Терроризмнің сараланған белгілері
Жоспар:
Кіріспе.
Терроризм тақырыбының өзектілігі, мақсаты, міндеттері.
Осы жұмыста пайдалынылатын негізгі ұғымдар мен терминдер.
2-бөлім. Терроризммен күресудің қылмыстық құқықтық мәселелері.
Терроризм түсінігі және оны жіктеу.
Терроризм құқыққа қарсы қылмыстық жазаға тартылатын әрекет ретінде.
Терроризмнің сараланған белгілері.
Терроризм актісін дайындауға қатысқан адамды қылмыстық жауаптылықтан босату негіздері
3-бөлім Терроризмді басқа қылмыс құрамдарынан ажырату:
Терроризм және қасақана кісі өлтіру.
Терроризм және бандитизм.
Терроризм және диверсия.
Қазақстандағы терроризмге қатысты көзқарастар.
Терроризмнің қазіргі таңдағы әлемдегі орны.
Қорытынды.
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі.
Кіріспе
Терроризм тақырыбының өзектілігі, мақсаты, міндеттері
Қазақстан Республикасының бірінші бабына сәйкес – Қазақстан Республикасы өзін
Терроризм–ең қауіпті және қоғамның ең басты проблемасы ретінде
Терроризм өткен ғасырдың ойлап тапқаны емес. Оның демі адамзат
Терроризм тақырыбының өзектілігіне келетін болсақ, соңғы кездері терроризмнің бағыты
Терроризм белгілі бір мақсат пен міндетті жүзеге асыру үшін
Мұның өзі, қаншалықты идея мен идеология не жетілмеген немесе
Біріншісі-идеологияның негізінде бағдарламалық нұсқау ретінде күш көрсетіп жатқан кезде,
Қазіргі таңда террорлық ұйымдарда, әсіресе әлемге әйгілі мықты террорлық
Қазіргі этапта терроризмнің жан-жақтылығы дамып, ол өте кең өріс
1970-78 жылдары аралығында әлемде 5534 террористік акт тіркелсе, 1981
Дүние жүзінде 2001 жылдың соңы мен 2002 жылдың бірінші
Соңғы кезде терроризм халықаралық, глобальді сипатқа ие бола бастаған.
Ең басты өзекті мәселе ретінде терроризм қаупінен ешқандай мемлекеттің
Ал, қазіргі таңдағы басты өзекті мәселенің бірі-терроризм қылмысы бойынша
Қазіргі таңда терроризм-тек жалғыз басты жауынгер, самолет айдап кетуші,
Жоғарыда аталғандардың барлығына сүйене келе-міндетті түрде терроризм проблемасын шешу
ЖҰМЫСТЫҢ МАҚСАТЫ
Осы бітіруші жұмыстағы басты мақсатымыз – біріншіден, терроризм қылмысымен
Осы жоғарыда аталған мақсатқа жету үшін мынадай міндеттер қойылып
Осы терроризм тақырыбына байланысты барлық әдебиеттер мен нормативтік актілермен
Терроризмге толық түсініктеме беру;
Терроризмнің сараланған белгілерін қарастыру;
Терроризмді қылмыстық жазалау түрі ретінде қарастыру;
Терроризмді басқа қылмыс құрамдарынан ажырату;
Бұл міндеттер негізінен терроризмнің қылмыстық құқықтық аспектілері жөніндегі қойылған
1.2. Осы жұмыста пайдаланылатын негізгі ұғымдар мен терминдер
Бітіру жұмыста мынадай негізгі ұғымдар мен терминдер пайдаланылады:
Терроризм-қоғамдық қауіпсіздікті бұзу, халықты үрейлендіру, Қазақстан Республикасының мемлекеттік
Террористік іс-әрекеттер-террористік сипаттағы қылмыстарды жасауға бағытталған және төменде аталған
халықаралық террористік іс-әрекет:
террорист немесе террористік ұйым біреуден көп мемлекеттің аумағында немесе
террористік акция-терроризм актісін не Қазақстан Республикасының қылмыстық заңдарында
терроризм актісі-жарылыс жасау өрт қою немесе адамдардың қаза болуы,
террористік ұйым-террористік іс-әрекетті жүзеге асыру мақсатында құрылған немесе өзінің
террорист-террористік іс-әрекетті жүзеге асыруға қатысушы адам;
терроризмге қарсы операция-азаматтар мен лауазымды адамдардың қауіпсіздігін қамтамасыз ету,
Терроризмге қарсы операцияларға Қазақстан Республикасы Президентінің Қазақстан
терроризмге қарсы операцияларды жүргізу аймағы-аталған операция жүргізілетін жер учаскелері
10.арнаулы мақсаттағы бөлімшелер-терроризмге қарсы күресу
үшін заңдарға сәйкес құрылғын мамандар топтары.
