Доктор программалар
Жоспар
Кіріспе 2
1 Вирустар және олардың түрлері 3
2 Бүлінген және вирус жұққан файлдар 5
3 Компьютерлік вирустардың қысқаша жіктелуі 7
3.1 Файлдық вирустар 9
3.2 Жүктеме вирустар. 10
4 Компьютерлік вирустардан сақтанудың негізгі тәсілдері 11
Вирустарды анықтау 13
4.1 Детектор-программалар 13
4.2 Доктор программалар 13
4.3 Ревизор-программалар 14
4.4 Доктор- ревизорлар 14
4.5 Фильтр программалар 14
4.6 Вакцина-программалар (иммунизаторлар) 15
5 Касперский Personal антивирусы 17
6 Doctor Web 19
Қорытынды 22
Қолданылған әдебиеттер тізімі: 23
Кіріспе
Компьютерлық вирустар. Олар қандай және олармен қалай күресуге
Антивирустық фирмалардың өзара бәсекесінің үлкендігіне қарамастан, компьютерлік вирустардың
Батыста жағдайлар біздікіне қарағанда әжептәуір жақсы, өйткені әдебиеттің
Бізде болса, жағдайымыз бұдан күрделірек. Басты жолдарының бірі
Бұл жағдайдың сондай-ақ бұрыс жағы – біздің компьютерлік
1 Вирустар және олардың түрлері
Компьютерлік вирус – арнайы жазылған шағын көлемді (кішігірім)
Өзінің жабысқанын жасыру мақсатында вирустың басқа программаларды бүлдіруі
Вирустың көптеген түрлері ЭЕМ жадында DOS- ты қайта
Вирустың зиянды іс-әрекеттері алғашқы кезде жұмыс істеп отырған
Компьютерде "вирус жұққан" программалар саны көбеймей тұрғанда, онда
кейбір программалар жұмыс істемей қалады немес дұрыс жұмыс
экранға әдеттен тыс бөтен мәліметтер, символдар, т.б. шығады;
компьютердің жұмыс істеу жылдамдығы баяулайды;
көптеген файлдардың бүлінгені байқалады;
Компьютерде вирусжұққанын байқаған кезде кейбір файлдар мен каталогтар,
Вирустардың кейбір түрлерінің кері әсері тіпті одан да
Осының бәрі вирустан дер кезінде қорғанбасақ, оның артқы
Вирус программасының байқалмау себебі олардың көлемі кіші гірім
Қазіргі кездегі вирустар негізгі екі топқа бөлінеді:
резиденттік (компьютер жадында тұрақты сақталатын) вирустар;
резиденттік емес вирустар;
Вирус жұққан программа іске қосылғанда резибенттік вирустар әсерлене
Дискілерге мәлімет жазу кезінде вирус өзінің жабысуына қолайлы
2 Бүлінген және вирус жұққан файлдар
Вирус дискідегі кез келген файлдарды бүлдіре алады, бірақ
Бірден орындалатын файлдар, белгілі бір іс-әрекет істейтін кеңейтулері
Операциялық жүйенің жүктеуіші мен қатты дискінің ең басты
Мұндай вирустар өз қызметін компьютерді іске қосқанда, яғни
Құрылғылар драйверлері, яғни CONFІG.SYS файлдарының шеткері құрылғылар көрсетілетін
4. Файлдық жүйені өзгертетін вирустар соңғы кезде вирустың
Барлық .COM және .EXE типті файлдар үшін –
"Көрінбейтін" және өздігінен өрбитін вирустар - өзін жай
6. "Көрінбейтін" вирустар көптеген резиденттік вирустар былай жасырынуды
Өздігінен өрбитін вирустар вирустардың жасырыну жолының екінші тәсілі
3 Компьютерлік вирустардың қысқаша жіктелуі
Қазіргі кезде 10 000 шамасында компьютерлік вирустар белгілі.
Логикасына және әсер етуіне қарай оларды шартты түрде
"Ұстауыш вирустар" – программалық жабдықтар кешеніндегі қателіктер мен
"Логикалық бомбалар" (баяу әсер ететін"бомбалар") - қарапайым программаларға
"Құрттар" – жүйелік программалаушылардың информациялық-есептеу желілерінің бос тұрған
"Троян аттары" - қарапайым қолданбалы программаларға еніп алып,
Көлемі бойынша қарай
Логикасы бойынша
Әрекетіне байланысты
Мақсатына
"А" 648 байт
"B"1701 байт
"C"1808 байт
"D" n байт
"Е"1800 байт
"N" n байт
"Z" n байт "ұстауыштар"
"логикалық бомбмлар"
"құрттар"
"троян аттары"
"жолбарыстар"
ЭЕМ желілерінде ДЭЕМ-дерде
Көп машиналық кешендерде
Информациялық
Есептеу желілерінде
Есептеу желілерінде
Информациялық желілерде "бейсауыт"
"шантаж жасаушы"
"мағынасыз"
"насихатшы"
Мақсаттарына қарай вирустар мынандай 4 бөлікке бөлінеді:
"Бейсауыт" (гуманды) - онша қатты зиянын тигізбейтін вирустар.
