Информатика курсын оқыту әдістемесін жетілдіру
Мазмұны
Кіріспе ……………………………………………………………………………..3
І. Білім беруді ақпараттандыру және информатика мамандарын
1.1. Информатика мен информатика пәні туралы……………………………....9
1.2. Информатика пәнінің оқу - әдістемелік кешендеріне сипаттама………...12
1.3. Информатика курсын оқыту әдістемесін жетілдіру……………………….18
1.4. Информатиканың философиялық негіздері………………………………..24
ІІ. Орта мектепте информатика пәнін оқыту жолдары
2.1. Информатика мұғалімдерінің біліктілігін көтеру және қайта
даярлау…………………………………………………………………………….35
2.2. Информатика пәнін жаңа технологиялармен оқытудың тиімді
жолдары…………………………………………………………………………...40
2.2.1. Сыни тұрғысынан ойлау технологиясы.....................................................40
2.3. 9 – сыныпқа арналған сабақ жоспары.........................................................41
2.4. Интерактивті сабақ үлгілері.......................................................................... 51
Қорытынды………………………………………………………………………..57
Пайдаланған әдебиеттер тізімі………………………………………………...59
Кіріспе
Қазіргі уақытта Қазақстан дамудың индустриялдық кезеңінен ақпараттық кезеңіне
Бұл мәселе егемен еліміздің қалыптасуна және жуық арада информатика
Қазіргі уақытта Қазақстанның педагогикалық жоғары оқу орындарында білім беруді
«Информатика-экономика», «Информатика- шетел тілі» тағы сол тәрізді қосарланған
І. Білім беруді ақпараттандыру және информатика мамандарын
Қазақстанның педагогикалық жоғары оқу орындарында, тіпті университеттерінде информатика оқу
Информатика және ақпараттық технология негіздерін игерген түрлі деңгейдегі мамандар
Информатика мамандарын қазақ тілінде даярлауға байланысты шешімін күтіп жатқан,
Сонымен, еліміздің университеттеріндегі информатика саласының болашақ мамандарын даярлаудың
- университетте информатиканы оқыту мазмұнын іргелі ету, яғни, информатиканың
- университетте информатиканы туыстас пәндермен кіріктіруге негізделген
- информатика және ақпараттық технологиямен баланысты мамандықтар бойынша
- студенттерді информатика саласында қазақ тілінде даярлауды жетілдіру .
Осы көрсетілген үлгімен «информатика және (сәйкес пән)», «Информатика
Ақпараттандыру және бұқаралық телекоммуникацияларды ғаламдастыру кезеңінде қазіргі қоғам ақпаратты
Қазіргі ақпараттық және телекомуникациялық өзара ықпал технологияларының мүмкіндіктерін іске
«Білім беруді ақапараттандырудың теориясы мен әдістемесі» мынандай зерттеу бағыттарынан
- қазіргі ақпараттық қоғам мен ғаламдық телекоммуникация жағдайында
оқушы тұлғасын дамыту міндеттеріне сәйкес оқытудың ұйымдық түрлерімен әдістерін,
- оқушының ақыл-ой әлеуетін дамытуды, оқу ақпаратын жинау, өңдеу,
- оқу-тәрбие ісін ақпараттық-әдістемелік қамтамасыз ету үрдісін және оқу
- есептеу техникасы, ақпараттандыру және телекоммуникация
құралдарын білім беру саласында тиімді қауіпсіз қолданудың педагогикалық
- оқушының ақыл – ой қуатының деңгейін белгілеудің, оның
- нақты түрде немесе бейнелі түрде өтетін оқу тәжірибесінің
1.1. Информатика мен информатика пәні туралы
Информатиканың негізгі ұғымдарына кіріспес бұрын информатиканың өзінің
Қазіргі информатика курсы дүниежүзілік педагогика ісінде теңдесі жоқ құбылыс
Бір жағынан, бұл үрдіс жиырма жыл шамасы дерлік жалпыілімдік
пән саласының айқын сипаттамасы;
информатикаға ғана тән қызметтің жалпыланған түрлерінің
тұжырымдамасы.
Өткен 1985 жылдан бастап информатика пән ретінде өзгеріске түсті.
Жоғары оқу орнындағы информатика курсының зерттеу тақырыбын белгілеп, сонымен
Қазіргі оқудың бірінші септі түйткілі оның іргелілі болып келеді.
