Инфляция салдарынан туындайтын проблемаларды талдау
Мазмұны
Кіріспе................................................................................................. 3
І. Инфляцияның теориялық аспектілері
1.1 Инфляция түсінігі, пайда болу себептері.............................................. 5
1.2 Инфляцияның әлеуметтік-экономикалық салдары............................7
ІІ. Қазақстан Республикасындағы инфляция және оны реттеу негіздері
2.1 Қазақстандағы инфляцияның пайда болуы және
оның ерекшеліктері .......................................................................................... 8
2.2 Қазақстан Республикасындағы қазіргі кездегі
инфляцияның даму қарқынын талдау.......................................................... 9
2.3 Инфляция салдарынан туындайтын проблемаларды талдау............ 11
ІІІ. Инфляциямен күресу шараларын жетілдіру жолдары
ҚР да инфляцияға қарсы күресінің болашаққа
арналған бағыттары ....................................................................................... 12
Инфляцияға қарсы саясатты жетілдіру жолдары ............................. 13
3.3 Қазақстан Республикасының инфляцияға қарсы 2009-2010 жылдарға арналған
Қорытынды ....................................................................................................... 15
Қолданылған әдебиеттер тізімі ...................................................................... 17
Кіріспе
Қазіргі таңда инфляция Қазақстан Республикасының ең өзекті мәселелердің
Bнфляцияның пайда болатын себептерін толығымен анықтап және баға
- инфляцияның әлеуметтік-экономикалық құбылысқа әсерін анықтау;
- ҚР инфляциялық жағдайын талдау;
- инфляция мәселелерін талдаудағы перспективаларын қарастыру.
Экономикалық құбылыс ретінде инфляция көптен бері өмір
Сонымен, инфляция дегеніміз – бағалардың жалпы өсуі, табыстардың
Инфляцияның салдары өте күрделі де көп қырлы. Қарқыны
Экономиканың интернациялануы (ұлттық шеңберден шығуы) инфляцияның бір елден
Инфляцияға қарсы саясатты сипаттағанда, екі әдістемені бөліп айтуға
ХХ ғасырдың екінші жартысында жұмыспен толық қамту,
Қазақстанда 2001-2003 ж.ж. арналған Ұлттық өндірісті дамыту бағдарламасы
І. Инфляцияның теориялық аспектілері
1.1 Инфляция түсінігі, пайда болу себептері
Инфляция – бұл күрделі де көпфакторлы
Инфляция ең алдымен тауар бағаларының өсуі
Алтын немесе күміс ақша айналымы кезінде
Артық ақша сұранымды арттырады. Артық сұраным, өз кезегінде,
Батыс елдерінде 10 %-ке дейінгі баяу
Бірақ 10 %-тен асқанда инфляция қауіпті. Экономика
Спекулятивті бизнес ұсыныстың өндірістің өсуіне ықпал
Инфляция – бағалардың жалпы өсуі, табыстардың құнсыздануы.
II Инфляцияның әлеуметтік-экономикалық салдары
Инфляцияның ішкі және сыртқы факторларын (себептерін) айыра білу
Дүниежүзілік құрылымдық дағдарыстар (шикізат, энергетика, валюта дағдарыстары), басқа
Сөйтіп, көпфакторлы процесс ретінде инфляция - бұл ақша
Инфляцияның іс - әрекетін қаржы проблемаларымен байланыстырып отыру
- белгілі бір салық нысандары мен әдістерін қолдану;
- мемлекеттік бюджеттің тапшылығын жабудың әдістері; мемлекеттік берешектің
Нарықтық экономика кезінде қаржы инфляциялық процеске бірқатар факторлар
Бірінші фактор — мемлекет шығыстарының өсуі, бұл ерекше
Екінші фактор — табысқа (пайдаға) салынатын салықтың көбеюі.
Үшінші фактор — бюджеттердің ұзақ уақытты тапшылықтары (өндірістік
Инфляция қаржы қатынастарын да өзгерістерге ұшыратады.
