Еңбекші қазақ
МАЗМҰНЫ
КІРІСПЕ....................................................................3-4
1 М.ӘУЕЗОВ – ПУБЛИЦИСТ
1.1 М.ӘУЕЗОВТІҢ АЛҒАШҚЫ ІЗДЕНІСТЕРІ,
ҒЫЛЫМИ-ЗЕРТТЕУШІЛІК, ПУБЛИЦИСТІК ЕҢБЕКТЕРІ........................5-11
1.2 М.ӘУЕЗОВТІҢ ХХ ҒАСЫРДЫҢ БАСЫНДАҒЫ
ПУБЛИЦИСТИКАЛЫҚ ШЫҒАРМАЛАРЫ..........................12-21
2 М.ӘУЕЗОВ КӨСЕМСӨЗДЕРІНІҢ ҒЫЛЫМИ МАҢЫЗЫ
2.1 М.ӘУЕЗОВ ПУБЛИЦИСТИКАСЫНДАҒЫ БІЛІМ, ҒЫЛЫМ.............22-27
2.2 М.ӘУЕЗОВ ПУБЛИЦИСТИКАСЫНДАҒЫ ҰЛТ БІРЛІГІ,
ЖАСТАР ТӘРБИЕСІ...........................................27-64
ҚОРЫТЫНДЫ......................................................65-70
ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ..........................71-72
КІРІСПЕ
Диплом жұмысының өзектілігі. Дипломдық жұмыста қазақ
Бұл бітіру жұмысына тақырып етіп
Ұлтының ары мен намысы, азаттығы мен теңдігі жолында
Бүгінде тәуелсіз ел болып отырған қазақ халқы үшін тарихтың
Осы орайда Мұхтар Әуезов көсемсөздеріндегі шығармаларындағы ұлт
Ұлт – азатшыл бағыттағы оның шығармашылығының басты міндеті –
Атап айтсақ, Мұхтар Әуезов шығармашылық
Мұхтар Әуезовтің шығармашылық мұрасының алаш елінің
Диплом жұмысының мақсаты. Зерттеудің басты мақсаты
Диплом жұмысының ғылыми жаңалығы. Жазушы көсемсөздерінің халықты оятудағы атқарған
Дипломның құрылымы. Дипломдық жұмыс кіріспеден, екі бөлімнен, қорытындыдан,ім, пайдаланылған
1 М.ӘУЕЗОВ – ПУБЛИЦИСТ
1.1 Мұхтар Әуезовтің алғашқы ізденістері, ғылыми –
Ұлттық рух пен сана оянып, кешегiнiң бар запыранынан ада
Қазақтың ұлттық әдебиеті қазақ елінің ұлт – азаттық жолындағы
Ұлт болашағы мен халық мүддесі жолындағы қазақ
Қалтылдақ қайық мініп, еспесі жоқ,
Теңізде жүрміз қалқып, кешпесі жоқ,
Жел соқса, құйын қуса, жылжи беру
Болғандай табан тірер ешнәрсе жоқ,
деген өлең жолдарынан отаршылдықтың езгісін, ашық теңізде қалған дәрменсіз,
Ахаңмен саяси - қоғамдық, ағартушылық бағытта және ұлт азаттық
Сол тұстағы шығарылып тұрған “Қазақ” газеті ұлт оянушылық идеяны
Міне, ұлт оянушылық идеяның көсемі болған Ахмет пен Міржақып
Мұхтар Әуезовтің есiмi қазақ арасында Абай журналына көлемдi
М.Әуезовтiң шығармашылығы жөнінде жазылған еңбектің саны 1917- 40
М.Әуезов әдебиеттегі алғашқы қадамын өлеңмен бастайды. Алайда бұл жөнiнде
Ишмұхамет Әлин өз естелiгiнде М.Әуезовтiң 15-16 жасында көркемсөз жазуға
Киелi, кесек дұниенiң толғағы жетiп барып туындауы, адамзат баласының
М.Әуезов – шығармашылық мүддесі айқын, болмысы терең, ұлтжандылық өрісі
ХХ ғасыр басындағы қазақ әдебиетіне күресшілдік сарын, ұлт санасын
Әуезов шығармашылығындағы ұлт – азатшылдық бағыт, ұлт оянушылық сарындағы
ХХ ғасыр басындағы қам көңлiнде арман ұялаған арыстарымыздың
Ұлттық рухы басым зиялы азаматтар да қажауы жетiп, арнасынан
Ұлт көсемiнiң бұл сөздерi талайдың көңiлiне нұр болып құйылып,
М.Әуезов шығармашылығының алғашқы кезеңi, яғни 1917-1925 жылдар
Тәуелсiздiкке жеткелi берi М.О.Әуезовтiң «Қазақтың өзгеше мiнездерi» (1917), «Абайдың
Әуезовтiң публицистика саласындағы еңбегiнiң Алашорда тұсында және Кеңес өкiметiнiң
Зерттеушi Б.Жақып Мұхтар Әуезовтiң 1917-1932 жылдар аралығындағы публицистiк еңбегiн
Публицистика Әуезовтiң қоғамдық пiкiрiнiң қалыптасуына, беделге ие болып, қаламгер
Бұл ретте мерзiмдi басылым беттерi арқылы аударма саласындағы тұңғыш
Жиырмаға толмаған жас жiгiт алғашқы ойларын (Алаш( газетiнiң 1916
«Қазақтың өзгеше мiнездерi» [9, 43 б.] – болашақ жазушы,
Бұл мақала – ғұламаның әлемдi мойындатқан үлкен суреткерлiгiнiң, тамаша
Кеңес дәуiрi тұсында Әуезовтiң бұл мақаласын еске алмауының да
М.Әуезов (Қазақтың өзгеше мiнездерiң атты тырнақалды мақаласындағы ойларын кейiнiрек
(Оқудағы құрбыларыма(, (Қазақ iшiндегi партия неден(, (Ғылым тiлi( сынды
Әуезовтiң қаламгерлiк қызметiне үлкен ықпал еткен басылым – (Сарыарқа(
(Сарыарқа( газетi екi жылдан аса уақыт бойы шығып тұрды,
Жүсiпбек Аймауытов, Сәбит Дөнентаев, Сұлтанмахмұт Торайғыровтардың да шығармашылық жолының
Семинария шәкiртi Мұхтар Әуезов те (Сарыарқа( бетiнде (Адамдық
(Сарыарқа( газетi 1917 жылдың желтоқсанындағы санында (Абай( атты қазақша
Мұхтар Әуезов – бұл журналдың жарыққа шығарушы- ұйымдастырушы (Екеудiң(
Журналдың алғашқы нөмiрiн шығарушының бiрi – Жүсiпбек Аймауытов:Журналдың атын
М.Әуезов өмiрбаянының бiрiнде: «Обучаясь в учительской семинарии в
1.2 М.Әуезовтің ХХ ғасырдың басындағы публицистикалық шығармалары
Жазушының бұл өмiрбаяны Кеңестiк дәуiрдегi идеологияның тамырын тереңге батырып,
(Абай( журналының iлгерiлеушiлiк бағыт ұстанғаны анық. Басылым беттерiндегi әр
