ДИВИДЕНДТЕРДІ ТӨЛЕУ САЯСАТЫ

МАЗМҰНЫ
КІРІСПЕ...............................................................................................
1 ДИВИДЕНДТІК САЯСАТТЫ БАСҚАРУДЫҢ МӘНІ.
Дивидендтік саясат ұғымы және негізгі теориялары.....................
Дивиденттік саясат түрлері
Дивиденттік саясаттың кейбір мәселелері
ДИВИДЕНДТЕРДІ ТӨЛЕУ САЯСАТЫ.
Дивидендтерді төлеу тәртібі............................................................
Дивидендтік саясатқа әсер ететін факторлар..................................
КӘСІПОРЫННЫҢ ДИВИДЕНДТІК САЯСАТЫН ТАЛДАУ.
«Самұрық-Энерго» АҚ Дивидендтік саясатын талдау.......................
«KEGOC» Акционерлік Қоғамының табыстарын үйлестіру және дивиденттік
ҚОРЫТЫНДЫ.......................................................................................
Кіріспе
«Дивидендтік саясат» атауы акционерлік қоғамда пайданы үлестірумен байланысты.
Кеңінен айтылып жүрген «Дивидендтік саясат» термині қағидасын меншік
Дивидендтік саясатты жасаудың негізгі мақсаты меншік иелерінің жасаудың
Курстық жұмыста қарастыратын ең негізгі факторлары, қаржы басқармасы
Негізгі мақсат бойынша – дивидендтік саясат ұғымының теориялық
1. Дивидендтік саясатты қалыптастыру теориясы, дивидендтік саясатты
анықтаушы факторлар, табысты үйлестіру принципі және мәніне тереңірек
2 «Самұрық-Энерго» АҚ -ның ұйымдық – экономикалық
«Қазақтелеком» АҚ -ның шаруашылық іс әрекетінің рентабельділігін және
3. Кәсіпорында дивиденттік саясаттың тиімділігін бағалау
Зерттеудің теориялық және әдістемелік негіздері ретінде, кәсіпорынның дивидендтік
ДИВИДЕНДТІК САЯСАТТЫ БАСҚАРУДЫҢ МӘНІ.
Дивидендтік саясат ұғымы және негізгі теориялары
Дивиденттік саясат ұғымы негізінен табысты акционерлік қоғамда болумен
принциптер мен әдістер тек қана акционерлік қоғамда ғана
Өйткені дивиденттік саясаттың негізгі мақсаты табыстың ағымдағы қолданысы
Дивиденттік саясаттың мақсатына байланысты оны қолданыстағы және қосымша
Дивиденттік саясат-бұл тапқан пайданы дивидент түрінде төлеу немесе
1.Белгілі бір уақыт аралығында орта есеппен табыстың қанша
2.Фирма дивиденттердің тұрақты өсуін қолдауы керек пе немесе
3.Фирма доллардың қандай мөлшерін дивидент түрінде төлеуі керек?
Дивиденттік саясат инвесторлардың дивиденттерді немесе капитал өсуінен түскен
Мұнда инвестор үшін фирма табысты дивиденд түрінде бөлуі
Мұны акцияны бағалау моделі арқылы суреттеуге болады:
Бұл формула бойынша,егер компания төлемдер нормасын көтеріп,осылайша
Дивидентті саясаттағы неғұрлым кең таралған және қолданылатын теориялар:
1.Дивиденттердің тәуелсіздігі теориясы. Бұл теорияның негізін қалаған Миллер
Модильяни мен Миллер поэзиясының теориялық негізі келесі жорамалдарға
Физикалық және заңды тұлғалардың табысына салық жоқ
Шығару және трансакциялық шығындар бойынша қаржы болмайды
Инвестициялар үшін дивиденттер мен капиталдан түскен пайда арасындағы
