НАТО - ның Орталық Азия мемлекеттерімен әріптестігі
МАЗМҰНЫ
КІРІСПЕ 2
І ТАРАУ. НАТО-НЫҢ ҚҰРЫЛУЫ ЖӘНЕ МАҚСАТТАРЫ 5
1.1 НАТО-ның құрылу тарихы 5
1.2 НАТО-ның негізгі құжаттары 12
1.3 Ядролық саясат 16
ІІ-тарау. НАТО – Орталық Азия: қарым-қатынастың стратегиялық даму
2.1 НАТО-ның аймаққа қатысты геосаяси стратегиялық мүдделері 17
2.2 Орталық Азиядағы басқа аймақтық күштерге қатысты НАТО-ның
2.3 Келешектегі болуы мүмкін сценарийлер 22
IІІ-тарау. НАТО-ның Орталық Азия мемлекеттерімен әріптестігі 25
3.1 Шығысқа қарай кеңею 25
3.2 Өзбекстан мен НАТО қарым-қатынасы 26
3.3 Қырғызстан – НАТО 27
3.4 Тұрақты әріптестік (Түркменстан – НАТО, Тәжікстан –
3.5 Қазақстанның НАТО-мен өзара іс-қимылы 30
ҚОРЫТЫНДЫ 39
ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ 41
КІРІСПЕ
Варшава шарты ұйымы тарағаннан кейін қазіргі заманғы дүние
Тақырыптың өзектілігі. Мен бұл тақырыпты алып отырған себебім
Зерттелу деңгейі. Менің тақырыбымның зерттелу деңгейі халықаралық деңгейде
Деректік негізі. НАТО Әскери Одағы туралы оқулықтар қазақ
Методологиялық негізі: НАТО халықаралық ұйым болғаннан кейін мен
қатынасы туралы болып отыр. Қазақстан мен АҚШ халықаралық
Ғылыми жаңалығы. Соңғы жылдар ішінде НАТО қызметінде түбегейлі
Мақсаты. Менің бұл жұмыстағы мақсатым НАТО-ның бұрынғы мәселелерімен
Міндеті:
Жұмыстың ең негізгі міндеті ол НАТО–ның бұрынғы саясатымен
Қазақстан мен қарым-қатынастарын терең ашып көрсету
НАТО-ның дамуын қарастыру болып табылады.
Жұмыстың тәжірибелік маңызы. НАТО-ның саясатын және Қазақстан
Курстық жұмыстың құрылымы: курстық жұмыс кіріспеден үш тараудан,
І ТАРАУ. НАТО-НЫҢ ҚҰРЫЛУЫ ЖӘНЕ МАҚСАТТАРЫ
1.1 НАТО-ның құрылу тарихы
АҚШ-тың бұрында қазірде ашық айтылмасада тусінуге болатын күндесі
Соғыстан кейінгі жылдары КСРО-ның Шығыс Еуропадағы ықпалы батыс
Солтүстік Атлантика Шарты Ұйымы (блок НАТО) 1949 жылы
Сонымен АҚШ-та Трумэннің екінші президенттігінің халықаралық шиеленісушіліктің күшейуімен,
1948 жылдың сәуірінде, АҚШ-тың ықпалды орталарында ойлағандай,
Бұл уақытта Вашингтонда әскери одақтың болашақ “маршаллданылған” мемлекеттерімен
1948 жылы маусымда сайлау науқанының қайнау кезінде, сенат
Сенаттағы көпшілік республикашылдарға жатты. 1948 жылғы Резолюциядағы көпшіліктің
Олар АҚШ әскери ұйымымен көптеген капиталистік елдердің қосылуына
Сайлаудан кейін АҚШ үкіметі белсенді және ашық түрде
Екі жарым айдан кейін 1949 жылдың 4 сәуірінде
Мұнан былайда АҚШ басқа әскери ұйымдар жасады. Бірақ
Достық кезеңіндегі 1949 жылдың 4 сәуірінде әскери ұйымның
Егер АҚШ-тағы мемлекет басқарушы монополистік капитал соғыс үшін
Екінші дүниежүзілік соғыстан кейін мүлдем басқа жағдай орнықты.
