Негізгі құралдар есебі
Жоспар:
1. Жалпы бөлім.
1.1. ТОО «Бадамтас» кәсіпорынның есеп саясаты.
1.2. Бухгалтерлік есепті, экономикалық талдау мен
1.3. Кәсіпорынның қаржылық шаруашылық қызметіне
2. Қаржылық есеп, талдау және аудит.
2.1. Меншікті капиталдың есебі, талдауы, аудиті.
2.2. Ақша-қаражаттарының есебі, талдауы, аудиті.
2.3. Негізгі құралдар есебі, талдауы, аудиті.
2.4. Материалдық емес активтер есебі, талдауы,
2.5. Тауарлық-материалдық қорлар есебі, талдауы, аудиті.
2.6. Міндеттемелер есебі, талдауы, аудиті.
2.7. Дебиторлық қарыздар есебі, талдауы, аудиті.
2.8. Еңбекақы есебі, талдауы, аудиті.
2.9. Қаржылық есеп беру: құрастыру әдісі
3. Басқару есебі, талдауы және аудиті.
3.1. Өндірістік шығындардың есебі, талдауы, аудиті.
Қолданылған әдебиеттер.
1.1.ТОО «Бадамтас» кәсіпорынның есеп саясаты.
Қазақстанның бухгалтерлік есеп стандарттарында және
Кәсіпорынның бастапқы бақылауын жүзеге асыру
Бухгалтерлік есеп жүйесін жүргізудің жалпы
Оларды жүзеге асыру барысында нақты
- кәсіпорын өз мүлкімен өзімен-өзі
- толассыз қызметі (есеп саясатының
- есеп саясатын пайдаланудың жүйелілігі (шаруашылық
- шаруашылық қызметіндегі фактілердің мерзімділік
Пайдаланатын есеп саясатының басты міндеті
Ол есеп процесінің барлық тараптарын
Әдістемелік аспектісі деп кәсіпорнда өнімнің
Есеп саясатының әдістемелік бөлігі нақты
Кәсіпорын бухгалтерлік есептің келесідей ережелерін
- келіп түскен негізгі құралдар
- негізгі құралдың амортизациясы – бухгалтерлік
- негізгі құралдарды жөндеу – жөндеу
- материалдық емес активтердің амортизациясы -
- болашақ кезеңнің шығыстары – кезеңдері
- алдағы шығыстар мен төлем
- күмәнді қарыздар бойынша резервтері –
- қаржылық инвестициялар- кәсіпорын ұзақ мерзімді
Еншілес, тәуелді және білесіп бақыланатын
- табысты тану - №5 «Табыс» деп
- тауарды сату бойынша – субъектінің
- көрсеткен қызметі бойынша – есептік
- дивидентер, пайыздар түріндегі табыстар – пайыздар
- негізгі құралдарды жөндеу есебі. Негізгі
- материалдардың есебі. Өндіріске жатқызылатын (немесе
- басқарушы есеп. Есептің бұл түрі
- өндіріске кеткен шығындар мен
Таңдап алынған әдістердің жинақ есебі
- үстеме шығыстарын есептеу және
- мүліктер мен міндеттемелерді түгендеу. Міндетті
- бухгалтерлік есеп нысаны. Кәсіпорын бухгалтерлік
- нақты (іс жүзіндегі) пайдаланатын шоттар
- өндіріс ішіндегі есеп беру. Ішкі
- бухгалтерлік қызметтің құрылымы мен
- есепті орталықтандыру деңгейі. Кәсіпорынның нақты
- ішкі өндірістік бақылау. Кәсіпорын ішкі
Есеп саясатын негіздеу және таңдау
Есеп саясатын құрудың негізгі қағидалары
Атап айтқанда, есеп саясатын әзірлеген
- шаруашылық қызметінің барлық фактілерін
- сақтық жағдайын ұстауы керек, яғни
- шаруашылық нысанының басымдылық мазмұнын, яғни
- қайшылысыз деп әрқилы есеп
- ұйымдық (рационалдық) кәсіпорынның көлемімен, оның
Аталған қағидалар мен талаптар кез
2.1. Меншікті капиталдың есебі, талдауы, аудиті.
Меншікті капитал есебі.
Өндіріспен, саудамен немесе кәсіпкерліктің басқадай
Жалпы шаруашылық субъектінің есебін жүргізу
Субъект мүлкінің құрамы.
Субъект барлық мүлкі (қызмет атқарушы
Негізгі (айналымнан тыс) активтер негізгі
Ал айналымдағы активтер шаруашылық субъектінің
Субъекті мүліктерінің (капиталының) құралу көздері.
Субъектінің мүлкі оның негізгі құралдары
- жарғылық капитал;
- резервтік капитал;
- бөлінбеген пайда.
Шаруашылық субъектілері өздерінің меншікті қаржыларынан
Жарғылық қор меншік иесі субъектінің
Меншіктік ұйымдық – құқығының нысанына және
Шаруашылық серіктестердің (толық серіктестік, сенім серіктестігі,
Өндірістік кооператив мүшелерінің мүлік жарналарына
Жарғылық қор мөлшері субъектінің жарғысында
Қосымша төленген капитал – қоғамның өзінің
Қосымша төленбеген капитал – негізгі құралдар
Резервтік (сақтық, сақтау) капитал- келешекте (алдағы уақыттарда)
Бөлінбеген пайда (табыс) – шаруашылық субъектінің (кәсіпорынның)
Жарғылық капиталдың есебі.
Жарғылық капиталдың жалпы мөлшері, шығарылған
Шаруашылық субъектілерінде жарғылық капиталдың есебі:
501 - «Жай акциялар»;
502 – «Артықшылығы бар акциялар»;
503 – «Қосқан үлестері мен жарналар»,
Меншікті капиталдың ұйымдастырушылық аудиті.
Жарғылық капитал аудиті.
Жарғылық капитал кәсіпорын мүлкіне оны
Жарғылық капиталды тексергенде аудитор бірінші
А) жарғылық капитал көлемінің құқықтық-нормативтік
ә) жарғылық капитал мөлшерінің өзгеру
б) бухгалтерлік есепте жарғы капиталының
- Д-т 511 «Төленбеген капитал» шотына
1-кесте.
Аудит процедурасы Ақпарат көздері
1. Баланс көрсеткіштерінің Бас кітап
2. Жарғылық капитал қозғалысының синтетикалық
3. Жарғылық капиталды қалыптастырудың дұрыстығын
4. Құрылтайшылардың жарнасын (салымдарын) кіріске алудың
6. Кәсіпорынның жарғылық капиталға жарна
7. Қолданыстағы заңнамамен салыстырғандағы жарғылық
Меншікті капитиалды талдау.
Біздің отандық тәжірибеде кәсіпорынның меншікті
Меншікті капиталды зерттегенде өзіндік айналым
Меншікті капиатлды талдау кезіндегі негізгі
1. Жұмсау коэффиценті:
Кж = Ма.к. / Мк
Мұндағы: Кж - жұмсау коэффиценті;
Ма.к. – меншікті айналым капиталы;
Мк – меншікті капитал.
2. Тәуелсіздік коэффиценті – Кн.
Меншікті капиталдың кәсіпорын активтерінің қалыптастыру
Кн = Меншікті капитал / Жиынтық капитал
Қолайлы мәні: 0,5-0,6.
3. Тәулділік коэффиценті:
Қарыз қаражаттарының жиынтық капиталдағы үлесін
Кз =Таратылған капитал / Жиынтық капитал.
Қолайлы мәні: 0,4-0,5.
4. Қаржыландыру коэффиценті:
Меншікті және тартылған капиталдың арақатынасын
Кф = Меншікті капитал / Тартылған капитал.
Қолайлы мәні: 1-ден жоғары.