(Журнал туралы( атты мақаласында Жүсiпбек Аймауытов журналдың көксеген мақсатын
Сонымен, журнал бетi әдеби, шаруашылық, ғылыми мақалаларға толып, оны
Журналдың ғылыми бөлiмiн басқарған Мұхтар Әуезовтiң мақалалары басылымның әр
Бiзге Мұхтар Әуезовтiң (Абай( журналында жариялаған оннан аса мақаласы
Осы орайда әуезовтану саласында үлкен еңбек сiңiрiп жүрген зерттеушi-ғалымдар
Жазушы шығармашылығының елу томдық толық жинағына бұдан бұрынғы жарық
Жазушының алғашқы публицистикалық еңбектерiнiң өзi-ақ әдебиетiмiздiң қазынасына қосылған қор
Ал, көркемдiк тiлiне келер болсақ, мұндағы шығарманың түп негiзi
М.Әуезов алғашқы аудармасында семантикалық дәлдiкке баса назар қойса, кейiнгi
Аудармашының шеберлiгi түпнұсқаның баяндау және суреттеу жүйесiнiң қалпын сақтай
М.Әуезовтiң аударма саласындағы еңбегi айрықша мол, ол тек әлемдiк
Әуезовтiң «Философия жайынан» атты көлемдi мақаласын жариялап, қазаққа таңсық
Автордың пiкiрiнше философияның құралы терең ой, ол дүниенiң сырын
Антик дәуiрiнен ХХ ғасырдың басына дейiнгi аралықтағы батыстың әйгiлi
Мақалада батыс философтарының пiкiрiне орын берiлгенiмен, философия iлiмi ерте
«Қазақтың өзгеше мiнездерi» [9, 43 б.] – болашақ жазушы,
Бұл мақала – ғұламаның әлемдi мойындатқан үлкен суреткерлiгiнiң, тамаша
Кеңес дәуiрi тұсында Әуезовтiң бұл мақаласын еске алмауының да
М.Әуезов (Қазақтың өзгеше мiнездерiң атты тырнақалды мақаласындағы ойларын кейiнiрек
(Оқудағы құрбыларыма(, (Қазақ iшiндегi партия неден(, (Ғылым тiлi( сынды
Әуезовтiң қаламгерлiк қызметiне үлкен ықпал еткен басылым – (Сарыарқа(
(Сарыарқа( газетi екi жылдан аса уақыт бойы шығып тұрды,
Жүсiпбек Аймауытов, Сәбит Дөнентаев, Сұлтанмахмұт Торайғыровтардың да шығармашылық жолының
Семинария шәкiртi Мұхтар Әуезов те (Сарыарқа( бетiнде (Адамдық
М.Әуезов қазақ iшiнде философия турасында алғашқылардың бiрi болып қалам
Тағы бiр айта кетерлiгi М.Әуезов философия iлiмi жөнiндегi еңбектi
М.Әуезовтiң алғашқы жазулары, қоғам, өмiр, халық жөнiндегi жалпы саяси-әлеуметтiк
Әуезовтiң «Сарыарқа» мен «Абай» басылымдарында жарияланған мақалаларында ХХ ғасырдың
М.Әуезовтiң шығармашылығы жөнінде жазылған еңбектің саны 1917- 40
М.Әуезов әдебиеттегі алғашқы қадамын өлеңмен бастайды. Алайда бұл жөнiнде
Ишмұхамет Әлин өз естелiгiнде М.Әуезовтiң 15-16 жасында көркемсөз жазуға
Киелi, кесек дұниенiң толғағы жетiп барып туындауы, адамзат баласының
ХХ ғасыр басындағы қам көңлiнде арман ұялаған арыстарымыздың
Ұлттық рухы басым зиялы азаматтар да қажауы жетiп, арнасынан
Ұлт көсемiнiң бұл сөздерi талайдың көңiлiне нұр болып құйылып,
М.Әуезов шығармашылығының алғашқы кезеңi, яғни 1917-1925 жылдар
Тәуелсiздiкке жеткелi берi М.О.Әуезовтiң «Қазақтың өзгеше мiнездерi» (1917), «Абайдың
Әуезовтiң публицистика саласындағы еңбегiнiң Алашорда тұсында және Кеңес өкiметiнiң
Зерттеушi Б.Жақып Мұхтар Әуезовтiң 1917-1932 жылдар аралығындағы публицистiк еңбегiн
Публицистика Әуезовтiң қоғамдық пiкiрiнiң қалыптасуына, беделге ие болып, қаламгер
Бұл ретте мерзiмдi басылым беттерi арқылы аударма саласындағы тұңғыш
Жазушының алғашқы публицистикалық еңбектерiнiң өзi-ақ әдебиетiмiздiң қазынасына қосылған қор
Ал, көркемдiк тiлiне келер болсақ, мұндағы шығарманың түп негiзi
М.Әуезов алғашқы аудармасында семантикалық дәлдiкке баса назар қойса, кейiнгi
Аудармашының шеберлiгi түпнұсқаның баяндау және суреттеу жүйесiнiң қалпын сақтай
М.Әуезовтiң аударма саласындағы еңбегi айрықша мол, ол тек әлемдiк
Әуезовтiң «Философия жайынан» атты көлемдi мақаласын жариялап, қазаққа таңсық
М.Әуезовтiң «Екеу» деген бүркеншек атпен жариялаған «Абайдан соңғы ақындар»
Бұған дейiн Абайдың ақындығы, өнерi мен өмiрi жөнiнде журналдың
«Қазiр бiзде өлең жазушылар көбеюiне себеп болып отырған нәрсе
Екiншi жiктiң өлеңшiлерi Ахмет Байтұрсынов, Сәбит Дөнентаев, Шаһкәрiм, Бекет
Әдебиеттiң қадам алысын қырағылықпен бақылап, қазақ ақындарының жетiстiгi мен
«Абайдың соңғы ақындар» атты мақаласын қазақ әдебиетi сынында жасалған
Әдебиет сыншысы Дандай Ысқақұлының: «Сынсыз әдеби даму процестi
1925 жылы "Қазақ тілі" газетінің 23 сәуірдегі санында "Әдебиет
Міне, бұл айтылғандар "Әдебиет тарихы" зерттеуінің сол 1924-1925 жылдары
Осы арада қосымша ретінде Ленинград облыстық архивінде сақталған
Семей губерниялық атқару комитетінің төрағасы Тоқтабаев пен халық
" ... Ввиду отсутствия среды киргиз подготовленных культурных сил,
Со всеми перечисленными обязанностями тов. Ауэзов, еще совмещал