“Кеңес Одағынан әскери қауіп - қатер” деген мифті
АҚШ-тың Президенті және оның қызметкерлері НАТО-ны Рио-де-Жанейродағы 1947
Сонда да Рио-де-Жанейродағы 1947 жылғы 2 қыркүйектегі келісім,
1947 жылғы американдық мемлекеттердің келісімі, сол елдердің біреуіне
НАТО-ның құрылу туралы келісімінде мұндай түсіндірме жоқ. НАТО-ның
Формальді түрде келісімнің 1949 жылдың 4 сәуіріндегі преамбулінде
Қорғаныс деп аталмыш Солтүстік-Атлантикалық пакт 1949 жылы құрыла
Республикалық партияның мәліметті лидері сенатор Тафт, Пентагонның стратегиялық
Тіпті Тафт та былай белгілейді, АҚШ Солтүстік Атлантикалық
Ары қарай да Тафт НАТО-ның БҰҰ-ның принциптерін бұзып
Осылайша республикалық партияның авторитетті көшбасшысы, Кеңес Одағының достаспас
АҚШ-тың президенті Трумэн және Вашингтонның үкімет адамдары НАТО-ның
НАТО-ның құрылуын 1948 жылдағы болған жағдайға жауапты шара
1946 жылдың қыркүйегінде үкіметтің Турция мен Грецияға әскери
1948 жылы 6 маусымда АҚШ пен Брюсселдік пактте
1949 жылы Еуропалық Одақ құрылды, оған Брюсселдік пактіге
Екі айдан кейін НАТО құрылды.
Осылайша НАТО-ны екі жылдан астам уақыт дайындады.
Тарихи дәстүрлермен АҚШ-тың Конституциясының ерекшеліктерінің бұзылуы, осы дайындықтың
Солтүстік Атлантикалық келісімнің 11 тарауында: “Бұл келісім бекітілді
1949 жылдың 2 сәуірінде Трумэн НАТО-ны құру туралы
Сенаттың Сыртқы істер коммисиясы және Ванденберг, Коннели, американдық
1949 жылдың 21 шілдеде сенаттың көпшілігі (82 қарсы
Төрт күннен кейін 25 шілдеде президент Трумэн сенатпен
Сенаттың басым көпшілігі Солтүстік Атлантикалық пактті бекітсе де,
АҚШ-тың НАТО-лық әріптестері ынтымақтастықты ол кезде Кеңестер Одағына
1949 жылы 17 қыркүйекте НАТО-ның Кеңесі құрылды. Оған
НАТО-ның қарулы күштері, 1950 жылдан басталған Корей соғысына
1950 жылы 18 желтоқсанда генерал Эйзенхауэр осы қарулы
НАТО кеңесінің құрылуынан кейін көп кешікпей, 1949 жылы
Қазіргі заманға келетін болсақ, 2002 жылғы қарашадағы НАТО-ның
Шынымен де конгресс НАТО-ның мүшелеріне әскери көмек ретінде
1949 жылдың соңымен 1950 жылдың басында АҚШ үкіметі
1952 жылдың мамырында АҚШ, Англия және Франция Батыс
1.2 НАТО-ның негізгі құжаттары
Өткен кездегідей Американың “Империялық” билігінің арқасында ең күшті
1949 жылдың 4 сәуірінде Вашингтонда бекітілген Солтүстік Атлантикалық
Сол үшін олар төмендегі Солтүстік атлантикалық Келісімге қол
1979 жылдың желтоқсанында Брюссельде АҚШ-тың тақауымен НАТО Кеңесінің