Біріншіден, инфляция тауарлар мен қызметтерге бағаның өсуі салдарынан
ІІ. Қазақстан Республикасындағы инфляция және оны реттеу негіздері
2.1 Қазақстандағы инфляцияның пайда болуы және оның ерекшеліктері
Осы күндері Қазақстанда қалыптасып отырған
Қоғамдық өндіріс құрылымы қаржы баға
Қеңес экономикасының 70 – ші жылдың даму
өнеркәсіп өндірісі мен ауыл шаруашылығы арасындағы алшақтық;
ауыр өнеркәсіп пен жеңіл өнеркәсіп арасындағы сәйкессіздік;
шикізат өндірісі мен дайын (түпкі) өнімдер өндірісінің
әскери өндіріс пен азаматтық өндіріс арасындағы
материалдық өндіріс пен материалдық емес өндіріс арасындағы
Бұл диспропорциялар Кеңес экономикасының өзінде бағалардың инфляциялық
Қазақстанда қалыптасқан өндірісаралық, оның ішінде шикізат өндірісі мен
2.2 Қазақстан Республикасындағы қазіргі кездегі
инфляцияның даму қарқынын талдау
Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкінің 2008 қазандағы берген
Қазақстан Республикасының Статистика жөніндегі агенттігінің ресми деректері
2008 жылдың қараша айында 2007 жылға қарағанда
2008 жылдың қараша айында қатты отын 4.7%,
Ақылы қызмет көрсетудің ішінде білім беру
Сонымен 2008 жылдың 1 – жартыжылдығында ресурстардың нетто
2008 жылдың 1 жартыжылдығында борыштық капитал бойынша
2008 жылдың 1 – жартыжылдығында жалпы сыртқы борыш
Тұтастай алғанда, 2008 жылы тамызда шілде айына қарағанда
Қазақстан Республикасының Статистика жөніндегі агенттігінің ресми деректері
2007 жылдың шілдесінде азық-түлік тауарларының ішіндегі жұмыртқа –
Азық-түлікке жатпайтын тауарлар ішінде де бағаның жоғарылауы байқалды:
Ақылы қызмет көрсетулер арасында да баға жоғарылады көлік
2007 жылдың басынан бастап тұтыну нарығында бағаның жоғарылауы
2007 жылдың шілдедегі инфляция жылдық деңгей бойынша –
Сонымен осы көрсеткіштерді талдай келе, инфляция деңгейі соңғы
2.3 Инфляция салдарынан туындайтын проблемаларды талдау
Сонымен біз инфляцияны екі типке бөлдік – сұраныстың
Инфляцияның үйлестірімді әсері. Ал енді инфляцияның зардабын зерттейік.
Инфляциялық таргеттеу принциптерін пайдаланатын көптеген елдер
Ұлттық Банк 2004 жылдан бастап «базалық
Сонымен инфляция салдары барлық әлеуметтік топтарға, экономикалық секторларға
ІІІ. Инфляциямен күресу шараларын жетілдіру жолдары
3.1 ҚР да инфляцияға қарсы күресінің болашаққа
Қазақстан экономикасында сақталып отырған жақсы жағдайға байланысты Қазақстан
Еліміздегі макроэкономикалық тұрақтылыққа қол жеткізу, қаржы секторының пәрменді
Ұлттық Банктің ақша-кредит саясаты ақша агрегаттары мен теңге
2002 жылдан бастап Ұлттық Банк өзінің ең басты
Таргеттеу (ағыл. targeting – бағыт алу, бағыттау, бағытталу)
Бүкіләлемдік тәжірибеде таргеттеудің бірнеше стратегиялары ажыратылады, олардың ішінде:
Инфляциялық таргеттеудің негізгі элементтері:
ортамерзімдік көрсеткіштерді жария ету;
ақша-кредит саясатының негізі ретінде баға тұрақтылығының институционалды келісімі;
ортамерзімдік бағдар алудағы тәуелсіздік;
ақша-кредит саясатының жоғары транспаренттілігі;
қадағалау органдарының жоғарғы жауапкершілігі.
3.2 Инфляцияға қарсы саясатты жетілдіру жолдары
Инфляцияның өрістеп, күшеюі экономикалық жөне әлеуметтік қарама -
1) бейімделу саясатын жүргізу немесе инфляцияға бейімделу;
Бұл кезде табыстарды, жалақыны, пайыздық өлшерлемелерді, инвестицияларды индекстеу
Компаниялар мен фирмалар қысқа мерзімде жобаларды өткізеді, жеке
2) инфляцияны төмендету немесе басу жөнінде инфляцияга
Инфляцияны жою жөніндегі шаралардың кешені қоғамның іс-әрекет етуінің
Сұраным инфляциясын жоюға ақша жөне фискалдық саясатты пайдаланудың
Инфляцияга қарсы саясат — инфляциямен күреске бағытталған экономиканы
Дефляциялык, саясат — мемлекеттің шығындарын азайту, несие үшін
Кірістер саясаты — бағаға және жалақыға оларды толықтай
Инфляцияға қарсы саясат ақшалай ұсынымды шектеудің әр түрлі
1. Орталық банктің нақты ақша эмиссиясын қысқарту
2. Барлық несие ресурстарын қымбаттату және оларға
3. Кредит мультипликаторын қысу және коммерциялық банктердің
4. Сондай мақсаттарда Орталық банктің кедитерін тікелей
3.3 Қазақстан Республикасының инфляцияға қарсы 2009-2010 жылдарға арналған
2008 жылы 10 қарашада Премьер- Министр Кәрім Мәсімовтың
10 қарашадағы жағдай бойынша еліміздегі инфляция деңгейі 8,8%
Үкімет еліміздегі жанар-жағармайдың бағасын едәуір төмендетуге қол жеткізді.
