Газ жылуы

МАЗМҰНЫ
КІРІСПЕ 10
1 Жалпы түсіндірме қағазы 12
1.1 Кәсіпорынның қысқаша мінездемесі 12
1.2 Шикі зат базасы, күш, жобаланушы бөлімше құрамы, өнім
1.3 Негізгі технологиялық және жобаланушы шешімдер 13
1.4 Жұмыскерлердің жалпы саны және кәсіптік – квалификациялы құралы.
1.5 Бас жоспар бойынша негізгі шешімдер 13
2 Ахуалдық жоспар және көлік 14
2.1 Құрылыс ауданын дайындау 14
2.2 Құрылыс алаңына мінездеме 14
2.3 Табиғи жағдай мінездемесі 15
2.4 Бұзылған жерлерді қалпына келтіру 15
3 Технологиялық шешімдер, энергоресурстармен қамтамасыз ету 15
3.1 Цехтардың жұмыс тәртібі 15
3.2 Ғылыми – зерттеу жұмыстарына сараптама 16
3.2.1. Мысты штейндерді конвертірлеу үрдісінің бүгінгі күнгі жағдайы 16
3.2.2 Бай мысты штейндерді конвертірлеу 17
3.2.3 Конвертірлі флюстар 18
3.2.4 Штейнді – қожды ерітінділеудің кейбір физико –
3.3 Мысты штейндерді конвертрлеуші іс жүзіндегі цех жұмысының сараптамасы
3.3.1 Конвертрлі флюстердің құрамы 22
3.4 Негізгі технологиялық үрдістің суреттемесі 27
3.5 Технологиялық есеп 28
3.5.1 Мысты штейнді конвертірлеу үшін үрдіс есебі 28
3.5.2 Штейннің рационалдық құрамы 28
3.5.3 Кварцты флюстың рационалдық құрамы 29
3.5.4 Конвертірлі қож құрамын аынқтау 31
3.5.5 Суық материалдардың құрамы және жалпы 32
3.5.6 Алғашқы кезеңдегі үрдістің технологиялық есебі 34
3.5.7 Конвертер есебі 40
3.5.8 Конвертердің жылулық балансы есебі 42
3.5.9 Үрлеудегі оттегіне бай конвертер жұмысыкөрсеткіштерін анықтау 45
3.6 Газоход көлемінің есебі 52
3.6.1 Газоход жүйесінде тегеуріннің жоғалу есебі 53
3.6.2 Түтін мұржасының есебі 53
3.6.3 Ауа үрлегіш және ауа өткізгіш жүйенің есебі 54
3.6.4 Ауа өткізгіштердің схемасын таңдау және диаметрлер есебі 54
3.6.5 Конвертердің ауа жүйесінің кеңестік схемасы 58
3.7 Қосымша жабдық таңдау 58
3.8 Бақылау және автоматизациялау 58
3.8.1 Металлургиялық өндірісте автоматизацияның негізі 58
3.8.2 Басқару процесіне басқару объектісі сияқты қысқаша мінездеме 60
3.8.3 Конвертерлеу процесімен басқару және бақылау 60
3.8.4 Конвертерлерден газдың берілуін автоматты түрде реттеу 61
3.8.5 Конвертерлердің жеке газ соруының жұмысы 62
3.8.6 Жеке сорғыш жүйесінің қалыпты жұмыстағы жалыпы температура-манометрлік көрсеткіші
3.8.7 Конвертерлеудің технологиялық режимінің нормалары 64
3.8.8 Автоматтандыру тапсырмасы 65
3.8.9 Конвертерлік қайта жасау автоматтық жүйесін бейнелеу 66
4 Еңбек қорғау 68
4.1 Қауіпті өндірістік факторлар анализі 68
4.2 Ұйымдастырушылық шаралар 69
4.3 Техникалық шаралар 70
4.3.1 Электр қауыпсіздігін қамтамасыз ету 70
4.3.2 Күкірт қышқыл ангидридін тастауды тоқтату бойынша шаралар 70
4.3.3 Желдету есебі 71
4.4 Санитарлы – гигиеналық шаралар 71
4.4.1 Микроклиматпен қамтамасыз ету 71
4.4.2 Жасанды жарық есебі 72
4.4.3 Арнайы киіммен және жеке қорғау заттарымен қамтамасыз ету
4.5 Өртке қарсы шаралар 75
5 Еңбек ұйымдастыру және өндіріспен басқару 76
5.1 Бір жұмыскер балансы бойынша жұмыс уақытының қор есебі
5.2 Мамандар құрамындағы еңбек етушілер санының есебі 78
5.2.1 Негізгі және қосымша жұмыскерлер санын есептеу 78
5.2.2 Қызметшілер және ИТЖ санының есебі 80
5.3 МОП қызметкерлері және ИТЖ жұмыскерлердің еңбек ақы қорының
5.3.2 Негізгі және қосымша жұмыскерлердің еңбек ақысының жылдық қор
6 Құрылыс шешімдері 83
6.1 Құрылыс ауласының мінездемесі 83
6.9 Жабдықты сыйыстыру және реттеу 83
6.3 Жоспарланған ғимараттың конструтивті жүйесі 84
6.4 Жоспарланған ғиматтың мінездемесі 85
7 Айналадағы ортаны қорғау 86
7.1 Газ және шаң тастау көзі 86
7.2 Газды шаңнан тазалау 86
7.3 Ағынды суды тазалау 87
8 Сметалық құжаттар 88
8.1 Ғимаратқа , құрылысқа және жабдықтарға шыққан күрделі шығындар
8.1.1 Ғимаратқа ,құрылысқа және жабдықтарға шыққан күрделі шығын есебі
8.1.2 Жабдыққа кететін күрделі шығында табу 88
8.1.3 Амортизаторлық шығымдарды табу 89
9 Инвестициялау анализі 90
9.1 Есептеу үшін алғашқы мәліметтер 90
9.2 Пайдалану шығын есебі. 90
ҚОРЫТЫНДЫ 95
ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ 96
КІРІСПЕ
Мыс және тағы басқа түсті металдар металлургиясы отандық түсті
Іс жүзіндегі өнеркәсіптің жаңа бағытта дамуындағы өркендеуі одан әрі
Қазіргі кезде шикізаттан мысты өндіру кезінде 12 ден аса
Шет елдерде және Қазақстанда мыстың негізгі мөлшері қалыпты пирометаллургиялық
шлактау – конвертірлеу – рафинадтау.
Түсті металдарды пайдалану деңгейі бойынша мыс тек аллюминиге жол
– электрлі техника;
– электроника;
– машина жасау;
– көлік;
– тікұшақты техника;
– құрылыс материалдары;
– ауыл шаруашылығы.
Қазіргі таңда металлургиянық кәсіпорындар алдында тұрған тапсырма–
қалдықсыз технологияны құрастыру. Мыс қорыту зауыттары тәулік сайын мыңдаған
Қождағы түсті металдар құрамы байыту фабрикаларына келіп тусетін кейбір
Жоғарыдағы аталғанның негізінде бұл дипломдық жобада Балқашмыс қорыту зауытында
Балқыту – конвертерлеу – отқа қақтау – электролиздеу. Конвертірлеу
1 Жалпы түсіндірме қағазы
1.1 Кәсіпорынның қысқаша мінездемесі
Жобаланған мысты штейндерді конвертірлеу бөлімшесі БМҚЗ металлургиялық цехы құрамына
1.2 Шикі зат базасы, күш, жобаланушы бөлімше құрамы, өнім
Мыс қорыту зауытының шикізат базасы болып Қоңырат, Саяқ, Шатырқұл,
Кенді жер орындары жер қабатына жақын орналасады, кен орнын
Көмекші материалдар ретінде сырттан келетін шоғырлар мен флюстар пайдаланылады.
Кұрамында алтыны бар кенмен негізгі жабдықтаушы Көкшетау облысы «Нұрдаулет»
Жобаланушы бөлімнің жылдық өнім беруі бір жылда 230 мың
– бас корпус;
– қойма бөлмелері;
– әкімшілік – тұрмыстық корпус.
1.3 Негізгі технологиялық және жобаланушы шешімдер
Жобаланушы бөлімде мысты штейндерді көлденең конвертерлерде конвертрлеу сызбасы таңдалып
1.4 Жұмыскерлердің жалпы саны және кәсіптік – квалификациялы құралы.
Жұмыскерлердің сұраныстары мен біліктілігін ЖОО, техникумдар және лицейлер қамтамасыз
Инженерлі – техникалық жұмыскерлер, қызметшілер және кіші қызмет көрсетуші
Норма бойынша қызмет көрсетуші ауысымда жұмыс істейтін жұмыскерлер саны
1.5 Бас жоспар бойынша негізгі шешімдер
Металлургиялық цехтың мысты штейндерін конвертірлеуші жобаланған бөлімі БМҚЗ құрамына
Құрылыс орны тағайындауда шикізаттың мөлшеріне, энерго және су ресурстары,
Цех және бөлім мен өндіру алаңдары орталықта орналасқан№ Цехтың
Цех басқа ғимараттармен бірге орналасқан.
Жобада алаңды көлік және адамдар жүретін аяқжолмен жабдықтау қарастырылған.
2 Ахуалдық жоспар және көлік
2.1 Құрылыс ауданын дайындау
Шығыстық шарттарымен мысты штейндерді қайта өңдеу жөніндегі металлургиялық цехтың
Кәсіпорын құрылысы шикізат базасын, энерго және сумен жабдықтау, көлік
Жоғарыда аталғанды есепке ала отырып, цехтың құрылысын Балқаш қаласына
2.2 Құрылыс алаңына мінездеме
БМҚЗ Балқаш қаласы маңында орналасқан. Зауыт аумағының жалпы алаңы
Топырақты сулардың табиғи деңгейі жер бетінен 14 – 17
2.3 Табиғи жағдай мінездемесі
Аудан ауа – райы кенеттен континентті, орташа температурасы қаңтарда
Оңтустік – шығыс жақтан желдері басым. Желдің ең үлкен
5 – 6 м/с.
2.4 Бұзылған жерлерді қалпына келтіру
Кәсіпорынды құру және пайдалану кезінде келесі жер бөліктері бұзылады:
– су құбыры, айналымдағы сумен жабықтау жолдары;
– зауыт ғимараттары мен іргетастары астындағы алаң;
– уақытша автокөлік жолдарының жасақтары.
Жергілікті ахуалдан шығатыны, жобамен табиғи ресурстарыды тиімді пайдалануға байланысты
– ғимараттар мен іргетас астындағы ұлғаюшы топырақты алып тастау;
– ғимараттың салыну алаңынан алдын – ала ұлғаюшы топырақты
3 Технологиялық шешімдер, энергоресурстармен қамтамасыз ету
3.1 Цехтардың жұмыс тәртібі
Мысты штейндерді конвертірлеу үрдісі үздіксіз екенін еске ала отырып,
3.2 Ғылыми – зерттеу жұмыстарына сараптама
3.2.1. Мысты штейндерді конвертірлеу үрдісінің бүгінгі күнгі жағдайы
Сульфидті ерітінділерді конвертірлеу үрдісі бұрыннан таныс және жақсы зерттелген.
Ал ерітіндіде жеткілікті мөлшерде темір бар кезде темір оттегімен
Штейндерді конвертірлеу едәуір тиімді үрдіс болып табылады.Ол оттегін пайдаланудың
Мысты штейндерді конвертірлеу үрдісінің қазіргі таңдағы дамуы негізінен екі
Бүгінгі таңда конвертірлеу негізінен «Пирс–Смит» конвертірінде көлденең 3,6 х
Бұл конвертерлер жұмысының ең негізгі жетіспеушілігі – конвертер зарядымен,
Конвертерді өзінің тікелей міндеті – штейнді ерітіндіге мыс шоғырларын
Әлемдік практикада қазіргі кезде өндіріске мысты өндірудің үздіксіз үрдістері
Жұмыстар негізінен екі жолдама бойынша жүргізілуде:
– бір агрегатта балқыту операцияларын қиыстыру, қожды конвертірлеу және
– бір агрегаттан екіншісіне сұйық өнімдерді үздіксіз ағызып беру
Сульфидті мысты материалдарды балқытудың жаңа үрдістерін қарастыру кезінде бай
Бұл кезде оттегіне бай н/е 200 – 500(С- қа
3.2.2 Бай мысты штейндерді конвертірлеу
Мыс жөнінде бай мысты штейндерді қайта өңдеу ж/е алу
Қазіргі таңда қара металдың негізгі мөлшерін «Пирс – Смит»
Сондықтан да бай мыс шоғырларын пиритті шоғырлармен немесе темірге
3.2.3 Конвертірлі флюстар
Отандық және шет елдер зауыттарында конвертірлі флюстар ретінде мысты,
Конвертірлі қождардың сұйық ағуын арттыру, құрамында 65 пайыздан төмен
Шет ел зауыттарында флюстің үлкендігін 10–20 мм ұстауға тырысады.
Балкаш мыс қорыту зауытында кварцты флюс ретінде жергілікті мысты
Кеннің сапасы төмен, ондағы кремний құрамы 58-ден 75 (
SiO₂ артық қалдығын конвертерде пайдаланудың да әсері аз емес,
Осыған байланысты сұйық жоғары кремниземді үйінді қождық флюстеуші қабілеттілігі
3.2.4 Штейнді – қожды ерітінділеудің кейбір физико –
Штейндерді конвертірлеу үрдісі қожға және мысқа бай сульфидті мөлшерге
Қождағы штейннің өлшенген бөліктерінің тұну жылдамдығына әсер ететін маңызды
«Нкана» (Замбия) зауытында 3,6 х 9,15 м конвертірлерінде 50
«Лубумия» (Заир) зауытында 3,96 х 9,15 м конвертірлерінде 65
Тоқтап тұрған кезде конвертер температурасының төмендеуіне жол бермеу үшін
20 пайыз мырыш оксидін, 7 пайыз қорғасын құрайды.
Жапондық фирма «Мitsubishi Metal Corp.» жасаған мыс алу үздіксіз
әк береді.
Алынған CaО – CuО – FeO жүйелі 15–10 пайыз
Польшалық патенттерде 63 пайыздан аса мыс құрайтын штейндерді өнеркәсіпті
Оңтүстік Америка және Африка зауыттарында бай мыс шоғырлары қайта
Қазақстанда Балқаш бай мыс шоғырын қата өңдеу течнологиясы шығарылып
Екі сұйық фазаны болу шекарассындағы өзара әрекет күші фазааралық
Фазааралық тартылыстың жоғарылауына жол беруші барлық факторлар (себептер) қожбен
Фазааралық тартылыс ауқымдылығын анықтау үшін әр байланысушы фазалық үстіртін
59, 2%Cu, 0,87% Fe, 3,8% Pb, 1,97% Zn, 22,4%
Балқаш үйінді қожының тығыздығы пайыз бойынша: 48,6 SiO2, 16,9
Бұл қождың фазааралық тартылысы үрлену кезінде мысты – никельді
А.В.Ванюков әртестермен анықтағандай, Fe – CaO – SiO жүйесінде
Сульфид мыс – фаялит жүйесінде фазааралық тартылыс ауқымдылығы фаялитке
Конвертрлі қожға магнетит енгізу, фазааралық тартылыс ауқымдылығын аз-маз азайтады.
3.3 Мысты штейндерді конвертрлеуші іс жүзіндегі цех жұмысының сараптамасы
3.3.1 Конвертрлі флюстердің құрамы
БМҚЗ – да конвертрлі флюс ретінде жергілікті мысты кен
3.1 кесте – Құрамында алтыны бар кварцты кен
Атауы Пайздық құрамы Кол-во
Cu Pb Zn Fe SiO2 CaO Al2O3 S
0,3 0,03 0,02 7,8 65,2 2 5,8
Арқарлы 0,18 1,2 0,31 6,3 73,6 0,6 4,2 0,71
Октябрь 0,03 0,52 0,03 7,8 65,2 1,2 6,6
Ақтыбай 0,03 0,02 0,032 4,7 60,2 3,4 9,5 0,71
Бақыршық 0,1 0,03 0,04 5,3 63,3 2 10,61 0,9
Әк тас --- --- --- 0,9 4,4 52,4 0,8
Кендегі СаО құрамы 2 – 5 % аспайды ,
3.2 кесте - Балқаш мыс кені
Құрамы Саны %
Cu
Pb Zn Fe SiO2 CaO Al2O3 S
1,67 0,11 0,05 2,3 65 5,2 8,84 0,71 76
1,53 0,17 0,07 2,4 63,6 4,7 8,7 0,63 44,6
1,42 0,18 0,13 2,85 66,2 4,2 9,44 0,71 44,6
1,76 0,37 0,11 3,6 60,7 4,4 7,8 0,75 33,5
3.3 кесте.Орташа өлшенген флюс құрамы
Сына-ма Құрамы %
Cu Pb Zn Fe SiO2
CaO Al2O3 S
1 1,3 0,27 0,05 3,47 62,3 6,45 8,2 0,87
2 0,73 0,22 0,07 3,65 58,53 8,49 7,41 0,9
3 0,69 0,27 0,17 4,04 62,4 6,87 8,13 0,8
4 0,69 0,39 0,1 5,3 59 7,3 6,2 0,8
3.4 кесте. Балқаш мыс шоғырының құрамы
Сынама
Cu Pb Zn Fe SiO2 CaO Al2O3 S
1 37,15 1,6 0,85 5,2 27 1,9 7,1 13,5
2 37,75 1,8 1,1 5,5 27,4 1,7 7 14,1
3 37,32 2,28 1,7 4,9 25,7 1,2 5,9 14,5
4 36,66 2,45 2,4 5,8 26,3 1,9 6,2 14,8
Сынама
Cu Pb Zn Fe SiO2 CaO Al2O3 S
1 0,54 0,46 1,93 13,42 47,65 14,68 6,65 0,25
2 0,48 0,52 1,79 13,75 50,26 13,06 7,6 0,23
3 0,46 0,82 2,37 13,41 48,1 13,84 6,94 0,27
4 0,55 0,94 2,5 13,8 46,94 14,4 5,8 0,34
3.5 кесте. БМҚЗ үйінді қожының құрамы
Үйінді қождағы кремнйй диоксидінің және кальций оксидінің жоғарғы құрамын
Үйінді қождың орташа құрамы, %: 0,5 Cu , 0,77
Жоғарыда келтірілген ескертулерді есепке алғанда конвертрлі қож құрамы %:
Жай үйінді қождағы және кварц флюстағы бос SiO2 +CaO
Балқаш штейндерді мен үйінді қождардың физико – химиялық әсерін
Жоғарыды келтірілген құрамы бар қожды 12 – 15% пайыз
Үйінді қождың реттелген құрамының флюстеуші мүмкіндігін бағалайық. Аз ерітілуі
Онда темір, мырыш және алюминий оксидінің бұл қождағы жалпы
Конвертірлі қож үшін сол ескертулерді еске ала отырып үйінді
SiO₂ + CaO (бос) 58,0 пайызға тең.
Кварцты флюс пен жаңа құрамды үйінді қожды салыстырғанда конвертірлеу
Кремний диоксидінің жоғарғы құрамы темір оксиді (2), қорғасын және
FеО белсенділігін жоғары қождарда оның магнетитке дейін тотығуы мүмкіндігі
Темірі көп қождарды төмен флюстеуші әсерінен және штейндерді конвертірлеу
Балқаштық үйінді қождар қышқылға жатады, себебі едәуір көлемде кремний
3.4 Негізгі технологиялық үрдістің суреттемесі
Тығыздау үрдісі дегеніміз, балқытылған штейн арқылы қысыммен ауаның үрленуі.
Металдар сульфидтерінен алғашқы болып темір сульфиді және мырыш сульфиді,
ҒеS + 11/2 O2 = FeO + SO2 +
ZnS + 11/2 O2 = ZnO + SO2 +
PbS + 11/2 O2 = PbO + SO2 +
Пайда болушы темір кремний қышқылымен қождалады, соңғысы конвертерге мына
2ҒеО + SiO2 = 2FeO + SiO2.
Үрлену кезінде мыс қышқылданса, мыс ҒеО қатысынан төменгі реакция
Сu + FeS = Cu2S + FeO.
Қорғасын мен мырыш қышқылдары конвертірленген кезде жартылай ұшып кетеді,
Кремний қышқылы жеткіліксіз болған кезде темір тотыққанша қышқылданады, ол
Конвертірлеудің алғашқы кезеңіндегі өнімі болып Сu2S ақ штейні немесе
Темір, мырыш және қорғасын сульфидтерін қышқылдаған соң мыс сульфидін
Сu2S + 11/2 O2 = Cu2O + SO2 +
Алынған мыс тотығы теңдік бойынша қалған жартылай мыспен араласады:
Соңғы реакцияның 1051,5 оС-тағы SО2 қаттылығы 6,46 атмосфераны құрайды.
3.5 Технологиялық есеп
3.5.1 Мысты штейнді конвертірлеу үшін үрдіс есебі
40 пайыз мыс құрайтын мыс штейнін қайта өңдеу үшін
Шығыс өнімдері мен материалдары ретінде Балқашмыс қорыту зауыты практикасын
Конвертірде қалыпты жылу тәртіптегі үрдісті ұстап тұру үшін мыс
Негізгі есепке қосымша оттегіне 25% бай үрленімдегі конвертер жұмысының
3.5.2 Штейннің рационалдық құрамы
Мысты штейннің рационалдық құрамы есебін 40% Сu; 21% S;
Сu2S тегі күкірт 50,08 – 40 = 10,08 кг,
Онымен байланысты темір: 55,9/32 х 10,92 = 19,11 кг
Магнетиттегі темір 32 – 19,1 = 12,89 кг.
Барлығы магнетит 12,89 + 4,91 = 17,8 кг.
3.6 кесте. Мысты штейннің рационалдық құрамы, кг
Қосындылар Барлығы Cu Fe S O2 Басқалар
Cu2S
50,08 40 - 10,08 - -
FeS
30,03 - 19,11 10,92 - -
Fe3O4
17,8 - 12,89 - 4,91 -
Басқалар
2,09 - - - - 2,09
Барлығы:
40 32 21 4,91 2,09
3.5.3 Кварцты флюстың рационалдық құрамы
Кремнийлі кенді барлық күкірт мыс және темірмен СuFeS2.
Халькопиритке байланысты мыс құрамын есептейміз:
63,5/64,2 х 0,3 = 0,29 кг
Халькопириттегі темір:
55,9/64,2 х 0,29 = 0,85
Халькопириттен қалған мыс 2,0 – 0,29 = 1,7 кг
Кульпиттегі оттегі:
16/127 х 1,7 = 0,21 кг
Курпит жалпы саны 1,7 + 0,21 – 1,91 кг.
Курпит жалпы саны 1,7 + 0,1 – 1,91 кг.
Халькопириттен қалған саны 3,5 – 0,26 = 3,24 кг.
Темір Fe2O3 3Н2О лимонитімен байланысы.
Оттегі саны Ғе2О3: 48/111,8 х 3,24 =
Лимониттегі кристалдық ылғал:
54/11,8 х 3,24 = 1,56
Плиноземді Аl2О3 2SiО2 2Н2О каолинитіне байланысты деп қабылдасақ, каолинитте
Каолиниттен қалған кремнизем мына құрамдағы кварц қалыбында болады:
СаО-ны СаСО3 әк тасқа байланысты деп қабылдасақ, көмірқышқылы СаО
44/56,1 х 2 = 1,57 кг
Әк тас жалпы саны 2 + 1,57 = 3,57
Есеп қорытындысында шығатын қышқыл кремнийлі кек құрамы 5.2.2 кестесінде
3.7 кесте. Кварцты флюстық рационалдық құрамы
Қосындылар Барлығы Cu Fe S SiO2 CaO Al2O3 O2
Cu2O
1,91 1,7 - - - - - 0,21 -
Fe2O3 3H2O
6,19 - 3,24 - - - - 1,39 1,56
Al2O3
2SiO2 2H2O
25,29 - - - 11,75 - 10 - 3,54
CaCO3
3,57 - - - - 2 - - -
CuFeS2
0,86 0,33 0,26 0,3 - - - - -
SiO2
60,25 - - - 60,25 - - - -
Басқалар
1,93 - - - - - - - -
Барлығы:
100 2 3,5 0,3 72 2 10 1,6 5,1
3.5.4 Конвертірлі қож құрамын аынқтау
Практика мәліметтері негізінде конвертірлі қождағы мыс құрамы 2,5 пайыз
ҒеО = 85-% SiО2 - % Fе3О4.
SiО2 құрамын қожда 24% қабылдаймыз, ал магнетит 17%.
Қождағы ҒеО құрамы: 85 – 24 – 17 =
Фаялит жалпы саны: 18,3 + 44 = 62,3 кг.
Бос кварц қалдықтары: 24 – 18,3 = 5,7 кг.
Сu2S саны мыс бойынша: 159,1/127
Сu2S құру үшін күкірт: 3,13 – 2,5 = 0,63