Информатика туралы бүгінге дейінгі түсінігімізді жалпылай келе, мынадай жұмыстық
- Информатика дегеніміз табиғаты әртүрлі жүйелердегі ақпараттық үрдістер ағымының
Информатика ғылымының іргелілігінен туындайтын маңызды нәрсе –
Ақпараттық үрдістерді оқып-үйрену сыртқы әлемнің кез келген феноменін оқып-
Информатика әлемнің қазіргі дамуы жағдайында информатиканы мынадай
Теориялық информатика бөлімінде информатиканың философиялық негіздері информацияның жалпы
Әлеуметтік информатика бөлімінде ақпараттық қоғамдағы адамның рөлі сияқты
Ақпараттық технологиялар бөлімінде есептеу техникасының дамеу тарихы, ЭЕМ
Информатика – бірегей ғылыми пән. Оның оқу нысаны тұтас
әлеуметтік – техникалық революция, атап айтқанда, ақпараттық технологиялардың кең
Ақпараттық және телекоммуникациялық технологияларды оқып-үйрену информатиканың аса маңызды бөлімі
Компьютерлік желілер мен коммуникациялар – қолданбалы информатиканың бүгінде ең
Сонымен, қорыта келгенде, информатика қазіргі кезде жаратылыстану – техникалық
1.2 Информатика пәнінің оқу-әдістемелік кешендеріне сипаттама
Қазіргі мектептегі информатика курсының оқытылуы-әлемдік педагогикалық практикада бұрын соңды
Әдетте ғылыми пәннің мектепке енуінен бастап оның жалпы
Жалпы білім беретін мектептер мен жоғары мектептерде информатиканың оқытылуы
Ы.Алтынсарин атындағы Қазақ білім академиясы “Мектеп және мектепке дейінгі”
Стандарт ережелеріне сәйкес оқушыларды информатика пәніне оқыту Қазақстан Республикасының
Информатика пәнін ғылыми әдістемелік жағынан қамтамасыз ету бағытына сәйкес
Информатика пәнінің ОӘК-нің өзіндік ерекшеліктері оларға қойылатын дидактикалық талаптарды
Зерттеулерге сүйене отырып дайындалған материалдар жалпы білім беретін мектептерде
Зерттеу міндеттеріне сәйкес оқулық пен оқу-әдістемелік құралдарға қойылатын жалпы
Информатикадан ОӘК-нің әрқайсысының құрылымының компонентіне қойылатын талаптар іріктеліп, төмендегіше
-жалпы материалдардың ұсынылу реті оқу бағдарламалары мен оқулыққа сәйкестігі
-кез-келген ықшамдау мен бейімдеулер қазіргі ғылыми білімге толық сәйкестендіріліп
-дилдактикалық материалдар, есептер мен жаттығулар жинағы оқушылардың шығармашылық
-пәнаралық және пәншілік байланыстың сақталуы қажет.
-ұсынылатын материалдар мектептердің қазіргі компьютерлік технологиямен жабдықталу
- оқушылардың жеке қызығушылығын және түрлі қабілетін дамытуға бағытталуы
- программа құруға, программаны пайдаланып белгілі бір мәселені шешуге
- ОӘК – де ұсынылатын материалдар толығымен оқушылардың
- әр сыныптарға ұсынылатын материалдар сол сынып оқушыларының
- оқушылардың оқуға деген қызығушылығын, өзіндік тану белсенділігін арттыруға
- ОӘК – дің ішкі мазмұнындағы материалдардың,
Осы талаптарға сай дайындалатын информатика пәні бойынша оқу
Оқулық
Әдістемелік құрал
Дидактикалық материалдар (пысықтау сұрақтары, тест тапсырмалары, есептер мен жаттығулар)
Хрестоматиялар
Осы ұсынылған кешендердің жоғарыда көрсетілген талаптарға сай келетіндей болуы
Жоғарыда айтылған жалпы талаптар негізінде информатикадан оқу -әдістемелік
Информатика оқулықтарына қойылатын талаптар
Информатика оқулығына қойылатын талаптарды анықтауда жалпы оқулыққа қойылатын талаптар
Оқулыққа қойылатын дидактикалық талаптарды анықтап жүйелеуде оқулық функциялары:
білім мазмұнын тасымалдаушы;
мазмұнды меңгеру процесін ұйымдастырушы;
ақпараттық;