Солтүстікатлантикалық Келісімнің 1 бабы былай дейді, келісуші жақтар,
2 бап келісуші жақтардың ары қарай халықаралық қатынастарды
3 бапта келісуші жақтардың Альянстың мақсаттарын нәтижелі жұмыстарға
Солтүстік атлантикалық Келісімнің 5 бабы егер Альянстың бір
9 бап НАТО Кеңесінің арнайы органын ұйымдастырады, ол
12 бап одақтастарға Біріккен Ұлттар Ұйымы Хартиясында көрсетілгендей
1951 жылы 20 қыркүйекте Оттавада қол қойылған келісім
1991 жылы маусымда Копенгагенде НАТО Кеңесі шығарған қаулыны
Осы құжаттың 4 бабында Альянстың Еуропадағы Қауіпсіздік және
Копенгагендік қаулының 6 бабында (1-5 баптары халықаралық бірлестіктегі
1991 жылы 8 қарашада Рим қаласында Альянс Бейбітшілік
НАТО-ның ең негізгі құжаты ол “Бейбітшілік жолындағы әріптестік”
1994 жылғы 10-11 қаңтарда Брюссельде болған НАТО-ға мүше
“Бейбітшілік жолындағы әріптестік” бағдарламасы туралы Солтүстік Атлантика одағы
1.3 Ядролық саясат
Солтүстікатлантикалық пакт – бұл батыс елдердің ұйымы, оның
Үлкен ұйым болғаннан кейін олар өздерінің қауіпсіздігінің кепілін
Альянс мүшелерінің қауіпсіздігінің ең басты кепілдігі ол стратегиялық
Мүше мемлекеттердің Қорғаныс министрліктері жыл сайын ядролық жоспарлау
Саяси салада болған өзгерістер бір-бірін жау ретінде қараудан
ІІ-тарау. НАТО – Орталық Азия: қарым-қатынастың стратегиялық даму
2.1 НАТО-ның аймаққа қатысты геосаяси стратегиялық мүдделері
Орталық Азиядағы НАТО альянсының, оның құрамдас бөлігі Америка
НАТО-ның Орталық Азиядағы позицияларының нығаюына стратегиялық сипаттағы бірқатар
- Еуроазияның едәуір бөлігінде жүріп жатқан процестерді бақылау
- Ресей позициясының посткеңестік кеңістікте көшбасшы мемлекет ролін
- Аймақтағы орталықтан қашу үрдістерінің болуы және жергілікті
- Аймақта кешенді қауіпсіздік жүйесінің болмауы.
Осы аталған мәселелер келешекте сақталатындығына байланысты Орталық Азия
Мұндайда мынаны ескерген жөн. Орталық Азия аймағы қысқамерзімді
НАТО стратегиясын талдау кезінде НАТО-ның сырт көзге қарағанда
НАТО-ның еуропалық компоненті еуропалық театрдан тыс жерлерде өзінің
Дәл қазіргі таңда АҚШ-на Батыс кеңістігінің белгілі дәрежеде
Бұл факт еуропалықтардың НАТО эгидасының астында сыртқысаяси глобальды
Жоғарыда айтылған жайттарды ескере отырып Солтүстік атлантикалық альянстың
«Еуропадан тыс аймақта НАТО және АҚШ глобальды деңгейде
Осыған қатысты Альянстың функцияларының глобализациялану стратегиясы 1999 жылғы
Осылайша Орталық Азия «Үлкен Ойынның» объектілеріне айналып отыр.
