Жергілікті биліктің қалыптасуымен құрылымы

Тақырыбы: Жергілікті биліктің қалыптасуымен құрылымы
Мазмұны
1.2. Қ.Р. жергілікті атқарушы органдардың құрылымы
ІІ Қазіргі кезеңдегі
2.1. Қазақстан Республикасындағы жергілікті өкілді органдар және
2.2. Жергілікті әкімдер, әкімшіліктерді құру, құзыреті және
ІІІ Қ.Р. жергілікті
Қ.Р. жергілікті билікті тиімді басқаруды жетілдіру
1.2. Қазакстан Республикасындағы жергілікті атқарушы органдар
1. Жергілікті атқарушы орган (әкімият) — облыстың (республикалық
Жергілікті атқарушы органдардың қарауына ҚР Конституциясының 87 бабынын
аумақты дамыту жоспарларын, экономикалық және әлеуметтік бағдармаларын, жергілікті
комуналдық меншікті басқару;
жергілікті атқарушы органдардың басшыларын қызметке тағайындау және қызметтен
жергілікті мемлекеттік басқару мүддесіне сай Республика заңдарымсн жергілікті
Аудандық (облыстық маңызы бар қалалық) әкімият өзіне жүктелген
Осыған орай айта кететін бір жайт — рсспубликалық
Әкімшілік-аумақтық бөліністі басқарудың өзіндік схемасы бар, ол тиісті
2.Әкім-Қазақстан Республикасының Президенті мен Үкіметінін тиісті аумақтағы жергілікті
Облыс (рсспубликалық маңызы бар қала, астана) әкімінің өкілеттігі
Әрбір әкім өз аумағыңда құқықтық денгейіне сай өкілеттіктерін
Облыс (республикалық маңызы бар қала, астана) әкімі:
-мемлекеттік органдармен, ұйымдармен және азаматтармен өзара қарым-қатынастарда облыс
-тиісті адамдарды мемлекеттік наградалармен марапаттау, оларға құрметті және
-мына лауазымды адамдарды:
-жоғары тұрған өкілетті мемлекеттік органдармен келісім бойынша, шекті
-облыс (қала, астана) әкімі ақпаратының басшысын және оның
-зандарда белгіленген тәртіпте нысанды киім кию құқығы және
-облыстық (қалалық, астаналық) бюджеттен қаржыландырылатын атқарушы органдар басшыларына,
-аудандық (облыстық маңызы бар қаланың, республикалық маңызы бар
-аудандардың (оған теңестірілгендердің) әкімдері арқылы жергілікті өзін-өзі басқару
-әкімшілік-аумақтық бөліністі басқару схемасын (яғни тиісті аумақта орналасқан,
-кәсіпкерлік қызметті лицензиялауды жүзеге асырады;
- құзыреті шегінде жалпыға бірдей әскери міндеттілік және
-кәсіпорынарды, кең орындарын және мемлекеттік меншіктің басқа да
Әрине, облыс әкімдері (оған теңестірілген әкімдер) өз құзыретін
Аудан (облыстық маңызы бар қала) әкімі Қазақстан Республикасының
Өзінің құзыретіне аудандық әкім:
-мемлекеттік органдармен.-ұйымдармен және азаматтармен өзара қарым-қатынастарда тиісті әкімшілік-аумақтық
-тиісті азаматтарды мемлекеттік наградалармен марапаттау, оларға құрметті және
-мынадай лауазымды адамдарды:
-жоғаы тұрған уәкілетті мемлекеттік органдармен келісім бойынша, шекті
-әкім аппаратының басшысы мен оның құрылымдық бөлімшелерінін басшыларын
-азаматтардың құқықтары мен бостаңдықтарын қорғау жөнінде шаралар қабылдайды;
-жергілікті өзін-өзі басқару органдарымен өзара іс-қимыл жасайды;
-көпшілік пайдаланатын орындардың (парктердің, саябақтардың, бульварлардың, жағажайлардың, су
-мектепке дейінгі, орта, бастауыш және орта кәсіптік білім