В настоящий момент в дополнение к перечисленным обязанностям он
Сонымен, бұл "Әдебиет тарихы" сол 1925 жылдың аяғында жазылып
Қазақ ауыз әдебиеті нұсқалары ХІХ ғасырдан, негізінен оның екінші
2 М.ӘУЕЗОВ КӨСЕМСӨЗДЕРІНІҢ ҒЫЛЫМИ МАҢЫЗЫ
2.1 М.Әуезов публицистикасындағы білім, ғылым
Өз жұртының озық бiлiмдi, озық мәдениеттi елдер қатарынан орын
Батыс елдерiнiң ғылымы мен мәдениетi, техникасы дамыған тұста қазақта
Ғылым-бiлiмнiң қажетi мен қасиетi ендi-ендi ғана бағаланып, өзгеге қарап
Бiзге осы күмән оқу тiлi мәселесiн оятып, бiр жолға
Жалпыға бiрдей ортақ бiрiздiлiк болмаса оның халықтың өсiп-өркендеп, ғылым-бiлiмнiң
Жас шәкiрттiң Қайсысын қолданамыз атты мақаласы кейiннен «Сарыарқа» газетiнде
1918 жылы «Абай» журналының 1-санында жарияланған «Ғылым» атты мақаласында
Мақала авторы жиырма жасар жас жiгiттiң ғылым жөнiнде тамаша
Жас дарын: «Шын ғылым жолына түсiнсе, шын көздеген мақсаты
Ж.Аймауытов қаламгерден қалған әдеби мұраны жинақтаумен алдына қойған мақсатты
«Ашық хат» газетке шығып, оған қоса Сұлтанмахмүтты білетін көптеген
Бұл 1933 жылы жарық көрген жинақ шын мәнісіндегі Абай
Ал, көркемдiк тiлiне келер болсақ, мұндағы шығарманың түп негiзi
М.Әуезов алғашқы аудармасында семантикалық дәлдiкке баса назар қойса, кейiнгi
Аудармашының шеберлiгi түпнұсқаның баяндау және суреттеу жүйесiнiң қалпын сақтай
М.Әуезовтiң аударма саласындағы еңбегi айрықша мол, ол тек әлемдiк
М.Әуезов «Абай» журналының ғылыми бөлiмiн басқара отыра жұртшылық үшiн
Автордың Будда жөнiндегi бiлiмi тек Толстойдың шығармасы арқылы ғана
Абай журналының үшiншi санында Әуезовтiң «Философия жайынан» атты көлемдi
Автордың пiкiрiнше философияның құралы терең ой, ол дүниенiң сырын
Антик дәуiрiнен ХХ ғасырдың басына дейiнгi аралықтағы батыстың әйгiлi
Мақалада батыс философтарының пiкiрiне орын берiлгенiмен, философия iлiмi ерте
М.Әуезов қазақ iшiнде философия турасында алғашқылардың бiрi болып қалам
Тағы бiр айта кетерлiгi М.Әуезов философия iлiмi жөнiндегi еңбектi
Халықты шет ел тынысымен таныстыруға негiзделген және өркениет жолында
Географиялық орналасуы ерекше, теңiз бен теңiздi, құрлық пен құрлықты
Басына түскен қиындық, қыспақтың бәрiн жеңiп, дiнiн де, тiлiн,
«Япония Европа не iстесе, соған көз жұмып ере берген
Әуезовтiң ғылым тiлi мақаласында ғылым мен мәдениетiнiң кенже қалып,
«Қазiргi қазақ тiлiндегi оқу екi ағысқа бөлiнiп барады. Бiрi
М.Әуезовтiң қазақ тiлiнiң қалыптасып, белгiлi бiр жүйеге негiзделуi, өсуi
М.Әуезов «Оқу мәселесiне туысқандық, болмаса келешектегi саясат бетiн қосып
Әуезовтiң «Оқудағы құрбыларыма», «Ескеру керек», «Қайсысын қолданамыз», «Философия жайынан»,
2.2 М.Әуезов публицистикасындағы ұлт бірлігі, жастар тәрбиесі
Екеудiң атынан жарияланған «Қазақтың өзгеше мiнездерi» атты мақалада Ақпан
Қазақ халқының тарихындағы iргелi мәселелер: дiннiң таралуы, хандықтың жойылуы,
XX ғасырдың басындағы әлеуметтік қозғалыстар, төңкерістер әдебиет беттерінде өзіне
Көптеген идеялық ағымдары бар, жанрлары жан-жақты тармақтала бастаған әдебиеттің
Төңкеріс кезіндегі аса күрделі, шиеленісті әлеуметтік жағдайлар жазушы қауымына
Әдебиет дегеніміз – халық өмірінің айнасы, көркем бейнесі. Бұл
Көсемсөз саласына келсек, бұл өзі әдебиетімізде кішкене кенжелеу дамыған
ХХ ғасырдың 20-30 жылдарындағы қазақтың драмалық шығармалары негізі туралы
Қазан төнкерісіне дейінгі әдебиет саласындағы негізгі байлығымыз халық ауыз
Әуезов «Өз жайымнан мағлұматында»: «Алғашқы жазуларым Қазақ халқының өзіне
Бiршама үлкендiгi бар жiгiт ағасы Тұрағұлдың жас Мұхтармен ой
Тұрағұл – Мұхтардың арқа сүйейтiн ағасы, ақыл-кеңес берiп, жол
Өмiрдiң алтын дiңгегi, ұрпақтың жалғаушысы әйел адам жөнiндегi iшкi
Бұл iске бар ықтиярымен кiрiсiп, халықтың бақыты жолында аянбай
(Жас Азамат( ұйымы 1917-18 жылдар аралығында жылдан
М.Әуезовтiң Омбыдағы жастар съезiне қатысуы (Кеңес өкiметiне қарсы Алашорда
Саяси қайшылықтар, ел iшiнде астаң-кестең тартыс орын алып, кiмнiң
Жасының үлкендiгiне бәлсiнбей, ағалық iңкәр көңiлмен зерек те талғамды
Үкiмет мүшелерiнiң жартысы Семей жерiне ауысып, қаланың Заречная слабодка
Мұрағат құжаттарына сүйенсек, 18 болыстан жиналған жауынгерлердiң саны 430-дан
Алашорданың атты барлаушы полкi де ұйымдастырылған. Семей қаласындағы құжатнама
Қадiр-қасиетi аяққа тапталып, мүшкiл хал кешкен әйелдiң аянышты күйi
Серiлердiң де ана құрсағынан шығып, тәлiм-тәрбиесiн алып, келешек үлкен
«Адам баласының адамшылық жолындағы таптық тарақияты әйел халiне жалғасады.
