Ұлыбританияның жергілікті басқару органдары
МАЗМҰНЫ
Кіріспе 1
І–бөлім. Ұлыбританияның негізгі заңы: даму тарихы, ерекшеліктері; негізгі
ІІ–бөлім. Мемлекеттік билік пен жоғарғы органдары 7
1. Парламент: құрылысы және қабілеттілігі 7
2. Ел басқарудағы монархтың ролі 13
3. Үкімет пен кабинет 15
4. Заң шығару процесі 19
ІІІ–бөлім. Ұлыбританияның жергілікті басқару органдары 22
1. Жергілікті басқару органдарының түрлері мен құрамы 23
2. Жергілікті басқару органдарының жұмысын ұйымдастыру 24
3. Орталық және жергілікті басқару органдары салыстырмалы
ҚОРЫТЫНДЫ 27
БИБЛИОГРАФИЯ 29
Кіріспе
Шетелдік мемлекеттердің тарихи дамуын олардың құрылысын, саяси жүйесін,
Ұлыбритания – Европаның солтүстік-батыс бөлігінде орналасқан дамыған кариталистік
Англия мен Уэльс ХІІІ –ғасырдың аяғында ХІV –ғасырдың
Ирландия Құрама Корольдық ХІХ –ғасырдың басында кірді, алайда
Ирландияның солтүстік-шығыс провинцияларының алты солтүстік графствасы Ұлыбритания мен
Осы елдің мемлекеттік құрылысын, оның орталық және жергілікті
Осы курстық жұмыстың мақсаты мемлекеттік басқарудың жоғарғы органы
Осы жұмысты Ұлыбританияның негізгі заңына да көп көңіл
Жергілікті басқару органдарының түрі, салалары және осы органдардың
Осы тақырыпта жұмыс істеу барысында заң құжаттарының жеткіліксіздігінен
Осыған қарамастан бұрынғы Кеңестер Одағындағы ғылыми зерттеу
Осымен қатар, Ұлыбритания мемлекеттінің құрамында біршама өзгерістер болған,
І–бөлім. Ұлыбританияның негізгі заңы: даму тарихы, ерекшеліктері; негізгі
Шет елдердің, оның ішінде Ұлыбритания да бар, мемлекеттік
Мемлекеттік құқықтың негізгі шығу тегі Негізгі заңдары болып
“Ұлыбританияның Негізгі Заңы” деген түсінікті анықтауға Питер Бромхедтің
Қазіргі уақыттағы әрбір мемлекеттерде негізгі заңдары жазылғы түрде,
Соңғы 200 ден аса жылдар бойы әлемдегі жасалған
Негізгі Заң принципінде мемлекеттік органдардың қабілеттігін анықтау қажет.
Қалыптасқан салтқа сәйкес Ханша өз халқына қарсы әрекет
Осы тұжырымдардың арасынан 1689 жылғы құқтар туралы Билль
Билльді қабылдау Парламенттің немесе Корольдың Парламенттегі қызметін шамалаған
Ұлыбританияның Негізгі Заңына оралар болса, оның жеке элементтерінің
Жазылмаған Негізгі Заң жазылған заңның көлеміндей болып келеді.
Британияда қысқа мерзім арасында (1653 – 1660 ж.ж.)
1. Статуттық құқ. Бұл топтың шығу тегіне бірқатар
2. Жалпы құқ. (соттық құқ, прецеденттік құқ) Бұл
3. Негізгі Заңдық дәстүрлер. (негізгі заңдық келісімдер немесе
Осы көрсетілгендермен қоса, Доктриналық шығу тегі де бар
Сонымен, біз Британ Негізгі Заңының формасы жағынан қосылымды
Жазылған бөлігі – бұл әр кезде қабылданған Негізгі
Негізгі Заңның басқа бөлігі жазылмаған түрде, яғни заңды
Британ Негізгі Заңының ерекшелігі оның икемділігінде Ұлыбритания Негізгі
ІІ–бөлім. Мемлекеттік билік пен жоғарғы органдары
1. Парламент: құрылысы және қабілеттілігі
Елді бір орталықтан басқарудың процесін жалпы көріністе қарап
Ұлыбританияның Парламенті, лордтар палатасы мен қауымдастық палатасынан тұратын,
Парламент формальды түрде жоғарғы заң шығару қабілеттілігімен бөлінген.