11.сепаратизм-мемлекеттердің аумақтық тұтастығын бұзуға, соның
ішінде оның аумағының бір бөлігін одан бөлуге немесе мемлекетті
12.экстремизм- билікті күштеп басып алуға немесе күштеп ұстап тұруға,
13. фундаментализм-өзінің нақты мәнінде белгілі бір ілімнің түпкі принципін
2-бөлім. Терроризммен күресудің қылмыстық құқықтық мәселелері
Қазіргі таңда терроризм қылмысы ең глобальді проблемалардың бірі болып
Бүкіл әлемде соның ішінде Қазақстанда да уәкілетті мемлекеттік
Әйтсе де, осы бір зұлым терроризммен күресуді барлық мемлекеттер,
Бітіру жұмыстың тақырыбы ”терроризммен күрестің қылмыстық құқықтық аспектілері” болғандықтан
Біріншіден, осы терроризммен күресуде Қазақстан қандай әрекеттер жасап жатқандығына,
Қазақстанда терроризммен күресудің қылмыстық-құқықтық мәселелері
Өзінің тәуелсіздігі мен мемлекеттілігінің қалыптасуы жолындағы ең алғашқы күндерінен
Қазақстан тарапынан Ұжымдық Қауіпсіздік Келісімді (ҰҚК) шыңдауға, сондай-ақ ҰҚК-ні
Сондай-ақ Қазақстанда “Қазақстан Республикасында терроризммен және басқа да экстремизм
Солардың ішінде мәселен, Антитеррорлық ТМД орталығының ұйытқы болуымен кешенді
Қазақстан Республикасында 1999 жылдың 13-шілдесінде Қазақстан Республикасында терроризмнің пайда
Қазақстан Республикасында терроризмге қарсы күрес мынадай принциптерге негізделеді:
Террористік оқиғалар салдарынан қауіп төнген адамдардың өмірімен денсаулығына, құқықтарына
Заңдылықтарды сақтау;
Терроризмнің алдын алуға басымдық беру;
Террористік іс-әрекетті жүзеге асырғаны үшін жазаның болмай қалмайтындығы;
Алдын алу, құқықтық, саяси, әлеуметтік-экономикалық насихат шараларын кешенді пайдалану;
Терроризмге қарсы операцияларды жүргізу кезінде тартылатын күштер мен құралдарға
Қазақстан Республикасында терроризмге қарсы күрес мынадай мақсатта жүзеге асырылады:
Террористік іс-әрекеттің алдын алу, анықтау, тыю және оның зардаптарын
Жеке адамды, қоғамды және мемлекетті терроризмнен қорғау;
Террористік іс-әрекеті жүзеге асыруға жәрдемдесетін себептер мен жағдайларды анықтау
Терроризммен күресудің қылмыстық-құқықтық мәселелеріндегі басты мақсат ол террористік іс-әрекеттің
Террористік іс-әрекеттің алдын алу:
Біріншіден, терроризмді насихаттауға;
Екіншіден, террористік ұйымдардың, сондай-ақ заңсыз әскерилендірілген құрамалардың құрылуына, тіркелуіне
Үшіншіден, Қазақстан Республикасы Ұлттық Қауіпсіздік органдарының террористік іс-әрекетке қатысқан
Террористік іс-әрекетті анықтау:
Біріншіден, Қазақстан Республикасы терроризмге қарсы күресті тікелей жүзеге асыратын
Екіншіден, Қазақстан Республикасы аумағындағы мемлекеттік органдар мен меншік нысандарына
Террористік акцияның жолын кесу:
Біріншіден, террористік акцияның жолын кесу үшін терроризмге қарсы тікелей
Екіншіден, терроризмге қарсы операцияларды тікелей жүзеге асыру үшін органдарда
Үшіншіден,оралымды штабтардың іс-әрекеті терроризмге қарсы күресті тікелей жүзеге асыратын
Қазақстан аумағында терроризмнің пайда болуына қарсы әрекет тетігі арнай
Бүгінгі таңда, еліміздің қауіпсіздігіне қауіп-қатер төндіретін төтенше және басқа
Ал, осы уақытқа дейінгі атқарылған жұмыстарға келетін болсақ, мынадай
2002 жылдың 19-ақпанында “ҚР кейбір заңды актілеріне терроризмге қарсы
Қылмыстық Кодекс;
Қылмыстық іс - жүргізу Кодексі;
“Жедел іздестіру қызметі туралы” ҚР заңы;
“Терроризмге қарсы күрес туралы “ ҚР заңы;
Сонымен қоса, Қазақстанда терроризммен күресуде мынадай нормативтік -құқықтық
“Шанхай Ынтымақтастық Ұйымына мүше мемлекеттер арасындағы Аймақтық терроризмге қарсы
Террористік акциялардан зардап шеккен адамдарды әлеуметтік оңалту ережесін бекіту
ҚР Бомбалық терроризмге қарсы күрес туралы халықаралық конвенцияға қосылу
Терроризмге, сепаратизмге және экстремизмге қарсы күрес туралы Шанхай конвенциясын
Тәуелсіз Мемлекеттер Достастығына қатысушы мемлекеттердің терроршылдыққа қарсы күрестегі ынтымақтастығы
Біз де, яғни ҚР барлық азаматтары өзіміздің Конституциялық міндеттерімізбен
Әлемдегі терроризммен күресудің мәселелері
Жоғарыда айтып өткендей әлемдегі терроризммен күресудің мәселелеріне келгенде, біз
1. Шет мемлекеттердің терроризмге қарсы күресудегі әртүрлі амалдары
Шет мемлекеттерге келгенде біз негізінен Америка Құрама Штатарына тоқталамыз.