5. Инвестицияларды өтеу коэффиценті:
Жиынтық капиталдағы меншікті капитал мен
Ки = (Меншікті капитал + Ұзақ
Қолайлы мәні: Қалыпты = 0,9
Қауіпті = 0,75
2.2. Ақша-қаражаттарының есебі, талдауы, аудиті.
Ақша-қаражаттарының есебі.
Қазақстан Республикасы Қаржы Министрілігінің жанындағы
Барлық шаруашылық жүргізуші субъектілерде өндірілген
1. Ақшамен есеп айырысу операцияларын
2. Субъектідегі ақшалай қаржылардың түгелдігін
3. Есеп айырысу, төлеу тәртібін бақылау,
ТОО «Бадамтас» кәсіпорыны да ақша
1.Ақшамен есеп айырысу операцияларын толық
2.Субъектідегі ақшалай қаржылардың түгелдігін және
3.Есеп айырысу , төлеу тәртібін бақылау
411-Аударылған жолдағы ақша қаражаттары.
441-Есеп айырысу шотындағы ақшалар.
451-Кассадағы ұлттық валюта түріндегі ақшалар.
Кәсіпорындар мен ұйымдар және мекемелер
441/1 – «АТФ Банк» шоты.
441/2 – «Валют Транзит Банк» Шоты.
ТОО «Бадамтас» ұйымында ақша қаражаттарымен
Кассалық кіріс ордері
№ КО-1 нысаны.
Бюджеттік ұйымдардың қолма-қол ақша қабылдауды
Касалық кіріс ордерін және оның
Кассалық шығыс ордері
№ КО-2а нысаны.
Кассадан қолма-қол ақша беру үшін
Кассаға беру үшін ордерді бухгалтер
Кассалық кіріс және шығыс құжаттарын
Бюджеттік ұйымдарда кассалық кіріс және
Кассалық кітап
№ КО-4 нысаны.
Қолма-қол ақшаның түсуі мен берілуін
Күн сайын жұмыс күнінің аяғында
Ақша-қаражаттарының аудиті.
Төлеу циклінің және ақша қозғалысының
Ақшалай және касаалық-банктік операцияларды жүргізу
Дегенмен жалпы аудитте ақшалай операцияларды
Ақшалай ағымның төлем мен қозғалысы
Операциялық аудитор төлем мен ақша
Касса-банк операцияларын атқаратын қызметкерлердің сандық
Касса-банк құжаттарын жасап, өңдейтін адамдар
Бұл жұмыс учаскесінің қызметкерлері кімге
Касса-банк және ақшалай операциялардың дұрыстығын
Кәсіпорында кассадағы ақшаның бар-жоғын кенетен
Бұл бұйрық орындала ма, кассаны
Аналитикалық және синтетикалық есеп, шаруашылық-ішілік
Ақшалай ақражатпен, әсіресе оның жылжымалы
Іс-тәжірибеде кездесетін, жасалу тәсілдері бойынша
Рәсімделген құжаттармен және қолхаттармен жасырлған
Банктен, әртүрлі тұлғалар мен ұйымдардан
Кассадағы ақшаны есептен шығару; бір
Ақшаның жалған құжаттар бойынша негізсіз
Әр түрлі тұлғалар мен ұйымдарға
Контрагенттермен дайын өнім, тауар үшін
Мұндай бұрмалаулар мен теріс пайдаланулар
Төлем циклінің функционалды аудиттінің күрделі
Жол-жөнекей ақша ақша есебі аудитінде
Бұрмалаулар мен теріс пайдаланулардың алдын
Банктегі есеп шот бойынша жазбаарды
Жабдықтаушылармен құжаттарды қарама-қарсы тексеру өткізіп,
Дебиторлармен және кредиторлармен, қызметкерлермен және
Төлем циклін аудиторлық тексеру мен
Ақшаның есеп шот бойынша қозғалысын
Сол уақытта қолма-қол емес ақшалай,
Тағы бір өрескел қате – ақшаны
Түсімді банкке тапсырудң мерзімділігін мұқият
Тексерудің жеке объектісі – нақты мақсаттарға,
Тексеруде ақша алу мен істен
Кассалық тәртіпті сақтау мен төлем
Мұндйда төлеу циклі мен ақша
Кассалық операцияларды тексеру
Кассада сақталатын ақша 451 «Ұлттық
Кассалық операцияларды аудиторлық тексеру бағдарламасы.
Аудит процедуралары Ақпарат көздері
1. Ақша мен кассадағы басқа
2. Кассалық операцияларды құжаттық рәсімдеудің
3. Қолма-қол ақшаны кіріске алудың
4. Ақшаны шығысқа есептен шығарудың
5. Бухгалтерлік есептегі шоттарда операцияларды
6. Кассалық операциялар аудитінің қорытындылары
Кәсіпорынның кассадағы ақша қозғалысын ішкі
Кассадағы ақшаны толықтай парақтап қайта
Кәсіпорында тексерудің мерзімділгін белгілейтін басшы
Кассаға ревизияны немқұрайды өткізудің барлығы
Кәсіпорын басшысы өкімінде көрсетілмеген бас
Кассир ауысқанда (жұмыстан шыққанда) кассаға
Штатта кассирдің болмауы, бұл функциялар
Кассирмен толық материалдық жауапкершілік туралы
Мұндай процедура ол үшін әдеттегідей
Касса мен кассалық операциялардың аудиті
Жалпы алғанда касса мен кассалық
Кассаны түгендеу аудитордың тексеру орнына
Кассаға тексеруді жүзеге асырғанда, аудитор
Кассаны тексеру мүмкін болмағанда немесе
Кассир түгендеу комиссияның қатысуымен соңғы
касса есебіне бас бухгалтер қол
кассадағы бар ақшаны жекелеген түрде
мұндай міндетті процедура кассада сақталатын
Ақша мен құндылықтар екі мәрте
ақшалай құжаттар аудитінде мыналарды тексеру
Түгендеу жүргізу кезеңінде кассада ішінара
Тиісті тәртіппен рәсімделмеген кассалық шығыс
Ақша мен құндылықтарды санау аяқталған
Ақшалай қаражатты тексеру жасайтын аудитор
Іс жүзінде ақшаның және олардың
Кем шығу табылатын жағдайда аудитор
Ақша жалған құжатсыз тікелей ұрлау
Ақшаны касса бойынша кіріске алмау
Аудитор банктен чек бойынша алынған
Көрсетілген қызметті өтеу, борышты орнын жабу,
Басқа кәсіпорындардан алынған ақшаны иемденуді
Кассалық тәртіпті бұрмалау жағдайлары байқалғанда
Басқа кәсіпорындардан ақшалай сома алуға
Ақша мен шығыстарды есептен шығару
Мұндайда кассалық құжаттрады рәсімдеуге назар
Тексерудің келесі кезеңінде мыналарды анықтау
Ақша-қаражаттарының талдауы.
1. Ақша қаражаттарының айналымдылық коэффиценті –
Талдау жасалып отырған кезеңдегі ақша
2. Ақша қаражаттары айналымының ұзақтығы - Дд.с.
Талдау жасалып отырған кезеңнің ұзақтығы:
2.3. Негізгі құралдар есебі, талдауы, аудиті.
Негізгі құралдар есебі.
