Қаржылық мәселелер
МАЗМҰНЫ
КІРІСПЕ 6
1. ИСЛАМ БАНКИНГТІҢ ТЕОРИЯЛЫҚ НЕГІЗДЕРІ 10
1.1. Ислам экономикасының жəне ислам банкингінің саяси-экономикалық негіздемелері 10
1.2 Ислам банкингке сай келетін банктік өнімдер мен қызметтердің
2. ИСЛАМ ЭКОНОМИКАСЫ ЖӘНЕ ИСЛАМ БАНКИНГІ 30
2.1. Ислам банктерінде қалыптасқан этика мен сыбайлас жемқорлыққа қарсы
2.2. Қазақстанда ислам банкингті енгізудің негіздері 34
3. ҚАЗАҚСТАНДА ИСЛАМ БАНКТІК ӨНІМДЕР МЕН ҚЫЗМЕТТЕРДІ ҚОЛДАНУДЫҢ
3.1. Қазақстан нарығында ислам банкингі мен қаржысын енгізу мәселелері
3.2 Қазақстан нарығында жаңа банктік өнімдер мен
3.2. Жаңа банктік өнімдер мен қызметтерді жетілдіру жолдары
Билік ислам құнды қағаздарын шығарып, жол көрсетпек ниетте 48
3.3. Қазақстанда ислам банкингі даму жолдары 49
3.4 Қаржы жүйесінің келешегі – ислам банкингінде 56
ҚОРЫТЫНДЫ 62
ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ 65
КІРІСПЕ
Өндірістік күштердің қазіргі заман талабына сай даму деңгейі банктік
Нарықтық қатынастар жүйесіне өтүмен банктік істегі өзекті мәселелердің біріне
Қазақстан әлемдегі беделді қаржы институттарының бірі - Ислам Даму
Сондай-ақ Ислам Даму банкінің арнаулы несиелік желілері бойынша шағын
Бірінші бағыт іс жүзіндегі операциялармен қызметтердің түрлерін сапалы түрде
қарыз алушы өзінің ескі үйін сатқанға дейін жаңа үйді
өзі иелік ететін үйді қайта құруға, жөндеу жұмыстарын жүргізуді
өзі иелік ететін қайта құруға, жөндеу жұмыстарын жүргізуді жоспарлап
тұтынушылық мақсаттарға,жеке несиелік жоспардың жасалуына берілетін қарыз;
уақыт өте өтелуге берілетін қарыз;
шартталмаған мақсаттар мен т. басқаға жеке тұлғаға берілетін қарыз.
Банктік қызметтер нарығын дамытудың екінші бағыты клиенттер үшін ертеректе
Бұл бағыт, уақыт өте, көптеген банктердің жүргізетін саясаттарының негізгі
Елде жүргізілген экономикалық реформа банктік істің дамуындағы жаңа сатыны
Кең клиентурасы бар банктік операциялардың тиімді түрдегі икемді жүйесі
Осы және бірқатар басқа да операциялар өнімдері және қызметтер
Аталған мәселенің маңыздылығы мен өзектілігі ислам банктердің нарықтық экономикада
Берілген жұмыстың теоретикалық және тәжірбиелікнегізі болып біздің ел мен
Дипломдық жұмыстың зерттеу объектісі болып екінші деңгейлі ислам банктер
Берілген дипломдық жұмыстың мақсаты ҚР-ның коммерциялық ислам банкингтің клиенттерге
Дипломдық жұмыстың тапсырмалары:
Ислам банкингтің өнімдері мен қызметтерінің мән-мағынасын анықтау, Қазақстанда және
Қазақстанда ашылған ислам банктің мысалында жаңа банктік өнімдер мен
Жаңа өнімдер мен қызметтердің даму мәселелерін анықтау және де
Жұмыс кіріспеден, үш тараудан, қорытынды мен қолданылған әдебиеттер тізімінен
1. ИСЛАМ БАНКИНГТІҢ ТЕОРИЯЛЫҚ НЕГІЗДЕРІ
1.1. Ислам экономикасының жəне ислам банкингінің саяси-экономикалық негіздемелері
Соңғы кездері қазақстандық (бұрын – ресейдің жəне
Мақалада ислам экономикасының жекелеген теориялық аспектілері ислам банкингінің Қазақстанда
Баспасөз бетінде атап айтылғандай, соңғы жылдары ислам банкингі бизнестің
Ислам қаржыландыруы шариғаттың қағидаттарын негізге алатыны белгілі. Құранда
Кредиттеуден кіріс алу үшін қаржы институты кəсіпорынның тəуекелдері мен
Ислам банкингінің дамуын жəне мұсылман əлемінен тыс жерлерге таратылуын
Ислам экономикасының қағидаттары банктік жүйеге ғана емес, əр
2007 жылғы екінші жартыжылдықта үдеп отырған, АҚШ-тағы ипотекалық кредиттеу
Сонымен қатар қазақстандық экономикалық əдебиетте, осы феномен бүкілəлемдік
Ислам банкингінің экономикалық болмысын ұғыну үшін неғұрлым кең экономикалық
Ислам фундаментализмінің идеологиясы, теориясы жəне практикасы жөнінде шетелдік
Аравиясы сияқты елдерде жүзеге асырылатын исламизмнің экономикалық саясатының мəселелері
Батыстық зерттеушілер тарапынан ислам фундаментализмінің экономикалық мəселелеріне жеткілікті көңіл
Бұл мəселе бойынша ұғымы толық қалыптаспаған қазақстандық оқырманды алатын
Алайда бұл мəселеде ғылыми шындықтың үстемдік алуы үшін исламизмнің
Ислам экономикасы институтын батыстық зерттеулерден айырмашылығы мұсылман (араб,
Оған қоса, ресейлік зерттеушілердің ислам экономикасы проблемасына көңіл
«Ислам экономикасы» терминін алғашқы рет
Мəселен, «Тұран – Астана» университетінің ректоры профессор
Қараңыз: Ресейлік сол автор «…шариғатқа сəйкес келетін қандай да
Басқаша айтсақ, жүйенің элементтері қалай жұмыс істейтіні туралы
Соңғы тұжырыммен дауласуға болады. Мəселе мынада, ислам
Қаржы-кредит саласындағы макроэкономика орталық банктердің ақша-кредит саясатында шоғырландырылған ұғымға
Аталған жарияланымдарды талдау басты проблема олардың мазмұнында емес, басқада,
Ислам экономикасы жағдайында орталық банктердің ақша-кредит саясаты теориясын жəне
Ислам экономикасының негізгі міндеттері, М. Н.