Сонымен қатар, НАТО-ның Орталық Азия аймағына кеңеюі іс
- Нақты Үлкен Еуропаны құруға жол бермеу, оның
- Ресейді Үлкен Еуропадан оқшаулау, келешекте оның
Ал Орталық Азия бұл «Еуропалық Идеяға» сәйкес келмейтіндіктен
Жоғарыда айтылғандарды ескере отырып НАТО-ның Орталық Азия мемлекеттеріне
1 Стратегиялық:
- Аймақтың фрагментальділігін нығайта отырып және НАТО-ға иек
- Шанхай ынтымақтастық ұйымы негізінде антиамерикандық альянстың нақты
- Орталық Азия аймағына экстремистік ұйымдардың кірігуінің алдын
- Каспий аймағындағы шикізат өндіруге байланысты ұзақмерзімді перспективада
- НАТО-ның және АҚШ-ның Орталық Азия аймағы Ауғанстанды
2 Тактикалық:
- әртүрлі нормативтік-құқықтық актілерді және келісімдерді жасау арқылы
- Аймақ периметрі бойынша әскерлерін ұстауды кеңейту, әсіресе
- Альянс пен Орталық Азия мемлекеттерінің әскери қарым-қатынасын
- Аймақтағы мемлекеттердегі саяси реформаларды тереңдете түсу;
- Қаржы-экономикалық ауыртпалықтарды шебер қолдана білу арқылы ірі
НАТО-ның геосаяси стратегиясы егер, Ауғанстан мен Иракта батыс
НАТО өзінің геосаяси мүдделеріне қол жеткізу мақсатында икемді
Қысқа мерзімді перспективада НАТО және АҚШ аймақтағы өздерінің
2.2 Орталық Азиядағы басқа аймақтық күштерге қатысты НАТО-ның
НАТО-ның аймақтағы істерге араласуын әрі әскери қатысуын талдау
Бір айта кетерлік жайт, әлеуетті антинатолық сипаттағы сыртқы
Бұл факт НАТО – Орталық Азия аспектісін талдай
Орталық Азиядағы әлеуетті күш орталықтарының арасындағы жалпы аймақтық
Ресей, Қытай мемлекеттерінің бірлесе әрекет етуіне орай олардың
- НАТО-ның Орталық Азияда тұрақтауы, сонымен қатар оның
- НАТО-ның аймаққа бұдан әрі сыналап енуі аймақтағы
- НАТО-ның Орталық Азиядағы әскери-саяси базаларының бар болуы
- НАТО-ның осы аймақтағы нүктелерінің болуы аймақтың фрагменттерлуіне
- Орталық Азия аймағында Альянстың позицияларының нығаюы Ресей
Жалпыаймақтық көлемдегі жоғарыда аталған қарама-қайшылықтарға қарамастан, НАТО, Ресей
- НАТО-ның Орталық Азиядағы әскери нүктелерінің болуы Ресей
- НАТО-ның аймақта болуы ресей-қытай қарым-қатынастарындағы жарылуы мүмкін
2.3 Келешектегі болуы мүмкін сценарийлер
НАТО-ның Орталық Азия аймағындағы қарым-қатынастарының даму мәселелері төмендегідей
1. НАТО-ның аймақтағы көлемді нығаю сцернарийі;
2. НАТО белсенділігінің аймақта төмендеу (жиыстыру) сценарийі;
3. НАТО-ның Ресей және Қытай мемлекеттерімен бірлесе отырып
1-сценарий. Бұл сценарийдің өрбуі немесе көлемді түрде белсенділігінің
- Ресей-НАТО қарым-қатынасының қайшылықтарының тереңдей түскен жағдайында;
- НАТО-ға мүше елдердің біразының Қытай мемлекетімен стратегиялық
- Ресей елінің стратегиялық әлсізденуі бұдан да өсе
- Ресей мен Қытайдың аймақтағы мүмкіндіктерін төмендету мақсатында
- Аймақтағы «бақылаусыз» экстремистік және фундаменталистік қозғалыстар іс-әрекеті