-тиісті аумақта мал дәрігерлік көмек көрсетуді ұйымдастырады;
-салық және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдерді
-өз құзыреті шегінде жалпыға бірдей әскери міндеттілік және
Бірақта, аудан (облыстық маңызы бар қала) әкімі өзінің
Ал енді республикалық маңызы бар қаладағы (астанадағы) аудан,
-тиісті әкімшілік-аумақтық бөлініс аумағында тиісті аудандық (қалалық) әкімияттың
-азаматтардың өтініштерін, арыздарын, шағымдарын қарайды, олардың құқықтары мен
-салық және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдерді
-тиісті әкімшілік-аумақтық бөліністі ұстауға арналған шығыстарды қамтитын әкім
-өз құзіреті шнгінде жер қатынастарын реттеуді жүзеге асырады
-тұрғын үй қорының құрылысы мен жөнделуін, жолдарды пайдалану
-шаруа (фермерлер) қожалықтарын ұйымдастыруға, кәсіпкерлік қызметті дамытуға жәрдемдеседі;
-өз құзыреті шегінде жалпыға бірдей әскери міндеттілік және
-заңдарда белгіленген тәртіпте нотариалдық іс-әрекеттер жасауды, азаматтық хал
тарихды және мәдени мұраны сақтау жөніңдегі жұмысты ұйымдастырады;
-жоғары тұрған органдарға халықтың әлеуметтік жағынан дәрменсіз таптарына
-жергілікті әлеуметтік инфрақұрылымның дамуына жәрдемдеседі; :
-қоғамдық көлік қозғалысын ұйымдастырады;
-жергілікті өзін-өзі басқару органдарымен өзара іс-қимыл
жасайды. -
Республикалық маңызы бар қаладағы (астанадағы) аудан, аудаңдық маңызы
Әкім аппартты- бұл жергілікті атқарушы органның (ол құрылған
Мтілер- бұл, біріншідегі, әкімияттың конститутцияға, заңға, ҚР Президенті
азаматтардың құқықтарына, бостандықтары мен міндеттеріне қатысты актілері (ҚР
ІІ Қазіргі кезеңдегі
.1. Қазақстаи Республикасындағы жергілікті өкілді органдар және оның
Жергілікті өкілді орган (маслихат) салықтық өкілдік бірыңғай жүйелерінің
Мәслихат өзінің сипаты жағынан жергілікті тұрғындардың мұн-мұқтажына байланысты
тиісті мәслихат депуттаттарының санын Қазақстан Республикасының Орталық сайлау
өзінен біз, мәслихаттың жергілікті өзін-өзі басқару жүйесінен де
оқшауланғандыған көрсетеді.
Мәслихаттар күнделікті кызметінде шаруашылық, тұрмыстық, мәдени, меншікті, қоғамдық
Мәслихаттардың ең басты ерекшелігінің бірі- тиісті әкімшілік-аумақтық бөліністерінің
3. Мәслихатт тағы да бір ерекшелігі оның құзыретіне
1). негізгі анықтайтын жалпы мәселелер;
тиісті аумақты дамытудың жоспарларын, экономикалық жеке әлеуметтік бағдарламаларын,
тиісті аумақтарда қоршаған ортаны қорғау мен табиғатты пайдалану
әкімшілік ұсынысы байынша әкімшілік аумақ бөліністі басқару схемасын
әкімнің ұсынысы. бойынша мәслихат сессиясының шешімімен тиісті әкимияттыңң
халықтың жұмыспен қамтылуына жәрдемдесу мен кедейлікпен күрес бағдарламаларын
әкімнің ұсынуы бойынша ведомствоаралық сипаттағы мәселелер бойынша әкімият
2) мәслихаттардың айрықша өкілеттілігі:
- өздерінің карауына жатқызылған әкімшілік-аумақтық құры-
лыс және жергілікті қауымдастық ұйымының шекараларын ай-
қыңдау мәселелерін шешу;
атқарушы органдар басшыларының есептерін қарау және тиісті органдарға
Қазақстан Республикасының әкімшілік құқық бұзушылық туралы Кодексіне сәйкес,
