ПРОГРАММАЛЫҚ ҚҰРАЛДАР
Мазмұны
Кіріспе
1 Компьютерлік желілер
4
Компьютерлік желілердің түрлері
1.2 Негізгі желілік топологиялар және техникалық құралдар
1.3 Желілік программалық құралдар
1.4 Клиент сервер технологиясы
1.5 Желілік технологиялар
1.6 Желілік принтерлер
1.7 Мәліметтер базасы 6
8
10
12
15
16
2 ПРОГРАММАЛЫҚ ҚҰРАЛДАР 18
2.1 Программа туралы түсінік 18
2.2 Жүйелі программалық жасақ 19
2.3 Қолданбалы программалық жасақ 20
2.4 Программаның қосымша түрлері 22
Қорытынды
Пайдаланылған әдебиеттер 23
24
Кіріспе
Сіздер дербес компьютерлердің желілері (торабы) туралы естіген де
Егер сіздің бір-ақ компьютеріңіз болса және модеміңіз болмаса,
Компьютерлік желі дегеніміз – бір-бірімен мәлімет алмаса
Басқаша айтқанда желі деп дербес компьютердің және де
Желі құрамына кіретәін компьютерлер мынадай жұмыс атқарады:
желімен қатынас құруды ұйымдастыру;
олардың арасында мәлімет алмасуды басқару;
желі тұтынкшыларына есептеу құрылғыларын пайдалануға беріп, оларға әртүрлі
1 Компьютерлік желілер
Компьютерлік желілердің түрлері
Жергілікті және аймақтық таратылған желілер.
Жергілікті желі (LAN) бір ғимарат ішіндегі немесе қатар
Жергілікті желілер – дербес компьютерлерді бір-бірімен немесе оларды
Жергілікті желінің барлық компьютерлері серверде жазылған қолданбалы программаларды
Жеогілікті жері әрбір тұтынушыға бір-бірімен өте жылдам қатынасуға
құқжаттарды бірге пайдалану;
- құжат айналымын жеңілдету:тұтынушы
- компьютер дискісіндегі орынды
-
- қымбат тұратын қорларды – принтерлерді,CD-ROM
Аймақтық-таратылған желілер жергілікті желілер жасай алатын барлық жұмыстарды
Модем немесе алыста орналасқан сервер көмегімен жүзеге асатын
электрондық пошта рақылы мәліметтерді қабылдау және жөнелту;
Интернетпен байланысу
Интернет дегеніміз- дүниенің әр түкпіріндегі тұтынушыларды бір-бірімен мәліметтер
Қазіргі кезде Интернеттің ең негізгі функцияларына электрондық почта
Интернет күннен-күнге қуатты екпін алып, оған көптеген компаниялар
Кез келген компьютерлік желі жұмысы топология, хаттама(протокол), интерфейс,
Желі топологиясы негізгі функционалдық элементтерінің бір-бірімен байланысу кұрылымын
Желілік техникалық құралдар –компьютерлерді бір желіге ұйымдастыруды қамтамасыз
Желілік программалық құралдар-компьютерлік желіә жұмысын басқарып, әрбір тұтынушыны
Интерфейстер- желінің функциональдық элементтерін бір-бірімен үйлестіру құралы.
Протоколдар- желінің функционалдық элементтерінің бір-бірімен қатынас жасау ережелері.
1.2 Негізгі желілік топологиялар
Желінің атқаратын қвзметіне байланысты топологиялардың үш түрі болуы
Шиналық топология. Мұнда жұмыс станциялары желі адаптерлері арқылы
Жұлдыз тәрізді топология. Мұнда ортақтандырылған коммутациялық түйін- желілік
Сақиналық топология. Мұнда байланысу арналары тұйықталған сақина бойында
Жергілікті немесе аймақты тармақталған желілер архитектурасына байланысты негізгі
Ақпараттық құралдар:
-кабельдер;
-серверлер;
-желілік интерфейс тақшалар(NIC,Network Neterface Card);
-концентраторлар;
-айиақтық тармақталңан желілер үшін бағдарлауыштар(маршуртизаторлар);
-аймақтық тармақталған желілер үшін қашықтықтан қатынас құру серверлері;
-аймақтық тармақталған желілер үшін модемдер;
Серверлер. Клиент\ сервер желісіндегі сервер дегеніміз осы желіге
Желілік интерфейс тақшалары (NIC, Nerwork Operatibg System)үстелге қойылатын
Модемдер жай телефон арналары арқылы Интернетке қосылып, онымен
1.3 Желілік программалық құралдар
Жергілікті және аймақтық тармақталған желілер архитектурасына байланысты программалық
желілік операциялық жүйеден,
желіні басқару программалық құралдарынан тұрады.