Америка Құрама Штаттарында терроризммен күресу мақсатында мынадай бағдарлама енгізілген
Осыдан басқа және бір бағдарламаға тоқталып өтейік. Ол “терроризммен
Террористік топтардың координаталарын белгілеу мақсатында 1986 жылы Америка Құрама
Бұл орталықтың да терроризммен күресудегі атқарған шаралары жеткілікті және
2. Терроризммен күресудегі Бұқаралық Ақпарат Құралдарының атқаратын ролі
Бұқаралық Ақпарат Құралдары террористер мен мемлекет билік органдары арасын
Террористерге Бұқаралық Ақпарат Құралдарының керегі-негізінен болып жатқан оқиғаны жарыққа
Мемлекет Бұқаралық Ақпарат Құралдары террористік акт кезінде өздеріне жұмыс
Яғни, қорыта келгенде қазіргі таңда Бұқаралық Ақпарат Құралдары терроризммен
3. Халықаралық терроризмге қарсы күресудегі мемлекеттердің өзара бірлесуі
Қылмыстылықпен күресудің басты жолы ретінде негізінен мемлекет ішінде тәрбиелеушілік,
Терроризм қылмысымен күресуде бір мемлекеттің атқарған шаралары белгілі бір
Қазіргі таңда “Қылмыстық полицияның халықаралық ұйымы” немесе Интерпол бүкіләлемдік
Интерполға терроризммен күресу әрқашан қиын болып келген. Соңғы уақытқа
1984 жылы Люксембургте өткен Интерполдың бас ассамблеясында жаңа “Негізгі
Біздің пайымдауымызда, бүгінгі таңда ғаламдық ауқымда терроризмнің қауіп-қатеріне қарсы
4. Терроризммен күресу туралы халықаралық конвенциялар
Қазіргі заманғы терроризм проблемалары осы қауіпті құбылыспен күрестің халықаралық
Халықаралық терроризмнің түсінігін беру әртүрлі конференцияларда талқыланып жүрді. Соның
1934 жылы 9-қазанда Марсельде (Франция) Югославияның королі Александр мен
Бірақ терроризммен күрес жөніндегі алғашқы конвенция аумақтық көлемде ғана
Бірақ, бұл конвенцияда “арнайы қорғаудың” тұсінігі ашылмай кеткен. Біздің
Халықаралық терроризмге қарсы әрекет ретіндегі ең маңызды қадам ретінде
Әуе ұшақтарын заңсыз басып алумен күрес туралы конвенция. Гаага
Азаматтың авиацияға қарсы бағытталған заңсыз актілермен күресу жөніндегі конвенция,
1979 жылы 12-желтоқсанда БҰҰ Бас Ассамблеясы бекіткен адамдарды кепілдікке
Ядролық материалдарды табиғи қорғау туралы конвенция Вена, 1980 жыл
Теңіз кемелеріне қарсы бағытталған заңсыз актілермен күресу жөніндегі конвенция.
БҰҰ Бас Ассамблеясының 1997 жылы 15-желтоқсанда бекіткен бомбалық терроризмге
БҰҰ Бас Ассамблеясының 1999 жылы 9-желтоқсанда бекіткен терроризмді қаржыландыруға
Қазіргі уақытта ядролық терроризммен күрес туралы Конвенция қабылдауға дайындық
Біріккен Ұлттар Ұйымының Бас хатшысының 1996 жылы 6 қыркүйекте
2.1. Терроризм түсінігі және оны жіктеу
Терроризм (террор) (француз тілінен аударғанда TERREUR қоқыныш, үрей) термині
“Террор”-бұл өз қарсыласымен физикалық жолмен жәбірлеу, зорлау, тіпті жойып
Көп жағдайларда “террор” және “терроризм” терминдері синоним ретінде қолданылады.
“Кирилл және Мефодия Үлкен энциклопедиясының” авторларының тұжырымдауы бойынша, “террор”
Белгілі бір үрей үшін террористер сонымен қоса өрт шығару,
Бірақ бұл анықтамалардың ешқайсысы да терроризм түсінігін толық қамти
1976 жылы болған Біріккен Ұлттар Ұйымы Комитетінің алтыншы Бас
Ал, Э.Арегача терроризмді акті ретінде былай анықтаған: “Терроризм бұл-жалпықылмыстың
Терроризмді жіктеу
Терроризмнің күрделілігі, көпжақты нысанда болуы, саралаудағы саяси қайшылықтар және
Шетелдік және Отандық философтар, саясаткерлер, тарихшылар, мемлекет қайраткерлері,
1970 жылы “Адам құқықтары туралы” конференция толығымен терроризм проблемасына
Ендігі жерде ғалым, философтардың терроризмді топтастыруына тоқталып өтейік.
К.Н. Салимов мырза терроризмді топтастыра келе оның
бірнеше түрін көрсете кеткен. Соның бірі ұлттық терроризм-ұлт азаттық
Салимов К.Н. қылмыстық терроризм жөнінде айтқан кезде оған мынадай
Терроризмнің бұл түрлерінен басқа мемлекеттік терроризм деген түрі бар.