тиісті әкімшілік-аумақтық бөліністі дамыту жоспарларынын, экономикалық ж»не әлеуметтік
Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес азаматтардың құқықтары мен заңды
Мәслихаттың тұрақты комиссиялары мен өзге де оргаңдарын құру,
Мәслихаттар, сонымен қатар, Қазақстан Рсспубликасының Жер туралы зандарына
Жергілікті өкілді органдар (мәслихаттар) буындарының әртүрлігіне қарамастан олардаң
I) облыстың аудандық жоспарлану схемасын, облыс орталығын, республикалық
Жоғарыда аталған мәслихаттардың өкілеттіліктерін басқаша да топтастыруға болады.
Демек, мәслихаттардың қарауына жататын мәселер дегеніміз, зандарда белгілі
4. Мәслихаттың өз өкілеттік атқаруы оның жұмысты дұрыс
Маслихат сессиясы — оның ұйымдастырушылық құқықтық қызметінің ең
Сөйтіп, мәслихат сессиясының төрағасы деп, меслихат депутаттарының арасынан
Бұған қарағанда мәслихаттың хатшысы тұрақты негізінде жұмыс істейтін
- мәслихат сессиясын және оның қарауына енгізілетін мәселелерді
-өз депутаттарының өкілеттіліктерін жүзеге асыруына жәрдемдеседі, оларды қажетті
-мәслихат аппараттарының қызметіне басшылық жасайды, оның қызметшілерін қызметке
-сайлаушылар өтініштері туралы және олар бойынша қабылданған шаралар
-өз құзыретіндегі мәселелер бойынша өкімдер шығарады;
-мемлекеттік органдармен, ұйымдармен, жергілікті өзін-өзі басқару органдарымен және
Алайда, мәслихат хатшысының оның тұрақты комиссияларында болуға құқығы
Мәслихаттың алдыңда тұрған міндеттерді жүзеге асыруда депутаттарды қатыстыруды
Тұрақты комиссиялардың басты қызметі мен өкілсттілігіне жататындар: сессияның
Тұрақты комиссиялардың отырысы қажеттілігіне қарай шақырылады. Олардың құрамына
Мәслихаттың тұрақты комиссиялары өз құзыретіндегі мәселелер бойынша қаулылар
Тұрақты комиссиялар өздерін сайлаған мәслихат алдында жауапты және
Жергілікті бюджеттің атқаруын бақылау үшін өз өкілеттігі мерзіміне
Кейбір мәселелерді дайындап, сессияда қарау үшін мәслихат не
Сессия жұмысының белсенді күші - бұл мәслихат депутаттары
Маслихат депутатының құқықтары мен міндеттері өз өкілетілігін жүзеге
-сайлауға және мәслихат сессиясының төрағасы, хатшысы, тексеру комиссиясының
-мәслихат сессиясы мен оның тұрақты комиссияларында және өзге
-тиісгі мәслихаттың аумағында орналасқан жергілкті атқарушы органдар мен
-өз округінің сайлаушыларымен, сондай-ақ жергілікті өзін-өзі басқару органдарымем
-сессияда тиісті мәслихат аумағында орналасқан жергілікті атқарушы орган
-саяси партиялардың депутаттық тобы түріндегі депутаттық бірлестіктер құруға
1) мәслихаттың және өзі құрамына сайланған оның органының
Осындай қыруар жұмыстарды атқаруға байланысты дспутатқа негізгі жұмыс
2.2. Жергілікті әкімдер және әкімшіліктерді кұру, құзыреті
Әкімшіліктердін төмендегі буындары қүрылады: 1) облыстық республикалық маңызы
Облыстық (Алматының, астананың), аудандық (облыстык манызы бар калалардың)
Облыстық (Алматының, астананың), аудаңдық (облыстық маңызы бар қалалардың)
Екі деңгей әкімшіліктерінің түзілу және құзырет мәселелерін жеке
Ұйымдық-шаруашылыққа, атап айтқанда. төмендегі өкілеттіктер жатады: облысты (Алматыны,