А.Ю.Журавлев мынадай лапидарлық анықтама береді: ислам экономикасы –
«Осылайша, - деп, Р.И.Беккин бар айқындауларды жинақтайды,
Экономистер ислам экономикасын дəстүрлі түрде қоғамның дамуын формациялық кезеңдеудің
Р.И.Беккиннің пікірі бойынша, ислам экономикасының баламалылығы онда капиталистік
Бұл жерде жалпы сипаттағы ескерту жасаған жөн. Ислам
Ислам экономикасының капитализммен генетикалық байланысы дегеніміз олар үшін ортақ
Ислам тарихи тұрғыдан алғанда шариғатқа негізделген шаруашылық жүргізу нысаны
Ислам экономикасының шаруашылықты ұйымдастыруды жоспарлау элементтерінде жəне оның əлеуметтік
Тиісінше, ислам экономикасы – өндірістің айрықша тəсілі емес, капитализмнен
Ислам экономикасы тек қана шаруашылық жүргізудің мұсылмандандырылған жүйесін ғана
Ислам экономикасының көптеген зерттеушілері оның мультидисциплинарлық зерттеу объектісі болып
Осылайша, ислам экономикасының» міндеттерін айқындау кезінде өткір мəселе
Ғылымның даму тарихынан зерттеу объектісінің мультидисциплинарлығы, маргиналдығы оның дамымағандығын,
Мəселен, А.Ю.Журавлев «…ислам экономикасы мынадай: құбылысты түсіндіру, осы
Тұтастай алғанда, ислам экономикасына позитивтік экономикалық теорияның емес,
Жоғарыда айтылғандар ислам экономикасының теориясын қалыптасу деңгейіндегі салыстырмалы түрде
Пəкістаннан шыққан Мұхаммад Омар Чапра: «Ислам экономикасы дəстүрлі
Сонымен қатар, ислам экономикасының ислам банкингінің жұмыс істеуіне
Теорияның əсіресе қалыптасу кезеңінде практикадан кейін қалатыны белгілі.
«Проблема мынада, - деп жазады Р.И.Беккин, -
Исламизмнің кейбір теоретиктері соның негізінде мұсылмандық экономикалық интеграция жүзеге
Н. Эрбакан «əділ экономикалық тəртіп» дегенді
Осыған байланысты экономикалық дамуда ұлттық негізделу туралы жəне атап
Саяси экономия өз пəнінің ерекшелігіне орай жекелеген елдердің экономикалық
Осыған сəйкес нарық заңдары да əмбебап жəне қандай да
Қандай да болмасын елдің ішкі нарығы туралы айтуға болады,
Сондықтан экономикасы ауыспалы елдер үшін өзекті экономиканың ұлттық үлгісін
Жоғарыда айтылғандарды «нарықтық менталитетке де» жатқызуға толық құқық бар
Жəне осы мағынасында Рокфеллердің жəне Фордтардың американдық «эгоцентрикалық нарықтық
Осылай бола тұрса да, нақты гносеологиялық деңгейде экономикалық
Жаңа экономика тарихы дамушы африка, латын америкасы, азия, сондай-ақ
«Үшінші жол» - егер оны нарықтың жəне жоспардың
Мысалы, ислам қаржыландыруының басты парызы бойынша заемшының пайдаларына
Ислам экономикасының теориясында жəне практикасында тағы да мысалы,
Ислам экономикасының проблемалық мəселелерін талдау отандық экономистердің еңбектерінде бұдан
Осылайша, ислам экономикасының теориясы – экономика ғылымының жаңа, өзіндік
1.2 Ислам банкингке сай келетін банктік өнімдер мен қызметтердің
Бүгінгі күндері Ислам әлемінің банк жүйесі әлемдің қаржы институттары
Банктік қызмет болып клиенттің белгілі-бір қажеттілігін қанағаттандыратын банктің бір
Банктік қызметтер санына келесі операциялардың жүзеге асырылуы жатқызылады:
заңды және жеке тұлғалардың депозиттерін қабылдау;
банктік операциялардың бөлек түрлерін жүзеге асыратын банктер
кассалық операциялар;
аударма операциялары;
есептік операциялар;
жеке және заңды тұлғалардың, соның ішінде олардың банктік шоттары
корреспонденттердің тапсырыстары бойынша есептемелерді жүргізу;
сенімділік (трасттық) операциялар;
клирингтік (есептілік) операциялар;
сейфтік операциялар;
ломбардтық операциялар;
төлемдік карточкалардың шығарылуы;
банкноталар, монеталар және құндылықтаринкоссациясы;
шетел валютасымен айырбас операцияларын ұйымдастыру.