Осы мерзім ішінде елімізде азық-түлік бағасы 9,5
Қорытынды
Зерттеу жұмысының І – бөлімі «Инфляцияның теориялық аспектілері»
- Инфляция түсінігі, пайда болу себептері;
- Инфляция түрлері мен факторлары;
- Инфляция әлеуметтік - экономикалық салдарлары.
Инфляция қоғамда ақшаның құнсыздануы, бұл процесс қарқынды да
Инфляция жағдайында Үкімет «қымбат – ақша» саясатын
Қазақстан Республикасындағы инфляцияның дамуы – мемлекеттік бюджет тапшылығына
Бағалардың өсуі тұрғындардың нақты табысын төмендетеді. Сондықтан кәсіподақтар
Курстық жұмыстың ІІ – бөлімі «Қазақстан республикасындағы инфляция
- Қазақстандағы инфляцияның пайда болуы және ерекшеліктері;
- ҚР инфляцияның қазіргі кездегі даму қарқынын талдау;
- Инфляция салдарынан туындайтын проблемалар
2004 жылдан бастап Ұлттық банктің
Негізгі мақсатты орындау үшін Ұлттық банкке
мемлекеттің ақша – кредит саясатын әзірлеу және жүргізу;
төлем жүйелерінің жұмыс істеуін қамтамасыз
валюталық реттеуді және валюталық бақылауды жүзеге
қаржы жүйесінің тұрақтылығын қамтамасыз етуге ықпал
Еліміздегі макроэкономикалық тұрақтылыққа қол жеткізу, қаржы секторының пәрменді
Ұлттық Банктің ақша-кредит саясаты ақша агрегаттары мен теңге
Сонымен тоқсан сөздің тобықтай түйініне келетін болсақ, инфляция
Қолданылған әдебиеттер тізімі
Бухгалтерия-Жұмабек Жанділдин «Қазақстан экономикасының «қызуы» қандай?». // Айқын
Бимендиева Л.А. «Экономикалық өсу – ұлттық экономиканың қызмет
Бердалиев К.Б «Қазақстан экономикасын басқару негіздері»,
Алматы – 2001.
Жүнісов Б., МәмбетовҰ., Байжомартов Ү. «Нарықтық экономика
Көшенова Б.А. «Ақша, Несие, Банктер, Валюта қатынастары»
Алматы «Экономика»-2000ж
Мақыш С.Б. «Ақша айналысы және несие», Алматы
Мэнкью Н.Г. «Макроэкономика», Москва 1999 г
Мауленова С.С. «Экономикалық теория». Алматы – 2004.
Мамыров Н.Қ., Есенғалиева Қ.С. «Микроэкономика». Алматы –
Назарбаев Н.Ә. Қазақстан Республикасының ұзақ мерзімдік
Райханов Н. «Қазақстанның экономикалық реформа жолы өзінше»
«Экономикалық саясат», // Экономика Алматы - 2002
Ільясов Қ.Қ., Құлпыбаев С. «Қаржы», // Алматы,2005ж.
«Макроэкономика», Н.Қ. Мамыров, М.Ә. Тілеужанова. Алматы –
Қазақстан Республикасының президентінің халыққа жолдауы. 2006 жыл, маусым
«Банки Казахстана» №3, 2006ж. // Қазақстан Республикасының Ұлттық
Сәйденов Әнуар. Ұлттық валюта: белесті жылдар бедері. //Егемен
«Банки Казахстана» №1, 2005ж. // Қазақстан Республикасы
«Банки Казахстана» №10, 2005ж. //Досниязова А.К. Инфляционное таргетирование.
«Банки Казахстана» №8, 2006ж. //Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкі
Қаржы-инвестициялық журнал «LS(Личный счет)» №2(17) Қыркүйек-қазан 2008жыл
Г.С.Вечканов, Г.Р.Вечканова «Макроэкономика» Москва 2008г
Егемен Қазақстан газеті 26 қараша 2008 жыл.
13
Инфляция - бағалардың жалпы өсуі, табыстардың құнсыздануы
Инфляцияның теориялық аспектілері
Инфляцияның түрлері мен факторлары
Қазақстан Республикасындағы инфляция және инфаляциямен күресу жолдары
Инфляция қарқынының өсуі жұмыссыздық деңгейінің төмендеуіне ықпал етеді және керісінше
ИНФЛЯЦИЯ ЖӘНЕ АҚША
Ұсыныс немесе шығындар инфляциясы
Жұмыссыздықпен күрес
Кәсіпкерлік бәсекелестік, франчайзинг жүйесі
Инфляция,оның Қазақстандағы ерекшеліктерін талдау және Ұлттық Банктің инфляцияға қарсы саясаты