Төлем балансы, сауда тапшылығы

Жоспар
Кіріспе 2
Негізгі бөлім 2
Төлем балансы, сауда тапшылығы. Валюта бағамы:
Төлем балансы 8
Төлем балансын құрау жүйесі 10
Қазақстан Республикасының төлем балансы 10
Қорытынды 16
Пайдаланған әдебиеттер 17
Кіріспе
Мемлекеттің әлемдік нарықтағы жетістіктері мен жалпы
Елдің экспорттық операциялары (тауар экспорты, қызмет
Төлем балансы төмендегідей тармақтардан құралады:
ағымдағы операциялар: сауда, табыс қозғалысы, аударымдар
капитал қозғалысының балансы: ұзақ мерзімдік инвестициялар
тұрақтырандырушы тармақта қорларды қайта бағалау және
қорлардың соңғы өзгерісі: алтын, шетел валютасының,
Төменде берілген негізгі макроэкономикалық көрсеткіштерге қарайық.
Негізгі бөлім
Төлем балансы, сауда тапшылығы. Валюта бағамы:
Төлем балансының экономикаға әсері валюта бағамына
Атауы 1998 ж 1999 ж 2000
1. Ішкі жалпы өнім, млрд.тг. 1733,3
2. Экспорт,млн. АҚШ долл. 5870,6 5988,5
3. Импорт, млн. АҚШ долл. 6671,5
4. Сауда баланс сальдосы ҚР -800,9
5. Теңгенің бағамы (кезең аяғында) 83,8
Кезең бойынща орташа 78,3 119,5 142,1
Егерде Қазақтан Республикасының ұлттық валютасы теңгемен
Қазіргі заманда валюта бағамын белгілеуде бір
валютаның еркін айналымындағы бағамы;
тағайымдалатын валюта бағам әдісі.
Валютаның еркін айналымдағы бағамы кезінде бағам
Теңгенің рубльге айырбасталына алынатын бағам жағдайын
Бірінші жағдай. Рубльге деген сұраныс төмендейді.
Екінші жағдай. Рубль ұсынысы азаяды. Қазақстатндық
Сонымен сұраныс пен ұсыныс арақатынасының жалпы
Валютаның еркін айналымдағы бағамына көптеген факторлар
Тұтынушы талғамының өзгеруі. Басқа елдің тауарына
Табыстың салыстырмалы азаюы. Бір елдің ұлттық
Бағаның саластырмалы өзгеруі. Егер Қазақстанда баға
Салыстырмалы нақты пайыздық мөлшерлеменің өзгеруі. Мынандай
Алыпсатарлық. Қазақстан экономикасында: а) Ресей экономикасына
Ал бұл әдістің тиімділігіне келетін болсақ,
Тепе – теңдік валюта бағамы 1rr
Еркін айналым кемшіліктетрі:
Белгісіздік және сауданың нашарлауы. Белгісіздік және
Сауда жағдайы. Елдің экономикася халықаралық нарық
Тұрақсыздық. Ішкі экономикаға жағымсыз әсер етеді.
Тағайындалатын валюта бағамы әдісі. Бұл
Резервтерді қолдану. Бұл валюта бағамын тұрақтанлырудың
Сауда саясаты. Ол емлекеттің бағамды бір
Валюталық бақылау, оңтайлындару. Тағы да бір
Сауданың бұзылуы;
Кемсітушілік;
Таңдаманың шектеулілігі;
Қара базар.
Ішкі макроэкономикалық реттеулер. Салық және ақша
Енді валюталық бағамдарға келетін болсақ, соңғы
Алтын стандарт. 1879-1934 жылдар аралығында әлемде
Ақшаның алтын стандартталуы болуы үшін келесі
ұлттық валютаның құрамындағы алтын салмағын белгілеу
алтын қорымен ішкі ақша арасында тепе-
алтынның экспорты мен импортына кедергі болмау
Әр ел валютасындағы алтын құрамын өзі
Бұл жерде алтындық қатынасты есептегенде біз
Алтын Америкаға ағылу үшін бағам 1,97
Бұл жүйенің макроэкономикалық негіздерін қарастырайық. Фунт
Бреттон – Вуд валюталық жүйесі. 1944
Бұл жүйенің пайда болуына не әсер
Қорлар. Алдыңғы жылдары қалыптасқан оң сауда
Алтын қоры. Елдің үкіметі өзінің алтын
ХВҚ – дан қарыз алу. Бреттон
Бұл жүйенің кемшілігі бар. Егерде елдің
Бұл жүйедегі алтын стандарты мен еркін
Бұл жүйе неге жойылып кетті? Оның
АҚШ екінші дүниежүзілік соғыстан экономикасы ең
алтынның үлкен қорырн құрап алды.
Төлем балансы
Әр мемлекетке өздерінің сыртқы экономикалық жағдайын