Кез келген өндіріс қызметіне құрал-жабдықтарын
Негізгі құралдар материалдық өндіріс саласында
Осы негізгі құралдарға: жер; үйлер; ғимараттар; көп
Кәсіпорында негізгі құралдардың есебі № 6
Инвентарлық объектілер негізгі құралдардың есеп
Өндіріс процесіне қатысу сипатына байланысты
Негізгі өндіріс құралдарына өндіріс процесіне
Өндірістік емес негізгі құрал-жабдықтар – тұтынуға
Иелігіне қарай негізгі құралдар меншікті
Пайдалану сипатына қарай негізгі құралдар
Заттық құрамына қарай негізгі құралдар
Әр субъектіде негізгі құралдар пайдалану
Келтірілген негізгі құралдардың әрқайсысының құрамына
Жер – субъект меншігіне сатып алған
Үйлер – халыққа еңбек етуге, тұруға, әлеуметтік-мәдени
Ғимараттар – еңбек заттарын өзгертуге қатысы
Өткізгіш тетіктер (қондырғылар) – электр, жылу немесе
Машиналар мен жабдықтар – күш беретін
Күш беретін машиналар және жабдықтар
Жұмысшы машиналары мен жабдықтар – еңбек
Өлшеу және реттеу приборлары, қондырғылар
Есептеу техникасы – процестерді жылдамдату және
Басқадай машиналар және жабдықтар – машиналар,
Көлік құралдары – адамдар мен жүктерді
Құрал-сайман – қол еңбегінің механикаландырылған немесе
Өндірістік мүлік және соған жататын
Шаруашылық мүлік – кеңсе және шаруашылық
Жұмысқа пайдаланылатын және өнім беретін
Көп жылдық өсімдіктер – қолдан егілген,
Жерді жақсартуға байланысты күрделі шығындар
Басқа да негізгі құралдар – кітапхана
Негізгі құрал-жабдықтардың бастапқы, баланстық, сату, жою, тозу
Бастапқы (тарихи) құны – негізгі құралды
Негізгі құралдардың бастапқы құны мынадай
Жер учаскелері бойынша меншік немесе
Құрастыруды және орналастыруды қажет ететін
Үйлер мен ғимараттарды шаруашылық әдіспен
Жерді, үйлерді немесе ғимараттарды біртұтас
Мердігерлік әдіспен тұрғызылған үйлер мен
Құрылтайшылардың жарғылық капиталына салынған негізгі
Субъектінің өзі дайындаған немесе төлем
Тегін алынған негізгі құралдардың объектілері
Айырбас операциясы нәтижесінде алынған объектілердің
Жас малдарды негізгі табынға аударған
Негізгі табынды қалыптастыруды үшін алынған
Толық төленген және ұзақ мерзімге
Жас өсімдіктер бойынша - өсімдіктерді еккен
Жерді жақсартуға жұмсалған күрделі шығындар
Негізгі құралдардың бастапқы құны өзгертілуі
Ағымдағы құн – бұл негізгі құралдардың
Баланстық құн – бұл бухгалтерлік есепте
Сату (өткізу) құны – бірін-бірі жақсы
Жою құны – тиімді қызмет ету
Амортизациялық құн – негізгі құралдардың бастапқы
- пайдалы кезең қызметі – бұл
- нормативтік қызмет кезеңі – бұл
Негізгі құралдардың есебі 12-ші «Негізгі
Сонымен бірге, 126-шіы «Аяқталмаған құрылыс» шотында
Негізгі құралдардың бухгалтерлік есебі: негізгі
2. Келіп түскен негізгі құралдардың
Негізгі құралдар негізінен өндірістік ғимараттарды
Негізгі құралдарды қабылдау-тапсыру (орнын ауыстыру)
Негізгі құралдарды қабылдауды рәсімдеу кезінде
Алыс-беріс (орын ауыстыру) актісінде, міндетті реквизиттермен
Негізгі құралдардың кәсіпорын ішіндегі орын
Негізгі құралдырды ақысыз беру (сыйлау)
Негізгі құралдарды басқа субъектіге сату
Негізгі құралдар бірдей өндірістік немесе
Бухгалтерия келіп түскен объектіні материалдық
Бұл мүліктерді бір ғана карточкада
Бұл карточка бухгалтерияға келіп тұскен
«Объектінің қысқаша жеке сипаттамасы» бөлімінде
Егер де объектінің сандық та
Бухгалтериядағы толтырылған Мүліктік карточкалардың негізінде
Тіркеу кезінде карточкаларды нөмірлейді, содан
ТОО «Бадамтас» ұйымы есеп саясатына
ТОО «Бадамтас» ұйымы негізгі құралдармен
Активтерді қабылдау – беру актілері. № ОС-1-
Акт активтерді қабылдау – беру (орын
Актив объектілерін (заттарын) қабылдау үшін
Тікелей бастапқы құжат негізінде ( шот-фактуралар
Материалдық жауапты адам бастапқы құжаттарда
Бюджеттік ұйымдардағы активтерді есептен шығаруға
№ ОС-3 бюдж нысан.
Акт бюджеттік ұйымдардағы активтердің жекелеген
Есептен шығаруға арналған активтерде актив
Активтер объектілерінің шығу себептері тиянақты
Активтерді есептен шығаруға арналған актілерді
Акивтерді бөлшектеу және бұзу есептен
Автокөлік құралдарын есептен шығаруға арналған
№ОС-4 нысан.
Бұл нысан автокөлік құралдарын шығаруда
Есептен шығаруға арналған активтердің актілерін
Активтердің объектілерінің шығарылу себептері тиянақты
Автокөлік құралдарын есептен шығаруға арналған
Активтерді бөлшектеу және бұзу есептен
Бюджеттік ұйымдардағы активтерді есепке алудың
№ОС-6-нысан.
Түгендеу карточкасы үйлерге , ғимараттарға және
Карточкадағы жазбалар алғашқы құжаттар:
Түгендеу карточкасында жылдық тозу сомасы
«Объектінің қысқаша жеке сипаттамасы» бөлімінде
Егер объект сипаттамасының сапалық және
Бюджеттік ұйымдардағы активтердің топтық түгендеу
№ОС-9-нысан.
Түгендеу карточкасы бірдей өндірістік-шаруашылық мақсаттары
Бұл карточкалардағы жазбалар әр зат
Сахналық –қойылымдық құралдар үшін бір
Кітапхана қорының есебі үшін бір
Активтердің есебі бойынша түгендеу карточкаларының
Тізім активтерді талдау есебі кезінде
Жазбалар активтер топтарының кескінінде корточкалардың
Активтердің шығарылған және орын алмастырылған
Активтердің түгендеу тізімі
№ОС-13-нысан.
Түгендеу тізімі активтер объектілерінің (заттардың)
Активтердің олардың орналасқан пайдалану жерлері
№01 «Активтер» шоты бойынша айналымдық ведомость
№326-нысан.
Айналымдық ведомость тоқсан сайын ал
Активтердің шығарылуы және орын
№438-нысан.
Жинақтаушы ведомость активтер объектілерінің (заттардың)
Ай аяқталғанда жинақтаушы ведомостың барлық
Негізгі құралдарың аудиті.
Негізгі құралдардың қолда барының, сақталуы
1) Негізгі құралдардың бар болуын
2) Негізгі құралдардың қолда бары
3) Мүлікті негізгі құралдарға жатқызудың, оларды
4) Негізгі құралдардың түсуі мен
5) Негізгі құралдардың тозуы мен
6) Бухгалтерлік есеп пен есептілік
7) Негізгі құралдарды пайдаланудың оңтайлы
Негізгі құралдар аудитінің жоғарыда көрсетілген
а) негізгі құралдардың сақталуын қамтамасыз
ә) негізгі құралдардың сақталуын қамтамасыз
б) кәсіпорын аумағынан тауарлық-материалдық құндылықтарды
в) негізгі құралдардың сақталуын түгендеу (инвентаризация)
1-кесте. Негізгі құралдардың (НҚ) аудит бағдарламасы.
Аудит процедуралары Ақпарат көздері
1 2 1. Баланс көрсеткіште-
рінің Бас кітаптың не-
гізгі құралдар баптары
бойынша мәліметтері-
мен сәйкестігін тексе-ру. Бухгалтерлік баланс, Бас
134 шоттар.