Қождағы FeS құрамын 4,43% деп қабылдаймыз.
3.8 кесте. Конвертірлі қождың рационалдық құрамы
Қосындылар Барлығы Cu Fe S O2 SiO2 Басқалар
Cu2S
3,13 2,5 - 0,63 - - -
FeS
4,43 - 2,82 1,61 - - -
Fe3O4
17 - 12,3 - 4,7 - -
2FeO SiO2
62,3 - 34,2 - 9,8 18,3 -
SiO2
5,7 - - - - 5,7 -
Басқалар
7,44 - - - - - 7,44
Барлығы:
100 2,5 49,32 2,24 14,5 24 7,44
3.5.5 Суық материалдардың құрамы және жалпы
Конвертірге үрдіс температурасын реттеу үшін тиелген суық материалдардың құрамы
Суық материалдардағы 50% мыс металды түрде, ал қалған 50
100 кг суық материалға есептегенде, ондағы металды мыс 6
Жалпы саны Сu2О 159,1/127 х 6 = 7,5
Қалған күкірт 7,5 – 1,5 = 6 кг.
Қалған күкірт ҒеS-те темірмен байланысты екендігін қабылдап анықтайтынымыз:
ҒеS : 88/3271 х 6 = 16,5 кг,
Бос кремнеземнің жалпы кремнезем құрамына қатынасы 1 : 4.
1/4 х 17,0 = 4,2 кг.
2ҒеО SiО2 : 17 – 4,2 = 12,8 кг
ҒеО жалпы саны фаялитке байланысты:
143,8/60 х 12,8 = 30,9 кг.
ҒеО-дағы темір:
55,9/71,9 х 30,9 = 24 кг.
Магнетитте қалған темір 44 – 10,5 - 24 =
Магнетит саны:
231,7/167,7 х 9,5 = 13,1 кг.
3.9 кесте. Суық материалдардың рационалдық құрамы, кг
Қосындылар Барлығы Cu Fe S SiO2 CaO Al2O3 O2
1 2 3 4 5 6 7 8 9
Cu
6 6 - - - - - - -
Cu2S
7,5 6 - 1,5 - - - - -
FeS
16,5 - 10,5 6 - - - - -
Fe3O4
13,1 - 9,5 - - - - 3,6 -
2FeO SiO2
43,7 - 24 - 12,8 - - 6,9 -
SiO2
4,2 - - - 4,2 - - - -
СaO
2 - - - - 2 - - -
Al2O3
5 - - - - - - - -
Басқалар
2 - - - - - 5 - 2
Барлығы:
100 12 44 7,5 17 2 5 10,5 2
3.5.6 Алғашқы кезеңдегі үрдістің технологиялық есебі
3.5.6.1 Конвертірлі қож және кремнилі кеннің саны
Барлық есептер 100кг ыстық штейнге жүргізіледі.
( кг – 100 кг ыстық штейнде пайда болатын
( кг – кремнилі кеннің қажетті саны.
Темір конвертірге түседі, кг:
100 кг ыстық штейннен 32.
16 кг суық материалдардан 16 х 0,44
Кремнилі кеннің ( кг-нан 0,035 (.
Жалпы түсетін темір (39,04 + 0,035
( кг қождағы темір саны 0,4932 х кг. Темірді
Кремний қышқылы конвертерге түседі, кг:
( кг кремний кеннен 0,72 (
16 кг суық материалдардан 16 х 0,17
Жалпы (2,27 = 0,72 () түседі.
SiО2 жалпы саны конвертірлі қож кг-да 0,24 х кг.
Барлық кремний қышқылының конвертірлі қожға толық өткенде шығуы тиіс.
Тура теңдік: 2,72 + 0,72 ( = 0,24 (.
Теңдікті шешкенде, анықтайтынымыз ( = 80,82 кг;
3.5.6.2 Үрдісте қатысатын FeS жалпы саны.
Штейнмен және суық материалдармен конвертерге 30,03 + 16 х
Конвертерде халькопирит төменгі реакция бойынша бөлінеді:
2CuFeS₂ = Cu₂S + Cu₂S + 2FeS + S
Нәтижесінде реакциядан пайда болатыны:
0,2/367 х 159,1 = 0,087 Cu₂S
0,2/367 х 175,8 = 0,095 FeS
0,2/367 х 32 = 0,017 S
Бөлінуді есептегенде үрдіске 32,67 + 0,095 = 32,76
FeS бөлігі қожға штейн бөлшектері ретінде төменгі мөлшерде жіберіледі:
80,82 х 0,0443 = 3,58 кг.
23,16 кг кремнилі кенге түсетіні 23,16 х 0,01910
23,16 x 0,0463 = 1,07 кг Fe₂O₃
Бұл қышқылдар FeS пен мына реакция бойынша араласады деп
FeS + Cu₂O = FeO + Cu₂S
FeS + 3Fe₂O₃ = 7FeO + SO₂
реакцияда FeS мына мөлшерде қатысады: 0,44/143,2 х 87,91 =
реакция нәтижесінде пайда болатыны: 0,44/143,2 х 71,9 = 0,22
0,44/143,2 х 159,11 = 0,49 кг -
Реакцияда (2) FeS мына мөлшерде қатысады:
1,07/479,1 х 503,3 = 1,12 кг. -
1,07/479,1 х 64 = 0,14 кг.
Шлактармен және қышқылдау реакциясынан жоғалтқан кезде жоғарғы 2 тотықтырғыш
3,58 + 0,27 + 0,2 = 4,05 кг FeS
Қалған күкіртті темірді үрлегіш оттегімен мына мөлшерде қышқылдау қажет:
32,67 + 0,095 – 4,05 = 28,7 кг
(18,26 Fe және 10,44 S)
3.5.6.3 Темір мен күкіртті тотықтыру
Конвертірлі қожда магнетит түріндегі темір болады 80,82 х 0,123
Магнетит түрінде суық темір материалдарымен 16 х 0,095 =
Бұрынғы үрдіске магнетит түріндегі темір 12,89 + 1,52 =
Конвертірлі қож құрамында FeO 16 – 0,24
Оның үстіне темір FeO дейін (1) және (2) 0,17
Темірді 3Fe + 2O₂ =2Fe₂O4 (3) реакциясы
32/111,8 х 22,76 = 6,51 кг құрайды.
Конвертірлеудің алғашқы кезеңінде 10,44 кг S күкіртті темір тотығады.
Зерттеу мәліметтері негізінде конвертірлі газдар құрамы бойынша SO₃ дейін
SO₂ дейін тотығушы күкірт 10,457/7 х 6 = 8,96
SO₃ дейін тотығушы күкірт 10,457/7 х 1 = 1,5
Барлығы темірді және күкіртті тотықтыруға оттегінің теориялық шығыны 3,25
Барлығы темірмен күкірттің құрамына қажетті оттегі:
8,21 + 11,21 = 18,42 кг
Бұл практика мәліметтері негізінде конвертер ваннасымен оттегін пайдалануды қабылдап,
18,42/0,95 = 20,44
Оттегі артықтығы 20,44 – 18,42 = 2,02 кг
Ауада оттегінің құрамы әі пайыз болған кезде « кезеңде:
20,4/0,23 = 88,88 немесе 88,88/1,29 = 68,9 ауа беру
Ауамен 88,88 – 20,44 = 68,44 кг азот
« кезеңде конвертірге 23,16 кг кремнилі кен тиелу, ондағы
23,16 х 0,0551 = 1.18 кг мөлшері газға бөлінеді
Газға кеннен кеткен көмірқышқылының аз мөлшеріне жүгінеміз.
3.10 кесте – Алғашқы кезеңдегі газдың құрамы мен саны
Газ Салмағы Көлемі
нм Көлемі
%
SO2 17,92 6,272 9,61
SO3 4,85 1,358 2
O2 2,02 1,414 2,24
N2 68,44 54,75 83,89
H2O 1,18 1,468 2,26
Барлығы: 94,41 65,26 100
3.5.6.4 Ақ маттың саны
Ақ матты Cu₂S, металды мыс және көптеген металдар қосындысын
Конвертерге Cu₂S-тің түсуі, кг:
100 кг ыстық штейннен 50,08 кг
16 кг суық материалдардан 16 х 0,075 =1,2 кг
Барлығы: 51,28 кг
CuFeS₂-ні бөлу нәтижесінде конвертерде 0,087 кг Cu₂S-пайда болады
Cu₂O + FeS = Cu₂S + FeO (1) реакциясы
Конвертерге түсіп пайда болған Cu₂S-тің жалпы саны:
51,28 + 0,087 + 0,63 = 52 кг
Конвертерлі қожбен 80,82 х 0,0313 = 2,53 кг Cu₂S
Ақ матта: 52 – 2,53 = 49,47 Cu₂S (39,5
Суық материалдармен конвертерге түсетін металлургиялық мыс толығымен 16 х
Cu₂S және металдық мыстың ақ матт жасаушы жалпы саны:
49,47 + 0,86 = 50,43 кг.
Ақ матта мыс пен күкірттің сомасы 95,5 ( және
3.5.6.5 Екінші кезеңнің технологиялық үрдісі есебі.
Ақ матты үрлеген кезде жартылай күкіртті мыс металлургиялық мыспен,
Үрдіс өнімдері болып қара мыс, газдар және ақ матт
Ақ маттан қара металға мыстың бөлінуі мәліметтеріне қарағанда 99,5℅
Қара мыс құрамы 99,8 ℅ Cu болғанда мыс мөлшері:
40,16/0,988 = 40,64 кг
Қара мыстағы күкірт 0,2℅, ол 40,64 х 0,002 =
Ақ маттағы барлық күкірт 10 кг, яғни 10 –
Конвертірлі газ мәліметтері негізінде екінші кезеңде күкірт SO₂ және
SO₂ дейін 9,919 / 6 х 5 = 8,26
SO₃ дейін 9,919 / 6 х 1 =1,66 кг
Жалпы оттегінің күкірт қышқылдануына теориялық бөлінуі?
2.475 + 8,26 = 10,73 кг
95 пайыз оттегін пайдалану кезінде қажетті оттегі мөлшері :
10,73 / 0,95 = 11,3 кг
Оттегінің артылғаны: 11,3 – 10,73 = 0,57 кг.
Қажетті ауа: 11,3/0,23 = 49,13 кг.
Ауамен түсетін азот: 49,3 – 11,3 = 37,83 кг.
3.11 кесте. Екінші кезеңдегі газдардың саны мен құрамы
Газ Салмағы кг Көлемі нм Көлемі
SO₂ 16,52 5,782 15,37
SO₃ 4,125 1,155 3
O₂ 0,57 0,399 1
N₂ 37,83 30,263 80,63
Всего 59 37,6 100
3.5.6.6 Конвертірлеудің бірлескен материалдық балансы
Бірлескен материалдық баланс қүру кезінде барлық сұйық және қатты
Шаңға 42,38 х 0,01 = 0,42 кг
Қара металл мен қож арасындағы мыстың бөлінуі.
Қара металда мыс 40,16
Қожда 2,02
Барлығы: 42,18
Қара металдың есебінен шаңға
0,42 х 0,952 = 0,4 кг, қож есебінен 0,42
Қара метал түрінде 40,16 – 0,4 = 39,86 кг
2,02 – 0,02 = 2 кг аламыз.
Шаңға басқа да элементтердің кетуін сол сияқты есептейміз
3.12 кесте. Екінші кезеңнің материалдық балансы
Материалдар және үрдіс
өнемдері Сал-мағы Cu S O₂ N₂ басқасы
кг кг ℅ кг ℅ кг ℅ Кг ℅
Түсті:
1.Ақ мат 52,8 40,36 76,4 10 18,9
2,44 4,7
2.Ауа 49,13
11,3 23 37,83 77
Барлығы 101,93 4,36
10
11,3
37,83
2,44
Алынды
1.Қара мыс 40,64 46,16 98,8 0,81 0,3
0,4 0,9
2.Газдар SO₂ 16,52
8,26 50 8,26 50
SO₃ 4,125
1,66
2,475
O₂ 0,57
0,57
N₂ 37,83
37,83
Барлығы газ 59
10
11,3
37,83
Жанып кеткені 2,245 0,2 10
2,04 90
Барлығы 101,9 40,36
10
11,3
37,83
2,44
3.5.7 Конвертер есебі
Конвертердің ауа бойынша қабілеттілігін өткізіп.
Бірлескен материалдық баланс негізінде ауаның « дана штейнге практикалық
Vменш. = 138,01 / 0,1 х 1,29 = 1070
Конвертердің практикадағы үрлеу арқылы қолдану коэффициентін К=0,75 деп алып,
Vконв = А х Vуу / 1440 х К
Конвертер фурмының сыбағалы жүктемесі төменгі формула бойынша болады:
Q=1.74
Практика мәліметтері негізінде коллектордағы қысым Р1= 1,2кг/кв², ваннаның қысымға
Q=1.74 =0.67мм³/см²мин
Жұмыс істеуші фурмалардың қиылысу алаңы:
Fф = Vккон / Q = 600 / 0,67
Жұмыс істеуші фурмалардың жалпы саны. Практика мәліметтері негізінде фурмалық
Пр = 127,2 х Fф/d² = 127,2 х 700/2116
Бекітілген фурмалардың саны.
20 пайыз қорды есептегенде бекітілген фурмалар саны
Бос = 1,2 х 43 = 52
Конвертердің түрі мен мөлшері.