Фирманың инвестициялық саясаты дивиденттік саясаттан тәуелсіз
Инвесторлар мен менеджерлер инвестициялаудың болашақтағы мүмкіншіліктері туралы бірдей
Бірақ бұл жорамалдар шынайы емес. Фима және инвесторлар
2.Дивиденттерді таңдау теориясы. Бұл теорияның авторлары Гордон мен
3.Дивидентті максимализациялау немесе салықты таңдау теориясы. Теорияның негізін
4.Клиентура теориясы (немесе дивиденттік саясаттың акционерлер құрамына сәйкес
1.2 Дивиденттік саясат түрлері
Әлем тәжірибесінде дивидендті төлеудің әр түрлі нұсқаулар дайындалған.Олар
· Акцияның кіріс саясаты. Бұл саясатта көптеген компаниялар
· Дивиденд түрінде төленетін тұрақты пайда бөлшегі (акция
· Ымыра саясаты. Компания үшін тұрақты долларлық және
· Қалдықты дивиденд саясаты. Компанияның инвестициялық мүмкіндігі тұрақсыз
Әр түрлі теорияларды практикада қолдану дивиденттік саясаттың қалыптасуының
Консервативті немесе керітартпа
Орташа(компромисті)
Агрессивті
Дивиденттік саясаттың негізгі түрлері төмендегі кестеде көрсетілген.
1-кесте. Дивиденттік саясаттың негізгі түрлері
Дивиденттік саясаттың қалыптасу бағыты
1.Керітартпа 1.1. Дивиденттерді төлеуді қалдық саясаты
1.2. Дивидентті төлемдердің тұрақты минимум саясаты
2.Орташа (компромисті) 2. Дивидентті төлемдердің тұрақты минимум мөлшері,
3.Агрессивті 3.1. Табысқа байланысты дивидентті төлемдердің тұрақты деңгейі
3.2. Дивидентті төлемдердің мөлшерінің үнемі өсіп отыру саясаты
Дивиденттік саясат қалыптасуының шешуші кезеңі формаларды таңдау болып
1.Дивиденттерді ақшалай төлеу
2.Акциялармен төлеу. Бұл болашақтағы капиталдың өсуіне бағдарланған акционерлер
3.Автоматты түрде инвестициялауды қайтару,яғни қолма-қол ақша алу немесе
4.Компания акциясын сатып алу, яғни дивиденттік қор сомасына
1.3.Дивиденттік саясаттың кейбір мәселелері
Дивиденттік саясатты тәжірибе жүзінде қалай жүзеге асыратынын қарастырмас
Олар:
1.Ақпаратттық мазмұны жөніндегі гипотеза
2.Клиентура эффектісі
3.Дивиденттік саясат және агенттік шығындар арасындағы байланыс.
Ақпараттық немесе белгілі мазмұны жөніндегі гипотеза.
Ақпараттық немесе белгілік мазмұны жөніндегі гипотеза теориясында көптеген
Фирма өз іс-әрекетінің жағдайларының өзгеруінен кейін дивиденттерді төлеу
Клиентура эффектісі.
Акционерлердің әр түрлі топтары немесе клиентуралар дивидендті төлеудің
Акционерлер өз инвестицияларын фирмалар арасында бөле алады, ал
Дивидендтік саясат және агенттік шығындар арасындағы байланыс.
Дивидендтерді төлеу саясатының неғұрлым даулы мәселелерінің бірі-фирмалар неге
Агенттік қатынастар нәтижесінде акционерлер менеджерлердің әрекетін бақылау үшін
Дивиденттік саясат ролі капитал рыногінің мониторингінде жоғары. Кез-келген
Сондай-ақ, маңызды мәселелер қатарына жатқызылатын дивидендтер тұрақтылығы мәселесін
Фирманың дивидендтерінің тұрақтылығы мәселесі өте маңызды сұрақ болып
Дивидендтер тұрақтылығының екі құрамдас бөлігі бар:
1.Өсу қарқынының сенімділігі
2.Ағымдағы дивидендтердің сенімділігі,яғни қазіргі уақыттағы сияқты дивидендтерді
3.Көптеген бақылаушылар дивиденттердің тұрақтылығы қолайлы деп сенеді. Бұл
2 ДИВИДЕНДТЕРДІ ТӨЛЕУ САЯСАТЫ
2.1 Дивидендтерді төлеу тәртібі
Дивиденд-компанияның таза пайдасының акционерлерге бөліп беретін бір бөлшегі,
Кәсіпорын тоқсан сайын, жарты жылда,жылына бір рет дивиденд
Дивиденд кәсіпорынның бір жылдың таза кірісінен төленеді. Артықшылығы
Дивиденд, оның акция түрлері бойынша мөлшерін жалпы жиналыста
Қалдық принципі бойынша дивидендтерді төлеу реті.
Инвесторлар капитал өсіміне дивидендтерді таңдауы мүмкін, олардың болжанылатын
Дивидендтердің ең қолайлы үлесі-төрт факторлың функциясы:
1.Капитал өсіміне қарағанда инвесторлардың дивидендті таңдауы.
2.Фирманың инвестициялық мүмкіншіліктері.
3.Фирма капиталының арнайы құрылымы.
4.Сыртқы капиталының бағасы және оған қол жетерлік болуы.
Соңғы үш фактор бірлігін дивидендтердіқалдық принцип бойынша төлеу
Ақша қаражатын жұмсаудың қолайлы бюджетін анықтайды;
Капиталдың арнайы құрылымындағы бюджетті қаржыландыруға қажет акционерлік капитал
Табысты реинвестициялау арқылы ақша қаражатын жұмсауға кететін бюджетті
Дивидендтерді тек алынған табыс қаржыландырудың қолайлы бюджетін қамтамасыз
Қалдық принцип бойынша дивидендтер ең соңында төленеді. Дивидендтерді
Бұл үлгіні компаниялар дивиденд төлеудің оңтайлы саясатын анықтайтын
Содан кейін үлгіге дивидендті төлеу мәліметтері енгізіледі.Табыстағы дивиденд
Дивидендті төлеу әдістері:
-акция түріндегі дивиденд.Акция түріндегі дивиденд-акционерлерге шығарылған қосымша акциялар
-акцияларды бөлшектеу әдісі.Бұл әдіс акция сплиті немесе акцияны
-акция сатып алу әдісі.Өз акцияларын сатып алуға елде
2.1 Дивидендтік саясатқа әсер ететін факторлар
Алдыңғы бөлімдерде дивидендтерді төлеу саясатының фирма құнына әсерімен
Дивидендтік саясатқа әсер ететін сипатты факторларға мыналар жатады:
-компанияның өсу темпі(жылдамдығы)
-шектейтін келісімшарттар
-табыстылық-дивидендтерді бөлу компанияның табыстылығымен байланысты
-табыс тұрақтылығы
-компанияның қызметін бақылауда ұстау
-қарыз капиталы есебінен қаржыландыру деңгейі
-сыртқы көздерден қаржыландыру мүмкіндігі
-салықтық айыптар
Шектейтін келісімшарттар,яғни жалға алу шарты.Кредиттік келісімдер қарыз алғаннан
Ақша қаражатының болуы. Ақшалай дивидендтері тек қана ақшалай
Салықтық айыптар. Бай азаматтарға корпорацияны салықты төлемей, жеке
Кәсіпорынның дивидендтік саясаты:
Бір акцияға табыс = (Таза табыс – артықшылығы
Акцияның ағымдағы табыстылығы = Бір акция
Бағамдық құнын ескере отырып акция табыстылығы = (
3 КӘСІПОРЫННЫҢ ДИВИДЕНДТІК САЯСАТЫН ТАЛДАУ.
3.1 «Самұрық-Энерго» АҚ Дивидендтік саясатын талдау
Жалпы ережелер. «Самұрық-Энерго» АҚ осы дивидендтік саясаты
Осы Саясат Қоғамның Директорлар кеңесінің ациялар бойынша дивидендтер