Сарыарқа газетiнiң 1917 жылғы 14 қыркүйегiндегi санында «Оқудағы құрбыларыма»
Бұл жиырма жасар семинария шәкiртiнiң өзi қатарлас құрбыларына тастаған
Жазушының бұл сөздерiнен Абай сүрлеуi тағылымы байқалады. ұлы ақын
М.Әуезов те жасынан талпыныс жасап, ақ жолды қалағанның кiсi
М.О.Әуезов «Абай» журналының 1918 жылғы 8-санында «Қазақ әйелi» атты
Қазақ жұртының бойында әйел халi үлкен аурулы жараның бiрi.
«Надан атаның надандық iсiнiң арты қазақ әйелiнiң мойнына бар
Бұйығы қалыптан арылып, сүйгенiмен бiрге қашып кеткен бойжеткендердiң iсiн
М. Әуезов қазақ әдебиеттану ғылымында алғашқылардың бірі болып әдебиет
«Қазақ әдебиетінің бүгінгі дәуірі» атты алғашқы мақалада автор қазақ
М. Әуезов: «Орыс жазушыларының қысқаша сындарына қарағанда, біздің ескі
«Халық әдебиеті» атты келесі мақаласында автор осы ой-пікірін ары
"Қобыланды батыр" атты мақалада М.Әуезов ауыз әдебиетінің халықтың адамзаттық
Автор жалпы ауыз әдебиеті шығармаларының, соның ішінде батырлар жырының
Бұл шағын мақалаларда ауыз әдебиеті, әдебиет тарихының
М.Әуезов бұл кітапты жазуға үлкен дайындықпен келген деуге
Журналдың №1 санында: "Сыбан Сабырбай ақынның Сұлтанбай төреге айтқан
№2 санында: "Айтаңсақтың қоштасқаны. Қозы Көрпеш - Баяннан", "Сыбан
№3 санында: "Бөрікбай сарыны", "Алтыбай ақынның Тіленшіге айтқан сөзі".
№4 санында: "Абылай орыспен соғысамын дегенде, Бұхар жыраудың айтқан
1925 жылы "Қазақ тілі" газетінің 23 сәуірдегі санында "Әдебиет
Міне, бұл айтылғандар "Әдебиет тарихы" зерттеуінің сол 1924-1925 жылдары
Осы арада қосымша ретінде Ленинград облыстық архивінде сақталған
Семей губерниялық атқару комитетінің төрағасы Тоқтабаев пен халық
" ... Ввиду отсутствия среды киргиз подготовленных культурных сил,
Со всеми перечисленными обязанностями тов.Ауэзов, еще совмещал краеведческую
В настоящий момент в дополнение к перечисленным обязанностям он
Сонымен, бұл "Әдебиет тарихы" сол 1925 жылдың аяғында жазылып
Қазақ ауыз әдебиеті нұсқалары ХІХ ғасырдан, негізінен оның екінші
Үстіміздегі ғасырдың бастапқы жылдарында, әсіресе кеңес өкіметінің орнаған кезеңінен
М.Әуезов: "Сол себепті қай қалада бастауыш мектептен гөрі жоғарырақ
Белгілі заманның тарихи шарттары мен кәсіп дағдысынан туған салт,
Қазақ АССР-нің тұңғыш Халық ағарту комиссары болған ғұлама ғалым
Бұл туралы 1960 жылы шыққан "Қазақ әдебиетінің тарихында": "Қазақстан
Сонымен, М.Әуезовтің "Әдебиет тарихы" сол 1925 жылдың аяғында
Қазақ ауыз әдебиеті нұсқалары ХІХ ғасырдан, негізінен оның
Үстіміздегі ғасырдың бастапқы жылдарында, әсіресе Кеңес өкіметінің орнаған кезеңінен
М.Әуезов: "...Сол себепті қай қалада бастауыш мектептен гөрі жоғарырақ
Белгілі заманның тарихи шарттары мен кәсіп дағдысынан туған салт,
Қазақ АССР-нің тұңғыш халық ағарту комиссары болған ғұлама ғалым
Бұл туралы 1960 жылы шыққан "Қазақ әдебиетінің тарихында": "Қазақстан
Сонымен, М.Әуезовтің "Әдебиет тарихы" атты бұл кітабы қазақ ауыз
Автор кітаптың "Сөз басы" деп аталатын кіріспе бөлімінде
Қазақ елінің жалпы тарихына байланысты берген аз мағлұматта автор
Осы тұста М.Әуезовтің: "Әуелден алыс жерден бастауға болмайды. Әуелі
Сонымен, М.Әуезов мұнда әдебиеттің өміршеңдігк, тәрбиелік қасиетімен қоса
Автор: "Әрбір тарих белгілі жолдағы істің өскенін, гүлденгенін сөз
М.Әуезов әдебиет тарихының қолданатын жолын сөз еткенде осы пікірін
Міне, бұлар – жазушының қазақ әдебиетінің тарихын зерттеудегі басшылыққа
М.Әуезовтің ауыз әдебиеті мен жазбаша әдебиеттің айырмашылығы ретінде келтірген
Ал ауызша әдебиеттің түрлерін жазушы: "1) сыршылдық салт өлеңдері,
М.Әуезов Л.Соболевпен бірге "Қазақ халқының эпосы мен фольклоры" атты
Кейінгі 1948 жылы және 1960 жылы М.Әуезовтің
Міне, бұл айтылғандардан байқалып отырғандай, қазақ ауыз әдебиетін топтап