“ Ешқандай еврей имандылығы да (мораль), ешқандай еврей әдет-құрыбы
В. Замкова мен М. Ильчиков деген философтар терроризмді мынадай
Революциялы және контрреволюциялы:
Субверсивті (жүйенің дестабилизациялануына бағытталған) және репресивті (басымдылыққа байланысты);
Физикалық және рухани;
Селективтік (және бағытталған терокт) және соқыр (алдын ала белгіленбеген
Провакациялық (халықаралық терроризмге іспеттес);
Привективтік террор (мемлекеттік арнайы қызметкерлер мен жүзеге асырылады);
Әскери террор (соғыс кезінде оның доктрикасына тыныш халыққа, балаларға,
Қылмыстық террор (құқық қорғау органдарының қадағалауынан шығып кеткен қылмыстылықтың
Бұл жоғарыда аталып өткен терроризмнің түрлерінен басқа да бірнеше
Ал, қазіргі уақытта әлемдегі ең қауіпті терроризм түрі болып
Халықаралық террористік іс-әрекет: террорист немесе террористік ұйым біреуден көп
Терроризм бұрыннан келе жатқан ең қауіпті, ең ауыр қылмыс
Дамыған Батыс Европа елдерінде көбіне терроризм қылмысы оппозициялық саяси
Қазіргі ғалымдар арасында бас даудың болуы, ол белгілі бір
Блищенко И.П. мен Жданов Н.В. пайымдауы бойынша-халықаралық терроризм
Ал, Л.Н. Галенскаяның айтуы бойынша-халықаралық терроризмге басқа мемлекеттің
Қалай дегенде де халықаралық терроризм қазіргі таңда аса қарқынмен
Халықаралық терроризмнің аса қарқынмен дамып жаңа түрлері пайда олып
Бұрынғы кездері әртүрлі халықаралық террористік ұйымдар белгілі бір ұшақта
Ал, соңғы 11-қыркүйектегі 2001 жылы болған Америка Құрама Штаттарындағы
Бұл оқиғадан соң әлем жұрты енді террористер қандай әдіспен
Барлығынан қауіптісі халықаралық террористік актілер көбіне провакациялық жолмен ұштасып
Бұл дегеніміз екі мемлекеттің арасына ғана от салу емес,
Мысалы, Америка Құрама Штаттарының бүкіл мұсылман елдеріне көзқарасы.
Қалай дегенде де халықаралық терроризм терроризмнің басқа түрлеріне қарағанда
Жоғарыда көрсетілген әртүрлі позиция мен бағалаудың негізінде-терроризм көрініс ретінде
2.2. Терроризм құқыққа қарсы қылмыстық жазаға тартылатын
әрекет ретінде
Терроризм-қазіргі дәуірдегі ең қауіпті қылмыс түрі болып табылады. Мұндай
Ал, осы “Терроризм” қылмысын саралайтын болсақ, яғни 4 элементке
Бұл қылмыстың тікелей объектісі болып қоғамдық қауіпсіздікті қамтамасыз ететін,
Осы қоғамдық қауіпсіздіктің түсінігі 26-маусымда 1998 жылы шаққан “Қазақстан
“Қазақстан азаматтары өмірінің, денсаулығы мен берекетінің, сондай-ақ Қазақстан қоғамы
Азаматтардың өмірі, денсаулығы, меншігі, мүліктік немесе сезім мүдделері осы
Қылмыстық объективті жағы төмендегідей әрекеттердің болуымен сипатталады
адамдардың қаза болуы, елеулі мүліктік зиян келтіру немесе қоғамға
аталған әрекеттерді жасаймын деп қорқыту арқылы сипатталады.
Заң тұрғысынан алғандағы мағынасына сәйкес терроризмді адамдар көбірек шоғырланатын
Жарылыс жасау-жарылғыш заттар мен жарылғыш жабдықтарын пайдаланып жасалды.