Желілік операциялық жүйе(NOS, Nerwork Operating System)-желіге қосылғанәрбір дербес
Желілік операциялық жүйе файлдар мен қолданбалы программалардың үйлесімді
Желілік операциялық жүйе қосылған барлық құрылғыларды анықтап,ортақ пайдаланылатын
Желіні басқару программалық құралдары желіні қадағалау,басқару және ондағы
Желі администраторлары басқару жұмыс станциясы немесе World Wide
Осындай қадағалау жабдықтары желі шекараларынан тиянақты мәліметтерді дер
Программалық құралдар бұған қоса тасымалданатын мәліметтерді кездейсоқ
1.4 Клиент сервер технологиясы
Жергілікті желілердегі компьютерлердің бір-бірімен қарым-қатынас жасау сипатын олардың
Клиент-сервер технологиясы – жергілікті желідегі компьютерлерді бір-бірімен байланыстырудың
Бір деңгейдегі желілерде айырықша бөлінген сервер болмайды,мұнда әрбір
Көбінесе бір деңгейдегі желілер мүмкіндіктері бірдей компьютерлерді біріктірген
Егер компьютерлер саны аз болып,олардың негізгі функциясы бір-бірімен
Мәліметтердің компьютерлерге тарылып орналасуы және әр жұмыс станциясының
Бір деңгейдегі желілердің тағы бір кемшілігі – олардың
Серверлік желілерде компьютерлердің функциялары алдын ала айқындалған –
Желілік сервер желіні жалпы басқару функциясын және есептеу
Файлдық сервер термині негізгі функциясы мәліметтер файлын сақтау,басқару
Баспа сервері желі адаптері көмегімен мәлімет тасымалдау ортасына
Жергілікті желі ауқымды желімен өте көп мәлімет алмасатын
1.5 Желілік технологиялар
Ethernet– жергілікті желі құрастыру мақсатында өте кең тараған
Соңғы кездерде 10Мбит/с Ethernet және 100Мбит/с Fast
Ethernet/Fast Ethernet желілік тақшасы бар дербес компьютерді 10
Gigabit Ethernet желілері Ethernet және Fast Ethernet
АТМ (Asynchronous Transfer Mode) немесе асинхронды тасымалдау режимі
Сақиналық архитектура технологиясы болып саналатын және технологиялары маркерлік
FDDI техрологиясы да сақиналы негізде жасалып, оптоталшықты кабельдермен
Осы көрсетілген сақина түріндегі екі технология жаңа желілерді
1.6 Желілік принтерлер
Кез келген қызмет бабында мәтіндік құжаттарды қағазға жиі
Әрине, әрбір компьютерге қосылған қымбат лазерлік принтерлер ала
Мұның бірнеше тәсілі бар. Біріншіден, көп мүмкіндікті ауыстырып
1.7 Мәліметтер базасы
Көбінесе қарапайым мәліметтер базасы бір компьютердің дискісінің бір
Сол компьютерлерді бір компьютерлік желіге біріктіріп мәліметтер базасын
Терминал(енгізу-шығару құрылғысы) рөлінде дербес компьютер тұрғандықтан сервер қорларын
Егер жұмыс станциясының операциялық жүйесі ретінде Windors пайдаланылса,
Сонымен, дербес компьютер желісі әрбір қызмет кеңсесінде бүкіл
Магниттік дисклердің жылдан жылға арзандауына қарамастан, оның көлемі
Егер көпшілікке керекті мәліметтер файл-сервер дискісіне жазылса, онда
Файл –сервердің сыртқы жады ретінде компакт-дискіні оқитын құрылғыны
2 Программалық құралдар
2.1 Программа туралы түсінік
Программа — магниттік тасымалдаушыда (дискіде) файл түрінде сақталып,
Алдын ала келісім нақты программа арқылы орындалатын әрекеттер
Үнсіз келісім егер жұмыс істеп отырған адам айқын
Интерфейс - программалық жабдық пен.жұмыс істейтін адам арасындағы
Программалық жасақ - информациялық технологиялардың елеулі бір бөлігі.
