Агробизнес қызметінің болашағы




Мазмұны
Кіріспе. ......................................................................................
1. Агробизнес қызметінің теориялық негіздері.
Агробизнеске қысқаша сипаттама...................................
2. Агробизнес қызметін талдау.
2.1. Агробизнеске қызмет көрсетуді ұйымдастыру................
2.2. Агробизнес және агроөнеркәсіптік кешен құрылымы.....
2.3. Агробизнесті мемлекеттік реттеудің қажеттілігі және
негізгі тәсілдері................................................................
3. Агробизнес қызметін жетілдіру.
3.1. Агробизнес қызметінің болашағы.......................................
Қорытынды................................................................................
Пайдаланылған әдебиеттер....................................................
КІРІСПЕ
Жиырмасыншы ғасырдың 90-жылдары Қазақстан экономикасының аграрлық саласында өндірісті
Жоғары оқу орындарында экономика және менеджмент саласында мамандар
"Агробизнесті ұйымдастыру" деп ұсынылып отырған оқулық бұл тұрғыдан
Біз аграрлық бизнесті ауыл шаруашылық тауарын өндіру және
Кез келген басқа бизнес тәрізді аграрлық бизнестің субъектілері:
- кәсіпкерлер;
- тұтынушылар;
- жалдамалы қызметкерлер;
- мемлекет болып табылады.
Кәсіпкерлер өндіріс кұралдарына жеке меншік негізінде, меншіктің топтық,
Олар іс-әрекеттің мынаңдай түрлерімен айналысады:
- егін шаруашылығы мен мал шаруашылығы өнімін өндіру;
- ауыл шаруашылық өнімін өткізу мен саудаға салу;
— коммерциялық делдалдық;
— ауыл шаруашылық тауарын ендірушілерді материалдық-техникалық ресурстармен жабдықтау.
Кәсіпкерлердің іскерлік мүддесі кіріс алу арқылы орындалады.
Тұтынушылардың (сатып алушылардың) іскерлік қатынастар жүйесіне қатысуы ауыл
Тұтынушылар өндірістің ақырғы нәтижелеріне мүдделі, олар белгілі бір
Тұтынушьшар тұтыну заттары мен көрсетілер қызметтерге жекеменшік иелері
Кәсіпкерлік құрылымдардың жалдамалы қызметкерлері және келісім-шарттар негізінде кеңес
Агробизнестің бұл қатысушыларының іскерлік мүддесі өзінің жұмысынан кіріс
Мемлекет іскерлік қатынастарға қатысушы тұрғысынан нарықтық қатынастарды экономикалық
Мемлекеітік құрылымдар ауыл шаруашылық өнімін өндірушілерге ақшалай қосымша
Нақты өмірде бизнестің бүкіл осы субъектілері, бір-біріне тікелей
"Агробизнесті ұйымдастыру" курсының негізгі міндеті — өнеркәсіптің жекелеген
Ұсынылып отырған оқулық басқа оқулық құралдардан өзінің мазмұнымен
— кәсіпорындардың ұйымдастырушылық негіздері;
— агробизнесті жоспарлауды ұйымдастыру;
— нарықтықтауар алмасуды ұйымдастыру;
— ауыл шаруашылық өнімін өңдіруді ұйымдастыру;
— ауыл шаруашылық өнімін өндіру мен өткізуге қызмет
— кәсіпорынның ресурстарын пайдалануды ұйымдастыру;
— қаржы ресурстарын ұйымдастыру;
— кәсіпорындардағы менеджмент;
— кәсіпорында талдау, есеп және тексеруді ұйымдастыру;
— агробизнесте шешімдер қабылдаудың математикалық әдістері.
1. Агробизнес қызметінің теориялық негіздері.
1.1. Агробизнеске қысқаша сипаттама.