- мемлекеттер арасында немесе этникалық топтар арасындағы қақтығыстар
Бұл сценарийді жүзеге асыру ең алдымен бір жағынан
Әсіресе НАТО-ның Қазақстан мен Тәжікстанға әскери-саяси енуінің белсенділігі
Мұның салдары ретінде Пекин мен Мәскеудің ықтимал қадамдары
Осыған орай аймақ мемлекеттері міндетті түрде өздерінің негізгі
Мұнда, ең алдымен Ресейдің ішкі тұрақсыздығы арта қалғанда,
2-сценарий. Бұл нұсқа НАТО-ның Орталық Азия аймағындағы белсенділігінің
- Альянсқа қатысушы АҚШ және Еуропалық мемлекеттер арасындағы
- НАТО-ның Мәскеумен геосаяси «келісуіне» байланысты;
- НАТО табаны тиіп тұрған аудандарда ұзақмерзімді кезең
- Орталық Азия мемлекеттерінің Мәскеумен стратегиялық күрт жақындасуына
Бұл сценарийдің іс жүзіне асуы Ресейдің аймақтық гегемондығын
Сол себепті аймақ мемлекеттері НАТО тұрғысындағы стратегиялық альтернативаның
Аз да болса НАТО-ның Орталық Азия аймағында өз
3-сценарий. Бұл сценарийдің туындауына НАТО мен Ресей (Қытай)
- Барлық мүдделі тараптардың жағдайына қауіп төндіретін ахуал
- Ресей мен Қытай арасындағы латентті қайшылықтардың болуы
- Ресей мен Қытайдың НАТО-мен салыстырғанда аймақтық гегемон
- Ресей және ҚХР-ның НАТО-мен ашық қарсыластыққа барғысы
Мұндай нұсқаның дамуы Орталық Азия аймағы «бірлескен мүдделер
Орталық Азиядағы геосаяси қарсыластықтың белсенділігін қайтадан жандандыру үшін
Мұндай сценарий НАТО, Ресей және Қытай араларындағы қайшылықтарды
22 сәуірде V-ші Еуразиялық медиа-форумның шеңберінде «НАТО: Орталық
IІІ-тарау. НАТО-ның Орталық Азия мемлекеттерімен әріптестігі
3.1 Шығысқа қарай кеңею
1981-1991 жылдары Варшава блогы мен оның әскери структурасының
Жаңа геосаяси жағдайда «НАТО-ның шығысқа қарай кеңею» саясаты
Бұл саясаттың ең негізгі мәселесі Шығыс Еуропа мен
Орталық Азияға келетін болсақ, бұл мәселе тұрғысынан мынаны
1997 жылдан бастап НАТО Орталық Азия елдерімен бірлесіп
НАТО үшін Орталық Азия аймағы Ауғанстандағы ахуалды бақылап
Сонымен қатар Орталық Азия бағытындағы «шығысқа қарай кеңею»
Бірақ осыған қарамастан, НАТО әзірге өз райынан қайтар
3.2 Өзбекстан мен НАТО қарым-қатынасы
Дегенмен Орталық Азия мемлекеттерімен НАТО-ның қарым-қатынасы әркелкі даму
Бірнеше жыл бұрын Өзбек Республикасы НАТО-ның Орталық Азиядағы
АҚШ мен НАТО-дағы одақтастары Ауғанстандағы лаңкестікке қарсы операцияларын
Бірақ 2005 жылдың маусым айындағы Андижанда болып өткен
2005 жылдың шілде айында өзбек басшылары американдық өкілдерге
Бірақ бір қызығы сәлден соң Ташкент «ашу-ызаны ақылға
3.3 Қырғызстан – НАТО
Қырғызстан – НАТО қарым-қатынастары Өзбекстанмен арадағы қарым-қатынас секілді
Андижан оқиғалары кезеңінде НАТО Өзбекстаннан Қырғызстанға ағылған босқындарды
Сонымен қатар 2005 жылдың шілдесінде президент Қ. Бақиев
Өзбекстанда өз позицияларынан айырылып қалғаннан соң Орталық Азияда
НАТО-ға келетін болсақ 2005 жылдың қазан айында жоғарыда