Қазіргі кездегі Парламент өзіне тән бірқатар ерекшеліктерімен мемлекеттің
Англияның Парламенті мемлекеттің маңызды органы болып отырып: алдымен
Енді біз Парламенттің бірден-бір палатасы – лордтар палатасының
“Лордтар плптасына герцогтар, маркиздер, графтар, виконттар, барондар, епископтар,
Және де сонымен қоса Ұлыбританияның Парламентіндегі ерекшеліктерінің бірі
Лордтар палатасының мәжілісіне Лорд - канцлер - үкімет
Лордтар палатасы белгілі бір шамада өзіне анархизмді жүйелеп
Оның ішіндегі өзін әлдебір партияларға жақын ұстайтындардың ара
Соғыстан соңғы жылы Ұлыбританияда лордтар палатасын қауымдастар палатасына
Енді ағылшын парламентінің төменгі жағдайдағы палатасы – қауымдастар
Қауымдастар палатасының құрылуына бақылау болатын негізгі институт –
Формальды түрде британ парламентінің қауымдастар палатасына Ұлыбританияның кез
Екі партия да кандидат болып өтетіндер тек партияның
Ағылшынның сайлау жүйесі сайлаушылардың дауыс теңдігін қамтамсыз етпейді.
Сайлау көптік қатынтастағы таториталық жүйеде, округ бойынша басқаларына
Ұлыбритания Парламентінде консерватиялық және лейбористік ішкі функциялық топтар
Қауымдастар палатасында партиялық комитеттердің мәжілістері палатаның іскерлігіне өз
Үкіметтің қауымдастар палатасында өз беделін одан ары асыруымен
Үкіметтің қауымдастар палатасындағы осындай органы болып сол палатаның
Қауымдастар палатасында лидерден басқа және бір лауазым иесі
Парламентті шақыру мен тарату секілді маңызды мәселелерді, негізінен
Үкімет автоматты түрде өзінің мүшелерінің көптігін қолдана отырып,
Осы қауымдастар палатасының заң шығарар принциптеріне де нұсқап
Фоормальды түрде Парламент жоғарғы заң органы болып есептелінеді.
Сонымен қатар палатадағы заң жобасын талқылауды ескермей кетуге
Осылай деп онымен бірге атақты ағылшын заңгері, Ноттингем
Қауымдастар палатасындағы заң жобасының талқыланудан өтуі туралы көрсете
Билік атқаратын аппараттың күшейуі парламенттің көпжоспарлы жағдайына, оның
Жоғарыда атап өтілгендей қауымдастар палатасының ішіндегі үкімет мүшелерінің
Қазіргі уақытта Үкіметтің Парламентті бақылау негізінен 4 түрлі
Патшалықтың іс есебіне оның қалдырылған, Тәжіден, қабілеттілігімен ғана
Монах министрлер кеңесінсіз және оларға сенусіз-ақ өз алдына,
Және де Негізгі Заңдық ерекшеліктердің бірі ретінде оның
2. Ел басқарудағы монархтың ролі
Англия парламенттік монархия елі, яғни ұлы мәртебелімнің билігі
1952 жылдан ресми түрдегі патшалық атақ былай дейді:
Осы бір атақтың өзінде де тәуелді патшалық биліктің
Англия буржуазиясына монарх ол қайсыбір шатыр іспеттес астында
1832 жылғы реформалардан бері кабинет тағдырын тәжі, “партиялық
1941 жылдан бастап патшалықты билікті бұқаралық басылымда немесе
Тәж жалпыға бірдей сайлау нәтижесі бойынша премьер-министрді тағайындайды.
