Қаражаттарының есебі, талдауы және аудиті

СОДЕРЖАНИЕ
1 КӘСІПОРЫННЫҢ ҰЙЫМДЫҚ ҚҰРЫЛЫМЫ ЖӘНЕ ШАРУАШЫЛЫҚ ҚЫЗМЕТІ 5
1.2 Қаржылық жағдай туралы түсінік 8
1.2 Қаржылықтұрақтылық 11
2 БУХГАЛТЕРЛІК ЕСЕПТІҢ, ЭКОНОМИКАЛЫҚ ТАЛДАУДЫҢ ЖӘНЕ АУДИТТІҢ ҚҰРЫЛУ НЕГІЗДЕРІ
2.1 Кәсіпорынның қаржылық шаруашылық қызметіне талдау 21
Шаруашылық субъектісінің өзіндік капиталының есебі, 25
талдауы және аудиті 25
Негізгі қаражаттар мен материалдық емес активтер есебі, талдауы және
2.4 Инвестиция есебі, талдауы және аудиті 35
Қаражаттарының есебі, талдауы және аудиті 43
Дебиторлық берешектер есебі, талдауы және аудиті 47
2.6 Міндеттемелер есебі, талдауы және аудиті. 51
2.7 Еңбекақы мен оны төлеу есебі, талдауы және аудиті
Кірістер мен шығындар есебі, талдауы мен аудиті 58
Тауардың түсуі мен өткізудің есебі, талдауы және аудиті 62
3 ИВЕСТИЦИЯЛЫҚ ЖОБАНЫҢ ТИІМДІЛІГІН ТАЛДАУ 64
3.1 Инвестициялық жоба 64
Баптың атауы 66
Қаржылық есеп беру, талдау және аудит жасаудың әдістемесі
КІРІСПЕ
Қазақстан Республикасы кәсіпорындарында, соңғы жылдары еліміздің экономикасының нарықтық қатынастарға
Бухгалтерлік есеп стандарттары мен субъектілердің қаржы-шаруашылық қызметі шоттары Бас
Қоғамда қаржылық талдау біреудің орынсыз тілегінен емес, өмірлік аса
салмақ, ұзындық өлшемін және есептеу жүргізбей, шаруашылық субъектінің мүліктік
Ұсынылғалы отырған дипломдық жұмыста «МаГу» ЖШС – нің шаруашылық
Жұмыстың мақсаты - кәсіпорынның қаржылық жағдайын талдай отырып
Осы дипломдық жұмыс барысында мен өзімнің университет қабырғасында алған,
1 КӘСІПОРЫННЫҢ ҰЙЫМДЫҚ ҚҰРЫЛЫМЫ ЖӘНЕ ШАРУАШЫЛЫҚ ҚЫЗМЕТІ
Директор
Қойма
Дүкен – Көрме
Бухгалтерия
Транспорттық тасмал бөлімі
Өкілдер бөлімі
Күзет және қауіпсіздік қызметі
Шаруашылық субъектісі «МаГу» деп аталады. «МаГу» - жауапкершілігі шектеулі
«МаГу» ЖШС і Қазақстан Республикасы Шығыс Қазақстан облысы, Өскемен
«МаГу» ЖШС-інің негізгі қызметі сауда, соның ішіндекондитерлік өнімдерді нарыққа
«МаГу» ЖШС—і директор, яғни осы аталған шаруашылық субъектісінің меншік
Бухгалтерия;
Дүкен – көрме;
Қойма;
Транспорттық тасымал бөлімі;
Өкілдер бөлімі;
Күзет және қауіпсіздік қызметі;
Бухгалтерия серіктестіктің қаржылық – шаруашылық операцияларын жүзеге асырады, бухгалтерлік
Дүкен – көрме залы серіктестіктің тұрақты сауда жасалатын орны
Қоймада сатуға арналған тауарлармен бірге тапсырыс берушілер мен мердігерлерге
Транспорттық тасымал бөлімінде 3 техника: форд маркалы жеңіл автокөлік
Өкілдер бөлімінде 5 сауда өкілдері (торговые агенты) қызмет жасайды.
күзет және қауіпсіздік қызметі тікелей директорға бағынады. Бұл бөлім
Сонымен 2005 жылы 2-нші сәуірдегі мәлімет бойынша «МаГу» ЖШС
Өскемен қаласында өзіндік сауда нүктелерінің біріңғай ірі желісін қалыптастыру.
Нарық талабына сай басқа қызмет көрсету, өнім өндіру салаларында
Отандық және шетелдік ірі, белгілі өндіріс фирмаларының тұрақты, ресми
1.2 Қаржылық жағдай туралы түсінік
Енді осы кәсіпорынның қаржылық жағдайын талдамас бұрын жалпы қаржылық
Соңғы жылдары шығарылған арнайы әдебиеттерде бұл ұғым әртүрлі түсіндіріледі.
Профессор Н.А Русак бұл ұғымды былайша анықтайды: «Кәсіпорынның қаржылық
С.А.Стуков осы үғым бойынша өзінің көзқарасын келесі сөздермен баяндайды:
Жоғарыда берілген анықтамалар қарастырылып отырған ұғым мәнін жеткілікті дәрежеде
Біздің көзқарасымыз бойынша, сенімділік кәсіпорын жұмысының үздіксіздігін және оның
Осы берілген түсініктерге сүйене отырып, біз бұл ұғымды былай
Кәсіпорынның қаржы жағдайы осы кәсіпорынның белгілі бір кезеңдегі қаржылық
Ал кәсіпорынның қаржылық тұрақтылығы нені білдіреді? Бұл сұрақ та
Енді біреулер "өз қаражаттары есебінен активтерге (негізгі қорлар, материалдық
Бұл ұғымды А.Д. Шеремет пен Р.С. Сайфуллин өте ықшам
В.М. Родионова мен М.А. Федотова бұл ұғымды келесідей түсіндіреді:
1.2 Қаржылықтұрақтылық
«Кәсіпорынның қаржылық тұрақтылығы - бұл тәуекелділіктің мүмкін болатын деңгейінде
В.Г.Артеменко мен М.В. Беллендир бұл ұғымды былай түсіндіреді: «Қаржылық
Айта кету керек, біз қаржылық тұрақтылық ұғымын қарастырғанда соңғы
Біздің ойымызша бұл ұғымды А.Д. Шеремет мен В.С. Сайфуллин
Э.А. Маркарьян мен Г.П. Герасименко да дәл осындай көзқараста
Кәсіпорынның қаржылық тұрақтылық жағдайына көптеген факторлар әсер етеді, оларды
пайда болу орнына
нәтижесінің маңыздылығына байланысты – негізгі және негізгі емес;
құрылысы бойынша - қарапайым және күрделі;
әрекет ету уақыты
Ішкі факторлар кәсіпорынның өзінің жұмысшы ұйымдастыруына байланысты болады, ал
Негізгі ішкі факторларды қарастырайық. Кәсіпорынның тұрақтылығы ең бірінші өндіріс
Кәсіпорыының өндірілетін өнім және өндіріс технологиясымен тығыз байланыскан қаржылық
Қаржылық тұрақтылыктың ішкі, маңызды фактор-ларының бірі - бұл қаржы
. Сонымен бірге тек таза табыстың көлемі ғана емес,
табылады.
Кәсіпорынның қаржылық тұрақтылығына қарыздық капиталдар нарығындағы қосымша жүмылдырушы (мобшіизацияланупіы)
Және де бұл жерде кәсіпорынның төлеу қабілет-тілігінің қаржылық кепілінің
Жоғарыда айтылғандарды қорыта келе, кәсіпорынның қаржылық тұрақтылығына әсер ететін
- кәсіпорынның салалық топқа жатуы;
- шығарылатын өнімнің (жұмыс,
- төленген жарғылық капиталдың мөлшері;
- шығындардың көлемі, олардың ақшалай табыспен салыстырғандағы динамикасы;
- қорлар мен резервтерді,
- кәсіпорындарды басқару тиімділігі.
Сыртқы факторларға шаруашылық жүргізудің эко-номикалық жағдайының әсері, қоғамда үстемдік
Кәсіпорынның тұрақты қаржылық жағдайын қалыптастыруда оның өз контрагенттерімен (салық
Сондай-ақ, бұл жыл сайын өз облигациясы бойын-Ша
Жабдықтаушылар мен тұтынушылар сенімді және төлем қабілеттілігі жоғары кәсіпорындармен