Аталған операциялар банкнермен ҚР ҰБ-мен берілетін лицензия кезінде жүзеге
депозиттік сертификаттарды шығару;
кепілдемелік операциялары;
келісім–шарттық (лизингтің) әрекет етуінің бүкіл мерзіміне жалға берілетін мүлікке
меншіктік құнды қағаздардың (акциялардан басқаларының) эмиссиясы;
факторингтік операциялар;
фордейтингтік операциялар.
Көрсетілген тізімде “банктік операциялар” мен “банктік қызметтер” туралы түсінік
Одан басқа, коммерциялық банктердің қызметтерін белгілі-бір төлем үшін клиенттің
Банктік қызметтерді, ең алдымен, спецификалық және спецификалық емес қызметтерге
банкке клиенттердің ақша құралдарын салымдарға орналастырумен байланысты депозиттік операциялар;
несиелік операциялар;
есептік операциялар-клиенттердің тапсырыстары бойынша банктер әртүрлі шоттар аша алады.
Дәстүрлі емес банктік қызметтер құрамына басқа қызметтердің барлығы жатады,
делдалдық қызметтер;
кәсіпорынды дамытуға бағытталған қызметтер (биржаға енгізу, акцияларды орналастыру, заңдық
кепілдер мен кепілдемелердің ұсынылуы;
сенімділік операциялары (кеңес пен клиент тапсырысы бойынша меншікті
кәсіпорындарға буғалтерлік көмек;
соттық мекемелерде клиенттің мүдделерін ұсыну;
сейфтерді ұсыну бойынша қызметтер
туристтік қызметтер және т.б.
Қарастырылған сараптамаға сәйкес және де қызметтерді алу субъектілеріне байланысты
Банктер мұқтаж болатын шаруашылық ұйымдарға қайтарымдылық негізінде бос ақша
Пассивті операциялар көмегімен банктер өз ресурстарын қалыптастырады (мысалы, депозиттер,
Белсенді (активті) операцияларды жүзеге асыра отырып банктер тартылған және
Ұсыну үшін төлемге байланысты банктік қызметтер ақылы және ақысыз
Материалды өнімнің қозғалысынының байласына қарай банктік қызметтер екі түрге
Банктік қызметтердің негізгі сипаттамалары:
қызметтердің материалды емес болмысы;
өнім қоймаланбайды, бірақ та банктерде банкир басқаратын ақшалы құралдардың
банктік операциялармен қызметтерді жүргізу заңды тәртіпте шектеледі;
жаңа банктік қызметтің авторы авторлық құқыққы иелік ете алмайды;
өткізу жүйесі (банктік операциялар мен қызметтерді ұсыну) эксклюзивті және
Банктік операциялар мен қызметтердің жалпы ерекшеліктері болып табылатындар: олардың
Банктік қызметтердің негізгі түрлеріне жататындар:
Валюталық айырбас. Банктермен ұсынылған ең алғашқы қызметтердің бірі валюта
Несиедегі делдалдық коммерциялық банктің маңызды қызметтерінің біріне айналды. Бұл
Жинақтық салымдар. Қарыздарды ұсынудың пайдалы болғаны сонша, банктердің өзі
Құндылықтарды сақтау. Ортағасыр дәуірінде меншіктік сенімді қоймаларында өздерінің клиенттерінің
Есепті-кассалық қызмет көрсету. Банк төлемдердің инкасациясын және де клиент
Қаржылық кеңес беру. Мамандандырылған финансистер жұмыс істейтін банктер несиені,
Құрал-жабдықтар лизингі. Банк өз клиентіне құрал-жабдықтарды, ең алдымен өздері
Бағалы қағаздармен операциялар. Бағалы қағаздар нарығының қалыптасуына байланысты бағалы
1) делдал ретінде бағалы қағаздао нарығында қызметті жүзеге асыра
2) инвестициялық консультант (кеңес беруші);
3) инвестициялық компания;
4) инвестициялық қор.
Қаржылық брокер ретінде шыға отырып, банк бағалы қағаздарды шығару
Егер де банк өзіне инвестициялық компания ролін алса, онда
бағалы қағаздардың шығарылуын ұйымдастыру мен үшінші тұлға пайдасына оларды
өз атынан және өз есебінен бағалы қағаздарды алып-сату, соның
Банк өз атынан бағалы қағаздарға өз ресурстарын орналстырған кезде
трасттық (сенімділік) қызметтері. Банк белгілі-бір төлем үшін фирмалар мен
Банктік өнім ретінде банктің қызметтің материалды рәсімделген бөлігі түсіндіріледі
Банктің нарықтары тиімді жұмысы мен оның бәсеке қабілеттелегі, көп
Жаңа банктік өнімдер:
бірлік
массалық болады.
Бірлік өнім-бұл индивидалды өнім. Зат ретінде, ол оның
Массалық банктік өнім бұл индивидуалдығы тез арада көрініс таппайтын
Жаңа банктік өнім:
шектелген
шектелмеген балоды.
Шектелген өнім- бұл шығарылу көлемі немесе саны қатаң квотталатын
Шектелмеген банктік өнім-шығарылу көлемі ешқандай квоталармен шыктелмеген өнім ретінде
Жаңа банктік өнім:
мүліктік
мүліктік құқық формасында болуы мүмкін.