трансформациялы;
материалды бекітушілік;
өзін - өзі бақылау;
өз бетімен білім алу;
дамытушы – тәрбиелеуші
басшылыққа алынып, негізінен ескеретін құжат болды
Информатика пәні оқулығының маңызды ерекшелігі бұл өскелең өмір талабына
ұлттық ғылым саясатына сәйкестігі;
бағдарламаға сәйкестігі; мазмұнының ғылыми мәнділігі және нақтылығы;
әлеуметтік – мәдени құндылығы;
ұсынылған материалдардың тарихилығы;
оқушылардың физиологиялық және психологиялық ерекшеліктерінің ескерілуі;
мазмұнының жүйелілігі; бірізділігі;
сабақтастық принципінің сақталуы;
еліміздің экономикалық даму ерекшеліктеріне сәйкестігі;
мектептердің компьютермен жабдықталуының ескерілуі;
практикалық тапсырмалардың тақырыпқа сәйкестігі;
компьютерлік оқытушы программалар пайдаланылуының ескерілуі;
мазмұнды ұсынуда дамытушылық принципінің ескерілуі;
тапсырмалардың жүйелі түрде таңдап алынуы;
оқытудың әртүрлі жаңа технологияларын пайдалануға ыңғайлылығы;
оқушылардың жалпы оқу біліктерін және дағдыларын қалыптастыруға мүмкіндік
деңгейлік тапсырмалардың болуы; т.с.с.
Осы талаптарды ескере отырып дайындалған оқулықтың сапасы жоғары болып,
Информатиканы оқыту әдістемесіне қойылатын талаптар
Информатиканы оқыту әдістемесі - әрбір сынып бойынша информатиканы
Бұл әдістемелік оқу - әдістемелік кешендерді құрайтын басқа құралдарды
Әрбір сыныпқа арналған әдістемелікте сол сыныптағы информатикадан берілетін білім
Әдістемеде информатикадан білім мазмұнынының сипаттамасы беріледі.
Оқулық пен оқу құралдарын сабақ барысында тиімді қолдану,
Информатикадан дидактикалық материалдарға қойылатын талаптар
Дидактикалық материалдар информатика оқулығының негізінде алынған өзіндік, бақылау және
Мұндағы жұмыстар әр сыныптағы информатиканы оқытудың
Өзіндік бақылау және тестік жұмыстардың мазмұны оқулықтағы теориялық
Оқу құралының мазмұнына енген материалдар оқушылардың дайындық
деңгейін ескере отырып түрлендіріп беруге ыңғайланып жасалды.
Дидактикалық материалдарға енетін өзіндік жұмыс тек оқыту сипатында, жаңа
Дидактикалық материалдарда ұсынылатын тест тапсырмаларының сұрақтары өте анық, түсінікті,
Тест тапсырмаларды пайдаланып, нәтижесіне талдау жасай келе мынадай қорытынды
Информатика хрестоматиясына қойылатын талаптар
Информатика хрестоматиясында информатикадан стандарт материалдарынан тыс оқушылардың білімін
Жоғарыда аталған информатикадан ОӘК-дердің құрамы мен құрылымына қойылатын талаптар
Информатикадан дайындалған жаңа буын оқулыққа және информатикадан ОӘК-ге қойылатын
Информатика пәнінің ОӘК-не қойылатын дидактикалық талаптардың анықталуы бұл пән
Осыларға қосымша информатиканы оқыту процесінде пайдаланылатын мультимедиялық үйрету программаларының,
1.3. Информатика курсын оқыту әдістемесін жетілдіру
Республикамызда болып жатқан өзгерістер халыққа білім беру жүйесінің барлық
Ал, бұл мәселенің дұрыс шешілуі Қазақстандағы мектеп информатика пәнін
Орта мектептерде информатика курсын оқыту мәселелері 1950 жылдары Жаңасібір
Сөйтіп, Қазақсатанда 1986 жылдары А.П.Ершов, В.Н.Монахованың “Информатика және есептеуіш
Енді информатика курсының тақырыптары оқыту әдістемесін қарастырайық:
Кіріспені оқыту әдістемесі. Кіріспе мақсаты пәнге деген қызығушылықты қалыптастыру
Компьютер құрылысын оқыту әдістемесі. Компьютер құрылысы: негізгі үш бөліктен
Дискұяшықты өткенде, оның дискетті оқуға арналғандығын айтса жеткілікті.