Осылайша, қаржылық жағдай кәсіпорынның бәсеке-лестік қабілетін және оның іскерлік
Кәсіпорын осы мерзімге дейінгі уақытта қаржы ресурстарын қаншалықты дүрыс
Нарықтық экономика жағдайында жүмыс істеуші кәсіпорындардың қаржылық жағдайын талдаудың
- қаржылық жағдайға баға беру
- активтер мен олардың
- айналым капиталының
- қаржы-есептік және несие ережесін сақтау;
- кәсіпорын активтері және оның міндеттемелерінщқұрылымын зерттеу;
- ағымдағы активтердің айналымдылық есебі, оның ішінде дебиторлық борыш
- кәсіпорын табыстылығын бағалау;
- кәсіпорын табысының салыстырмалы
- кәсіпорынның іскерлік белсенділігін анықтау;
- кәсіпорынның қаржылық жағдайының тұрақтылығын ұзақ және қысқа мерзімді
Қаржылық жағдайды талдау кәсіпорыннын
болады.
Жоғары сапалы өнімді үздіксіз өндіру және өткізу кәсіпорынның қаржылық
Шығындар көлемі өндіріс процесінің тиімділік децгейімен анықталады. Олардың тиімділігі
Кәсіпорынньщ қаржылық қызметінің қалыпты болуы әсіресе өз кезеңіндегі койылған
Біздің ойымызша, қаржылық жағдайды талдауды қаржылық тұрактылықтан бастаған жөн
- кәсіпорын активтерінің құрылымдық және құрамдық динамикасын талдау;
- кәсіпорын активтерінің қалыптасу көздерінің құрамдық және құрылымдық динамикасын
- кәсіпорьшның қаржылық тұрақтылығының
- баланс өтімділігін талдау;
- кәсіпорынның төлем қабілеттілігін
2 БУХГАЛТЕРЛІК ЕСЕПТІҢ, ЭКОНОМИКАЛЫҚ ТАЛДАУДЫҢ ЖӘНЕ АУДИТТІҢ ҚҰРЫЛУ НЕГІЗДЕРІ
«МаГу» ЖШС – інде бухгалтерлік есеп, экономикалық талдау мен
Директор
Бас бухгалтер
Көмекші бухгалтер
Касса
Қойма
Сауда агенттері
Тасмал транспорт бөлімі
Сыртқы аудит (тәуелсіз дербес)
«МаГу» ЖШС – інің бухгалтерлік есебі, экономикалық талдауы мен
«МаГу» ЖШС – інің есеп саясатында көрсетілгендей шаруашылық субъектісі
«МаГу» ЖШС – індегі бухгалтерлі есепті жүргізудің басты ерекшелігі
Сондай – ақ барлық бухгалтерлік, қаржылық операциялар мен тауар
Мұнымен қатар жылына бір реттен кем емес тәуелсіз дербес
2.1 Кәсіпорынның қаржылық шаруашылық қызметіне талдау
Кәсіпорынның қаржылық шаруашылық қызметі сол кәсіпорынның өндірістік – саудалық
«МаГу» ЖШС – інің қаржылық – шаруашылық қызметінің негізгі
Кесте 1- «МаГу» ЖШС – інің қаржылық
№ Көрсеткіштер Өткен жыл Есепті жыл Ауытқу
Сомасы Пайызы (%)
1 2 3 4 5 6
1 Сатудан түсім, мың тг 24750,0 23082,1 -1667,9 -6,74
2 Жұмыстаушылардың орташа тізімдік саны, адам 21 22 1
3 Негізгі қаражаттардың жылдық орташа құны, мың тг 7779,0
4 Ағымдағы активтердің орташа жылдық құны, мың тг 4030,0
5 Еңбек өнімділігі ½, теңге
6 Қор қайтарымы, 1/3, теңге 3,18
7 Қор сиымдылығы, 3/1, теңге Қс 0,31
8 Өнімнің өзіндік құны, мың тг 15897,1 1435,4 -1538,7
9 Жалпы табыс, мың тг 8852,9 8723,7 -129,2 -1,46
10 Кезең шығындары, мың тг 4373,0 4119,7 -253,3 -5,79
11 Салық салынуға дейінгі пайда, мың тг 4479,9 4604,0
12 Корпоративтік табыс салығы, (30%) мың тг 1344,0 1381,2
13 Белгісіз жағдайдан (төтенше) табыс немесе шығын, мың тг
Кесте 1 жалғасы
1 2 3 4 5 6
14 Таза пайда 2520,0 2868,0 348 13,81
15 Активтердің айналымдылығы, рет 1,16 0,99 -0,17 -14,66
16 Ағымдағы активтердің айналымдылығы, рет 1,92 1,56 -0,36 -18,75
17 Ағымдағы активтердің бір реткі айналымының ұзақтығы, күн 200,5
18 Сату рентабельділігі; % 10,18% 12,42%
2,24%
19 Активтер рентабельділігі;% 11,85% 12,35%
0,5
20 Өзіндік капиталдың рентабельділігі, % 13,77% 15,23%
1,46
Сурет1- Қаржылық- шаруашылық қызметтің негізгі көрсеткіші
Осы кестеге сүйене отырып келесі мәселелерді зерттеп көрсек.
Өнімді өткізу өткен кезеңге қарағанда есепті кезеңде 1667,9 мың
Өнімдердің өзіндік құны есепті кезеңді өткен кезеңмен салыстырғанда 1538,7
Өндірістік қорлар соның ішінде еңбек ресурстары есепті кезеңде өткен
Төлем қабілеттілік пен баланстық жойылуын талдасақ
Кт=Өк/Бк
Кқ= Өк/Жк
Кт=18287,0/21267,0=0,86
Кте=18289,0/23222,0=0,81
Кқө=18287,0/2980,0=6,14
Кке=18829,0/4393,0=4,29
Жалпы серіктестіктің төлем қабілеттілігін сипаттайтын тәуелсіздік, қаржыландыру коэфициенттері жалпы
Рентабельділікті түрлері бойынша есепті кезең көрсеткіштерін өткен кезеңмен салыстырсақ
Жоспарлы (болжамдық) қаржылық іс - әрекеттердің орындалуына келсек ол
Серіктестікте кездескен кейбір кемшіліктер мен оларды түзету жолдарын көрсетсек:
Шаруашылық субъектісінің өзіндік капиталының есебі,
талдауы және аудиті
Өзіндік капитал есебі ҚР – сының заңдары, активтік –
Өзіндік капитал есебі арқылы:
- есептік кезеңдегі таза табысты немесе зиянды;
- кіріс пен шығыс түрлерін әр баптар бойынша жіктеп
- есеп саясатында болған өзгерістің өзіндік капиталға әсерін;
- меншік иелерінің капитал бойынша операцияларының сомасы мен оларды
- есепті кезең басында, есепті кезеңде және кезең ішіндегі
- қосымша төленген, қосымша төленбеген, жағымсыз және резервтік капиталдардың
Екі есептік кезең арасындағы серіктеестіктің өзіндік капиталының өзгерісі есепті
«МаГу» ЖШС - інің өзіндік капитал құрылымы есептік кезеңде
Кесте 2- «МаГу» ЖШС - інің өзіндік капитал құрылымы
Өзіндік капитал Сомасы Ауытқу
Өткен кезең Есепті кезең Сомасы Пайызы %
Жарғылық капитал (503) 8230,0 8230,0 - -
Резервтік капитал (551 – 552) 7537,0 7731,0 194,0
Бөлінбеген табыс (561) 2520,0 2868,0 348,0 13,81
Барлық жиыны 18287,0 18829,0 542,0 2,96
Резервтік капитал 194,0 мың тг, бөлінбеген табыс 346,0 мың
Нақты өзіндік капиталдың құрылымын талдасақ:
Кесте 3- Нақты өзіндік капиталдың құрылымы
Көрсеткіштер Өткен кезең Есепті кезең Өзгерту
Мың тг. % Мың тг % Мың тг %
Резервтік капитал 7537,0 41,22 7731,0 41,06 194,0 (0,16)
Бөлінбеген табыс 2520,0 13,78 2868,0 15,23 348,0 1,45
Барлығы 18287,0 100 18829,0 100 542,0 -
Есепті кезеңді өткен кезеңмен салыстырғанда өзіндік капитал құрамындағы жарғылық