Фурмалардың қосылу алаңының табылған мәнінен шығатыны Fф = 60
Шойын көлемін тексеру.
Газ жылдамдығы бойынша таңдалған конвертердің шойындарының қиылысын тексереміз
Технологиялық есепке сәйкес газдардың екі кезеңдегі де жалпы газдар
Өндірістілігі тәулігіне 600 т үшін t = 1000 С
Vm = Vгазуд.(273 + t)/86400 х К х 273
Мойындықтың қиысуы газының жылдамдығы: Wt = V1/Fм = 40,1/3,8
Газ жылдамдығының алынған мәні практика бекіткен шектен аспау себебінен
Ауа өткізгіш машинаның параметрі және ауа үрлегіштер есебі.
Ауа үрлегіш машинаның өндірістілігі 10% қорды жоғалтқанның орнын толтыру
Ауа үрлегіштегі ауаның қысымы 20% қорды есептегенде төменгі формула
Ауа өткізгішпен өтетін ауаның секундтық саны 1-ге .
Қысым кезіндегі конвертер 1,44 атм. және t = 60:
Vt.р = 600/60 х 2,44 х 273 + 60/273
Ыстық штейн бойынша тапсырылған конвертер өндірістілігі А = 600
Қара мыс бойынша конвертер сыйымдылығы 80т кезінде тәулігіне операция
3.5.8 Конвертердің жылулық балансы есебі
3.5.8.1 Алғашқы кезеңнің жылу балансы
Жылу кірісі
1. Ыстық штейн жылуы
100 х 0,24 х 1100 = 92092 кДж.
2. Ауа жылулығы
Qв = Vв х Св х tв = 138,01
3. Темірдің тотығу реакциясының жылулығы.
Штейн тізімі FеО және Ғе3О4 дейін тотығады. Ғе түріндегі
3 Ғе + 2О2 = Ғе3О4 + 267000 ккал.
g1 = 267000/167,7 = 2,95 = (4700 ккал) =
Қалған темір ҒеО дейін тотығады: 39,85 – 9,94 =
Ғе + О2 = 2ҒеО + 63700 ккал.
g2 = 63700/55,9 х 29,91 = (34114 кал) =
4. Күкіртті тотықтыру реакциясының жылуы:
S + O2 = SO2 + 70960 ккал.
8,96/32 х 70960 = (19868,8 ккал) = 83170,8 кДж
2S + 3O2 = 2SО3.
5. Қож пайда болуы реакциясының жылуы (FeО дейін тотығушы
2FeO + SiO2 = 2FeO SiO2 + 11900 ккал.
Qошл = 11900/111,8 х 26,24 = (2942 ккал) =
6. Басқа да экзаметрикалық реакциялар жылуы:
2ҒеО + SiO2 = 2FeO SiO2 + 20140 ккал.
Qбасқа = 20140/143,2 х 0,63 = (88,6 ккал) =
Жалпы жылу кірісінің құрамы:
( Qкіріс = 22000 + 1656,12 + 4700 +
1. Ақ матт шығысы.
Qақ..м.= Gа.қ..м. х Сақ..м. х tақ.м. = 79,85 х
2. Қож жылуы
Qқож = Gқож х Сқож х tқож = 79,85
3. Газ жылуы
Qг = (VSО2 х СSО2 + VSО3 х СSО3
4. Эндрометрикалық үрдістер денесі:
FeS = Fe + S – 22720 ккал.
QДИС = 22720/55,9 х 26,24 = (10674,5 ккал) =
1,18 х 600 = 710 кг кремнилі кеннің 1,18
5. Ішкі ортаға кеткен жоғалған жылуы.
Тәулігіне 600 т/тәулік. Тәуліктік өндірістілігі 100 кг штейннің артық
1 және 2 кезеңдердің баланстық уақыты 1 және 2
Т2 = 0,004/162 х 43,19 = 0,001;
А) Конвертер сыртқы қабаты үстінен өтетін жылудың жоғалуы.
Конвертер сыртқы қабаты үсті 3,96 диаметрлі цилиндр ұзындығы 9,155
Практикалық мәліметтері бойынша қабырғалылық коэффициентін қабылдауға болады Кқаб. =
Ғст = Кқаб. (П1/4 Д2 х ПД2 – Ғмой.)
Сыртқы қабаттың үстіңгі сыртқы жағы 200оС кезінде Qуу =
Б) Анық мойындық арқылы сәулеленетін жылуды жоғалту.
Диафрагмалау коэффициентін Д = 0,7 қабылдасақ конвертердің ішкі қабаты
Qсәу. = gуу х Fмойын. х t1 = 200000
Жылудың ішкі ортаға кетуі, барлығы:
7000 + 8100 = (15100 ккал) = 63208,6 кДж.
Барлығы жылу шығыны құрайды:
( Qшығ. = 11404,8 + 27324,7 + 24000 +
Жасалған есептер негізінде алғашқы кезеңнің жылулық балансын құрастырамыз.
3.13 кесте. Алғашқы кезеңнің жылулық балансы
Жылу кірісі кДж %
Кіріс баптары:
1. Ыстық штейн жылуы 92092 24,5
2. Ауа жылуы 69,32 1,8
3. Ғе тотығу реакциясының жылуы 162475,4 43,2
4. S тотығу реакциясының жылуы 101703,6 27
5. Қож пайда болуының жылуы 12315 3,2
6. Басқа да экзометрикалық реакциялар жылуы 370,9 0,3
Барлығы:
Жылу шығыны кДж %
Шығын баптары:
1. Ақ мат жылуы 477740 12,7
2. Қож жылуы 114381 30,4
3. Газдар жылуы 100464 26,7
4. Эндометрикалық реакциялар жылуы 44683,5 12,7
5. Ішкі ортаға кететін жылуы 63208,6 16,8
6. Есептелмеген жоғалтымдар және баланстық ұйқаспауы 2631,2 0,7
Барлығы:
100
3.5.9 Үрлеудегі оттегіне бай конвертер жұмысыкөрсеткіштерін анықтау
Конвертердің Vконв. = 600 нм/мин. бұрынғы есептелген өтімділігін қабілеттілігіне
- ауамен үрлеу кезінде VО2 = 600 х 0,21
- 25% оттегі кезінде VО2 = 600 х 0,25
Мұның арқасында тапсырылған штейн мөлшерін қайта өңдеуге қажетті уақыты
25% оттегі кезінде үрлеудің баланстық уақыты алғашқы кезеңде 0,0165
Немесе алғашқы кезеңнің жалпы баланстық уақыты Г = 0,0014/0,75
Яғни, ішкі ортаға кететін жылу азаяды:
Кезінде r1 = 0,0022 сағ. QВН = (15100 ккал)
Кезінде r1 = 0,0018 сағ. ішкі жоғалтулар үрдістің температуралық
QВН = 15100/0,0022 х 0,0018 = (12684 ккал) =
Ауамен үрлеудегі жұмыспен теңдеген кезде 100 кг ыстық штейн
25% О2 құрамы кезінде үрлегішпен жіберілетін кезеңдегі азот саны:
VN2 = 18,42/32 х 22,4 х 0,75/0,25 = 38,7
Азоттың бұл мөлшері t = 1000 кезінде шыдамды.
QN2 = 38,7 х 0,334 х 1000 = (12920
Ауамен үрлеген кезде азот газында 54,75 нм болып ол
100 кг штейнге есептегенде азот көлемі азайғаны үшін жылу
Үрлегіште 25% оттегі болған кезде жылудың жалпы артықшылығы бірінші
Жылудың бұл мөлшерін сол құрамдағы суық материалдармен қосымша жүктеуге
Байытылған үрлегішті пайдалану есебінен үрлеу уақыты азаяды, ол өндірістілікті
3.5.10 Газ өткізгіш жүйе есебі
а) Келіспейтін; б) Жылдамдық; в)
1-конвертер; 5-түтін сорғыш;
2-шаңдатқыш; 6-электрлі фильтр;
3-шаңдатқыш камера; 7-түтін шығатын құбыр.
4-циклон;
3.1 сурет – Газ өткізгіш жүйе сызбасы.
Едәуір кернелуші 2-ші кезең, 16,01% SО2 құрайтын онда 8,59
Механикалық нормалар бойынша SО2 құрамы газдарда электрофильтр алдында 5-6%
6% SО2 қабылдайық, ондағы екінші кезеңдегі газ мөлшері сорғыларды
Х нм – 100%. Х = 130,5 нм.
Сорғыны мына мөлшерде ұйымдастыру қажет 130,5/48,92х100–100=165%.
Шаңдатқыштағы өткізілетін сорғы 150%, қалған 15% сорғының 5% бойынша
Түтін сорғыш – электрофильтр 8,59 х 2,6 = 22,34
Екінші кезеңдегі газ температурасы 1200 Со, салмағы 157 нм/м,
340/1,05 = 3,25 Со сорғыны есептегенде циклоннан кірген газ
Температура 0,5 С түскен кезде түтін сорғыш алдындағы газ
3.5.10.1 Бөлек учаскелер бойынша есеп
Газдың электрлі фильтр алдында температура 0,3 Со құлаған кезде
Одан әрі газдардың іс жүзіндегі газ көлемін анықтап және
Шаңдатқышты шаң конвертері осінен аламыз.
Камералар – 8м, ені – 4,5 м, биіктігі –
Шаңдатқыш камерадағы газдың орташа температурасы
(480 + 425) / 2 = 453 Со.
Газдың іс жүзіндегі шығыны 21,48 (1/453)/273 = 57,12 м/с.
12 х 4,5 х 5 көлемді шаңдатқыш камераны таңдаймыз.
Түп алаңы Sтүр = 12 х 4,5 = 54
Шаңдатқыш камера – ыстыққа төзгіш бетонмен шегенделген. Газ жылдамдығы
С = ( х V1(1 – 2)/V = 10,4
1,5 х 4,3 мм көлемді тік бұрышты құбыр бойынша
Газдар көлемі 21,91 (1 + 403/273) = 54,25 м/с.
Құбырдағы газ жылдамдығы 54,25/6,4 = 8,54 м/с№
Газдың циклондағы орташа температурасы 6,4 (400 + 340)/2 =
Циклон арқылы өтетін газ көлемі 21,91 х (1 +
Өндірістік мәліметтері бойынша қарсы өндірістілігі 1175000 м/с, тот баспайтын
Көлемидері: ішке енуші құбыршық Р = 0,35 х 2
қождағы алаң Р = 0,765 х 1,8 = 2,54
қығушы құбыршық Р = 0,785 х 1,08 = 0,92
Ішке енуші қождың құбыршығындағы газ жылдамдығы 51,6/(4 х 0,7)
Газ көлемі 22,34 х (1 + (320 х 276))
Газ жылдамдығы 10 м/с болған кезде келіспейтін газ өткізгіш
Газ өткізгіш диаметрі a= = 2.58 м
Түтін сорғыш учаскісі - электрфильтр.
Газдың орташа температурасы (300+261) / 2=281Сْ.
Газ көлемі: 22,77 х (1+281 / 273)=46,22
160Сْ электрлі фильтрден соң газ жылдамдығы кезінде; электрлі фильтрдегі
22,44 х (1+210 / 273)=162,1 м/с немесе 583566
Осы өндірістілік бойынша 5 құрғақ немесе 2 ГГ-40-3А
жұмыс жасайтын таңдаймыз,бұлардың кедергісі 20 мм су бағ. өндірістілігі
3.5.10.2 Шаңдатқыш учаскесі – шаң камерасы
Конвертер мойнынан шыққан кезде газдың 90 –ға бұрылуы мына
h= ·γ t²
V= =(1.4 мм су бағ.)*9,8=13,72
2. а=0,5 ( 90-ға дұрыс бұрылыс):
3. Геометриялық пропорциялар Һ=κ.
( Сгаза)=4х(1,29-0,343)=(3,8 мм су бағ.)х9,8=37,24 Па.
4. шаңдату камерасындағы қатты ағымының жоғалуы
( 1,2 мм су бағ.)х9,8=11,76 Па.
3.5.10.3 Шаң камера учаскесі – циклон
1. Камерадан шыққан кезде 90-ға бұрылу
a= =1.4
ℇ=1 кезінде тік бұрышпен тез бұрылу
h =10· -0,583= 18,62
2. S=0,5(F2/F1); мағынасы кезінде төмендету F1-
Һ =10· ·0,583= (0,95 мм
3 ℇ=0,5 формуласы бойынша газдың 90-ға бұрылуы
h =0,5/ ·0.583=(0.95 мм
4. Геметриялық жинақ
h =Н (V ·V
5. Циклондағы 80
Циклондардың қарама – қарсы ққосылуы V =80ммвод.ст.
Циклон – шаңсорғыш учаскесі
6.
а= =1,39
а= =1,4
а1= =0,034кг/ нм
h =0,5 ·0,634=(2,13 мм вод .
7. Циклоннан газ шыққаннан кейінгі жоғалымдар
h =0,5 ·0,634=(2,13
8. Үйкелісті жоғалту
h =0,05 · =(1,65ммвод.ст.)*9,8=16,17 Па.
3.5.10.4 Түтін сорғыш электрофильтр учаскісі