Баскарушылыққа атап айтқанда, төмендегі өкілеттіктерді жаткызуға болады: аграрлық
Реттеушшіліке зандарға сәйкес жер қатынастарын реттеуді жүзеге асыру
Облыстық (Алматы, астаналык) әкімшілік аудандық әкімшіліктердін кұзыретіне кіретін
Ақырында. облыстык (Алматы, астаналық) әкімшілік консультативтік жұмысты жүзеге
Облыстың (Алматының, астананың) әкімшілігі мәслихаттын органы болып табылмайды.
Облыстық әкім. Қазақстан Республикасының Конституциясына сәйкес облыстардың (Алматының,
Облыстын (Алматының, астананың) әкіміне бірнеше түрге белуге болатын
Өкілдік өкілеттіктер. Облыстың (Алматының, астананың) әкімі мемлекеттік органдармен,
Бақылау өкілеттіктері орталық атқарушы органдардың аумақтық бөлімшелері әкімшіліктің
мемлекеттік органдармен келісім бойынша облыс (Алматы, астана) әкімінің
Тәртіптік өкілеттіліктер облыс әкімі облыс (Алматы, Астана) бюджетінен
Үйлестірушілік өкілетгіктер. Облыс әкімі аудандық (облыстық маңызы бар
Жергілікті өзін-өзі басқару органдарымен байланыстар жөніндегі өкілеттіктер. Облыс
Басқарушылық (әкімшілік ету) өкілеттіктер. Облыс әкімі өз құзыреті
Облыс әкімінің аталған өкілеттіктері түпкілікті болып табылмайды. Заң
Аудандык (облыстық маңызы бар қалалық) әкімдіктер.
Аудан (облыстық маңызы бар калалардың) әкімдігі Казақстан Республикасы
Аудан (облыстық маңызы бар қала) әкімшілігі алқалы орган
I) ұйымдык-шаруашылық; 2) реттеушілік; 3) әлеуметтік; 4) зандылықты
ұйымдық-шаруашылықтарға төмендегі өкілеттіктерді жатқызуға болады: ауданды дамытудың жоспарларын,
Өз күзыреті шегінде жер қатынастарын реттеуді жүзеге асырады.
Әлеуметтік корғауға өзінің қарамағындағы тұрғын үй қорын бөлу,
ІІІ Қ.Р. жергілікті
Қ.Р. жергілікті билікті тиімді басқаруды жетілдіру
Қазақстан Республикасы өзінің институционалдық кұрылымын дамытудың алғашқы сатысынан
Әсіресе, жергілікті жоспарларды, әлеуметгік және экономикалық бағдарламаларды, жергілікті
Мемлекеттік басқарудың тиімділігін арттыру үшін атқарушы органдардың да
билік қызметін жетілдіре беру арқылы жергілікті өзін-өзі басқару
Жергілікті билікті басқаруды жетілдіру жөнінде мемлекет тарапынан көптеген
Жалпы, ауылда қордаланған проблемаларды шешуге Елбасы "Ауыл жылы"
Ауылдың негізгі билік иесі әкім болғандықтан, ауылдық әлеуметтік-экономикалық
беделді ауыл ақсақалдарынан, әлеуметтік мекемелердің
басшыларынан, ауыл шаруашылығы нысандарының же-
текшілерінен қоғамдық негіздегі ауыл әкімінің алқасы
кұрылып, ауыл проблемаларын осы алқада шешу;
ауылдағы әлеуметтік мекеме басшыларын
және қызметінен босату ісінде ауыл әкімінің келісімін алу,
пікірі мен ұсыныстарын орнықтыру. Жалпы ауылдағы
әлеуметтік саясаттың дұрыс жүргізілу жауапкершілігін
ауыл әкіміне міндеттеу және осы арқылы оның беделі
билігін күшейту;
жер, су, орман кодекстері аясында ауылда ауқымды жұ-
мыстар жүргізілетінің, ауылда орасан зор міндеттер ше-
шілетінін, ауылдың әлеуметтік-экономикалық куатының
күшейетінінен хабардар ету.
Міне, осындай құрылымдық өзгерістерге шыраған ауыл әкімі —
Жергілікгі билікті заң екі институт функциясымен қамтамасыз етті,