Кесте 4- Өзіндік капиталдың пассивтер құрылымындағы өзгерісі
Көрсеткіштер Абсолюттік шамалар Үлес салмағы Өзгеруі
Өткен кезең Есепті кезең Өткен кезең Есепті кезең Абсолютті
1.Өзіндік капитал 18287,0 18829,0 85,99 % 81,08 %
2.Қарызға алынған қаражат 2980,0 4393,0 18,92 %
Барлығы 21267,0 23222,0 100 % 100 % 1955,0 0
Коэффициент 6,14 4,29
0,38
0,38
Коэффициент 1 0,86 0,81
(0,05)
Коэффициент 2 0,16 0,23
0,07
Сурет2- Өзіндік капиталдың пассивтерқұрылымындағы өзгерісі
өзіндік капитал
Коэф = қарызға алынған қаражат
өзіндік капитал
Коэф1=
қарызға алынған қаражат
Коэф2 = өзіндік капитал
Осы талдамалық кестеге қарағанда серіктестіктің өзіндік капиталының үлес салмағы
Жарғылық капиталды тексеру ЖШС – ті тіркеу және қайта
Экспертиза тәуелді эксперт болатын адамдармен жүргізілсе;
Сот шешімі бойынша;
Әрбір қаржылық жылдық нәтижесі бойынша.
Негізгі қаражаттар мен материалдық емес активтер есебі, талдауы және
Негізгі қаражаттар мен материалдық емес активтер есебі және олардың
Негізгі қаражаттар есебінде қолданылатын құжаттар:
Негізгі қаражаттарды қабылдау беру актісі;
Инвентарлық (түгендеу) карточкасы;
Инвентарлық карточка описі;
Негізгі қаражаттар қозғалысының есебі;
Негізгі қаражаттардың инвентарлық тізімі (түгендеу);
Техникалық паспорттары;
Негізгі қаражаттардың есептен шығу актісі;
Материалдық емес активтер – бұл ақшалай емес активтер, жеке
- материалдық емес активтерді қабылдау беру актісі;
- материалдық емес активтердің инвентарлық карточкасы;
- материалдық емес активтердің істен шығу актісі;
Материалдық емес активтерді серіктестікте құру кезінде «Материалдық емес активтердің
- ағымдағы құны;
- алғашқы немесе бастапқы құн;
- баланстық құны;
- сату құны;
- тоқтату құны;
- амортизациялау құны;
Негізгі қаражаттардың түсу, шығу, қозғалысы есебінен басқа олардың жөндеу
«МаГу» ЖШС балансындағы негізгі қаражаттар мен материалдық емес активтер
Кесте 5-« МаГу» ЖШС балансындағы негізгі қаражаттар
Негізгі қаражаттар Сомасы Ауытқу
Өткен кезең Есепті кезең Сомасы Пайызы
Құрылыс және ғимараттар (12) 9100,0 9629,0 529,0 5,81
Көлік құралдары (124) 985,0 975,0 (10) (1,02)
Басқадай негізгі қаражаттар (125) 210,0 190,0 (200) (9,52)
Негізгі қаражаттардың тозуы (131 -134) (2516,0) (2921,0) (405) 16,10
Барлығы 7779,0 7873,0 94,0 1,21
Кесте 6--« МаГу» ЖШС балансындағы материалдық емес активтер
Материалдық емес активтер Сомасы Ауытқу
Өткен кезең Есепті кезең Сомасы Пайызы
Бағдарламалық қамтамасыз ету (102) 7,0 10,0 3,0 42,86
Патенттер (103) 3,0 6,0 3,0 100,0
Ұйымдастыру шығындары (104) 1,5 1,5 - -
Өзге де материалдық емес активтер (106) 3,5 2,5 (1,0)
Барлық материалдық емес активтер (101 – 106) 15,0 20,0
Материалдық емес активтер амортизациясы (111-116) (2,0) (4,0) (2,0)
Материалдық емес активтердің қалдық құны 13,0 16,0 3,0
Өткен кезеңге қарағанда есептік кезеңде, негізі қаражаттар 94,0 мың
Ал негізгі қаражаттар мен материалдық емес активтер құрамына және
Кесте 7- Негізгі қаражаттар мен материалдық емес активтер құрамына
Көрсеткіштер
Өткен кезең Есепті кезең Өзгерту
Мың тг % Мың тг % Мың тг %
Құрлыс және ғимараттар 9100,0 116,98 122,3 529,0 529,0
Көлік құралдары 985,0 12,66 12,38 (10,0) (10,0) (0,28)
Басқадай негізгі қаражаттар 210,0 2,70 2,41 (20,0) (20,0)
Негізгі қаражаттардың тозуы (2516,0) (32,34) (2921,0) (405,0) (405,0)
Барлығы 7779,0 100 7873,0 100 94,0 -
Мұнда құрлыс, ғимараттардың үлес салмағы 5,32 % -ға, ал
Кесте 8- Негізгі қаражаттардың үлес салмағы
Көрсеткіштер
Өткен кезең Есепті кезең Өзгерту
Мың тг % Мың тг % Мың тг %
Бағдарламалық қамтамасыз ету 7,0 53,85 10,0 62,5 3,0
Патенттер 3,0 23,08 6,0 37,5 3,0 14,42
Ұйымдастыру шығыны 1,5 11,54 1,5 11,54 1,5 9,375 -
Өзге де материалдық емес активтер 3,5 26,92 2,5 15,625
Барлық материалдық емес активтер 15,0 115,39 20,0 125
Материалдық емес активтер амортизациясы (2,0) (15,39) (4,0)
Материалдық емес активтердің қалдық құны 13,0 100 16,0
Сурет3-Негізгі қаражаттардың үлес салмағы
Материалдық емес активтер құрамындағы бағдарламалық қамтамасыз етудің үлес салмағы
Кесте 9- Материалдық емес активтер құрамындағы бағдарламалық қамтамасыз етудің
Көрсеткіштер
Өткен кезең Есепті кезең Өзгерту
Сомасы Мың тг Пайыз % Сомасы Мың тг Пайызы
Негізгі қаражаттар 7779,0 92,53 7873,0 92,57 94,0 0,04
Дебиторлық берешектер 615,0 7,32 615,0 7,24 - (0,08)
Ұзақ мерзімді активтер 8407,0 100 8504,0 100 97
Ұзақ мерзімдік активтер құрамындағы негізгі қаражаттар мен материалдық емес
Ал негізгі қаражаттар мен материалдық емес активтерді аудиттегенде аудитор
Егер аудиторлық тексеру барысында жетіспеушілік болса оның себептерін серіктестік
2.4 Инвестиция есебі, талдауы және аудиті
Инвестициялар күрделі қаржының алуан түрлері, яғни өнеркісіп, құрлыс, ауыл
Қаржылық есептегі инвестициялар есебі.
ҚР- сының заңдары, нормативтік құқықтық актілері, №8,13,14,15 – інші
- Инвестициялар иелік ету мерзіміне байланысты:
Қысқа мерзімді.
Ұзақ мерзімді.
- Мақсатына байланысты:
Нақты
Қаржылық болып бөлінеді.
Сондай – ақ инвестициялардың түрлері бағалы қағаздардың түрлеріне тікелей
Бағалы қағаздар қолданылуына қарай:
- ақшалай
- капиталдық
Табыс алуға байланысты.
- қарыздық
- инвестициялық болып бөлінеді.
Инвестициялар есебі қаржылық есептің 14 – інші бөлімше инвестициялар
141. Еншілес ұйымдарға инвестициялар
142. Тәуелді ұйымдарға инвестициялар
143. Бірлесіп бақыланатын заңды тұлғаларға инвестициялар
144. жылжымайтын мүлікке инвестициялар
Ал егер инвестицияда акцилардың саны 20 % - дан
- Үлестік қатысу әдісі
- Құн әдісі
Инвестицияларды талдауда бухгалтерлік баланс, бас кітап, №12 – інші
Инвестицияны аудиттемес үшін аудитор ең алдымен оны аудиторлық тексерудің