2. Негізгі құралдардың
синтетикалық және аналитикалық есебін
жүргізудің дұрыстығын
тексеру. Бас кітап, 12 және 10
3. Негізгі құралдардың
қойылған және пайда-
ланатын орындарда бар
болуы мен сақталуын
бақылауды қамтамасыз
етуді тексеру. Кәсіпорын басшысының тұрақты
Инвентарзациялау комиссиясын және МЖА тағайындау
4. Негізгі құралдардың қозғалысы бойынша
ғын тексеру Қабылдау актісі (НҚ-1); жөнделген, қайта
5. Негізгі құралдардың жіктелуін жасаудың
6. Негізгі құралдарды бағалау мен
бағалаудың дұрысты-
ғын тексеру Келісімшарттық баға хаттамалары, сатып
және т.б.
7. Негізгі құралдарды кіріске алудың
8. Негізгі құралдардың тозуын есептеу
9. Негізгі құралдарды жөндеуге кеткен
10. Жалға алынған негізгі құралдар
11. Негізгі құралдардың істен шығуын
12. Негізгі құралдарға қатысты салықтар
13. Негізгі құралдардың техникалық жағдайы
Негізгі құралдардың қозғалысын тексергенде мыналарға
а) мүліктің түрін негізгі құралға
ә) бастапқы құнды, тозуды, келісу немесе
б) кәсіпорынның негізгі құрал құрамына
в) әдетте, баланстан кем болмайтын нарықтық
г) негізгі құралдарды өтеусіз бергенде
Аудитор жабдықтаушы (мердігер) төлейтін ҚҚС-ын
Сонымен қатар негізгі құралдардың қозғалысын
1. Негізгі құралдарды өтеусіз алуда:
а) қалдық құн бойынша – Д-т 121-125
ә) жинақталған тозу сомасына – Д-т
б) салықтық шот-фактураға сәйкес, ҚҚС ескерілген
2. Негізгі құралдарды субъектінің өзі
а) құрылыс процесінде субъектінің шеккен
ә) дайындау (құрылыс) біткен соң объектілерді
б) негізгі құрал түскенде 12
3. 12-бөлімшенің шоттарында ескерілген негізгі
Әдеттегідей іс-әрекеттен салық салуға дейінгі
Негізгі құралдарды беру нәтижесінде болған
Аудитор Д-т 934, 821, 811 шоттарының
Негізгі құралдардың ағымдағы жөндеу бойынша
Күрделі жөндеу шығындары бухгалтерлік есеп
Аудитор жөндеу жөніндегі операцияларды көрсету
а) жөндеу қорын (резервін) шаруашылық
Д-т 934 шот К-т 687 шоты;
ә) жөндеу цехының негізгі құралдарын
Д-т 920 шот К-т 921-924 шоттарының;
б) құрылған жөндеу қоры (резерві)
Д-т 687 шот К-т 920 шотының;
Негізгі құралдардың кем шығуы
а) баланстық құнға – Д-т 334 шоты
ә) айыпты адамға – Д-т 333 шоты
б) есепке бұрын алынған ҚҚС
Жал мерзіміне байланысты мүлікті былайша
а) 3 жылдан астам мерзімге
ә) орташа мерзімдік (хайринг) – 1-ден 3
б) қысқа мерзімдік (рейтинг, чартер) – 1 жылға
Беру шарттарына қарай мерзімдік және
Ағымдағы жалгерлік – жалға берушінің өз
Ұзақ мерзімді жалгерлікке келесі объектілер
Тексеру кезінде мыналарға назар аудару
а) мүлікті жалға беру жал
ә) жалға беруші мүлікті жалға
б) егер келісімшартта жалға алушының
в) ағымдағы жылда жалға алынған
г) ұзақ мерзімді жалға алынған
Негізгі құралдарды пайдаланудың тиімділігін анықтау
Сонымен қатар қор қайтарымы, қор
Негізгі құралдарды талдау:
1. Инвестициялық коэффицент – Ки:
Меншікті капиталдың негізгі құралдар мен
Ки. = Меншікті капитал / Негізгі капитал.
2. Негізгі құралдардың нақты құнының
Кәсіпорынның материалдық-техникалық базасын сипаттайды =
Қалдық құны бойынша негізгі құралдар
Қолайлы мәні: 0,5-тен кем емес.
3. Негізгі құралдардың актив бөлігінің
Негізгі құралдардың жалпы құнындағы еңбек
(Жұмыс машиналары және жабдықтар + көлік
Қолайлы мәні: 0,5-тен кем емес.
4. Негізгі құралдардың тозу коэффиценті:
Негізгі құралдардың техникалық жағдайын сипаттайды
Негізгі құралдардың тозу сомасы / Негізгі
Қолайлы мәні: 0,5-тен кем емес.
5. Негізгі құралдардың жаңарту коэффиценті =
Кезең ішінде келіп түскен жаңа
6. Негізгі құралдардың жарамдылық коэффиценті =
Негізгі құралдардың қалдық құны / Негізгі
Қолайлы мәні: 0,5-тен кем емес.
7. Негізгі құралдардың істен шығу
Кезең ішінде есептен шығарылған негізгі
Есепті кезеңде есептен шыққан негізгі
2.4. Материалдық емес активтер есебі, талдауы,
Материалдық емес активтер есебі.
Шаруашылық субъектілерінде материалдық емес активтердің
101-шот – Лицензиялық келісімдер;
102-шот – Программамен жабдықтау;
103-шот – Патенттер;
104-шот – Ұйымдастыру шығындары;
105-шот – Гудвилл;
106-шот – Басқадай материалдық емес активтер
Шаруашылық субъектілерінде объектілерді материалдық емес
Жалпы материалдық емес активтер деп
Материалдық емес активтердің қатарына шаруашылық
Материалдық емес активтер шаруашылық субъектілерінің
Құрылтайшылар мен үлес қосушылардың шаруашылық
Заңды тұлғалар мен жеке адамдардан
Басқа шаруашылық субъектілерінен, заңды тұлғалардан, сондай-ақ
Бұл материалдық емес активтердің баланстық
«Ноу-Хау» - деп шаруашылық қызметі, яғни
101-шотта материалдық емес активтердің «Лицензиялық
102-шотта материалдық емес активтердің «Программамен
Шаруашылық субъектілерінде материалдық емес активтердің «Патент»
«Ұйымдастыру шығындары» - деп аталатын материалдық
Шаруашылық жүргізуші субъектілердің бухгалтерлік есеп
Материалдық емес активтердің аналитикалық (талдамалық)
Шаруашылық субъектісінде материалдық емес активтерді
511-шот – Үлес қосушылар мен құрылтайшылардан
431, 432, 441, 451, 452-шоттар – Материалдық емес
726-шоты – Материалдық емес активтер субсидия
727-шот – Материалдық емес активтер заңды
Материалдық емес активтер есептен шығарылғанда
Егер шаруашылық субъектілері өз меншігіндегі,
Материалдық емес активтердің аудит.
Материалдық емес активтердің аудиті ретінде
Аудитор бұл объектілерді тексергенде 38
Ең алдымен, аудит бағдарламасына сай
Объектілерді кәсіпорынның пайдалануына жарамды жағдайға
А) жарғы капиталына санаткерлік (интелектуалдық) меншік
ә) бұл объектілерді иелікке алу
б) басқа кәсіпорындардан және тұлғалардан
1-кесте
Аудит процедурасы. Ақпараттың шығу көздері.
Баланс көрсеткіштері Бас кітабінің мәліметтеріне
Баланс көрсеткіштерінің Бас кітабінің мәліметтеріне
Кәсіпорынның бұл объектіге меншіктілік құқығын
Түскен МЕА бағалаудың дұрыстығын тексеру.