Сонымен қатар, мәслихатқа берілген өкілеттіктерде шешімін таппаған тұстары
кепілдендірілген медициналық қызмет көрсету;
ақысыз білім беру;
экологиялық сараптама;
аудан әкімдерінің жүрісін үйлестіру;
алыс-беріс бойынша шешім қабылдау туралы әр мәслихат
ұсыныстарын қарауға енгізу;
мемлекеттік стандартты сақтауды қамтамасыз ету;
мемлекеттік мекемелер мен олардың штаттарын құру.
Осы аталғандардың ішінде мемлекеттік билікгі орталықсыздандыру, билік
жауынгерлікке жазылу, әскери қызметін өтеуге шақыру,
азаматтық қорғаныс мәселелері
ұйымдастыру; тұрғын үй қорын бөлу;
қоғамдық орындарды көркейту мәселелерін шешу;
ведомствоаралық сипаттағы мәселелер бойынша консуль-
тациялық кеңес беру органын құру жөнінде міндеттер
бар, олардың қатары жұмыссыздықпен күрес және атаулы
әлеуметтік көмек беру мәселесімен толығуы мүмкін. Бірак бұл
Берілген талдау көрсетіп отырғанындай, казіргі уақытта жергілікті басқарудың
Коммуналды шаруашылық, тұрғын үй қоры, жергілікгі жолдар, аумақты
Қазақстан Республикасыньщ жергілікті мемлекетгік басқару типтік қурылымы Үтсімеггің
1. Облыстык әкімвят:
Облыс әкімінің аппараты.
Сэулет жэне қала құрылысы департаменті (басқарма).
Ішкі саясат департаменті (басқарма).
Мемлекетгік сәулет-құрылыс бақылау департаменті (бас-
қарма).
Мемлекеттік санитарлық-эпидемиологиялық қадағалау
дспартаменті (басқарма).
Денсаулық сакгау департаменті (басқарма).
Еңбекпен қамту реттеу жэне элеуметтік бағдарламалары
департаменті (басқарма).
Мэдениет департаменті (басқарма).
Азаматтық қорғаныс, жұмылдыру жұмыстарына дайын-
дық, авариялык жэне табиғи апаттарды алдын ала ескер-
ту департаменті (баскарма).
1. Ю.Білім беру департаменті (басқарма).
1.11. Жургіншілер көлігі жэне автокөлік жолдары департамен-
ті (басқарма).
1.12.Кэсіпкерлікжвнеөнеркәсіп департаменті (басқарма). І.ІЗ.Табиғи ресурстар және табиғатты пайдалануды
департаменті (басқарма). 1.14.Ауыл шаруашылығы департаменті (басқарма). Құрылыс
департаменті (басқарма). 1 .іб.Қаржы департаменті (басқарма). і.іб.Экономика
(басқарма).
1.17.Архив жэне күжаттау басқармасы (бөлім). 1.18.Жер қатьшастары баскармасы.
бойынша басқарма (бөлім).
2. Республикалық мацызы бяр қала, астана экімияты
2.1. Республикалык маңызы бар кала, астана қалаларының экімі
«Астана- жаңа қала» еркін экономикалық зонасын экім-
шілігі департаменті (баскарма).
Сэулет жэне кала құрылысы департаменті (басқарма).
Ішкі саясат департаменті (басқарма).
Мемлекеттік сәулег-құрылыс бақылау
(басқарма).
Мемлекеттік санитарльж-эпидемиологиялық кадагалау
департаменті (басқарма).
Тұрғын уй департаменті (баскарма).
Енбекпен қамтуды реттеу жане элеуметгік бағдарламалар
департаменті (басқарма).
2.9 . Денсаулық сақгау департаменті (басцарма).
Мәдениег департаменті (басқарма).
Азамапық қорғаныс, жұмылдыру жршстарына дайьш-
дық, авариялық жэне табига апатгарды алдын ала ескер-
ту департаменгі (басқарма).
Білім беру департаменті (баскарма).
Жұргіншілер көлігі және автокөлік жолдары департа-
менті (басқарма).
Кәсіпкерлік жэне өнеркэсіп департаменті (басқарма).