Аудитор инвестицияны жүргізудегі шығындарды есепке алып отырып тексеру қажет.
Ал «МаГу» ЖШС – інің инвестициялық іс әрекет, қызметтермен
Тауарлық материалдық қорлар есебі, талдауы және аудит
Өндіріс кезінде өндірістік қорлар тетінде қолданылып, өндіріс айналымына бір
Тауарлық материалдық қорлар құрамы:
Материалдар, шикі заттар, сатып алынатын жартылай фабрикаттар, құрамды заттар,
Аяқталмаған өндіріс активі;
Тауарлар, яғни дайын өнім, алынған тауарлар;
Сатуға арналған тауарлар;
Серіктестіктегі тауарлық материалдық қорлар есебінің негізгі мақсаттары:
Олардың уақытында және толық түсуін бақылау;
Сақтау орындары – қоймаларда дұрыс сақталуын қадағалау;
Олардың қозғалысы бойынша жүргізілетін барлық операцияларды уақытында толық құжаттау;
Көліктік шығындарды дұрыс анықтау;
Қоймадағы қорлар жағдайын дұрыс бақылау;
Тауарлық материалдық қорлардың қалдықтары туралы ақпараттар мен мәліметтердің нақты
Өндірістік процестің мақсатына байланысты материалдар:
Негізгі
Қосалқы болып екіге бөлінеді
ҚР-ң заңдары, нормативтік құқықтық актілері №8,13,14,15-інші ұлттық бухгалтерлік есеп
Инвестициялар иелік ету мерзіміне байланысты:
Қысқа мерзімді
Ұзақ мерзімді
Мақсатына байланыста:
Нақты
Қаржылық болып бөлінеді
Сондай – ақ инвестициялардың түрлері бағамы қағаздардың түрлеріне тікелей
Бағалы қағаздар қолданылуына қарай:
Ақшалық
Капиталдық
Табыс алуға байланысты
Қарыздық
Инвестициялық болып бөлінеді.
Инвестициялар есебі қаржылық есептің 14-ші бөлімше инвестициялар (күрделі қаржы
141 – «Еншілес ұйымдарға инвестициялар»
142 – «Тәуелді ұйымдарға инвестициялар»
143. Бірлесіп бақыланатын заңды тұлғаларға инвестициялар
144. Жылжымайтын мүлікке инвестициялар
Ал егер инвестицияда акциялардың саны 20%-дан төмен болса онда
Тәуелді ұйымдардағы инвесторлардың есебі төмендегі 2 әдістің біреуімен ғана
Үлестік қатысу әдісі
Құн әдісі
Инвестицияларды талдауда бухгалтерлік баланс, бас кітап, №12-інші журнал ордерлері
Тауарлық материалдық қорлардың өзіндік құны келесілерден тұрады.
Тауарлық материалдық қорлардың өзіндік құны келесілерден тұрады:
Қорларды сатып алу құны;
Көліктік, дайындау құны;
Сақтау орындарына жеткізу құны;
Тауарлық материалдық қорларды сатудың таза құны сату бағасынан оларды
Дайын өнім дегеніміз – негізгі және қосымша цехтардың өндірген,
Жасалынған келісім шарттар;
Сенім хаттар;
Жүк құжаттары (накладной);
Шот – фактура;
Тауарлық материалдық қорларды қабылдау беру актісі;
Инвентарлық тізім;
Ведмостар;
Бас кітап;
№1,2,3,4,6,7,8,9,10 журнал ордерлері;
Қоймалық есеп карточкасы;
Материалдың қозғалыс есебі бойынша регистрлер;
Тауарды тасмалдау тапсырмасы;
Түгендеу карточкасы.
Тауарлық материалдық қорлардың түсуі, шығуы және қозғалысы серіктестіктің аналитикалық
«МаГу» ЖШС – іөзінің шаруашылық қажеттілігіне пайдаланатын материалдарды жергілікті
«МаГу» ЖШС – інің баланысындағы тауарлық материалдық қорлардың құрамы,
Кесте 10- «МаГу» ЖШС – інің баланысындағы тауарлық материалдық
қорлардың құрамы
Тауарлық материалдық қорлар Сомасы Ауытқу
Өткен кезең Есепті кезең Сомасы Пайыз
Материалдар (201 -208) 540,0 485,0 (55,0) (10,19)
Тауарлар (222 – 223) 2877,0 2385,0 (492,0) (17,10)
Барлығы 3417,0 2870,0 (547) (16,01)
Серіктестіктің материалдық қорлар мөлшерінің сомасын жалпылай және жеке қарастырғанда
Сондай – ақ тауарлық материалдық қорлардың ішкі құрылымына және
Кесте 11- Тауарлық материалдық қорлардың ішкі құрылымына және олардың
ағымдағы активтер құрамындағы үлес салмағына талдау
Тауарлық материалдық қорлар Өткен кезең Есепті кезең Өзгеруі
Сомасы мың тг Пайыз % Сомасы мың
Материалдар (201 -208) 540,0 15,8 485,0 16,9 (55,0)
Тауарлар (222 – 223) 2877,0 84,2 2385,0 83,1
Барлық жиыны 3417,0 100 % 2870,0 100 (547)
Тауарлық материалдық қорлардың құрамын талдау жасасақ жалпы және жекелеген
Кесте 12- Үлес салмағы бойынша тауарлардың жалпы тауарлық материалдық
қорларындағы үлес салмағы
Көрсеткіштер Өткен кезең Есепті кезең Өзгеруі
Сомасы мың тг Пайыз % Сомасы мың
Тауарлық материалдық қорлар 3417,0 26,57 2870,0 19,50 (547)
Қысқа мерзімді дебиторлық бөлшектер 5413,0 42,09 6618,0 44,97
Ақша қаражаттары 4030,0 31,34 5230,0 35,53 1200,0
Ағымдағы активтер 12860,0 100 14718,0 100 1858,0 -
Сурет4- Үлессалмағы бойынша жалпы тауарлық материалдық қорлардың үлес салмағы
Ағымдағы активтердің құрамындағы тауарлық материалдық қорлар өткен кезеңге қарағанда
Тауарлық материалдық қорларды аудиттеудің негізгі мақсаты – есептердің дұрыс
Қаражаттарының есебі, талдауы және аудиті
Серіктестіктегі ақша қаражаттар есебі «Ақшалық төлемдер мен аудару туралы»,
Кесте 13- «МаГу» ЖШС – і баланысындағы ақша
Ақша қаражаттары Сомасы Өзгеру
Өткен кезең Есепті кезең Сомасы Пайыз
Банктің арнайы есеп шоттарындағы ақша қаражаттары (421 – 424)
Валюталық шоттағы ақша қаражаттары (431 – 432) 1000,0
Кассадағы қолма қол ақша қаражаттары 600,0 900,0 300,0
Есеп айырысу шотындағы ақша қаражаттары 1900,0 2400,0 500,0
Барлығы 4030,0 5230,0 1200,0 29,78
Серіктестіктің ақша қаражаттары өскені байқалады. Ақша қаражаттары өткен кезеңге
«МаГу» ЖШС «Центр Кредит Банкі» АҚ – ның тұрақты
- қолма қол ақшалай есеп айырысу;
- қолма қол ақшасыз есеп айырысу түрінде ақшалай
Серіктестіктің қолданатын қолма – қол ақшасыз есеп айырысу түрлері:
Төлем тапсырмасы;
Чек;
Төлемдік карточкалар;
Төлем талап тапсырмасы;
Салық қызметі мен кеден органдарының инкассалық нұсқалары.
Серіктестіктегі кассалық операцияларды жүргізу бекітілген тәртіп негізінде кассир жүргізеді.
Жалақы, уақытша еңбекке жарамсыздық, жәрдемақы және сыйақылар төлем ведомосы
Ақша қаражаттарының ішкі құрылымына, олардың ағымдағы активтер құрамындағы үлес