МЕА кіріске алу есебіндегі көрсетудің
МЕА Амортизациясын есептеудің дұрыстығын тексеру.
МЕА істен шығару есебіндегі көрсетудің
МЕА түгендеу қорытындыларындағы шоттарды көрсетудің
МЕА қатысты салықтарды есептеу мен
Белгіленуі мен атқарылатын функцияларына байланысты
1. Санаткерлік меншік.
2. Мүліктік құқықтар.
3. Кейінге қалдырылған шығындар.
Санаткерлік (интелектуалдық) меншіктің объектілері мыналар: патенттер,
Мүлік пайдалану жөнінде мына құқықтар
Кейінге қалдырылған шығындарға мыналар жатады:
а) ұйымдастыру шығындары;
ә) ғылыми-зерттеу жұмыстары;
б) тәжірибелік-конструкторлық әзірлеме.
Алайда 38 ҚЕХС пен 28
1) бухгалтерлік есептің басқа стандарттарына
2) оны тану белгілері (критерийлері) мен
Материалдық емес активті тексергенде мынадай
1. «Гудвилл» (Гфб) – фирма бағасы (іскерлік
Гфб = МҚК – АҚ.
2. ҚР бухгалтерлік есеп жүйесіндегі
Гоф = СБ – БҚ.
3. Азаматтық санаткерлік (интеллектуалдық) және іскерлік
4. Материалдық емес активтер объектісінің
5. Талап-құқығына ие болу, пайдалы үлгілерге,
А) «Ноу-Хауды» иелікке алуды көрсету
ә) тауарлық белгіні немесе қызмет
6. Материалдық емес активтер құнының
а) жарғы капиталына салымдар жағдайында –
ә) басқа заңды және жеке
б) басқа кәсіпорындардан және тұлғалардан
7. Пайдаланушыларда аталмыш объектінің патентін
8. Материалдық емес активтердің объектілері
9. Материалдық емес активтер объектілерге
2.5. Тауарлық-материалдық қорлар есебі, талдауы, аудиті,
Тауарлық-материалдық қорлар есебі.
Өндіріс процесінде өнім өндіру және
Материалды есептеудің негізгі міндеттері:
1. Дайындалған, келіп түскен, босатылған материалдарды
2. Материалдардың қоймада және тасымалдау
3. Материалдық қорлар қалдығының белгіленген
4. Материалдарды өндірісте пайдаланған кезде
5. Материалдардың өндірісте ұтымды пайдаланылуын
6. Дайындалған материалдардың өзіндік құнын
Жақсы және дұрыс ұйымдастырылған есеп
Материалды құндылықтардың есебі Қазақстан Республикасы
Материалдарды есетеудің негізгі міндеттері:
1. Дайындалған келіп түскен , босатылған
2. Материалдардың қоймада және тасымалдау
3. Материлдық қорлар қалдығының
4. Материалдарды өндірісте пайдаланған кезде
5. Материалдардың өндірісте ұтымды пайдаланылуын
6. Дайындалған материалдардың өзіндік құнын
Жақсы және дұрыс ұйымдастырылған есеп
- Тиісті түрде жабдықталған
- Материалдар қойманың әр бөлігінде
Шаруашылық субъектісінің әкімшілігі материалдарды сақтайтын
Материалдардың есебін дұрыс және
- материалдардың бірыңғай номенклатурасы
- құжат айналымының дәл жүйесін
- бірыңғайланған алғашқы есеп құжаттарының
ұйымыны
Материалдарды келешекте пайдалану үшін сақтау
Қазақстан Республикасы бухгалтерлік есебінің №7
1. Арнайы жалпылама есептеу әдісі
2. Орташа өзіндік құнын есептеу
3. ФИФО
4. ЛИФО
мекемесінде басқа ұйымдарда сияқты материалдардық
ТОО «Бадамтас» кәсіпорнында материалдық құндылықтармен
Сенімхат № М – 2а нысан
Жекелеген лауазымды адамның белгілі бір
№ М – 2а нысанда сенімхатпен тауар
Сенімхаттың әрекет ету мерзімін ұйымдар
Берілген құндылықтардың есеп журналы
№ М – 3 нысан.
Бухгалтерлік қызметтің орталықтандырылған бухгалтерияның берген
Сенімхат берілген адам әрбір құндылық
Пайдаланылмаған сенімхаттар сенімхаттың мерзімі біткеннен
Әрекет ету мерзімі
Материалдарды қоймалық есепке алу туралы
Қоймалық есепке алу кітабы қоймадағы
Осындай кітаптарда материалдық жауапты
Қоймаға (сақтау орнына) түсетін арзан
Кітаптағы беттердің санын бас бухгалтер
Тауар – материалдық шоттар бойынша айналымдық
Материалдық құндылықтардың талдау есебінің тіркеліміндерінде
Айналымдық ведомость біріктірілген тиісті синтетикалық
Айналымдық ведомостыда (№ М – 44 н.)
Айналымдық ведомость бір жылға арналып
Материалдық құндылықтардың сандық – сомалық есебінің
Материалдық құндылықтардың талдау есебі үшін
Ай аяғында 5-8 бағандар бойынша
Материалдық құндылықтардың сандық – сомалық есебінің
Нысаннның мақсаты мен есеп жүргізу
№296а нысан карточкасында да осылайша
Материалдық құндылықтардың сандық – сомалық есебінің
Орталықтандырылған бухгалтерияда материлдық құндылықтардың талдау
Кітап материалдардың жыл басындағы қалдықтарының
Қабылдау актісі № 429 –нысан.
Жеткізушінің ілеспе құжаттарындағы деректермен сандық
Материалдық құндылықтарды және кіріске есептеу
Құндылықтар қабылданғаннан кейін актілер құжаттардың
Жинақтаушы карта № 431 – нысан.
Жинақтаушы карта материалдық құндылықтарды күнделікті
Материалдық құндылықтарды жіберу алушы өзінің
Материалдарды лимиттен тыс жіберу
Лимиттер арттырылған немесе кемітілген жағдайда
Материалдық құндылықтарды жіберу кезінде материалдық-жауапты
Материалдық-жауапты адам алушының жинақтаушы картасына
Ай аяқталғаннан кейін не лимит
Ілеспе (талап ету) құжаты №
№ 434 – нысан активтерді , БПМ
Жанар және жағар майларды жүргізушінің
№ 457-нысан ведомосты жанар және жағар
Ведомостының деректері бойынша айдың соңында
Тауарлық-материалдық қорлардың аудиті.
Жүргізу толықтылығына қарай аудит кешенді,
Функционалды аудит өндірістік ресурстарды қолдану
Тауарлы-материалдық қорларға (ТМҚ) сатып алу
Шаруашылық жүргізуші субъектілерді сатып алу,
Материалдық ресурстармен жабдықтауды ұйымдастыру жағдайын
Қалыптасқан тауарлық-материалдық қорларды басқару жүйесін
Қорлардың жағдайын және олардың қолданылу
Қойма шарушылығын ұйымдастырудың жағдайын тексеру.
Тауарлық-материалдық қорлармен жасалатын операцияларды есепте
Қорларды түгендеудің жүйелілігі мен дұрыстығын
Тауарлық-материалдық қорлармен жасалатын операцияларды есепте
Жабдықтау-дайындау іс-қызметі есебін, басқаруды және
Тауарлық-материалдық қорларды құру мен сақтау
Арнайы әдебиеттерді оқып білу және
1-кесте
Аудит процедуралары Ақпарат көздері мен
1. Материалдық-техникалық қамта-
масыз ету мен бухгалтерлік есепті
ұйымдастыруды талдау. Жылдық, тоқсандық және ағымдағы
Тер.