Мүлік меншіктің материалды объектісі ретінде көрініс табады. Мүліктік құқық
Жаңа өнім ретінде банктік инковация қаржылық нарықта немесе банктің
Қандайда болмасы жаңа құбылыс уақытпен байланысты. ”Уақыт ” катогориясы
Уақыттағы жалғасуына қарай қандай да болмасын жаңа құбылыс массалық,
Осыны есепек ала отырып, банктік инновация мазмұны бойынша өзіне
Қазақстандық қаржылық нарықта, яғни тек қана бір банкте алғашқыда
Қазақстан үшін жаңа шетелдік банктік өнім, яғни қазақстандық қаржылық
Жаңа банктік қызметтер.
2. ИСЛАМ ЭКОНОМИКАСЫ ЖӘНЕ ИСЛАМ БАНКИНГІ
2.1. Ислам банктерінде қалыптасқан этика мен сыбайлас жемқорлыққа қарсы
Ислам экономикасының болмысы діни қағидаларға сәйкес түзілгендіктен, заңдылық және
Экономикалық айналымдар «Riba» (пайызға қарыз алу), «Qimar» («Maysir») (құмарлық,
Ислам банктері сыбайлас жемқорлық сияқты қоғамдық зұлымдыққа қарсы әрекеттер
а) инсайдерлік әрекет;
б) лауазымдық өкілеттіктерін теріс пайдалану;
в) көп сатылы және толып жатқан келісу және шешім
г) барлық транзакция процесінің белгісіздігі мен бұлыңғырлығы және осыған
д) жоғары лауазымды адамдардың жазаланбауы және қолдау табуы;
е) мансапқұмарлық пен паңдық.
Ислам қаржы жүйесінің қазіргі заманғы экономикалық қызметі тыйым салынған
Қаржы мекемелеріндегі сыбайлас жемқорлықты жеңу үшін ақпарат жариялылығына қойылатын
«Ислам ахлағы адам құқықтарын бұзуға және әділетсіздікке әкеліп соғатын
Ф. Ниенхаустың пікірінше, ислам банктеріндегі ішкі өзара қарым-қатынасты және
Ислам банктерінің (басқа қаржы институттарымен салыстырғанда) корпоративтік басқару тетігі
Осыған байланысты, қазіргі таңда әрбір адамның санасында адамгершілік бастамаларды
Құран Кәрім риба туралы
Құрметті мұсылман бауырлар, өздеріңіз білетіндей, иман дегеніміз — Алланың
Қасиетті Құранда риба сөзі 8 рет келтірілген: 2:275 аятында
«Сондай өciм жегендер, (қабырларынан) жын соғып тұрғандай есеңгіреп тұрады.
«Алла өсімді жояды да сауданы арттырады. Әpi Алла барлық
«Негізінен иман келтіріп iзгi ic iстегендер, намазды толық орындап,
«Әй мүміндер! Алладан қорқыңдар. Егер сенсеңдер өсімнен қалып қалған
«Егер оны істемесеңдер, (өсім алғанды қоймасаңдар) бұны Аллаға, Пайғамбарына
«Ал егер борышты ауыр жағдайда болса, жақсарғанша қарау керек.
(Ауд. Халифа Алтай)
Бұл аяттар өте маңызды мәселелерді қамтиды. Біріншіден, Исламда рибаға
Аль-Имран сүресінің төмендегі аяты рибаның зиянды жақтарын көрсетіп, оны
«Әй мүміндер! Үсті-үстіне өсім жемеңдер, Алладан қорқыңдар. Әрине құтыласыңдар»
Бұл аят Ниса сүресіндегі мынадай аятпен нақтыланады:
«Және де оларға тыйым салынған бола тұра өсім алулары
Аталған аяттардың соңғысы Рум сүресіндегі мына аят:
«Сендердің адамдардың малына берген өсімдерің Алланың қасында өспейді де,
Бұл аяттың мағынасы — адамдардан риба алу арқылы байлығын
Саудадан: нақты ақшаға немесе несиеге сатудан келетін табыс тек
Пайғамбарымыз (с. а. с.) былай деген: «Айырбас тең мөлшерде
Рибаны жақтап, сауданы өсімқорлықпен теңестіретіндерге Құранда ешқандай қарсы дәлел
Көріп отырғандай, Құран рибаға қатаң тыйым салады. Сүннет зат
2.2. Қазақстанда ислам банкингті енгізудің негіздері
Араб елдерінде игерілмеген көп қаржы бар. Олар оны мұнайдан
Қазақстанда ислам банкін ашу мәселесін ел Үкіметі мен БАӘ
Сондай-ақ араб кәсіпкерлері Астананың сол жағында «Әбу-Даби Плаза» көпсалалы
Бұл екі келісімнен басқа, арабтар Қазақстанның мұнай өндіру саласына
Қазақстанда VІІ Халықаралық Ислам экономикалық форумда әлемдегі бүгінгі экономикалық
Соңғы кездері қазақстандық бұқаралық ақпарат құралдары беттерінде, банк саласында,
Соңғы жылдары Ислам банкингі бизнестің төменгі сатысынан қаржы нарығының,
Ислам қаржыландыруы шариғаттың қағидаттарын негізге алатыны белгілі. Құранда өсімқорлыққа
Ислам экономикасының қағидаттары банктік жүйеге ғана емес, әр түрлі
Ислам экономикасының капитализмнің саяси экономия тұрғысынан қарағанда белгілері бірдей
Ислам экономикасы нарықтық экономиканың «таза», сонымен қатар іс жүзінде
Ислам экономикасының теориясы - экономика ғылымының жаңа, өзіндік ерекшелігі
3. ҚАЗАҚСТАНДА ИСЛАМ БАНКТІК ӨНІМДЕР МЕН ҚЫЗМЕТТЕРДІ ҚОЛДАНУДЫҢ
3.1. Қазақстан нарығында ислам банкингі мен қаржысын енгізу мәселелері
Исламдық банк жүйесі — Шариғат (Ислам дінінің қағидалары) рұқсат
Әлемдік банкинг саласында жаңадан өзгерістер енгізіп, өздерінің қаржылық активтерін
Исламдық банк жүйесі жоқ елдерде тұратын мұсылмандар үшін Шариғат
Ислами банк жүйесінің тарихы
Біздің заманымыздың VIII – XIII ғ.ғ. Аралығы Ислам әлемінің
Қазіргі заманның ислами банктерінің тарихы XX ғ. 60-жылдарынан бастау
Ислами банк жүйесінің прициптері
Шариғат заңдарын орындау – Исламдық банктердің айнымас, ажырамас қағидасы.