Табиғи ресурстар және қоршаған ортаны қорғау депар-
таменті (басқарма). Құрылыс департаменті (басқарма).
Қаржы департаменті (басқарма).
Экономика және бюджеггі жоспарлау департаменті (бас-
қарма). Энергетика және коммуналды шаруашьшық де-
партаменті (басқарма).
Архив жэне кркаттау басқармасы (бөлім).
Жер катынастары баскармасы.
Тілді дамьпу басқармасы.
Дене шынықтыру жэне спорт басқармасы (бөлім). Тариф
бойынша басқарма (бөлім).
3. Аудан жэне аблыстық манызы бар қала
Аудан, облыстық маңызы бар кала экімінің аппараты
Ішкі саясат бөлімі
Сәулетжэнекалақұрылысыбөлімі.
Тұрғын үй шаруашылығы, жүргіншілер көлігі жэне
автокөлік жолдары бөлімдері.
Еңбекпен қамту және әлеумеггік бағдарламалар бөлімі.
Жер қатъшасгары бөлімі.
Мэдениет және тілді дамыту бөлімі.
Кәсіпкерлік бөлімі
Ауыл шаруашылығы бөлімі
Қүрылыс бөлімі
Дене шынықгыру жэне спорт бөлімі
Қаржы бөлімі
Экономнкажэне бюджетті жоспарлау бөлімі.
Міне, осы басқарушылык кдоылым жергілікті шаруашылыкгы баскару мәселелерін
Тэуелсіздік алған жылдарда жүргізілген экономикалык реформалардың нәтижесінде аймакгарды
Шаруа (фермерлік) қожалардың ауыл экономикасын дамытудағы рөлі, орны,
Ауылда өндірілетін өнімнің көлемі, ондағы халықтың саны сияқты
Кесте ауылдар мен халықтың санының азайғандығы, бірақ керісінше,
Жергілікті атқарушы органдардың өкілетгіктері (әкімият):
агроөнеркәсіп кешенін және ауылдық аумақты дамытудың
аймақтық бағдарламаларын әзірлеу, мэслихаттың бекітуіне
ұсыну;
агроөнеркәсіп кешенінің субъектілеріне мемлекеттің осы
саладағы саясатының бағытын, механизмдерін түсіндіру
жұмыстарын жүргізу;
ауыл шаруашылығы өнімінің өндірісін дамытудың орта-
мерзімді жоспарларьш эзірлеу бойьшша ұсыныстар жасау;
агроөнеркәсіп кешенінде кадрлардың біліктілігін көтеру,
оларды дайындау, кадрмен қамтамасыз ету шараларын
жүзеге асыру;
ауыл шаруашылығы өнімдерін сатып алу бағдарламасының
қатысушыларын анықгау бойынша комиссия жұмысын
ұйымдастыру;
агроөнеркәсіп кешенінде инновациялық тәжірибені тарату
бойынша жұмысты ұйымдастыру және т.б.
Агроөнеркәсіп кешенін және ауылдық аумақты дамытуды мемлекеттік реттеу
агроөнеркәсіп кешенін және ауылдык аумақтарда кредит-
теуді дамыту;
субсидиялау;
сатып алу операцияларын жүргізу;
бағалық интервенция;
мамандандырылған ұйымдар құру;
аталған кешеннің тауарларын экспорттау мен импортгауды
ретгеу;
техникалық жабдықтау;
ақпаратгық-маркетингілік қамтамасыз ету;
гылыми, нормативті-әдістемелік қамтамасыз ету және кадр-
ларды дайындау;
ауылдық аумақтың әлеуметтік және инженерлік инфрақұ-
рылымына инвестиция тарту;
ауыл халқын ұтымды орналастыру;
салықтық, бгоджеттік, кедендік-тарифтік, техникалық рет-
теу.

Ұқсас жұмыстар

Құқықтық қатынас түсінігі және оның элементтері

Саясат қоғамдық құбылыс

Аймақтық басқару – жалпы басқару саласы ретінде

Саяси процесстің адам өмірінде алатын орны

Қазақ халқының құқықтық негіздерінің бастамалары

Жергілікті билік түрлері

Саясаттану ғылымы туралы

Мемлекет механизмі және басқару органдары

Әкімшілік құқықтық норма және әкімшілік құқықтық қатынастар