Жарғылық капиталының есебі
МАЗМҰНЫ
КІРІСПЕ 3
1. Жарғылық капиталының есебі 5
2 Капитал қозғалысы бойынша болатын операциялар есебі 10
3 Резервтік капиталдың есебі 20
4 Бөлінбеген және жиынтық табыстың (жабылмаған зиян) есебі
Қорытынды 27
Пайдаланған әдебиеттер 28
КІРІСПЕ
Меншік — өте күрделі және көп жақты құрылым,
Жалпы және жеке меншіктің түпкі мәні ортақ болады,
Қазақстан Республикасының заңына сәйкес кәсіпорындар өзінің құрылуы барысында,
Осы курстық жұмыста меншікті капитал есебі толық қарастырылады.
Жарғылық капиталының есебі
Капитал қозғалысы бойынша болатын операциялар есебі
Резервтік капиталдың есебі
Бөлінбеген және жиынтық табыстың (жабылмаған зиян) есебі.
1. Жарғылық капиталының есебі
Кәсіпорынның жарғылық капиталы қызметті бастауды қамтамасыз ету
Ол акцияларды орналастырудың немесе сатудың, жеке капиталын салудың,
Шаруашылық серіктестіктердің жарғылық капиталына салынатын салымдары, ақша да,
Құрылтайшылардың (қатысушылардың) жарлық капиталына натуралды нысанда салынатын салымдары
Шаруашылық жүргізуші субъектілер қайта тіркелген кезде қатысушылардың ақшалай
Осындай бағалау кезеңінен бастап, бес жыл бойы шаруашылық
Егер де салым ретінде субъектіге мүлікті пайдалану құқы
Мүліктік құқы жоқ және басқа да материалдық емес
Қосымша және жауапкершілігі шектелген серіктестіктердің жарғылық капиталының бастапқы
Аталған серіктестіктер тіркеуге дейін өздерінің жарғылық капиталының жалпы
Ол мезгіл серіктестіктің тіркелген күнінен бастап саналады және
Акционерлік қоғамның жарияланған жарғылық капиталының мөлшері бірыңғай валюта
Жарияланған жарғылық капиталының минималды көлемі ашық акционерлік қоғам
Акционерлердің жалпы жиналысында анықталған әрі жарияланған санының шегінде
Қоғамның шығарылған (төленген) жарғылық капиталының деңгейі шығарылатын акцияның
Қоғамның жарияланған жарғылық капиталы түгелдей төленіп және орналастырылып
Жарияланған жарғылық капиталын ұлғайту және азайту туралы шешім
Барлық кредиторларға кем дегенде 30 күн бұрын хабарланған
Қоғам акциялары жай және айрықша болып келеді.
Заңға сәйкес акциялар акционерлердің келесі құқтарын қанағаттандырады:
дивидендтер алуын;
қоғамды басқаруына қатысуын;
қоғам жойылғаннан кейін одан қалған мүлікті бөлісуге қатыса
Қоғам тек иесі жазулы (атаулы) акцияны шығаруға құқы
Жарғылық капиталдың қолда бары және қозғалысы 5010-ші "Жарияланған
50-ші "Жарғылық капитал" бөлімшесінің шоттары бойынша қалдығы, оның
50-ші "Жарғылық капитал" бөлімшесінің шоттары бойынша операцияларын қарастырайық.
5010-ші "Жарияланған капитал", 5010-ші "Жарияланған капитал" шоттарының кредиті
Шығарылған акциялардың (салымдардың) немесе жарналардың номиналдық құны төленсе,
Егер де шығарылған акциялардың номиналдық құны негізгі құралдармен,
Жоғарыда атап өткеніміздей, жауапкершілігі шектелген серіктестіктердің жарлық капиталын
Егер де аталған жағдай орындалмаса, онда жарғылық капиталына
Серіктестіктердің қатысушысы мүшеліктен шығып кетсе, онда оның үлесін
Егер де қатысушылар шығып кетсе, онда соған байланысты
Егер де акционерлік қоғамның мүшелері өз акцияларын қайтып
2 Капитал қозғалысы бойынша болатын операциялар есебі
Капиталдың қозғалысы бойынша операциялардың дұрыс көрсетілуінің маңыздылығы әрбір
Төленбеген капиталдың есебі. Төленбеген капиталдың есебін жүргізу үшін