ЭЕМ программалары екі топқа бөлінеді, олар:
1) жүйелі программалық жасақ;
2) қолданбалы (кәделі) программалық жасақ.
Жүйелі программалар ЭЕМ-нің аппараттық жабдықтар жұмысын басқарып, жүмыс
Жүйелі программалық жасақты бірнеше топқа жіктеуге болады:
1) операциялық жүйелер;
2) утилиттер;
3) сервистік программалар.
2.2 Жүйелі программалық жасақ
Операциялық жүйелер - компьютерді басқаруға арналған және қолданбалы
Дербес компьютерлерлерге арналған операциялық жүйелердің барлығы да тек
WINDOWS 95, WINDOWS NT, OS/2, UNIX көп мақсатты
Көптеген ІВМ - үйлесімді компьютерлер дискілікМЗ DОS операциялық
Операциялық жүйелер көптеген функцияларды орыңдайды: информацияны дискіге жазу-оқуды
Сервистік программалар — әрбір адамның операциялық жүйемен жұмыс
Қолданбалы программалар арқылы біз есептерді шығарамыз. Мұндай программалар
2.3 Қолданбалы программалық жасақ
Қолданбалы (кәделі) программалық жасақ - белгілі бір мамандық
Белгілі бір мақсатга пайдаланылатын программалық жасақ әр адамның
Дербес компьютерлердің кең тарауьша басты себеп болған олардың
Әртүрлі информацияларды өндеуге мүмкіндік беретін әмбебап программалык; жасақтың
- мәтін редакторлары;
- графикалық редакторлар;
- электрондык, кестелер;
- оқыту жоне ойнау программалары; информациялық жүйелер
Мәтіндік информацияларды даярлау мен өңдеуге арналған программалар мәтін
Мәтін редакторлары экранда мәтіндерді түзетуге, қателерін уақьттында табуға,
Дербес ЭЕМ-дер кітап, журнал, газет, т.б. шығаруда кең
Кең тараған мәтін редакторларына WordPerfekt, Mikrosoft Word, MultiEdit,
Графиктік редакторлар графиктік информацияны дайындау мен өңдеуге арналған
Графикалық редакторлар мәліметтердің есептелу нәтижесін график бейнесінде көрсетуде
2.4 Программаның қосымша түрлері
Ойын программалары дербес ЭЕМ-дердегі қызғылықты, кез келгенжан әуестенетінтопқажатады.
Оқыту программалары оқу-үйрену сабақтарын ұйымдастырады, олардың мектепте не
Іс программалары қызметте керекті әртүрлі иыформацияларды дайыңцау, сақтау
Информацияның кептеген түрлерін сақтау, іздеу, жалпы ұйымдастыру жұмысында
Қорытынды
Компьютер ақпараттармен алмасып отыру үшін тораптармен белгілі
Болашақта перспективасы бар информациялық құралдарға білімдер базасы мен
Қазіргі кезде жасалынып жатқан программалар теледидар, тоңазытқыш, шаңсоргыш
Пайдаланылған әдебиеттер
«Информатика» О. Комардинов
«Алгоритмдік тілде программалау» Зәуірбеков
«Тестирование объектно-ориентированного программного обеспечения»
МакГрегор Дж., Сайкс Д. Киев: DiaSoft, 2002.
«Информатика 9-сынып» Н.Т. Ермеков, В.А. Криворучко
С.Т Тынымбаев «Вычислительные машины, системы и сети, комплексы»
«Компьютерные сети. Принципы, технологии, протоколы» В.Г. Олифер,
Н.А.Олифер.
22
Программалық құралдар
Кәсіпорынның инвестициялық саясатын талдаудың ақпараттық жүйесін тұрғызу
Интерактивті тақтаны орнату
Маркетингтегі ақпараттық жүйе
Ақпаратты сақтау
Бухгалтерлік есептің және аудиттің ақпараттандырылған жүйелерінің қолданыстағы бағыттары
Желілік программалық құралдар
Ақпараттық жүйелердің қауіпсіздігі. Ақпаратты қорғау негіздері
Компьютердің программалық жабдықтамалары операциялық жүйе тарихы, қызметі және түрлері
Локалдық және бүкіләлемдік желі