Бірақ осы жылдың қаңтарында қырғыздардың ІІМ АҚШ-тың елшісіне
Әлбетте, мұндай жал ақысын ұлғайту жалға алушылардың мазасын
Бұл арада мән беретін жағдай мынада. Қырғыз басшылары
Осының барлығы өзіндік «сауда-саттық» деп айтуға келерліктей. Өйткені
3.4 Тұрақты әріптестік (Түркменстан – НАТО, Тәжікстан –
Орталық Азияда орналасқан үш басқа мемлекеттермен НАТО конструктивті
Мысалы, Түркменстан өзінің бейтараптық статусына байланысты және сыртқы
Бірақ ресми Ашхабад өзі таңдап алған жолдан ешқандай
Осылайша Түркменстан НАТО-мен өзара қарым-қатынасты әскери сипатта емес
НАТО мен Тәжікстан арасындағы қарым-қатынастарда біршама алға жылжу
2003 жылдың қыркүйегінде НАТО-ның бас хатшысы Джордж Робертсонның
Душанбенің негізгі НАТО-ға үміт артуының астарында Ауғанстандағы жағдайдың
Сонымен қатар, Тәжікстан мен Франция арасында 2001 жылдың
2005 жылдың желтоқсанында Душанбеге Роберт Симмонс сапар шегіп
3.5 Қазақстанның НАТО-мен өзара іс-қимылы
Қазақстанның Солтүстік Атлантика Шарты Ұйымымен (НАТО) өзара қарым-қатынасы
Қазақстанның НАТО-ға толық құқықты мүше болу ниеті жоқ.
Қазақстан мен НАТО-ның қарым-қатынасы НАТО-ның бұрынғы Бас хатшысы
1992 жылы Қазақстан Шығыс Еуропа мен бұрынғы Кеңес
1994 жылғы 27 мамырда "Бейбітшілік жолындағы әріптестік" атты
Қазақстан мен НАТО-ның бірлескен қызметін үйлестіру үшін 1996
Қазақстанның НАТО-мен ынтымақтастығының шарттық-құқықтық базасы кеңейе түсуде. 1996
Бірінші кезекте бұл әскери ынтымақтастық және оқу. НАТО
1995 жылдан бастап қазақстандық офицерлер БЖӘ бағдарламасының түрлі
Жинақталған тәжірибе Қазақстан, Өзбекстан және Қырғызстан Президенттерінің ұсынысы
Қазақстан мен НАТО ынтымақтастығының басымдық берілетін екінші бағыты
НАТО-ның Бас хатшысы Х.Солананың 1997 жылғы 10-11 наурыздағы
Біздің еліміз Альянспен қарым-қатынасты жан-жақты дамытуға ниеттеніп отыр
Қазақстанның өкілдері сыртқы істер мен қорғаныс министрлерінің кездесуі,
Қазақстан мен НАТО арасындағы саяси байланыстар да нығаюда.
2000 жылғы 35 шілдеде НАТО-ның Бас хатшысы Дж.Робертсонның
Әскери байланыстарды қатаң салыстырылған шеңберде диверсификациялау, Еуропа қауіпсіздігі
Қазақстан ядролық қаруды таратпау туралы келісімге қосылды. Өз
Біздің еліміз Орталық Азия мемлекеттерінің ішінде алғашқылырдың бірі
НАТО-ның “БЖӘ” бағдарламасы бойынша жүзеге асырылатын іс-шараларға Қазақстан
Біздің еліміздің аумағында өткізілетін халықаралық оқу-жаттығулардың барысында қазақстандық
Қазақстан “Жоспарлау және шолу процесі” бағдарламасына қосылысымен 2003
Қазіргі уақытта Қорғаныс министрлігі меморандумды іске асыруға бағытталған
Қазақстан аймақта алғашқы болып бітімгершілік күштерін дамыту бағдарламасын
Американдық әріптестерімізбен мейлінше ширақ та серпінді жүргізілген бірлескен
Егер тұтас қазақстан-американ қатынастары жайында сөз қозғайтын болсақ,
Қазақстан мен НАТО арасындағы саяси байланыстар да нығаюда.