1. Төменгі формула бойынша тез арада шығатын газ өткіштегі
γ = =1,39
γ = =0,69
( = 1,0 (түзу бұрыштың астындағы сирек бұрылыс):
h 7пост х 102/298 – 0,69 = (3,51 мм
2. Жоғары көтерілуші газоходтың геометриялық тегеуріні:
h 13пост = 1,0 х (12,9 – 0,09) =
3. Қайда Һ = 10 см : ( =
h 14пост = 0,05 х 10/255 х 102/19,6 х
4. Тездеткіш газ қоймасында қажалуда тегеурінді жоғалту:
h 14пост = 0,05 х 120/3,2 х 152/19,6 х
5. 20 мм су ст. электрліфильтрде тегеурінді жоғалту: (қатар
h 16пост = (20 мм вод. ст.) х 9,8
Түтін сорғыштың алдында газоходтың көлемі: 26 х (1 +
ВГД-20 Подольск зауытының 2-і түтін сорғышын қойып 192000 м/сағ.
Газдар шаң камерасынан вентиляция газоход арқылы түтін мұржасына қарай
1. Газдың температурасы шаң камерасынан шығу бойында 425 С.
2. Шаңдық- шаң камера учаскесінде қатты ағымды жоғалту
һпост = (12,6 мм вод.ст.) х 9,8 = 123,8
3. Шаң камерасынан шығарудағы көлемі 21,48 нм/с.
4. Шаң камерасындағы газдардың жылдамдығы 1,95 м/с.
3.6 Газоход көлемінің есебі
Конвертерде жиналған 10% газдың көлемімен вентиляциялық газоход шаң камерасы
Шаң камерасынан шығарудағы газдың температурасы сорғыштағы есеппен 420/1,1 =
Температура 1 метрге 1,5 Со төмендегенде, вентиляциялық газоходқа шыға
Температура 1 Со-қа төмендегенде 1 пагондық метр газоходқа вентиляциялық
Газдың көлемі 22,34 х (1 – 323/273) = 600,6
Егер газдың жылдамдығы 2,8 м/с мүржеден өту 80,6 х
2,8 м мүрженің енін қабылдап, оның ұзындығын табамыз 14,2/4,1
Газдың жылдамдығы 8 м/с вентиляциялық газоходқа өтуі 113,8/8 =
4,1 м енін қабылдап оның ұзындығын табамыз 14,2/4,1 =
Вентиляциялық газоходта газдың орта температурасы а1 = 273 х
Екі конвертер қатар жұмыс істегенде вентиляциялық газоходта газдың көлемі
3.6.1 Газоход жүйесінде тегеуріннің жоғалу есебі
Аяқ-асты қысылудан тегеуріннің жоғалтуы:
( = 0,5 (1 х F2/F1) = 0,5 х
(0 = 1,57 + 1,29 + 1,76 / 2,76
( = 273 х 1,39 / 273 + 377
h5пот = 82 / 2 х 9,8 = (0,81
(1 = 273 х 1,39 / 273 + 373
Аяқ-асты қысылудан тегеуріннің жоғалтуы:
( = 0,5 х (1 7,58 / 4,5
Аяқ-асты кеңеюден тегеуріннің жоғалуы:
S х (1 – F1 / F2) х F2
h3пот = 1,0 82 / 1,96 х 0,53
Терлеуден тегеуріннің жоғалуы: ( = 0,05
( = 47,58 / 2 х (2,8 + 2,4)
(1 = 273 х 1,39 / 273 + 370
h4пот = 0,005 5 / 273 х 82
3.6.2 Түтін мұржасының есебі
Мұржаға кіре берістегі газдың көлемі 22,34 х 2 =
Температураның орта белгідегі негізгі көлемі 200 Со.
Vt = 44,68 х (1 + 200 / 273)
Түтікшедегі газдың орта жылдамдығын қабылдаймыз Wt = 5 м/с,
Д =1,13 =4,78м
Түтін мұржасының биіктігін табамыз:
1,3 х ( х (пост = Н((1 - (11)
(t = 273 х 1,39 / 273 + 200
Н – мұржаның биіктігі;
1,3 – қатты ағым коэффициенті.
(в1 = 1,57 кг/м; (tгод = 0,802
13 х 1,24 = Н х (1,57 – 0,802)
Н = 146,52 м.
Мұржа биіктігін санитарлық нормамен 100 м деп қабылдаймыз.
3.6.3 Ауа үрлегіш және ауа өткізгіш жүйенің есебі
Ауа концентратқа ауаның жеке схемасы бойынша конвертерге өткізіледі, немесе
А) жеке схема; 1, 2, 3 –
Б) қатар схема; 4, 5, 6 –
5.12 сурет – конвертерлерді ауамен қамтамас ету схемасы.
Үлкен конвертер цехтары үшін конвертерлердің дұрыс жұмысын ұйымдастыру және
3.6.4 Ауа өткізгіштердің схемасын таңдау және диаметрлер есебі
Ауа жеткізу параллель, цех конвертерлермен өңделген, 10 т сыйымдылығы,
Кислородпен үрлеуді байыту кезінде 100 кг штейнге ауаның негізгі
Конвертердің жұмыс істеуі үшін қажетті ауаның көлемі:
V = А х Vуу / 1440 = 456,5
920 – 333 5 ауа үрлегіш қажетті ауа мөлшерін
Учаскедегі ауа өткізгіштің диаметрі ауа үрлегіштен жалпы ауа өткізгішке
d =1.13 ; Р =
Ауаның жұмыс шығыны әр машинадан құрайды:
Vt( = Vb/(273 + tB) / 66 х 273
Һ=1,13 =0,7 м.
Ауа өткізгіштің жалпы диаметрін 5 ауа үрлегіштен бір мезгілде
Vобщ.t( = 5,73 = 29,2 м/с;
α=1,13 =1,04
Ауа берілетін ауа үрлегіштің диаметрі конвертерге берілетін жалпы ауа
3.2 сурет – конвертерді ауамен қамтамасыз ету схемасы
Кислородпен үрлеуді байытуда 100 кг штейнге ауаның шығындалатын салыстырмалы
Vуд = 50,8 + 37,5 + 10,74 / 0,1
Конвертердің жұмыс істеуі үшін қажетті ауаның мөлшері:
V = А х Vуу / 1440 = 456,5
Каталог бойынша қажетті ауа көлемі 920 – 333 5
Учаскеде ауа өткізгіштің диаметрі ауа үрлеуден жалпы ауа өткізгішке
d =1.13 ; Р = 1,5
Әр машинадан ауаның жұмыс шығыны:
Vtу = Vb/(273 + tB) / 66 х 273
Һ=1,13 =0,7 м.
Жалпы ауа өткізгіш диаметрін бес ауа үрлегіштен ауа өткізгіш
Vtу = 5,73 = 29,2 м/с;
α=1,13 =1,04
Жалпы ауа берілетін ауа үрлегіштің диаметірі конвертерге берілетін ауа
Vконв.о = 32,05 / 5=1,4 нм/с, немесе Vконв.tp=14(273 +
α=1,13· =0,6м.
Ауа жүргізгіштің диаметрі – 0,6 м.
3.6.5 Конвертердің ауа жүйесінің кеңестік схемасы
Ауа үрлегіштен ауа жүргізгішке дейін h = 30 м.
жүргізгіш тегеуріні жоғалғанда ( = 0,04 – қажалғандағы тегеуріннің
λtp=ε·( · + )· =2.7н/м;
γtp=γ0 ·(P+1)=1.29 =2.7н/м;
Һтз=0,04·( + + )· ·2,7=(395
3.7 Қосымша жабдық таңдау
Бес конвертерден басқа. Қосымша жабдықтың бекітілуі қарастырылған. Ол ірі
Ірі – үгіту машиналары ірі мыс қыртыстарын үгіту үшін
Штейнді, шлакты, суық шикізатты және қара мысты тасымалдау үшін
3.8 Бақылау және автоматизациялау
3.8.1 Металлургиялық өндірісте автоматизацияның негізі
Жаңа металлургиялық процестер физико-химиялық айналудың жоғарғы жылдамдығымен, жоғарғы температурамен,
Автоматизация ғылыми-техникалық революцияның қажетті көрсеткіші болып табылады, ерекше, өнеркәсіптік
Көптеген зауыттарда қажетті көлемде басқару және есептейтін машиналар бар,
Осының бәрі автоматтық басқару процессінің өркендеуіне жақсы болашақ
Автоматты басқару процестің кіру және шығу параметрлерінің үзілмей және
Металлургиялық зауыттарға, автоматизациялау объектісі болғандықтан келесі ерекшеліктер өзіне тән:
- технологиялық процестең тоқтамауы;
- мінездемелері бойынша әр түрлі бөлмелердің болуы;
- жоғары энерго-су-ауа қолданушылық;
- электр өткізу қуатының кең диапазоны;
- технология көлік байланысы және қатар жұмыс істейтін ұқсас
- технологиялық процестердің күрделілігі олардың математикалық моделдерін алу қиынға
- технологиялық құралдарды автоматизациялау жұмысының ауыр талаптары.
Бұл ерекшеліктерді цехтың автоматизациялау жүйесін ойластырғанда байқау қажет. Металлургиялық
Осыған байланысты айтылған проектте конвертерлеудің технологиялық процесін автоматизациялау автоматтандырылған
3.8.2 Басқару процесіне басқару объектісі сияқты қысқаша мінездеме
Штейінді қайта қорту жолымен қара мысты алудағы қажетті процесті
Тұтас алғанда, басқару объектісі ретінде, конвертерлеу көп өлшемді тұрақсыз
Сондықтан конвертерлеу процесі, басқару объектісі болғандықтан келесі ерекшеліктері бар:
- конвертер периодты қозғалыс аппараты болып табылады;
- болған факторлар кездейсоқ мінезді болады, уақытпен өзгертіледі;
- техникалық анализ өткізу кезінде процестің сапасы жөнінде хабар
3.8.3 Конвертерлеу процесімен басқару және бақылау
Әр конвертер өлшеу және бақылау құралдарымен жабдықталған, онда көрсетіледі:
- конвертердің үрлеу кезіндегі уақыты ;
- үрлеудегі конвертерлер саны ;
- конвертерге келетін ауаның щығыны ;
- түйіршік және флюстің щығыны ;
- түтін сорғыщтан соң , газоходта кебу электр фильтр
- үрлеуде кислородты шоғырлау;
- шаң камерасындағы қуатсыздандыру және газ өткізгіштегі қысым ;
- учаскеге берілген сырғымалы концентраттар және флюстер саны.
Конвертерлердің жанында әр екі конвертерге тікелей бір-бір конвертершінің щиті
Шаңдатқыштың ауа салқындатқыш жапқышын, бұрылыс тосқауылын, тағы конвертер перделерін
Шихтарниктен флюсты руда және қондырғы бункерлерінен түйіршік берілуі конвертер
Конвертерлерге ауаны беру басқаруы мұржа ауа үрлегіш бөлмесіндегі щиттен
3.8.4 Конвертерлерден газдың берілуін автоматты түрде реттеу
Автоматты түрде газдың берілуін реттеудің негізгі жұмысы болып, күкірт
Автоматтық схема тұрақтайды:
- шаң камерасында қуатсыздандырылу;
- түтін сорғыш алдындағы температураны және түтін сорғыштан кейінгі
Газдың концентрациясы 5 (-ке жеткенде реттегішке импульс тоқтатылады. Осыдан
Бұл жағдайда түтін сорғыштар 100( арттылады (көрсеткіш аппараттар толық
3.8.5 Конвертерлердің жеке газ соруының жұмысы
Конвертерден жеке газ сору комплексі мыс қорыту цехында атмесфераның
Барлық комплекс шаң камерасында тарауды автомат түрде реттеу жүйесімен
Аса жауапкершілік байланыстар: су салқындататын шаңдатқыш және ВГД-20 түтін
Шаң камерасында қуатсыздандырылу автоматты түрде реттеу жүйесінің берілген режимінде
3.8.6 Жеке сорғыш жүйесінің қалыпты жұмыстағы жалыпы температура-манометрлік көрсеткіші