Процессорда барлық іс-әрекеттер түрленіп, орындалады. Компьютердің барлық жұмысын басқарады.
Операциялық жүйені оқыту әдістемесі. Компьютер жұмыс істеуі үшін, алғашқы
Norton Commander қабық бағдарламасын оқыту әдістемесі. Norton Commander көмегі
Бағдарламалық қамтамасыздандыруды оқыту әдістемесі. Информатика курсының мақсаты-бағдарламаны пайдалана алатын
WINDOWS операциялық жүйесін оқыту әдістемесі. WINDOWS операциялық жүйесін оқытқанда:
Word мәтіндік редакторын оқыту әдістемесі. Word мәтіндік редакторы –
Paint – графиктік редакторын оқыту әдістемесі. Paint – графиктік
Тақтаға көп қадамнан тұратын бұйрықтар қызметін жазып, оқушыларға редактормен
Электрондық кестені оқыту әдістемесі. Excel кестесі экономикалық және математикалық
- дискідегі дайын файылмен жұмыс, яғни оқушылар кестедегі
берілгендердің мәндерін өзгерте отырып, нәтиженің өзгергендігін бақылайды. Бұл әдіс
бұйрықтарды меңгереді, яғни кесте ішінде орын ауыстыру,
жылжыту, ұяшықтарға сандарды еңгізу;
формуланы түгелдей көруі үшін “формат” сияқты бұйрықтармен
жұмыс жасайды;
кестедегі бір қатарды жою сияқты, яғни “жою” бұйрығымен жұмыс
істейді. Оқушылар әрбір өзгерісті дәптеріне жазып отырады. Қатарды не
Access- берілгендер базасын басқару жүйесін оқыту әдістемесі. Access-
Алгоритмді оқыту әдістемесі. Алгоритмді және алгоритмдеуді оқытқанда алдымен, алгоритм
Алгоритм программа құрудың әліппесі болып табылады. Алгоритмнің блок-сүлбесіне мысалдар
Программалау тілдерін оқыту әдістемесі. Бейсик тілі АҚШ-та 1960 жылдары
Паскаль тілін Н.Витром жазды. Бұл бағдарламалауды үйретуге арналған мүмкіндігі
Архивтеуші және компьютерлік вирус программаларын оқыту әдістемесі. Бұл программалармен
Электрондық поштаны, интернетті оқыту әдістмесі. Электрондық пошта – компьютер
Демек, информатика пәнін оқытуда жоғарыда келтірілген тақырыптарды негізге ала
1.4. Информатиканың философиялық негіздері
Материя - өздеріне ғана тән кез келген қасиеттері, байланыстары,
бойынша таратушы генетикалық құрал қызметтерін атқарады. Энергия ақпарт тұғыры
Ақпарат – материяның өзара әрекеттестікте көрініс беретін сол материяның
Бірі – объект, екіншісі – субъект болатын, жүйеге мақсат
Материя
Жүйедегі элементтер әрекеттестігінің семантикасы күрделілік деңгейі әр түрлі
Өркениет тарихында нысанаға байланысты жүйелік тұрғысынан үш кезеңді бөліп
Біздің уақыт ақпараттық қатынастың электрондық құралдарының кеңінен қолданылуымен сипатталады.