Қоғамның Дивидендтік саясаты дивидендтік төлемдерді анықтау кезіндегі Қоғам
Осы Саясатта келесі анықтамалар қолданылады:
Дивидендтер – Компанияның консолидирленген қаржылық есептілігіне сәйкес Акционерлерге
Норматив – акционерлердің жалпы жиналысының немесе жалғыз акционер
ҚЕХС – Қаржылық есептіліктің халықаралық стандарттары.
Саясаттың мақсаты дивидендтік төлемдер өлшемін, оның шарттары мен
Саясаттың негізгі принциптері:
Қоғамның акционерлерге дивидендтерді төлеуін қамтамасыз ету принципі;
Қоғам мен оның еншілес ұйымдарының инвестициялық қызметін қаржыландыруды
Қоғамның ағымдағы қызметін қаржыландыруды қамтамасыз ету принципі.
Дивидендтерді төлеу шарттары:
Қоғамның есептік мерзім ішінде таза пайдасының болуы;
Қазақстан Республикасының «Акционерлік қоғамдар туралы» Заңының 22-бабында көзделген
Акционерлердің жалпы жиналысының шешімі болып табылады.
Келесі жағдайларда Қоғам акциялары бойынша дивидендтер төлеуге жол
егер өзіндік капиталдың теріс көлемі болса немесе Қоғамның
егер Қоғам Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес төлемге қабілетсіздік
Акционерлерге дивидендтер төлеу көзі ҚЕХС сәйкес құрастырылған консолидирленген
Қоғамның Директорлар кеңесі мерзімі өткен қаржы жылына Қоғамның
Бір жай акцияға жылдық дивиденд көлемі дивидендтік төлемдерге
Дивидендтер көлемі (норматив) Акционерлердің жалпы жиналысымен, алайда Қоғамның
Дивидендтерді төлеу тәртібі
Қоғамның Директорлар кеңесі өткен қаржы жылына таза пайданы
Акционерлер есептік қаржы жылы үшін Қоғамның таза табысын
Қоғамның жай акциялары бойынша дивиденд төлеу туралы шешім
Ацционерлер шешім қабылданған күннен бастап он жұмыс күні
Қоғам және оның атқарушы органы дивидендтердің уақытылы әрі
Дивидент төлеу Қоғамның есепшотынан Акционерлердің банк есепшоттарына сәйкесінше
Төленетін дивидендтерге салық салу Қазақстан Республикасының қолданыстағы заңнамасына
Дивидендтерді уақытылы төлеуге жауапкершілік
Қоғам акционерлерінің жалпы жиналысының дивидендтер төлеу туралы шешімін
Саясаттың түпнұсқасы Қоғам кеңсесінде сақталады.
«KEGOC» Акционерлік Қоғамының табыстарын үйлестіру және дивиденттік
Бұл бөлімде «KEGOC» Акционерлік Қоғамының баланс активтерінің
«Электр желілерін басқару жөніндегі Қазақстан компаниясы «KEGOC» (Kazakhstan
«KEGOC» АҚ-ның бастапқы мемлекеттік тіркелу күні-1997ж.11 шілде.
Мекенжайы: Қазақстан Республикасы, 010000, Астана қ., Сарыарқа ауданы,
Қазақстан Республикасының Үкіметі «KEGOC» АҚ құрылтайшысы болып табылады.
Баланс активіне кәсіпорындағы капиталдың орналасуы туралы,сондай-ақ нақты мүлікке
Кәсіпорын қаражаттары ішкі және сыртқы айналыста қолданылады (дебиторлық
Кәсіпорын қаражаттарын орналастырудың оның қаржылық қарекетінің тиімділігін арттыруда
«KEGOC» АҚ 2010-2011 жж. арналған баланс бойынша активтердің
Кесте 1 - «KEGOC» АҚ-ның 2010-2011
Баптар 2011 ж. 31 желтоқсан 2010 ж.