"Әдебиет тарихының" 1-бөлімі "Сыршылдық салт өлеңдерін" туған ретіне қарай
Ал ел салтындағы шер өлеңдерді: жоқтау, естірту, қоштасу, көңіл
Бұл сияқты өлеңдердің басқа халықтар әдебиетінде де молынан ұшырасатынын
Естірту, көңіл айту өлеңдерінің де тікелей тұрмыс тауқыметінен туғандығын,
Дінмен байланысты өлеңдерді автор: "1) Ескі діннің сарқыты болған
Ескі дінннің сарқыты болып саналатын "бақсы сарыны" жайлы да
Ал ислам дініне байланысты туған жарапазан өлеңінің өзі өзге
Жазушы қыз ұзатып, келін түсіру үстінде айтылатын жар-жар,
Жоғарыда аталып өткен 1939-1940 жылдары Л.Соболовпен бірге жазған "Қазақ
Сонымен, алғашқы кітаптағы "Сыршылдық салт өлеңдері" бұл еңбекте "Халық
Ауыз әдебиетінің бұл түрін 1948 жылы шыққан "Қазақ әдебиетінің
М.Әуезов 1957 жылы шыққан Қазақ ССР тарихының 1-томына арнап
Алғашқы кітаптағы 2-бөлім "Батырлар әңгімесін" М.Әуезов орыс, Европа фольклористикасында
Ал кіші батырлар бертінірек заманда, қазақтың тіршілігі тыныштық дәуіріне
Ұлы батырларға автор: "Едіге", "Қобыланды", "Ер Тарғын", "Ер сайын",
Кітапта жазушы осы жырлардың әрқайсысына жеке-жеке тоқталып, одан соң
Ұлы тұлғаның осы шақта әйел мәселесiн жоғары қойып, нәзiк
Публицистикалық шығармалары арқылы әйел мәселесiн қозғап, тебiрене ой толғауына
Әйел тақырыбы Әуезовтiң кейiнгi шығармаларында да жалғасын тапты. Оған
Әйел затының қадiр-қасиетiн бозбала шағында сезiне бiлген болашақ данышпан
Мұхтар Әуезов «Қазiргi қазақ күйi» атты мақаласы арқылы елде
1916-1917 жылдардың оқиғасы қазақ халқын қатты күйзелiске ұшыратқаны тарихтан
Әуезовтiң бұл мақаласы Алашорданың дүниеге келуiне бiр жыл уақыт
Автор қазақ елiне басшылық етер азаматтарға үлкен үмiт арта
Қоғамдық-саяси ойларын «Қазақ қашан жетiледi» мақаласында жалғастырып, саяси мәселеге
Қазақтың бүгiнгi қалпы, надандығы мен бiлiмсiздiгi, қанына сiңген жалқаулығы
«Бiрақ адамды iлгерi басқызып, өнер тапқызатын жалғыз табиғат емес,
Жапония, Еуропа халықтарына тән қасиет-зеректiк, iсшiлдiктiң қазақ бойында жоғы,
«Қазiргi саяси халiмiз, мемлекет құрылысымыз не болары әзiр белгiсiз.
Абай журналының 10-санында Әуезовтiң үлкен келелi проблеманы қозғаған «Мәдениет
Соңына «Мұхтар» деп қойылған мақалада күнделiктi жазылып, көп
«Мәдениет осы күнде жерде суды һауаны биледiм, аспанда
Ә.Бөкейханов: «Земство – жұрт өзi сайлап қоятын мәжiлiс мекеме,
Әуезовтiң мақаласында да халыққа земствоның қызметiн таныстыру, жұртшылықты жұмылдыру,
Әуезов Семей уездной земствосы мен Алаш қаласындағы уақ қарыз
Жалпы бұл мақаланың арқалаған жүгi – Уақ қарыз серiктiгi
Алғашқы оқытушылық қадамдарын жасап, елдегi оқу-ағарту саласындағы кемшiлiкке көзi
Абай журналында жарияланған «Ғылым», «Ғылым тiлi», «Қайсысын қолданамыз», «Оқудағы
М.Әуезов Ресейдегi орыс басшысы мен бұқарасының арасындағы кикiлжiңдi сөз
Әуезовтiң пiкiрiнше қазiргi мектепте бала оқытумен айналысып жүрген мұғалiмдердiң
«Өлiп таусылу қаупi» атты мақаласында да М.Әуезов үлкен саяси
«Соғысып жеңiп алған жұртына жеңген жуан ел не iстейдi?!
Әуезов тоз-тозы шығып, құрып кетудiң аз-ақ алдында тұрған Ресейдегi
Жұқпалы ауру жұрт iшiне еркiн енiп, тырнағына қанша адамды
Күңгiрт ойлы, еңкеңдеген кәрiсiнде де балалық аңғалдығы басым қазақ
М.Әуезов халқының бойындағы бар нашар қасиеттердiң әсерi өзгенiң
Ертеде қазақ көш керуенмен дала кезiп, шүйгiндi алқапты қуалай
Мақала авторының өнегелi iстердiң басында тұрып, қырағылық танытуы, көп
Жиырманың өзiнде данышпандық танытқан Әуезов бүгiннен болашақтың белгiсiн таныды.
«Әр түрлі тұрмысты араластырған, былықтырған, бiрбеткей қалыпты тәртiптен айырылған,
Алашорда тарих сахнасынан кетiп, тек кеңестер билiгi жүрген тұстың
М.Әуезовтiң Кеңес өкiметiнiң қатарына енуiнiң мәнiсi де осында. Жаңа
Автор бiрқатар жайларға тоқталып, халыққа оны егжей-тегжейлi таныстыруға тырысады.