Кесте 14- Ақша қаражаттарының ішкі құрылымына, олардың ағымдағы
активтер құрамындағы үлес салмағы
Ақша қаражаттары Өткен кезең Есепті кезең
Сомасы мың тг Пайыз % Сомасы мың
Банктің арнайы шоттарындағы ақша қаражаттары 530,0 13,15 730,0
Валюталық шоттағы ақша қаражаттары 1000,0 24,81 1200,0 22,95
Кассадағы қолма қол ақша қаражаттары 600,0 14,89 900,0
Есеп айырысу шотындағы ақша қаражаттары 1900,0 47,15 2400,0
Барлығы 4030,0 100 5230,0 100 1200,0 -
Жалпы және жекелей алғанда ақша қаражаттары абсолюттік тұрғыдан көрсеткіштердің
12 – кесте бойынша ағымдағы активтер құрамындағы ақша қаражаттарының
Ақша қаражаттарына аудиттеу жүргізгенде аудитор кассалық операциялар мен кассаға,
Ақша қаражаттарына аудиттеу жүргізгенде аудитор кассалық операциялар мен кассаға,
Ақша қаражаттарын аудиттеуде қолданылатын құжаттарға төмендегілер жатады: 45 –
Дебиторлық берешектер есебі, талдауы және аудиті
Дебиторлық берешектер есебі «бухгалтерлік есеп және қаржылық есеп беру
Дебиторлық берешектерді өтелу мерзіміне қарай:
Ұзақ мерзімді (1 жылдан артық)
Қысқа мерзімді (1 жылға жетпейтін) деп 2 – ге
«МаГу» ЖШС баланысындағы дебиторлық берешектер құрамы төмендегідей, мың тг:
Кесте 15- «МаГу» ЖШС баланысындағы ұзақ мерзімді дебиторлық
берешектер құрамы
Ұзақ мерзімді дебиторлық берешектер Сомасы Өзгеруі
Өткен кезең Есепті кезең Сомасы Пайызы
Алуға арналған есептеулер (301,303) 615,0 615,0 - -
Барлығы 615,0 615,0 - -
Кесте 16- «МаГу» ЖШС баланысындағы қысқа мерзімді дебиторлық
берешектер құрамы
Қысқа мерзімді дебиторлық берешектер Сомасы Өзгеруі
Өткен кезең Есепті кезең Сомасы Пайызы
Берілген аванстар (315 – 352) 198,0 1560,0 1362,0
Алуға арналған есептеулер (301,303) 3000,0 2518,0 (482,0)
Басқадай дебиторлық берешектер (331 – 334) 1015,0 1040,0
Күдікті талаптар бойынша резервтер (311) 1200,0 1500,0 300,0
Барлығы 5413,0 6618,0 1205,0 22,26
Кесте 17- Дебиторлық берешектер
Дебиторлық берешектер Сомасы Өзгеруі
Өткен кезең Есепті кезең Сомасы Пайызы
Ұзақ мерзімді 615,0 615,0 - -
Қысқа мерзімді 5413,0 6618,0 1205,0 22,26
Барлығы 6028,0 7233,0 1205,0 20,0
Ұзақ мерзімді дебиторлық берешектер тұрақты өзгеріссіз болса, жалпылай дебиторлық
Алуға арналған есептеулерде жасалынған жұмыстар, көрсетілген қызметтер, жіберілген тауарлар
Күдікті талаптар дегеніміз – келісім шартта көрсетілген мерзімде жабылмаған
Сондай – ақ серкітестік берілген аванстар бойынша есеп айырысу
Дебиторлық берешектедің түрлері бойынша, олардың активтердегі үлестік салмақтары бойынша
Кесте 18- Дебиторлық берешектедің түрлері бойынша активтердегі
салмақтары
Қысқа мерзімді дебиторлық берешектер Өткен кезең Есепті кезең
Сомасы мың тг Пайыз % Сомасы мың
Берілген аванстар (351 – 352) 198,0 3,66 1560,0 23,57
Алуға арналған есептеулер (301,303) 3000,0 55,42 2518,0 38,05
Басқадай дебиторлық берешектер (331 – 334) 1015,0 18,75
Күдікті талаптар бойынша резервтер (311) 1200,0 22,17 1500,0
Барлығы 5413,0 100 6618,0 100 1205,0 -
Алуға арналған есептеулерден басқа барлық қысқа мерзімді дебиторлық берешектер
19,91 % - ға, күдікті талаптар бойынша резервтердің
Кесте 19- Дебиторлық берешектер
Дебиторлық берешектер Өткен кезең Есепті кезең Өзгеруі
Сомасы мың тг Пайыз % Сомасы мың
Ұзақ мерзімді 198,0 3,66 1560,0 23,57 1362,0 19,91
Қысқа мерзімді 3000,0 55,42 2518,0 38,05 (482,0) (17,37)
Барлығы 1015,0 18,75 1040,0 15,71 25,0 (3,04)
Ұзақ мерзімді дебиторлық берешектердің абсолюттік көрсеткіші өзгермесе де, оның
12 кесте бойынша ұзақ мерзімді активтер құрамындағы ұзақ мерзімді
Кестеде ағымдағы активтер құрамындағы қысқа мерзімді дебиторлық берешектер сомасы
Аудитор дебиторлық берешектерді тексеру кезіндегі маңызды мақсаты мыналар болып
- Серіктестікті баланысындағы дебиторлық берешектер сомасына кіретін заңды негіздер
- Бухгалтерлік есеп пен қаржылық есеп теориясындағы тәжірибенің дұрыс
- Жіберілген материалдық құндылықтардағы соманың дұрыстығын тексеру;
- Дебиторлық берешектердің төмендеуі, жоғарылауы, есептелуінің тәртібі бойынша мәліметтерді
- Дебиторлық берешектерге талдау, тексеру жасалмас бұрын аудитор алдын
2.6 Міндеттемелер есебі, талдауы және аудиті.
Міндеттемелер есебіне салықтар бойынша бюджеттпен есеп айырысу, алынған, аванстар,
Серіктестіктің міндеттемелер есебі «Азаматтық кодекс», «Салықтар және бюджетке төленетін
«МаГу» ЖШС – інің бюджет алдындағы міндеттемелер құрамы төмендегідей,
Кесте 20- «МаГу» ЖШС – інің бюджет алдындағы міндеттемелер
Бюджет алдындағы міндеттемелер Сомасы Өзгеруі
Өткен кезең Есепті кезең Сомасы Пайызы
Қосылған құн салмағы (633) 1457,0 1110,0 (347,0) (23,82)
Әлеуметтік салық (635) 110,0 90,0 (20) (18,18)
Мүлік салығы (637) 60,0 80,0 20,0 33,33
Көлік құралдар салығы (638) 93,0 100,0 7,0 7,53
Бюджетке төленетін басқа да салықтар, төлемдер мен алымдар (639)
Барлығы 2000,0 1500,0 (500,0) (25)
«МаГу» ЖШС бюджетке корпоративтік табыс салығы, қосылған құн салығы,
Кесте 21- Серіктестіктің жабдықтаушылар және мердігерлер алдындағы
борышы және алған аванстар
Жабдықтаушылармен және мердігерлермен есеп айырысу Сомасы Өзгеруі
Өткен кезең Есепті кезең Сомасы Пайызы
Жабдықтаушылармен және мердігерлермен есеп айырысу 415,0 2515,0 2100,0 506
Алынған аванстар Сомасы өзгеруі
Өткен кезең Есепті кезең Сомасы Пайызы
Алынған аванстар 565,0 378,0 (187,0) (31,1) %
Өткен кезеңге қарағанда есепті кезеңде жабдықтаршылармен және мердігерлермен есеп
«МаГу» ЖШС-і негізгі алынатын тауарлар үшін есеп айырысуды шетелдік
Ендігі кезекті серіктестіктің міндеттемелерінің құрылымын талдауға берсек.
Кесте 22- Серіктестіктің міндеттемелерінің құрылымын талдау
Бюджет алдындағы міндеттемелер Өткен кезең Есепті
