Экологияның негізгі бөлімдері
Экология туралы жалпы түсінік.
Экологияның негізгі бөлімдері:
а) Аутэкология
ә) Демэкология
б) Синэкология
Экологиялық бөлімдердің атқаратын қызметі.
Дербес ғылым ретінде экология шамамен 1900-шы
Экология мынандай 3 бөлімнен тұрады:
Аутэкология
Демэкология
Синэкология
Қандай да бір түрге жататын дара
Қоршаған ортаға адамнан тәуелсіз Жерде пайда
Қоршаған ортаға бұл ағзаны қоршап жатқан,
Тірі ағзаға әсер ететін ортаның элементтерін
Экологиялық фактор дегеніміз – ағза бейімдеушілік
Кез келген ағзаға қоршаған ортада көптеген
Абиотикалық факторлар – бұл тірі ағзаға
Биотикалық факторлар – бұл тірі ағзалардың
Антропогендік факторлар – адам қызыметінің қоршаған
Осы берілген жіктелу шартты болып табылады.
Аталған факторлардың тұрақты түрде қайталану циклдері
Температура, жарық толысуы мен қайту
Екінші ретті периодтық факторлардың өзгеруі бірінші
Су ортасы үшін еріген оттегінің, еріген
Периодты емес факторлар ағза мекен ететін
Иесінің паразитке тигізетін әсерін екінші ретті
Ағзалардың ортаға икемделуі бейімделу (адаптация) деп
Демэкологияны (популяциялық экологияны) жекелеген түрлер популяцияларының
Популяция – белгілі бір жерде белгілі
Популяцияның жыныстық, жастық, территориялық турлері бар.
Әр түрлі түрлердің саны белгілі бір
Туу және өлу. Популяциялар көлемі көрші
Популяциялар көлемі көшудің немесе өлудің нәтижесінде
Тірі қалудың қисық сызығы. Плпуляцияның көлеміне
Тірі қалудың қисық сызығын жаңа туған
Әр түрге тірі қалудың қисық сызығы
Тірі қалудың қисық сызығына шамалы түр
Популяциялар көлемінің ауытқуы таза кездейсоқ сипатта
Популяция санының ауытқуының негізгі 2
Өрт, су тасқыны, дауыл, қуаңшылық, қоршаған
Өсімдіктер мен жәндіктер популяцияларының саны әдетте
Популяцияның ең маңызды қасиеті – тығыздығы.
Популяцияның өсу жылдамдығы тығыздық артқан сайын
Популяцияның өсуі, өсу көрсеткіші орташа есеппен
Популяциялық тығыздық ең жоғарғы дәрежеге жеткенше
Популяцияны нақтылы кеңістікте алып жатқан және
Экологияның айрықша міндеті – тірі табиғатты
Биоценоз грекше «өмір, жалпы ортақ»
В.Н.Сукачев енгізген биогеоценоз ұғымы көбірек таралған.
Биоценоздарды, яғни биогеоценоздарды зерттеу бірне-ше аспектілерден
1)Құрылымдық – түрлердің доминанттығы, түр әр
алуандылығы, түрлік қаныққандық, бейімделгіштік типтер-інің арақатынасы
2)Хорологиялық – ценоздардың кеңістіктік таралуы және
3)Сукцессиялық – динамикалық – ценоздардың өз
4)Функционалдық – ценотикалық – трофикалық, сим-биоздық,
5)Энергетикалық – трофикалық деңгейлер, энергия ағыны,
6)Биохимиялық – биогеоценоздағы заттар айналымының механизмдері.
Биогеоценоз үнемі қозғалыста, дамуда, диалектикалық бір-лестікте
Пайдаланылған әдебиеттер:
«Жалпы экологияның қысқаша курсы» А.К.Бродский
Алматы 1997жыл.
«Экология» Г.С.Оспанова, Г.Т.Бозшатаева
Экология 2002 ж.
«Экология негіздері» З.М.Молдахметов, А.М.Ғазалиев,
С.Д. Фазылов.
Алматы 2002 ж.
Экологияның негізгі бөлімдері
Экологиялық мектептердің қалыптасуы. Осы күнгі экологияның негізгі бөлімдері
Экологияның қалыптасуы және даму тарихы
Экологиялық мектептердің қалыптасуы
Осы күнгі экологияның негізгі бөлімдері. экологияның қатысуымен шешілетін теориялық және қолданбалы мәселелер
Экологиялық мектептердің қалыптасуы. Осы күнгі экологияның негізгі бөлімдері. Экологияның қатысуымен шешілетін теориялық және қолданбалы мәселелер
Экология даму тарихы
Экожүйе мен биогеоценоз - тірі ағзалардың және ортаның жиынтығы
Экология – организмнің қоршаған ортамен қарым-қатынасын зерттейтін іргелі жаратылыстану пәні
Экологиялық дүниетаным