Жарылғыш заттар-сыртқы орта әсерінен (жылу, соғу, кноппа басу” үлкен
Жарылғыш жабдықтары болып-бомба, граната, артиллериялық снарядтар, мина т.б. табылуы
Ал, жарылғыш заттар болып-порох, тротил, нитроглицерин, пироксилин, ампокал және
Өртеу-жанғыш, өрт шығаруы мүмкін және осы оттың арқасында мүлікті
Өрт пиротехникалық заттардың жарылуынан, электр желілерінің шатасуынан, жанғыш заттар
Қоғамға қауіпті басқа зардаптардың қатарына мыналарды жатқызуға болады: тұрғын
Қауіптілік-бұл өзінде ауырлық сандарда сіңіретін (сапалы мінездеме) және оның
Терроризм адамдардың қаза болуына, елеулі зиян келтіруіне немесе қоғамға
Қылмыстық субъективті жағы тек-тікелей қасақаналық ниеттің болуымен байланысты, тұлға
Қылмыстың субъективті жағының міндетті белгісіне-қоғамдық қауіпсіздікті бұзу халықты қорқыту
Қылмыстық субъектісі - 14 жасқа толған кез-келген есі дұрыс
Терроризмнің Қазақстан Республикасы Қылмыстық кодексінің 233-бабының 2-бөлімімен көзделген сараланған
адамдар тобының алдын-ала сөз байланысуы бойынша;
бірнеше рет;
атыс қаруын қолдана отырып жасаған нақ сол әрекеттері танылады;
Егер де терроризмді жасауға осы қылмысты бірлесіп жасау туралы
Бірнеше рет жасалу-егер тұлға бұрын жасаған қылмысы үшін заңмен
Дәрімен ататын қару пайдалану деп- оны адамның денсаулығына зиян
Қазақстан Республикасы Қылмыстық кодексінің 233-бабының 3-бөлімінде осы баптың 1
а) ұйымдасқан топ арқылы жасалса;
б) жаппай қырып-жоятын қаруды, радиоактивті материалдарды қолдануға немесе қолданумен
в) абайсызда адам өліміне не басқа да ауыр зардаптарға
Терроризм егер де оны бір немесе бірнеше қылмыс жасау
Жаппай қырып – жоятын зақымдау қаруларының, қару- жарақ және
Радиактивті заттармен жұмыс істеу тәртібі ҚР 1998 жылғы
Басқа ауыр зардаптарға (абайсызда адам өлімінен басқа) 2 немесе
Абайсызда адам өліміне немесе басқа ауыр зардаптарға әкеп соққан
Әлемдегі соңғы болып жатқан оқиғаларға байланысты, яғни көптеген террористік
Онда былай деп көрсетілген:
Қоғамдық қауіпсіздікті бұзу, халықты үрейлендіру не Қазақстан Республикасы мемлекеттік
Сонымен қатар қылмыстық кодексімізде жаңа 233-1 және 233-2 деген
Қазақстан Республикасы Қылмыстық кодексінің 233-1 бабы “терроризмді насихаттау немесе
Оның бірінші бөлігінде-терроризмді насихаттау немесе терроризм актісін жасауға жария
Терроризмді насихаттау дегеніміз-терроризм жөнінде әртүрлі адам психологиясын улайтын және
Терроризм актісін жасауға жария түрде шақыру-белгілі бір терроризм актісін
Көрсетілген мазмұндағы материалдарды тарату-яғни, белгілі бір актіні насихаттау немесе
Адам өзінің қызметтік жағдайын пайдаланып не қоғамдық бірлестіктің басшысы
Бұқаралық Ақпарат Құралдарын пайдаланып-яғни, жоғарыда көрсетілген барлық әрекеттерді газет,
Осы бап бойынша, терроризмді насихаттау немесе терроризм актісін жария
Қазақстан Республикас Қылмыстық кодексінің 233-2 бабы “террористік топ құру,
Осы баптың 1-бөлімінде-террористік мақсатты көздейтін қылмыстарды жасау үшін топ
Ал, осы баптың 3-бөлімінде-Адам өзінің қызметтік жағдайын пайдаланып не
Террористік топ құру дегеніміз-белгілі бір террористік акт жасау мақсатында
Басшылық ету дегеніміз-белгілі бір құрылған террористік топтың ұйымдастыруына, жүргізілуіне
Террористік топтың қызметіне қатысу дегеніміз-осы террористік топтың мүшесі болып
Осы баптың бірінші бөлігі бойынша террористік мақсатты көздейтін қылмыстарды
Осы баптың екінші бөлігі бойынша террористік топтың қызметіне немесе
Ал, енді жалпылама қорытындылайтын болсақ, яғни, “терроризм-құқыққа қарсы қылмыстық
2.3. Терроризмнің сараланған белгілері
Терроризмнің сараланған белгілері басқа зорлықшылық қылмыстарының белгілерімен әдетте ұқсас
Қазақстан Республикасы Қылмыстық кодексінің 233-бабының 3-бөлігінде сараланған үш белгісі
қылмыстық кодекстің 233 бабының бірінші немесе екінші бөліктерінде көзделген
жаппай қырып-жоятын қаруды, радиоактивтік материалдарды қолдануға немесе қолданамын деп
абайсызда адам өліміне немесе өзге де ауыр зардаптарға әкеп
Мұндағы өзге де ауыр зардаптар: бірнеше адамның денсаулығына ауыр
Қоғамдық қауіпсіздікті бұзу, халықты үрейлендіру не Қазақстан Республикасы мемлекеттік
Қазақстан Республикасы Қылмыстық кодексінің 233-1 бабына сәйкес қылмыс құрамы-формальдық
Осы баптың 2-бөлігі бойынша қылмыстың сараланған белгілері болып адамның
Қазақстан Республикасы Қылмыстық кодексінің 233-2 бабының 1-бөлігіне сәйкес қылмыс
Осы баптың 2-бөлігі бойынша қылмыс құрамы-формальді болып табылады. Себебі,
Осы баптың 3-бөлігі бойынша қылмыстық сараланған белгілері болып: адамның
Міне, қысқаша терроризмнің сараланған белгілері осылар болып табылады.