Сомасы мың тг Пайызы Сомасы Пайызы
Қосылған құн салмағы (633) 1457,0 72,85 1110,0 74
Әлеуметтік салық (635) 110,0 5,5 90,0 6 (20,0)
Мүлік салығы (637) 60,0 3 80,0 5,33 20,0
Көлік құралдар салығы (638) 93,0 4,65 100,0 6,67
Өзге де салықтар 639 280,0 14 120,0 8
Барлық жиыны 2000,0 100 1500,0 100 (500)
Бюджет алдындағы міндеттемелер жалпылай алғанда өткен кезеңге қарағанда есепті
Серіктестіктегі жабдықтаушылармен және мердігерлермен есеп айырысудың сомасы 2100,0 мың
Кәсіпорындағы міндеттемелер есебі мен талдауындағы басты ерекшелік – ұзақ
Төмендегі кесте бойынша қысқа мерзімді міндеттемелер құрамына талдау жасасақ.
Кесте 23- Қысқа мерзімді міндеттемелер құрамына талдау
Қысқа мерзімді міндеттемелер Өткен кезең Есепті кезең
Сомасы мың тг Пайызы Сомасы Пайызы
Бюджет алдындағы міндеттемелер 2000,0 67,11 1500,0 34,15 (500,0)
Алынған аванстар 565,0 18,96 378,0 8,60 (187,0) (10,36)
Жабдықтаушылармен және мердігерлермен есеп айырысу 415,0 13,93 2515,0
Барлық жиыны 2980,0 100 4393,0 100 1413,0 -
Өткен кезеңге қарағанда есепті кезеңде қысқа мерзімді міндеттемелер құрамындағы
Келесі 4 – кестені пайдалана, өткен кезең көрсеткіштерін есепті
Кәсіпорын пассив құрылымындағы міндеттемелердің мөлшер сомасы 1413,0 мың теңгеге,
Аудиторлық тексеру жүргізу кезінде міндеттемелер түрлерінің сәйкесінше субшоттарда дұрыс
Сондай – ақ барлық 6-шы бөлім шоттарының дебеттік және
Сондай – ақ алынған несиелер жайындағы мәселелер несиелік келісім
2.7 Еңбекақы мен оны төлеу есебі, талдауы және аудиті
Серіктестіктегі еңбекақыны төлеу бойынша есеп айырысу есебі «Бухгалтерлік және
Сондай –ақ басқа да жарналар, алимент қатарлы міндетті төлемдер,
Ұсталынған ұстанымдар, жарналар мен жеке табыс салығы шегерілген еңбекақы
Еңбекақы мен оны төлеуді талдағанда еңбекалушыларды бірнеше топқа
Ал еңбекақыны есептеу мен оны төлеу есебіне аудитор өзінің
Еңбекақы мен оны төлеу есебін аудиттеуде қажетті яғни пайдаланылып
Кірістер мен шығындар есебі, талдауы мен аудиті
Серіктестіктің негізгі және негізгі емес қызметтердің кірістері мен шығыстарының
Серіктестіктің табыстары мен шығындары есебінің дәлме – дәл, нақты
«МаГу» ЖШС – іөткен кезең 01.01.2003 ж – інен
31.01.2003 ж – іне дейін және есепті кезең
01.01. 2004 ж – інен 31.12.2004 ж – іне
Кесте 24- Негізгі және негізгі емес қызметтердің кірістері мен
құрамы
Көрсеткіштер Сомасы Өзгеруі
Өткен кезең Есепті кезең Сомасы Пайызы
1.Алынған тауарларды өткізуден табыс 24750,0 23082,1 (1667,9) (6,74)
2.Алынған тауардың құны 15897,1 14358,4 (1538,7) (9,68)
3. Жалпы кіріс (3=1-2) 8852,9 8723,7 (129,2) (1,46)
4.Жалпы және әкімшілік шығындары 2675,3 2344,5 (330,8) (12,36)
5.Өткізу шығындары 1865,9 2000,0 134,1 7,19
Көрсеткіштер Сомасы Өзгеруі Сомасы Пайызы
Өткен кезең Есепті кезең
7.Негізгі қызметтен табыс (7=3-4) 4311,7 4379,2 67,5 1,57
8. Негізгі қаражаттарды өткізуден табыс 85,0 34,0 (51,0)
9.Оң бағымдық айырмадан табыс 145,0 120,0 (25,0) (17,24)
10. Басқадай табыс 27,3 126,8 99,5 364,47
11.Негізгі емес қызметтен табыс (11=8+9+10) 257,3 280,8 23,5 9,13
12. Негізгі емес қызметтен шығындар 89,1 56,0 (33,1)
13. Салық салуға дейінгі табыстар (13=7+11-12) 4479,9 4604,0 124,1
Есепті кезеңде өткен кезең қарағанда тауарды өткізуден түсім мөлшерінің
Серіктестіктің шығындар мен пайдасының құрамы мен динамикасына талдау жасасақ.
Кесте 25 - Серіктестіктің шығындар мен пайдасының құрамы мен
динамикасын талдау
Негізгі қызметтен шығындар Өткен кезең Есепті кезең Өзгеруі
Сомасы мың тг Пайызы Сомасы Пайызы
Жалпы және әкімшілік шығындары 2675,3 58,91 2344,5 53,96
Өткізу шығындары 1865,9 41,09 2000,0 46,04 134,1
Барлығы 4541,2 100 4344,5 100 (196,7) -
Өткен кезеңге қарағанда есепті кезеңде жалпы шығындар құрамындағы жалпы
Кесте 26 - Есепті кезеңде жалпы шығындар құрамындағы жалпы
әкімшілдік шығындар
Жалпы шығындар Өткен кезең Есепті кезең Өзгеруі
Сомасы мың тг Пайызы Сомасы Пайызы
1.Жалпы және әкімшілік шығындары 2675,3 57,78 2344,5 53,28
2.Өткізу шығындары 1865,9 40,3 2000,0 45,45 134,1
Негізгі қызметтен шығындар 4541,2 98,08 4344,5 9873 (196,7)
Негізгі емес қызметтен шығындар 89,1 1,92 56,0 1,27
Барлығы 4630,3 100 4400,5 100 (229,8) -
Жалпы шығындар құрамындағы шығындар сомасы кеміген, ал негізгі қызметтен
Кесте 27- Жалпы шығындар құрамындағы шығындар сомасы
Көрсеткіштер Өткен кезең Есепті кезең Өзгеруі
Сомасы мың тг Пайызы Сомасы Пайызы
Өнімді сатудан пайда 4311,7 96,25 4379,2 95,12 67,5
Негізгі қызметтен пайда және шығынның қалдығы - - -
Негізгі операциялық қызметен табыс 4311,7 96,25 4379,2 95,12
Негізгі емес қызметтен табыс 168,2 3,75 224,8 4,88
Салық салуға дейінгі табыс 4479,9 100 4604,0 100
Корооративтік табыс салығы 1344,0 30 1381,2 30 37,2
Салық салудан кейінгі табыс 3135,9 70 3222,8
Төтенше жағдайдан зиян 615,9 13,75 354,8 7,71 (261,1)
Таза табыс 2520,0 56,25 2868,0 62,29 348 6,04
Негізгі операциялық қызметтен табыс есепті кезеңде өткен кезеңге қарағанда
Төтенше жағдайдан зиян 261,1 мың тг-ге, үлес салмағы 6,04
Аудитор кәсіпорынның қаржылық нәтижелерін талдап тексерместен бұрын бағдарламасын жасайды.
Сондай – ақ шығыстар мен кірістер есебіне аудиторлық тексеру
Тауардың түсуі мен өткізудің есебі, талдауы және аудиті
Серіктестікте тауардың түсуі мен өткізудің есебі сатып алынған тауарлар
- тауарлардың түсу есебі;
- тауарлардың қоймадағы есебі;
- тауарларды өткізу есебі;
Тауардың сату бағасының құрамы төмендегідей:
- сатып алу құны;
- қосылған құн салығы;
- сауда үстемесі;
Қоймаға жабдықтаушылар мен мердігерлерден тауар түскенде, ол тауарлар шот
Ал тауарларды өткізу есебінде жүкқұжат, шот фактура, бақылау кассалық
Серіктестіктегі тауарды бағалау, есептік баға ретінде сату бағасы қолданады.