2. Бастапқы есепті, бухгалтерлік ре-
гистрлері және қорлардың қозғалы- сы
тексеру. 4-9 БЕС, қойма есебі
3. ТМҚ синтетикалық және анали-
тикалық есебінің дұрыстығын
тексеру. Бас кітап, 6,7,10 журнал-ордерлер есеп
4. Баланстағы ТМҚ бағалаудың дұ-
рыстығын тексеру. 4-7, 30 БЕС, материалдық
5. ТМҚ бар болуы мен
оларды түгендеу жүргізудің уақы-
ттылығы мен дұрыстығын тексеру.
Мен шарттар, бастапқы құжаттар, қоймалық есеп
6. Қойма шаруашылығын ұйымдас-
тырудың дұрыстығын зерттеу. Техникалық құжаттама, қойма
7. Қойма есебін, ТМҚ қозғалысы бойынша
сімдеудің дұрыстығын тексеру.
Бастапқы құжаттар, қойма есебінің карточкалары, материалдардың
Ғалыс есебі (7-БЕС) бойынша тізімдеме (ведомость).
8. Кәсіпорынның өндірістік қорлар-
мен соңғы есеп беру күндерінің
қамтамасыз етілуін бағалау. Стандарттар, нормалар мен
9. Түскен материалдарды кіріске алудың
ғын тексеру. Бастапқы құжаттар (қабылдау, коммерциялық
10. Өніммен жабдықтау, жұмыс пен
қызметті орындау жөніндегі шартардың сақталуын
11. ТМҚ-ны өндіріске босату жөніндегі
лігі мен оларды шоттарда көрсетудің
12. ТМҚ бағалау тәсілдерін таңдау-
даудың дұрыстығын анықтау. Есеп саясаты
6,10 журнал-ордерлер
13. Қорлардың қозғалысын ішкі ба-
қылау жағдайын тексеру. Ішкі тәртіп, қызметтікнұсқаулар
14. Басқа жақтағы тысқары ұйым-
дарға Шарттар, калькуляциялар, сенімхаттар, тауарлық-көліктік жүкқұжаттар,
Кірістік ордерлер және т.б. 4-11, 24,
15. ТМҚ табиғи кему, бүліну және
Шаруашылық жүргізуші субъектілердің тауарлық-материалдық қорларының
Дайын өнімнің қозғалысы жөніндегі есептік
Құжаттық мәліметтері ескерілмеген өнімді шығару
Тексеру материалдарында ескерілмеген дайын өнімнің
Шығындар туралы мәліметтердің функционалды аудиті
Аудитор дайын өнімді тиеу мен
Дайын өніммен жабдықтауға арналған шарттар
Өнімді тиеуге арналған құжаттарды рәсімдеудің
Тиелген өнімнің бағасын рәсімдеудің дұрыстығы.
Банкке тиелген өнім үшін төлем
Егер өнім тікелей жабдықтаушының қоймасынан
дайын өнімді тиеу мен өткізу
Өнімді тиеу мен өткізу жөніндегі
Синтетикалық және аналитикалық есеп жазбаларының
Өнімді шетелдік валютамен төлеу үшін
Ұтымды бағамдық айырмада мынадай жазу
Д-т 301 «Алынатын шоттар» шоты
Теріс бағамдық айырмада:
Д-т 844 «Бағам айырмасы бойынша
Ақпарат функционалды аудит өткенге дейін
ТМҚ түгендеу мен оның қорытындысын
Қоймадағы материалдық құндылықтардың нақты бар
Артық шығу сомаларына 20 «материалдар»
Кәсіпорын қорларының сақталуын қамтамасыз ету
Сонымен қатар өнеркәсіп орындарында тауарлық-материалдық
Тым арттырылған норма бойынша есептен
Ескерілген өнім өндірісі үшін қолданылатын
Шикізат пен материалдарды өндірісте есептен
Өнімді шығаруда техникалық шарттарды бұзу,
Шикізат пен материалдарды іс жүзіндегі
Шикізат пен материалдарды жабдықтаушылардан қоймаға
кірістік құжаттарда шикізат пен материалдардың
Қабылдау, тиеу, тасымалдау, оларды қоймаға, базаға, аймаққа
Жабдықтаушыдан шикізат пен материалдарды ілеспе
Ілеспе құжаттарда көрсетілген қалдықтардың орнына
Ыдыстың (тар) салмағын оны өлшеу
Материалдарға оның саны немесе салмағын
Бір құндылықтарды екінші құндылықтармен құжаттарды
Ескерілмеген шикізат пен материалдардың артығын
Функционалды аудиттің жұмыс бағдарламасында қоймалар
Материалдық құндылықтардың сақталуын бақылаудың ажырағысыз
Өндірістік іс-қызметте бұрмалаулар мен қызмет
Сарапшылық іс-тәжірибені талдау шикізат пен
Есеп мәліметтерін машинограммада кірісті төмендету
Бастапқы құжаттарға код беру процесінде
Шикізат пен материалдар есебін бұрын
Бастапқы құжаттарда шифрлар мен номенклатуралық
Есеп мәліметтерін бастапқы құжаттардан көшіру
Ақпаратты машиналық мәліметтерді көшіріп таратуда
ЭЕМ-ға өңдеуге жіберілген бастапқы құжаттарда
Машинограммаларда дебеттік және кредиттік айналымдар
Құжаттар мен машинограммалар ішіндегі қарама-қайшылықтардың
Тауарлық-материалдық қорлар талдауы.
1. Тауарлық-материалдық қорлардың ағымдық активтеріндегі
Ағымдық активтердің қанша бөлігін тауарлық-материалдық
2. Тауарлық- материалдық қорлардың өтелу коэффиценті:
Қорлар мен шығындардың қандай бөлігі
3. Қорлар мен шығындардың меншікті
Қорлар мен шығындардың қандай бөлігі
4. Материал қайтарымдылығы – Мо =
Өнімді өткізуден түскен түсім / Шығындалған
5. Материал сыйымдылығы - Мс =
Шығындалған материалдар ресурстарының орташа құны
2.6. Міндеттемелер есебі, талдауы, аудиті.
Міндеттемелер есебі.
Қандайда болмасын шаруашылық субъектілерін
ТОО «Бадамтас» ұйымы жұмыс барысында
Жабдықтаушылармен және мердігерлермен есеп айырысу
Алынған таурлы-материалды құндылықтар үшін (қосылған
Жеке тұлғалардан табыс салығы ұсталған
Міндететмелер аудиті.
Ұзақ мерзімді міндеттемелердің аудиті.
Міндеттемелер - өткен мәмілелердің немесе өткен
Ұзақ мерзімді міндеттемелерге мыналар жатады:
Банктердің ұзақ мерзімді қарыздары;
Банктен тыс ұзақ мерзімдік қарыздары;
Мерзімі шегерілген корпоративтік табыс салығы.
Банктердің және банкттен тыс мекемелердің
Қарыздарды алу және өтеу бойынша
Қарыздарды беру мен өтеуге байланысты
Ұзақ мерзімді міндеттемелерді тексергенде, аудитор
Алайда мұны бірден жасауға болмайды,
Атап айтатын жайт 601-603 шоттары
Басқа кәсіпорын мен ұйымдардан алынған
Сонымен қатар аудитор қарыз және
Тексеру кезінде аудитор берешек кәсіпорынға
Ұзақ мерзімді міндеттемелердің сондай-ақ «Кейінге
Олардың кейбірін қарастырайық:
Есепті кезең ішінде салықтық төлем
Есепті кезеңде пайда болға уақытша
Бап бойынша укезең басы мен
632 шот кредиті бойынша мыналар
а) 851 «Корпорациялық табыс салығы
ә) Д-т 851 шотының К-т 632 шотының
б) Д-т 541 «Негізгі құралдарды қайта
5. 632 шот дебеті бойынша
а) уақытша айырмалардың пайда болуы
ә) салықтық мөлшерлемесінің 632 шоты К-т
б) 541 «Негізгі құралдарды қайта бағалаудан
Міндеттемелерді талдау.