Патшалықтың міндетіне сонымен қатар парламентті тарату (премьер-министрдің ұсынысымен),
Тәжі атынан министрлерді, жоғарғы соттық соттарын және жоғарғы
Королеваның жанұясы үлкен мөлшердегі кіріске ие. Королева –
3. Үкімет пен кабинет
Англияның мемлекеттік және саяси құрылысында жетекші рольді министрлер
Кабинет, біріншіден, заң ұсыну алғы шартын алған, яғни
Заң шығарудағы оның қызметі сол, ол парламенттің бекітуі
Заң шығару жұмыстарында қатыстырылған заң шығарушылық деген төменгі
Кабинеттің ұйымдасқан құрылысы жайлы бірнеше сөз.
Кабинет мүшесі болу үшін алдын ала жасалған тәртіп
Кабинеттің басы болып премьер-министр тұрады. Оның билікті өз
Британ Негізгі Заңына сай және ағылшын дәстүрлеріне сай,
Қазіргі уақытта премьер-министрден басқа кабинетке:
жасырын кеңестің, лорд- төрағасы кіреді, ол жасырын кеңестің
лорд – канцлер. Бұл негізгі заңдық келісімге сай,
мөр сақтаушы – лорд. Ол Королева мөрін сақтайды,
Ланкастерский герцогствосының канцлері; Қазына канцлері; Шотландия істері министрі.
Осы кабинетке тікелей қатысты министрлерден басқа, кабинетке мүше
Үкіметке (бірақ кабинетке емес) әртүрлі атағы, салаларына байланысты
Ал аса маңызды мемлекеттік мәселелерді үкімет те емес,
Бірінші министрлер кабинеті өз істерінде көрінген соң жасырын
Ал премьер-министрдің қазіргі түсінігінде бірінші болып Роберт Пил
Премьер-министр өте үлкен билікпен дарылдаған. Ол өз үкіметіне
Премьер-министр өзінің қалауымен кабинет ішінде портфельді ауыстыра алады.
Премьер-министрдің ұзын – санды құқтық қабілеттілігін тізіп көрсете
Атқару билігі негізінен осы прмьер- минситрдің қол астында.
Осындай жұмыс тәсілі англияның бұрынғы премьер-инистрі М. Тэтчерға
Премьер-министрге берілген, оның барлық мемлекеттік аппараттарға нұсқау бере
Премьер-министрдің кабинет мүшелерін және министрлердің тағайындау құқғының ролін
Премьер-министр және де үкіметтік комиссияларды және министрлер комитетін
Премьер-министрдің қолындағы нақты билік қаракеті өзімен басқарудың қайта
Премьер-министрдің аса маңызды жағдайын төмендегі айғақ нақтылап береді.
Премьер-министрдің осындай жағдайын, орнын көре тұра билеуші топтардың,
Ұлыбританияның мемлекеттік құрылысының қызықты жағының бірі – ол
Британдық парламенттік жүйенің жағдайында ресми түрдегі
Парламентке екі орны болған барлық партиялардың фракцияларына олардың
4. Заң шығару процесі
Жоғарыда көрсете өткен, мемлекеттің жоғары органдарының ұйымдастырылуын қарастырып
Заң шығаруға Англияда тәжі, парламент, яғни лордтар палатасы
Барлық үкіметтік немесе жеке мүшелік заң жобаларының түгелі
Үкімет ниетімен талқыланудың кез келген стадиясында төмендегідей үш
1. “Талқылауды жабу” кез келген уақытта, егер де
2. “Пельотиндер”, яғни алдын – ала талқылануды тоқтатудың
3. “Кенгуру”, яғни спикерге сұрақтарды атап көрсететіндей құқ
Ұлыбританияда заң шығару билігін алдымен үкімет атқарады. Ол
Ерекше қызығушылыққа жеке адамдық заң жобалары ие, олар
Егер заң жобасы дұрыс шешімде болса, онда жергілікті
Жергілікті басқару органдары және статуттың негізінде құрылған мекемелер
1945 жылғы заңға сай, арнайы бұйрықтар жергілікті басқару
Баяндамадан кейінгі 21 күн ішінде кез келген палата
А) Парламенттік механизм.