1. Кисондардан ағызылатын судың температурасы 35-37 Сº жоғары болмау
2. Әрқашанда ВГД-20 екі түтін сорғыш жұмыс істеп тұру
3. Түтін сорғыштың подшипниктегі салқындатылған майдың температурасы 65 Сº-ден
4. Түтін сорғыштан кейін кірер газ өткіште газдың температурасы
5. Шаң камерасында қуатсыздандырылу 0,8-2 мм су бағ. аралығында
6. Қатты газдар газ өткізгішінде қуатсыздандырылу 5 мм су
7. Бір конвертерге берілетін ауаның мөлшері 35 мың нм/сағ
Температуралы-манометрлік режиммен басқару бойынша жұмыстың тәртібі мынадай:
1. Конвертерді үрлеуден шығару немесе енгізу кезінде (немесе үрлеуге
Дросельдерін де жабады;
2. Конвертер үрлеу кезінде жұмыс істегенде берілген температуралы –
3. Түтін сорғыштан кейін газдың температурасы 400 Сº -қа
4. Газдың температурасы түскенде сорғышпен басқару кері жолмен жасалады;
Технологиялық, температуралы – манометрлік тәртіппен конвертерлеу және газды жеке
3.8.7 Конвертерлеудің технологиялық режимінің нормалары
Фурмаларды тесу, мысты құю және зарядтау
Ақ мат алу
Мысты қайнату
Зарядтауға берілетін штейннің көлемі
Бірінші кезең температурасы
Екінші кезең температурасы
Ауаның коллектрға қысымы
Коллектрға ауаның баруы
Үрлеудегі кислородтың құрамы
Бір ожау штейнді үрлеу
Үрлеудегі конвертерлер саны
Конвертерлерді үрлеу арқылы қолдану
Бір балқытудағы ұнтақталған концентраттың саны
Шлактағы мыстың құрамы:
- мыс
- кремнозем
- темір
Шаң камерасындағы разрядталу
Құрғақ электрофилтрлер алдындағы газдағы О₂ құрамы 5,3 (-тен кем
ҚЭФ алдындағы газдың температурасы
Түтінсорғыш алдындағы газдың температурасы
Мұржа алдындағы газдың температурасы
Гарнисажға қарау бойынша бір айдағы бір конвертердің оралым көлемі
Бір оралымның уақыты
Өткізгіш басының диаметрі
Фурмовка басының диаметрі
3.8.8 Автоматтандыру тапсырмасы
Аппараттық автоматтандыру жүйесін таңдағанда жүйенің қажетті қолайлығын қамтамасыз ету
Берілген проектте мыс штейндерін конверциялау процесін автоматтандыру тапсырмасы тұр.
Берілген функциялық жүйеде келесі параметрлер автоматтандырылған:
- конвертердегі температура;
- кері қайту газдарының температурасы;
- газ өту жүйесіндегі температура;
- ауа беру температурасы;
- магистральдағы ауаның қысымы;
- шаңбасқыш камерасындағы қуатсыздандырылу;
- үрлеудегі ауаның шығыны;
- кері қайту газдарының көлемі;
3.8.9 Конвертерлік қайта жасау автоматтық жүйесін бейнелеу
Конвертрлеу процесі ауа ваннасын үрлеуден тотығу түрінде болады ,
Конвертрге ауа жолпы цехтың рассиверінен фурма арқылы беріледі .
Газ конвертрден темірден жасалған және отқа төзімді кірпішпен бекітілген
Келтірілген жүйеде келесі параметрлер бақылауы қарастырылған .
Температураны қалыптастыруға 1а 2а 3а 4а позициясында орналасқан ТПП-0392
Кислородпен байытылған үрлеу қысымы берілген шектеуден жоғары көтерілген кезде
Белгі электродвигательге магнитті қосқыштан келеді ол конвертерді жұмыссыз қалыпқа
Қуатсыздандыруды реттеу үшін шаңдатқышта Митрон 43 (5а) қуатсыздындырудың қысымын
Конвертерге түсетін флюстердің көлемін реттеу үшін ленталы транспортерде WAREXP
Флюстың мөлшерін бақылау дұрыс өлшем көмегімен жасалады ЭХО5М.
Дұрыс өлшем келесі принцип бойынша жұмыс істейді:
- толық бункерде, яғни электрод облысы флюске келгенде;
- электрлік шынжыр жабылып - шам жанады;
- бункер қайта тиеліп болғанда, электрлі шынжыр жабылады –
Конвертердегі процестің температурасын бақылау үшін ТПП – 0392-А (1а),
Газдағы SO₂ құрамын бақылау үшін SO₂ ультрамат (15аб)
Газжүргіш трактында газ ағымын дистанционды қолмен басқару келесі автоматтандырылған
- УП 5200 басқару кілті
- универсалды қайта қосқыш
- ПМК магнитті қосқыш
- ПМЛ атқарушы механизм
Ауа шығынын басқару, фурманы сақтау тұрақтылығын сақтау және конвертрлеу
4 Еңбек қорғау
4.1 Қауіпті өндірістік факторлар анализі
Конвертірлеу цехы ыстық цехтар сатысына жатады. Ыстық операциялар жиі
Ауа температурасының тез арада өзгеруі организімнің жылу реттігіне жаман
Цехта өндіріс ерекшелігі болып, құрамында мырыш, қорғасын бар шикі
Жұмыс аумағында зиянды зыттар концентрациясы, берілген концентрация нормасынан аспауы
4.1 кестесі – Жұмыс аумағында ауадағы зиянды заттар концентрациясы
Заттар ПДК,
мг/м3 Қауіптілік класы Агрегаттық жағдай
Қорғасын 0,01 1 а
Мыс 1 2 а
Мырыш тотығы 6 3 а
Күкірт қышқылы 1 2 а
Мұндағы а – аэрозольдер.
Күкірт ангидриді - өткір иісті, көздің шырышты қабығына және
Мырыш – химиялы таза, тәжірибелі зиянсыз, бірақ мырыш қышқыл
Шаң шикі затты үгітуде, тиегенде, қайта төккенде пайда болады.
4.2 Ұйымдастырушылық шаралар
Зауытта еңбек қауыпсіздігі қауыпсіздік техникасы бойынша бас инженерге жүктелген.
Зауытта 18 жастан төмен емес, медициналық коммиссиядан өту қажеттілігімен
- енгізуші өндіріске қабылданар кезде техникалық қауіпсіздік бөліменде нусқаушымен
- алғашқы нусқау жұмыс орнында шебермен жүргізіледі;
- жоспарланбаған нұсқау қауіпсіздік техникасы бойынша технологиялық нұсқау өзгерген
- қайталау нұсқау кварталда бір рет жүргізіледі;
- сырғымалы нұсқау қауіпті жұмыстарға рұқсат қағаз жасағанда немесе
- кейін олардың білімі тексеріледі және оның бағасы ҚТ
Нүсқаулар арнайы жабдықтармен, әдебиет және көрсеткіштермен қамтамасыз етілген техника
Цехта аварияны тоқтату бойынша нұсқауға келісті құрылған аварияның тоқтату
4.3 Техникалық шаралар
4.3.1 Электр қауыпсіздігін қамтамасыз ету
Электр тоғы соқпау үшін цех салынарда барлық нормалар орындалады,
Салынып жатқан «ПВ» бекіністер қауыпсіздігі қорғау шарбақтарын изоляциялау жолымен
4.3.2 Күкірт қышқыл ангидридін тастауды тоқтату бойынша шаралар
Өндерістік мекемелерге және ауа атмосферасына . SO₂ келгенін
ДН-26,4 типті орта жүргізгіш түтін сорғыш орналастырылған. Бірақта түтін
4.3.3 Желдету есебі
Шаңданумен, сонымен қатар артық жылумен күресу үшін тән желдету,
Θизб
α = —-———— , мұндағы С – ауаның
С · ρt · (t2 – t1)
ρt – ауаның бекімділігі 1,17 – ге тең;
t1 – келетін ауаның температурасы 18 Сº тең;
t2 – шығатын ауаның температурасы 27 Сº тең;
Желдету кезінде ауаның температурасы тең:
V = g· N = 195840·3,8 = 744192 м3
ВП – 3200-11 жетегімен, 360 м/с өндірістілігімен, 3500 кВт
4.4 Санитарлы – гигиеналық шаралар
4.4.1 Микроклиматпен қамтамасыз ету
Ыстық цехтардағы жұмыскерлердің дұрыс еңбек талаптарымен қамтамасыз ету үшін
Жылдың суық мезгілінде ауаның температурасы 13 – 22 Сº
4.4.2 Жасанды жарық есебі
Еңбек ету талаптарын жақсарту үшін рационалды жарық маңызды орын
Жалпы жарық беру цехтағы фермаларда орналасқан шамдар көмегімен жасалады.
Жасанды жарық беру есбін жасймыз:
1. Бас жарық беру:
Шамдарды ілу есептік биіктігі 18 м. Конусы қисық
Шамдардың ара қашықтығы 12м, қабырғыдан шамға диінгі ара қашықтық
Қажетті шамшықтар
F=
8-ші дәрежелі жұмыс үшін қажетті жарық Emin=50лк. Жарық беру
Индексі: i = = =1,2
¡=1,2 η=44%.
Қуаттылығы 500вт стандартты жүйелік ағымы F=3500лк ДРЛ шамды қабылдаймыз.
2. Фурмаланған аулада жарық беру есебі.
Шамдарманы ілу биіктігі Һ=4 м, А=120м, В=12м.
Шамдармалар арасындағы қашықтық 24 м.
Шамдармалар саны 120 : 24 = 6 дана
Ондағы Emin=75 лк, бірақ негізгіден тұрақты жарық беру 30%,
К=1,8; S=120·12=1440; Z=1,15
i= =2,7; тогда η=655
ПТД 200В шамын таңдаймыз, F = 22000 лк.
3. Авариялы жарық беру.
А=180 м; В=24 м; h=10 м.
Шамдармалар арасындағы қашықтық 18 м
180:18=10 дана ( 2 қатар - 20
Emin=5 лк (19% негізгіден).
К=1,8; S=180*24=4320 м2; Z=1,15
i= =2,1; η=61%
F= =3665 лк
НГД 100Вт шамын таңдаймыз
4.4.3 Арнайы киіммен және жеке қорғау заттарымен қамтамасыз ету
Арнайы киімдер сонымен қатар ыстық цехта жұмыс істеушілерді жылу
Бет және көзді қорғау үшін органикалық шыныдан щиттер қолданады.
Шаңның, күкірт ангидридінің шығу қаупі болған кезде газға қарсы
4.2 Кестесі – жеке қорғау заттары
Мамандығы Киім түрі Кию мерзімі
ай
Конверторшы Костюм суконный 12
Пима 12
Киіз қалпақ 12
Противогаз «В» Кезекші
Қорғау шынысы Кезекші
Кран жүргізуші Костюм х/б 12
Руковицы комбинир. 2
Комбинированные
Перчатки резиновые Кезекші
Галоши диэлектр. Кезекші
Конвертерлер шебері Костюм суконный 24
Рукавицы суконные 3
Ботинки кожаные 24
Құю көлігінің жүргізушісі Костюм суконный 12
Пима
Рукавицы суконные 1
Шляпа войлочная 12
Қорғау шынысы Тозғанға дейін
Тиеуші Костюм х/б 12
Тері аяқ киімі 12
Рукавицы комбинир. 1
«Лепесток» респираторы Тозғанға дейін
Ыстық жұмыс учаскесіндегі электр слесары және слесарьшы Комбинезон
Ботинки кожаные 12
Рукавицы комбинир. 2
Қорғау көзілдірігі Тозғанға дейін
«Лепесток» респираторы Тозғанға дейін