Төлем балансында елдердің сауда – экономикалық
әлемдік шаруашылықтағы қатысы :осы елдің басқа
ХВҚ анықтамасы бойынша төлем балансы дегеніміз
а) белгілі бір елдің өзінен басқа
ә) меншіктегі өзгерістер және сол елдің
б) біржақты аудармалар және орын толтырушы
Төлем балансының құрамының негізі болып табылатын
Бірінші принцип – қандай да бір
Қазақстан Республикасының «Валюталық реттеу және валюталық
а) Қазақстан Республикасында тұрақты тұратындар, уақытша
ә) Қазақстан Республикасында орналасқан, оның заңдылығына
б) Қазақстан Республикасында орналаспаған және оның
в) басқа елдерден Қазақстанға келген дипломатиялық
«Резиденттер емес»:
а) Қазақстан Республикасының сыртында тұрақты тұратын
ә) басқа елдердің заңдары бойынша құрылған
б) шетел заңдары бойынша құрылған Қазақстан
в) Қазақстан Республикасындағы шетел республикалық арнаулы
г) Қазақстан Республикасында орналасқан ә және
Екінші принцип – операциялардың екі қайтара
ХВҚ – жеке мемлекеттерге арнайы ақша
Алтынның монетизациялануы немесе демонитизациялануы алтынға деген
Төлем балансын құрау жүйесі
Сыртқы экономикалық іс - әрекеттерді есептеу
«Төлем балансына – басқарылулар» деп аталатын
Келесі кесте төлем балансының қысқарылған схемасы
Қазақстан Республикасының төлем балансы
Төлем балансы баптарының кеңейтілген классификациясы (ХВҚ
1 2 3
А. Күнделікті операциялар
(күнделікті төлем балансы) -110,06 А. Current
Тауарлар, экспорт ФОБ 360,46 Merchandise export
Тауарлар иимпорт ФОБ -475,33 Merchandise import
Сауда балансы -114,87 Trade balance
Басқа тауарлар, қызметтер және табыстар; кредит
Басқа тауарлар, қызметтер және табыстар; дебет
Барлығы: тауарлар, қызметтер және табыстар -95,30
Жеке біржақты аудармалар -1,33 Private unrequited
Барлығы. Мемлекеттік біржақты -96,93 Total: except
Аудармалар есептерінде - Unrequited transfers
Мемлекеттік біржақты аудармалар --13,43 Official unrequited
В. Төте инвестициялар және де басқа
Төте инвестиция 40,50 Direct investment
Портфельдік инвестиция 44,79 Portfolio investment
Басқа да ұзақ мерзімді капитал -
Ұлттық мемлекеттік сектор 2,86 Resident official
Банктік сектор 0,16 Deposit money banks
Басқа да секторлар - Other sector
Барлығы: А+В -22,13 Total: groups A
С. Қысқа мерзімді капитал 16,32 C.
Ұлттық мемлекеттік сектор 1,84 Resident official
Банктік сектор 8,01 Deposit money blanks
Басқа да секторлар 6,47 Other sector
Д. Қателермен ұмытылып қалдырылғандар 22,60 D.
Барлығы: А+В+С+Д 16,79 Total: sum of
Е. Комплексациялаушы баптар 1,56 E. Counterpart
Алтын қорын қайта бағалау 0,02 Monetization/
Арнайы ақша резерві (СДР) - Allocation/
Валюта резервін қайта бағалау 1,53 Valuation
Барлығы: А+В+С+Д+Е 18,33 Total: group A
Ғ. Төте қаржыландыру
- F. Exceptional financing
Барлығы : А+В+С+Д+Е+Ғ Г. 18,33
G. Шетел мемлекеттік органдардың валюта резерві
Барлығы: А+В+С+Д+Е+Ғ+Г
(соңғы баланс) 26,81 Total: group A
Н.резервтің соңғы немесе жалпы өзгеруі
Монетарлық алтын қор
(мемлекеттік алтын қор) -0,01 Monetary gold
Арнайы ақша резервтері (СДР) -0,31 SDRs
ХВҚ алатын резервтік орны 0,70
Валюталық активтер -27,9 Foreign exchange
Басқа несиелер - Other claims
ХВҚ несиелерін пайдалану - Fund
Бұл қысқартылған схеманы үш бөлікке бөлуге
Күнделікті операциялар (блок А) . Мұнда
капитал қозғалыстары (В+С)
Теңестіруші операциялар (Е+Ғ+G), төлем балансының салмақтатндырылатын
Содан кейін соңғы төлем баланс сальдосы