Теория жағынан қабылданған заң жобаларының мазмұнына және формасына
Алайда іс жүзінде, “саяси партиялы машина” мен заң
Б) Кеңесулер.
Англияда солай дәстүр болып кеткен, үкіметтік бас мекеме,
В) Соттық бақылау.
Соттар тікелей парламенттік заң жобаларының мазмұнына бақылау жасамайды.
Ал соттар парламенттің жалпы принциптерді бұзбауын қадағалап
Енді қатыстырылма заң шығаруды қарастырып өтелік.
І. Екінші қатарлы заң актілерінің классификациясы:
а) мақсатына сай классификациялау;
б) актінің шығу тәсіліне байланысты классификациялау;
в) актінің атауына сай классификациялау.
ІІ. Екінші қатарлы заң актілерінің бақылау түрлері:
1. Парламенттік бақылау.
а) Парламентке ұсыну.
б) Хабар алу.
2. Кеңесулер.
3. Соттың бақылауы.
ІІІ. Қаулылар.
Қаулылар - өзінің ерекшелігімен, басқаларға қатыстырмалы заң шығарудың
а) жергілікті органдар сияқты әкімшілік органдарымен немесе өз
б) ол күшіне енгенге дейін жоғары тұрған органдарымен
в) жалпыға бірлей тәртіптер орнатады, олардың таралу шегі
Осы қаулыларды шығарушы органдардың өздері қаулыда көрсетілген заңдарды
Оларды толықтыруға да жаңа қаулы шығарылуы тиіс.
А) Қаулыларды шығару процедурасы.
Парламент әрбір жағдайға сай әртүрлі процедураларды қолдана алады.
а) Шығару. Қаулы шығарған жергілікті басқару органының мөрімен
б) Промульгация және дәлелдеме. Қаулының бастырылма данасы сотқа
Б) Қаулының істек қабілеті.
Қаулылар бұйрықты түрде немесе тиым салу түрінде болып
1) формасының дұрыс болмауы;
2) өкілдік шамасынан шығу;
3) анықталмағандығы;
4) қарама – қайшылықтығы;
5) сапасыздығы;
В) Қаулыны күшпен қолдану.
1) қылмыстық қудалауды қозғау (айып салу )
2) Жоғарғы соттан, айыпкердің одан әрі арғы қылмыстық
Г) Қаулы шығаратын органдар.
Бұл барлық жергілікті билік органдары.
ІІІ–бөлім. Ұлыбританияның жергілікті басқару органдары
Осы бөлімде біз үкіметтің орталық органдарынан кірмейтін, алайда
Әрбір жергілікті орган өз алдына тәуелсіз және ол
Англияның жергілікті басқару органдарының өздеріне тән қандай мінездемелері
а) олар өз алдына әрқашан да заңды
б) жергілікті басқару органдары белгілі бір территорияға құқықтылық
в) бұл органдар, жергілікті салықтар есебінен, әрқашан да
г) осы жергілікті басқару органдарының жетекшілері өз территорияларының
д) жергілікті басқару органдары басқару функциясын жүргізе алатын
1. Жергілікті басқару органдарының түрлері мен құрамы
Әрбір жергілікті басқармада басқару органдары бар. Олар –
Ұлыбританиядағы жергілікті басқару жүйесінің схемасын Д. Гарнер төмендегідей
Англия
(Лондоннан тыс)
графстволар метропалды
графстволар
округтар
округтер
кеңесі бар
приходттар приходттар
2. Жергілікті басқару органдарының жұмысын ұйымдастыру
Осы жергілікті басқару органдарының өзара қатынасын, ара салмақтарын
Солай, графстволардың кеңесінің қарамағына:
магистралды жолдар мен көпірлерден басқа ьарлық жолдар кіреді;
білім беру және кітапханалар;
қалада және графстводағы жоспарлау;
бұқаралық қызмет;
өрт қорғанысы;
полиция;
музейлер мен көркемдік галлереялар;
жастарды жұмысқа орналастыру;
азық – түлік және дәрі – дәрмектер және
парктер мен демалысорындары;
күл – қоқысты шығару;
ұсақ акционерлі компаниялар.
