Топырақтың ластануы
Литосфераның құрылысы, құрамы және қасиеті.
Қазақстан Республикасы топырақтарының сипаттамасы.
Топырақтың ластануы.
Топырақтың бүлінуі (деградациялануы)
Жерді қайта құнарландыру
Литосфераның құрылысы, құрамы және қасиеті.
Литосфера – Жердің қатты бөлігінің сыртқы
Жер қабатының үстінгі қабатын топырақ дейді.Топырақ
Топырақ – сыртқы орта жағдайлары: жылу,
Топырақ – барлық элементтердің акумуляторы:ол оларды
Топырақ – барлық материалдық игіліктердің көзі.ол
Топырақ ешнәрсеге айырбасчталмайтын табиғи ресурс.Қазіргі таңда,ғылым
Топырақтану ғылымының негізін көрнекті орыс ғылымы
В.В Докучаев топырақ түзілу процесінің бес
Топырақтағы заттектердің миграциясы мен трансформациясына байланысты
Топырақтың белдемелік типіндегі гумус мөлшері физикалық-географиялық
Қарашірік жинақталған қабаттың үстінде өсімдіктер түсімінен
Миенералдардың органикалық заттактердің және газдардың белгілі
Топырақтың негізгі қасиеттеріне топырақ ерітінділеріндегі тұздар
Топырақтағы судың мөлшері бірқатар факторларға байланысты,әсіресе
Өсімдік үлескісі астындағы топырақ организмдерінің қаумдастығы
Топырақтың физикалық-химиялық қасиеттердің қалыптасуында ерекше маңызды
Бір жауын құртының массасы шамамен 0,5
Жерді жыртуды,тырмалауды, джарадақыл егуді және т.б.
Қазақстан Республикасы топырақтарының сипаттамасы.
Біздің еліміздің ең басты байлығы –
Топырақ Жер көлемі, млн.га Жалпы жер
Орналасқан аймағы Түрі
Солтүстік Қазақстан, Қостанай, Паводар облыстарының терістік
Шығыс Қазақстан, Солтүстік Қазақстанның батыс жағы,
Батыс Қазақстан облысының біраз жері, Атырау,
31,0 44,0
12,5
Шығыс Қазақстандағы Алтай таулары, Алматы облысы-Жоңғар,
Барлығы
272 100
Жер шарының 2%-йін алып жатқан Қазақстан
Қазақстан Республикасы қоршған ортаны қорғау министрлігінің
Топырақтың ластануы.
Адамдар және олардың шаруашылығы жер бетіне
Торпырақтың ластануына байланысты қазіргі уақытта құрлықтың
Топырақты ластайтын компоненттерге қарай топырақтың
Физикалық ластану - радиоактивті заттектермен байланысты.
Биологиялық ластану – ауру тудыратын және
Химиялық ластану – топырақта тірі организмдерге
Топырқты ластайтын көздерге өнеркәсіптік кәсіпорындардың шығарындылары,
Түсті металл кендерін алу, байыту және
Топырақтың бүлінуі (деградациялануы)
Адамның барлық өндірістік қызметіне бірінші кезекте
Жер ресурстарын ең негізгі тұтынатын саланың
Топырақ эрозиясы немес дефляциясы – су
Агротехниканы дұрыс қолданбағандықтан, негізінен ауспалы егіс
Құрғатымсыз жерді суландыру және бақылаусыз суды
Топырақтың техникада қолдануда бүлінуі;
Топырақтың химиялық дәне радиациялық ластануы;
Топырақтың түзілу процесі аймақтың геологиялық жасына
Жердің шаруашылықтық құндылығын жоғалтуға, топырақ және
Америка экологы Л. Браун (1992) ауылшаруашылық
Құнарсыздануы бәсең - әлеуетті өнімділігі 10%
Құнарсыздануы орташа - әлеуетті өнімділігі 10-50%
әбден құнарсызданған - әлеуетті өнімділігі 50%
Топырақтың су мен жел эрозиясы.
Топырақ өте күрделі организм сияқты үнемі
«Эрозия» термині латынның erodere – бұзу
Эрозиялық процестердің байқалу сипатына қарай қалыпты
Қалыпты эрозия – орманды жерлер мен
Жылдам эрозия – табиғи өсімдіктер дүниесі
Жазықтық эрозия – тау беткейлеріндегі жоғары
Сызықтық эрозия - тау беткейлері
Жел эрозиясы не дефляция – топырақтың
Ирригациялық эрозия – суармалы егін шаруашылығымен
Өндірістік эрозия – пайдалы қазбаларды өндіру
Абразия кезінде жыртылатын және мал жайылатын
Механикалық эрозия – ауылшаруашылық техникалардың ауыр
Эрозия – құнарлылықтың жауы. Эрозияның әсерінен
Эрозия адамдардың тиімсіз тіршілік әрекеттері, жер
Жоғарыда қарастырылған факторлардың ішінде жер шарының
Су
Су ағысынан орын алған эрозия бірнеше
Жел эрозиясына ең көп ұшырап жатқан
Эрозия процесіне тойтарыс беру үшін төмендегі
жыралар мен сайлар, өзендер жағалауына, егістік
Топырақты қорғайтын көпжылдық шөптерді егу;
Ауылшаруашылығында дақылдарды кезектестіріп егу;
Жыраларды бекітетін, ашық далада қарды ұстайтын,
Құмды,тасты жерлерді, тау бөктерлерінде мал жаюды
Топырақты қайырмасыз жырту және тағы да
Жерді қайта құнарландыру
Жерді қайта құнарландыру деп бүлінген жерлердің
Қазіргі шақта істегі стандарт бойынша жер
Жерді қалпына келтіру жұмыстары түрі мен
Жоспарлық тау-кен – үйінділердің бетін тегістеп,
Қалпына келтірілетін жер көлеміне инженерлік дайындық
Тау-кен – топырақтың беткі құнарлы қабатының
Биомелиоративтік – ауыстырылған топырақтың бастапқы құнрлылығын
Инженерлік – үйінділерді жасанды түрде тығыздау;
Гидротехникалық – су шаруашылығына тиісті объектілерді
Биологиялық қайта құнарландыру – құнарландыру кезеңі,
Бұзылған жерлерді биологиялық жолмен қайта құнарландыру
Рекультивацияның тағы тиімді жолының бірі өндіріс
ЭРОЗИЯ ТҮРЛЕРІ
Жер эрозиясы (дефляциясы)
Су эрозиясы
Шаң дауылы
Күнделікті жел эрозиясы
Су тасқын апаты мен шөгінді
Беттік эрозия
Жыралық эрозия
Айғыздық эрозия
Топырақтың ластануы
Топыраққа антропогендік әсер ету. Топырақтың ластануы туралы түсінік
Топырақтың ластану мәселесі
Топырақ ресурстарының техногенді және химиялық әсерлері
Топырақ табиғаты
Топырақ ластануының мониторингі
ҚР топырағының экологиялық мәселелері
Топырақтың жоғарғы беті борпылдақ
Жерді қорғау және тиімді пайдалану
Топырақтың табиғатта таралу заңдылықтары. Тәуелсіз мемлекеттер достастығы елдерінің негізгі топырақ зоналары