Біздің еліміздің басшылығы Қазақстанның Альянспен қатынасын дамытудың жаңа
НАТО-ның әскери күші, жұрттың күткеніндей, Антитеррористік коалицияның жауынгерлік
Тарихта тұңғыш рет 1949 жылғы ұжымдық қауіпсіздік туралы
Альянсқа қатысушылардың нақтылы әрекеті НАТО әуе күштеріне қарсы
Қазақстан мен НАТО арасындағы қарым-қатынаста дұрыс шешімін тапты.
2000 жылы 3 шілдеде НАТО-ның бас хатшысы лорд
Қазақстанның өкілдері сыртқы істер мен қорғаныс министрлерінің кездесуі,
Осы аймақтағы ең маңызды әрі белсенді түрде НАТО-мен
Сол жылдың желтоқсанындағы жыл сайын Брюссельде сыртқы істер
Бұдан да жоғары ынтымақтастық деңгейіне тараптар осы жылдың
Қазақстан НАТО-мен ынтымақтасуда мұндай деңгейге Орталық Азияда қол
Бір қызығы «Әріптестіктің» жекеленген әрекеттер жоспары негізінен қорғаныс
Соған қарамастан, біршама басымдықтар әскери-техникалық ынтамақтасу саласына берілген.
Биылғы жылдың қыркүйегінде халықаралық «Дала бүркіті» атты әсери
Қазақстанның және НАТО-ның арасындағы мұндай ұдайы дамуды ескере
ҚОРЫТЫНДЫ
НАТО ол әлемдегі ең үлкен әрі ең мықты
НАТО-ның Шығысқа қарай кеңеюі оңды жақтарынан көрінуде, оған
Қазақстанның НАТО-ға толық құқықты мүше болу ниеті жоқ.
Біз сияқты басқа да тәуелсіз мемлекеттер осы мақсатты
НАТО ұсынған “Бейбітшілік жолындағы әріптестік” бағдарламасы- еліміздің егемендігін
НАТО өз қарулы күштерін дербес мемлекеттерге емес, тек
Бүгінгі күні НАТО-ны әмбебап ұйым деп те атауға
Қазіргі таңда НАТО-ның құрылуы халықаралық қатынастарға өз ықпалын
НАТО-Орталық Азия ұзақмерзімді стратегиялық қарым-қатынастарының даму барысын талдай
Мұндайда НАТО-ның осы аймақта позициясының нығаюы орта- ұзақмерзімді
Жоғарыда айтылғандарды қамти келе НАТО-ның геосаяси мүдделерінің Орталық
- НАТО-ның Орталық Азия аймағында орналасуы әрі нығаюы
- НАТО-ның Орталық Азияда орнығуы Ресей мен Қытайдың
- Орталық Азия мемлекеттерінің НАТО құрылымымен белсенді араласуы
Ресей мен Қытай өз тараптарынан НАТО-ның мұнда тұрақтап
Соның салдарынан аймақтағы мемлекеттер бір жағынан Қытай мен
ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ
Жалпы теориялық әдебиеттер:
1. Назарбаев Н. Сындарлы он жыл – Алматы:
Назарбаев Н. Тәуелсіздігіміздің бес жылы. – Алматы: Қазақстан,
Тоқаев Қ. Внешняя политика Казахстана в условиях глобализации.
Тоқаев Қ. Қазақстан Республикасының Дипломатиясы. -Алматы: Гаухар, 2002.
Тоқаев Қ. Беласу – Алматы: Гаухар, 2003.
Тоқаев Қ. Под стягом независимости. – Алматы: Білім,
2. Деректер:
Бжезинский З. Великая шахматная доска. Первая Мировая Держава.-М:
Атаев Т. США, НАТО и Турция.- М:
Владимиров С.Л. Варшавский договор и НАТО: два курса
Ворощев Г.А и др. Атлантические союзники: новые тенденции
Государство НАТО и военные конфликты. –М: Наука, 1987.