Агробизнестің негізгі субъектісі кәсіпкер болып табылады. Кәсіпкердің көптеген
— бұл — тәуекелі мол жағдайларда әрекет етуші
— кім істі жоспарлаушы, бақылаушы, ұйымдастырушы және кәсіпорынды
— кім өзінің ұйымдастырушылық қабілеттері арқасында табыс
— бұл—кез келген мүмкіндікті ұқсатып, барынша мол пайда
Осы анықтамалардың бөрі кәсіпкерлік іс-әрекет — бұл кәсіпкерлік
Агробизнесте негізгі факторлар — жер, өсімдікгер мен мал,
Кәсіпкерлік қабілет — бұл өндірістің ерекше факторы, ол
Өндіріс факторлары, өдегге біреуге тиесілі. Бұл факторлардың меншікті
Сөйтіп, бизнес дегеніміз — субъектінің нарықтық экономика жағдайларында
Тиімді бизнесті жүзеге асыру үшін экономикалық, әлеуметтік және
Экономикалық жағдайларға мыналарды жатқызуға болады: тауарға сұраныс пен
Әлеуметтік жағдайларға сатып алушылардың тауарды иемденуге ықыласы мен
Мамандардың білікгішгін, оларды оқыту және қайта даярлау мүмкіндіктерін,
Құқыктық жағдайларға мыналар жатады: мемлекеттік қолдау түрлері (мемлекеттік
Нарықтық экономикасы бар, дамыған елдерде кәсіпкерлікті ұйымдастырудың әртүрлі
Кәсіпкерлік немесе фирма — бұл экономикалық бірлік, ол
Жекедара шаруашылықгар — бүл бір кісінің, меншік иесінің
Серіктесушілік — екі немесе одан да көп кәсіпкердің
Серіктесушілік іске салынған капиталды ұлғайтуға мүмкіндік береді, алайда
- Серіктесушілік негізінен ғылыми, техникалық немесе медициналық қызмет
Қазақстанда серіктесушілік шарттары бойынша брокерлік және заңгерлік кеңселер,
2. Агробизнес қызметін талдау.
2.1. Агробизнеске қызмет көрсетуді ұйымдастыру.
Агробизнеске қызмет көрсетуді негізгі ауыл шаруашылық өнімдерін өндіру
Бұл кәсіпорындардың бері, сөз жоқ, бизнес-жоспар негізінде жұмыс
Осы ресурстардың потенциал сатушыларын - өнеркәсіптік кәсіпорындарды, толайым
Қызметтерді сатып алушылар мүмкіндігінше көбірек болуға тиіс, егер
Материалдық-техникалық жабдықтауды ұйымдастыру бірнеше кезеңдерден тұрады:
- материалдық-техникалық ресурстарды жеткізуге ауыл шаруашылық кәсіпорындарынан алдын
- өнеркәсінтік кәсіпорындармен немесе көтерме саудагерлермен өндіріс құралдарын
-тұтынушы шаруашылықтар мен оларға өндіріс құралдарын жеткізу шарттарын
-орындауға қабылданган, келісімді шарттарға сәйкес тұтынушы шаруашылықтарға өндіріс
Жеткізу шартында өндіріс қүралдарын жеткізіп беру тәртібін анықтау
Шартта сондай-ақ келісімді міндеттемелерді бұзғаны үшін тараптардың жауапкершілігі
Өндірістік қызмет көрсетуді (агросервисті) қамтамасыз етуші кәсіпорындар (фирмалар)
- жерге орналастыру;
- көлік қызметтері;
- техникалық қызмет көрсету (СТО);
- жерді жақсарту (мелиорация);
- агротехникалық қызметтер,
Бұл кәсіпорындардың қазіргі өндіріс технологияларына сәйкес қызметтер көрсетуді
Олар екі түрлі кәсіпорындарға бөлінеді:
- экономикалық және заңдылық тұрғысынан ауыл шаруашылықтауар өндірушілерге
- бірнеше ауыл шаруашылық тауар өндірушілердің бірлесуімен кооперативтік
Бірінші түрдегі кәсіпорындар жұмысын агрохимиялық қызмет көрсету жөніндегі
Ауыл шаруашылық кәсіпорындарына агрохимиялық қызмет көрсету меншік пен
Агрохимиялық қызмет көрсетуді ұйымдастыру мынандай бағыттарда жүзеге асырылады:
- жер алқаптарында топырақтық-агрохимиялық зерттеулер жүргізу мен ауыл
- химияландыру құралдарын тиімді пайдалану жөнінде ғылыми дәлелденген
- нақты шаруашылықтарды химияландырудың болашақ даму жолдарын жете
- ауыл шаруашылық кәсіпорындарын өсімдік шаруашылығы мен мал
- минерал және органикалық тыңайтқыштарды, жерді жақсартушы химиялық
Ауыл шаруашылық кәсіпорындарына қызмет көрсету ауыл шаруашьшық тауар
Шарттың мән-заты, тараптардың міндеттемелері мен жауапкершілігі, қызметтердің бағасы,
Ауданның ауыл шаруашылық кәсіпорындары немесе бір топ шаруашылықтар
Ауыл шаруашылық тауар өндірушілерге жөн-жобалық (консалтингтік) қызметтер көрсететін
Жөн-жобалық (консалтингтік) фирмалар мамандандырылған болады. Технологиялық заң тұрғысындағы,
Технологиялық қызметтер. Бұл агротехникалық шараларды жүргізу, өсімдіктердің түрлері
Зоотехникалық қызметтер — мал шаруашылығын жүргізу технологиясы, нақ
Мал дәрігерлік қызметтер — малдарды емдеу мен аурудың
Техникалық қызметтер — ауыл шаруашылық өндірісін механикаландыру мен
Сөйтіп, ауыл шаруашылық бағыттары бойынша технологиялық кеңестер беру
Заң тұрғысындағы консалтинг кәсіпорындарды ресімдеу мәселелері, шарттар, салық
Экономикалық тұрғыдан консалтинг агробизнес кәсіпорындарына іс-әрекет өрісін тандауда,
Кеңес беруші маркетингтік кәсіпорындар өндірісті және кәсіпорындардағы
2.2. Агробизнес және агроөнеркәсіптік кешен құрылымы
Қазіргі заманғы ауыл шаруашылығының осындағы экономикалық процестерге және
70-жылдардың отандық ғылымында ауыл шаруашылығын аралас салалармен бір
Оның үш саласы — қор шығаратын салалар, ауыл
(1-схеманы қараңыз).