Электр слесарьге қосымша Перчатки диэлектрич. Кезекші
Галоши диэлектрич. Кезекші
4.5 Өртке қарсы шаралар
СНиП 11-270 келісті цех өндірістік қауіптігі бойынша өртті өндіріс
Өңдеу жұмыстары оттың және от ұшқындарының шығуымен байланысты.
Отқа шыдамдылығы бойынша мекеме 2 класқа жатады. Сыртқы және
Цехтан адамдарды шығаратын екі есік бар, бас шығу есігі
Өрт шығу әсері болып:
А) Электр сымдарын изоляциялаудағы жөнсіздіктер. Жоғары температурадан изоляциялаудың бұзылуы.
Б) Электр жабдықтарының жөнсіздіктері, қысқа үзілулер.
В) Ылғалдың конвертерлер жанында болғаны қайнатылған металға тиген кезде
Цехта өрттен ескертетін және сөндіретін арнайы бөлінген учаскелер бар,
Цехта өз еркімен қорғау дружинасы ұйымдастырылған.
Цех мекемелерінде найзағайға қарсы жабдықтар бар. Найзағай қабылдағыш болып
Жерлеткіш жерде орналасқан, қиылыс сымдары 0,8 м тереңдікке қағылғын.
5 Еңбек ұйымдастыру және өндіріспен басқару
5.1 Бір жұмыскер балансы бойынша жұмыс уақытының қор есебі
Қара мыс өндіру процесі үздіксіз болғандықтан зиянды еңбек талапты
Жабдықтың күнтізбе жұмыс уақыты
365 х 24=8760 сағат.
Бір жұмыскердің бір жылда 52 демалыс, мерекелік, мереке алдындағы
(365-(52+8)) х 6=1830 сағат.
Сондықтан, өндірістің үзілмеуін қамтамасыз ету үшін қажет:
8760 / 1830=4,72 орта есеппен 5 бригада.
5 бригадалы еңбекті ұйымдастыруда, ауысым кестесінің циклі:
3 х 5=15 күн құрайды.
Бір жұмыскердің бір циклда шығу саны – 9 күн.
Осыдан, бір жұмыскер бір жылда:
365 х 9/15 х 8=1752 сағат жұмыс істейді.
Номиналды қорға дейінгі істелмеген жұмыс
1830-1752=78 сағат құрайды.
Жұмыс ауысымдарында бұл 78/8 = 9,75 орта есеппен
- 1-ші ауысымнан 3-шіге 16+24+24+16=80 сағат;
- 3-ші ауысымнан 2-шіге 24+24+8=56 сағат;
- 2-ші ауысымнан 1-шіге 8+24+24=56 сағат
Жұмысқа шығу кестесін құрайық.
Бір жұмыскердің бір жылғы жұмыс уақытының балансын құраймыз, негізгі
5.2 кестесі – Бір жұмысшының жұмыс уақытының жоспарлы
Көрсеткіштер
Белгілер
Ұзақтылық
1. Күнтізбе уақыты Ткал 365
2. Ауысым кестесіне келісті демалыс және жұмыссыз күндер
56
3. Номинальный фонд рабочего времени\ дни\
4. Не выходы на работу
А) очередные и дополнительные отпуски
54
Б) выполнение гост. И общ. Обязанностей
4
В) по болезни
2
Г) отпуск учащимся
1
Итого невыходов:
61
5. Эффективный фонд рабочего времени\дни\ Тэф 252
6. Использование номинального фонда рабочего времени, \
7. Продолжительность одной смены , \ часы
8
8. Полезный фонд рабочего
252*8=2016
9. Коэффициент перехода от
5.2 Мамандар құрамындағы еңбек етушілер санының есебі
Қара мыс өндірісінің технологиялық схемасының қиындығын ескере отырып, өндірістік
Жұмыскерлердің келу санын қызмет көрсету нормасы бойынша білу мына
Nкелу =Нқызм. х А х С,
мұндағы Н қызм. – агрегаттағы қызмет ету нормасы;
А - агрегат саны;
С - тәутіктегі ауысым саны.
Штаттық санын білу мына формула бойынша жасалады
Nдана = Нқызм. х А х (С+1)= Nкелу
мұндағы N ауыс. – ауыстырылатын жұмыскерлер саны, жұмыс ауысым
Тізім саны мына формула бойынша жасалады:
Nтіз.= Nкелу х Kc =Nкелу х Tĸ/Тэф.
5.2.1 Негізгі және қосымша жұмыскерлер санын есептеу
Жұмыскерлер санының есебін қабылдаймыз
1. Аға конверторшы
а) Тәулікте келетін саны Nкелу =Нқызм. х А х
мұндағы Н қызм. – агрегаттағы қызмет ету нормасы;
А - агрегат саны;
С - тәутіктегі ауысым саны.
б) Тәулік бойындағы тізім сандары
Nтіз.= Nкелу х Tном/Tэф. = 5 х 1,24=7 адам
2. Конвертерші – фурмовшы.
а) Тәулік бойындағы келетін сандар Nкелу =1,5 х 3
б) Тәулік бойындағы тізім сандары Nтіз. =18 х
5.3 кестесі – Негізгі және қосымша жұмысшылар саны
Жұмысшылар қызметтерінің аты Норматив на обсл. на ед. оборудования
сан. Ауысу коэффи-циенті Тізім саны
Ауы-сымда Тәу-лікте
Негізгі жұмыскерлер
1. Аға конверторшы
0,5
3
2
6
8
1,24
10
2.Конверторшы-фурмовшы
1,5
3
6
18
24
1,24 30
3. Пульт операторы
0,25
3
1
3
4
1,24
5
4. Кран жүргізуші
0,75
3
2
6
8
1,24
10
5. Сигналист спекальщик
1
3
3
9
12
1,24
15
Барлығы:
4 15 14 42 56 6,2 70
Қосымша жұмыскерлер
1.Газоходтар тазалаушы
0,25
3
1
3
4
1,24
5
2. Кезекші электрик
0,25
3
1
3
4
1,24
5
3. Кезекші слесарь
0,25
3
1
3
4
1,24
5
4. Пешші – тасшы
0,25
3
1
3
4
1,24
5
5. Шаң тазалаушы
0,25
3
1
3
4
1,24
5
Барлығы:
1,25 15 5 15 20 6,2 25
5.2.2 Қызметшілер және ИТЖ санының есебі
Металлургиялық цехтың конвертер бөлімінің қызметшілер және ИТЖ штат кестесі.
5.4 кестесі – МОГ қызметшілері және ИТЖ саны
Должность Категория
1.Начальник
Конвертерного ИТР
Отдела
3500
4200
2.Старший
мастер
3.Сменный
мастер
4.Электрик
5.Механик
6.Нормировщик
Служащий
1100 13200
7.Табельщик
Служащий
8.Бухгалтер
Служащий
Итого:
5.3 МОП қызметкерлері және ИТЖ жұмыскерлердің еңбек ақы қорының
5.5 кестесі – ИТЖ және МОП қызметкерлерінің еңбек ақы
Қызметіь Категориясы Са-ны Ай-лық жал-ақы р\к Еңбек ақының айлық
1.Бастық ИТЖ 1 3500 1,4 4900 58800
2.Старший мастер ИТЖ 1 2800 1,4 3920 47040
3.Сменный мастер ИТЖ 5 10000 1,4 14000 168000
4.Электрик ИТЖ 1 1000 1,4 1400 16800
5.Механик ИТЖ 1 1000 1,4 1400 16800
6.Нормировщик Қызметкер. 1 1100 1,4 1540 18480
7.Табельщик Служ. 1 1100 1,4 1540 18480
8.Бухгалтер Служ. 1 1800 1,4 2520 30240
Итого:
12 21800 1,4 31220 374640
5.3.2 Негізгі және қосымша жұмыскерлердің еңбек ақысының жылдық қор
5.5 Кестесінде берілгенді қолданып, мамандығы бойынша еңбек ақыны есептейік
1) 5-ші дәрежелі аға конвертерші.
Аға конвертершінің күндізгі тарифі – 115,824 құрайды, тізім саны
А) Барлық жұмыскерлердің жұмыс істеу ұзақтылығы адам-ауысым
252 х 6 = 1512
Б) Еңбек ақының тарифті қоры 1512 х 115,824 =
В) Түнгі уақыттағы жұмыс үшін төленетін ақы 60 (
Г) Түнгі уақыттағы жұмыс үшін төленетін ақы 20 (
175125,88 х 02=35025,18 тенге.
Д) Жоспарды орындағаны үшін сыйақы 40 ( тарифті қордан
175125,88 х 0,4=70050,35 тенге.
Барлығы: еңбек ақы негізгі қоры
175125,88+105075,52+35025,18+70050,35 =385276,92 тенге.
Еңбек ақының қосымша қоры.
А) Мемлекеттік және қоғамдық міндеттерді орындау уақытына төленетін ақы
385276,92*0,214 = 82449,26 тенге. құрайды.
Еңбек ақының қосымша қорының барлығы
3852,77+82449,26 = 86302,03 тенге.
Еңбек ақының жалпы қоры:
539387,67+86302,03 = 625689,70 тенге.
Бір жұмыскердің орта айлық еңбек ақысы
625689,70 / 12 / 6 = 8690 тенге.
Мамандықтары бойынша қалған жұмыскерлердің еңбек ақы қорының жылдық есебі
7.6 кестесі – Негізгі және қосымша жұмыскерлердің еңбек ақысының
6 Құрылыс шешімдері
6.1 Құрылыс ауласының мінездемесі
Жобаланған цех тегістелген барлық жағынан жел соғу үшін ашық
Климат өте континентальды, ауаның температурасы белгілі бір амплитудалармен мінезделеді,
Атмосфераның бұзылуы ауданда аз, олардың көлемі жылына 125-тен 160-қа
Ауаның температуралық режиміне келісті және аз мөлшерде бұзылуы, мұнда
Технологиялық қажеттіліктерге судың теориялық шығыны айына 900,0 мың куб.метр
6.9 Жабдықты сыйыстыру және реттеу
Жылына қара мыс 130,0 мың тонна өндіруден, біз бес
Конвертерлер орнарастырылған негізгі бөлімді ескере отырып, көтергіш –көліктермен қамтамасыз
6.3 Жоспарланған ғимараттың конструтивті жүйесі
Цехтың габариттері келесі, колонналар арасы 6 метр, аралықтар 9
Котлаванның түбіне ұсақталған тас кесектерін төгіп, құрышталған құрал –
Фундаменттің құюылу терендігі 3,5 метр, бұл әкелетін ауырлық және
Цехтың едені марка 30 бетонмен жабылған, оған шойын плиталары
Конвертерден металдар шығарған уақытта қышқыл ангидридінің бөлінуі болады, сондықтан
Административтік – тұрмыстық бөлмелер цех ғимаратынан 100 метр қашықтықта
6.4 Жоспарланған ғиматтың мінездемесі
Цехта жасанды және тән жарық қолданылады. Тән жарық терезеден
Аэроционды шам жаз мезгілінде бөлменің тән аэрациясы үшін қызмет
Темір бетонды колонналар заут талаптары бойынша монтаж конструкциясынан жасалады,
Өндірістік және ішетін сумен қамтамасыз ететін шеңберлі жүйе қарастырылып
Санитарлы – тұрмыстық бөлмелер комплексі цехтан 300 метр ара
7 Айналадағы ортаны қорғау
7.1 Газ және шаң тастау көзі
Түсті металлургия өндірісінде жасалатын әр түрлі және басқа да
Металлуцргиялық зауыттардың газ тастандылары ұйымдастырылған және ұйымдастырылмаған болып бөлінеді.
Атмосфераға ұйымдастырылған газ және шаң тастандылары (түтін мұржасы арқылы)
Конвертерлеудің технологиялық процесі кезінде шаңның мөлшері, негізгі ерітілетін металл
7.2 Газды шаңнан тазалау
Шаңды газ ағынынан бөлу әдісіне қарай шаң аулаудың келесі
Құрғак және механикалық;
Суланған;
Фильтрленген;
Электр статистикалық.
Металдан жасалған құрғақ шаң аулағыштарда шаң бөлшектері газ ағыныны