·Ысырап жасамау;
·Заңсыз және ретсіз монополияға тиым салу;
·Тауарға қойылатын бағаның шектен тыс қымбат болмауы;
·Шариғат пайдалануға тыйым салатын заттар мен тауарларды жасауға және
·Ұрланған және ұқыпсыз заттарды сатуға тиым салу;
·Алдап-арбамау, алаяқтық жасамау;
·Бастыпқы капиталдың шариғат үкімдеріне сай адал жолмен келуі.
Жоғарыда аталған принциптер Ислам банк жүйесіндегі банк институттары үшін
Қазіргі кездегі ислами банктер
Осы күндері бүкіл әлем бойынша 50-ден астам елде 300-гежуық
Қаржы дағдарысына дейінгі Исламдық банктердің жылдық даму динамикасы қарқынды
Ислам банктерінің ең үлкен орталықтары Иранда ($235 млрд.), Сауд
''Сукук'' ислами құнды қағаздары (облигация)
''Сукук'' сөзі араб тілінде ''заңды құжат'', ''акт'', ''түбіртек'' деген
Қазіргі кездегі Сукук құнды қағаздарына тек қана мұсылман елдер
2006 жылдың басында Бахрейндегі Сукук арқылы іске асырылған несиелердің
Осы жылы Гонконг өзінің салық саясатындағы кейбір заңдарына өзгерістер
Көрші жатқан Ресей Федерациясында 2010 жылы үш компания исламдық
Қазақстан Республикасының қаржы нарығы мен қаржы ұйымдарын реттеу және
Ислам даму банкінің көмегімен Қазақстанда ислам банкингі мен қаржысын
"Біздің ойымызша, заңнамалық және кейбір нормативтік -құқықтық актілерге өзгерулер
"Ең басты элемент біздің заңды тұлғаларымыз немесе секторымыз шығаруы
Ғ.Өзбеков Қазақстан Республикасының аумағында шығарылатын ислам банкингісінің қаржы құралдары
Бұрын хабарланғандай, ислам қаржыландыруы шариғат қағидаларына негізделеді. Қаржыландырудың бұл
Қазір парламентте Ислам облигациясы жөніндегі Заң талқыланып жатыр. Өйткені,
Атамұрат Шәменов, экономика ғылымдарының докторы
– Ислам облигациясы жайлы нақты айта алмаймын. Бірақ, исламдық
Уахид Кайзер он жылдан астам уақыт бойы Батыстағы Ислам
3.2 Қазақстан нарығында жаңа банктік өнімдер мен
Пайызсыз, мүмкіндігінше тегін несие қашан болса да халыққа кедергі
Жеке тұлғалар қамтылмады
Халық исламдық қаржыландыру мешітке барып, бес уақыт намазын оқитын
Жалпы, ислам банкі Қазақстанға алғашқы жылға 250 млн. доллар
Пайызбен емес, өсіммен беру
Қазақстанда халықтық несие жақсы қабылданатынын кеш те болса түсінген
- Келесі жылдан бастап, жекеменшік тұлғаларға несие бере бастаймыз,
Енді осы жерде ислам банкінің қалай жұмыс істейтінін, яғни,
Шамиль Бибековтың айтуынша, сізден көретін табыс өзге банктер көретін
Үкімет өзі мүдделі
Жалпы, исламдық банктік қызметте әлем бойынша басты екі орталық
Қазақстан ТМД арасында исламдық банктік қызмет бойынша қазірдің өзінде
Расында, Қазақстан ислам банкінің үшінші басты орталығына айналатын секілді.
Ислам қаржысы индустриялық бағдарламаны қаржыландырудың маңызды көзіне айналатынына үміттіміз,
Әзірге жалғыз ислам банкі Астана мен Алматы қалаларында ғана
Информацияны болашақта әлсіретуімен байланысты банктік жүйедегі дағдарыстық құбылыстардың монеторлы
Банктің дамуы мүмкіндіктері оның құралдар мен табыстар көздерін өсіру
Жеке тұлғалардың салымдарын тарту басқа банктермен салыстырғанда аса жоғары
Бюджеттік инвестициялардың тартымды бюджеттік қаржыландыру органы мен банктің
қызмет көрсетудің персоналдандыруы;
қызмет көрсетудің кешенділігі;
серіктестік;
жеке мүдделерді есепке алған кездегі позициялардың рационалдығы;
қызмет көрсетудің ыңғайлылығы.