2.4. Терроризм актісін дайындауға қатысқан адамды қылмыстық жауаптылықтан босату
Қазақстан Республикасы Қылмыстық кодексінің 233-бабында терроризм кезінде шын ниетпен
Егер:
Ол тек ғана терроризм актісін дайындауға қатысса;
Уақытында, яғни қылмыстық объективтік жағы басталмас бұрын терроризм
Терроризм актісінің тоқтатылуына себеп болушы басқа да әрекеттер деп
Ол адамның іс-әрекетінде өзге қылмыс құрамы болмаса, мысалы: қаруды
Жарылыс жасау, өрт қою немесе өзге де іс-әрекеттерді
Басқа жолмен терроризм актісінің жүзеге асырылуын болдырмауға жәрдемдесуге адамның
Міне осы шарттар болғанда ғана терроризм актісін дайындауға қатысқан
3-Бөлім Терроризмді басқа қылмыс құрамдарынан ажырату
Терроризм және қасақана кісі өлтіру
Бұл жерде қиыншылықтар мынадай жағдайларда кездеседі. Олар:
1) адамның қызметтік іс-әркетін жүзеге асыруына не кәсіби немесе
Адамның кәсіби немесе қоғамдық борышын орындауына байланысты кісі өлтіру
Ал, терроризмде жасалатын іс-әрекеттің мақсаты қоғамдық қауіпсіздігін бұзу, халықты
Қазақстан Республикасы Қылмыстық кодексінің 96-бабының
бөлігінің “б” тармақшасында кісі өлтіру нақты бір адамға немесе
Қазақстан Республикасы Қылмыстық кодексінің 96-бабының 2-бөлігінің “е” тармағында кісі
3.2. Терроризм және бандитизм
Бұл қылмыстардың негізгі жіктеу белгілері болып объективті жақтың элементтері
Бандитизмнің объективті жағының міндетті белгісі болып-азаматтарға немесе ұйымдарға шабуыл
Қаруланғандық-бандитизмнің міндетті белгісі болып табылады. Ал, терроризмде жасалатын іс-әрекеттер
Бандитизмнің басты мақсаты әртүрлі материалдық қызығушылықтар болуы мүмкін: Олар
3.3. Терроризм және диверсия
Заң шығарушы суреттеуінде диверсияның әрекеті толығымен терроризмге ұқсас келеді.
Осыдан басқа 233-баптың диепозициясында тек әрекеттер ғана емес, сонымен
Диверсия қылмысы залал келтірген сәттен аяқталған болып табылады. Басты
Диверсияның мақсаты-материалдық объектілерді қиратуға немесе зақымдауға бағытталып және осы
Айырмашылық қол сұғушылық немесе озбырлық объектісінде де болып келеді-терроризмде
3.4. Қазақстандағы терроризмге қатысты көзқарастар
Соңғы 2001-жылғы 11-қыркүйектегі жағдай мен 2002 жылдың 23-қазанында болған
Өзіміз Қазақстан Республикасының азаматы болғандықтан Қазақстандағы терроризм қаупі төніп
Тарих ғылымының докторы, подполковник, Қазақстан Республикасы Ішкі Істер Министрлігінің
Саяси зерттеу орталығының директоры, Қазақстан даму институтының вице-президенті Абен
саяси режимнің либеральділігі;
көрші мемлекеттермен салыстарғанда, мысалы Өзбекстан мен күнделікті өмір салтының,
саяси шешімнің қабылдануының өте жоғары деңгейде болуы ;
саяси элитаның бірлігі, ынтымақтастығы:
позиция-оппозициясының тең дәрежелігі;
Қазақстан қоғамының діни толеранттығы;
Абен Ерлан мырзаның айтуы бойынша-қазіргі кездегі терроризмнің сепаратистік, діни
Қорытындылай келгенде, Абен Ерлан мырзаның пікірінше-жаңа тәуелсіз мемлекеттер үшін
Философия ғылымының докторы, профессор, Аль-Фараби атындағы ҚАЗҰУ политология кафедрасының
Лаик Амировичтің тұжырымдауынша-терроризмге көбінесе белгілі бір мәселені тыныш, келісімді
Саяси зерттеу орталығының Қазақстан даму институтының ғылыми қызметкері Карин
Карин Ерлан мырзаның түсінігі бойынша-Қазақстанда саяси экстремизм мен терроризмнің
Қазақстан Республикасы ҰҚК институтының әлеуметтік-саяси тәртіптік кафедрасының доценті Байсалбаева
Қазақстанда террористік және экстремистік қозғалыстың пайда болуына толық жағдай
Сонымен қатар Ж.А. Байсалбаева ханым мұндай тығырықтан шығудың мынадай
Қазақстан Республикасы Президентіне “терроризммен күресу туралы заңның” талқылауын талап
Құқық қорғау органдарында және тиісті ведомстваларда терроризммен күресуді шешу
Террористердің идеясын жарнамалауға Бұқаралық Ақпарат Құралдарында соның ішінде телеканалдарда
“Саясат” журналының жауапты редакторы Қазақстан даму Институты саяси зерттеу
Оның айтуынша терроризм тек ғана бір мемлекеттің аумағында емес,
Ал, Қазақстанға келсе бізде терроризм қаупінің сыртқы және ішкі
Террористік қауіптің қалыптасуына ықпал ететін ішкі факторлардың негізгілері:
Саяси жүйеміздің әлі уақытқа дейінгі толық көлемде қызмет атқармауы;
Әлеуметтік-экономикалық жағдайларға байланысты халықтың жағдайының төмендеуі;
Идеология кризис, яғни ол дегеніміз халықта әлі бір қалыпты
3.5. Терроризмнің қазіргі таңдағы әлемдегі орны
Терроризмнің қазіргі таңдағы орны ерекше десек біз ештеңе демегеніміз.