Қаладағы жайды баяндай келе қазақ оқығандары қалада тұрып, бас
Қазақтың кенжелеп көштен қалуына кесiр болар сауатсыздық пен талапсыздық
«Қазақ қызметкерлерiнiң мiндетi» атты мақаласы «Қазақ тiлi» газетiнiң 1921
Көкейiнде үмiт пен сенiмсiздiк орнаған халықтың мұң-мұқтажын шешу қазақ
Бұл мiндеттi мойнына алмаған азаматтарды елдiң кiшкене қазынасына ортақ
Мақалада бұдан бұрын да сөз еткен жұртты оқу-бiлiмге тарту,
М.Әуезовтiң «Қазақ тiлi» газетiнде жарияланған әр мақаласы саяси-қоғамдық өмiрдiң
Автор Орынбордағы кiндiк комитеттен басқа, қазақ губернияларының басында тұрған
Қазақ автономиясының дүниеге келуiмен қазақ бөлiмдерiнiң ашылып жатқанын айтып,
1919 жылдың желтоқсанында қазақтар iсiмен айналысатын бұратаналық бөлiмше кейiннен
Арыз арқалап жұмысын айта барған қазақтың сөзiн ұқтыра алмай,
Семей губерниясы Сiбiрдiң құрамынан ажырағаннан кейiн ғана қазақ мүддесi
Басқару орындарында кiлең орыстардың отырып, қазақты шеткерi ысырғаны: «
Бұл бүкпесiз шындық. Оңды-солды заң шығарып, қазақтың жерiнде отырып,
Автор бұл бөлiмдердi халыққа таныстырумен қатар, қазақ бөлiмдердiң алдындағы
Қазаққа автономия беру жөнiндегi кеңестер уәдесi таяу уақытта жүзеге
«Не себептен» атты мақаласында Орынборда қазақ съезi болып, ел
Жұрт шарлап кеткен үлкен мәселе бұл тұстары шешiмiн тапқан
1921 жылдың қаңтарында Омбыда ҚАССР-iнiң ресми өкiлi территория мәселесiн
2-ақпан күнi С.Меңдешев пен С.Сәдуақасов Ақмола, Семей, Торғай губернияларындағы
М.Әуезов «Не себептен» мақаласын кейiнiрек жазғанымен көптен күткен
Шаруашылық мәселелердi көтере жазған тағы бiр мақаласы «Егiнге дайындалыңдар»
М.Әуезов халықты губерниялық жер бөлiмiнде жасалып жатқан iстермен таныстыруды
Семей өлкесiнiң егiнге осыншалықты мол даярлықпен кiрiсуi және егiн
М.Әуезов ел өмiрiндегi қажауы жеткен мәселеге көз жұмып
М.Әуезов – қазақ халқы мен орыс билеушiлерi арасында дәнекер
«Есiл қарқаралы» атты мақаласында М.Әуезов сол тұста Семей губерниясына
Қарқаралының өткенiне көз жүгiртiп, бүгiнгiсiмен салыстыра қарайды. «Бiреуден кегiн
«Қарқаралы кiп-кiшкентай болып, қулық-сұмдықты жаңа оқып жүрген күннiң өзiнде
Әуезовтiң бүгiнгi сөз етiп отырғаны да Қарқаралы мәдениетiнiң, бiлiмiнiң
Кеңес өкiметi орнаған тұста Қарқаралыға өкiл боп барған Кеңес
Мақаласында кекесiн, мысқыл бар. Қарқаралыны жайлаған көп келеңсiздiктi тiзе
Қарқаралының қулық сұмдықтың ошағына айналып кетуiндегi себебiн жазушы түбегейлi
Тағдыр тәлкегiмен айдауда болған Достоевскийдiң «Ағайдың түс»i повесiн жазуына
М.Әуезовтiң Қарқаралыда қызмет бабымен бiрнеше мәрте болғанда көзiмен көргендерi
Қазақстан өкiлдерi атты мақаласы Қазақ тiлi газетiнiң 1971 жылғы
Қазақстан автономиясы деп ауыз толтырып айтқанымызды басқандай екi облыс
Ондағы автономия – қазақ автономиясы емес, қазақ елiнен жасаған
Сибревком болса облыстарды уысынан шығарғысы келмей, соңғы мүмкiндiктерiн пайдаланып
Сибревкомның әзiрге ұсынып отырған жобасына қарағанда, Кереку уезiне қараған
Қазақстан өкiлдерiнiң хабарың мақаласында да Қазақстанның екi облысы тағдырының
1921 жылдың жазында КирЦИК-тен Семейге С.Сәдуақасов жiберiледi. Губатком төрағасы
Мақала соңында бұл жаңалықтан құлағдар болған халықтың алдағы күндерге
Ендiгi мақсат: сөздi қойып, етекжеңдi сыбанып, iске кiрiсің iс
Халық алақайлай қабылдап, бөркiн аспанға лақтырса да көкейiндегi арманы
Жас қайрат газетiнде жарияланған «Халық әдебиетi» туралы атты еңбегiнде
Әуезовтiң фольклор мәселесiне осыншалықты үлкен мән бере қарауының бiр
Ахмет Байтұрсынов Хұкiметке керегi – мемлекеттегi жұрттың бәрi бiр
Зиялы ағаның бұл сөзi жас зерттеушiге үлкен ой салды.
Мұхтар Әуезов «Әдебиет ескiлiгiн жинаушыларға» атты мақаласында «Халық әдебиетi
Семей губаткомының газетi Қазақ тiлiнiң 1925 жылғы сәуiрдегi қырқыншы
Мақаланы кирилл әрпiне түсiрiп, баспаға қайта жариялаған ғалым Қ.Мұхамедханов
Әуезов «Әдебиет ескiлiгiн жинаушыларға» атты мақаласында: Шаң басып жатқан
Бұл iс бiр-ақ беттегi адамдардың мiндетi емес, оқи бiлiп,
Ел iшiнде кең тарап, көп айтылатын батырлар жыры, ақындар
Жазушы мұндай ұсыныс-пiкiр жариялап, құрғақ сөзбен ғана шектелмейдi, iргелi
Жазушы өзiндiк ой түйiндеулерiн, пiкiр, көзқарас, кеңестерiн «Халық әдебиетi
М.О.Әуезов фольклор саласында ұшан-теңiз еңбек еттi, қазақ фольклористикасы ғылымының
Мұхтар Әуезовтiң ауыз әдебиетi үлгiлерiн жинап-бастыруы, толымды ғылыми зерттеу
М.Әуезовтiң фольклортанушылық еңбегi кейiнгi жылдарға дейiн арнайы зерттелмей келгені
Мұхтар Әуезов халық ауыз әдебиетiнiң құрамында прозалық жанр барын
Сонымен қатар «Салт ертегiлер қазақта ұшан-теңiз... Бүгiн туып отырған
Бұдан қорытарымыз, Әуезов әдебиетті түрi мен тегiне қарай жанрларға
Қазақтың жиырмасыншы жылдары шыққан көрнектi ақын-жазушылары түгелдей дерлiк газет,