Осылайша, банктің дамуы оның корпоративті клиентура базасын сақтау
банктің қызметі мен клиенттік база жағдайының талдануы;
банктің топ кәсіпкерлігінің стратегиялық даму бағыттарын болжамдау;
корпорациялық әртүрлі құрылымдық буындарының қаржылық менеджерлерінің жұмысын талдау;
корпорацияның перспективті ұйымдастырушылық-технологиялық құрылымын жобалау.
Интернет-қызметтерді жасап-шығару мен енгізу кезінде банктер кездесетін бірқатар мәселелер
Психологиялық мәселелер;
Кадрлық мәселелер;
Заңдылық мәселелер;
Қаржылық мәселелер.
Пластикалық карталарды қолданудың артықшылықтары мен кемшіліктерін талдай отырып, карточкалардың
3.2. Жаңа банктік өнімдер мен қызметтерді жетілдіру жолдары
Билік ислам құнды қағаздарын шығарып, жол көрсетпек ниетте
Сукук – ислами құнды қағаздардың бір түрі. Ислам дінінде
Ел үкіметі де бұған дейін бюджет профицитін жабу үшін
Десе де, еліміздегі «Ислам банкингі» заң бойынша тек «Самұрық-Қазына»
Қазақстан қор биржасында ислами несие құнды қағаздарын шығару үшін
Businesswekk хабаршысы күні кеше ислам құнды қағазадарын сататын әлемдік
Аталған мәселе заңды және экономикалық тұрғыдан сарапталуда. Сукук шығарғысы
Оның пікірінше, егер елімізде ислам қаржы құралдарын дамытамыз десек,
Ислам қаржы құралын дамытуға кеңес беретін «Кәусар консалтинг» компаниясы
3.3. Қазақстанда ислам банкингі даму жолдары
«АL HILAL Ислам Банкі» АҚ – Орта Азия мен
Қазақстандық «АL HILAL Ислам Банкінің» бірыңғай акционері өз кезегінде
Алғашқыда «АL HILAL Банкі» заңды тұлғаларды қаржыландыруда маманданады, физикалық
2010 жылдың наурыз айында үкімет өкілдері исламдық қаржы саласының
Басты тақырыптары белгіленіп қойылған (исламдық рынок капиталын дамыту, Сукукты
Қазақстанда ислам қаржыларын дамыту қауымдастығының төрағасы, ҚР индустрия
- Жалпы, бүгінде белгілі, 2-ші ислам конференциясы, Шариат ұғымдарына
Жобалар мен олардың бастамашылар санын алатын болсақ, бұл ретте
Қазақстанда ислам қаржысын дамытуға Жол картасы қабылданды
2 тамыз 2010 жыл. Қазақстан Республикасының Алматы өңірлік қаржы
Аталған бағдарламаның тізіміне келесі мақсаттар кіреді: ислам қаржы құралдарын
«Жол картасын жүзеге асыру елімізде ислам қаржы қызметінің индустриясының
Қазақстанда екінші Ислам банкі құрылады
19 шілде 2010 жыл. Осы банкіні құру бойынша 19
«Бізде Біріккен Араб Әмірліктерімен бірлескен ірі жобалар бар. Қазіргі
Осы орайда Үкімет басшысының орынбасары бүгінде осындай жобалар бойынша
Алматы өңірлік қаржы орталығы қызметін реттеу агенттігі төрағасының орынбасары
«FATTAH FINANCE» АҚ - Шариғат нормаларына сәйкес қаржылық қызмет
Айта кетейік, биылғы жылы Абу Дабидегі әріптестермен бірлесе Қазақстанда
Қазақстан мен Малайзия халал-индустрияны дамыту орталығын құрайды 19 шілде
Бұл жобаны іске асыру бойынша аталған құжатқа Малайзияның AmanahRaya
Халал Хаб - бұл халал тауарлары мен қызмет көрсетулердің
«FATTAH FINANCE» АҚ - Шариғат нормаларына сәйкес қаржылық қызмет
«KAZNEX INVEST» экспорт пен инвестиция жөніндегі Ұлттық агентігі» АҚ
AmanahRaya - 1921 жылы 1 мамырда құралған. Малайзияның ең
Қазақстан ислам облигацияларын шығарады
30 шілде 2010 жыл. Қазақстан еврооблигацияларды шығарудан бастартқансоң, өзінің
Сонымен қатар мемлекеттік емес холдингтарға және ислам банктері болып
«Біздің мақсатымыз бұл нарық саласын ішкі сұраныс нарығын дамытуға
2010 жылдың 20 шілдеде Қаржы министірлігі 750 млн.$ халықаралық
Қазақстандағы Аль Хиляль Банктің үшінші бөлімшесі 9 тамыз 2010
Ислам қаржысы тұралы Қазақстанда шыққан алғашқы кітап.