Ал, енді осы сұрақты талқалайтын болсақ мұны негізгі 3
Қазіргі таңдағы аса қауіпті террористік ұйымдар.
Қазіргі таңдағы ең қауіпті террорлы ұйым-бұл “Аль-Каеда” деп аталады.
Қазіргі таңда осы ұйым көптеген мемлекеттерде өз әрекетін жасап
Қауіпті террористік ұйымдардың қатарына Абу Ниделдің ұйымы (ОАН) да
Бұл ұйымның есебінде 20 мемлекетке жасаған террорлық актісі бар,
Бұл террористік актілердің негізгі объектілері болып Америка Құрама Штаттары,
БАСК ұйымы “Отан және Еркіндік” (ЭТА).
1959 жылы Испанияда өзінің тәуелсіздігін алу мақсатында құрылған Марксистік
Осы жоғарыда аталып кеткен террористік ұйымдардан басқа және мынадай
Осы ұйымдармен қатар олардың көсемдері немесе басқарушылары аса қауіпті
Жоғарыда аталып өткен халықаралық террористік топтардан бөлек криминальды-террористік топтар
Қазіргі таңда әлемде алты криминальды-террористік топтар өз үстемдігін жүргізіп
Әлемде болған ең қауіпті террорлық актілердің бірі.
Терроризм тақарыбына келгенде көпшіліктің ойына бірден 2001 жылдың 11
Бұл террорлық актінің атын “Звезда Давида” немесе “Мюнхен-72: Олимпиада
“Олимпиадалық Мюнхеннің қанды таңы” деген мақаламен өзін сыйлайтын сол
Енді осы оқиғаға кеңінен тоқталып өтейік. 1972 жыл. 5-қыркүйек
Олардың ойлары бойынша-ішіп алған спортшылар шығар, жаттықтырушыларынан жасырынып, сол
Мұсылман елдерінен шыққан террорлық ұйымдардың
ешқандай ислам дініне қатысы жоқ.
Соңғы әлемде болып жатқан террорлық актілердің салдарынан Америка Құрама
Осы жұмыста біз негізінен мұсылман елдерінен шыққан террорлық ұйымдардың
Нұрсұлтан Әбішұлы Назарбаев ҚР президенті-терроризмнің түп тамыры белгілі бір
Тайжан Болатхан Құлжанұлы – бұрынғы Қазақстанның сыртқы экономикалық
Бұл кісінің айтуы бойынша 2001 жылдың 11-қыркүйегіндегі оқиға Американың
Бірақ қайғының алғашқы сағаттарынан-ақ американың және еуропаның комментаторлары, журналистері,
Қанша дегенмен осы мұсылман болғандықтан ислам дініне жүрегі
Профессор Удо Штайнбах 1 – Германиялық шығыстану институтының
Бұл кісінің пікірі бойынша-ислам әлемінің фундаментализмге айналуының және ислам
Жоғарыдағы кісілердің пікірін негізге ала келе біздің тұжырымдауымыз бойынша
Қорытынды
Осы бітіру жұмысына жалпылама қорытынды беретін болсақ, біріншіден алға
Осы терроризм тақырыбына байланысты барлық әдебиеттер мен нормативтік-құқықтық актілермен
Терроризмге толық түсініктеме беру;
Терроризмнің сараланған белгілерін қарастыру;
Терроризмді қылмыстық жазалау түрі ретінде қарастыру;
Терроризмді басқа қылмыс құрамдарынан ажырату;
Енді осы міндеттердің орындалуына қорытынды берсек:
Осы терроризм тақырыбына байланысты жеткілікті түрде материалдар пайдаландық десе
Екінші міндетке келетін болсақ-біз терроризмге толық түсініктеме бере
Терроризмнің сараланған белгілерін қарастырып өткенде біз Қазақстан Республикасының Қылмыстық
Терроризмді қылмыстық жазалау түрі ретінде қарастырған кезде біз бірінші
Ең негізгі міндетке саналатын бұл міндетті, яғни терроризмді басқа
Сонымен бірге біз терроризмнің даму себептері мен олардың алдын
Қазақстандағы терроризмге қатысты көзқарастарды анықтау;
Бұқаралық Ақпарат Құралдарында жарияланған материалдарды немесе белгілі бір ресми
Бірінші міндет бойынша біз Қазақстандағы көрнекті саясаткерлердің, ғалымдардың немесе
Ал, екінші міндеті бойынша біз оны негізгі 3 бөлікке
Осы бітіру жұмысына қойған мақсатқа арнайы міндеттерді орындап жеткен
Біздің ойымызша қазіргі замандағы терроризммен күресуде бірден-бір құрал болып
Осы Бұқаралық Ақпарат Құралдары туралы және бір ұсыныс Бұқаралық
Бұқаралық Ақпарат Құралдары қызметкері болу үшін арнайы күрделі аттестациядан
Бұқаралық Ақпарат Құралдары қызметкерлері әрбір жасаған әрекеті үшін заңның
Мұндағы басты мақсат халықтың бетін Бұқаралық Ақпарат Құралдары қарату
Міне, осы бітіруші жұмыстың соңында біз терроризмге қарсы күрестің
Дүниеміз әрқашан тыныш, аспанымыз ашық болып әлі талай-талай ғасырларды
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі:
ҚР Конституциясы 30.08.1995 жыл.