5020 "Төленбеген капитал" шоты шоттардың Бас жоспарында, "Меншік
Сондай-ақ, 5020 шоты тек қана жалған капиталды көрсетеді,
Жарияланған (белгіленген тәртіппен тіркелген) жарғылық қор сомасына 5020-ші
Жарғылық қорға салымдардың салынуының жүзеге асырылуына қарай 5020-ші
материалдық емес активтерді жарғылық қорға жарна ретінде төлеу
жерді, негізгі құралды, малды, аяқталмаған құрылыс объектілерін жарғылық
материалдар мен тауарларды жарғылық қорға жарна ретінде төлеу
ақшалай қаражаттарды жарғылық қорға жарна ретінде аударған кезінде
Егер де 5020 шотының дебеттік қалдығы болмаса, онда
5020-ші шоты бойынша аналитикалық есеп акционерлер (қатысушылар, құрылтайшылар)
Қайтарылып алынған капиталдың есебі. Акционерлік қоғам акционерлердің жалпы
Сонымен қатар, АҚ-ның кредиторлары қоғамның тиесілі міндеттерін орындаудан
Бұл жағдайда АҚ өзінің акциясын өз қызметкерлері мен
Қайтарып алынған капиталдың есебін жүргізу үшін 5110-ші шоты
5110 шоттың дебеті акционерлердің меншігіндегі акцияларды қайтып сатып
Акционерлердің меншігіңдегі акцияларды айналыстан шығару үшін, не болмаса
Сатып алынған акциялардың нақты құны номиналдық (атаулы) құнға
Сатып алынған акцияның құны номиналдық құннан төмен болған
сатып алу құнына:
5110 шоты дебеттеледі де және 1050, 1050, 1060,
сома айырмасына, яғни акциялардың құны номиналдық құннан аз
5110 шоты дебеттеледі де және 5410 "Есептік жылдағы
3. Сатып алынған акциялардың нақты құны номиналдық
сатып алу құнына:
5110 шоты дебеттеледі де, 1050, 1050, 1060, 1010,
сома айырмасына, яғни акцияның құны номиналдық құнынан артық
5410 "Есептік жылдағы таратылмаған табыс" шоты дебеттеледі де,
Егер де акциялар айналыстан шығарып алу үшін акционерлерден
Егер де акциялар одан әрі сату мақсатында қайтып
Акциялардың сатылатын құнына, олардың номиналдық құнының мөлшеріне 6210
Акционерлерден сатып алған акцияларды сатқан кезде қоғамның жарлық
Қоғам келесі жағдайларда акцияны қайтып сатып алуға құқығы
қоғамның эмитенттелген акциялары толық төленгенге дейін;
қоғамның шығарылған (төленген) жарғылық капиталы қайтып сатып алынған
қоғам акцияны қайтып сатып алған шақта төлем қабілеттілігі
акцияны сатып алатын кезінде қоғамның меншік капиталының көлемі
Қайтып сатып алынатын акцияның саны бүкіл қоғамның шығарған
Қоғамның акциясын сатып алу мәселесі сол қоғамның жалпы
Қосымша төленген капиталдың есебі. Қосымша төленген капитал дегеніміз
Өз меншігіндегі акцияларды сатқанда 5110 шоты кредиттеліп, мына
Сатылған акциялар бойынша шоттарды төлеуге ұсынған кезде сатылған
Қосымша төленбеген капиталдың есебі. Капиталдың бұл түрінің есебі
5320-шот "Негізгі құралдарды қайта бағалаудан алынған қосымша төленбеген
Негізгі құралдарды қайта бағалау операциялары. Негізгі құралдарды, ұзақ
Негізгі құралдарды (жерден басқа) қайта бағалау кезінде 2411-2416,
Негізгі құралдардың құнының өзгеруіне байланысты тозу сомасына да
Қайта бағаланған (дооценка) сомасы бөлінбеген табыстар шотына ай
№ Жазбалар мазмұны Сомасы, теңге
1. Кәсіпорын 1994 жылы жол тегістегіш машинасын сатып
Амортизация нормасы 12,5%:
- машинаның бірінші қайта бағатануына дейінгі құны
- 1-ші қайта бағалауына дейінгі есептелінген тозу сомасы
12000
2000
2. Қайта бағалау нәтижесінде (01.10.94 ж., 01.07.97 ж.)