2010 жыл қыркүйек айынан бастап орыс тіліне аударылған «Настольная
Khazanah $1,1 миллиард АҚШ доллар сомасына сукук шығаруды жоспарлап
Khazanah Малайзиялық мемлекеттік инвестициялық компаниясы 1,1 миллиард АҚШ доллар
Qatar International Islamic Bank өзін British Islamic Bank-тің ірі
29 шілде 2010 жыл. Банк 11,2 пайыз British Islamic
Акциялар нарықтық бағадан 69,2 пайызға төмен шығарылады 3,25 песке
Бұның бәрі Qatar International Islamic Bank (QIIB) банктің 81
Соңғы кездері араб елдеріндегі текетірестің шығу себебіне байланысты алуан
Дегенмен әр нәрсенің астарына тереңірек үңілгеніміз дұрыс. Адамзат тарихындағы
Ал Малайзиядағы ауқымы жағынан екінші орында тұрған ислам банкі
Араб елдеріндегі «революцияның» түпкі мақсаты міне осы! Білетіндердің айтуына
3.4 Қаржы жүйесінің келешегі – ислам банкингінде
Қазақстан әлемдегі беделді қаржы институттарының бірі - Ислам Даму
Ислам банкингі мен исламдық қаржыландыру құралдарын енгізу үшін мемлекет
Мәселен, жуырда ғана ашылған «Аль-Хиляль» ислам банкі Қазақстан экономикасына
Ел жұртшылығының жаңа қаржы институтына деген ынта-ықыласы ерекше. Пікірлескен
Этикалық экономика өзегі
Діннің, жалпы адамзаттың рухани болмысының өркениеттік дамуға, атап айтқанда
Экономикалық қызметтің сипаты мен басым бағыттары адамдардың ойлау ерекшеліктеріне,
Экономикалық өркендеуге мұрындық болатын ең басты себеп экономика саласында
Макс Вебер қазіргі заманғы капитализм өзегінде протестанттық еңбек этикасы
Бүгінгі таңда «нарықтың көрінбес қолы» экономикалық өмірді ұтымды ұйымдастыру
Индустриалдық дәуір капиталдың жаңа типін талап етті. Ал, протестанттық
Бүгінде біз постиндустриализмнің жаңа капиталының пайда болуына куә болып
Дүнияуй жетістіктерге бағыт ұстанатын дін есебінде ислам өз заманындағы
Бизнесті ұйымдастырудың исламдық түрі бірлескен әріптестікке, айталық, банк пен
Сондай-ақ ислам нақты секторда ешқандай қайтарым бермейтін, қоғам байлығына
Қазіргі заманғы жаһандық экономикада шаруашылықты жүргізудің исламдық тәсілдерін ұстанатын
Қазіргі таңда батыстық экономика моделі ислам елдері ұсынып отырған
ҚОРЫТЫНДЫ
ҚР-ның коммерциялық банктерінің қызметтерін дамыту мен жұмыс істеу табыстылығын
клиенттерге есепті-кассалық қызмет көрсетудің жақсартылуы, шетел валютасында да, ұлттық
Банк пен олардың клиенттерінің құнды қағаздармен операция жүргізуі;
Инвестициялық және жекешелендіру бағдарламаларын жүзеге асыру;
Азаматтарға шоттарды жүргізу және құндылықтарды сақтау түріндегі қызметтерді көрсетуді
Трасттық, лизингтік және т.б. операциялар мен қызметтердің дамуы.
Әрине, бұндай қызметтерден келетін табыс несиелік немесе валюталық операциялардан
Шетелдік эксперт-мамандардың ойы бойынша, Қазақстанның банктік ортасындағы бәсекелестік әлсіз
Банктер үшін қиын уақыттарда, мен ең алдымен негізгі сүйеніш
Қазіргі заман талабына сай банктер өте көп қиыншылықтарға
Банктер-еркін нарықтық шаруашылықтағы маңызды көріністердің бірі. Жетілдірілген нарық
Жұмысты қорытындылай отырып қазіргі заман сатысында банктік жүйе дамуының
Бұл сұрақтардың барлығы бізбен берілген жұмыс шегінде қарастырылады. Бүгінгі
Қаржылық нарықтардағы бәсекелестіктің өсімі 1990-шы жылдардың соңында бірнеше негізгі
Бәсекелестіктің күшеюі әлемдік қаржылық нарықты глобализация прцесімен тікелей байланысты.
Глобализация ұлттық қаржылық нарықтардың либерализация процесіне әкеледі. Банктік
Мұның нәтижесінде қандай да болмасын қаржылық қызмет нарығында бәсекелестер
Соңғы бірнеше жылдарда бәсекелестіктің өсуі көбінесе электронды қаржылық қызметтер
Қазақстан Республикасының коммерциялық банктер олардың алдында тұрған тапсырмалардың күрделілігін
Олардың әрқайсысы бәсекелестіктің күшеюі шарттарында өмір сүру және
Біріншіден, электронды банктік технологиялардың да мұнымен бірге қымбат
Екіншіден, меншіктік капиталды қызметтің аса жоғары табасты бағыттарының пайдасына
Үшіншіден, бөлек шетелдік нарықтардағы эксансия;
Төртінщіден, акционерлер табысының максимизацилау саясаты.
Бізбен орындалған, ұсынылған зерттеу жұмастары бүгінгі күнге Қазақстан өтпелі
Бүгінгі таңда банктер клиенттерде өз қызметтеріне деген қажеттілікті қалыптастыруға
Нәтижесінде банктік қызметтердің көп бөлігі тұтынылатын болады.
ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ
1 Котов А. Исламский банкинг
2 Тимур Исатаев. Бизнес в стиле шариата //
3 В Казахстане будут развивать исламский банкинг //
4 Родни Уилсон. Исламский банкинг – шанс на будущее
5 Қараңыз, мысалы: Валентинова Л. Кредит
6 Зелепухин С. Приживется ли исламское финансирование в Казахстане?
7 Что такое «исламский банкинг»? // www.UABanker.net.