Р.Нұрғалиев жазушының шығармашылықтағы алғашқы қадамы жөнiнде: «Көптеген мақалалардан Әуезовтiң
Ұлы жазушы М.Әуезов те қалам күшiн публицистикада байқап, «Сарыарқа»,
Жас қаламгер көсемсөздерiнiң тақырыптарының қоғам, бiлiм, мәдениет, әйел, шаруашылық
Жиырма жасында Ж.Аймауытовпен бiрiге жазған «Қазақтың өзгеше мiнездерi» мақаласынан
Әуезов өз шығармасында бостандық, теңдік, азаттық идеяларын ту етіп
Мұхтар тапшылық қайшылықтан азат болған жағдайда ғана ұлт
М.Әуезов – шығармашылық мүддесі айқын, болмысы терең, ұлтжандылық өрісі
ХХ ғасыр басындағы қазақ әдебиетіне күресшілдік сарын, ұлт санасын
Әуезов шығармашылығындағы ұлт – азатшылдық бағыт, ұлт оянушылық сарындағы
Өзіне қояр талабы да сындарлы. Қоғамдық, таптық қайшылықтар құрбаны
Өз кезінде шығармашылығына қатысты ол ұлтшыл, байшыл, ұсақ буржуазияшыл
ХХ ғасырдың басындағы өмір сүрген көңілі сара ақын қазақ
ХХ ғасырдың бас кезінде қыршын да болса, саналы ғұмыр
Үстіміздегі ғасырдың бастапқы жылдарында, әсіресе Кеңес өкіметінің орнаған кезеңінен
М.Әуезов: "...Сол себепті қай қалада бастауыш мектептен гөрі жоғарырақ
Белгілі заманның тарихи шарттары мен кәсіп дағдысынан туған салт,
Қазақ АССР-нің тұңғыш халық ағарту комиссары болған ғұлама ғалым
Бұл туралы 1960 жылы шыққан "Қазақ әдебиетінің тарихында": "Қазақстан
Сонымен, М.Әуезовтің "Әдебиет тарихы" атты бұл кітабы қазақ ауыз
Автор кітаптың "Сөз басы" деп аталатын кіріспе бөлімінде
Қазақтың ұлттық әдебиеті қазақ елінің ұлт – азаттық жолындағы
Ұлт болашағы мен халық мүддесі жолындағы қазақ
Қалтылдақ қайық мініп, еспесі жоқ,
Теңізде жүрміз қалқып, кешпесі жоқ,
Жел соқса, құйын қуса, жылжи беру
Болғандай табан тірер ешнәрсе жоқ,
деген өлең жолдарынан отаршылдықтың езгісін, ашық теңізде қалған дәрменсіз,
Ахаңмен саяси - қоғамдық, ағартушылық бағытта және ұлт азаттық
Сол тұстағы шығарылып тұрған “Қазақ” газеті ұлт оянушылық идеяны
Міне, ұлт оянушылық идеяның көсемі болған Ахмет пен Міржақып
М.Әуезовтiң шығармашылығы жөнінде жазылған еңбектің саны 1917- 40
М.Әуезов әдебиеттегі алғашқы қадамын өлеңмен бастайды. Алайда бұл жөнiнде
Ишмұхамет Әлин өз естелiгiнде М.Әуезовтiң 15-16 жасында көркемсөз жазуға
Киелi, кесек дұниенiң толғағы жетiп барып туындауы, адамзат баласының
ХХ ғасыр басындағы қам көңлiнде арман ұялаған арыстарымыздың
Ұлттық рухы басым зиялы азаматтар да қажауы жетiп, арнасынан
Ұлт көсемiнiң бұл сөздерi талайдың көңiлiне нұр болып құйылып,
М.Әуезов шығармашылығының алғашқы кезеңi, яғни 1917-1925 жылдар
Тәуелсiздiкке жеткелi берi М.О.Әуезовтiң «Қазақтың өзгеше мiнездерi» (1917), «Абайдың
Әуезовтiң публицистика саласындағы еңбегiнiң Алашорда тұсында және Кеңес өкiметiнiң
Зерттеушi Б.Жақып Мұхтар Әуезовтiң 1917-1932 жылдар аралығындағы публицистiк еңбегiн
Публицистика Әуезовтiң қоғамдық пiкiрiнiң қалыптасуына, беделге ие болып, қаламгер
Бұл ретте мерзiмдi басылым беттерi арқылы аударма саласындағы тұңғыш
«Қазақтың өзгеше мiнездерi» – болашақ жазушы, драматург,
Бұл мақала – ғұламаның әлемдi мойындатқан үлкен суреткерлiгiнiң, тамаша
Кеңес дәуiрi тұсында Әуезовтiң бұл мақаласын еске алмауының да
М.Әуезов (Қазақтың өзгеше мiнездерiң атты тырнақалды мақаласындағы ойларын кейiнiрек
(Оқудағы құрбыларыма(, (Қазақ iшiндегi партия неден(, (Ғылым тiлi( сынды
Әуезовтiң қаламгерлiк қызметiне үлкен ықпал еткен басылым – (Сарыарқа(
(Сарыарқа( газетi екi жылдан аса уақыт бойы шығып тұрды,
Жүсiпбек Аймауытов, Сәбит Дөнентаев, Сұлтанмахмұт Торайғыровтардың да шығармашылық жолының
Семинария шәкiртi Мұхтар Әуезов те (Сарыарқа( бетiнде (Адамдық
М.Әуезовтiң Омбыдағы жастар съезiне қатысуы (Кеңес өкiметiне қарсы Алашорда
Жасының үлкендiгiне бәлсiнбей, ағалық iңкәр көңiлмен зерек те талғамды
Үкiмет мүшелерiнiң жартысы Семей жерiне ауысып, қаланың Заречная слабодка
Мұрағат құжаттарына сүйенсек, 18 болыстан жиналған жауынгерлердiң саны 430-дан
Қадiр-қасиетi аяққа тапталып, мүшкiл хал кешкен әйелдiң аянышты күйi
Серiлердiң де ана құрсағынан шығып, тәлiм-тәрбиесiн алып, келешек үлкен
Семинария шәкiртi Мұхтар Әуезов те (Сарыарқа( бетiнде (Адамдық
М.Әуезов қазақ iшiнде философия турасында алғашқылардың бiрi болып қалам
Тағы бiр айта кетерлiгi М.Әуезов философия iлiмi жөнiндегi еңбектi
ҚОРЫТЫНДЫ
Мұхтар Әуезовтiң шығармашылық сапарының алғашқы кезеңiнде жазылған шығармаларын әр
Ұлы жазушының телегей-теңiз шығармашылық мұрасы жөнiнде сан мыңдаған ғылыми
М.Әуезовтiң қазақ зиялыларының ұлттық, тәуелсiз мемлекет құру жолындағы iстерiне
Адамзат баласының жер бетiнде тiршiлiк етуiне табиғат-ананың күн, ауа,
Өнер бәйгесiнде алдына жан салмай, адамгершiлiк, азаматтық қырынан да
Ұлы Абайды үш қайнар бұлақтан сусындады, Шығыс және Батыс
Мұхтар Әуезов: өзiнiң өлмес-өшпес шығармаларымен Абай да аз көмектескен