"Шантаж жасаушы" - мысалы, белгілі бір төлем
"Насихатшы" – "өзін көрсету" мақсатында жазылған.
"Мағынасыз" – атынан-ақ әсері түсінікті.
Бізде кең тараған Aіds антивирустік программаларының авторы Д.Лозинскийдің
3.1 Файлдық вирустар
Бұл өзінің көбеюі үшін кез келген операциондық жүйенің
Файлдық вирустар қазіргі уақытта кең таралған операциялық жүйелердің
Бағдарламалардың бастапқы мәтіндері, кітапханалық және объекттік модульдері бар
Файлға жұғу әдісіне байланысты вирустар келесі топтарға жіктеледі
3.2 Жүктеме вирустар.
Жүтеме вирустар иілгіш дискісінің жүктеме (boot) секторына және
Егер дискета немесе CD жағдайында басқару дискінің boot
1-сурет. Жұғылмаған диск
2-сурет. Жұғылған диск (boot/MBR ауыстыру)
3-сурет. Жұғылған диск (Dіsk Partіtіon Table ішіндегі активті
Дискеттерге жұғу жалғыз ғана белгілі жолмен орындалады: вирус
4 Компьютерлік вирустардан сақтанудың негізгі тәсілдері
Компьютерлік вирустар "таза" компьютерге вирус жұққан иілгіш дискеттер
Айта кететін жайт, вирустардың кейбір түрлері компьютерге келісімен
Вирустардан сақтану үшін мынандай шаралар қолдпнуға болады:
информация қорғаудың жалпы шаралары – дискіні физикалық зақымданудан
профилактикалық шараларды пайдалану, яғни вирусты жұғу мүмкіндігін азайту
вирустан сақтайтын арнайы программаларды пайдалану;
1. Информацияның көшірмесін алып отыру – файлдарды және
2. Керекті информацияңызды басқалардың жиі пайдалануына тосқауыл қою
Жалпы информацияны сақтаудың орталық тәсілдерінің қажеттілігіне қарамастан, қазіргі
Вирустар әсерін жоятын антивирустық программаларды үш негізгі топқа
Файл мәліметтерінің бақылыауға арналған олардың қосындыларын есте сақтауға
Программаға немесе операциялық жүйеге вирус жұққан сәтте оларды
Вирустар жұқтырылғаннан кейін олардың бар екенін анықтайтын программалар.
Файлдардағы мәліметтердің белгілі бір сипаттамаларын есте сақтайтын антивирустық
Сондай-ақ, бұл программалардың тағы бір кемшілігіне тексеруге көпуақыттың
Вирустарды анықтау
Компьютерлік вирустарды анықтау, жою мен олардан қорғану үшін
4.1 Детектор-программалар
Детектор-программалар файлдар мен жедел жадыда белгілі вирустарға тән
4.2 Доктор программалар
Доктор программалар немесе фагтар жұқтырылған файлдарды тауып қана
Вирус версиясының өте жылдам жаңарып отыруына байланысты детектор-программалар
4.3 Ревизор-программалар
Ревизор-программалар вирустарға қарсы программалардың ішіндегі ең сенімді болып
Көптеген қолданушылар ревизор-программасының іске қосу программасын AUTOEXER.BAT
Ревизор-программалардың қатарына аса әйгілі Adinf программасы жатады.
4.4 Доктор- ревизорлар
Доктор- ревизорлар-доктор-программа мен ревизорлар арасында шыққан гибрид. Бұлар
4.5 Фильтр программалар
Фильтр программалар немесе “күзетшілер” - көлемі жағынан шағын
Кеңейтулері COM және EXE файлдарды коррекциялау әрекеттері
Файлдардың атрибуттарын өзгерту
Абсолютті адрес бойынша дискіге тікелей жазу
Дискінің жүктелу секторларын жазу
Резидентті программаны жүктеу
Егер кез-келген программа жоғарыдағы әрекеттерді орындауға тырысса “күзетші”
Вирустардың таралуының бір себебі MS DOS операциялық жүйесідегі
Ал осы фильтр программалар DOS-тың осы кемшіліктерін толықтырып
4.6 Вакцина-программалар (иммунизаторлар)
Компьютердегі программалар жұмысына әсер етпей, оларды вирус "жұққан"
Ең көп таралған вирус антивирус – Д. Лозинскийдің
Ал егер компьютерде вирус бар деген күмән
Aіdstest c:/f
Тек программалық файлдарды ғана емес, қалған мәліметтерді де
Aіdstest c:/f/g
Бұл басқа И. Даниловтың қуатты полиграф – антивирустар
Вирустардың жаңа түрлері күнбе-күн пайда болып жатыр, сондықтан
Компьютерге вирус еңгенің сезсеңіз,мына ережелерді мұқият орындаған абзал:
Алдымен аспай-саспай, ойланып, іске кіріскен жөн екенін ұмытпаңыз.