Төлем балансында экспорт және импорт ФОБ
тауарларды жеткізу (қызмет көрсетуге өте ұқсас)
әр түрлі қзметтер жүк, жолаушылар және
меншік құқығына қолдануға келетін кірістер мен
шетелдегі жеке және мемлекеттік инвестициялардан түсетін
шетел мемлекетінің саяси және әкімшілік операциялары
а) шетел жұмысшылырының, көшіп келушілерінің және
ә) қайтарылмайтын мемлекеттік көмектер.
Баланстың тауар қозғалысы В және С
Блок В немесе «төте инвестиция басқалай
а) төте және портфельді инвестициялар
ә) басқа да ұзақ мерзімді капитал.
- ұзақ мерзімді мемлекеттік және банктік
- ертеде алынған қарыздарға төленетін проценттер
- халықаралық банктер және қаржы ұйымдардың
Блок С – қысқа мерзімді капитал.
Тауар қозғалысы балансы Д блокты қамтиды.
Д «қателер мен ұмытылып қалдырғандар» .
Мұнда қателікті жиі кездесетін қателер, сонымен
Соңғы баланс талдауында Н блоктан басқа
Блок Е – « Компенсациялаушы бап»
а) монетизация және демонитизация арқылы сол
ә) өз валютасының айырбас курсын өзгерту
б) сол елдегі валюта резерві, сыртқы
Блок Ғ - «жедел қаржыландыру»
Шет мемлекеттің валюта резервтерінің құрамындағы міндеттемелер
Мысалы: парсы шығанағының Америка және Британия
Негізінен үш түрлі сальдо болады. Олар:
Күнделікті операциялар сальдосы (күнделікті төлем балансының
Капитал қозғалысының сальдосы. Күнделікті тауар қозғалысы
Төлем балансының жағдайына ықпал етудің бірнеше
Бірінші – тікелей бақылау, регламенттік импортты
Тікелей бақылаудың бұл тәсілі елдің көптеген
Қысқа мерзімді жоспарда төте бақылау жақсы
Ұзақ мерзімде бұл әдістер жағымды және
Отандық экспортерлар үшін шетелдерде тауар және
Бұл - өшпенділік туғызбайды, керісінше, тікелей
Мемлекеттік ықпалдың келесі әдісі – дефляция
Сол мемлекеттерде несие- банк жүйесі
Бірақ, дефляция, сонымен қатар, қарама- қайшы
Мысалы: ұлттық валюта айырбас курсы
Күшті экономикалық дағдарыстарды болдырмау үшін мемлекет
Төлем балансы тапшы елдер мынадай саясаттарды
дефляциялық саясат: бюджеттік шығындарды қысқартады, ішкі
Ал, негізгі құрал – қаржы және
Девальвация (құнсыздану), бұл саясатта ұлттық валюта
Дегенмен, девальвацияның төлем балансын реттеудегі рөлі
Валюталық шектеу. Экспортерлер экспорттан түскен пайданы
Қаржы және ақша несие саясаты. Төлем
Төлем балансына қатысты мемлекеттік ықпалдың арнайы
Елдің сыртқы позициясына баға беру және
Сыртқы сауда балансы. Экспорттық және импорттық
Экспорт және импорт операциялары көлемінің өсуіне
Айта кететін жағдай, тауар экспортының өсуі
Қорытынды
Сонымен, 1993 жыл мен 1995 жыл
Халықаралық дефицит балансында дефицит қызмет балансына
Үш жыл ішіндегі валюта позициясы Қазақстанның
Пайдаланған әдебиеттер
Мамыров Н. Қ., Тілеужанова М. Ә.
Макроэкономика: Оқулық. - Алматы: Экономика, 2003
История мировой экономики. Хозяйственные реформы 1920
К. Н. Сагадиев, М. У. Арынбекова,
Мамыров Н.Қ. Мадиярова Д.М.,
Қалдыбаева А. Е., 1998 ж. «Экономика»
«Международные валютные и кредитные отношения капиталистических
Петро М. «Международные экономические, валютные и
1

Ұқсас жұмыстар

Елдің төлем балансы

Ағымдағы операциялар балансы

Валюта нарығы туралы түсінік

ТӨЛЕМ БАЛАНСЫНЫҢ ҚҰРЛЫМЫ

Төлем балансы туралы

Экономикалық факторлар және мемлекеттің төлем балансы

Халықаралық есеп айырысу баланстары

Қазақстан Республикасындағы төлем балансын талдау

Қазақстан экономикасынығ нарықтық экономикасы