Ұлылық үлгiсiн Семей жерiнде танытып, бүкiл халық өмiрiнiң қилы
Жазушының қаламгерлiк құдiретiнiң бастау алған шағы жер жаһанда үлкен
М.Әуезовтiң әдебиет бәйгесiне қатар түскен құрбыларынан оқ бойы алда
Кітапта М.Әуезовтiң 1917-1925 жылдардағы шығармашылық, ғылыми-зерттеушiлiк еңбегi, публицистика, проза,
М.Әуезовтiң өнер жолындағы беташар еңбегi ұлылыққа жеткiзер алғашқы қадамы
Ұлттық дербес мемлекет құрудағы мақсат орындалмаған тұста қазақ зиялыларымен
Бұл тұста қырдағы қазақтың оқығанға иек артып, сене қарауы,
Жазушы өмiрiнiң Семей кезеңiнде жазылған еңбектерi тұтас алынып, прозалық,
Мұхтар Әуезов – әлемдiк тұлға. Оның қаламынан туған әр
М.Әуезов публицистикасының қоғамдық-саяси маңызы ерекше, идеялық-тақырыптық жағынан бай. Кейiнгi
ХХ ғасырдың 17-жылына дейiн ұлттық-демократтық бағытта дамыған әдебиет төңкерiстен
М.Әуезов қазақ атты ел барын әлемге танытып, талай «Тар
Ыстық қайрат, нұрлы ақыл, жылы жүрегiн халқын сүюге, оның
М.Әуезов шығармашылығы, суреткерлiк сыры, азаматтық келбетi турасында бүгiнге дейiн
М.Әуезовтiң көкiрек көзi ашылып, үлкен өмiрге қадам басып, ұлағат
Ұлт болашағы мен халық мүддесі жолындағы қазақ
Мұхтар Әуезовтің есiмi қазақ арасында Абай журналына көлемдi
М.Әуезовтiң шығармашылығы жөнінде жазылған еңбектің саны 1917- 40
М.Әуезов әдебиеттегі алғашқы қадамын өлеңмен бастайды. Алайда бұл жөнiнде
М.Әуезов – шығармашылық мүддесі айқын, болмысы терең, ұлтжандылық өрісі
Ұлттық рухы басым зиялы азаматтар да қажауы жетiп, арнасынан
Әуезовтiң публицистика саласындағы еңбегiнiң Алашорда тұсында және Кеңес өкiметiнiң
Зерттеушi Б.Жақып Мұхтар Әуезовтiң 1917-1932 жылдар аралығындағы публицистiк еңбегiн
Публицистика Әуезовтiң қоғамдық пiкiрiнiң қалыптасуына, беделге ие болып, қаламгер
Бұл ретте мерзiмдi басылым беттерi арқылы аударма саласындағы тұңғыш
ПАЙДАЛАНҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ
1 Литературная энциклопедия. Москва: 1929. – 277
2 Аллаберген Қ., Нұсқабай Ж., Оразай Ж. Қазақ
3 Әуезов үйі ҒМО қолжазба қоры, 364
4 Мұстафа. Қаракөз. // Еңбекші қазақ. 1927 жыл,
5 Жұртбаев Т. Бесiгiңдi түзе. Алматы: Жазушы,
6 Дулатов М. Шығармалары :өлеңдер, қарасөздер, көсемсөз. ҚазССР
7 Бөкейханов Ә. Шығармалар. Алматы: Қазақстан, 1994.
8 Жақып Б. М.Әуезов публицист. Алматы: Ана
9 Әуезов М. Шығармаларының елу томдық толық
10 Сыздықов К. М.Әуезов әдебиет сыншысы.
11 Атабаев Қ. Мерзімді басылым – ХІХ ғ.
12 Мұқажанова Р . М.Әуезов өмірінің Семей кезеңі
13 Әуезов М. Шығармаларының елу томдық
14 Мұқажанова Р. М.Әуезов және Семей. Монография. 2004.
15 Сыздықов Қ. Әуезовтанудың беймәлім беттері. Алматы: Қазақстан, 1997.
16 М.О.Әуезовтің өмірі мен шығармашылық шежіресі. Алматы: Ғылым, 1997.
17 Мұхашева С. М.О. Ауэзов переводчик русской
18 Мұхамедханов Қ. Ұлы жазушы, ойшыл ғалым, ардагер
19 Бисенғали З. ХХ ғасыр басындағы қазақ прозасы.
20 Мұқанов С. Таңдамалы шығармалар жинағы. Алматы: Жазушы,
21 Марков Д. Проблемы теории социалистического реализма. Москва:
22 Екеу. Абайдың өмірі һәм кызметі // Абай.
23 Кәкішев Т. Қазақ әдебиеті сынының тарихы. Алматы: Санат,
24 Ысқақұлы Д. Сын шын болсын. Алматы: Қазақ
25 Кәкішев Т. Оңаша отау. Сын – зерттеу. Алматы:
26 Нүрпейісов К. Алаш һәм Алашорда. Алматы: 1993. –
27 Молдаханов Ә. Әуезов – фольклор танушы. Алматы:
28 Әуезов және архив . Алматы: Атамұра, 1997. –
29 Бейсенбаев М. Ұлы тұлғаның Семейдегі
30 Сайлаубай Е. Алашорда әскері // Абай. 2000
31 Кәкішев Т. Санадағы жаралар. Алматы: Рауан, 1995. –
32 Әуезов М. Әдебиет тарихы. Алматы: Жазушы, 1997. –
33 Ісмақова А. Алаш ұранды әдебиет. Алматы: Жазушы,
34 Қазақ әдебиетінің тарихы. Алматы: Жазушы, 1960. –
35 Бекхожин Х., Матвиенко С., Қозыбаев С. Очерки истории
36 Достоевский Ф. Избранная проза. Москва: Правда,
37 Мұхамеджанов Қ. Таңдамалы шығармалар. Алматы: Атамұра, 1998.
38 Қазақ халқының ауыз әдебиеті. Алматы: Рауан,
39 Қаратаев М. Жомарт дарын. Алматы:
40 Әуезов М. Ертегілер. Кітапта: Қазақ
41 Бекхожин Х. Қазақ баспасөзінің даму жолдары. Алматы: Жазушы,
42 Нұрғалиев Р. Арқау. Алматы: Жазушы, 1991. –
43 Әуезов М. Жиырма томдық шығармалар жинағы.
44 Қирабаев С. Кеңес дәуіріндегі қазақ әдебиеті, дәуірлеу
73
«Еңбекші қазақ» газеті туралы
Еңбекші қазақ ауданның әлеуметтік-экономикалық дамуының негізгі бағыттары
Бейімбет Майлин (1894-1938)
XX ғасырдың 20-30- жылдарындағы қазақ тіліндегі мерзімді баспасөзі: шығу тарихы мен деректік маңызы
Тәуелсіз Мемлекеттер Достастығы шеңберіндегі еңбек көші-қонының құқықтық механизмдері
Иса Байзақов өмір өрнектері
Смағұл садуақасұлының өмірбаяны мен атқарған кәсіби қызметі
С.Сәдуақасовтың кадр саясаты
Тілдік қатынас негіздері пәнінің мақсаты, міндеті зерттеу нысаны
Еңбекші мигранттардың еңбек құқығын қорғау