Тауарларды сатуға байланысты кірістер 701-ші шотта, ал шығындар 811,
Тауарларды өткізуге байланысты кірістер мен шығындар құрамына талдау жасасақ:
Негізгі қызметтен шығындар өткен кезеңге қарағанда есепті кезеңде 196,7
Сондай – ақ есепті кезеңде шығындардың кейбір түрінің атап
Есептік кезең бойында тауарды өткізу, бағалау, қатарлы әдістердің яғни
Материалдық құндылықтар мен шығындар сомасын, есептеу шығарудың негізділігін;
Шығындардың есепті кезең шығындар құрамына жатқызудың негізділігі мен дұрыстығын.
3 ИВЕСТИЦИЯЛЫҚ ЖОБАНЫҢ ТИІМДІЛІГІН ТАЛДАУ
3.1 Инвестициялық жоба
Жоғарыда атап өткендей, инвестициялық жобаны қаржылық талдау қаржылық пайда,
Инвестициялардың тиімділігін анықтау жөніндегі мәселе іс жүзіне келгенде әрбір
Барлық дамыған елдер үшін қабылданып, бүгінгі таңда қолданылып отырған
Cash-Flow (Кэш-Флоу) дәл тәржімалағанда «бар ақша ағымы» деген мағынаны
Іс жүзінде қаржылық жоспарды құраушы және инвестициялық жобаны жоспарлауға,
Баланс, егер де көлденең нысанда жасалған болса, екі жақтан
Қаржы-шаруашылық қызмет нәтижесі туралы есеп кәсіпорынның белгілі бір уақыт
«Қаржы-шаруашылық қызметінің нәтижесі туралы есеп» кестесін жасау үшін сату
Кәсіпорын қызметінің тиімділігін арттырудың тек екі жолы ғана бар;
Жобаның үш түрлі вариантының «Қаржы-шаруашылық қызмет нәтижесі туралы» талдауын
Кесте 30 - Инвестициялық жобаның варианттары
№ Баптың атауы Инвестициялық жобаның варианттары
бірінші екінші үшінші
1 Өнімді өткізуден түскен түсім 2000 2000 2000
2 Айнымалы шығындар негізінде есептелген өткізілген өнімнің өзіндік құны
3 Жалпы табыс 600 1000 1400
4 Кезең шығындары (тұрақты шығындар) 580 800 1000
5 Негізгі қызметтен түскен табыс 20 200 400
6 Негізгі емес қызметтен алынған табыс 4 10
7 Қалыпты қызметтен алынған табыс 24 210 420
8 Табыс салығы 7 63 126
9 Таза табыс 17 147 294
Ықтимал табыстар мен шығындарды сипаттайтын вариантгарда кестенің кез келген
Тек осы екі құжатты - «Бухгалтерлік баланс» пен «Қаржы
«Қаржы шаруашылық қызметінің нәтижесі туралы есепте» кәсіпорын қызметі үш
Кәсіпорынның операциялық қызметі «Қаржы шаруашылық қызметінің нәтижесі туралы есепте»
«Инвестициялық қызметтен болатын ақша қаражаттарының қозғалысы» бөлімінде сатып алынған
«Қаржылық қызметтен болатын ақша қаражатарының қозғалысы» бөлімінде түсімдер есебінде
«Ақша қаражаггары қозғалысы туралы есептің» әр бөліміндегі ақша ағымының
Әрине кәсіпорын капиталсыз жұмыс істей алмайды. Меншікті және тартылған
Инвестициялық жобаның тиімділігін талдауға қатысатын негізгі факторлар болып, операциялық
Жобаның өтелу күні болып, операциялық қызметтен алынған ақша ағымының
Сонымен, «Ақша қаражаттарының қозғалысы туралы есеп» капиталға деген
Инвестициялық жобаның тиімділік көрсеткіштерін екі негізгі топқа бөлуге болады.
Біріншісі - өндірістік қызметтің тиімділігінің және жобаны жүзеге асырып
Екіншісі - инвестиция тиімділігінің көрсеткіштері немесе Кэш-Флоу дисконтталған белгілері.
Өндірістік қызмет тиімділігінің көрсеткіштеріне жоғарыда сипатталған барлық активтер мен
Нарықтық қатынастары дамыған елдерде инвестициялық жобалардың тиімділігін бағалауда шығынсыздық
Зиянсыздық нүктесі - кәсіпкердің өз шығындарын жабатын белгілі бір
Кәсіпорын қанша пайда табады деген мәселе, өндіріс көлемі зиянсыздық
Маржиналдық табысты талдауда айтылғандай зиянсыздық нүктесін есептеу ұшін айнымалы
Зиянсыздықты талдау кәсіпорынның қауіпті өндірістік бағдарламасын анықтау үшін ғана
Басқарудағы үлкен мәселелердің бірі, өнім бағасының жоғарылау немесе төмендеу
Зиянсыздықты талдау мыналарды анықтауға мүмкіндік береді:
шығьшдарды жауьш, қажет мөлшерде табыс алуға мүмкіндік беретін сату
кәсіпорын табысының өнім бірлігінің бағасының, тұрақты және айнымалы шығындардың
жалпы шығындарды жабу үлесіндегі әрбір өнімнің
Зиянсыздықты талдау әдісін пайдалануда бірқатар шектеулерді ескеру қажет:
- өнім бағасы есепті кезең бойына үнемі тұрақты болып
бір ғана өнім талданады, ал егер бірнеше өнім болса,
өндірістік тиімділік есепті кезең бойына үнемі тұрақты болып саналады;
кезеңнен-кезеңге өтердегі өндірістік қорлардың өзгерісі ескерілмейді;
жиынтық тұрақты өндіріс шығындары да тұрақты деп саналады.
Зиянсыздықты талдау көмегімен тәуекелдің бір көрсеткіші болып табылатын қауіпсіздік
Қауіпсіздік резервінің мәні неғұрлым төмен болған сайын зиянға ұшыру
(6)
Мұнда: Jg – табыстылық резервінің деңгейі;
- өнім өткізуден жоспарланып отырған табыс;
- өндірістің қауіпті нүктесінде өнім өткізуден алынған табыс.
Инвестициялық жобаларды талдауда белгілі бір өндіріске, оның дамуы мен
Мұндай салыстыруды жасау үшін болашақтағы табыстың бүгін қанша туратындығын
Бүгінгі таңда, мамандар инвестициялық жобаны тұрақты бағамен есептемейді. Бұл
Инвестициялық жобаларды қаржылық талдауда, әдетте болашақтағы түсімдерді, бүгінгі деңгейге
- пайыз деңгейі (мысалы, капиталды пайдаланғаны үшін);
- жыл сайынғы төлемдер ;
- кезең саны (ай, тоқсан, жыл);
- ағымдық деңгей мәні;
- болашақтағы деңгей мәні.
Осы әдістерді қолдануда мынандай талаптарды ескеру қажет:
- бүгінгі және болашақгағы деңгейлерді есептеуде қолданылатын айнымалылардың мәндері
- пайыздар деңгейі тұрақты.
Өсім әдісінің индексі мына формуламен есептеледі:
(7)
Мұнда: interest - пайыздық мөлшерлеме / 100;
t - есепті кезең (жыл).
Ақша саласын келешектегі деңгейге келтіру, аннуит әдісімен, мына формула
(8)
Өсім әдісі ақшаны жинақ депозитіне салу мен бірнеше жылдан
Дисконттау коэффициенті - мына формуламен есептеледі:
(9)
Болашақтағы тең түсім түрінде алынуы жоспарланып отырған ақша сомасын,
(10)
Дисконттау әдісін қолдану жобаның әрбір жылында пайда болуына қарай