Дегенмен, бір әрекет бірден орындалу керек – вирустың
Егер компьютерге "жұққан" вирус түрін емдей алатын детектор
Біртіндеп вирус жұғуы мүмкін болған барлық дискілерді тексеріп
Егер дискідегі барлық файлдарыңыздың архивтік көшірмелері болса онда
Енді компьютерге вирус жұқтыру мүмкіндігін азайтатын және жұққан
Информацияны әркімнің жиі пайдалануын шектеу және оның көшірмесін
Сырттан келген мәліметтерді мұқият тексеруде өткізу.
Вирустан "емдеу аспаптарын" дайындап қою.
Белгілі бір уақыт сайын компьютерді вирусқа тексеріп отыру
5 Касперский Personal антивирусы
Программалық пакет Касперский Personal антивирусы Windows операциялық
Kaspersky Anti-Virus Scanner – қолданушының сұрауымен компьютерде вирустың
Kaspersky Anti-Virus Monitor – резидентті антивирус монитор, компьютерде
Kaspersky Anti-Virus Updater - антивирустық жадыны тазарту
Kaspersky Anti-Virus Mail Checкer - қолданушының антивирустық қорғануын
Kaspersky Anti-Virus Script Checкer – скрипт вирустарымен
Kaspersky Anti-Virus Rescue Disk – дисктерді қауіпті қалпына
Kaspersky Anti-Virus Control Centre – басқа программа пакеттердің
Алдыңғы түрлерінен айырмашылық
Касперский антивирус Personal программалық комплексінің түрі, басқа
Kaspersky Anti - Virus Scanner және Kaspersky Anti-Virus
Қолданушы интерфейсін жақсарту. Өзгерістер негізінен графикаға арналған: панель
Жақсарған инсталлятор. Егер оны қосқанға дейін сіздің компьютеріңізде
Командалық қатардан антивирустық сканермен басқарудың кеңейтілу мүмкіндіктері.
Windows 9х/NT/2000 үшін бірыңғай прорамма Kaspersky Anti-Virus Monitor
Жұқтырылған архивтерді емдеу мүмкіндіктерінің кеңеюі. Kaspersky Anti -
ОЖ-ны қосқандағы объектілер және MS Outlook Express почталық
Қойылған программаның жадысын тексеру мүмкіндігі қосылған. Kaspersky Anti-Virus
Программалық модульді жаңарту мүмкіндігі қосылған. Kaspersky Anti-Virus Updater
Карантин. Жұқтырылған файлдарды және оларды «карантинге» қоятын арнайы
Дисктерді авриялық қалыпқа келтіру жұмысының процедурасы қысқартылды. Енді
Компьютердің толық функционалды жұмыс істеуі үшін келесі шартты
1. PENTIUM классты процесоры
2. Операциялық жүйелер Windows 95 OSR 2/98/Me, Windows
3. Windows NT 4.0 Workstation немесе Windows 2000
4. Windows 95 OSR 2/98/NT 4.0 Workstation операциялық
6 Doctor Web
Соңғы уақытта Doctor Web – антивирустық
Aidsest сияқты режимдерді басқару
Бірақ әрине «Шипалы өрмекшінің ұясының» басты
Резидентті вирус (/V кілті) арқылы тестіленген файлдардың жұғылуы
Винчестерді Aidsest-ке қарағанда Doctor Web арқылы тестілеу
Aidstest-пен болған жағдай сияқты
4 – сурет. DrWeb антивирусының жұмыс терезесі
Қорытынды
Сонымен, ақпараттық ресурстарға төніп тұрған қауіп туралы көптеген
Вирустардың компютерге енулерінің негізгі жолдары – иілгіш дискілер
Бірақ кейбір вирустар білді мамандарды да алаңдатады. Күні
Соымен, компьютерлеріңіздің аман-саулығы, мәліметтеріңіздің жоғалмауы өздеріңіздің қолдарыңызда!
Қолданылған әдебиеттер тізімі:
“Информатикадан 30 сабақ”
Е.Қ.Балапанов, Б.Бөрібаев, А.Дәулетқұлов
“Компьютерные вирусы: что это такое и как с
Е.В.Касперский
Компьютерные вирусы / Безруков Н.Н.- М: Наука, 1999
Современные технологий борьбы с вирусами / Мостовой Д.Ю.
“Интернет и я”-журналдары ,ақпан-маусым 2001
Фигурнов В.Э. IBM PC для пользователей. Изд .5-е
Каталог “Весь компьютерный мир” декабрь 1995
1
Ревизор программалар
Компьютерлік вирустардың қысқаша жіктелуі
Компьютерлік вирустар туралы
Бүлінген және вирус жұққан файлдар
Компьютерлік вирустар туралы ақпарат
Компьютерлік вирустардан сақтайтын программалар
Вирустың түрлері
Компьютерлік вирус
Компьютерлік вирустар және оның түрлері жайында
Антивирустық бағдарламалармен жұмыс