Суланған шаң аулағыштарға механикалық күш әсерінен шаңның бөлінуі болатын
Турбулентті жуғыштарды көбіне ұсақ бөлшектер құрайтын жұқа газ аулауға
Ыстық газдарды тазалау үшін көпіршікті керамикалық элеметті фильтрлер пайдаланады,
7.3 Ағынды суды тазалау
Өндірістік ағынды суды зиянсыздандыру барлық өндірістер үшін міндетті
Металлургиялық зауыттың ағынды сулары өздерінің көп мөлшеріне және сапалы
Ағынды сулар конвертірлеу қожының түйіршігімен салыстырғанда өлшеген заттардың аз
Өлшенген ластандыратын заттары бар ағынды сулар тұрып қалған араластардан
Ағынды сулардың ластануының құрамына қарай бірнеше тәсіл қолданады
Физикалық тұнба, қалқыту, тұндыру, фильтрлеу .
Физика- химиялық кристалдау, буландыру, тұндыру, фильтрлеу.
Химиялық жою.
Биологиялық- микробтар қолдану арқылы.
Ағынды суларды дұрыстап зиянсыздандыру үшін олардың құрамын үнемі бақылау
8 Сметалық құжаттар
8.1 Ғимаратқа , құрылысқа және жабдықтарға шыққан күрделі шығындар
8.1.1 Ғимаратқа ,құрылысқа және жабдықтарға шыққан күрделі шығын есебі
Металлургялық цехтың жоспарланған бөлімінің көлемі 32х60х120=195840 куб.метр құрайды.
Ғимараттың бір куб.метрінің бағасы 195840х 115=22521600 теңге болады.
Ғимараттың жалпы бағасы 195840 х115= 22521600 теңге болады.
Амортизациялық шығымдар ғимараттың сметалық құнынан 25 % құрайды 0,25
Ғимараттың сметалы бағасы 22521600 +9008640 =31530240 теңге.
Ғимараттың ағынды жөндеуі ғимараттың сметалы құнынан 1,5% құрайды.31530240 х0.015=472953
8.1.2 Жабдыққа кететін күрделі шығында табу
Бөлімдегі конвертерлер саны үшеу. Жарамды баға бойынша біреуінің бағасы
Амортизацияланған шығымдарды конвертірлеудің сметалы құнынан 5,5 % құрайды. 8640000
Басқа жабдықтар есебі нақты жасалады.
Конвертірлер бөлімінің жабдықтар құны 15941207,4 теңгені құрайды. Есептелмеген қосымша
15941207,4х0,1 =1594120,74 теңге.
Жабдықтарды ұзақ жөндеу жұмыстары негізгі жабдықтың және есептелмеген қосымша
( 15941207,4+1594120,7) х 0,045=788089,77 тенге.
Құрал сайманның және басқа да заттардың құны барлық
(15941207,4+1594120,74)*0,01=175353,28 тенге.
8.1.3 Амортизаторлық шығымдарды табу
Амортизаторлық шығымдар жабдықтың құнынан теңгені құрайды. Амортизацияның жалпы орташа
НА= х 100=7,4%.
Амортизациялық шығымдар орташа норма есебі бойынша қосымша жабдықтардың
Амортизациялық шығымдар орташа норма есебі бойынша қосымша жабдықтардың
Амортизациялық шығымдар басқа да құралдар құнынан 175353,28 х 7,4/100=12976,14
Бөлімдегі барлық жабдықтарға және басқа да құралдарға амортизациялық шығым
1178119,9+15941207,4+1594120,74+17553,28=18888801,32 теңге құрайды.
8.1 кестесі – Ғимаратқа, нысанға және жабдықтарға шыққан шығын
Расходы и затраты Саны Бағасы (тенге) Соммасы
(тенге)
Ғимаратқа және нысанға
Амортизациалық шығым
Ғимараттың ағымды жөнделуі
Жабдықтарды
А) конвертер
Б) ленталы транспортер
В) түтін сорғыш
Г) көпірлі кран
Д) газ өткізгіш
Ж) ожаулы шаруашылық (ожаулар)
5. Басқа да құралдар
6. Есептелмеген қосымша жабдықтар
7. Жабдықтардың ағымды жөнделуі
8. Амортизациялық шығым
1
3
1
1
2
1
15 31530240
2880000
833140,1
70273,8
31530240
788256
472953
8640000
2824508,7
1323455
1666280,2
432857
1054107
175353,28
1594120,74
798089,77
1888801,32
Барлығы:
53179002,01
9 Инвестициялау анализі
9.1 Есептеу үшін алғашқы мәліметтер
-Өндірістілігі жылына 130 мың тонна.
- Жұмыс уақытының тиімділік қоры 330 тәулік.
- Конвертірдің сыйымдылығы 80 тонна.
- Штейндегі мыстың құрамы 40%.
- Қождағы мыстың құрамы 2,5%.
9.2 Пайдалану шығын есебі.
9.2.1 Жабдықтар
Жабдықтардың жалпы сметалық құны 15941207,4 теңге болып саналатын амортизациялық
9.2.2 Цехтың шығын есебі
Цехтың шығын суммасы 472953,6 теңге болып табылған. Бір тонна
9.2.3 Тауарлы өнімнің өзіндік құнының калькуляциясы
9.2.3.1 Өнімнің жалпы (оптовый) құнының есебі
Өнімнің жалпы құны 112500 теңге болып табылған. Бір тонна
9.2.3.2 Тауарлы өнімнің өзіндік құнының есебі
Өнімнің өзіндік құны өндіріске өнімді дайындау және өткізу қаншаға
Бір тонна қара мыстың өзіндік құнының калькуляциясы.
Шикізат және негізгі материалдар:
а) 1 тонна қара мысқа бос материалдық баланстан мыс
= 2,41т
Барлық өнімнің шығарылуына: 130000 х 2,41= 31300т;
б) Бір тонна қара мысқа қышқылданған руданың шығыны:
Қосымша материалдар:
а) суық матералдар: т.
3. Қайтару:
а) Конвертелі шлак, оның шығыны 1 тонна қара мысқа
б) Газдағы қышқыл, оның шығыны 1 тонна қара мысқа
4. Энерго шығындар:
а) Бір тонна қара мысқа электр қуатының шығыны 116,8
б) Бір тонна қара мысқа су шығыны 0,04 мың
5. Негізгі және қосымша жұмыскерлердің жалақысы:
а) Өндірістік жұмыскерлердің негізгі жалақысы 4941925,06 теңгені құрайды. 1
б) Барлық өнімнің шығарылуына қосымша жалақы 790708,011 теңгені құрайды.
1 тонна қара мысқа: 2121074,2 теңге.
1 тонна қара мысқа: теңге.
6. Жабдықты қолдану және ұстай шығыны:
а) Барлық өнімгің шығарылуына амортизациялық шығымы 1178119,9 теңгені құрайды.
1 тонна қара мысқа: теңге;
б) Жабдықтарды ұстау шығыны барлық жабдықтардың құнынан 2% құрайды.
1 тонна қара мысқа: теңге.
8. Цехтың шығыны:
а) ИТЖ және НОП қызметкерлерінің жалақысы барлық өнім шығарылуына
1 тонна қара мысқа: теңге;
б) 1 тонна мысқа социалды сақтандыруға шығыны (отчисление):
теңге;
в) Ғиараттың және құрылыстың барлық өнімнің шығарылуына амортизайиялық шығыны
1 тонна қара мысқа: теңге;
г) Ғимараттың және құрылыстың ұзақ жөндеу жұмыстарына және ұстауына
1,5%=472953,6 теңге. Бір тонна қара мысқа:
д) Еңбек қорғау шығыны жұмыскерлердің жалақысынан 10% құрайды, барлық
1 тонна мысқа: теңге;
е) Басқа да цехтың шығындары цехтың есептелген шығындарынан 10%
(708960+262315,2+788256+472953,6+573326,3)*0,1=280574,8 теңге.
Шығындар статьясы өлш. бірл. Барлық өнімге өнімнің бір бөлігіне
саны бағасы сомасы саны сомасы
1 шикізат және
негізгі
Материалдар: т.
153171744,1
8257,68
Мыс штейні т. 482000 3393,6 1635744,12 2,21 7500
Қышқылданған руда т. 11200 1353 151536000 0,56 757,68
2. Қайтарылатын шығын:
Конвертер шлагы т. 7672,8 672,8 5162260 0,06394 43
Газдағы күкірт т. 2746,8 1203,1 550779 0,02289 27,54
Конвертер шаңы т. 320 823,8 263616 0,0016 1,3
Барлық шыққан қалдықтар
147195089,1
8185,84
3. Қосымша Материалдар
Флюс
Су
т. 3000 1118,9 33356700 0,015 16,78
4.Энергошығындары тыс. м 8000 200 1600000 0,04 8
5.Негізгі жалақы
23360000 2 46720000 116,8 233,36
Өндірістік жұмыскерлердің
6. Қосымша жалақы
4941425,06
41,18
7.Соцалды сақтандыруға бөлу
790708,011
6,59
8. Жабдықты қолдану және ұстау шығыны
346000
1,73
9.Цех шығыны
15941207,4
Цехтың өзіндік құны
13293170000
1 тонна қара мысқа: теңге;
9.2.3.3 Дайын кірістің, өндірістік қордың пайдасы (рентабельность), капиталдық шығынының
Дайын кірісті табу:
Кр=(U0-Cn), қайта Кр – кіріс;
U0 – 1 тонна қара мыстың жалпы (жалпы) бағасы;
Cn – 1 тонна қара мыстың толық өзіндік бағасы;
Кр – (117000-96140)=20860 теңге.
Барлық өнімнің шығарылуына: 130000*20860=2711800000 теңге.
Өндірістік қордың пайдасын (рентабельность) табу:
R *100%, қайда R – пайда;
R *100%=
Қайтару мерзімін белгілеу:
Т= , мұндағы Т-қайтару мерзімі;
Ксалу – капиталдық салу;
Кр – барлық өнім щшығарылудағы кіріс;
Т= жыл.
ҚОРЫТЫНДЫ
Нақты жоспарда теориялық негіздер және мыс штейннің БМҚЗ талабымен
Берілген тапсырмаға сай жоспарды құрау және қарастыру жұмысының таңдаған
Конвертірде концетратты қайта өңдеу аз мөлшерде шығындалуында, мыс тауарын
ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ
1. Капиталистік және өркендеуші елдердегі мыс өндірісі. Ч.2.-М.: ЦНИИ
2. Л.М.Шалыгин Түсті металлургиядағы конвертерлік қайта жасау. - М:
3. Газды жанынан шығару конвертерлері. – М.: Түстіметхабар, 1980,
4. А.П.Сычев, И.М.Чередник, И.П.Поляков
5. Д.А.Диамидовский, Л.М.Шалыгин
6. Б.С.Мастрюков Б.С. Конструкция теориясы және металлургиялық пештер есебі
7. Б.И.Китаев, Б.Ф.Забнин Металлургиялық пештердің технологиялық есебі – М.Металлургия
11




Ұқсас жұмыстар

---

Химиялық термодинамиканың негіздері және оның химиялық процестерге қолданылуы

---

Жану жылуы

---

Мұнай мен газдың пайда болу тарихы және физикалық қасиеті

---

Термодинамикалық потенциалдар.Химиялық процесстердің өздігінен жүруінің критериі

---

Кептіру процесі

---

Химиялық реакциялардың энергетикасы

---

Жылутехниканың теория негіздері. Қысым, температура, көлем, энтропия, энтальпия жайлы ақпарат

---

Заттың агрегаттық күйлерінің өзгеру физикасын жазу

---

Термодинамиканың екінші заңы

---

Физикалық химия

---