ҚР Қылмыстық кодексіне түсінік. Алматы ЖШС “Баспа” 2001 жыл.
ҚР Қылмыстық кодексі. 22.12.02. жылға дейінгі өзгертулер мен толықтырулармен
К.Н. Салимов “Современные проблемы терроризма” Москва, Издательство “Щит-М”
Қылмыстық құқық (ерекше бөлім) Ағыбаев А.Н. Алматы жеті жарғы
Сындарлы он жыл Назарбаев Н.Ә. Алматы Атамұра 2003 жыл.
Уголовное право Казахстана (особенная часть) Учебник для вузов под
Уголовное право России (особенная часть) под редакции д.ю.н.
Уголовное право. (особенная часть). Ответственный редактор: д.ю.н. профессор И.Я.Казаченко
Уголовное право России. (особенная часть) Учебник –отв.ред д.ю.н. профессор
Интерпол – Овченский В.С. (вопросах и ответах) М: ИНФРА
Международное уголовное право - Под общей ред. В.Н. Кудрявцева
Международное уголовное право - учебное пособие Кудайбергенов М.Б. Алматы:
Журнал ІNTERNATІONALE POLІTІK “терроризм” –12 декабрь 2001г.
Журнал ІNTERNATІONALE POLІTІK “Мусульманский мир” –3, март 2002г.
“Терроризм-это должен знать каждый” Революция гражданам. Советы психология Издательство
“Вашингтонская ПАПКА” Информационная Служба Посольства США сентябрь, октябрь, ноябрь
Журнал “Государство и право”-1 2001г.
Журнал “Государство и право”-3 2000г.
Журнал “Саясат” март-3, 1999г.
Журнал “Саясат”-9 сентябрь, 2001г.
Газета ПРОСПОРТ КАЗАХСТАН-72, 10 сентября 2002г. 8-стр.
Газета ИЗВЕСТИЯ-195, 25 октябрь 2002г.
Газета ИЗВЕСТИЯ-196, 26 октябрь 2002г.
Нормативтік – құқықтық актілер
ҚР “Терроризмге қарсы күрес туралы” заңы 13-шілде 1999 жыл.416-1
ҚР «Кейбір заң актілеріне терроризмге қарсы күрес мәселелері бойынша
ҚР “Ұлттық қауіпсіздігі туралы” заңы (28.04.00 жыл-45-2 ҚР
“Терроризм мен экстремизм көріністерінің алдын алу және тыю жөніндегі
“Ұлттық қауіпсіздік органдары туралы” ҚР Президентінің заң күші бар
“Атыс қаруларын, оқ-дәріні, қару-жарақты немесе жарылғыш заттарды ұрлау, оларды
ҚР “Бұқаралық Ақпарат Құралдары туралы” заңы 23.07.1999
современные проблемы терроризма К.Н. Салимов М-1999 8-бет
современные проблемы терроризма К.Н. Салимов М-1999 55-бет
Ожегов С.И. Шведова Н.Ю. «Толковый словарь русского языка» Москва
Современные проблемы терроризма К.Н. Салимов М-1999 9-бет
Современные проблемы терроризма К.Н. Салимов М-1999 9-бет
Современные проблемы терроризма К.Н. Салимов М-1999 14-бет
Современные проблемы терроризма К.Н. Салимов М-1999 15-бет
Современные проблемы терроризма К.Н. Салимов М-1999 161-бет
«Атыс қарулары, оқ-дәрәні, қару-жарақты немесе жарылғыш заттарды ұрлау,
журнал “саясат” 3, март 1999г.
Сындарлы он жыл. Назарбаев Н.Ә. Алматы: Атамұра 2003ж.
саясат-октябрь 2001г. 8-бет
ІNTERNATІONALE POLІTІK март, 2002 4-бет
1
2
Терроризммен күресудің қылмыстық құқықтық мәселелері
Терроризмнің ұғымы және белгілері туралы
Терроризм және халықаралық террористік экстремистік үйымдар
Бейбітшілік пен адамзат қауіпсіздігіне қарсы қылмыстар
Бейбітшілік пен адамзат қауіпсіздігіне қарсы қылмыстармен күрес
Халықаралық терроризм әлеуметтік-құқықтық құбылыс ретінде
Терроризм ұғымының мән жайына, оның қазіргі көріністеріне талдау жасау
Ұйымдасқан қылмыстық топ
Адамды кепілге алу үшін қылмыстық жауапкершілік
Терроризммен күресудің қылмыстық-құқықтық және криминологиялық мәселелері