Бірге атқаратын жұмысты реттей жүріп адамдар өзара қатысады. Кибернетикалық
Алдын ала бейнелеу келешек іс-әрекет пен оның бағдарламасын, яғни
Материяның әр түрінде әрекеттестік арнайы сипатта болады, сондықтан да
Өсімдіктер әлемінде өсімдіктердің өмір сүруі зат алмасуына әсер ететін
Жануарлар әлемінде қимылсыздықты жеңу – нерв жүйесінің пайда болуына
Адамның пайда болуы жүйелі субъект-объект қатынасының одан әрі дамуына
Айтылғанына көрініп тұрғандай, “ақпарат” – басқарудың классикалық теориясының негіздерінен
Ақпарат материямен және энергиямен қатар аса маңызды элемент. Онысыз
Ақпарат материяның семантикалық мәні ретінде жүйелі ұғым және нысан
Кез келген объект және оған сәйкес келетін субъект жүйе
Адамның қатынастық ақпарат жүйесі интеллектуалдық және дене қызметімен тығыз
Ақпараттың семантикалық жүйелерді зерттеу нәтижелері табиғат жасаған органикалық
Табиғи және жасанды жүйелерден тұратын объективті шындық адам санасында
Ақпарат (лат.Informatio – түсіндіру, мазмұндама, хабардарлық) – кейбір мәліметтерді,
Философияда үш он жылдықтан да әрі ақпараттың түрлі тәсілі,
1)Құрылымдық (немесе байланысты) ақпарат. Барлық табиғи және жасанды түрде
2)Жедел ақпарат. Материалдық әлем нысандары арасында айналып жүреді және
Басқару мен тану үрдістерінің арасында терең ұқсастық барын баса
Басқару жүйесінде оқыту, бейімдеу, болжау (бейнелеудің алдын алу) сияқты
Мазмұнымен көрсетілу түріндегі сапалы айырмашылықтарға қарамастан ақпараттық үрдістердің айтылған
Ақпарат қоғамның аса маңызды стратегиялық қорына айнала бастады. Ақпарат
Ақпараттық технологиялар мен қорлар және олардың кәзіргі кезеңде қоғамды
ІІ. Орта мектепте информатика пәнін оқыту жолдары
2.1. Информатика мұғалімдерінің біліктілігін көтеру және қайта даярлау
Қазақстан Республикасында білім беруді 2010 жылға дейін дамытудың Мемлекеттік
Білім беруді ақпараттандыру, білім салаларының барлық қызметіне ақпараттық технологияны
Аталған бағыттарды дамыту үшін нормативтік – құқықтық, материалдық-техникалық, ғылыми
Қазіргі мектепке шығармашылық ізденіс қабілеті дамыған, жаңа педагогикалық технологияларды
Басқаша айтқанда, білім беруді ақпараттандыру процесі мұғалімнің дайындық деңгейі
Қазіргі кезеңде білім берудегі ақпараттық және коммуникациялық технологиялар информатика
Информатика мұғалімдерінің біліктілігін көтеруге қойылатын талапатарға сәйкес оқу жұмыстарын
Пәндік-мамандық қызметтеріне байланысты қойылатын проблемаларды шешу қабілеттілігі.
Аналитикалық бақылау-пәндік іс-әрекеттерін талдау мен бақылау;
Ұйымдастырушылық - оқушылардың өзіндік іс-әрекеттерін ұйымдастыруға бағытталған проблемаларды шешу
Коммуникациялық – “Мұғалім-Оқушы”, “Оқушы -Оқушы”,“Мұғалім-Ата-ана”, және т.б. жүйелердегі қарым
Бейімделген –қазіргі жағдайдың өзгерістері мен талаптарына сәйкес проблемаларды шешу
Ынталық/психологиялық – психологиялық, жекетұлғалық, жекетұлғалар арасындағы өзара қарамақайшылықты шешу
Жобалық-мектептегі, мұғалімді және оқушыны дамыту жобаларын шешу қабілеттілігі.
Ғылыми-ізденістік – мектептің, мұғалімнің және оқушының даму нәтижелерін зерттеуді
Біліктілікті көтеру курстарындағы оқыту мазмұны тыңдаушылардың құзырлығын дамытуға бағытталған:
Мұғалімнің білімі біліктілікті көтеру курстарымен шектеліп қалмауы керек. Олар
Курс мазмұнын құрастырудағы модульдік принцип түрлі білім беру бағдарламаларын
Біліктілікті көтеруді түрлі деңгейлермен қамтамасыз ету;
Тыңдаушылардың мамандық құзырлығын қалыптастыру;
Тыңдаушылардың өзін-өзі дамытуы мен жетілу жағдайларын қалыптастыру.