1. Кредиторлық мерзімді борыш коэффиценті:
Кбп = БП / (ҰМҚ + ҚН +
2. Қысқа мерзімді борыштар коэффиценті:
Кқм = ҚН + БП / (ҰМҚ +
3. Қарыз қаражатын ұзақ мерзімді
Кұм = ҰМҚ / (МК + ҰМҚ).
2.7. Дебиторлық қарыздар есебі, талдауы, аудиті.
Дебиторлық қарыздар есебі.
Дебиторлық борыш – деп белгілі бір
301 – «Келіп түтуге тиісті құжаттар»
333 – «Жұмысшы қызметкерлердің және басқа
351 – «Тауарлы – материалдық құндылықтармен жабдықтау
352 – «Атқарылатын жұмыстар мен көрсетілген
ТОО «Бадамтас» ұйымының жұмысы барысында дебиторлық
Жалпы әкімшілік –шаруашылық қажеттілігі (шығындары)
Ж ұмысшыларға берілген займ қарыз
Есепті кезеңде жоғалған бүлінген немесе
Есеп беруге тиісті тұлғалар өздерінің
Тауарлы-материалды қорларды жеткізіп беруі үшін
Бұрынрақта аванс ретінде берілген соманың
Бұрынрақта берілген аванс есебінен жабдықтаушыларға
Қандайда болмасын шаруашылық субъектілерін
ТОО «Бадамтас» ұйымы жұмыс барысында
Жабдықтаушылармен және мердігерлермен есеп айырысу
Алынған таурлы-материалды құндылықтар үшін (қосылған
Жеке тұлғалардан табыс салығы ұсталған
Дебиторлық берешектің аудиті.
Есеп айырысуды бақылаудың ықпалды тәсілі
Дебиторлық берешектің функционалды аудиттінің негізгі
Аудит процедуралары Ақпарат көздері, бағалау тәсілдері
1. Келісім-шарттың міндеттемелерін орындау мен
2. Дебиторлық берешек есебі, жаб-
дықтауды және олраға төлеуді ба-
қылау функцияларын орындауды талдау. Есеп, аудит
3.Мәліметтерді жинау мен дебит-
орлық берешек түрлері, көлем және
4. Дебиторлық берешектің жағдай-
ын дебиторлармен есеп айырысуды түгендеу, өткізу
5. Дебиторлық берешектің жаратылысы мен
6. Күмәнді талаптар бойынша резервті
7. Дебиторлық берешекті уақытылы өтеудің
ғын талдау. 11 журнал-ордер, сатып алушылармен
8. Сатып алушылармен, тапсырыс берушілермен, есеп
9. Дебиторлық тілек-талапты рәсімдеу мен
10. Баланс көрсеткіштерінің дебиторлық берешек
11. Дебиторлық берешектің синтетикалық есебін
12. Еншілес және басқадай тәуелді
13. Басқадай дебиторлық берешекті тексеру 8
14. Ішкі шаруашылық бақылаудың тиімділіг
15. Есептесулерді ретеу мен дебитрлық
Дебиторлық және кредиторлық берешекте, әсіресе, көбіне
Кәсіпорындар арасындағы есептесулер әдетте қолма-қол
Тексеру мен соттық-бухгалтерлік сараптау материалдары
Банктен алынған қолма-қол ақшаны иемдену
Түскен ақшаны жасыру мен иемдену
Есеп регистрлерінде жиынтықты дұрыс есептемеу.
Анық емес мәтіндегі шоттар негізінде
Жасанды заңды мен жеке тұлғаларға
Дебиторлық қарыздарды талдау.
1. Дебиторлық берешектің айналымдылық коэффиценті:
Кдб = Vp / ДБо;
Мұндағы: ДБо – орташа дебиторлық берешек.
Vp – қткізуден түскен түсім.
Яғни ТОО «Бадамтас» үшін Кдб
2. Дебиторлық берешекті өтеу кезеңі:
Тбө = 365 / Кдб = 3041166
2.8. Еңбекақы есебі, талдауы, аудиті.
Еңбекақы есебі.
Еңбек жайлы есеп беруде көп
Ал өнеркәсіп орындарында қызмет істеушілер
1. Өнеркәсіптің өндірістік жұмысшылары мен
2. Өнеркәсіптік шаруашылық субъектісінің балансындағы
Атқаратын қызметтеріне қарай кәсіпорындар мен
Есеп берген кезде қызметкерлер тобы
Басшылар қатарына – директор , ректор , президент
Мамандар қатарына – инженерлер , техникалық қызметтегі
Басқа да қызметкерлер қатарына – құжаттарды
Жалпы жұмысшылар мен қызметкерлерге
Негізгі еңбекақы – жұмысшылар мен қызметкерлердің
1. Мерзімді және кесімді еңбекақы.
2. Сыйлықтар мен сыйақылар.
3. Үсеме сыйлықтар.
Қосымша еңбекақыға – еңбек ету заңдарына
Сондай-ақ шаруашылық субъектілерінде
ТОО «Бадамтас» ұйымында еңбекақыны мерзімді
ТОО «Бадамтас» ұйымында жалақыны есептеумен
Есептесу-төлеу ведомосы
№ 49- нысан.
Бір айлық жалақыны есептеу және
Орталықтандырылған бухгалтерияларда есептесу-төлеу ведомостары әрбір
Төлеу ведомосы
№ 389-нысан.
Демалысқа шыққан немесе босатылған кезле
№ 5-мемориалдық ордер
№ 405-нысан.
Бірнеше есептесу – төлеу ведомостары жазылатын
Жұмыс уақытын есептеу және жалақыны
№ 421-нысан.
Бұл табель қызметкерлердің есімді тізімі
Жұмыста орындалған істі есепке алу
№ 423-нысан.
Карта еңбегіне кесімді ақы төленетін
Ісқұжат (Наряд)
№ 425-нысан.
Ісқұжат – қаржыландыру көзі арнаулы қаражаттар
Жинақтаушы зейнеткерлік қорларына төленетін міндетті
№ 451-нысан.
Жеке тұлғаның (қызметшінің) есептелген және
Жинақтаушы зейнеткерлік қорларына міндетті зейнеткерлік
№ 452-нысан Жинақтаушы зейнеткерлік қорына міндетті
Қызметкерлердің салымдар жөніндегі жеке шоттарға
№ 455-нысан.
Қазақстан Республикасы банктерінің филиалдары мен
Тізімде бюджеттік ұйымның атауы қаржыландыру
Тізімнің электрондық нысаны мынандай деректерді
жеке шоттың нөмірі;
бүйімтайшының толықтай аты-жөні;
есептеуге арналған сома;
паспорттың деректері және мекен-жайы,
СТТН;
Құрылымдық бөлімшенің нөмірі.
Тізім электрондық нысанда ақпараттарды магниттік
Қызметкердің тиесілі ақшалай төлемдерін карт-шотқа
№ 456-нысан.