Лихоталь А. Антлантический Альянс: Дефицит ответственности в условиях
Дж. Гренвилл. История 20 века.– М: Аквариум 1999.
Протопов А.,. Козьменко В.М, Елманова Н.С. История международной
Благовалин С.Е. Военно-экономические связи стран НАТО: цели, маштабы,
Новейшая история стран Европы и Америки.- Москва: Владоск
Ефремов. А.А. Европейская безопасность НАТО: Банкротство политики “устрашения”.
Кортунов А. и другие “Вашингтон против освободившихся стран”
Васильев А. Факелы Персидского залива.- Москва, 1976.
2.Монографиялар мен мақалалар, зерттеулер.
1. С. Абдулпаттаев. Қазақстанның Европа елдерімен қатынасы. Ақиқат
2. Совет Североатлантического сотрудничество и будущее Европы. Международная
3. Дж. Робертсон. Ядро коалиции составляет НАТО и
4. Черепахин В. Восток для НАТО дело
5. М. Шәкен. НАТО жүйесіндегі әріптестік институтының пайда
6. Документы с сервера www.dіplomat.ru
7. М. Алтынбаев. Егемен Қазақстан – 2004 –
Н. Назарбаев. Тәуелсіздігіміздің бес жылы.- Алматы: “Қазақстан”,1996.-123.б.
Қ. Тоқаев “Беласу”. - Алматы: “Қазақстан”,2003.-203.б.
² Тоқаев. Қазақстан Республикасының Дипломатиясы. Алматы, 2002.-318.б.
Т.С Садыков. АҚШ қысқаша тарихы. Алматы, 1996.-173. б.
А.А Лихоталь. НАТО. Атлантический Альянс: дефициты ответственности в
М.Шәкен. НАТО жүйесіндегі әріптестік институттың пайда болу мәселесі.
². Тоқаев. Беласу .-Алматы,2003.-302.б.
З. Бжезинский. Великая шахматная доска.-М: Медународные Отношения, 1999.-С.
Г.А Воронцов, А.И Уткин. Атлантические союзники: новые тенденции
². Тоқаев. Қазақстан Республикасының Дипломатиясы.-Алматы,2002.-320.б.
Т.Атаев. США, НАТО и Турция.- М: Прогресс, 1973.-
². Тоқаев. Қазақстан Республикасының Дипломатиясы.-Алматы,2002.-318.б.
Бжезинский З. Великая шахматная доска. Первая Мировая Держава.-М:
Назарбаев Н. Тәуелсіздігіміздің бес жылы.-Алматы: Қазақстан, 1996.-124.б.
Алтынбаев М. Егемен Қазақстан, 2004.-119-120 сандары.
Назарбаев Н. Тәуелсіздігіміздің бес жылы.-Алматы: Қазақстан, 1996.-207.б.
Тоқаев Қ. Қазақстан Республикасының Дипломатиясы.-Алматы, 2002.- 325.б.
Назарбаев Н. Сындарлы он жыл.-Алматы: Атамұра, 2003.-42.б.
Абдулпаттаев С. Қазақстанның Еуропа елдерімен қатынасы.-2004 ж: Ақиқат.
17
Орталық Азия мемлекеттері НАТО-ның қызығушылығын арттыруына байланысты мәселелердімен ашып көрсету, оны әскери-саяси тұрғыдан танып білу
НАТО ӘСКЕРИ ҚҰРЫЛЫМЫ
Қазақстан Республикасы және НАТО
Қауіпсіздік саласындағы ынтымақтастық
Солтүстік Атлантикалық Келісім Ұйымы
Мемлекеттердің егемендік теңдігінің принципі
Ресейдің әскери - саяси жағдайы
Тәуелсіз Қазақстанның халықаралық қатынастардағы ролі
Қытай және жаһандану проблемалары
Мемлекет функциясының ұғымы және мазмұны