8 Алиев У.Ж. Теоретическая экономика: общедисциплинарная модель. –
9 Беккин Р. Исламская экономика: между капитализмом
10 Dr. M. Umar Chapra. Monetary Policy in an
11 Mohsin S. Khan and Abbas Mirakhor. Monetary Management
12 M. Umer Chapra. Monetary Management in an Islamic
13 Dr. M. Umar Chapra. Toward a Just Monetary
14 Ausaf Ahmad. Instruments of Regulation and Control of
15 Prof. Khorshid Ahmad. Towards the Monetary and Fiscal
16 Adam B. Elhiraika. On the Design and Effects
17 Kiaee, Hasan. Monetary Policy in Islamic Economic
18 Siddiqi M.N. Teaching Economics in Islamic Perspective.
19 Журавлев А.Ю. Концептуальные начала исламской экономики //
20 Aziz T.M. An Islamic Perspective of Political Economy.
21 M. Umer Chapra. Islamic Economics: What It Is
22 Chapra M.U. What is Islamic Economics? –
23 Necmettin Erbakan. Adl ekonomik duzen. Ankara, 1992 //
23 Осы проблема бойынша нақтырақ қараңыз: Аманжолов С.А. Некоторые
Қазақстан Республикасының заңдық және нормативтік актілері
ҚР-ның Азаматтық кодексі 27 желтоқсан 1994 жыл (жалпы бөлімі);
ҚР-ның Азаматтық кодексі 1 шілде 1999 жыл (Ерекше бөлімі);
1998 жылдық 29 маусымынан бастап «ҚР-ның Ұлттық Банк туралы»
1998 жылдық 29 маусымынан бастап «Банктер мен банктік
ҚР Президентінің 31 тамыз 1995 жылғы «ҚР-дағы банктер мен
ҚР-ның «Қаржы сұрақтары бойынша ҚР-ның кейбір заңдық актілеріне өзгерістер
ҚР-ның «Валюталық реттеу туралы» Заңы 1993 ж 14 сәуір
ҚР-ның «Шетелдік инвестициялар туралы» Заңы 1994 жыл 27 желтоқсан.
Президенттің “ҚР ҰБ туралы ” Қаулысы № 2155 1996
«Лицензиялау туралы» Заң күшіне ие Президент қаулысы 1996 7
«Банкроттық туралы» Заң күшіне ие Президент қаулысы 1996 7
Ғылыми басылымдар, монография және жинақтар
Деятельность банков. Современный опыт США. М.: S Bank, 1992
Банковская система за десять лет независимости Республики
Банковский менеджмент. Пер.с англ. со 2-го изд. – М:
Лисак Б. Казахстанские банки на пути перемен. 11 Банки
Дербисов Е. Финансы Казахстана: Между прошлым и будущим.
2000-2004 жылғы «Қазақстан Халық Банкі» банктік мәліметтері
Анализ результатов отчета по практики в ОАО Народный банк
ІІІ. Оқулықтар мен оқу құралдары
Банки и банковские операции/ Е.Ф. Жуков, Л.М. Максимова и
Общая теория денег и Кредита под ред. Е.Ф.Жукаова Москва
Бакновкое дело Л.Б. Айманова Алматы 2000
Банки Казахстана на внутреннем финансовом рынке/ Е.М. Арынов, Р.К.
Банковское дело. Под ред. О.И. Лаврушина. - М.: Финансы
Банковское дело. Под ред. Г.С. Сейткасимова. - Алматы, Каржы
Деньги, кредит, банки: Учебник/Лаврушина О.И., Ямпольский М.М., Савинский Ю.П.,
Банки и банковские операции: Учебник для вузов/Жуков Е.Ф., Максимова
Под ред. д.э.н., Г.С.Сейткасимова «Банковское дело» Алматы «Каржы-Каражат»,1998г.
Деньги, кредит, банки. Под ред. Г.С. Сейткасимова. – Алматы,
Жуков Е.Ф. Менеджмент и маркетинг в банках. - М.:
Калиева Г.Г. Кредитное дело. - Алматы: Экономика, 1997 г.
Калиева Г.Г. Коммерческие банки в Казахстане: проблемы устойчивости. -
Мадиярова Д.М., Маряевский В.С. Основы современного банковского дела. -
ІV. Сөздіктер мен анықтамалар
Русско-казахский словарь. І, ІІ тома. Қазақ Совет энциклопедиясының бас
Нарықтық экономиканың орысша-қазақша түсіндірме сөздігі, Алматы: Казмем ҒАҒЗИ, 2001,
Экономикалық сөздік анықтамалық, Қарағанды, «Болашақ-Баспа», 1999 ж. 240 б.
Руссо-казахский экономический словарь делового человека, Алма-Ата. Научно исслед. центр,
V. Мерзімдік басылымдар
Журнал «Континент» 2005г. №2.
Банки Казахстана. Финансовый журнал. №5, 2004г.
Казахстанская правда от 19 декабря 2005г. №362.
Казахстанская правда от 24 октября 2004г. №303-304.
Газета Панорама от 20 мая 2005г. №110.
Газета Деловая неделя от 22 августа 2005 года №204.
1
9
Қаржылық мәселелер
Қазақстандағы орта жастағы халықтың қаржылық сауаттылығының жағдайы
Мемлекеттік қаржылық бақылау
Мемлекеттік бюджеттік бақылаудың құқықтық негіздері
Қаржылық бақылауды ұйымдастырудың қағидалары
Қазақтан Республикасында қаржылық бақылауды ұйымдастыру ерекшеліктерінің теориялық негіздері
КӘСІПОРЫННЫҢ ҚАРЖЫЛЫҚ КӨРСЕТКІШТЕРІ
Шаруашылық қызметінің аудиті
Акционерлік қоғамының жарғысы
Бухгалтерлік есепті халықаралық стандарттау