Қазақстан Республикасы банктерінің филиалдары мен
Тізім компьютерлік техникада жасалады және
ТОО «Бадамтас» ұйымының жұмысы барысында
Ұйымдағы жұмысшылар мен қызметкерлерге есептелінген
Еңбекке ақы төлеу бойынша есеп
Жұмысшылар мен қызметкерлерге еңбекақы төлеуді
Бақылау барысында қолданылатын ақпарат көздері
Қызметкерлермен еңбекке төлеу бойынша есеп
Айырмашылық табылғанда олардың себептерін анықтау
Еңбекті уақыт бойынша төлеуде тарифтік
Еңбек пен оны төлеу есебі
Жұмыс уақыты мен нарядтар есебі
Бұрын төленген бастапқы құжаттар бойынша
Бастапқы құжаттар мен есептік тізімдемелерді
Аудиторлық тексерудің жүзеге асатын одан
төлемді есептеудің дұрыстығын іріктеп тексеру;
жұмыстың қалыпты жағдайларынан ауытқумен байланысты
құжаттық рәсімдеу мен іркіліс төлемі;
өнімнің ақауын құжатпен рәсімдеу мен
түнгі мезгілдегі жұмысқа қосымша ақы;
жұмыстан тыс уақыттағы еңбекті өтеу;
мерекелік күндердегі жұмысқа төлеу;
іс жүзіндегі заңнамада қарастырылған (еңбек
уақытша еңбекке жарамсыздық бойынша жәрдемақы
жалақыдан ұстаудың дұрыстығын тексеру.
Заңнамаларға сәйкес жалақыдан мыналар ұсталынады:
Жеке табыс салығы ҚР-ның «Салықтар
Зейнетақы жарнасын ұстауы және төлеу
Қарызға алынған тауарлар үшін ұсталымдар
Қызметкерлер келтірілген материалдық зиянның орнын
Тексеру қорытындысында мыналарды анықтау қажет:
шығыстарды еңбекке ақы төлеу қорына
жеке төлемдерді өнімнің (жұмыстың, көрсетілген қызметтің)
бухгалтерлік өткізбе желілері (проводкалары) еңбекті
синтетикалық және аналитикалық есепті, жиынтық
681 «Қызметкерлермен еңбекақы бойынша есеп
Еңбекақыны талдау.
1. Бір еңбеккерге шаққандағы орташа
Өнімді сатудан түскен түсім / Еңбеккерлердің
2. Бір жұмысшыға шаққандағы орташа
Өнімді сатудан түскен түсім / Жұмысшылардың
3. Бір жұмысшыға шаққандағы орташа
Өнімді сатудан түскен түсім / Барлық
4. Бір жұмысшының орташа сағаттық
Өнімді сатудан түскен түсім / Барлық
5. Персоналдың көбеюі бойынша айналым
Кпр = Жұмысқа алынған жұмысшылар
6. Персоналдың кетуі бойынша айналым
Кв = Жұмыстан кеткен жұмысшылар саны
7. Кадрлар ағымдылық коэффиценті:
Ктк = Жұмыстан өз еркімен кеткендер
8. Кәсіпорын персоналының тұрақтылық коэффиценті:
Кпс = Бір жыл бойы тұрақты
2.9. Қаржылық есеп беру: құрастыру әдісі
Қаржылық есеп беру деп кәсіпорынның
Қаржылық есеп берудің мақсаты өз
Қаржылық есеп беру басқарушы органдарының
Есеп беру мәліметтерін кәсіпорынның тиімділігін
Осымен қоса, есеп беру кәсіпорынның
Есеп беруге қойылатын негізгі талаптар:
Есеп беру жөніндегі жұмыстарды мүлтіксіз
Жасалған баланстық және басқа берілетін
№2 «Бухгалтерлік баланс және қаржылық
Жылдық есептің меншік иелерінде (қатысушыларында,
Тараптары бар кәсіпорындар өздерінің бухгалтерлік
Кәсіпорындар егер Қазақсатн Республикасының заңдарында
Бухгалтерлік есеп беру күні болып
Берілген бухгалтерлік есепке кәсіпорын басшысы
Кәсіпорындардың шаруашылық қызметінің нәтижелерін, мүлік
Бухгалтерлік есепте жазбаларға өзгеріс енгізу
3.1. Өндірістік шығындар есебі, талдауы, аудиті.
Басқару есебі – экономикалық субъектіні жоспарлау,
Басқару есебінің негізінде қаржылық, материалдық
Нақ басқару есебі кәсіпорындағы міндетті
Осылайша, басқару мақсатымен есептің ақпаратты
Басқару есебінің мазмұнын жалпылай алсақ,
Өндірістік ресурстар кәсіпорынның шаруашылық қызметі
негізгі құралдар – еңбек құралдары (машиналар, жабдықтар,
материалдық емес ресурстар – мерзімнен бұрын
метериалдық ресурстар – еңбек құралдарының көмегімен
еңбек ресурстары – кәсіпорынның осы шақта
Шаруашылық процестері мен олардың нәтижелері,
Оларға іс-әрекеттің мынадай түрлері жатады:
қамтамасыз ету – дайындау;
өндірістік;
қаржылық-өткізушілік;
ұйымдастырушылық.
Бухгалтерлік басқару есебі – есеп процесі
Ұйымның өндірістік қызметі және оның
Жауапкершілік орталығы – шығындарды, кірістер мен
Бизнестің сегменттері заң жүзінде дербес
Басқару есебінде жауапкершілік орталығының төрт
шығын орталығы;
кіріс орталығы;
пайда орталығы;
инвестиция орталығы.
Шығын оратлығы - өндірістік ресурстардың шығындарын
Өнеркәсіптік өндіріс жағдайында шығын орталығы
Әрбір шығын орталығы – жауапкершіліктің жеке
Шығындар орталығы екі бағытта жұмыс
берілген қаржы деңгейінен ең көп
берілген нәтижеге жету үшін қажетті
Алайда шығындар орталығы басшыларына өндіріс
Кіріс орталығы – жауапкершілік орталығы, мұнда
Пайда орталығы – бұл да жауапкершілік
Инвестиция орталықтары – кәсіпорын сегменттері, бұлардың
Басқару есебінің мәні – шығындар мен
Ұйымды жауапкершілік орталықтарына бөлу мен
Менеджерлерге жүктелген жауапкершілік дәрежесіне байланысты
Орталықтанған ұйымдар функционалді принциптер бойынша
Орталықтандырылмаған құрылым пайда мен инвестиция
Дегенмен орталықтандырылмаған жүйенің табысты жұмыс
жоғары мамандандырылған басқару құрамының бар
тұтастай ұйымның және оның жеке
Таңдалған ұйымдастырушылық құрылым түріне қармастан,
Өндірістік шығындар есебін ұйымдастыру бухгалтерлік
кәсіпорынның қызмет түрі;
кәсіпорын басқарудың ұйымдық құрылымын қабылдауы
кәсіпорынның құқықтық түрі;
шығарылатын өнім түрі.
Шығындарды топтастыру мен бөлу.
Өндірістік есепті ұйымдастыру шығын есебінің
Өнімнің өзіндік құнына кірген шығындардың
Шығындардың пайда болған жерлері бойынша
Қолданылған әдебиеттер:
«Қаржылық есеп» - Қ.К.Кеулімжаев.
«Басқару есебі» - В.Л.Назарова.
«Шаруашылық жүргізуші субъектілердегі бухгалтерлік есеп»
«Кәсіпорынның қаржылық жағдайын талдау» - К.Ш.Дүйсембаев.
«Аудит и анализ финансовой отчетности»
«Аудит негіздері» - Д.О.Абленов.
«Анализ хозяйственной деятельности предпиятия» - Г.В.Савицкая.
1
Негізгі құралдар есебі
Негізгі құралдар есебі. Негізгі құралдар,олардың қаржылық есептегі топтасуы мен бағалануы
Негізгі құралдар қозғалысының есебі
Негізгі құралдарды кіріске алудың есебі
Негізгі құралдардың субъектіден шығуының есебі
Негізгі құралдар бухгалтерлік есебі
Қазақстан Республикасының ұлттық банкі және оның операциялары
Негізгі құралдар есебін инвентаризациялау
Негізгі құралдар туралы түсінік
Негізгі құралдардың шығысының есебі