 кезінде
250 кезінде 65
27 0 С кезінде 55
28 0 С кезінде 50
Ауа қозғалысының жылдамдығы, м/с 0,2-0,5 0,3-0,7
Өрт қауіпсіздігі
ГОСТ 12.1.004-92 құжаты әртүрлі объекттердің қорғаныс жағдайы бойынша
Стандарт талаптары міндетті болып саналады.
Кесте 4.3
Құрылыс конструкцияларының минимальді өртке қарсы шыдамдылығы.
Құрылыстың өртке қарсы деңгейі Қабырғалар Колонналар Баспалдақ Плиталар
Жүктеуші Өзіндік жүктеуші Сыртқы Ішкі
Плиталар Балкалар
І
ІІ
2,5
2
1,25
1
0,5
0,25
0,5
0,25
0,5
2
1
1
,75
0,5
0,25
0,5
0,25
Радиожиіліктердің электромагниттік аймағы
ГОСТ 12.1.010-89 құжат негізінде жиілігі 60 кГц–300 МГц
Стандарт, электромагниттік шығу көздері бар жұмыс орындарына
ЭМА стандарты аптасына 15 минуттан аспайтын аз уақыттық
Кесте 4.4
Радиожиіліктің ЭМА әсерінің шекті деңгейі [27].
Параметр
Жиілік диапазонында шекті деңгей, МГц Параметр
Жиілік диапазонында шекті деңгей, МГц
0,06-3 3-30 30-300
0,06-3 3-30 30-300
ЕПД
500 300 80 ЭНЕпд 20000 7000 800
НПД 50 - -
Жиілік диапазоны 0,06-3 МГц арасында болатын электрлік және
, мұндағы ЭНЕ мен ЭНН – электрлік
Жарықтандыру
СанПиН N 1.01.004.01 құжаты негізінде табиғи емес жарықтандыру
Кәсіпорындық ғимараттарды жарықтанудың жоғары болуы жұмыс жағдайына дұрыс
Апатты жағдайдағы жарықтану, жалпы жарықтанудан 5%-ке аз жарықтануды
Эвакуациялық жарықтану, адамның қауіпті деген өтетін жерлеріне орналасады,
Кесте 4.5
Жарықтану нормасы[30].
Жұмыс орны Жарықтандыру беті, еденнен биіктігі Жарықтану нормасы,
Артық емес
Комбинациялық жарықтану Жалпы жарықтану
Машиналық зал
ЭЕМ эксплуатациялық зал
Техникалық қызмет көрсету залы
Ақпарат тасығыш құралдарды сақтау залы Г – 0,8
Г – 0,8
Г – 0,8
– 750
750
750
– 400
400
400
300 15
15
15
20
Есептеу орталығындағы кондиционирлеу жүйесін есептеу
Есептеу орталығының өлшемі 30м ( 26м ( 3,8м,
Сыртқы ауаның есептік параметрлері [33]:
жылы периодта t=27 0C, iс=52,8 кДж/кг
суық периодта t=-29 0C, iс=-28,6 кДж/кг
Бөлменің метеорологиялық жағдайы [8]:
жылы периодта t=23 0C, iс=54 кДж/кг, φ=70%
суық периодта t=20 0C, iс=46 кДж/кг, φ=70%
Жылу бөлінулерді есептеу
Жылу көздерінен есептеу орталығының машина залына түсетін жылудың
Qж – жұмысшылардың жылу бөлуі. Максимальды жұмысшылар саны
Qж = 100 * 525 = 52500 кДж/с,
Күн сәулесінің жылу бөлуі.
Зал 1 қабатта орналасқан, залға жылу тек терезеден
Qтер = q * F * A =
Мұнда А – айналу түрінің ескеретін коэффициенті (екі
F – айналу беті;
q = 60 калорий = 60 х 4,2
Qжас – жасанды жарықтандырудың жылу бөлуі (жасанды жарықтандыру
Qжас = Т1 * 3612 * Nоу =
Мұнда Т1 – жылуға айналатын (0,8 – 1)
Nоу – жасанды жарықтандыру жүйесінің пайдаланатын қуаты;
3612 – жылу электрлік эквивалент;
QЭЕМ – ДЭЕМ-нен бөлінетін жылу [33]:
QЭЕМ = N * Т1 * Т2 *
Мұнда N – электр қозғалтқыштың қуатының жалпы
Т1 – электр қозғалтқышының орта КПД, кВт/с;
Т2 – пайдалану коэффициенті;
Т3 – электрлік қозғалтқыштарды бір уақытта пайдалану коэффициенті;
Т4 – жылуға айналған механикалық энергияны сипаттау бөлігінің
Электромеханикалық құрылғыға арнайы салқындатусыз коэффициенттер былай алынады [33]:
Qжб = Qж + Qтер + Qжас +
Жылу жоғалтуларды есептеу
Қоршайтын конструкция арқылы жылу жоғалтулар [33]:
Терезелер арқылы: Qтер = K * F *
Шатыр (кровля) арқылы: Qшат = 1,32 * 28
Қабырғалар арқылы: Qқаб = 1,32 * (28 *
Жалпы: Qқорш = Qтер + Qшат + Qқаб
Жалпы жылу жоғалтулар: Qжж = 83436 кДж/сағ.
Qизбсуық = Qжб – Qжж = 118349 –
Qизбжылы = Qжб = 118349 кДж/сағ.
Жылы периодта кондиционерлеу жүйесін есептеу
Жылы период бойынша деректерді 4.6-шы кестеге жинақтаймыз:
Кесте 4.6
Ауаның сипаттамасы Белгіленуі Ауаның параметрлері
t, 0C i, кДж/кг φ, % α г/кДж
Сыртқы
Ішкі
Суландыратын камераның шығысында
Кондиционердің шығысында С
І
Сул
К
27
23
18
19,3 52,8
54
49
50,3 37
70
95
89 10
12,5
12,5
12,5
Iі-iс = 56 - 52,8 = 3,2 = 0,1 *
625 < 872 625 < 8640
Шарт орындалмайды, сондықтан бірінші жылыту қажет.
Кондиционерді таңдау
LKж=26655 м3/кг
LKс=7273 м3/кг
Таңдаймыз LKж=26655 м3/кг
V. ҚОРЫТЫНДЫ
Қазіргі заман талабына сай CASE-құралдарының сипаттамасы
Деректер қорының жіктелуі
Мәліметтер қоры туралы ақпарат
Физикалық мәліметтер қорын жобалаудың негізгі тұжырымдары
Мәліметтердің ақпараттық модельдері: фактографиялық, реляциялық, иерархиялық, желілік.
Мәліметтер қорының құрылымы
Деректер базасының архитектурасы
Деректер қорын басқару жүйелері
Ақпарттық технологияларға байланысты мамандықтарда «Мәліметтер қоры» бөлімін меңгеру ерекшеліктері
Реляциялық модельге сәйкес Деректер Базасы