Тыңдаушылардың білім жетілдіру мазмұны бір-бірімен байланысқан үш блоктан тұрады:
Бірінші блок-модуль (инварианттық) – “ҚР білім саласындағы негізгі мемлекеттік
Екінші блок модуль – “Білім беру процесін әлеуметтік-психологиялық жағынан
Үшінші блок модуль - “Пәннің мазмұны мен әдістерін жетілдіруге
Оқыту бағдарламаларын таңдау тыңдаушыларға жүргізілген тест пен сауалнама қорытындысы
Курстық дайындықты жобалау барысында тұлғалық-бағдарлық бөліктер ескеріледі. Ол педагогикалық
Білім мазмұнының аралығындағы аралық топ пен оны ұйымдастыру келген
Шет елдік және отандық тәжірибелерге талдау жасау барысында педагог
Оқытуды ұйымдастыру формалары: жеке, топтық, фронтальды, ұжымдық жұмыс жасау
Білім беру қызметкерлерінің біліктілігін көтеру және қайта даярлау курстарының
Модуль Модуль мақсаты Қысқаша мазмұны
1-Модуль (6 сағат) Дәстүрлі оқыту моделінен нәтижеге бағытталған дамытушы,
2-Модуль (12сағат) Өзіндік кәсіби іс-әрекетті жобалау оны жүзеге асыру.
3-Модуль (4сағат) Ғылыми-әдістемелік жинағын құрастыру жұмыстарын ұйымдастыру. Өзіндік даму
4-Модуль (20) Кәсіби білім мен дағдыны жетілдіру және
-жинақылық;
Оқуға дайындығы Ұйымдастырылатын жұмыстың түрін, әдістерін және формаларын жетілдіру
Саралап деңгейлеп оқыту және модульдеп оқыту технологиясы
Жеке әдістемелер мәселелері
Мектепте информатика курсын оқытудың мақсаттары мен міндеттері.
Информатиканың негізгі бөлімдерін үйрету әдістемесі
Информатика кабинетін жабдықтау; Алгоритмдеу және программалау
Ақпараттық қамтамасыз ету; Дайын программалық құралдарды меңгерту.
Windows операциялық жүйесі. Негізгі технологиялық принциптер мен ұғымдар.
Word мәтіндік процессоры. Форматтауды автоматтандыру: үлгі, шаблон,стиль бойынша формат.
Excel кестелік процессоры. Тізімдерді өңдеу. Консолидация. Нәтижелерді автоматты түрде
Power Point-та презентация құру.
Желілік технологиялар: Интернет, WWW, электрондық пошта, Web-дизайн.
Информатиканың әлеуметтік мәселелері. Графика.
5-Модуль (4) Мұғалімнің мамандық құзырлылығы Мұғалім құзырлылығы: пәндік, бақылаулылық-аналитикалық,
6-Модуль (6 сағат) Ақпараттандыру саласында білім беру мекемелері қызметтерін
Білім беруді ақпараттандыру саласындағы озық тәжірибелер;
Білім мекемелерінде компьютерлік техника мен коммуникация құралдарын тиімдітүрде қолдануды
Білім беру мекемелерін басқару мен оқу-тәрбие процесінде ақпаратты коммуникациялық
Мұғалімдер мен білім мекемелері қызметкерлерін ақпараттық-коммуникациялық технологияны қолдану
Білім мекемелерінде ақпараттық-білімдік ресурстарды құру жұмыстарына бағыт-бағдар беру,
Білім мекемелерін компьютерлендіру мен ақпараттандыру бойынша келесі шешімдерді даярлау;
Программалау мен информатиканың базалық курсы бойынша өткізілетін байқаулар мен
2.2. Информатика пәнін жаңа технолгиялармен оқытудың тиімді жолдары
2.2.1 Сыни тұрғысынан ойлау технологиясы
Демократиялық білім үшін құрылған Консорциум басқарған “Сын тұрғысынан ойлау
Бұл әдістеме бойынша сабақ үш кезеңнен тұруы керек. Бірінші
Логикалық есептер дайындап әкелу. Информатика пәнінен оқушылардың білімдерін толықтырып,
Кроссворд, ребустар ойластырып, құрып әкелу.
Ақпараттық диктанттар
Лабораториялық жұмыстар. Оқушылар өздігімен жұмыс атқарғанда лабораториялық жұмыстарда әр
Практикалық жұмыстар. Әр оқушы А4 форматқа басқа топтағы оқушылар
Жоғарыда аталған сабақты түрлендіру әдіс-тәсілдері бойынша үй тапсырмаларын беру
2.3 9 – сыныпқа арналған сабақ жоспарлары
N1-Сабақ. Тақырыбы: Қайталанатын процестерді программалау
Пән аты: информатика 9 - сынып
Сабақтың мақсаты:
Білімділік:
2. Практикалық есептерді шығару барысында қайталанатын командаларды тиімді пайдаланудың
Дамытушылық: 1. Оқушылардың қайталанатын командаларды практикалық есептерде
2. Оқушыларға қайталану командалары жөнінде қосымша
Тәрбиелілік: 1. Оқушыларды компьютерлік
2. Оқушылардың кабинеттегі қауіпсіздік техникасы ережелерін сақтауын
Пәнаралық байланыс: Ағылшын тілі
Оқыту формалары: жеке және ұжымдық.