Баға сезімталдығын талдауға қажеттігінен өзге, дисконттау әдісінің шығындар мен
Жоғарыда атап өткеніміздей, салынған қаражаттардың тез өтелуін қамтамасыз ететін
Жобаның өтелу мерзімі дегеніміз - кәсіпорынның өндірістік қызметінен түскен
Мұндағы: tO – жобаның өтелу мерзімі;
ИП – бастапқы инвестициялар;
ДГ – жыл сайынғы табыс.
Жобаны жүзеге асыру үшін 60 млн. теңге қажет делік.
tо=60/20=3 жыл.
Алайда, іс жүзінде табыс жыл сайын өзгеріп отыруы мүмкін.
Қарастырылып отырған мысал үшін жыл сайынғы табыс мынадай болсын:
1-жыл - 12,5 млн. теңге;
2-жыл - 17,5 млн. теңге;
3-жыл - 24 млн. теңге;
4-жыл - 26 млн. теңге.
Бұдан алғашқы үш жылдағы пайда 54 млн. теңгені құрайтындығын
Сондықтан, 4-жылы тағы да 6 млн. теңгені өтеу қажет.
to=6:26=0,23.
Сонымен, бұл жағдайда өтеу мерзімі 3 жыл З ай
Бүгінгі және ертеңгі ақшаның құндылығының әр түрлілігін ескеру үшін,
Мұндағы: Пс - ақша құндылығының өзгеру
Дүниежүзілік банк қолданып отырған 10 пайыздық мөлшерлеме жағдайында үшінші
(11)
Инвестициялық жобаларға қаржылық талдау жүргізу барысында мынандай кең таралған
сәйкес пайыздық мөлшерлемені талдауда шатасу;
осы пайдаланудың реттілігін сақтамау.
Пайыз, жалпы алғанда, инвестор үшін капитал құны болып келеді.
Нақты пайыздық мөлшерлеме инфляцияны ескермегендегі капиталдан алынатын табыс. Егер
Ағымдық пайыз мөлшерлемесі=Нақты пайыз мөлшерлемесі+Инфляция деңгейі.
Жоғарыда аталған екі қатенің ішінде, инфляциялық жобаға қаржылық талдау
Сонымен, Біз қаржылық талдаудың, шығындар мен нәтижелердің арақатынасын сипаттайтын,
Инвестициялық жобаның тиімділігің анықтауда күтіліп отырған шығындар мен нәтижелерді
Кәсіпкердің мәселелері жобаны жасау мен оның тиімділігін талдаумен бітпейді.
Қаржылық есеп беру, талдау және аудит жасаудың әдістемесі
Серіктестіктің ұзақ жылдардан бері жасалып, қалыптасып, әрі жыл сайын
Жалпы алғанда қаржылық есеп беру құрамына төмендегі есеп қисап
Бухгалтерлік баланс;
Шаруашылық субъектісінің қаржылық шаруашылық қызметінің нәтижесі (кірістер мен шығыстар
ақша қозғалысының есебі;
Өзіндік капитал өзгерісінің есебі;
Ұйымның есеп саясаты туралы ақпараттар мен түсіндірме жазулар.
Осылардың ішінен бухгалтерлік балансқа арнайы топталып талдау жасасақ.
Кесте 28 - Бухгалтерлік балансқа арнайы топталып талдау
Көрсеткіштер Өткен кезең Есепті кезең Өзгеруі
Сомасы мың тг Пайызы Сомасы Пайызы
Материалды емес активтер 13,0 0,06 16,0 0,07 3,0
Негізгі қаражаттар 7779,0 36,58 7873,0 33,90 94,0 (2,68)
Дебиторлық берешектер 615,0 2,86 615,0 2,65 - (0,24)
Ұзақ мерзімді активтер 8407,0 39,53 8504,0 36,62 97,0
Тауарлық материалдық қорлар 3417,0 16,07 2870,0 12,36 (547,0)
Дебиторлық берешектер 5413,0 25,45 6618,0 28,50 1205,0 3,05
Ақша қаражаттары 4030,0 18,95 5230,0 22,52 1200,0 3,57
Ағымдағы активтер 12860,0 60,47 14718,0 63,38 1858,0 2,91
Баланс жиыны (активтер) 21267,0 100 23222,0 100 1955,0
Өзіндік капитал 18287,0 85,99 18829,0 81,08 542,0 (4,91)
Ұзақ мерзімді міндеттемелер - - - - -
Қысқа мерзімді міндеттемелер 2980,0 14,01 4393,0 18,92 1413,0
Баланс жиыны (пассивтер) 21267,0 100 23222,0 100 1955,0
Сурет5- Бухгалтерлік балансқа арнайы топталып талдау
Активтер құрамындағы тараудардың үлес салмағының ең үлкен ауытқу ағымдағы
өткен кезең 8407,0 мың тг < 18287,0 мың тг
есепті кезең 8504,0 мың тг < 18829,0 мың тг.
Бұл жоғарыдағы екі теңсіздік те ұзақ мерзімді активтер сомасы
өткен кезең: 12860,0 мың тг > 2980,0 мың тг
есепті кезең: 14718,0 мың тг> 4393,0 мың тг орындалады.
Сондай – ақ серіктестіктің қаржылық есеп беруі мен талдауының
Шығыс Қазақстан облысының орталығы Өскемен қаласы Мызы көшесі 43
Осы аталғандармен қатар Қазақстан Республикасындағы шаруашылық бірліктерді, кәсіпорын, заңды
Сол өзімнің оқып үйренген заңдар мен нормативтік құқықтық актілері,
Ең алдымен «МаГу» ЖШС – індегі бухгалтерлік есеп, талдау
- Серіктестіктегі бухгалтерлік есеп, талдау жүргізу мен қаржылық есеп
- Биылғы есептік кезеңнен бастап салық дикларацияларын электронды көзде
- Бухгалтерлік есепті жүргізу, қаржылық есеп беру мен талдау
- Сондай – ақ бухгалтерлік есеп жүргізу, қаржылық есеп
Ал енді шаруашылық бірліктеріндегі бухгалтерлік есеп жөнінде жалпы тұжырымдамалар
- Шаруашылық субъектісінің бухгалтерлік есебін жүргізуде тиісті заңдар нормативтік
- Бухгалтерлік есеп пен аудиттың дұрыс жүргізілуі, қаржылық есеп
- Сондай –ақ бухгалтерлік есепті жүргізу мен қаржылық есеп
- Қазіргі ғалымдану процесі жүргізіліп жатқан кезеңде барлық жүйені
- Бухгалтерлік есепті жүргізу, қаржылық есеп беру мен талдауды
- Бухгалтерлік есепті дұрыс жүргізу, қаржылық есеп беру мен
- Қолданыстағы «Бухгалтерлік есеп және қаржылық есеп беру туралы»
- Республика көлемінде қолданыстағы бухгалтерлік есеп шоттарының Бас жоспар
- Жедел түрде ұлттық бухгалтерлік есеп стандарттарын ұлттық болмыс
Бұл қазіргі ғаламдану процесі жүріліп жатқан заман талабы және
Бухгалтерлік есеп, қаржылық есеп беру, талдау жүйелеріне мемлекет тарапынан
Жалпы барлық мемлекеттік мекемелердегі іс қағаздарды жүргізу ресми тілден
Тек қана бір бухгалтерлерді ған емес, барлық қаржы саласына
84




Ұқсас жұмыстар

---

Бухгалтерлік есеп пен аудиттің жалпы құрастырылу принципі

---

Валют Транзит Банк шоты

---

«Metrocom Service» ЖШС

---

JPK Corporation ЖШС

---

Банктің қызметіндегі табыстар мен шығындардың сипаттамасы

---

Ай Ер Нур Жауапкершілігі шектеулі серіктестігін бойынша өндірістік іс-тәжірибе есебі

---

Кәсіпорынның жарғылық капиталға

---

Кәсіпорынның өндірістік шаруашылық қызметіне талдау

---

Бухгалтерлік есептің жүру жолы

---

Кәсіпорынның ұйымдық құрылымы және шаруашылық қызметі

---