Округтар кеңесінің қарамағына:
шумен күрес және денсаулық сақтау;
тұрғын үй салу;
қалалық және ауылдағы құрылыстарды жоспарлау;
жарнама мен көрсетілім мекемелері;
күл – қоқыс жинау;
бейіттер;
фабрикалар мен мекемелер;
салық салу;
демалыс, кіреді.
Приходтардың қарауына ( ал Уэльсте общиналар):
жер бөліктерін бөлу;
жолаушылар жолдары;
өлген адамды көму жұмыстары;
демалысқа арналған орындар;
бейіттерге бөлінген жерлер;
автобус орындықтары кіреді.
3. Орталық және жергілікті басқару органдары салыстырмалы
Енді осы жергілікті басқару органдарының құрамын қарастырып өтелік:
А) Бас кеңестер.
Кеңестердің құрамдары біркелкі болғандықтан графстволар кеңесі мен округтер
І. Төрағасы.
Төраға немесе мэр кеңестің жиналысында көптік дауыспен сайланады,
Қаланың мэрі арнайы атағы жоқ. Ол бір жағдайларда
ІІ. Вице – төраға.
Бас кеңесі өзінің бір мүшесін вице-төраға деп тағайындайды.
ІІІ. Олдермендер.
1972 жылы жергілікті басқару туралы заңға сәйкес бұл
IV. Кеңесшілер.
Кеңесшілер округтерде немесе графстволарда төртжылдық цикл ішіндегі әрбір
V. Шерифтер.
1974 жылға дейін 21 қала өз шерифтарын өздері
Б) Англиядағы приходттар.
1974 жылға дейін әр қалалық округтар приходттарға бөлінген,
Англияның жергілікті басқару органдарына бұлардан басқа поселоктар кіреді.
Лондонды басқару.
Лондонда жергілікті органдар екі қалыпта ұйымдастырылған, бір жағынан,
А) Лондон аудандық кеңестері.
Олар жоғарыда аталып өткендей 32 тал. Олар округтер
Б) Сити Лондон.
Сити құрамы толығымен жергілікті басқару органрынан айырмашылығы жоқ.
Сити басқармасы үш “ палатадан ” тұрады.
1. “ Коммон – Холл ”.
2. Олдермендер.
3. Жалпы кеңес палатасы.
В) Темплдар.
Миддл – Темпл және Инкер – Темпл. Бұлар
ҚОРЫТЫНДЫ
Осы тақырыпқа жасалған жұмыс Ұлыбританияның мемлекеттік құрылысын зерттеп,
Қазіргі уақытта біздің егеменді Қазақстан мемлекетінің басқа
Ұлыбритания мемлекетінің жергілікті басқару органдары, оның басқару органдар
Британияның басқару органдарының және бір ерекшелігі, олардың бір-бірімен
Британияның мемлекеттік құрылысының және бір ерекшелігі, ол оның
Британиядағы мемлекеттік құрылысының және бір ерекшеліктері, ол –
Және бір ерекшелігі ол британ билік етуші басқару
Осы ерекшелігі біздің жергілікті атқару органдарына да, дарыса
Ұлыбританияның жергілікті басқару органдарының өкілеттілігінің арасында олардың әлеуметтік
Британияның Парламенті жөнінде бірталай пікірлер білдіре кеткен жөн.
Осы жұмыс барысында Британ мемлекетінің құрылысын зерттеу, оның
Алайда осы қиындықтарға қарамастан жұмыс зерттеушілік жағының ғылыми
БИБЛИОГРАФИЯ
Арнайы әдебиеттер.