Агробизнес комплексінің басқа сфераларды байланыстырып тұратын ұйтқысы ауыл
1-схема
Сфералардың үшінші тобы (III) егіс даласынан өнімдерді тұтынушыға
Төртінші сфера (IV) агробизнесті толықтай және оның жекелеген
Агроөнеркәсіптік кешен құрылымы агробизнес кешені құрамымен өте ұқсас
2 - схема
Бірінші сфераға (I) трактор және ауыл шаруашылығы машиналарын
Екінші сфераға (II) таза ауыл шаруашылық өндірісінің салалары
Үшінші сфера (III) әдетте ауыл шаруашылығы шикізаттарын дайындау,
Құрылымдарға талдау жасау көрсетіп отырғанындай, агробизнес және агроөнеркәсіптік
Бір қарағанда дәстурлі қабылдауға үйренген біздерге таңқаларлықтай болып
Агроөнеркәсіптік өндіріс пен агробизнесті жекелеген сфераларға бөлу процесінің
АҚШ-та агроөнеркәсіп кешенінің түпкі өнімінің 70 проценттен астамы
Дәл осындай жағдай нарықтық экономикасы дамыған басқа елдерде
Батыс елдері агроөнеркәсіп кешені құрылымының қозғалысына тән бір
Бұрынғы КСРО-да, оның ішінде Қазақстанда агроөнеркәсіп кешеніндегі құрылымдық
Агроөнеркәсіп кешенінің құрылымын ретке келтіру мақсатында Азық-түлік бағдарламасы
Экономика сферасында, оның ішімде аграрлық секторда бірдей бастау
Нарықтық экономикаға барар жолдағы Қазақстан республикасы агроөнеркәсіп кешені
2.3. Агробизнесті мемлекеттік реттеудің қажеттілігі
және негізгі тәсілдері
Қазіргі жағдайда Қазақстанда ТМД-ның басқа елдеріндегі сияқты нарықтық
Мемлекеттің агробизнес жүйесіне араласуының қажеттілігі, мемлекеттік бақылау мен
Мемлекеттік реттеу шараларының бірінші тобы өндірістің әмбебап және
Ақша айналымы, бюджет, несиелік, салықтық және инвестициялық саясат
Ауыл шаруашылығында бұл — ең алдымен сыртқы тиімділік
Жағымсыз экстерналий де жақсы белгілі, бұл — қоршаған
Таза нарықтық тегеріш, оның заңдары мен өлшеуіштері тұрғысынан
Жағымсыз экстерналийді реттеуге сыртқы, мемлекеттік араласудың тарихи қажеттілігі
Нарықтың экономикалық теориясы дәстүрлі қарастыратын басқа проблема —
Еркін нарықтық тегеріш тұрғысынан алғанда, кез келген тауар,
Мемлекеттің келесі маңызды міндеті — монополияға қарсы реттеу
Алайда, нақты өмірде бұл заңдардың түсіндірілуі және қолданылуы
Бірқатар салаларда ірі корпорациялар билік құратын және монополияландыру
Трескс қарсы заңның іс-қимылы жүрмейтін сфера ауыл шаруашьілығы
Сонымен қатар, ауыл шаруашылығы кооперативтік құрамаларының маркетингтік құқықтары
Ауыл шаруашылығы кооперативтеріне берілген жеңілдік ауыл шаруашылығы өнімдерінің
Таза әлеуметтік мәндегі азық-түлік кешеніндегі мемлекеттік реттеу шаралары
Тұрғындардың осы тиісті категориялары үшін ізгіліктік ниеттегі бұл
Агробизиес жүйесіндегі мемлекеттік реттеудің тағы бір маңызды бағыты
Отбасылық фермаларды жақтаушылардың қарсыластары да бар. Олардың
Бұл екі бағыттың күресі фермерлікті мемлекеттік қолдану бағдарламасы
Фермерлік табысты қолдаудың басты бағыты өнеркәсіп және ауыл
Барынша жалпы тәсілде паритет ауыл шаруашылығы - өнімінің
АҚШ-тағы көптеген ауыл шаруашылығы тауарлары бойынша паритетті аяқтауға
Алайда, паритетті мұндай анықтау сұраныс, ұсыныс және уақыттың
20-жылдары фермерлердің экономикалық әділеттілік жөніндегі ұсыныстарымен байланысты нарықтық
Мемлекеттік реттеудің фермерлікті қолдауға жанасатын және сонымен бірге
Бұл бағдарламалар тұрмыс дәрежесін арттыру, селолық жерлердің салыстырмалы
Жоғарыда көрсетілген мемлекеттік реттеудің бағыттарына сәйкес агробизнестің дамыған
Айталық, фермерлік тұрғын үй жөніндегі әкімшілік барынша жеңілдік
3. Агробизнес қызметін жетілдіру.