- жол тегістегіш машинаның құны
- машинаның тозуына байланысты есептелген сомасы
- машинаның қайта бағаланған сомасы (236 390 -
- машинаның қайта бағаланғаннан кейін, қалыптасқан тозу сомасы
(64 339 теңге)
- машинаның индексацияланған сомасы (224 390 - 37
236 390
103 539
224 390
37 200
187 190
3. Машинаны одан әрі қарай пайдалану барысында, яғни
41 597,78
Сонымен, кестеде көрсетілген есептеулердің қайта бағаланған негізгі құралдың
Қайта бағалаудың сомасы тек негізгі құралдардың объектісі есептен
Инвестицияны қайта бағалаудың операциялары бойынша. Инвестицияларды қайта бағалау
Еншілес, тәуелді, бірлесіп бақыланатын, және басқа да шаруашылық
Қаржылык инвестицияларын қайта бағалаудан түскен сомаларына 1150-1150 5320
Есептен шығарылған ұзақ мерзімді қаржылық инвестиция бойынша қайта
5320 шотының дебеті ұзақ мерзімді инвестицияның құнының төмендегенін
- ұзақ мерзімді инвестицияның төмендеген құнына 1150-1150
- инвестицияның баланстық құнының азайған сомасына 2310-2310 шоттары
Басқа да активтердің қайта бағалануымен байланысты операциялары. Активтердің
Егер де доллар бағамы теңгеге шаққанда азайса, онда
3 Резервтік капиталдың есебі
Резервтік капитал - акционерлерлік қоғамның және басқа да
Резервтік капиталдың есебі 55-ші "Резервтік капитал" бөлімшесінің мынадай
Заңдармен белгіленген резервтік капиталдың есебі. Шаруашылық жүргізуші серіктестіктің
Резервтік капиталдарды қалыптастырған (құраған) кезде 5410 шоты дебеттеледі
Резервтік капитал қаражаттарын пайдалану 5310-ші шоттың дебетінен мына
3310, 3310, 3370 - артықшылығы бар акциялар бойынша
Басқа да резервтік капитал есебі. 5310-ші "Басқа да
5310-шоттың дебеті мен кредиті бойынша шоттар корреспонденциясы 5310-шоттың
4 Бөлінбеген және жиынтық табыстың (жабылмаған зиян) есебі
Бөлінбеген табыстың (жабылмаған зиян) есебі бухгалтерлік есептің Бас
5410-шот "Есепті жылдың бөлінбеген табысы (жабылмаған зияны)". 5430-шот
Енді осы келтірілген шоттар бойынша жасалатын операцияларын қарастырып
Есепті жылдың бөлінбеген табысының (жабылмаған зияны) есебі есеп
Есеп берілетін жылдың соңында 5410-шотқа жыл ішінде есептелген
- жыл ішінде алынған табыс сомасына
5320-ші "Жиынтық табыс (зиян)" шоты дебеттеліп, 5410-ші "Есепті
Сонымен қоса, 5410 шоттың кредиті және 5310 шотының
5410-шоттың дебеті бойынша мынадай шаруашылық операциялары көрініс табады:
5310-ші "Заңмен белгіленген резервтік капитал", 5310-ші "Басқа да
Есепті жылдың бөлінбей қалған табысы (зияны) есептен былайша
бөлінбеген табыс сомасына: 5410-шот дебеттеледі, 5430-шот кредиттеледі;
бөлінбеген зиян сомасы: 5430-шот дебеттеледі, 5410-шот кредиттеледі.
Жоғарыда келтірілген жазбалардан кейін 5410-ші шот бойынша қалдық
Өткен жылдардың бөлінбеген табысы (жабылмаған зияны) есеп берілетін
5430 шоттың кредиті бойынша келесідей шаруашылық операциялары:
- өткен жылдардың белгіленген тәртібінде таратылмаған табыстың сомасы
- өткен жылдардағы өтелмеген зиянды өтеу үшін бағытталған
5430 шоттың дебеті бойынша төмендегідей шаруашылық операциялары:
өткен жылдардың белгіленген тәртібінде жабылмаған (өтелмеген) зиянның сомасы
Жиынтық табыстың (зиянның) есебі. Есепті кезеңнің жиынтық табысын
Жыл ішіндегі әртүрлі қызмет түрлерінен түскен табыстар 70-ші
Жыл аяғында алынған табыстар сомасына шоттардың мынадай корреспонденциясы
70-ші "Негізгі қызметтен түскен табыстар" бөлімшесінің (6010-6030 шоттар)
Төтенше жағдайлардан және тоқтатылған операциялардан алынған табыстар сомасына
86-шы "Төтенше жағдайлардан түскен табыстар (зияндар)" бөлімшесінің 7710-7710-шоттары
Жыл аяғында 80-бөлімшенің 7010-7050-ші, 7110, 7310, 7410-7450-ші шоттарының
71-ші "Сатылған тауарлардың қайтарылуы және сату кезінде берілетін
5320-ші "Жиынтық табыс (зиян)" шоты салыстырушы операциялық шоты
Қорытынды
Жалпы және жеке меншіктің түпкі мәні ортақ болады.
Қазақстан Республикасының заңына сәйкес кәсіпорындар өзінің құрылуы барысында,
Пайдаланған әдебиеттер
Радостовец В.К., Ғабдуллин Т.Ғ. Кәсіпорындағы бухгалтерлік есеп. Алматы,
Радостовец В.К., Радостовец В.В. Кәсіпорындағы бухгалтерлік есеп: Өңделіп
«Кәсіпорының экономикасы» оқу құралы. А.Қ.Мейірбеков,
Қ.Ә.Әлімбекова Алматы 2003ж
«Кәсіпорын әкономикасы» оқу құралы. Қабылбекова М.Т
Қ.К. Кеулімжаев, Н.А. Құдайбергенов Бухгалтерлік есеп теориясы және
Жарғылық капитал — "жарғы" деген сөзден алынған —
3
Жарғылық капиталының есебі
Меншік капиталы
Меншікті капиталының есебі туралы
Жарғылық капитал есебінің шоттар корреспонденциясы
Меншiкті капитал туралы
Меншікті капиталының есебі
Меншікті капитал аудитін ұйымдастыру ерекшіліктері
Капитал туралы түсінік
Акционерлік капитал есебі және талдауы
Банктің мешікті капиталы