1. Богдановская И.Ю. Ағылшын құқындағы заңдар.- М., Наука
2. Барабашев Г.В. Қазіргі капиталисттік мемлекеттердің жергілікті органдары.
3. Бромхед. Британ негізгі заңының эволюциясы. – М.,
4. Беляева Г. Шет елдердің мемлекетімен құқтарының тарихы.
5. Д. Гарнер. Ұлыбритания: орталық және жергілікті басқармалары.
6. Гуткова Е.В. Ағылшын парламентінің шығу тегі. (
7. Голлан Д. Ұлыбританияның саяси жүйесі.- М., 1965
8. Крылов Б.С. Ұлыбританияның мемлекеттік құрылысы. М, 1965
9. Крылова И.С. Ағылшын мемлекеті. – М., наука.
10. Крылова И.С. Ұлыбританияның орталық мемлекеттік органдары. –М.,
11. Буржуазия мемлекеттерінің негізгі заңдары. –М., Ю/л, 1982
12. Левин Д.В. Ұлыбритания мемлекеттік құрылысы. М, 1967
13. Лоэль А. Англия мемлекеттік құрылысы. –М, 1975
14. Перегудов С.П. Ұлыбритан саяси - әлеуметтік жүйесіндегі
15. Перегудов С.П. Ұлыбританияның саяси жүйесі. –М., 1984
16. Сэмпсон А. Британияның жаңа анатомиясы. – М.,
17. Хервей Дж., Худ К. Британ мемлекеті. –
18. Энсон В. Ағылшын парламенті. – 1908 ж.
19. Шет елдердің заң жинақтары. Реферат – жинағы.
20. Журнал.: Халықаралық., 1989 ж. №8. және №4,
Бромхед П. Британ Негізгі Заңының эволюциясы. – М.,
Бромхед П. Британ Негізгі Заңының эволюциясы. – М.,
Бромхед П. Негізгі Заңының эволюциясы. – М., 1978
Бромхед П. Британ Негізгі Заңының эволюциясы. – М.,
Крылова Н.С. – Центр. госуд. Органы Великобританий. Б.С.
Крылова Н.С. – Центр. госуд. Органы Великобританий. Б.С.
Н.С. Крылова – Британия мемлекеттік орталық органдары. –
Б.С. Крылов – Буржуазиялық мемлекеттердің парламенттері – М.,1961
Крылов Б.С. Ұлыбритан мемлекеттік құрылысы. – М., 1965
Гарнер Д. – В., : үзінді Барабшеваның алғы
Некрич А.М. Л. Позднеева – Ұлыбритан саяси партялары
Некрич А. Позднеева Л.В. Көрсетілген әдебиет 32 бет.
Д.Гарнер қар. – В.: Орт. Ж. – ежер-ті
Британ саяи жүйесін қар. – М., Ю/Л., 1984
Ұлыбританияның саяси жүйесі. – М., Ю/Л., 1984 ж.
Ұлыбританияның саяси жүйесі.- М., Ю/Л., 1984 ж. 150
Богдановская Ю. – Ағылшын құқындағы заңдар. – М.,
Д. Гарнер. Көрсетілген жұмысы. 91 бет.
Д.Гарнер. Ұлыбритания: Орталық және жергілікті басқару органдары. –
Барабашев Г.Б. Қазіргі капиталистік елдердің муниципиалды органдары. –
Ұлыбританияның жергілікті басқару органдары
Ұлыбританияның қаржы жүйесі
Монархия және оның түрлері
Ұлыбританияның Конституциялық құқығы
Мемлекеттік жергілікті басқарудың теориялық негіздері
ҚР атқарушы билік органдарының жүйесі. Шетел мемлекеттерінің заңнамасымен салыстырмалы анализ
Шетелдердегі конституциялық құрылысы және оның негiздерi
Шетелдердің конституциялық құқығының пәні, қайнар көздері және жүйесі
Ұлыбритания – алғашқы индустриалды держава
Жеке тұлғалардың табыс салығы