3.1. Агробизнес қызметінің болашағы.
Біз аграрлық бизнесті ауыл шаруашылық тауарын өндіру және
Кез келген басқа бизнес тәрізді аграрлық бизнестің субъектілері:
- кәсіпкерлер;
- тұтынушылар;
- жалдамалы қызметкерлер;
- мемлекет болып табылады.
Кәсіпкерлер өндіріс кұралдарына жеке меншік негізінде, меншіктің топтық,
Олар іс-әрекеттің мынаңдай түрлерімен айналысады:
- егін шаруашылығы мен мал шаруашылығы өнімін өндіру;
- ауыл шаруашылық өнімін өткізу мен саудаға салу;
— коммерциялық делдалдық;
— ауыл шаруашылық тауарын ендірушілерді материалдық-техникалық ресурстармен жабдықтау.
Кәсіпкерлердің іскерлік мүддесі кіріс алу арқылы орындалады.
Агробизнестің бұл қатысушыларының іскерлік мүддесі өзінің жұмысынан кіріс
Мемлекет іскерлік қатынастарға қатысушы тұрғысынан нарықтық қатынастарды экономикалық
Мемлекеітік құрылымдар ауыл шаруашылық өнімін өндірушілерге ақшалай қосымша
Нақты өмірде бизнестің бүкіл осы субъектілері, бір-біріне тікелей
"Агробизнесті ұйымдастыру" курсының негізгі міндеті — өнеркәсіптің жекелеген
Агробизнеске қызмет көрсетуді негізгі ауыл шаруашылық өнімдерін өндіру
Бұл кәсіпорындардың бері, сөз жоқ, бизнес-жоспар негізінде жұмыс
Осы ресурстардың потенциал сатушыларын - өнеркәсіптік кәсіпорындарды, толайым
Қорытынды
Қорыта келгенде ауыл шаруашылық кооперативтері қызметі ауыл шаруашылық
Ауыл шаруашылығы министрлігіне ұлттық ормандарды, сондай-ақ ұлттық маңызы
Тауарлы-несие корпорациясыиың қызметі фермерлік табыстарды қолдауға бағытталған. Қысқасы,
ӘДЕБИЕТТЕР
Абдильдин С.А. Агробизнес. — Алматы, Агроунивервис. 1999.
Абдильдин С.А. Социально-экономическое планирование. — Алматы, Агроуниверситет, 1999
Абдилдин С.А. Бизнес-план по производству и реализации молока.
Абдильдина Л.И., Белынбаев К.М. Экономика сельского хозяйства. —
Баканов М.И., Шеремет А.Д. Теория экономического анализа. —
Бухгалтерский учет. Учебник под ред. П.С. Безруких,-М.:Бухгалтерский учет,
Дашков Л.П. и др. Предпринимательство и бизнес. Уч.
Замков О.О., Толстопятенко А.В., Черемных Ю.Н., Математические методы
Кейлер В.А. Экономика предприятия. — Москва-Новосибирск, 1999.
Ковалев В.В., Финансовый анализ. — М., Финансы и
Котлер Ф. Основы маркетинга: пер. с англ. —
Рыночная экономика: основы бизнеса, Том 2, часть 2.—
Савицкая С.А. Анализ хозяйственной дсятельности предприятий АПК. —
Сельскохозяйственный бизнес-менеджмент — Алматы, ТАСИС-ЦЕНТР, 1998
Шелобаев С.И. Математические методы и модели в экономике,



Ұқсас жұмыстар
Агробизнес қызметінің теориялық негіздері
Агроөнеркәсіптік кешендер және агробизнес
Агробизнесті жоспарлаудың теориялық мәні
Ауыл шаруашылығының инфроқұрылымы
Агроөнеркәсіптік кешеннің құрылымы
2003 - 2004 жылғы бағдарламаның нәтижесіндегі ауыл шаруашылығы өндірісінің артуы
Агро маркетинг
Субъектілік көзқарас тұрғысынан агробизнес - экономикалық қатынастар жүйесі
Агроөнеркәсіп пен агробизнес интеграциясы
Қазақстандағы агробизнес