Көрнекіліктер: слайд, карточкалар, крассворд,тест сұрақтары, оқу құралдары, компьютер, т.б.
Сабақ барысы:
І. Ұйымдастыру кезеңі
Оқушыларды түгендеу.
Сыныптың сабаққа деген тазалығын тексеру
Оқушылардың зейінін сабаққа аудару
Оқушылардың қызығушылықтарын ояту
ІІ. Үй тапсырмасын тексеру: Тармақталған процестерді программалау
Тармақталған алгоритмдер қандай есептерді шығару барысында қолданылады?
Тармақталушы құрылымға программа жазу үшін Паскаль тілінде қандай операторлар
Шартты оператордың жалпы түрі және орындалу ережесі қандай?
Таңдау операторының жалпы түрі қандай?
Таңдау операторының орындалу ережесі қалай орындалады?
ІІІ. Жаңа сабақ
Кейбір алгоритмдердің белгілі бір бөліктері бірнешще рет қайталанып орындалуы
Цикл – бұл программаның орындалуы барысында бірнеше рет қайталанатын
Цикл Әзір
WHILE DO
BEGIN
…
END;
Орындалу ережесі: BEGIN және END сөздерінің арасында жазылған операторлар
Ескерту: Циклдың орындалу барысында шексіз көп қайталануды болдырмау үшін
2. Цикл Дейін
REPEAT
…
UNTIL ;
Орындалу ережесі: REPEAT сөзінен кейін жазылған операторлар бір рет
Параметрлі цикл
FOR I:=A TO B DO
BEGIN
…
END;
Орындалу ережесі: BEGIN және END сөздерінің арасында жазылған операторлар
FOR I:=A DOWN TO B DO
BEGIN
…
END;
Орындалу ережесі: BEGIN және END сөздерінің арасында жазылған операторлар
Егер алдын ала циклдегі операторды немесе құрама операторды неше
WHILE – DО операторының REPEAT – UNTIL операторынан
WHILE – DО операторының денесінде тек бір ғана
REPEAT – UNTIL циклдік операторында операторлық жақшалар қойылмайды, олардың
WHILE операторында цикл денесі алғаш тексергенде жалған болса,
REPEAT операторында цикл денесі шартқа дейін жазылғандықтан бір рет
ІV. Есептер шығару.
1-мысал. Төмендегі функция мәнін х айнымалысы -0,5 пен 2,5
У=
Паскаль тілінде жазылуы:
program primer1;
var
a,b,x,y:real;
begin
writeln('bastapki manderdi engiz:');
read(a,b);
writeln(' x
x:=-0.5;
repeat
y:=ln(abs(x))/(a*a+b*b);
writeln(x:8:1,y:8:1);
x:=x+0.1;
until x>2.5;
end.
2. program primer1;
var
a,b,x,y:real;
begin
writeln('bastapki manderdi engiz:');
read(a,b);
writeln(' x
x:=-0.5;
While x0) and (m>0);
if n>m then k:=m else k:=n;
for i:=1 to k do
if (n mod i=0) and (m mod i =0)
writeln(' n,m candarinin EYOB=',d);
end.
Жауабы:
V. Жаңа сабақты бекіту.
Қайталану операторы қандай есептерді шығару кезінде қолданылады?
Цикл дегеніміз не?
Паскаль тілінде қайталау процестерін жүзеге асыратын арифметикалық операторларды ата
WHILE – DО операторының REPEAT – UNTIL операторынан
VІ. Үй тапсырмасы.
1-есеп. N және M натурал сандары берілген. Олардың
2-есеп. N натурал саны берілген. Оның жай сан
3-есеп. N натурал саны берілген. Оны жай көбейткіштерге жіктеңдер.