Активтер ұзақ мерзімді активтер:
Негізгі құралдар 134,597,518 112,63089 97,033,715
Бейматериалдық активтер 648,653 571,521 1,083,952
Қауымдастырылған компанияларға инвестициялар
20,496 23,225
Ұзақ мерзімді активтерді сатып алуға берілген аванстар 405,998
Пайдаланылуы шектеулі ақша қаражаттары 2,863,348 2,371,971 1,900,259
Басқа да қаржылық активтер 3,484,861
Басқа да ұзақ мерзімді активтер 138,856 88,046 17,512
142,139,234 125,16381 111,657,363
Қысқа мерзімді активтер:
Тауарлы – материалдық қорлар 1,501,929 1,242,322 1,258,637
Сауда-саттық дебиторлық берешек 887,539 911,183 544,879
Өтелетін салықтар 951,770 421,440 662,734
Табыс салығы бойынша алдын-ала төлем 348,374 413,959 472,197
Басқа дебиторлық берешек, алдағы кезең шығыстар мен берілген
Басқа да қаржылық активтер 17,908,582 8,785,026 2,768,011
Пайдаланылуы шектеулі ақша қаражаттары 2,641,530 2,255,809 2,208,521
Ақша қаражаттары мен олардың баламалары 7,213,933 1,192,421 1,368,825
34,328,132 18,647,71 9,344,974
Барлығы активтер 176,467,366 143,81112 121,002,337
Меншікті капиталы мен міндеттемелер
Меншік капиталы:
Жарғылық капитал 105,242,972 82,855,82 75,625,882
резервтер (54,539)
Бөлінбеген пайда 2,428,974 7,634,060 310,230
107,617,407 90,489,92 75,936,112
Ұзақ мерзімді міндеттемелер:
Зайемдардың ұзақ мезімді бөлігі 51,647,099 38,922,61 31,386,854
Мерзімі ұзартылған табыс салығы бойынша міндеттемелер 4,336,717 4,279,166
55,983,816 43,201,837 37,366,988
Қысқа мерзімді міндеттемелер:
Сауда-саттық дебиторлық берешек 5,910,857 4,295,618 3,596,011
Заемдардың қысқа мерзімді бөлігі 5,524,201 4,548,842 2,749,822
Алынған аванстар 451,177 490,767 289,770
Салықтар бойынша берешек 168,640 131,558 138,618
Басқа да кредиторлық берешек пен есептелген міндеттемелер 811,268
12,866,143 10,119,433 7,699,237
Барлығы меншік капиталы мен міндеттемелер 176,467,366 143,811,212 121,002,337
2010, 2011 жылғы 31 желтоқсан мен 2008 жылғы
2010 жылғы 1 қаңтардағы жай-күйі бойынша орналастырылатын акциялардың
2010 жылы «Самұрық» Топтың шығарған жай акциясының біреуін
Кесте 2- 2010ж. 31 желтоқсанда аяқталған жылға меншік
Жарғалақ капитал Бөлінбеген пайда Барлығы меншік капиталы
2010 ж. 1 қаңтарға қарай 75,625,872 (974,034) 74,651,838
1 жылдағы табыс
1,366,066 1,366,066
Акция шығарылымы 10
10
Дивидендтер - (81,802) (81,802)
2010 ж. 31 желтоқсанға қарай 75,625,882 75,936,112
Бір жылдағы пайда - 7,460,437 7,460,437
Акция шығарылымы 7,230,000
7,230,000
Дивидендтер
(136,607) (136,607)
2011 жылғы 31 желтоқсанда 82,855,882 7,634,060 90,489,942
2010 жылғы 11 ақпанда жарияланған жай акциялар
Қазақстан Республикасы Үкіметінің (бұдан әрі-«Үкімет») 2010 жылғы 15
Жай акция ұстаушылар дауыс беру құқығына ие, бірақ
Кесте 3 -2011 ж.желтоқсанда аяқталған жылға ақша қаражаттарының
2011 ж. 2010 ж.
Қаржылық қызметтен болған ақша қаражаттарының қозғалысы:
Жарғылық капиталға төленетін жарнадан ақша қаражаттарының келіп түсуі
Төленген дивидендтер 746,044 136,607
Заемдарды өтеу 4,771,094 2,499,648
Заемдар алу 9,756,538 12,135,238
Қаржылық қызмет нәтижесінде ақша қаражаттарының таза артуы 26,626,490
Ақша қаражаттары мен олардың баламалары, жылдың соңында 7,213,933
Жалпы ережелер. Осы «KEGOC» АҚ дивидендтік (үлеспайдалық)
Осы Ереже Қоғамның Директорлар кеңесінің акциялар бойынша дивидендтер
Қоғамның дивидендтік саясаты дивиденттік төлемдер мөлшерін анықтау кезінде
4. Қоғам капитализацияны арттырумен қатар есеп беру кезеңінде
Жалғыз акционерге дивидендтер төлеу шарттары:
Ереженің 6,7-тармақтарына сәйкес анықталған Қоғамда есеп беру кезеңінде
«Акционерлік қоғамдар туралы» Қазақстан Республикасы Заңының 22-бабымен көзделген
Жалғыз акционердің шешімі.
Дивидендтер мөлшерін анықтау.
6. Жалғыз акционерге дивидендтер төлеу көздері ҚЕХС сәйкес
7. Қоғамның Директорлар кеңесі өткен қаржы жылына Қоғамның
Жай бір акцияға жылдық дивиденд мөлшері Ереженің 6,7-тармақтарына
Қоғамның Директорлар кеңесі өткен қаржы жылына Қоғамның таза
Жалғыз акционер есеп берілетін қаржы жылына Қоғамның
Қоғамның Жалғыз акционері дивидендтер төлеу мерзімін анықтайды.
Қоғам және оның атқарушы органдары Жалғыз акционерге дивидендтерді
Дивидендтер төлемі Қоғамның шотынан Жалғыз акционердің шотына тиісті
Төленетін дивидендтерге салық салу Қазақстан Республикасының заңнамасымен көзделген
Қоғамның атқарушы органы Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес Жалғыз
Ережені
СТ КЕGOC 00-102-07 «Ұйым құжаттамасын басқаруға» сәйкес жүзеге
17. Ережені келісу Бірінші вице-президентпен, Экономика және жүйелік
18. Ереже Қоғамның Жалғыз акционері бекіткен күннен бастап
19 . Ереженің түпнұсқасы Корпоративтік хатшыда сақталады.
Қорытынды
Жалпы еліміздің экономикасы нарықтық қатынастарға өтуіне байланысты экономикада
Осымен қорыта келе көретініміздей үлестірілмеген табыс,жаңа меншік капиталы
Дивидендтік саясатты жасаудың негізгі мақсаты меншік иелерінің жасаудың
Дивидендтік саясат түсінігі төмендегінше тұжырымдалады:дивидендті саясат-пайданы басқару саясатының
Бұл тақырып актуалды сөзсіз өйткені компанияның даму болашағының
Қаржылық басқаруды шешу қажет,компанияның табысын бақылаудан шығарып алмау
Жоғарыда айтылған дивидендтік саясаттың кілті принципі қаржылық басқару-акционерлердің
Дивиденд акция мен төлеуін қолдайды немесе бір уақытта
Қазіргі уақытта көптеген компаниялар инвестициялық жобаларды және табыс
Пайдаланған әдебиеттер тізімі
2

Ұқсас жұмыстар

Кәсіпорындағы дивидендтік саясатты басқару

Қалдықты дивиденд саясаты

Дивидендті акциямен төлеу әдісі

Компаниядағы дивидендтік саясаттың теориялық негіздері

Дивидендтік саясат шешу жолдары

Дивидендтік саясатты қалыптастыру теориясы

Ұзақ мерзімді қаржылық шешімдер

Меншіктің акционерлік формасының негіздері

Дивидендтік саясат