Қайталанатын процестерді программалау тақырыбын оқып, дайындалып келу.
VIІ. Сабақты қорытындылау.
Тақырыпты қысқаша қорытындылау
Оқушыларды бағалау
N2-Сабақ. Тақырыбы: Таңдау операторы
Сабақ жоспары
Пән аты: Информатика 9 - сынып
Сабақтың мақсаты:
Білімділік:
2. Оқушыларды практикалық есептерді шығару барысында таңдау операторларын тиімді
Дамытушылық: 1.Таңдау операторының командаларын пайдалану арқылы
2. Оқушыларға қосымша сұрақтар қою арқылы білімдерін бекіту,
Тәрбиелілік: 1. Компьютерлік сауаттылыққа,
2. Оқушылардың кабинеттегі қауіпсіздік техникасы ережелерін сақтауын
Пәнаралық байланыс: Ағылшын тілі
Оқыту формалары: жеке және ұжымдық.
Көрнекіліктер: көрнекі материал (слайд, тест, дайын суреттер), оқу құралдары,
Сабақ барысы:
І. Ұйымдастыру кезеңі
Оқушыларды түгендеу, сыныптың сабаққа деген тазалығын тексеру
Оқушылардың зейінін сабаққа аудару
Оқушылардың қызығушылықтарын ояту
ІІ. Үй тапсырмасын тексеру: Шартты көшу операторы
Шартты көшу операторын қалай түсінесіңдер?
Оператордың толық түрі алгоритмнің қандай командасына сәйкес келеді?
Жалпы түрде оператордың форматы қалай орындалады?
Шартты көшу операторының қызметші сөздері қандай?
ІІІ. Жаңа сабақ. Берілген өрнектің мәніне тәуелді бір
Жазылу түрі:
Таңдау
Жағдай 1-шарт: 1-серия
Жағдай 2-шарт: 2-серия
... ...
жағдай п-шарт: п-серия
бітті
Case – жағдай,Of - төмендегілер.
Таңдау операторы былай орындалады: өрнектің мәні берілген тұрақтының қайсысына
Егер өрнектің мәні тұрақтылардың ешқайсысымен тең болмаса да, басқару
Өрнектің мәні және тұрақтылар әрқашан да бүтін сан, тұрақты
Мысалы,
Case к+1 Of
5: у=:sqr(х);
11:у=: sqrt(х);
4: z=:у*( a-b);
7: write(а, b)
End;
Өрнек символдық та болуы мүмкін, онда тұрақтылада символдық тип
ІV. Есептер шығару:
1-есеп. Апта күндерінің нөмірі бойынша аттарын анықтауға программа құрыңдар.
(*--------------
! апта күндері !
-----------------*)
Program Apta(input, output);
Var
N: integer;(*аптадағы күн нөмірі*)
Begin
Wrteln(‘күн нөмірін енгіз’);
Read(n);
Case n of
1: Wrteln(‘дүйсенбі’);
2: Wrteln(‘сейсенбі’);
3: Wrteln(‘сәрсенбі’);
4: Wrteln(‘бейсенбі’);
5: Wrteln(‘жұма’);
6: Wrteln(‘сенбі’);
7: Wrteln(‘жексенбі’);
End
End.
Экранда :
2- есеп. М(х,у)нүктесі қай квандартта жататынын анықтайтын программа құрыңдар.
Program kvandart;
Var t: integer;
Begin
Read(t);
Case t of
1: Wrteln(‘x>0, y>0; I- kvandartta’);
2: Wrteln(‘x0; II- kvandartta’);
3: Wrteln(‘x
Операциялық жүйені оқыту әдістемесі
Колледждегі білім беруді ақпараттандыру жағдайында физиканы оқыту үдерісі
5-8-сынып информатика курсында жаңа технологияларды пайдаланып оқыту әдістемесін құрастыру
Математика мен информатиканы интеграциялап оқыту мүмкіндіктерін анықтау
ИНФОРМАТИКА ЖӘНЕ ИНФОРМАТИКА ПӘНІ
Информатика хрестоматиясына қойылатын талаптар
Информатиканы орта мектепте оқыту әдістемесінің жалпы мәселелері
Бастауыш сыныпта информатиканы оқытудың әдістемесі
Информатика курсын оқыту
Компьютерлерді программалық қамсыздандыру курсын оқыту әдістемесі